Xem mẫu
- cao cù gi¸c (Chñ biªn)
vò minh hμ
ThiÕt kÕ Bμi gi¶ng
hãa häc
Trung häc c¬ së
TËp hai
Nhμ xuÊt b¶n Hμ Néi − 2005
1
- 373 – 373 (V)
M· sè : 02dGV/778/05
HN – 05
2
- Ch−¬ng 3 - phi kim. s¬ l−îc vÒ b¶ng tuÇn hoμn
c¸c nguyªn tè ho¸ häc (tiÕp)
TiÕt 37 Axit cacbonic vμ
muèi cacbonat
A. Môc tiªu
HS biÕt ®−îc:
• Axit cacbonic lµ axit yÕu, kh«ng bÒn.
• Muèi cacbonat cã nh÷ng tÝnh chÊt cña muèi nh−: t¸c dông víi axit,
víi dung dÞch muèi, víi dung dÞch kiÒm. Ngoµi ra muèi cacbonat dÔ bÞ
ph©n huû ë nhiÖt ®é cao gi¶i phãng khÝ cacbonic.
• Muèi cacbonat cã øng dông trong s¶n xuÊt, ®êi sèng.
b. ChuÈn bÞ cña GV vμ HS
GV:
• B¶ng nhãm, nam ch©m.
• ChuÈn bÞ c¸c thÝ nghiÖm sau:
− NaHCO3 vµ Na2CO3 t¸c dông víi dung dÞch HCl;
− T¸c dông cña Na2CO3 vµ dung dÞch Ca(OH)2;
− T¸c dông cña Na2CO3 vµ dung dÞch CaCl2.
• Dông cô:
− Gi¸ èng nghiÖm;
− èng nghiÖm;
− èng hót;
− KÑp gç.
• Ho¸ chÊt: C¸c dung dÞch: Na2CO3, K2CO3, NaHCO3, HCl, Ca(OH)2,
CaCl2.
• Tranh vÏ: chu tr×nh cacbon trong tù nhiªn.
3
- C. TiÕn tr×nh bμi gi¶ng
Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS
Ho¹t ®éng 1
I. axit cacbonic (H2CO3) (10 phót)
1) Tr¹ng th¸i tù nhiªn vµ tÝnh chÊt
vËt lÝ
GV: Gäi mét HS ®äc môc nµy HS: Tù tãm t¾t vµ ghi vµo vë.
trong SGK, sau ®ã, yªu cÇu HS
tãm t¾t vµ ghi vµo vë.
2) TÝnh chÊt ho¸ häc
GV: ThuyÕt tr×nh, HS ghi bµi HS: ghi bµi
− H2CO3 lµ mét axit yÕu, dung dÞch
vµo vë.
H2CO3 lµm qu× tÝm chuyÓn thµnh mµu ®á.
− H2CO3 lµ mét axit kh«ng bÒn, dÔ bÞ
ph©n huû ngay thµnh CO2 vµ H2O:
H2CO3 H2O + CO2
Ho¹t ®éng 2
II. Muèi cacbonat (20 phót)
1) Ph©n lo¹i
GV: Giíi thiÖu: cã 2 lo¹i muèi:
cacbonat trung hoµ vµ cacbonat
axit.
GV: Yªu cÇu HS lÊy vÝ dô vÒ HS: LÊy vÝ dô:
c¸c muèi cacbonat, ph©n lo¹i − Muèi cacbonat trung hoµ
theo 2 môc trªn vµ gäi tªn. VÝ dô:
Na2CO3: natri cacbonat
4
- CaCO3: canxi cacbonat
MgCO3: magie cacbonat
BaCO3: bari cacbonat.
− Muèi cacbonat axit (hi®rocacbonat)
VÝ dô:
NaHCO3: natri hi®rocacbonat
Ca(HCO3)2: canxi hi®rocacbonat.
GV: Giíi thiÖu néi dung, HS HS: Ghi bµi.
ghi bµi.
