- Trang Chủ
- Xã hội học
- Giải pháp thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp ở Việt Nam hiện nay
Xem mẫu
- NGHIÏN CÛÁU - TRAO ÀÖÍI
GIAÃI PHAÁP THÛÅC HIÏÅN CHÑNH SAÁCH BAÃO HIÏÍM XAÄ HÖÅI, BAÃO HIÏÍM Y TÏË,
BAÃO HIÏÍM THÊËT NGHIÏÅP ÚÃ VIÏÅT NAM HIÏÅN NAY
TAÅ THÕ AÁNH NGUYÏÅT*
Ngaây nhêån: 8/11/2018
Ngaây phaãn biïån: 22/11/2018
Ngaây duyïåt àùng: 24/12/2018
Toá m tùæ t : Chñnh saách baão hiïím xaä höåi (BHXH), baão hiïím y tïë (BHYT), baão hiïím thêët nghiïåp (BHTN) àûúåc thûåc hiïån úã Viïåt
Nam coân non treã so vúái caác nûúác, nhûng mang yá nghôa rêët quan troång àöëi vúái viïåc xêy dûång vaâ phaát triïín àêët nûúác. Thûåc hiïån töët chñnh
saách BHXH, BHYT, BHTN laâ goáp phêìn thûåc hiïån töët chñnh saách an sinh xaä höå i úã Viïåt Nam hiïån nay.
Tûâ khoá a : Baão hiïím xaä höå i, baão hiïím y tïë, chïë àöå, chinh saách an sinh xaä höåi.
SOLUTIONS TO IMPLEMENT SOCIAL INSURANCE, HEALTH INSURANCE AND UNEMPLOYMENT INSURANCE POLICIES
IN VIETNAM TODAY
Abstract: Social insurance and health insurance policies implemented in Vietnam are young compared to those in other
countries, but they have a critical meaning for the country’s construction and development. A good performance of social insurance,
health, insurance and unemployment insurance policies makes a significant contribution to the implementation of social security
policies in Vietnam today.
Keywords: Social insurance, health insurance, regimes, policies, social security.
1. Têìm quan troån g cuã a BHXH, BHTN, BHYT cho rùçng chó coá laâm viïåc trong khu vûåc nhaâ nûúác, laâ
trong hïå thöëng an sinh xaä höåi cöng nhên viïn chûác nhaâ nûúác múái àûúåc goåi laâ coá
Möå t laâ, ngûúâi lao àöång khi coá viïåc laâm vaâ khoãe viïåc laâm vaâ àûúåc hûúãng caác chñnh saách BHXH,
maånh seä àoáng goáp möåt phêìn tiïìn lûúng, thu nhêåp BHTN, BHYT.
àïí höî trúå baãn thên hoùåc ngûúâi khaác khi öëm àau, tai Ba laâ, thûåc hiïån chñnh saách BHXH, BHTN, BHYT
naån, luác sinh con vaâ chùm soác con caái, khi khöng nhùçm öín àõnh cuöåc söëng ngûúâi lao àöång, trúå giuáp
laâm viïåc, luác tuöíi giaâ àïí duy trò vaâ öín àõnh cuöåc söëng ngûúâi lao àöång khi gùåp ruãi ro. Ngûúâi lao àöång tham
cuãa baãn thên vaâ gia àònh. Cho nïn, hoaåt àöång BHXH, gia BHXH, BHTN, BHYT khi öëm àau seä àûúåc khaám
BHTN, BHYT möåt mùåt àoâi hoãi tñnh traách nhiïåm cao chûäa bïånh vaâ àûúåc quyä BHYT chi traã chi phñ vaâ àûúåc
cuãa tûâng ngûúâi lao àöång àöëi vúái baãn thên mònh, vúái trúå cêëp öëm àau, àûúåc nghó chùm con khi con öëm; khi
gia àònh vaâ cöå ng àöìng, xaä höåi theo phûúng chêm thai saãn àûúåc nghó khaám thai, àûúåc nghó sinh àeã vaâ
