Xem mẫu

  1. BÀI 29 CÁCH MẠNG HÀ LAN VÀ CÁCH MẠNG ANH I. MỤC TIÊU BÀI HỌC Sau khi học xong bài học yêu cầu HS cần nắm được 1. Kiến thức - Bài học giúp HS hiểu rằng, cuộc đấu tranh của nhân dân Hà Lan l ật đ ổ v ương triều Tây Ban Nha từ giữa thế kỷ XVI là một cuộc cách mạng tư sản đầu tiên của thời lịch sử cận đại thế giới. Cách mạng tư sản Anh (thế kỷ XVIII) là sự tiếp tục cuộc tấn công vào chế độ phong kiến châu Âu, mở đường cho lực lượng sản xuất tư bản phát triển. 2. Tư tưởng, tình cảm, thái độ - Cách mạng tư sản trong buổi đầu thời cận đại thể hiện mặt tích cực ở việc loại bỏ chế độ phong kiến ở một số quốc gia châu Âu, song chỉ là sự thay đổi hình thức bóc lột khác mà thôi. Một ch ế độ bóc l ột m ới, tinh vi và tàn b ạo đang hình thành. 3. Kĩ năng - Rèn luyện kĩ năng phân tích, khái quát, tổng hợp, đánh giásự kiện. II. THIẾT BỊ, ĐỒ DÙNG DẠY - HỌC - Bản đồ thế giới; Bản đồ các vùng Tây Âu. - Ảnh Ô-li-vơ Crôm-oen. III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC 1.Giới thiệu bài mới GV khái quát: giai đoạn hậu kì trung đại (thế kỷ XV - XVII), chể độ phong kiến khủng hoảng, suy vong. Giai cấp tư sản tuy mới ra đời nhưng đã hoàn nhanh chóng khẳng định thể lực kinh tế ngày càng lớn mạnh của mình. Cuộc đấu tranh của giai cấp tư sản chống chế độ phong kiến thể hiện trước hết trên lĩnh vực tôn giáo, văn hóa, nghệ thuật... là bước dọn đường cho những cuộc cách mạng tư sản sớm không thể tránh khỏi ở Tây Âu. Nhưng vì sao, những những cuộc cách mạng tư sản sớm nổ ra ở "vùng đất thấp" và xứ sở "sương mù"? Ý nghĩa của những sự kiện đó đối với tiến trình của lịch sử nhân loại ra sao? Chúng ta sẽ nghiên cứu làm sáng tỏ vấn đề này trong bài học hôm nay (GV ghi tiêu đ ề bài học). 2. Dạy, học bài mới Các hoạt động của thầy và trò Nội dung kiến thức cơ bản Hoạt động 1: GV giới thiệu trên 1. Cách mạng Hà Lan bản đồ vị trí của Hà Lan trước cách mạng (Gồm lãnh thổ các nước Hà
  2. Lan, Bỉ, Luyxămbua và một số vùng đất này có tên gọi "Nêđéclan" (vùng đất thấp). - Từ đầu thế kỷ XVI Nêđéclan là - GV: dựa vào đâu để nói rằng, đầu một trong những vùng kinh tế TBCN thế kỷ XVI Nêđéclan là một trong phát triển nhất châu Âu. những vùng kinh tế TBCN phát triển - Giai cấp tư sản Nêđéclan ra đời, nhất châu Âu? HS có thể tìm thấy thế lực kinh tế ngày càng lớn mạnh. câu trả lời qua kiến thức trong SGK. - GV dẫn dắt: Sự phát triển kinh tế TBCN Nêđéclan là một trong những vùng kinh tế TBCN phát triển nhất châu Âu? HS có thể tìm thấy câu trả lời qua kiến thức trong SGK. - GV dẫn dắt: Sự phát triển kinh tế TBCN có ảnh hưởng thể nào đến tình hình xã hội Nêđéclan? Sau khi trình bày tình hình kinh tế, xã hội của Nêđéclan dưới thời cai trị của chính quyền phong kiến Tây Ban Nha, GV - Tháng 8 - 1566 nhân dân miền Bắc hướng dẫn HS nhận thức: Nêđéclan khởi nghĩa, lực lượng phát + Vì sao tư tưởng cải cách tôn giáo triển mạnh, làm chủ nhiều nơi. của Can-vanh nhanh chóng được nơi này chấp nhận. + Tư tưởng cải cách đó là sự dọn đường cho một cuộc cách mạng. Hoạt động 2: HS đọc SGK, tóm tắt những thành quả chủ yếu của quá trình đấu tranh kéo dài suốt 4 thập kỉ cuối thế kỷ XVI như: - Năm 1609 Hiệp định đình chiến + Giải phóng các tỉnh miền Bắc. được ký kết, nhưng đến năm 1649 + Phân hóa lực lượng kẻ thù. mới được công nhận độc lập. + Hội nghị các tỉnh miền Bắc (U- Ý nghĩa: trếch) với nhiều quyết sách quan + Là cuộc cách mạng tư sản đầu tiên trọng. trên thế giới. + Chính quyền phong kiến Tây Ban + Mở đường cho chủ nghĩa TB Hà Nha sụp đổ. Lan phát triển. + Nước cộng hòa tư sản (Hà Lan) ra + Mở ra thời đại mới - bùng nổ các đời... cuộc cách mạng tư sản. + Hạn chế: Quan hệ sản xuất phong - GV gợi ý để HS nhận thức: cách kiến còn tồn tại ở một số nơi, nhân