2) TÝnh chÊt
a) TÝnh tan
− §a sè muèi cacbonat kh«ng tan trong
n−íc, trõ muèi cacbonat cña kim lo¹i
kiÒm nh− Na2CO3, K2CO3...
– HÇu hÕt c¸c muèi hi®rocacbonat ®Òu tan
trong n−íc.
b) TÝnh chÊt ho¸ häc
• T¸c dông víi dung dÞch axit:
GV: Yªu cÇu c¸c nhãm HS HS: TiÕn hµnh lµm thÝ nghiÖm theo nhãm.
tiÕn hµnh thÝ nghiÖm: cho dung
dÞch NaHCO3 vµ Na2CO3 lÇn
l−ît t¸c dông víi dung dÞch HCl.
GV: Gäi ®¹i diÖn c¸c nhãm HS HS: NhËn xÐt hiÖn t−îng: Cã bät khÝ tho¸t
nªu hiÖn t−îng. ra ë c¶ hai èng nghiÖm.
GV: Yªu cÇu HS viÕt c¸c HS: ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng:
ph−¬ng tr×nh ph¶n øng (cho ®¹i NaHCO3 + HCl → NaCl + H2O + CO2
(dd) (dd) (dd) (l) (k)
diÖn HS viÕt vµo b¶ng nhãm).
Na2CO3 + 2HCl → 2NaCl + H2O + CO2
(dd) (dd) (dd) (l) (k)
5
- GV: Gäi HS nªu nhËn xÐt. HS: NhËn xÐt:
Muèi cacbonat t¸c dông víi dung dÞch
axit t¹o thµnh muèi míi vµ gi¶i phãng
khÝ CO2.
• T¸c dông víi dung dÞch baz¬
GV: H−íng dÉn HS lµm thÝ HS: TiÕn hµnh thÝ nghiÖm theo nhãm.
nghiÖm cho dung dÞch K2CO3
t¸c dông víi dung dÞch
Ca(OH)2 → GV gäi ®¹i diÖn
c¸c nhãm nªu hiÖn t−îng cña
thÝ nghiÖm.
HS: Nªu hiÖn t−îng: Cã vÈn ®ôc tr¾ng
xuÊt hiÖn.
GV: Yªu cÇu HS viÕt ph−¬ng HS: ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng:
K2CO3 + Ca(OH)2 → 2KOH + CaCO3↓
tr×nh ph¶n øng ®Ó gi¶i thÝch.
(tr¾ng)
GV: Gäi HS nªu nhËn xÐt. HS: NhËn xÐt: Mét sè dung dÞch muèi
cacbonat ph¶n øng víi dung dÞch baz¬ t¹o
thµnh muèi cacbonat kh«ng tan vµ baz¬
míi.
GV: Giíi thiÖu víi HS: muèi HS: Ghi bµi.
hi®ro cacbonat t¸c dông víi
kiÒm t¹o thµnh muèi trung hoµ
vµ n−íc → GV h−íng dÉn HS
viÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng.
HS: ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng:
NaHCO3 + NaOH → Na2CO3 + H2O
(dd) (dd) (dd) (l)
6
- • T¸c dông víi dung dÞch muèi
GV: H−íng dÉn c¸c nhãm HS HS: Lµm thÝ nghiÖm theo nhãm.
lµm thÝ nghiÖm: cho dung dÞch
Na2CO3 t¸c dông víi dung dÞch
CaCl2 → GV gäi HS nªu hiÖn
t−îng, vµ viÕt ph−¬ng tr×nh
ph¶n øng vµ nhËn xÐt.
HS: Nªu hiÖn t−îng: Cã vÈn ®ôc tr¾ng
xuÊt hiÖn.
Ph−¬ng tr×nh:
Na2CO3 + CaCl2 → CaCO3 + 2NaCl
(dd) (dd) (r) (dd)
NhËn xÐt: Dung dÞch muèi cacbonat cã
thÓ t¸c dông víi mét sè dung dÞch muèi
kh¸c t¹o thµnh hai muèi míi.
