Xem mẫu
- Văn bản : BÁNH TRÔI NƯỚC
- Hồ Xuân Hương –
I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
- Cảm nhận được phẩm chất và tài năng của tác giả Hồ Xuân Hương qua
một bài thơ thất ngôn tứ
tuyệt Đường luật chữ Nôm.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG:
1. Kiến thức:
- Sơ giản về tác giả Hồ Xuân Hương.
- Vẻ đẹp và thân phận chìm nổi của người phụ nữ qua bài th ơ Bánh trôi
nước.
2. Kĩ năng:
- Nhận biết thể loại của văn bản.
- Đọc - hiểu, phân tích văn bản thơ Nôm Đường luật.
3. Thái độ:
- Học tập nghiêm túc, tự giác.
III.CHUẨN BỊ :
1. chuẩn bị của giáo viên: Giáo án, SGK, SGV, TLTK
2. chuẩn bị của học sinh: Chuẩn bị bài.
IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Kiểm tra bài cũ :
? Đọc thuộc bài thơ “Bài ca Côn Sơn” ? Cho biết ý nghĩa của bài thơ. ?
- 2. Bài mới : GV giới thiệu bài :
- Nếu như với bản dịch “ Chinh phụ ngâm khúc” Đoàn thị Điểm từng
được xem là 1 phụ nữ có sắc có tài “ Xuất kh ẩu thành ch ương , b ản ch ất
thông minh” thì tài năng ấy một lần nữa ta cũng sẽ bắt g ặp ở HXH 1
người là mệnh danh là bà chúa thơ Nôm , là nhà thơ của phụ nữ . Trong sự
nghiệp thơ ca của mình bài thơ “ Bánh trôi nước “ được xem là một
trong những bài thơ nổi tiếng , tiêu biểu cho tư tưởng nghệ thuật của
HXH.
Hoạt động của giáo viên Hoạt động Ghi bài
của học
sinh
- GV đọc mẫu gọi 2 hs đọc I. Tìm hiểu chung
- Nêu yêu cầu đọc: nhịp 2/2/3 1. Đọc
- Đọc chú thích * . 2.Chú thích
? Nói rõ những nét nổi bật về con HS trả lời - HXH; Chưa rõ lai lịch, là
người, tính cách HXH? người có tài, sắc, có cá tính
mạnh mẽ, được mệnh danh
- HXH; Chưa rõ lai lịch, là người có là bà chúa thơ Nôm
tài, sắc, có cá tính mạnh mẽ, được
mệnh danh là bà chúa thơ Nôm
- Bánh trôi nước nằm trong
chùm bài thơ vịnh vật( vịnh
? Em cho biết một vài nét về bài cái quạt, quả mít, con ốc,
thơ bánh trôi nước? đánh đu)
- Bánh trôi nước nằm trong chùm bài HS trả lời
thơ vịnh vật( vịnh cái quạt, quả mít,
con ốc, đánh đu)
? Hãy nhận dạng thể thơ của bài → Bánh trôi nước: Thất
thơ ?
- -Bánh trôi nước: Thất ngôn tứ tuyệt ngôn tứ tuyệt
? Văn bản này có sự đan xen của HS trả lời ⇒ Biểu cảm là phương
nhiều phương thức biểu đạt như thức chính vì các yếu tố
tự sự, miêu tả, BC. Theo em xác miêu tả, tự sự ở đay chỉ có
định phương thức nào là chính ? tác dụng phục vụ cho BC
Giải thích ?
HS cùng bàn
luận suy
nghĩ
II . Phân tích chi tiết.
? Hình ảnh chiếc bánh trôi nước HS cùng bàn 1. Hai câu đầu :
được miêu tả qua từ ngữ nào ? luận suy
nghĩ.
? Nhận xét gì về cách miêu tả, h/a
bánh trôi hiện ra NTN? HS trả lời
-Tả thực chiếc bánh trôi mang màu →Tả thực chiếc bánh trôi
trắng của bột nếp, có hình tròn xinh mang màu trắng của bột
xắn, cho vào nước nguội bánh chìm, nếp, có hình tròn xinh xắn,
lúc nước sôi chín tới sẽ nổi lên. cho vào nước nguội bánh
chìm, lúc nước sôi chín tới
sẽ nổi lên.
? ẩn sau chiếc bánh trôi ấy là nỗi
niềm, tâm sự của ai? Nhận xét về
mô típ “Thân em”?
HS chia
-( Mô típ quen thuộc thường gặp nhóm trả lời
trong những bài ca dao than thân, ở
những bài này không có âm điệu
ấy )
- -Người phụ nữ.
? Người phụ nữ đã giới thiệu về
mình NTN? Em có nhận xét gì về
cách dùng từ?
“vừa trắng lại vừa tròn” -“vừa trắng lại vừa tròn”
⇒ Nghgệ thuật dùng từ thật khéo HS chia ⇒ Nghgệ thuật dùng từ thật
léo người phụ nữ tự hào về vẻ đẹp nhóm trả lời khéo léo người phụ nữ tự
của mình, giới thiệu về nhan sắc hào về vẻ đẹp của mình,
của mình một cách mạnh bạo tự tin, giới thiệu về nhan sắc của
vẻ đẹp trong trắng, tinh khiết. mình một cách mạnh bạo tự
tin, vẻ đẹp trong trắng, tinh
? Với vẻ đep ấy người phụ nữ có khiết.
quyền sống NTN trong xã hội công
bằng?
- Họ có quyền được nâng niu trân
trọng, được hưởng hạnh phúc được
làm đẹp cho đời.
