Xem mẫu
- FLAMENCO LÀ GÌ
Flamenco là một loại hình nghệ thuật truyền thống dân gian Tây Ban Nha: trên thực tế
nó là một nét văn hoá. Hơn nữa, flamenco lại không chỉ liên quan đến riêngTây Ban
Nha mà là cả một vùng rộng lớn An-đa-lu-xi-a. Nhìn dưới góc độ lịch sử, nó đã từng là
thứ âm nhạc biểu cảm dành cho những người cùng khổ bị áp bức bóc lột. Đó là một
nghệ thuật chuyển tải từ lời nói đến tai nghe mà thông qua đó người nghệ sĩ truyền
cảm hứng riêng của mình vào trong đó.
Flamenco là một lại hình nghệ thuật tổng hợp bao gồm 3 phần: hát, nhảy và guitar
cùng với các yếu tố về nhịp điệu ( như tiếng vỗ tay và các dụng cụ khác nữa). Điều
này giống như một thể thiức nghệ thuật đặc sắc riêng của nó. Flamenco được tạo nên
từ hàng trăm loại nhạc cụ khác nhau, thuộc các loại như: seguiriyas, soleares, alegrías,
malaguenas, fandagos, zâpteado, rondena,..v…v…các bộ phận này được phân biệt bởi
đặc tính về giai điệu, nhịp điệu và về cấu trúc hoà âm là những cái mang lại sự riêng
biệt cho chúng; mỗi một loại lại có một môi trường hoàn cảnh riêng biệt. và rất nhiều
loại ở nhiều vùng khác nhau nhưng lại có chung xuất xứ.
2.Nguồn gốc xuất xứ:
Người ta tin rằng nguồn gốc của flamenco xuất hiện từ thế kỉ thứ 16. Lời hát trong
flamenco (hay như người ta thường gọi là cantat (cante trong tiếng Pháp))bắt nguồn và
là tổng hợp của ít nhất 4 nền văn hóa:
Dân Tây Ban Nha du cư (Gitans trong tiếng P)
Dân Mo-ri-ta-ni (tây Xa-ha-ra) hoặc Ả Rập ( Maure trong TP)
Dân Do Thái (juifs trong TP)
Dân bản xứ vùng An-da-lu-xi-a (Andalousie trong TP)
Ba dân tộc trên đã họp nhau lại trong vụ truy hại nhằm trục xuất người Mo-ri-ta-ni
vào năm 1942. vậy là flamenco đã được sáng tạo ra bởi sự hợp nhất của cante gitano
(tiếng hát của dân Tây Ban Nha du cư) với âm nhạc dân gian của vùng An-da-lu-xi-a.
Tiếng hát đi kèm với cây đàn guitar là một hiện tượng xuất hiện sau cả việc người du
lịch ở vùng An-da-lu-xi-a thâm nhập vào từ thế kỉ 18. Lời hát dân gian của vùng An-da-
lu-xi-a trước đó cũng đã từng đi kèm với các nhạc cụ địa phương khác phải kể đến
như đàn banđua, violon, trống, nhưng kể từ đây đàn guitar đã trở thành nhạc cụ chiếm
ưu thế.
Flamenco lần đầu tiên trở thành loại hình nghệ thuật biểu diến trước công chúng trong
suốt nửa sau thế kỉ 19, với sự mọc lên của những quán café ca nhạc (kiểu Nhạc Tranh
bây giờ ). Quán café ca nhạc đầu tiên được mở tại Séville vào năm 1842, và thu hút
được rất ít sự chú ý. Nhưng phải đến những năm 1860, những quán café tương tự mới
thực sự đi vào đời sống hàng ngày không chỉ ở các thành phố lớn ở xứ An-da-lu-xi-a
mà xa hơn nữa là ở Madrid và vùng phía trên nữa. Một hội gồm những người thích
xem đấu bò xuất thân từ tất cả các tầng lớp và các nghề nghiệp trong xã hội đã tham
gia vào buổi biểu diễn.Buổi biểu diễn theo thông lệ gồm một nhóm một hoặc hai
người hát, 3 hoặc 4 người nhảy là phái nữ và hai người nhảy là nam giới đi kèm với
hai nghệ sĩ chơi guitar. Nửa sau của thế kỉ 19 là một trong những thời hoàng kim của
flamenco. Trong những quán café, tụ tập những ca sĩ thuộc dân Tây Ban Nha du cư và
- thuộc xứ An-da-lu-xi-a lại và họ là những bậc thầy trong rất nhiều loại hình flamenco.