• Muèi cacbonat bÞ nhiÖt ph©n huû
GV: Giíi thiÖu tÝnh chÊt nµy. NhiÒu muèi cacbonat (trõ c¸c muèi
cacbonat trung hoµ cña kim lo¹i kiÒm) bÞ
nhiÖt ph©n huû, gi¶i phãng khÝ cacbonic.
GV: H−íng dÉn HS viÕt HS: ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng:
o
ph−¬ng tr×nh ph¶n øng. 2NaHCO3 ⎯t⎯ Na2CO3 + H2O + CO2
→
o
Ca(HCO3)2 ⎯t⎯ CaCO3 + H2O + CO2
→
(dd) (r) (k)
o
CaCO3 ⎯t⎯ CaO + CO2
→
(r) (r) (k)
GV: Cã thÓ h−íng dÉn HS lµm thÝ nghiÖm
ë phÇn tÝnh chÊt ho¸ häc vµ ghi hiÖn t−îng
theo b¶ng sau:
7
- TT Néi dung thÝ nghiÖm HiÖn t−îng + Ph−¬ng tr×nh ph¶n øng
1 Cho dung dÞch NaHCO3, Na2CO3 Cã bät khÝ tho¸t ra:
Na2CO3 + 2HCl → 2NaCl + H2O + CO2↑
t¸c dông víi dung dÞch HCl
NaHCO3 + HCl → NaCl + H2O + CO2↑
2 Dung dÞch K2CO3 t¸c dông víi Cã vÈn ®ôc tr¾ng xuÊt hiÖn:
K2CO3 + Ca(OH)2 → 2KOH + CaCO3↓
Ca(OH)2
(tr¾ng)
3 Dung dÞch Na2CO3 t¸c dông víi Cã vÈn ®ôc tr¾ng xuÊt hiÖn:
Na2CO3 + CaCl2 → CaCO3↓ + 2NaCl
dung dÞch CaCl2
(tr¾ng)
3) øng dông
GV: Yªu cÇu c¸c em HS ®äc HS: Ghi c¸c øng dông cña c¸c muèi
SGK vµ nªu c¸c øng dông. cacbonat.
Ho¹t ®éng 3
III. Chu tr×nh cacbon trong tù nhiªn (5 phót)
GV: Giíi thiÖu chu tr×nh cña HS: Quan s¸t tranh vÏ, nghe vµ ghi bµi
cacbon trong tù nhiªn (sö dông gi¶ng (hoÆc quan s¸t tranh vÏ råi tù ghi
tranh vÏ h×nh 3.17). bµi).
Ho¹t ®éng 4
luyÖn tËp – cñng cè (8 phót)
GV: Yªu cÇu HS lµm bµi luyÖn
tËp 1 trong phiÕu häc tËp vµo
vë hoÆc b¶ng nhãm.
Bµi tËp 1: Tr×nh bµy ph−¬ng HS: Lµm bµi tËp 1: §¸nh sè thø tù c¸c lä
ph¸p ®Ó ph©n biÖt c¸c chÊt bét: ho¸ chÊt vµ lÊy mÉu thö.
CaCO3, NaHCO3, Ca(HCO3)2,
NaCl.
8
- GV: Treo b¶ng nhãm cña HS − Cho n−íc vµo c¸c èng nghiÖm vµ l¾c
®Òu:
lªn b¶ng vµ gäi HS nhËn xÐt.
− NÕu thÊy chÊt bét kh«ng tan lµ CaCO3.
− NÕu thÊy chÊt bét tan t¹o thµnh dung
dÞch lµ: NaHCO3, Ca(HCO3)2, NaCl.
− §un nãng c¸c dung dÞch võa thu ®−îc.