  3. mạng tư sản chỉ thay thể hình thức dân không được hưởng quyền lợi bóc lột này bằng hình thứ bóc lột KT, CT. khác, chế độ không thay đổi. 2. Cách mạnh tư sản Anh Hoạt động 1: GV / HS a. Tình hình nước Anh trước cách - Sự phát triển của nền kinh tế Anh mạng được thể hiện như thế nào? GV Kinh tế: Đầu thế kỷ XVII, nền kinh hướng dẫn HS dựa vào SGK để tế nước Anh phát triển nhất châu nhận thức nội dung cơ bản theo Âu. lôgic sau: - Sự phát triển của công trường thủ công dần lấn át phường hội. Sản phẩm tăng nhanh về số lượng và chất lượng kích thích hoạt động ngoại thương phát triển nhất là ngành len dạ, buôn bán nô lệ da đen. - Sự phát triển ngành len dạ kéo theo Xã hội: Tư sản, quý tộc mới giàu lên sự phát triển của nghề nuôi cừu. Do nhanh chóng vậy một bộ phận quý tộc Anh chuyển sang kinh doanh hàng hóa theo hướng TBCN, trở thành quí tộc tư sản mới. GV miêu tả cảnh "Rào đất cướp ruộng" (Hình ảnh "Cừu ăn thịt người" của nhà văn Tomat Morơ), sau đó hướng dẫn HS lí giải vì sao tư sản, quí tộc mới ở Anh giàu lên Chính trị: Chế độ phong kiến kìm nhanh chóng như vậy. hãm sự lực lượng sản xuất TBCN - Sự bảo thủ, lạc hậu và phản động của chế độ phong kiến Anh thể hiện như thế nào? Sau khi dựa vào SGK trả lời câu hỏi trên, GV tiếp tục dẫn dắt HS giải quyết: Mâu thuẫn trong Cách mạng bùng nổ lòng xã hội Anh biểu hiện như thế nào? Hướng giải quyết mâu thuẫn đó? GV hướng dẫn HS theo dõi những b. Diễn biến của cách mạng diễn biến chính của cách mạng (có (theo dõi niên biểu nắm sự kiện thể lập bảng niên biểu sự kiện theo chính) dữ liệu sau). + Năm 1642 - 1648: nội chiến ác liệt (Vua - Quốc hội)
  4. + 1642 - 1648: Nội chiến (vua - + Năm 1449: xử tử vua, nước cộng Quốc hội). hòa ra đời, cách mạng đạt đến đỉnh + 1649: Xử tử vua, thành lập nước cao. cộng hòa. + 1653: Nền độc tài được thiết lập + 1653: Lập nền độc tài. (một bước tụt lùi) + 1688: Quốc hội chính biến, xác lập + Năm 1688: Quốc hội tiến hành chế độ quân chủ lập hiến. chính biến, sau đó chế độ quân chủ Dựa vào niên biểu, hướng dẫn HS lập hiến được xác lập. nắm được hướng phát triển của cách mạng Anh qua các mốc chính, sau đó lí giải vấn đề: + Vì sao cách mạng Anh có sự thỏa hiệp giữa Quốc hội với lực lượng phong kiến cũ? + Vì sao nói cách mạng Anh là cuộc cách mạng bảo thủ? Điểm quan trọng mà GV cần khắc họa để HS nhận thức sâu sắc về thái độ hai mặt của giai cấp tư sản Anh. Khi chưa đủ mạnh, vì lợi ích của giai cấp mình, chúng không chỉ lừa phỉnh quần chúng đứng lên tranh đấu chống chế độ phong kiến, mà còn lôi kéo cả một bộ phận quí tộc mới (từng là kẻ thù của mình trước đó) tạo nên một liên minh chính trị mới. Khi cách mạng thành công, giai cấp tư sản phản bội lại quần chúng cách mạng , đồng thời củng cố liên minh c. Ý nghĩa quí tộc - tư sản bằng việc thiết lập Lật đổ chế độ phong kiến mở một thể chế chính trị Quân chủ lập đường cho CNTB ở Anh phát triển. hiến. Nhà vua "trị vì" mà không "cai Mở ra thời kỳ quá độ từ chế độ PK trị" vì không có thực quyền. Quyền sang chế độ tư bản. lực chính trị tập trung trong tay quốc hội lập hiến của giai cấp tư sản. Dù còn có những hạn chế nhất định song cách mạng tư sản Anh vẫn có ý nghĩa trọng đại đối với lịch sử thể giới.
  5. 3. Sơ kết bài học - GV hướng dẫn HS nhận thức vấn đề chủ yếu sau: - Vì sao cuộc cách mạng tư sản Hà Lan nổ ra dưới hình thức m ột cuộc chi ến tranh giải phóng dân tộc? - Vì sao cuộc cách mạng tư sản Anh nổ ra dưới hình thức một cuộc nội chiến? - Cả hai cuộc cách mạng nói trên có gì giống nhau? - Tổng kết nội dung trên, GV củng cố để HS hiểu rõ khái niệm cách mạng t ư sản (cả nội hàm và ngoại diên của khái niệm). Do những đặc điểm, điều kiện của hoàn cảnh lịch sử, cách mạng tư sản ở cả 2 nước Hà Lan và Anh nổ ra dưới những hình thức khác nhau, giải quyết những nhiệm vụ cụ thể khác nhau, nhưng đều hướng vào mục tiêu chung là lật đổ ch ế độ phong ki ến (b ất kì ở ngoài đô hộ hay đang tồn tại, thống trị trong nước), để mở đường cho ch ủ nghĩa tư bản phát triển. Đây là những sự kiện mở đầu cho một thời kì đấu tranh quyết liệt để giải quyết vấn đề "ai thắng ai" giữa chủ nghĩa tư bản đang lên với ch ế độ phong kiến đã già nua, suy tàn, song chưa dễ từ bỏ võ đài chính trị.
nguon tai.lieu . vn