Các quán café đã chứng kiến sự phát triển mở rộng của cây đàn guitar, nhờ đó mà
guitar đã trở nên hết sức phổ biến. Họ thuê thường xuyên một người chơi guitar sau
đó thuê thêm người chơi thứ hai, người mà trở thành bạn đồng diễn trong rất nhiều
thể loại hát và nhảy khác nhau, và ngời này có khă năng diễn tấu chính xác những
phong cách khác nhau của ca sĩ. mặc dù ca sĩ là hình tượng thống trị của flamenco
nhưng theo thời gian người nghệ sĩ guitar giữ một vị trí ngày càng quan trọng. Người
nghệ sĩ guitar chơi hay luôn được săn tìm và cuộc cạnh tranh hết sức gay gắt. trong nỗ
lực để vượt qua cuộc cạnh tranh của mình, những nghệ sĩ guitar đã sáng tạo ra nhiều
kí thuật mới, và đôi khi khám phá ra kĩ xảo vượt trội của việc dựng cảnh cũng như
việc chơi với một găng tay và bằng một tay, hay là để guitar về phía sau đầu. Nhưng
những quán café đã sinh ra một loạt những thiên tài và một trong những nghệ sĩ nổi
tiếng nhất là Rámon Montoya (1880-1949) mà về sau đã trở thành người dự báo trước
về thể loại guitar solo của phong cách flamenco hiện đại.
Thời kì hoàng kim của các quán café ca nhạc đã kết thúc vào cuối thế kỉ này, khonảg
năm 1910, flamenco không còn là được chơi ở những nơi này nữa. từ năm 1910 đến
năm 1936, cuộc biểu diến ở rạp hát của flamenco, vở “Opera Flamenca” và “Ballet
Flamenco” đang được thịnh hành. Sở thích của công chúng đã quay lại một loại giọng
nhọt ngào hơn, mà hiện thân là Antonio Chacón, bởi chất giọng vùng An-da-lu-xi-a
nhẹ nhàng hơn. Các ca sĩ số 1 thời bấy giờ là, Chacón và Torre là nhữnng cây đại thụ
trong lịch sử flamenco. Có rất nhiều nghệ sĩ thực thụ trong số đó những vũ công và
những nghệ sĩ guitar nổi tiếng phải kể đến như: Javier Molina, Ramón Montoya,
Manolo de Huelva cũng như Perico del Lunar.
Cuộc chiến tranh ở Châu Âu cùng với cuộc nội chiến ở Tây Ban Nha trong những năm
1940 là một thập kỉ không thuận lợi cho flamenco, với rất ít cơ hội để kiếm sống
trong lĩnh vực này ở ngoài vùng châu Mỹ. Tuy nhiên, một sự thu hút đối với flamenco
lại thực sự bắt đầu vào năm 1950 đã mở ra nhiều cơ hội để trình diễn. Những lễ hội
festival ở Cordoue, Jerez và Malaga vào cuối những năm 1950 và đầu những năm 1960
đã gây sự chú ý của công chúng và khuyến khích một lượng lớn các nghệ sĩ mới.
3.Guitar flamenco hiện đại
Guitar flamenco hiện đại có họ hàng rất gần với guitar cổ điển hiện đại. cả hai đều có
chung nguồn gốc, và đều chơi bằng tay bởi các phương pháp cơ bản giống nhau.
Guitar flamenco chơi với một kĩ thuật mang bản sắc riêng và có kiểu âm thanh riêng
biệt, bởi việc sử dụng từ nhiều loại gỗ khác nhau với tỉ lệ và sự phân chia khác nhau.
Người ta nhận thấy 3 sự khác biệt cơ bản giữa guitar flamenco và guitar cổ điển:
1, Việc sử dụng gỗ cẩm lai (gỗ trắc) làm thùng đàn kết hợp với việc sử dụng cây
thông tuyết (cây bá hương) hoặc đàn êpinet ở mặt trên của đàn là kiểu làm đàn guitar
cổ điển. guitar flamenco được làm hoàn toàn bằng cây bách và nhìn chung là nhẹ hơn,
điều này mang lại một âm thanh nhẹ nhạng và đanh hơn. Tuy nhiên một vài nghệ sĩ
flamenco thích âm thanh sâu lắng hơn của guitar cổ điển trong khi một số nghệ sĩ khác
lại sử dụng nhạc cụ hỗn hợp có cả những đặc tính của 2 loại đàn guitar trên.
