Xem mẫu

Chương VI: Một số bệnh phụ (nam) khoa
I. Tắc kinh
Kinh nguyệt là một hiện tượng sinh lý bình thường của phụ nữ, đã đến ngày nhưng không
thấy có kinh nguyệt xuất hiện gọi là tắc kinh. Tắc kinh có hai loại là tắc kinh sinh lý và tắc kinh
bệnh lý. Tắc kinh sinh lý là chỉ tắc kinh do trước khi dậy thì, trong thời kỳ mang thai, thời kỳ
cho con bú và thời kỳ mãn kinh, do thay đổi một số kích thích tố trong cơ thể, dẫn đến kinh
nguyệt không có, nó thuộc loại hiện tượng sinh lý bình thường. Nhưng bế kinh bệnh lý bao
gồm bế kinh đoạn phát và tắc kinh nguyên phát. Tắc kinh nguyên phát là để chỉ phụ nữ qua 18
tuổi mà vẫn chưa có kinh nguyệt. Tắc kinh đoạn phát là để chỉ hiện tượng trước đây đã từng có
kinh nguyệt, nhưng đã mất kinh từ 3 tháng trở lên. Nguyên nhân gây ra tắc kinh nguyên phát
có rất nhiều, có thể phân chia thành ba trường hợp sau:
(1). Tắc kinh do tử cung, nếu bẩm sinh đã không có tử cung, tử cung phát triển không tốt,
chức năng noãn già yếu.
(2). Tắc kinh do thuỳ não điều khiển, ví dụ như thuỳ não bị u bướu, tổn thương.
(3). Tắc kinh do thuỳ não dưới, ví dụ như các nhân tố tinh thần thần kinh, các bệnh về
đường tiêu hoá, các bệnh tổng hợp do ức chế thuốc v.v…
Điều cần chú ý là, có một loại tắc kinh trong một thời gian ngắn, nó là do nguyên nhân tắc
cổ tử cung, tắc âm đạo, tắc màng trinh làm cho bộ phận sinh dục không thông. Khi mỗi lần có
kinh nguyệt, kinh nguyệt không thể thoát ra ngoài được, mà tắc trong tử cung, âm đạo, cho
nên, những người phụ nữ này sẽ bị đau bụng theo tính chu kỳ. Đồng thời, khi đó, nếu sờ tay vào
bụng dưới thì có thể thấy một cục cứng, dần dần ngày càng to. Đối với những trường hợp này
cần tích cực can thiệp bằng phẫu thuật để chữa trị.
1. Những điều cần ghi nhớ về dưỡng sinh
Ngày nay, người ta đã chứng minh được rằng, đơn sâm có chức năng ức chế sự tích tụ của
tiểu cầu máu, chống đông lại, từng bước hoà tan và không chế tắc mạch máu, có tác đụng đề
phòng các chứng bệnh do tắc mạch máu. Nếu dùng đơn sâm và đường đỏ ngâm với nhau, làm
thành trà để uống, có thể trị bệnh tắc kinh rất tốt.
2. Các loại trà nên sử dụng
(1). Trà đương quy ích mẫu
Phương pháp chữa bệnh bằng trà thuốc: Lấy 8 gam đương quy, 10 cỏ ích mẫu. Đun sôi
những nguyên liệu trên lấy nước dùng làm trà. Mỗi ngày uống từ 2 lần trở lên.
Công dụng chữa trị: Bổ huyết, giảm tích tụ máu, điều trị thống kinh.

Chú ý: Phương thuốc này thích hợp với chứng tắc kinh, hư nhược.
(2). Trà đại hoàng sơn tra
Phương pháp chữa bệnh bằng trà thuốc: Lấy 10 gam đại hoàng, 15 gam sơn tra rồi cho vào
đun sôi lấy nước dùng.
Công dụng chữa trị: Hoạt huyết, giảm tích tụ máu.
Chú ý: Loại trà này thích hợp với chứng bế kinh tích tụ máu, bụng dưới đau nhói.