“mònh vò moåi ngûúâi, moåi ngûúâi vò mònh” thöng qua nuöi con, àûúåc nhêån trúå cêëp khi sinh con vaâ trúå cêëp
quyïìn vaâ nghôa vuå, mùåt khaác noá thïí hiïån sûå gùæn kïët thai saãn; khi bõ tai naån lao àöång hoùåc bïånh nghïì
traách nhiïåm giûäa caác thaânh viïn trong xaä höåi, taåo nghiïåp seä nhêån àûúåc phêìn trúå cêëp do giaãm khaã nùng
thaânh möåt khöëi àoaân kïët thöëng nhêët vïì quyïìn lúåi lao àöång do tai naån, bïånh nghïì nghiïåp gêy ra; àûúåc
trong möåt thïí chïë chñnh trõ - xaä höåi bïìn vûäng. Thöng nghó dûúäng sûác vaâ phuåc höìi sûác khoãe sau khi öëm
qua àoá, ngûúâi sûã duång lao àöång cuäng coá traách nhiïåm àau, sinh àeã hay àiïìu trõ thûúng têåt; àûúåc hûúãng trúå
àoáng goáp BHXH, BHTN, BHYT cho ngûúâi lao àöång, cêëp thêët nghiïåp vaâ àûúåc giúái thiïåu viïåc laâm hoùåc
goáp phêìn traách nhiïåm baão vïå nguúâi lao àöång khi gùåp àûúåc hoåc nghïì àïí coá cú höåi tòm kiïëm viïåc laâm múái.
phaãi ruãi ro. Vúái têm lyá cuãa moåi ngûúâi, luön tin tûúãng vaâo caác chïë
Hai laâ, thûåc hiïån chñnh saách BHXH, BHTN, BHYT àöå, chñnh saách cuãa Àaãng, Nhaâ nûúác, vò vêåy khi laâm
àaãm baão sûå bònh àùèng vïì võ trñ xaä höåi cuãa ngûúâi lao viïåc àûúåc tham gia BHXH, BHTN, BHYT vaâ nhêët laâ
àöång trong caác thaânh phêìn kinh tïë khaác nhau, thuác
àêíy saãn xuêët phaát triïín. Xoáa boã nhêån thûác trûúác àêy * Trûúâng Àaåi hoå c Cöng àoaân
Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc cöng àoaân 33
Söë 14 thaáng 12/2018
- NGHIÏN CÛÁU - TRAO ÀÖÍI
sau naây seä àûúåc hûúãng lûúng hûu àaä taåo sûå phêën höåi, baão hiïím y tïë, baão hiïím thêët nghiïåp úã Viïåt Nam
khúãi, têm lyá öín àõnh, an têm laâm viïåc. Thûåc tïë nhiïìu hiïån nay, cêìn têåp trung vaâo caác giaãi phaáp sau:
doanh nghiïåp, khi tuyïín duång lao àöång, thò tiïu thûác - Tiïëp tuåc àêíy maånh cöng taác phaát triïín àöëi tûúång
àûúåc tham gia BHXH, BHTN, BHYT cuäng laâ möåt tham gia BHXH, àêíy nhanh tiïën àöå BHYT toaân dên.
quyïìn lúåi quan troång àïí thu huát àûúåc nhiïìu lao àöång. Nêng cao hiïåu quaã cöng taác quaãn lyá thu, thu núå BHXH,
Böën laâ, BHXH, BHTN, BHYT laâ möåt cöng cuå BHTN, BHYT, àaãm baão thu àuáng, thu àuã vaâ chöëng
àùæc lûåc cuãa Nhaâ nûúác, goáp phêìn vaâo viïåc phên phöëi thêët thu, núå àoång tiïìn àoáng BHXH, BHTN, BHYT.
laåi thu nhêåp möåt caách cöng bùçng, húåp lyá giûäa caác Thûåc hiïån quy chïë phöëi húåp giûäa BHXH tónh vúái caác
têì ng lúáp dên cû, àöìng thúâi giaãm chi cho ngên saách àún võ liïn quan trong cöng taá c xûã lyá vaâ thu höìi núå
Nhaâ nûúác, baão àaãm an sinh xaä höåi bïìn vûäng. BHXH, BHTN, BHYT.
