Xem mẫu

  1. NGHIÏN CÛÁU - TRAO ÀÖÍI GIAÃI PHAÁP THÛÅC HIÏÅN CHÑNH SAÁCH BAÃO HIÏÍM XAÄ HÖÅI, BAÃO HIÏÍM Y TÏË, BAÃO HIÏÍM THÊËT NGHIÏÅP ÚÃ VIÏÅT NAM HIÏÅN NAY TAÅ THÕ AÁNH NGUYÏÅT* Ngaây nhêån: 8/11/2018 Ngaây phaãn biïån: 22/11/2018 Ngaây duyïåt àùng: 24/12/2018 Toá m tùæ t : Chñnh saách baão hiïím xaä  höåi (BHXH), baão hiïím y tïë (BHYT), baão hiïím thêët nghiïåp (BHTN) àûúåc thûåc hiïån úã Viïåt Nam coân non treã so vúái caác nûúác, nhûng mang yá nghôa rêët quan troång àöëi vúái viïåc xêy dûång vaâ phaát triïín àêët nûúác. Thûåc hiïån töët chñnh saách BHXH, BHYT, BHTN laâ goáp phêìn thûåc hiïån töët  chñnh saách an sinh xaä höå i úã Viïåt Nam hiïån nay. Tûâ  khoá a : Baão hiïím xaä höå i, baão hiïím y tïë, chïë àöå, chinh saách an sinh xaä höåi. SOLUTIONS TO IMPLEMENT SOCIAL INSURANCE, HEALTH INSURANCE AND UNEMPLOYMENT  INSURANCE POLICIES IN VIETNAM TODAY Abstract: Social insurance and health insurance policies implemented in Vietnam are young compared to those in other countries, but they have a critical meaning for the country’s construction and development. A good performance of social insurance, health, insurance and unemployment insurance policies makes a significant contribution to the implementation of social security policies in Vietnam today. Keywords: Social insurance, health insurance, regimes, policies, social security. 1. Têìm quan troån g cuã a BHXH, BHTN, BHYT cho rùçng chó coá laâm viïåc trong khu vûåc nhaâ nûúác, laâ trong hïå thöëng an sinh xaä höåi cöng nhên viïn chûác nhaâ nûúác múái àûúåc goåi laâ coá Möå t laâ, ngûúâi lao àöång khi coá viïåc laâm vaâ khoãe  viïåc  laâm  vaâ  àûúåc hûúãng  caác  chñnh saách  BHXH, maånh seä àoáng goáp möåt phêìn tiïìn lûúng, thu nhêåp BHTN, BHYT. àïí höî trúå baãn thên hoùåc ngûúâi khaác khi öëm àau, tai Ba laâ, thûåc hiïån chñnh saách BHXH, BHTN, BHYT naån, luác sinh con vaâ chùm soác con caái, khi khöng nhùçm öín àõnh cuöåc söëng ngûúâi lao àöång, trúå giuáp laâm viïåc, luác tuöíi giaâ àïí duy trò vaâ öín àõnh cuöåc söëng ngûúâi lao àöång khi gùåp ruãi ro. Ngûúâi lao àöång tham cuãa baãn thên vaâ gia àònh. Cho nïn, hoaåt àöång BHXH, gia BHXH, BHTN, BHYT khi öëm àau seä àûúåc khaám BHTN, BHYT möåt mùåt àoâi hoãi tñnh traách nhiïåm cao chûäa bïånh vaâ àûúåc quyä BHYT chi traã chi phñ vaâ àûúåc cuãa tûâng ngûúâi lao àöång àöëi vúái baãn thên mònh, vúái trúå cêëp öëm àau, àûúåc nghó chùm con khi con öëm; khi gia àònh vaâ cöå ng àöìng, xaä  höåi theo phûúng