(3). Trà đậu đen hồng hoa
Phương pháp chữa bệnh bằng trà thuốc: 30 gam đậu đen, 6 gam hồng hoa, 30 gam đường.
Đậu đen chọn lấy những hạt tốt, ngon, đem rửa sạch. Cho đậu đen, hồng hoa vào nồi đun to lửa,
cho thêm lượng nước vừa đủ, đun lửa to đến sôi, sau đó chuyển sang lửa nhỏ đun cho đến khi
đậu đen chín nhừ là được, bỏ đậu đen và hồng hoa đi, chỉ lấy nước, cho thêm đường đỏ vào
khuấy đều lên uống là được. Mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần 1 cốc.
Công dụng chữa trị: Hoạt huyết, giảm tích tụ máu, điều hoà kinh nguyệt, giảm đau do kinh
nguyệt.
Chú ý: Loại trà này chủ trị bế kinh do khí huyết ứ đọng, kinh nguyệt không bình thường, eo
lưng đau mỏi, bụng dưới trướng đau, buồn bực, dễ nổi cáu, mất ngủ, mơ nhiều.
(4). Trà đan sâm đường
Phương pháp chữa bệnh bằng trà thuốc: Đan sâm và đường, mỗi thứ 60 gam. Đun với 1,5 lít
nước cho đến khi cạn còn 500 ml là được. Mỗi sáng, tối uống 1 lần, uống liền trong 2 tuần.
Công dụng chữa trị: Hoạt huyết, giảm tích tụ máu, hoạt huyết điều kinh.
Chú ý: Loại trà này chủ trị tắc kinh do âm huyết hư tổn, chứng viêm máu thường thấy, tinh
thần mệt mỏi, váng đầu, ù tai, da mặt nhợt nhạt, sốt ruột, nôn nóng.
(5). Trà khiếm thảo
Phương pháp chữa bệnh bằng trà thuốc: 60 gam rễ khiếm thảo. Thêm 1 lít nước đun sôi rồi
uống. Uống 2 lần/ ngày.
Công dụng chữa trị: Hoạt huyết, giảm tích tụ máu, hành khí giải sầu.
Chú ý: Loại trà này chủ trị gan khí tích tụ, hành huyết không thông dẫn đến tắc kinh do tắc
khí. Biểu hiện thường thấy tâm trạng buồn chán không vui, sốt ruột, nôn nóng dễ nổi cáu, bụng
ngực sưng, hai xương sườn đau, không có kinh nguyệt.
(6). Trà quả dâu mã lan
Phương pháp chữa bệnh bằng trà thuốc: 30 gam quả dâu, 3 quả đại táo, 15 gam gừng già, 1

bộ rễ mã lan. Cho tất cả nguyên liệu vào nồi, thêm lượng nước vừa đủ đun sôi lên lấy nước
uống, uống cho đến khi kinh nguyệt đến mới thôi.
Công dụng chữa trị: Bổ thận hoạt huyết.
Chú ý: Loại trà này chủ trị tắc kinh do thận hư tích tụ máu. Biểu hiện thường thấy: không có
kinh nguyệt, eo lưng đau nhức, ù tai, bụng dưới đau, bầu vú đau nhức hoặc sưng tấy.
(7). Trà ích mẫu
Phương pháp chữa bệnh bằng trà thuốc: Lấy 30 gam cỏ ích mẫu. Cho cỏ ích mẫu vào nồi,
thêm 500 ml nước, đun lửa vừa vừa cho đến sôi, sau đó chuyển sang lửa nhỏ đun trong khoảng
15 phút, thêm lượng vừa phải vào khuấy đều, uống thường xuyên thay trà, dùng liền trong 3 -5
ngày hoặc cho đến khi kinh nguyệt đến mới thôi.
Công dụng chữa trị: Hoạt huyết, giảm tích tụ máu.
Chú ý: Loại trà này chủ trị tắc kinh do tích tụ máu. Biểu hiện thường thấy: kinh nguyệt
không đến đúng kỳ, thường kéo dài hơn 3 tháng mới thấy có, bầu vú đau nhức hoặc sưng tấy,
bụng dưới đau, lưỡi xám xịt, da mặt tối, buồn chán phiền muộn.