− NÕu thÊy cã hiÖn t−îng sñi bät, ®ång
thêi cã kÕt tña (vÈn ®ôc) lµ dung dÞch
Ca(HCO3)2:
Ca(HCO3)2 ⎯t⎯ CaCO3↓ + H2O + CO2↑
→
o
(dd) (r) (k)
− NÕu thÊy cã bät khÝ tho¸t ra lµ NaHCO3
v×:
2NaHCO3 ⎯t⎯ Na2CO3 + H2O + CO2↑
→
o
(dd) (dd) (k)
− NÕu kh«ng cã hiÖn t−îng g× lµ NaCl.
GV: TiÕp tôc h−íng dÉn c¸c
nhãm HS lµm bµi tËp 2.
Bµi tËp 2: Hoµn thµnh ph−¬ng
tr×nh ph¶n øng theo s¬ ®å:
C ⎯1→ CO2 ⎯2 → Na2CO3
⎯ ⎯
3 4
BaCO3 NaCl
HS: Lµm bµi tËp vµo vë.
1) C + O2 ⎯t⎯ CO2
→
o
2) CO2 + 2NaOH → Na2CO3 + H2O
3) Na2CO3 + Ba(OH)2 → BaCO3 + 2NaOH
4) Na2CO3 + 2HCl → 2NaCl + H2O + CO2↑
9
- GV: Gäi HS lªn b¶ng lµm bµi
tËp sau ®ã, gäi HS kh¸c lªn
nhËn xÐt.
Ho¹t ®éng 5 (2 phót)
Bµi tËp vÒ nhµ 1, 2, 3, 4, 5 (SGK tr. 91).
Phô lôc
PhiÕu häc tËp
Bμi tËp 1: Tr×nh bµy ph−¬ng ph¸p ®Ó ph©n biÖt c¸c chÊt bét: CaCO3, NaHCO3,
Ca(HCO3)2, NaCl
Bμi tËp 2: Hoµn thµnh ph−¬ng tr×nh ph¶n øng theo s¬ ®å:
C ⎯1 CO2 ⎯2 Na2CO3 ⎯3 BaCO3
⎯→ ⎯→
⎯→
↓4
NaCl
10
- TiÕt 38 Silic. c«ng nghiÖp silicat
a. Môc tiªu
1. KiÕn thøc
HS biÕt ®−îc:
• Silic lµ phi kim ho¹t ®éng ho¸ häc yÕu. Silic lµ chÊt b¸n dÉn.
• Silic ®ioxit lµ chÊt cã nhiÒu trong tù nhiªn ë d−íi d¹ng ®Êt sÐt tr¾ng,
cao lanh, th¹ch anh... Silic ®ioxit lµ mét oxit axit.
• Tõ c¸c vËt liÖu chÝnh lµ ®Êt sÐt, c¸t kÕt hîp víi c¸c vËt liÖu kh¸c vµ víi
kÜ thuËt kh¸c nhau, c«ng nghiÖp silicat ®· s¶n xuÊt ra s¶n phÈm cã
nhiÒu øng dông nh−: ®å gèm, sø, xi m¨ng, thuû tinh...
2. KÜ n¨ng
• §äc ®Ó thu thËp nh÷ng th«ng tin vÒ silic, silic ®ioxit vµ c«ng nghiÖp silicat.
• BiÕt sö dông kiÕn thøc thùc tÕ ®Ó x©y dùng kiÕn thøc míi.
B. ChuÈn bÞ cña GV vμ HS
HS:
• B¶ng nhãm:
• C¸c mÉu vËt (hoÆc tranh ¶nh) vÒ:
− §å gèm, sø, thuû tinh, xi m¨ng.
− S¶n xuÊt ®å gèm, sø, thuû tinh, xi m¨ng.
− MÉu vËt: ®Êt sÐt, c¸t tr¾ng.
c. TiÕn tr×nh bμi gi¶ng
Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS
Ho¹t ®éng 1
kiÓm tra bµi cò – ch÷a bµi tËp vÒ nhµ (15 phót)
GV: KiÓm tra lÝ thuyÕt HS 1: HS1: Tr¶ lêi lÝ thuyÕt:
11
- Nªu c¸c tÝnh chÊt ho¸ häc cña
muèi cacbonat.
