Xem mẫu
- BÀI 29
CÁCH MẠNG HÀ LAN VÀ CÁCH MẠNG ANH
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Sau khi học xong bài học yêu cầu HS cần nắm được
1. Kiến thức
- Bài học giúp HS hiểu rằng, cuộc đấu tranh của nhân dân Hà Lan l ật đ ổ v ương
triều Tây Ban Nha từ giữa thế kỷ XVI là một cuộc cách mạng tư sản đầu tiên
của thời lịch sử cận đại thế giới. Cách mạng tư sản Anh (thế kỷ XVIII) là sự
tiếp tục cuộc tấn công vào chế độ phong kiến châu Âu, mở đường cho lực
lượng sản xuất tư bản phát triển.
2. Tư tưởng, tình cảm, thái độ
- Cách mạng tư sản trong buổi đầu thời cận đại thể hiện mặt tích cực ở việc
loại bỏ chế độ phong kiến ở một số quốc gia châu Âu, song chỉ là sự thay đổi
hình thức bóc lột khác mà thôi. Một ch ế độ bóc l ột m ới, tinh vi và tàn b ạo đang
hình thành.
3. Kĩ năng
- Rèn luyện kĩ năng phân tích, khái quát, tổng hợp, đánh giásự kiện.
II. THIẾT BỊ, ĐỒ DÙNG DẠY - HỌC
- Bản đồ thế giới; Bản đồ các vùng Tây Âu.
- Ảnh Ô-li-vơ Crôm-oen.
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC
1.Giới thiệu bài mới
GV khái quát: giai đoạn hậu kì trung đại (thế kỷ XV - XVII), chể độ phong kiến
khủng hoảng, suy vong. Giai cấp tư sản tuy mới ra đời nhưng đã hoàn nhanh
chóng khẳng định thể lực kinh tế ngày càng lớn mạnh của mình. Cuộc đấu tranh
của giai cấp tư sản chống chế độ phong kiến thể hiện trước hết trên lĩnh vực
tôn giáo, văn hóa, nghệ thuật... là bước dọn đường cho những cuộc cách mạng
tư sản sớm không thể tránh khỏi ở Tây Âu. Nhưng vì sao, những những cuộc
cách mạng tư sản sớm nổ ra ở "vùng đất thấp" và xứ sở "sương mù"? Ý nghĩa
của những sự kiện đó đối với tiến trình của lịch sử nhân loại ra sao? Chúng ta
sẽ nghiên cứu làm sáng tỏ vấn đề này trong bài học hôm nay (GV ghi tiêu đ ề bài
học).
2. Dạy, học bài mới
Các hoạt động của thầy và trò Nội dung kiến thức cơ bản
Hoạt động 1: GV giới thiệu trên 1. Cách mạng Hà Lan
bản đồ vị trí của Hà Lan trước cách
mạng (Gồm lãnh thổ các nước Hà
- Lan, Bỉ, Luyxămbua và một số vùng
đất này có tên gọi "Nêđéclan" (vùng
đất thấp). - Từ đầu thế kỷ XVI Nêđéclan là
- GV: dựa vào đâu để nói rằng, đầu một trong những vùng kinh tế TBCN
thế kỷ XVI Nêđéclan là một trong phát triển nhất châu Âu.
những vùng kinh tế TBCN phát triển - Giai cấp tư sản Nêđéclan ra đời,
nhất châu Âu? HS có thể tìm thấy thế lực kinh tế ngày càng lớn mạnh.
câu trả lời qua kiến thức trong SGK.
- GV dẫn dắt: Sự phát triển kinh tế
TBCN Nêđéclan là một trong những
vùng kinh tế TBCN phát triển nhất
châu Âu? HS có thể tìm thấy câu trả
lời qua kiến thức trong SGK.