3. Những điều cần ghi nhớ
Để phòng tránh chứng tắc kinh ngay trong cuộc sống hàng ngày có một số điểm bạn cần
chú ý sau:
Luôn duy trì tinh thần lạc quan, phóng khoáng, tâm trạng vui vẻ. Tắc kinh đa phần là do bài
tiết trong cơ thể bị rối loạn, mà bài tiết trong cơ thể có quan hệ mật thiết với trạng thái tinh
thần. Cho nên, nếu bị tắc kinh nên duy trì tâm trạng lạc quan, phóng khoáng, độ lượng, điều này
có ý nghĩa rất tích cực với việc phòng ngừa bệnh tắc kinh. Bình thường, nên loại bỏ những yếu
tố kích thích tinh thần, đặc biệt tránh bị tổn thương, buồn bã quá, tránh những suy nghĩ tiêu
cực. Nếu gặp phải vấn đề gì, nên bình tĩnh, cùng mọi người giải quyết, sau khi việc đã qua,
không nên suy nghĩ nhiều, càng không được buồn bã, ít nói ít cười, nếu không sẽ bị những yếu
tố không tốt đó làm cho ảnh hưởng không tốt, cần tiến hành và nhẫn nại áp dụng các phương
phát trị liệu kịp thời, giải trừ sự căng thẳng và tiêu cực của tinh thần, duy trì tâm trạng ổn định.
Tích cực điều trị bệnh. Chú ý điều trị kịp thời các chứng bệnh khác là nguyên nhân gây ra
bệnh tắc kinh, như các chứng viêm, lao, chế độ dinh dưỡng không tốt, thiếu máu, u bướu ở
bụng, chức năng không tốt của nhóm máu A, của chức năng thận v.v… Tích cực đề phòng các
nguyên nhân dẫn đến chứng tắc kinh, như rối loạn tử cung, điều trị bằng phóng xạ, tắc kinh do
sử dụng thuốc tránh thai v.v…
Chú ý kết hợp lao động và nghỉ ngơi, không nên làm việc quá nặng nhọc, tăng cường rèn
luyện sức khoẻ, nâng cao thể chất, tăng cường khả năng miễn dịch, kịp thời chữa trị những
chứng bệnh mãn tính.
II. Nôn nghén

Nôn nghén là để chỉ hiện tượng phụ nữ trong thời kỳ mới mang thai, phản ứng của cơ thể
tương đối nghiêm trọng, nôn nhiều lần, thậm chí có thể dẫn đến không ăn uống gì được. Một
khi xảy ra hiện tượng nôn nghén, thường dẫn đến chất điện giải trong cơ thể sản phụ mất đi sự
cân bằng, thiếu hoặc dẫn đến nhiễm độc. Bệnh này chưa rõ nguyên nhân, nhiều quan điểm cho
rằng nó có quan hệ với kích thích tố mao mạch trong máu và sự gia tăng của kích thích tố dạ
dày. Tinh thần căng thẳng dẫn đến bệnh càng thêm nghiêm trọng. Phạm trù “nôn nghén” thuộc
Đông y học cho rằng, chủ yếu là do gan khí, dạ dày, và thận tỳ của phụ nữ mang thai hư nhược,
dẫn đến khí trong dạ dày gia tăng và buồn nôn.
1. Những điều cần ghi nhớ về dưỡng sinh
Kê nội kim có thể thúc đẩy sự phân tiết của dịch vị, nâng cao một cách rõ rệt nồng độ axit
có trong dịch vị. Nước ép kê nội kim, uống cùng với trà sẽ có công dụng trị liệu rất tốt đối với
chứng nôn nghén
2. Các loại trà nên sử dụng
(1). Trà gừng tươi mía
Phương pháp chữa bệnh bằng trà thuốc: Nước mía, nước gừng tươi mỗi thứ 10 ml, trộn lẫn
vào nhau rồi chia nhỏ uống dần, nhấp từng ngụm nhỏ.
