Ebook Thời niên thiếu của Bác Hồ: Phần 2 - Nguyễn Thùy Trang

Vào Huế lần thứ hai Những người đỗ cùng khóa với ông Nguyễn Sinh Huy đều đi iàm thừa biện từ năm 1903, sau kỳ thi hai năm. Õng Nguyễn Sinh Huy không muốn đi làm quan, đã một vài lần lấy cớ ốm đau, chịu tang mẹ vỢ... đệ nấn ná ở lại quê nhà. Cuối tháng 5 năm 1906, không thể lấn iữa mãi được, ống Nguyễn Sinh sắc phải có mặt ỏ Bộ Lại của triều đình Huế. Ngày 6 tháng 6 năm 1906, công việc của ông đã được triều đình quyết định: "... Bộ tôi vàng xét lệ định "phó bảng thoạt bổ kiểm thảo" phài làm thừa biện ỏ càc bộ nha, học tập việc quan, hoặc sang trường Quốc học học tập. Nay, Nguyễn Sinh Huy đã thi đỗ phó bảng, chưa được bổ hàm... Vậy, Nguyễn Sinh Huy xin chiểu theo định lệ bổ hàm Kiểm thảo Viện hàn lâm... Sau khi bàn bạc, được quỷ khàm sứ đại thần phúc đáp thỏa thuận, sẽ vắng đợi ỷ chỉ thi hành. Nội các thần Tạ Hàm kỷ`` 1. Trích phần cuối nội dung tờtrình của Bộ Lại (Triều đình Huế) lên Tòa khâm sứ Pháp ngày 15 tháng 4 nhuận năm Thành Thái 18 (tức ngày 6 tháng 6 năm 1906) (Theo bản gốc lưu tại Cục Lưu trữ 11, thành phố Hồ Chí Minh). 58 Anh Thành lại tạm biệt què hương lần thứ hai để theo cha vào Huế. Cái tin quan phó bảng vào kinh nhậm chức làm xôn xao dư luận trong làng ngoài xã. Bà con làng Sen, làng Trùa rủ nhau đến chúc mừng và chia tay ông. Có người ngỏ ý xin đi cùng để ông "tác thành" cho. ông nói: "Tôi đi, chưa chắc đã làm quan, mà nếu có làm quan chăng nữa cũng chưa dám nói là lâu hay chóng!". Hiểu bụng òng, bà con rỉ tai nhau: "Người ta đi làm quan là để vinh thân, còn ông phó bảng đi làm quan chẳng qua là để che thân mà thôi". Ra đi làm quan mà lòng ỏng Nguyễn Sinh Huy ngổn ngang trăm mối lo âu. ông giao cho con gái là Nguyễn Thị Thanh chăm nom vườn tược cửa nhà, còn hai con trai được chuẩn bị hành lý để đi cùng cha vào Huế. Chị Thanh nhìn em, nước mắt lưng tròng. Chị em lại sắp phải xa nhau! Thấy Tất Thành muốn hớt gọn cụm tóc trái đào của mình, chị liền đánh bạo ra nhà ngoài xin ý kiến thân phụ. Tất Thành` suýt reo lên vì sung sướng khi được phép cắt bỏ hai cụm tóc đã làm cậu rầy rà với bạn bè ở Vinh. Dự cảm thấy chuyến này sẽ đi xa và lâu ngày, Tất Thành đảo qua các ngõ xóm chào tạm biệt bà con họ hàng, bè bạn. Anh không quên bái biệt các thầy giáo cũ và bố con ông Điền cùng cái lò rèn của ông. Anh Điền lấy làm tiếc không được thỉnh thoảng đi săn cuốc và đọc bài phú "Săn cuốc"’ của bạn Tất Thành nữa. 1. Loài chim hay lủi trong đổng ỉúa, thường kêu vang "Cuốc! Cuốc!". 59 Bạch Liên cùng bà con họ hàng thân thích tiễn chân cha và hai em tới cầu Hữu Biệt, òng phó bảng phải dừng lại cảm ơn bà con lần nữa rồi ai nấy mới chịu quay về. Con đường sắt Vinh - Đỏng Hà đang làm dở dang chưa thông tuyến nên ba cha con ông phó bảng vẫn phải đi bộ. Nhớ lại mười năm về trước, cậu bé Nguyễn Sinh Cung còn ngồi sau lưng cha mà nay đã là một chàng trai bắt đầu tuổi thanh niên. Hết địa phận Vinh là sắp đến khu vực Bến Thủy; núi Quyết