Gäi 2 HS lªn b¶ng ch÷a bµi tËp HS2: Ch÷a bµi tËp 3 (SGK tr. 90).
3, 4 (SGK tr. 90) ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc:
1) C + O2 ⎯t⎯ CO2
→
o
2) CO2 + Ca(OH)2 → CaCO3 + H2O
3) CaCO3 + 2HCl → CaCl2 + H2O + CO2↑
HS3: Ch÷a bµi tËp 4 (SGK tr. 90).
Nh÷ng cÆp chÊt t¸c dông ®−îc víi nhau
lµ:
a) H2SO4 + 2KHCO3 → K2SO4 + 2H2O
+ 2CO2↑
c) MgCO3 + 2HCl → MgCl2 + H2O
+ CO2↑
d) CaCl2 + Na2CO3 → CaCO3↓ + 2NaCl
e) Ba(OH)2 + K2CO3 → BaCO3↓ + 2KOH
V×: c¸c cÆp chÊt trªn ®Òu cã ph¶n øng víi
nhau (theo tÝnh chÊt ho¸ häc), sau ph¶n
øng cã sinh ra chÊt khÝ (hoÆc chÊt r¾n)
t¸ch ra khái dung dÞch.
GV: Gäi c¸c em HS kh¸c nhËn
xÐt, GV chÊm ®iÓm.
Ho¹t ®éng 2
I. Silic (7 phót)
1) Tr¹ng th¸i tù nhiªn
GV: Yªu cÇu c¸c nhãm HS ®äc HS: Th¶o luËn nhãm:
SGK, th¶o luËn nhãm nªu tr¹ng − Silic lµ nguyªn tè phæ biÕn thø hai sau
th¸i tù nhiªn, tÝnh chÊt cña silic oxi.
(viÕt vµo vë vµ b¶ng nhãm) →
12
- − Silic chiÕm 1/4 khèi l−îng vá tr¸i ®Êt.
GV tæng kÕt l¹i.
− Trong thiªn nhiªn, silic kh«ng tån t¹i ë
d¹ng ®¬n chÊt mµ chØ ë d¹ng hîp chÊt.
− C¸c hîp chÊt cña silic tån t¹i nhiÒu lµ
c¸t tr¾ng, ®Êt sÐt (cao lanh).
GV: Yªu cÇu c¸c nhãm HS HS: Quan s¸t mÉu vËt vµ nhËn xÐt.
quan s¸t mÉu vËt vµ nhËn xÐt
c¸c tÝnh chÊt vËt lÝ.
2) TÝnh chÊt
• Silic lµ chÊt r¾n mµu x¸m, khã nãng ch¶y.
– Cã vÎ s¸ng cña kim lo¹i.
– DÉn ®iÖn kÐm.
– Tinh thÓ silic tinh khiÕt lµ chÊt b¸n dÉn.
• Lµ phi kim ho¹t ®éng yÕu h¬n cacbon,
clo.
T¸c dông víi oxi ë nhiÖt ®é cao:
Si + O2 ⎯t⎯ SiO2
→
o
(r) (k) (r)
• Silic ®−îc dïng lµm vËt liÖu b¸n dÉn
trong kÜ thuËt ®iÖn tö vµ ®−îc dïng ®Ó chÕ
t¹o pin mÆt trêi.
Ho¹t ®éng 3
II. Silic ®ioxit (SiO2) (5 phót)
GV: §Æt vÊn ®Ò: SiO2 thuéc
lo¹i hîp chÊt nµo? V× sao? TÝnh
chÊt ho¸ häc cña nã?
GV: Yªu cÇu c¸c nhãm th¶o HS: Th¶o luËn nhãm, néi dung ph¶i ®−îc
luËn nhãm vµ ghi l¹i ý kiÕn cña nªu nh− sau:
nhãm m×nh vµo b¶ng nhãm. SiO2 lµ oxit axit.