chêm thai saãn àûúåc nghó khaám thai, àûúåc nghó sinh àeã vaâ “mònh vò moåi ngûúâi, moåi ngûúâi vò mònh” thöng qua nuöi con, àûúåc nhêån trúå cêëp khi sinh con vaâ trúå cêëp quyïìn vaâ nghôa vuå, mùåt khaác noá thïí hiïån sûå gùæn kïët thai saãn; khi bõ tai naån lao àöång hoùåc bïånh nghïì traách nhiïåm giûäa caác thaânh viïn trong xaä höåi, taåo nghiïåp seä nhêån àûúåc phêìn trúå cêëp do giaãm khaã nùng thaânh möåt khöëi àoaân kïët thöëng nhêët vïì  quyïìn lúåi lao àöång do tai naån, bïånh nghïì nghiïåp gêy ra; àûúåc trong möåt thïí chïë chñnh trõ - xaä höåi bïìn vûäng. Thöng nghó dûúäng sûác vaâ phuåc höìi sûác khoãe sau khi öëm qua àoá, ngûúâi sûã duång lao àöång cuäng coá traách nhiïåm àau, sinh àeã hay àiïìu trõ thûúng têåt; àûúåc hûúãng trúå àoáng goáp BHXH, BHTN, BHYT cho ngûúâi lao àöång, cêëp thêët nghiïåp vaâ  àûúåc giúái thiïåu viïåc laâm hoùåc goáp phêìn traách nhiïåm baão vïå nguúâi lao àöång khi gùåp àûúåc hoåc nghïì àïí coá cú höåi tòm kiïëm viïåc laâm múái. phaãi ruãi ro. Vúái têm lyá cuãa moåi ngûúâi, luön tin tûúãng vaâo caác chïë Hai laâ, thûåc hiïån chñnh saách BHXH, BHTN, BHYT àöå, chñnh saách cuãa Àaãng, Nhaâ nûúác, vò vêåy khi laâm àaãm baão sûå bònh àùèng vïì võ trñ xaä höåi cuãa ngûúâi lao viïåc àûúåc tham gia BHXH, BHTN, BHYT vaâ nhêët laâ àöång trong caác thaânh phêìn kinh tïë khaác nhau, thuác àêíy saãn xuêët phaát triïín. Xoáa boã nhêån thûác trûúác àêy * Trûúâng Àaåi hoå c Cöng àoaân Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc cöng àoaân 33 Söë 14 thaáng 12/2018
  2. NGHIÏN CÛÁU - TRAO ÀÖÍI sau naây seä àûúåc hûúãng lûúng hûu àaä taåo sûå phêën höåi, baão hiïím y tïë, baão hiïím thêët nghiïåp úã Viïåt Nam khúãi, têm lyá öín àõnh, an têm laâm viïåc. Thûåc tïë nhiïìu hiïån nay, cêìn têåp trung vaâo caác giaãi phaáp sau: doanh nghiïåp, khi tuyïín duång lao àöång, thò tiïu thûác -  Tiïëp tuåc àêíy maånh cöng taác phaát triïín àöëi tûúång àûúåc tham gia BHXH, BHTN, BHYT cuäng laâ  möåt tham gia BHXH, àêíy nhanh tiïën àöå BHYT toaân dên. quyïìn lúåi quan troång àïí thu huát àûúåc nhiïìu lao àöång.  Nêng cao hiïåu quaã cöng taác quaãn lyá thu, thu núå BHXH, Böën laâ, BHXH, BHTN,  BHYT  laâ  möåt cöng  cuå BHTN, BHYT, àaãm baão thu àuáng, thu àuã vaâ chöëng àùæc lûåc cuãa Nhaâ nûúác, goáp phêìn vaâo viïåc phên phöëi thêët thu, núå àoång tiïìn àoáng BHXH, BHTN, BHYT. laåi thu nhêåp möåt caách cöng bùçng, húåp lyá giûäa caác Thûåc hiïån quy chïë phöëi húåp giûäa BHXH tónh vúái caác têì ng lúáp dên cû, àöìng thúâi giaãm chi cho ngên saách àún võ liïn quan trong cöng taá c xûã lyá vaâ thu höìi núå Nhaâ nûúác, baão àaãm an sinh xaä höåi bïìn vûäng.  