Nùm laâ, quyïìn lúåi cuãa caác chïë àöå BHXH, BHTN, - Tùng cûúâng cöng taác quaãn lyá chi traã vaâ quaãn lyá
BHYT khöng ngûâng àûúåc àiïìu chónh cho phuâ húåp ngûúâi hûúãng caác chïë àöå BHXH, BHTN, BHYT. Töí
vúái àiïìu kiïån vaâ mûác söëng chung toaân xaä höåi taåi tûâng chûác thûåc hiïån töët chïë àöå, chñnh saách BHXH, BHTN,
thúâi àiïím, àaãm baão cuöåc söëng cuãa ngûúâi tham gia BHYT. Nêng cao hiïåu quaã cöng taác tuyïn truyïìn,
BHXH, BHTN, BHYT vaâ àùåc biïåt laâ ngûúâi hûúãng phöí biïën chñnh saách phaáp luêåt vïì BHXH, BHTN,
lûúng hûu sau caã cuöåc àúâi lao àöång cûåc nhoåc. BHYT àïën caác cêëp, caác ngaânh vaâ toaân thïí nhên dên,
2. Möåt söë àõnh hûúáng cú baãn thûåc hiïån chñnh qua àoá taåo sûå thöëng nhêët giûäa nhêån thûác vaâ haânh
saách BHXH, BHTN, BHYT trong hïå thöëng an sinh
àöång trong viïåc thûåc hiïån nghiïm chñnh saách, phaáp
xaä höåi úã Viïåt Nam
luêåt vïì BHXH, BHTN, BHYT. ÛÁng duång cöng nghïå
Àïí thûåc hiïån töët chñnh saách BHXH, BHTN, BHYT
thöng tin hiïån àaåi vaâ caãi caách thuã tuåc haânh chñnh,
trong hïå thöëng an sinh xaä höåi úã Viïåt Nam cêìn tiïëp
àêíy maånh aáp duång phûúng thûác giao dõch àiïån tûã
tuåc thûåc hiïån theo àõnh hûúáng cú baãn sau:
trong viïåc thûåc hiïån thu àoáng, giaãi quyïët vaâ chi traã
Möå t laâ, BHXH, BHTN, BHYT laâ ba chñnh saách
caác chïë àöå BHXH, BHTN, BHYT.
xaä höåi quan troång, laâ truå cöåt chñnh cuãa hïå thöëng an
- Tiïëp tuåc thûåc hiïån caãi caách thuã tuåc haânh chñnh,
sinh xaä höåi, goáp phêìn thûåc hiïån tiïën böå vaâ cöng bùçng
àêíy maånh ûáng duång cöng nghïå thöng tin trong caác
xaä höåi, baão àaãm öín àõnh chñnh trõ - xaä höåi vaâ phaát
hoaåt àöång nghiïåp vuå; ûáng duång coá hiïåu quaã caác phêìn
triïín kinh tïë - xaä höåi.
mïìm nghiïåp vuå cuãa Ngaânh.
Hai laâ, múã röång vaâ hoaân thiïån chïë àöå, chñnh saách
baão hiïím xaä höåi, baão hiïím y tïë coá bûúác ài, löå trònh - Tùng cûúâng cöng taác thanh tra, kiïím tra, hêåu
phuâ húåp vúái phaát triïín kinh tïë - xaä höåi cuãa àêët nûúác. kiïím trong viïåc thûåc hiïån caác chñnh saách BHXH,
Phaát triïín hïå thöëng baão hiïím xaä höåi, baão hiïím y tïë BHTN, BHYT àïí phaát hiïån, ngùn chùån kõp thúâi àöëi
àöìng böå vúái phaát triïín caác dõch vuå xaä höåi, àaáp ûáng vúái caác trûúâng húåp vi phaåm phaáp luêåt vïì BHXH,
ngaây caâng töët hún nhu cêìu cuãa nhên dên; taåo àiïìu BHTN, BHYT; kiïím tra viïåc chêëp haânh caác quy àõnh
kiïån thuêån lúåi cho moåi ngûúâi tham gia vaâ thuå hûúãng cuãa phaáp luêåt vaâ cuãa BHXH Viïåt Nam trong viïåc
caác chïë àöå baão hiïím xaä höåi, baão hiïím y tïë. thûåc hiïån chûác traách, nhiïåm vuå àûúåc giao cuãa cöng
Ba laâ, thûåc hiïån chñnh saách BHXH, BHTN, BHYT chûác, viïn chûác.