13
- TÝnh chÊt ho¸ häc cña SiO2 lµ:
− T¸c dông víi kiÒm(ë nhiÖt ®é cao)
SiO2 + 2NaOH ⎯t⎯ Na2SiO3 + H2O
→
o
Natri silicat
− T¸c dông víi oxit baz¬ (ë nhiÖt ®é cao)
SiO2 + CaO ⎯t⎯ CaSiO3
→
o
Canxi silicat
− SiO2 kh«ng ph¶n øng víi n−íc t¹o thµnh
axit.
GV: D¸n b¶ng nhãm cña 1 →
2 nhãm lªn b¶ng råi gäi HS
kh¸c lªn nhËn xÐt → GV tæng
kÕt.
Ho¹t ®éng 4
III. S¬ l−îc vÒ c«ng nghiÖp silicat (15 phót)
GV: Giíi thiÖu: c«ng nghiÖp
silicat gåm s¶n xuÊt ®å gèm,
thuû tinh, xi m¨ng tõ nh÷ng
hîp chÊt thiªn nhiªn cña silic
(nh− c¸t, ®Êt sÐt...).
1) S¶n xuÊt ®å gèm, sø
GV: Yªu cÇu HS quan s¸t mÉu HS: Quan s¸t mÉu vËt, tranh ¶nh, sau ®ã,
vËt, tranh ¶nh, råi kÓ tªn c¸c th¶o luËn nhãm theo néi dung mµ GV ®·
s¶n phÈm cña ngµnh c«ng h−íng dÉn.
nghiÖp s¶n xuÊt ®å gèm, sø.
GV: Yªu cÇu c¸c nhãm th¶o HS: KÓ tªn c¸c s¶n phÈm ®å gèm: g¹ch,
luËn nhãm vµ ghi vµo b¶ng ngãi, g¹ch chÞu löa, sµnh, sø.
nhãm c¸c néi dung sau:
• KÓ tªn c¸c s¶n phÈm ®å gèm, a) Nguyªn liÖu chÝnh
sø: §Êt sÐt, th¹ch anh, fenpat.
14
- a) Nguyªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt b) C¸c c«ng ®o¹n chÝnh
b) C¸c c«ng ®o¹n chÝnh – Nhµo ®Êt sÐt, th¹ch anh vµ fenpat víi
c) KÓ tªn c¸c c¬ së s¶n xuÊt ®å n−íc ®Ó t¹o thµnh bét dÎo råi t¹o h×nh, sÊy
gèm, sø ë ViÖt Nam. kh« thµnh c¸c ®å vËt.
– Nung c¸c ®å vËt trong lß ë nhiÖt ®é cao
thÝch hîp.
c) C¬ së s¶n xuÊt
C¸c c¬ së s¶n xuÊt ®å gèm, sø nh−: B¸t
Trµng (Hµ Néi).
C«ng ty sø H¶i D−¬ng, §ång Nai, S«ng
BÐ...
GV: Yªu cÇu c¸c nhãm HS ®äc
SGK vµ th¶o luËn nhãm (phÇn
xi m¨ng) theo c¸c néi dung sau:
− Thµnh phÇn chÝnh cña xi
m¨ng.
− Nguyªn liÖu chÝnh.
− C¸c c«ng ®o¹n chÝnh.
− C¬ së s¶n xuÊt xi m¨ng ë
n−íc ta.
HS: Th¶o luËn nhãm theo c¸c néi dung
mµ GV ®· h−íng dÉn.
2) S¶n xuÊt xi m¨ng
Thµnh phÇn chÝnh cña xi m¨ng lµ canxi
silicat vµ canxi aluminat.
a) Nguyªn liÖu chÝnh:
– §Êt sÐt (cã SiO2).