BHXH, BHTN, BHYT. Nùm laâ, quyïìn lúåi cuãa caác chïë àöå BHXH, BHTN, - Tùng cûúâng cöng taác quaãn lyá chi traã vaâ quaãn lyá BHYT khöng ngûâng àûúåc àiïìu chónh cho phuâ húåp ngûúâi hûúãng caác chïë àöå BHXH, BHTN, BHYT. Töí vúái àiïìu kiïån vaâ mûác söëng chung toaân xaä höåi taåi tûâng chûác thûåc hiïån töët chïë àöå, chñnh saách BHXH, BHTN, thúâi àiïím, àaãm baão cuöåc söëng cuãa ngûúâi tham gia BHYT. Nêng cao hiïåu quaã cöng taác tuyïn truyïìn, BHXH, BHTN, BHYT vaâ  àùåc biïåt laâ  ngûúâi hûúãng phöí  biïën chñnh saách phaáp luêåt vïì  BHXH, BHTN, lûúng hûu sau caã cuöåc àúâi lao àöång cûåc nhoåc. BHYT àïën caác cêëp, caác ngaânh vaâ toaân thïí nhên dên, 2. Möåt söë àõnh hûúáng cú baãn thûåc hiïån chñnh qua àoá taåo sûå thöëng nhêët giûäa nhêån thûác vaâ haânh saách BHXH, BHTN, BHYT trong hïå thöëng an sinh àöång trong viïåc thûåc hiïån nghiïm chñnh saách, phaáp xaä höåi úã Viïåt Nam luêåt vïì BHXH, BHTN, BHYT. ÛÁng duång cöng nghïå Àïí thûåc hiïån töët chñnh saách BHXH, BHTN, BHYT thöng tin hiïån àaåi vaâ caãi caách thuã  tuåc haânh chñnh, trong hïå thöëng an sinh xaä höåi úã Viïåt Nam cêìn tiïëp àêíy maånh aáp duång phûúng thûác giao dõch àiïån tûã tuåc thûåc hiïån theo àõnh hûúáng cú baãn sau: trong viïåc thûåc hiïån thu àoáng, giaãi quyïët vaâ chi traã Möå t laâ, BHXH, BHTN, BHYT laâ ba chñnh saách caác chïë àöå BHXH, BHTN, BHYT.  xaä höåi quan troång, laâ truå cöåt chñnh cuãa hïå thöëng an - Tiïëp tuåc thûåc hiïån caãi caách thuã tuåc haânh chñnh, sinh xaä höåi, goáp phêìn thûåc hiïån tiïën böå vaâ cöng bùçng àêíy maånh ûáng duång cöng nghïå thöng tin trong caác xaä höåi, baão àaãm öín àõnh chñnh trõ - xaä höåi vaâ phaát hoaåt àöång nghiïåp vuå; ûáng duång coá hiïåu quaã caác phêìn triïín kinh tïë - xaä höåi. mïìm nghiïåp vuå cuãa Ngaânh. Hai laâ, múã röång vaâ hoaân thiïån chïë àöå, chñnh saách baão hiïím xaä höåi, baão hiïím y tïë coá bûúác ài, löå trònh - Tùng cûúâng cöng taác  thanh tra, kiïím tra, hêåu phuâ húåp vúái phaát triïín kinh tïë - xaä höåi cuãa àêët nûúác. kiïím trong viïåc thûåc hiïån caác chñnh saách BHXH, Phaát triïín hïå thöëng baão hiïím xaä höåi, baão hiïím y tïë BHTN, BHYT àïí phaát hiïån, ngùn chùån kõp thúâi àöëi àöìng böå vúái phaát triïín caác dõch vuå xaä höåi, àaáp ûáng vúái caác trûúâng húåp vi phaåm phaáp luêåt vïì  