phaãi theo nguyïn tùæc coá àoáng, coá hûúãng, quyïìn lúåi - Nêng cao hiïåu quaã cöng taác thöng tin, tuyïn
tûúng ûáng vúái nghôa vuå, coá sûå chia seã giûäa caác thaânh truyïìn: Chuá troång àa daång hoáa caác hònh thûác tuyïn
viïn, baão àaãm cöng bùçng vaâ bïìn vûäng cuãa hïå thöëng truyïìn phuâ húåp vúái àùåc àiïím, tñnh chêët àùåc thuâ cuãa
an sinh xaä höåi. tûâng nhoám àöëi tûúång, vuâng miïìn, nhêët laâ nhoám àöëi
Böën laâ, thûåc hiïån töë t chñnh saách BHXH, BHTN, tûúång laâ nöng dên, lao àöång khu vûåc phi chñnh thûác;
BHYT laâ traách nhiïåm cuãa caác cêëp uyã àaãng, chñnh chuá troång phaát huy vai troâ cuãa nhûäng töí chûác, caá
quyïìn, àoaân thïí, töí chûác xaä höåi, doanh nghiïåp vaâ nhên coá uy tñn trong cöång àöìng dên cû àïí vêån àöång,
cuãa möîi ngûúâi dên. thu huát ngûúâi dên tham gia BHXH tûå nguyïån, tùng
3. Möåt söë giaãi phaáp thûåc hiïån chñnh saách baão cûúâng tin, baâi, àõnh hûúáng dû luêån, taåo thuêån lúåi
hiïím xaä höåi, baão hiïím y tïë, baão hiïím thêët nghiïåp cho viïåc töí chûác thûåc hiïån àûúåc hiïåu quaã, nhanh
úã Viïåt Nam hiïån nay choáng àûa Nghõ quyïët múái cuãa Àaãng ài vaâo àúâi söëng
Àïí thûåc hiïån töët hiïån chñnh saách baão hiïím xaä (Xem tiïëp trang 32)
34 Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc cöng àoaân
Söë 14 thaáng 12/2018
- NGHIÏN CÛÁU - TRAO ÀÖÍI
Ba laâ: Vïì phûúng thûác giaá o duåc àaåo àûác, phaã i nhoã vïì nguöìn nhên lûåc chêët lûúång cao àïí àaáp ûáng
lêëy ngûúâi hoå c laâ trung têm. Nïëu giaáo duåc àaåo àûác nhu cêìu phaát triïín cuãa thúâi àaåi. Tuy nhiïn, trûúác
truyïìn thöëng chó thöng qua saách vúã, lïn lúáp laâ hònh nhûäng thay àöíi cuãa àúâi söëng kinh tïë - xaä höåi, cuãa,
thûá c chuã yïëu thò rêët dïî laâm cho têm tû, tònh caãm thang giaá trõ àaåo àûác cuãa con ngûúâi Viïåt Nam cuäng
cuãa àöëi tûúång giaáo duåc bõ ngûúåc hûúáng, tûâ àoá khoá coá nhiïìu biïën àöíi. Thïë hïå sinh viïn Viïåt Nam hiïån
coá thïí àaå t àûúåc hiïåu quaã. Nïn gùæn giaá o duåc àaåo nay laâ nguöìn nhên lûåc chêët lûúång cao cuãa àêët nûúác
àûác vaâo viïåc quaã n lyá, phuå c vuå vaâ sinh hoaåt cuãa trong nhûäng thêåp kyã àêìu cuãa thïë kyã XXI.Cuâng vúái
ngûúâi hoåc àùåc biïåt chuá yá àïën tñnh chuã àöång vaâ tñnh coi troång giaáo duåc chuyïn mön, nghiïåp vuå, viïåc quan
tûå giaác thò seä thu àûúåc hiïåu quaã giaáo duåc lúán hún. têm giaáo duåc àaåo àûác múái cho sinh viïn - àaåo àûác xaä
Àïí viïåc giaáo duåc àaåo àûác coá hiïåu quaã, cêìn töí chûác höåi chuã nghôa laâ àïí thûåc hiïån àuáng muåc tiïu giaáo
töët caác phong traâo haânh àöång maâ tiïu biïíu laâ phong duåc àaä àûúåc Hiïën phaáp quy àõnh.