- GV dẫn dắt: Sự phát triển kinh tế
TBCN có ảnh hưởng thể nào đến
tình hình xã hội Nêđéclan? Sau khi
trình bày tình hình kinh tế, xã hội của
Nêđéclan dưới thời cai trị của chính
quyền phong kiến Tây Ban Nha, GV - Tháng 8 - 1566 nhân dân miền Bắc
hướng dẫn HS nhận thức: Nêđéclan khởi nghĩa, lực lượng phát
+ Vì sao tư tưởng cải cách tôn giáo triển mạnh, làm chủ nhiều nơi.
của Can-vanh nhanh chóng được nơi
này chấp nhận.
+ Tư tưởng cải cách đó là sự dọn
đường cho một cuộc cách mạng.
Hoạt động 2: HS đọc SGK, tóm tắt
những thành quả chủ yếu của quá
trình đấu tranh kéo dài suốt 4 thập kỉ
cuối thế kỷ XVI như: - Năm 1609 Hiệp định đình chiến
+ Giải phóng các tỉnh miền Bắc. được ký kết, nhưng đến năm 1649
+ Phân hóa lực lượng kẻ thù. mới được công nhận độc lập.
+ Hội nghị các tỉnh miền Bắc (U- Ý nghĩa:
trếch) với nhiều quyết sách quan + Là cuộc cách mạng tư sản đầu tiên
trọng. trên thế giới.
+ Chính quyền phong kiến Tây Ban + Mở đường cho chủ nghĩa TB Hà
Nha sụp đổ. Lan phát triển.
+ Nước cộng hòa tư sản (Hà Lan) ra
+ Mở ra thời đại mới - bùng nổ các
đời... cuộc cách mạng tư sản.
+ Hạn chế: Quan hệ sản xuất phong
- GV gợi ý để HS nhận thức: cách kiến còn tồn tại ở một số nơi, nhân
- mạng tư sản chỉ thay thể hình thức dân không được hưởng quyền lợi
bóc lột này bằng hình thứ bóc lột KT, CT.
khác, chế độ không thay đổi. 2. Cách mạnh tư sản Anh
Hoạt động 1: GV / HS a. Tình hình nước Anh trước cách
- Sự phát triển của nền kinh tế Anh mạng
được thể hiện như thế nào? GV Kinh tế: Đầu thế kỷ XVII, nền kinh
hướng dẫn HS dựa vào SGK để tế nước Anh phát triển nhất châu
nhận thức nội dung cơ bản theo Âu.
lôgic sau:
- Sự phát triển của công trường thủ
công dần lấn át phường hội. Sản
phẩm tăng nhanh về số lượng và
chất lượng kích thích hoạt động
ngoại thương phát triển nhất là
ngành len dạ, buôn bán nô lệ da đen.
- Sự phát triển ngành len dạ kéo theo Xã hội: Tư sản, quý tộc mới giàu lên
sự phát triển của nghề nuôi cừu. Do nhanh chóng
vậy một bộ phận quý tộc Anh
chuyển sang kinh doanh hàng hóa
theo hướng TBCN, trở thành quí tộc
tư sản mới.
GV miêu tả cảnh "Rào đất cướp
ruộng" (Hình ảnh "Cừu ăn thịt
người" của nhà văn Tomat Morơ),
sau đó hướng dẫn HS lí giải vì sao
tư sản, quí tộc mới ở Anh giàu lên Chính trị: Chế độ phong kiến kìm
nhanh chóng như vậy. hãm sự lực lượng sản xuất TBCN
- Sự bảo thủ, lạc hậu và phản động
của chế độ phong kiến Anh thể hiện
như thế nào? Sau khi dựa vào SGK
trả lời câu hỏi trên, GV tiếp tục dẫn
dắt HS giải quyết: Mâu thuẫn trong Cách mạng bùng nổ
lòng xã hội Anh biểu hiện như thế
nào? Hướng giải quyết mâu thuẫn
đó?