? Nhưng trong xã hội cũ thân - Họ có
phận của họ ra sao? Nhận xét về quyền được
nghệ thuật mà TG sử dụng- Gợi nâng niu trân
cho em liên tưởng điều gì? trọng, được
hưởng hạnh
-“ Bảy nổi ba chìm” → tác giả đã phúc được
vận dụng sáng tạo thành ngữ dân làm đẹp cho
gian gợi cho ta liên tưởng đến sự đời. -“ Bảy nổi ba chìm” → liên
long đong, vất vả của con người.
tưởng đến sự long đong,
HS trả lời vất vả của con người.
GV: Họ lên thác xuống ghềnh vì
chồng, vì con vì cả mọi người. Một
cuộc đời xả thân vị tha như thế cao
cả bao nhiêu, đáng thương cảm và
trân trọng bao nhiêu.
- ? Nghĩa tả thực ở đây là gì?
- Cụm từ “ với nước non” cho ta
hiểu số phận, cuộc đời người phụ
nữ bấp bênh chìm nổi.
HS đọc 2 câu cuối. - Cụm từ “ với nước non”
cho ta hiểu số phận, cuộc
? Nếu câu thơ hai ẩn dụ sự than đời người phụ nữ bấp bênh
thở về số phận long đong của chìm nổi.
người phụ nữ thì đến câu ba sự
ẩn dụ về thân phận ấy NTN?
→Chất lượng bánh là do người nặn
bề ngoài có thể rắn nát nhưng cái
nhân đường bên trong vẫn ngọt, vẫn
HS trả lời
thơm.
⇒ Số phận bất hạnh của người PN
trong XHPK sống phụ thuộc, họ
không có quyền quyết định cuộc đời 2. Hai câu cuối
mình .
HS đọc 2
câu cuối. -Chất lượng bánh là do
? Nhưng bản lĩnh của họ, phẩm người nặn bề ngoài có thể
chất bên trong của họ có thay đổi rắn nát nhưng cái nhân
theo số phận không? đường bên trong vẫn ngọt,
vẫn thơm.
- Hai từ “ mặc dầu”- “ mà em” ở hai
câu thơ có cấu trúc liền mạch tạo
⇒ Số phận bất hạnh của
nghĩa đối lập rất ấn tượng → sự cố người PN trong XHPK sống
gắng vươn lên để tự khẳng định phụ thuộc, họ không có
mình, chiến thắng hoàn cảnh quyền quyết định cuộc đời
mình .
?“ Tấm lòng son” nên hiểu như
thế nào ?
-“ Giữ tấm lòng son”→ Tấm gương
son sắt, thuỷ chung là bất biến trong
mọi hoàn cảnh
- - Hai từ “ mặc dầu”- “ mà
em” → sự cố gắng vươn
GV: Với “tấm lòng son” Hồ Xuân lên để tự khẳng định mình,
Hương đã có tuyên ngôn cho người chiến thắng hoàn cảnh
phụ nữ… khẳng định..
? Liên hệ trong XH ngày nay?
- Xã hội nam nữ bình đẳng, người HS trả lời
PN làm chủ cuộc sống… nhiều -“ Giữ tấm lòng son”→
người giữ chức vụ cao trong XH…. Tấm gương son sắt, thuỷ
chung là bất biến trong mọi
hoàn cảnh
HS cùng bàn
luận suy
nghĩ
Tấm gương
son sắt, thuỷ
chung là bất
biến trong
mọi hoàn
cảnh
- ? Nghệ thuật độc đáo nào góp III. Tổng kết – ghi nhớ
phần vào giá trị bài thơ ?
ẩn dụ, sử 1. Nghệ thuật: ẩn dụ, sử
-ẩn dụ, sử dụng thành ngữ điêu dụng thành dụng thành ngữ điêu luyện
luyện phù hợp làm tăng giá trị nghệ ngữ điêu phù hợp làm tăng giá trị
thuật của bài thơ nghệ thuật của bài thơ
? Nội dung của bài?
HS trả lời
-Vẻ đẹp phong cách cao quý của
người PN trong XH cũ với cuộc
sống chìm nổi bấp bênh 2. Nội dung: Vẻ đẹp phong
cách cao quý của người PN
- Tiếng nói phản kháng xã hội trong XH cũ với cuộc sống
chìm nổi bấp bênh
? Ghi các câu hát than thân, mở
đầu bằng “ Thân em” ? - Tiếng nói phản kháng xã
hội
- Thân em như tấm lụa đào
- Thân em như hạt mưa sa
- Thân em như chẽn lúa đòng đòng
?Em hãy so sánh h/a người phụ nữ
trong bài thơ và trong những bài ca
dao đã học?
( Chịu nhiều cay đắng trong XHPK HS trả lời
trọng nam khinh nữ , có thân phận * Ghi nhớ ( SGK )
chim nổi nhưng 1 cách cứng cỏi,
dám chấp nhận sự thua thiệt đầy
HS đọc ghi
lòng tin vào phẩm giá của mình )
nhớ trong
SGK .
3.củng cố:
- ? Ghi các câu hát than thân, mở đầu bằng “ Thân em” ?
?Em hãy so sánh h/a người phụ nữ trong bài thơ và trong những bài ca dao đã
học?
( Chịu nhiều cay đắng trong XHPK trọng nam khinh nữ , có thân phận chim
nổi nhưng 1 cách cứng cỏi, dám chấp nhận sự thua thiệt đầy lòng tin vào
phẩm giá của mình )
4. dặn dò :
- Cần nắm vững nd bài, học thuộc ghi nhớ.
- Soạn bài: Sau phút chia ly.
- Đọc kĩ từng bài thơ (phần tác giả , chú thích )
- Trả lời các câu hỏi SGK
________________________________________________
nguon tai.lieu . vn