BHXH, ngaây caâng töët hún nhu cêìu cuãa nhên dên; taåo àiïìu BHTN, BHYT; kiïím tra viïåc chêëp haânh caác quy àõnh kiïån thuêån lúåi cho moåi ngûúâi tham gia vaâ thuå hûúãng cuãa phaáp luêåt vaâ  cuãa BHXH Viïåt Nam trong viïåc caác chïë àöå baão hiïím xaä höåi, baão hiïím y tïë. thûåc hiïån chûác traách, nhiïåm vuå àûúåc giao cuãa cöng Ba laâ, thûåc hiïån chñnh saách BHXH, BHTN, BHYT chûác, viïn chûác. phaãi theo nguyïn tùæc coá àoáng, coá hûúãng, quyïìn lúåi - Nêng cao hiïåu quaã  cöng taác  thöng tin, tuyïn tûúng ûáng vúái nghôa vuå, coá sûå chia seã giûäa caác thaânh truyïìn: Chuá troång àa daång hoáa caác hònh thûác tuyïn viïn, baão àaãm cöng bùçng vaâ bïìn vûäng cuãa hïå thöëng truyïìn phuâ húåp vúái àùåc àiïím, tñnh chêët àùåc thuâ cuãa an sinh xaä höåi. tûâng nhoám àöëi tûúång, vuâng miïìn, nhêët laâ nhoám àöëi Böën laâ, thûåc hiïån töë t chñnh saách BHXH, BHTN, tûúång laâ nöng dên, lao àöång khu vûåc phi chñnh thûác; BHYT laâ traách nhiïåm cuãa caác cêëp uyã àaãng, chñnh chuá troång phaát  huy vai troâ  cuãa nhûäng töí chûác, caá quyïìn, àoaân thïí, töí chûác xaä höåi, doanh nghiïåp vaâ nhên coá uy tñn trong cöång àöìng dên cû àïí vêån àöång, cuãa möîi ngûúâi dên. thu huát ngûúâi dên tham gia BHXH tûå nguyïån, tùng 3. Möåt söë giaãi phaáp thûåc hiïån chñnh saách baão cûúâng tin, baâi, àõnh hûúáng dû luêån, taåo thuêån lúåi hiïím xaä höåi, baão hiïím y tïë, baão hiïím thêët nghiïåp cho viïåc töí  chûác thûåc hiïån àûúåc hiïåu quaã, nhanh úã Viïåt Nam hiïån nay choáng àûa Nghõ quyïët múái cuãa Àaãng ài vaâo àúâi söëng  Àïí thûåc hiïån töët hiïån chñnh saách baão hiïím xaä (Xem tiïëp trang 32) 34 Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc cöng àoaân Söë 14 thaáng 12/2018
  3. NGHIÏN CÛÁU - TRAO ÀÖÍI Ba laâ:  Vïì phûúng thûác giaá o duåc àaåo àûác, phaã i nhoã vïì nguöìn nhên lûåc chêët lûúång cao àïí àaáp ûáng lêëy ngûúâi hoå c laâ trung têm. Nïëu giaáo duåc àaåo àûác nhu cêìu phaát triïín cuãa thúâi àaåi. Tuy nhiïn, trûúác truyïìn thöëng chó thöng qua saách vúã, lïn lúáp laâ hònh nhûäng thay àöíi cuãa àúâi söëng kinh tïë - xaä höåi, cuãa, thûá c chuã yïëu thò rêët  dïî laâm cho têm tû, tònh caãm thang giaá trõ àaåo àûác cuãa con ngûúâi Viïåt Nam cuäng cuãa àöëi tûúång giaáo duåc bõ ngûúåc hûúáng, tûâ àoá khoá coá nhiïìu biïën àöíi. Thïë hïå sinh viïn Viïåt Nam hiïån coá thïí àaå t àûúåc hiïåu quaã.  