Xem mẫu

GS. TRÀIN QUỐc VƯỢING T Ì M H I Ể U VĂN HÓANỒNG NGHIỆP, NÔNGTHÔN VÀ NÔNG DÂN VIÊT NAM NXB VẨN HÓA THÒNG TIN & VIỆN VÀN HÓA HÀNÒI 2012 CÁC riỆ 8INH TnẢI N Ô N G N G n iỆ P ở V IỆT N 4 M c c Người ta, từ thời N.I.Vavilov - ông bác học nông nghiệp này sau bị kết tội oan là làm “gián điệp cho nước ngoài”, bị giam cầm mãi rồi bị xử từ - và học giả O.Sauer đã nói đến Đông Nam Á - trong đó có Việt Nam - là một ữong những trung tâm cây ưồng cùa thế giới. Đây là một tiếp cận về sinh học nông nghiệp từ trước The chiến II. Với Gordon Childe (1949) giới khảo cổ học đã sáng tạo ra khái niệm Cách mạng đả mới mà nội dung chính là sự ra đời của nông nghiệp, bắt đầu từ Tây Nam Á (6 - 7000 năm trước) mà sau này có người còn gọi là thời đại Đá -Nông (agroliứiique). Bây giờ người ta đã khá quen với việc phân chia các chặng đường lịch sử ra làm các thời kỳ: thu lượm, nông nghiệp, công nghiệp và hậu công nghiệp, trong đó sự ra đời của nông nghiệp được coi là phát kiến văn hóa quan trọng nhất trước ưiời kỳ công nghiệp ứiế kỷ XVII và cùng với Nó là Xóm làng {Nông thôn) và tầng lớp nông dân. Thậm chí, Claude Lévi Strauss chẳng hạn, coi tìr thời đá mới đến trước thời kỳ công nghiệp hóa, xã hội loài người không có tiến bộ gì quan trọng đáng kể, và nói như Leroy LaDurie, cà mội Uiời đại dài dằng dặc đó được xếp vào phạm trù Văn minh thôn dã (Civilisation rurale). Cũng có người coi “Văn hỏa bắt nguồn rtr những căn lều nông dân và Văn minh nở rộ ở Đô thị” (Wilỉ Durant). Một số người khác thì tách ngay Thời đá mới ra khỏi phạm trù Tiền sứ (Préhistoire, chi dành để gọi ứicri Đả cữ - hái lượm và đi săn) và cho ràng với ứiời đá mới và nông nghiệp đã có sự phân hóa xâ hội (diíTerenciation sociale), đây không còn là xã hội “nguyên thủy” (primitive age) nữa, xã hội đã phân tầng với tương quan tam giác tính s - p - T (chủ đất - nông dân - đất đai). Đã có “bóc lột” và “khổ sai”. ở Việt Nam, có lẽ Đào Thế Tuấn (nay là GS. Viện sĩ, Viện trường Viện Khoa học kỹ Ihuật nông nghiệp) là vị Phó tiến sĩ nông học đầu tiên tốt nghiệp ở nước ngoài từ giữa thập kỳ 50 và với sự giúp đỡ của phụ thân là GS Sử học Đào Duy Anh, đã dành phần đầu của luận án để nói về Lịch sử nông nghiệp Việt Nam với hai luận điểm quan trọng: - Đứng về mặt sinh thái, câỵ lúa là thực vật ưa nước và nghề trồng lúa đầu tiên là một nền nông nghiệp lúa nước (vvet rice cultivation) chứ không phải nông nghiệp lúa khô (dry rice cultivation). - Căn cứ vào cuốn Dị vật chí của Dương Phù đời Hậu Hán Uié kỷ I, ông cho rầng lúa ở Giao Chi - Băc Việt từ trước sau Công nguyên đã được trồng hai vụ {mùa - chiêm) dựa vào “Giao chi đạo - tái thục đạo” (tháng 5 cũng chín, tháng 10 lại chín). Các sử gia nông nghiệp thường cho ràng ở Đông Nam Á và Việt Nam có hai ứìời kỳ nông nghiệp: nông nghiệp trồng củ - trồng hạt (theo con đường sinh dưỡng). ở đầu thập kỷ 60, sau khi đào Thẩm Phi (Spirit cave) ở Thái Lan là một hang động Hòa Bình và tìm ứiấy một sổ hạt cây - hóa thạch lớn (marco fossiles) (chứ không phải là hóa thạch nhỏ như bào tử phấn hóa) và đấy cũng ià di chỉ Hòa Bình được phân tích niên đại C14 vào loại sớm nhất, Chester Gorman (nay đã qua đời) nêu lên giả thuyết Văn hóa Hòa Bình là Văn hóa nông nghiệp sớm nhất Đông Nam Á và người thày và người bạn của ông W.Solheim II trong thập kỷ 60 đã tung hô phát hiện này lên mức rất cao, rọi “ánh sáng mới vào một quá khứ (Đông Nam Á) bị lãng quên”, coi Đông Nam Á là vùng phát sinh nông nghiệp sớm nhất thế giới, cũng như, với Non Nok Thà, rồi sau này là Ban Chiang, thời đại đồ đồng (khoảng 6000 năm) cũng như thời đại đồ sắt (hơn 3000 năm) xuất hiện ở Đông Nam Á cực sớm, nhiều hơn là người ta tưởng trước đây. Chester Gorman có vẻ như phù định hai chặng đường lịch sử nông nghiệp (trồng củ - trồng hạt) và cho rằng nông nghiệp phái sinh ở vùng chân núi (piemont) với có thể đồng thời hay trước sau không đáng kể việc ưồng khoai nước cùng với việc trồng lúa nước. ở Viện Khảo cổ học Việt Nam, một thời Nguyễn Việt có vè như là người chú trọng nhất đến nghề trồng ữọt tiền sơ sử. Có phần dựa vào sự giúp đỡ (hay cộng tác) với GS. Đào The Tuấn, ông nêu ra luận điểm quan trọng về sự phát sinh nghề trồng lúa nước từ vùng thung lũng và sau đó nó diễn tiến theo hai hướng; hướng đi ngược lên đồi - non thành nghề trồng lúa khô ờ nưcmg rẫy, hướng đi xuống đồng băng ... - tailieumienphi.vn
nguon tai.lieu . vn