traâo: “Thanh niïn lêåp nghiïåp vaâ tuöíi treã giûä nûúác”,
“Thanh niïn tònh nguyïån”, “Chiïë n dõch muâa heâ Taâi liïåu tham khaão
xanh”... Quaá trònh giaá o duåc àaåo àûác cho sinh viïn 1. Àaãng Cöång saãn Viïåt Nam (2011), Vùn kiïån Àaåi höåi àaåi biïíu toaân
quöëc lêìn thûá XI, Nxb. Chñnh trõ quöëc gia, Haâ Nöåi.
àaä coá nhiïìu àöíi múái vïì nöåi dung, phûúng phaáp, 2. Àaãng Cöå ng saãn Viïåt Nam (2013), Vùn kiïån Höåi nghõ lêìn thûá taám
chûúng trònh cuãa möåt söë mön hoåc, hònh thûác daåy Ban Chêëp haânh Trung ûúng khoáa XI, Vùn phoâng Trung ûúng
vaâ hoåc cuäng tûâng bûúá c àûúå c caãi tiïën, hònh thûác Àaãng.
àaâo taåo cuäng ngaây caâng àa daång. Tuy nhiïn, Vùn 3. Lï Quyá Àûác - Hoaâng Chñ Baão (2007), Vùn hoaá àaåo àûác nûúác
kiïån Àaåi höåi XI Àaãng Cöång saãn Viïåt Nam cuäng chó ta hiïån nay vêën àïì vaâ giaãi phaáp, Nxb Vùn hoaá - Thöng tin & Viïån
roä: “Chûúng trònh, nöåi dung, phûúng phaáp daåy vaâ vùn hoaá, Haâ Nöåi.
4. Diïåp Minh Giang (2011), Xêy dûång àaåo àûác cuãa thanh niïn
hoåc laåc hêåu, àöíi múái chêåm... Quaãn lyá nhaâ nûúá c vïì
Viïåt Nam trong nïìn kinh tïë thõ trûúâng àõnh hûúáng xaä höåi chuã
giaáo duåc coân bêët cêåp, xu hûúáng thûúng maåi hoáa vaâ nghôa, Luêån aán tiïën syä triïët hoåc, Àaåi hoåc Khoa hoåc xaä höåi vaâ
sa suát àaåo àûác trong giaáo duåc khùæc phuåc coân chêåm, nhên vùn TP. Höì Chñ Minh.
hiïå u quaã thêëp, àang trúã thaânh nöîi bûác xuác cuãa xaä 5. Nguyïîn Duy Quyá (chuã nhiïåm ) (2004), Baá o caáo töíng húåp kïët
höåi” [1, tr.167-168]. quaã nghiïn cûáu àïì taâi: “Àaåo àûác xaä höåi úã nûúác ta hiïån nay -
Àïí khùæc phuåc sûå suy thoaái vïì àaåo àûác trong möåt vêën àïì vaâ giaãi phaáp, Viïån Khoa hoåc xaä höåi Viïåt Nam, Haâ Nöåi.
böå phêån sinh viïn, cêìn quan têm àaáp ûáng nhûäng
nhu cêìu chñnh àaáng cuãa ngûúâi hoåc vïì vêåt chêët, tinh
thêìn; giao nhiïåm vuå phuâ húåp vúái súã trûúâng, nùng GIAÃI PHAÁP THÛÅC HIÏÅN CHÑNH SAÁCH...