Nïn gùæn giaá o duåc àaåo nay laâ nguöìn nhên lûåc chêët lûúång cao cuãa àêët nûúác àûác vaâo viïåc quaã n lyá,  phuå c vuå  vaâ  sinh hoaåt cuãa trong nhûäng thêåp kyã àêìu cuãa thïë kyã XXI.Cuâng vúái ngûúâi hoåc àùåc biïåt chuá yá àïën tñnh chuã àöång vaâ tñnh coi troång giaáo duåc chuyïn mön, nghiïåp vuå, viïåc quan tûå giaác thò seä thu àûúåc hiïåu quaã  giaáo duåc lúán hún. têm giaáo duåc àaåo àûác múái cho sinh viïn - àaåo àûác xaä Àïí viïåc giaáo duåc àaåo àûác coá hiïåu quaã, cêìn töí chûác höåi chuã nghôa laâ àïí thûåc hiïån àuáng muåc tiïu giaáo töët caác phong traâo haânh àöång maâ tiïu biïíu laâ phong duåc àaä àûúåc Hiïën phaáp quy àõnh.  traâo: “Thanh niïn lêåp nghiïåp vaâ tuöíi treã giûä nûúác”, “Thanh  niïn  tònh  nguyïån”,  “Chiïë n  dõch  muâa  heâ Taâi liïåu tham khaão xanh”... Quaá  trònh giaá o duåc àaåo àûác cho sinh viïn 1. Àaãng Cöång saãn Viïåt Nam (2011), Vùn kiïån Àaåi höåi àaåi biïíu toaân quöëc lêìn thûá XI, Nxb. Chñnh trõ quöëc gia, Haâ Nöåi. àaä  coá  nhiïìu àöíi múái vïì  nöåi dung, phûúng phaáp, 2. Àaãng Cöå ng saãn Viïåt Nam (2013), Vùn kiïån Höåi nghõ lêìn thûá taám chûúng trònh cuãa möåt  söë mön hoåc, hònh thûác daåy Ban Chêëp haânh Trung ûúng khoáa XI, Vùn phoâng Trung ûúng vaâ  hoåc cuäng tûâng bûúá c àûúå c caãi tiïën, hònh thûác Àaãng. àaâo taåo cuäng ngaây caâng àa daång. Tuy nhiïn, Vùn 3. Lï Quyá Àûác - Hoaâng Chñ Baão (2007), Vùn hoaá àaåo àûác nûúác kiïån Àaåi höåi XI Àaãng Cöång saãn Viïåt Nam cuäng chó ta hiïån nay vêën àïì vaâ giaãi phaáp, Nxb Vùn hoaá - Thöng tin & Viïån roä:  “Chûúng trònh, nöåi dung, phûúng phaáp daåy vaâ vùn hoaá, Haâ Nöåi. 4. Diïåp Minh Giang (2011), Xêy dûång àaåo àûác cuãa thanh niïn hoåc laåc hêåu, àöíi múái chêåm... Quaãn lyá nhaâ nûúá c vïì Viïåt Nam trong nïìn kinh tïë thõ trûúâng àõnh hûúáng xaä höåi chuã giaáo duåc coân bêët cêåp, xu hûúáng thûúng maåi hoáa vaâ nghôa, Luêån aán tiïën syä triïët hoåc, Àaåi hoåc Khoa hoåc xaä höåi vaâ sa suát àaåo àûác trong giaáo duåc khùæc phuåc coân chêåm, nhên vùn TP. Höì Chñ Minh. hiïå u quaã thêëp, àang trúã thaânh nöîi bûác xuác cuãa xaä 5. Nguyïîn Duy Quyá (chuã nhiïåm ) (2004), Baá o caáo töíng húåp kïët höåi” [1, tr.167-168]. quaã nghiïn cûáu àïì taâi: “Àaåo àûác xaä höåi úã nûúác ta hiïån nay - Àïí khùæc phuåc sûå suy thoaái vïì àaåo àûác trong möåt vêën àïì vaâ giaãi phaáp, Viïån Khoa hoåc xaä höåi Viïåt Nam, Haâ Nöåi. böå  phêån sinh viïn, cêìn quan têm àaáp ûáng nhûäng nhu cêìu chñnh àaáng cuãa ngûúâi hoåc vïì vêåt chêët, tinh thêìn; giao nhiïåm vuå  phuâ  húåp vúái súã  trûúâng, nùng GIAÃI PHAÁP