GV hướng dẫn HS theo dõi những b. Diễn biến của cách mạng
diễn biến chính của cách mạng (có (theo dõi niên biểu nắm sự kiện
thể lập bảng niên biểu sự kiện theo chính)
dữ liệu sau). + Năm 1642 - 1648: nội chiến ác liệt
(Vua - Quốc hội)
- + 1642 - 1648: Nội chiến (vua - + Năm 1449: xử tử vua, nước cộng
Quốc hội). hòa ra đời, cách mạng đạt đến đỉnh
+ 1649: Xử tử vua, thành lập nước cao.
cộng hòa. + 1653: Nền độc tài được thiết lập
+ 1653: Lập nền độc tài. (một bước tụt lùi)
+ 1688: Quốc hội chính biến, xác lập + Năm 1688: Quốc hội tiến hành
chế độ quân chủ lập hiến. chính biến, sau đó chế độ quân chủ
Dựa vào niên biểu, hướng dẫn HS lập hiến được xác lập.
nắm được hướng phát triển của cách
mạng Anh qua các mốc chính, sau đó
lí giải vấn đề:
+ Vì sao cách mạng Anh có sự thỏa
hiệp giữa Quốc hội với lực lượng
phong kiến cũ?
+ Vì sao nói cách mạng Anh là cuộc
cách mạng bảo thủ?
Điểm quan trọng mà GV cần khắc
họa để HS nhận thức sâu sắc về thái
độ hai mặt của giai cấp tư sản Anh.
Khi chưa đủ mạnh, vì lợi ích của
giai cấp mình, chúng không chỉ lừa
phỉnh quần chúng đứng lên tranh đấu
chống chế độ phong kiến, mà còn lôi
kéo cả một bộ phận quí tộc mới
(từng là kẻ thù của mình trước đó)
tạo nên một liên minh chính trị mới.
Khi cách mạng thành công, giai cấp
tư sản phản bội lại quần chúng cách
mạng , đồng thời củng cố liên minh c. Ý nghĩa
quí tộc - tư sản bằng việc thiết lập Lật đổ chế độ phong kiến mở
một thể chế chính trị Quân chủ lập đường cho CNTB ở Anh phát triển.
hiến. Nhà vua "trị vì" mà không "cai Mở ra thời kỳ quá độ từ chế độ PK
trị" vì không có thực quyền. Quyền sang chế độ tư bản.
lực chính trị tập trung trong tay quốc
hội lập hiến của giai cấp tư sản. Dù
còn có những hạn chế nhất định
song cách mạng tư sản Anh vẫn có ý
nghĩa trọng đại đối với lịch sử thể
giới.
- 3. Sơ kết bài học
- GV hướng dẫn HS nhận thức vấn đề chủ yếu sau:
- Vì sao cuộc cách mạng tư sản Hà Lan nổ ra dưới hình thức m ột cuộc chi ến
tranh giải phóng dân tộc?
- Vì sao cuộc cách mạng tư sản Anh nổ ra dưới hình thức một cuộc nội chiến?
- Cả hai cuộc cách mạng nói trên có gì giống nhau?
- Tổng kết nội dung trên, GV củng cố để HS hiểu rõ khái niệm cách mạng t ư
sản (cả nội hàm và ngoại diên của khái niệm). Do những đặc điểm, điều kiện
của hoàn cảnh lịch sử, cách mạng tư sản ở cả 2 nước Hà Lan và Anh nổ ra dưới
những hình thức khác nhau, giải quyết những nhiệm vụ cụ thể khác nhau,
nhưng đều hướng vào mục tiêu chung là lật đổ ch ế độ phong ki ến (b ất kì ở
ngoài đô hộ hay đang tồn tại, thống trị trong nước), để mở đường cho ch ủ nghĩa
tư bản phát triển. Đây là những sự kiện mở đầu cho một thời kì đấu tranh quyết
liệt để giải quyết vấn đề "ai thắng ai" giữa chủ nghĩa tư bản đang lên với ch ế
độ phong kiến đã già nua, suy tàn, song chưa dễ từ bỏ võ đài chính trị.
nguon tai.lieu . vn