khiïëu, àùåc àiïím têm, sinh lyá seä taå o àiïìu kiïån töë t àïí (Tiïëp theo trang 34)
thanh niïn reân luyïån àaåo àûác, löëi söëng. Xaä höåi cêìn
nhòn nhêån vêën àïì àaåo àûác hoåc sinh, sinh viïn trong xaä höåi; chuã àöång cung cêëp thöng tin, söë liïåu, kïët quaã
nhaâ trûúâng hiïån nay vúái möåt tinh thêìn traách nhiïåm thûåc hiïån chñnh saách BHXH, BHYT, àùåc biïåt laâ tònh
vaâ nghiïm tuác. Cêìn phaãi àöíi múái hoaân toaân caách traång tröën àoáng, núå àoång BHXH, BHYT cuãa caác àún
thûác maâ lêu nay chuáng ta àaä duâng àïí giaáo duåc àaåo võ, doanh nghiïåp taåi àõa phûúng, kõp thúâi baáo caáo
àûác hoåc sinh, sinh viïn. Baãn thên giaáo duåc àaä mang cêëp uãy, chñnh quyïìn àïí coá biïån phaáp chó àaåo thûåc
tñnh xaä höåi hoáa, nhaâ nûúác cêìn taåo àiïìu kiïån àïí toaân hiïån; kõp thúâi àêëu tranh, phaãn baác caác quan àiïím sai
dên tham gia vaâo cöng taác giaáo duåc sinh viïn. Àiïìu traái, lïåch laåc laâm töín haåi àïën chuã trûúng cuãa Àaãng,
quan troång laâ cêìn coá möåt möi trûúâng xaä höåi laânh uy tñn, hònh aãnh cuãa Ngaânh vò sûå phaát triïín bïìn vûäng
maånh, moåi ngûúâi söëng tuên thuã phaáp luêåt vaâ tön cuãa chñnh saách vaâ baão àaãm an sinh xaä höåi.
troång nhûäng giaá trõ àaåo àûác xaä höåi. Möåt möi trûúâng
xaä höåi töët seä taác àöång vaâo nhêån thûác cuãa sinh viïn Taâi liïåu tham khaão
vaâ sinh viïn cuäng phaãi tuên thuã nhûäng nguyïn tùæc 1. Nghõ quyïët söë 21-NQ/TW cuãa Böå Chñnh trõ vïì tùng cûúâng sûå
ûáng xûã àaä àûúåc hoåc trong nhaâ trûúâng maâ caã xaä höåi laänh àaåo cuãa Àaãng àöëi vúái cöng taá c Baão hiïím xaä höåi (BHXH),
àang aáp duång. baão hiïím y tïë (BHYT) giai àoaån 2012 - 2020.
Kinh tïë thõ trûúâng taåo àiïìu kiïån cho caác caá nhên 2. Nguyïîn Huy Ban (1996), Hoaân thiïån phaáp luêåt baão hiïím
xaä höåi úã Viïåt Nam - Lyá luêån vaâ thûåc tiïîn.
phaát huy khaã nùng vaâ thïë maånh cuãa mònh, trong àoá
3. Baã o hiïím xaä höåi thaânh phöë Haâ Nöåi (2016), Baáo caá o töíng kïët
coá lûåc lûúång sinh viïn laâ lúáp ngûúâi coá trònh àöå, coá tri cöng taác nùm 2016 vaâ phûúng hûúáng nhiïåm vuå nùm 2017.
thûác, àêìy nhiïåt huyïët, nhaåy beán trong viïåc tiïëp thu 4. Vuå Baã o hiïím xaä höåi (2010), Cú súã lyá luêå n vaâ thûåc tiïîn
caái múái. Song cuäng àùåt ra nhûäng thaách thûác khöng hoaân thiïån chïë àöå BHXH bùæt buöåc giai àoaån àïën 2020.
32 Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc cöng àoaân
Söë 14 thaáng 12/2018
nguon tai.lieu . vn