THÛÅC HIÏÅN CHÑNH SAÁCH... khiïëu, àùåc àiïím têm, sinh lyá seä taå o àiïìu kiïån töë t àïí (Tiïëp theo trang 34) thanh niïn reân luyïån àaåo àûác, löëi söëng. Xaä höåi cêìn nhòn nhêån vêën àïì àaåo àûác hoåc sinh, sinh viïn trong xaä höåi; chuã àöång cung cêëp thöng tin, söë liïåu, kïët quaã nhaâ trûúâng hiïån nay vúái möåt tinh thêìn traách nhiïåm thûåc hiïån chñnh saách BHXH, BHYT, àùåc biïåt laâ tònh vaâ  nghiïm tuác. Cêìn phaãi àöíi múái hoaân toaân caách traång tröën àoáng, núå àoång BHXH, BHYT cuãa caác àún thûác maâ lêu nay chuáng ta àaä duâng àïí giaáo duåc àaåo võ, doanh nghiïåp taåi àõa phûúng, kõp thúâi baáo caáo àûác hoåc sinh, sinh viïn. Baãn thên giaáo duåc àaä mang cêëp uãy, chñnh quyïìn àïí coá biïån phaáp chó àaåo thûåc tñnh xaä höåi hoáa, nhaâ nûúác cêìn taåo àiïìu kiïån àïí toaân hiïån; kõp thúâi àêëu tranh, phaãn baác caác quan àiïím sai dên tham gia vaâo cöng taác giaáo duåc sinh viïn. Àiïìu traái, lïåch laåc laâm töín haåi àïën chuã trûúng cuãa Àaãng, quan troång laâ  cêìn coá  möåt möi trûúâng xaä  höåi laânh uy tñn, hònh aãnh cuãa Ngaânh vò sûå phaát triïín bïìn vûäng maånh, moåi ngûúâi söëng tuên thuã  phaáp luêåt  vaâ  tön cuãa chñnh saách vaâ baão àaãm an sinh xaä höåi.  troång nhûäng giaá trõ àaåo àûác xaä höåi. Möåt möi trûúâng xaä höåi töët  seä taác àöång vaâo nhêån thûác cuãa sinh viïn Taâi liïåu tham khaão vaâ sinh viïn cuäng phaãi tuên thuã nhûäng nguyïn tùæc 1. Nghõ quyïët söë 21-NQ/TW cuãa Böå Chñnh trõ vïì tùng cûúâng sûå ûáng xûã àaä àûúåc hoåc trong nhaâ trûúâng maâ caã xaä höåi laänh àaåo cuãa Àaãng àöëi vúái cöng taá c Baão hiïím xaä höåi (BHXH), àang aáp duång. baão hiïím y tïë (BHYT) giai àoaån 2012 - 2020. Kinh tïë thõ trûúâng taåo àiïìu kiïån cho caác caá nhên 2. Nguyïîn Huy Ban (1996), Hoaân thiïån phaáp luêåt baão hiïím xaä höåi úã Viïåt Nam - Lyá luêån vaâ thûåc tiïîn. phaát huy khaã nùng vaâ thïë maånh cuãa mònh, trong àoá 3. Baã o hiïím xaä höåi thaânh phöë Haâ Nöåi (2016), Baáo caá o töíng kïët coá lûåc lûúång sinh viïn laâ lúáp ngûúâi coá trònh àöå, coá tri cöng taác nùm 2016 vaâ phûúng hûúáng nhiïåm vuå nùm 2017. thûác, àêìy nhiïåt huyïët, nhaåy beán trong viïåc tiïëp thu 4. Vuå Baã o hiïím xaä höåi (2010), Cú súã lyá luêå n vaâ thûåc tiïîn caái múái. Song cuäng àùåt ra nhûäng thaách thûác khöng hoaân thiïån chïë àöå BHXH bùæt buöåc giai àoaån àïën 2020. 32 Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc cöng àoaân Söë 14 thaáng 12/2018
nguon tai.lieu . vn