2, Đàn guitar flamenco còn có một tấm nhựa mà người ta còn goi là golpeadores (bạn
nào dịch hộ từ này sang tiếng Việt) ở một chỗ cố đinh trên thùng đàn. Mục đích là để
bảo vệ phía trên mặt đàn khỏi những va chạm từ những móng tay của tay phải, một
nét đặc trưng của âm nhạc flamenco.
3, Những cây đàn flamenco thường được trang bị trục so dây (giống như với violon).
- Còn đàn guitar cổ điển, người ta thường thấy máy so dây với nhiều mối chằng chịt.
( Chưa bao giờ tớ nhìn thấy máy so dây cả nên dịch chỗ này hơi lúng túng. Ai có hiểu
biết về cái này chỉ bảo cho tớ với)
Giống như trường hợp của guitar cổ điển hiện nay, đàn guitar flamenco là một công
cụ phát minh tương đối mới.
Sau rất nhiều thử thách, Antonio de Torres đã là người phát triển và đặt nền móng cho
guitar flamenco vào năm 1850, và vào cùng một thời kì cũng như cùng một phương
thức như là ông đã làm với guitar cổ điển.
Một thử nghiệm gần như là một trong những chiếc guitar flamenco đầu tiên được
Torres chế tạo năm 1867, đã làm nổi bật lên những đặc tính cơ bản của nhạc cụ này.
Sáu sợi dây được căng dưới sự trợ giúp của trục bằng gỗ, và thân của nhạc cụ nhẹ
nhất có thể được so với đàn guitar classique. 2 đặc điểm quan trọng nhất của loại đàn
guitar flamenco, là việc sư dụng chất liệu từ cây bách Tây Ban Nha để làm phần mặt
sau và hai bên cạnh của thùng đàn, và sự mềm mại về cấu tạo của đàn. Việc sử dụng
gỗ cây bách rất mảnh và nhẹ vào phần thân sau và hai bên thùng đàn có mối liên hệ
trực tiếp đến đặc tính về âm thanh của guitar flamenco. Cấu tạo bên trong của đàn
guitar flamenco đơn giản hơn so với guitar classique. Dây của guitar flamenco trầm
hơn guitar classique nhờ vào bộ dây được sắp đặt gần với những vành đai sắt hơn so
với guitar cổ điển. Điều này cho phép một sự di chuyển các ngón tay được nhanh hơn,
và cần đàn thường không rộng bằng guitar cổ điển. Cuối cùng, thùng đàn mang một
miếng nhựa đặc trưng nhằm mục đích bảo vệ mặt gỗ chống lại sự va đập của các
ngón tay và tiếng gõ của khuỷu tay, những thứ làm nên kĩ thuật của flamenco.
Người ta đã cho rằng rất nhiều đặc điểm của guitar flamenco là do xuất phát nhu cầu
về một loại nhạc cụ không gây tốn kém. Có một yếu tố bảo vệ cho luận điểm này đó
là vì guitar flamenco theo truyền thống từ trước đến nay vốn không phải dành cho
những người giàu.
Trong những năm của ¼ thế kỉ qua, guitar flamenco phải chịu ít sự thay đổi, tuy nhiên
người ta đã tăng kích cỡ của nó lên một chút. Người ta đã làm những cuộc thử nghiệm
bằng cách sử dụng cây thích thay cho cây bách như trước đây để làm vật liệu cho
thùng đàn. Mới đây nữa, người ta đã cho ra đời một loại guitar lai tạp “Flamenco de
concert” sử dụng kết hợp các phím điển hình và tấm plaque của guitar flamenco dùng
bằng gỗ cẩm lai và các công cụ so dây của guitar classique.
Flamenco : thể loại/dòng nhạc/phong cách
1, Gitan (cante gitano)
Soleares (famille)
Soleares
La Cana
Alegrías
Bulerías
Seguiriya (famille)
Seguiriyas
Serranas
Tientos (famille)
Tientos
Zambras
Tangos
- Tanguillos
2, Andalous (cante andaluz)
Fandangos (famille)
Fandangos grandes
Fandangos đe Huelva
Granadinas (Grananínas)
Media Granaínas
Malaguenas
Verdiales
Minera
Rondena
Tarantas
Tarantos
3, Influence folkorique (Ảnh hưởng của nền nhạc dân gian)Farruca
Garrotín
Petenera
Sevillanas
Villancico
El Vito
4, Influence latino-americaine
Guajiras
Colombianas
Rumba
nguon tai.lieu . vn