15
- – §¸ v«i (CaCO3); c¸t...
b) C¸c c«ng ®o¹n chÝnh: SGK.
c) C¸c c¬ së s¶n xuÊt ë n−íc ta
– Nhµ m¸y xi m¨ng H¶i D−¬ng.
– Nhµ m¸y xi m¨ng H¶i Phßng, Hµ Nam,
Hµ Tiªn...
3) S¶n xuÊt thuû tinh
GV: Cho HS quan s¸t c¸c mÉu HS: Nªu c¸c néi dung: thµnh phÇn chÝnh
vËt b»ng thuû tinh, ®äc SGK vµ cña thuû tinh th−êng gåm hçn hîp cña
nªu c¸c néi dung sau: natri silicat (Na2SiO3) vµ canxi silicat
− Thµnh phÇn cña thuû tinh. (CaSiO3).
− Nguyªn liÖu chÝnh. a) Nguyªn liÖu chÝnh:
− C¸c c«ng ®o¹n chÝnh. – C¸t th¹ch anh (c¸t tr¾ng).
− C¸c c¬ së s¶n xuÊt. – §¸ v«i: CaCO3 .
– S«®a: Na2CO3.
b) C¸c c«ng ®o¹n chÝnh:
– Trén hçn hîp c¸t, ®¸ v«i, s«®a theo tØ lÖ
thÝch hîp.
– Nung trong lß nung ë kho¶ng 900O
thµnh thuû tinh d¹ng nh·o.
– Lµm nguéi tõ tõ, sau ®ã Ðp, thæi thuû
tinh dÎo thµnh c¸c ®å vËt.
Ph−¬ng tr×nh:
CaCO3 ⎯t⎯ CaO + CO2↑
→
o
CaO + SiO2 ⎯t⎯ CaSiO3
→
o
Na2CO3 + SiO2 ⎯t⎯ Na2SiO3 + CO2↑
→
o
16
- c) C¸c c¬ së s¶n xuÊt
GV: Gäi c¸c em HS ph¸t biÓu N−íc ta cã c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt thuû
lÇn l−ît tõng phÇn. tinh ë H¶i Phßng, Hµ Néi, B¾c Ninh, §µ
N½ng, thµnh phè Hå ChÝ Minh.
Ho¹t ®éng 5
Cñng cè (4 phót)
GV: Gäi mét HS nh¾c l¹i c¸c HS: Nh¾c l¹i néi dung chÝnh cña bµi.
néi dung chÝnh cña bµi.
Ho¹t ®éng 6 (1 phót)
− DÆn dß, ra bµi tËp vÒ nhµ.
− Bµi tËp vÒ nhµ: 1, 2, 3, 4 (SGK tr. 95).
17
- TiÕt 39 S¬ l−îc vÒ b¶ng tuÇn hoμn
c¸c nguyªn tè ho¸ häc
A. Môc tiªu
1. KiÕn thøc
HS biÕt:
a) Nguyªn t¾c s¾p xÕp c¸c nguyªn tè theo chiÒu t¨ng dÇn cña ®iÖn tÝch
h¹t nh©n nguyªn tö.
b) CÊu t¹o b¶ng tuÇn hoµn gåm: « nguyªn tè, chu k×, nhãm.
− ¤ nguyªn tè cho biÕt: sè hiÖu nguyªn tö, kÝ hiÖu ho¸ häc, tªn
nguyªn tè, nguyªn tö khèi.
− Chu k×: Gåm c¸c nguyªn tè cã cïng sè líp electron trong nguyªn
tö ®−îc xÕp thµnh hµng ngang theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹t
nh©n nguyªn tö.
− Nhãm: gåm c¸c nguyªn tè mµ nguyªn tö cã cïng sè electron líp
ngoµi cïng ®−îc xÕp thµnh mét cét däc theo chiÒu t¨ng dÇn cña
®iÖn tÝch h¹t nh©n nguyªn tö.
c) Quy luËt biÕn ®æi tÝnh chÊt trong chu k×, nhãm. ¸p dông víi chu k×
2, 3, nhãm I, VII.
d) Dùa vµo vÞ trÝ cña nguyªn tè (20 nguyªn tè ®Çu) suy ra cÊu t¹o
nguyªn tö, tÝnh chÊt c¬ b¶n cña nguyªn tè vµ ng−îc l¹i.