Công dụng chữa trị: Kiện tỳ vị, chống nôn.
Chú ý: Phương thuốc trên chủ trị phụ nữ có thai thận vị hư nhược bị nôn.
(2). Trà trứng giấm ăn và đường trắng
Phương pháp chữa bệnh bằng trà thuốc: 60 gam giấm gạo đun sôi, cho thêm 30 gam đường
trắng vào đun tan, đạp thêm 1 quả trứng gà vào, uống hết sau khi đun chín. Uống 2 lần/ ngày.
Công dụng chữa trị: Kiện vị, ngừng nôn.
Chú ý: Phương thuốc trên chủ trị phụ nữ có thai thận vị hư nhược, bị nôn.
(3). Trà trúc như mật ong
Phương pháp chữa bệnh bằng trà thuốc: 15 gam trúc như đun sôi lấy nước, cho thêm mật
ong vào uống.
Công dụng chữa trị: Từ âm dưỡng vị, chống nôn.
Chú ý: Phương thuốc trên chủ trị phụ nữ có thai tỳ vị hư nhược và dạ dày, bổ âm không đủ.
(4). Trà mật ong lá tỳ bà
Phương pháp chữa bệnh bằng trà thuốc: Lấy 2 lá tỳ bà, nướng trên lửa một chút cho cháy
hết lông mao, đun sôi lên lấy nước, cho thêm 30 gam mật ong vào, uống là được.

Công dụng chữa trị: Bảo vệ dạ dày, bổ âm.
Chú ý: Phương thuốc trên chủ trị chứng phụ nữ có thai buồn nôn.
(5). Nước gừng hẹ
Phương pháp chữa bệnh bằng trà thuốc: Nước hẹ, nước gừng tươi, đường trắng mỗi thứ đủ
dùng uống nước.
Công dụng chữa trị: Ôn trung, trị nôn, hành khí hoà trung.
Chú ý: Phương thuốc này chủ trị phụ nữ có thai buồn nôn do gan thận không tốt, triệu
chứng thường thấy là buồn nôn, không muốn ăn uống gì cả.
(6). Trà tía tô hương nhu
Phương pháp chữa bệnh bằng trà thuốc: Lá tía tô, hương nhu mỗi thứ 9 gam; 3 gam sa
nhân, 6 gam trần bì, cho tất cả vào đun sôi lên lấy nước uống. Ngày uống 3 – 4 lần, khoảng 100
ml/ lần.
Công dụng chữa trị: Bổ tì khai vị, chống buồn nôn.
Chú ý: Phương thuốc này chủ trị phụ nữ thời kỳ đầu có thai buồn nôn, nhiều đờm và nước
bọt, bụng trướng to.
(7). Trà rễ cần tươi
Phương pháp chữa bệnh bằng trà thuốc: 10 rễ cần tươi, 15 gam cam thảo, đun sôi lên, đập
thêm một quả trứng gà vào là được.
Công dụng chữa trị: Thanh nhiệt.
Chú ý: Món này chủ trị phụ nữ có thai buồn nôn.
(8). Trà hạt sen
Phương pháp chữa bệnh bằng trà thuốc: 30 gam hạt sen, 1 gam trà xanh. Hạt sen cho thêm
nước vào đun sôi lên khoảng 30 phút, sau đó, cho thêm trà xanh vào đun cùng, khuấy đều lên là
được. Mỗi ngày làm 1 lần, chia làm 3 lần uống.
Công dụng chữa trị: Kiện vị, chống tả, bổ dưỡng, tráng kiện.
Chú ý: Phương thuốc này chủ trị phụ nữ có thai buồn nôn.
3. Những điều cần ghi nhớ
Nếu thực hiện tốt những điều sau đây, có thể sẽ giúp chứng nôn ở phụ nữ có thai giảm đi
một cách đáng kể:
Tránh tinh thần căng thẳng và những kích thích không tốt. Cần làm tốt công tác giải thích

nguon tai.lieu . vn