chạy sát sông Lam tạo nên bức tranh sơn thủy hữu tình. Nơi đây vẫn còn di tích "Phượng hoàng Trung Đô" thời Quang Trung (Nguyễn Huệ), người đã làm cho quân Thanh khiếp vía, kinh hồn. Qua Bến Thủy là quê hương Nguyễn Du, tác giả Truyện Kiều, một kiệt tác sống mãi trong hàng triệu trái tim người Việt Nam. Trong gia đình Tất Thành, hầu như ai cũng thuộc làu Truyện Kiều. Vừa đi đường, vừa đọc Kiều cũng là một cách chống mệt mỏi và để khuây khỏa nỗi lòng. Tâm trạng ông phó bảng Nguyễn Sinh Huy vẫn "ngổn ngang trăm mối bên lòng" khi nghĩ đến cảnh: Áo xiêm ràng buộc lấy nhau, Vào luồn ra cúi công hầu mà chi! Ấy là lời cảnh tỉnh của Nguyễn Du mà ông tâm đắc. Thời thế đã buộc ông dấn thân vào con đường mà ông dự cảm được là rất gập ghềnh và đầy chông gai. 60 Thường ngày, ông Nguyễn trầm mặc, nhưng đi đường, ông thường kể chuyện lịch sử, chuyện vui cho các con nghe. Tất Thành hết hỏi bố lại hỏi anh. Rất phục trí nhớ của Tất Đạt, Tất Thành thích hỏi anh về các triều đại trong lịch sử, chẳng hạn, thời Trưng Trắc chống nhà Hán, thời Triệu Thị Trinh chống nhà Ngô... Vừa rảo bước, hai anh em vừa thi nhau đọc các áng hùng văn, hoặc kể cho nhau nghe các câu chuyện lịch sử một cách sảng khoái. Nào Hịch tướng sĩ, nào Binh Ngô đại cáo, hay những bài thơ tứ tuyệt của Lý Thường Kiệt, của Trần Quang Khải, V. V... Bao giờ Tất Thành nhắc tới Nguyễn Trãi, thân phụ anh cũng tỏ thái độ thành kính, đôi mắt xa xăm nhìn vào khoảng không gian vô tận. ông khâm phục Nguyễn Trãi, một thiên tài sáng ngời nhân nghĩa như vậy mà cuối đời lại bị bọn nịnh thần và ngu quân (vua ngốc) dẫn đến tai họa "tru di tam tộc" (chém ba họ). Leo dốc lên Đèo Ngang’, cảnh núi non, biển cả hùng vĩ và đầy thơ mộng đã giữ chân ba cha con ông Nguyễn Sinh sắc dừng lại khá lâu. Tự nhiên, hai anh em đều cao hứng ngâm mấy vần thơ của Bà Huyện Thanh Quan: Bước tới Đèo Ngang bống xê` tà Cỏ cày chen đá, lá chen hoa 1. Đèo Ngang là đoạn cuối của dãy núi Hoành Sơn, được tách ra từ dãy Trường Sơn, chạy xuống tận biển Đông. Đây ià ranh giới giữa tỉnh Hà Tĩnh và tỉnh Quảng Bình. ềí Lom khom dưởi núi tiều vài chú Lác đác bên sông rợ` mấy nhà. Hai anh em đố nhau câu nào hay nhất. Tất Thành cho rằng câu nào cũng hay, nhưng anh thích nhất là hai câu: Nhở nước đau lòng con quốc quốc Thương nhà mỏi miệng cài gia gia. Nghe hai con chuyện trò tíu tít, ông sắc lại tự thấy thú vị với hai câu kết: Dừng chân đứng lại, trời - non - nước Một mảnh tình riêng, ta với ta! Ngồi trên Đèo Ngang, Tất Đạt và Tất Thành còn được thân phụ nói cho hiểu rằng: Đây chính là ranh giới giữa Đàng Trong và Đàng Ngoài (thời kỳ Trịnh - Nguyễn phân tranh, thế kỷ XVII). Trong lịch sử nước ta, cảnh nồi da xáo thịt hồi Trịnh - Nguyễn phân tranh quả là bi kịch lớn của dân tộc. Nhờ chịu khó học hỏi, vốn tri thức về lịch sử của Tất Thành đã trở nên phong phủ. 1. Rợ: chỉ người dân tộc thiểu số. Có bản in là chợ. 2. Quốc nghĩa là nước, đổng âm với từ chỉ con chim cuốc. 62 ... - tailieumienphi.vn