2. KÜ n¨ng
HS biÕt:
a) Dù ®o¸n tÝnh chÊt c¬ b¶n cña nguyªn tè khi biÕt vÞ trÝ cña nã trong
b¶ng tuÇn hoµn.
b) BiÕt cÊu t¹o nguyªn tö cña nguyªn tè suy ra vÞ trÝ vµ tÝnh chÊt
cña nã.
18
- b. ChuÈn bÞ cña GV vμ HS
GV:
• B¶ng tuÇn hoµn (phãng to ®Ó treo tr−íc líp, gÇn b¶ng).
• ¤ nguyªn tè phãng to.
• Chu k× 2, 3 phãng to.
• Nhãm I, nhãm VII phãng to.
• S¬ ®å cÊu t¹o nguyªn tö (phãng to) cña mét sè nguyªn tè.
HS:
¤n l¹i kiÕn thøc vÒ cÊu t¹o nguyªn tö ë líp 8.
C. TiÕn tr×nh bμi gi¶ng
Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS
Ho¹t ®éng 1
kiÓm tra bµi cò (5 phót)
GV: KiÓm tra lÝ thuyÕt mét HS: HS: Tr¶ lêi lÝ thuyÕt.
C«ng nghiÖp silicat lµ g×? KÓ
tªn mét sè ngµnh c«ng nghiÖp
silicat vµ nguyªn liÖu chÝnh.
Ho¹t ®éng 2
I. giíi thiÖu vÒ b¶ng tuÇn hoµn vµ
gi¸ trÞ cña b¶ng tuÇn hoµn (3 phót)
GV: Giíi thiÖu vÒ b¶ng hÖ HS: Nghe vµ ghi bµi: b¶ng hÖ thèng tuÇn
thèng tuÇn hoµn vµ nhµ b¸c häc hoµn cã h¬n mét tr¨m nguyªn tè ®−îc s¾p
Men®eleep. xÕp theo chiÒu t¨ng dÇn cña ®iÖn tÝch h¹t
→ GV giíi thiÖu c¬ së s¾p xÕp nh©n nguyªn tö.
cña b¶ng hÖ thèng tuÇn hoµn.
19
- Ho¹t ®éng 3
II. CÊu t¹o b¶ng tuÇn hoµn (25 phót)
GV: Giíi thiÖu kh¸i qu¸t b¶ng
hÖ thèng tuÇn hoµn:
− ¤.
− Chu k×.
− Nhãm.
Sau ®ã treo s¬ ®å lªn b¶ng: «
12 (phãng to) → yªu cÇu HS
quan s¸t vµ nhËn xÐt.
HS: NhËn xÐt:
1) ¤ nguyªn tè
¤ nguyªn tè cho biÕt:
– Sè hiÖu nguyªn tö (sè thø tù cña nguyªn
tè): sè hiÖu nguyªn tö cã sè trÞ b»ng sè
®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n vµ b»ng sè
electron trong nguyªn tö.
– KÝ hiÖu ho¸ häc.
– Tªn nguyªn tè
– Nguyªn tö khèi.
GV: Gäi mét HS gi¶i thÝch c¸c VÝ dô: ¤ nguyªn tö Mg:
kÝ hiÖu, c¸c con sè trong « − Sè hiÖu nguyªn tö cña magie lµ 12 cho
nguyªn tè Mg. biÕt:
+ Mg ë « sè 12
+ §iÖn tÝch h¹t nh©n lµ + 12
+ Cã 12 electron ë líp vá
− KÝ hiÖu ho¸ häc cña nguyªn tè: Mg.
20
nguon tai.lieu . vn
