Ebook Những bài học từ thiên nhiên: Hướng dẫn về nông nghiệp sinh thái vùng nhiệt đới

NHỮNG BÀI HỌC TỪ THIÊN NHIÊN
Hướng dẫn về nông nghiệp sinh thái vùng nhiệt đới
*****
Tác giả

: Shimpei Murakami (1991)

Bản quyền tác giả năm 1991

: Shimpei Murakami
Tashiro, Nakayama, Funehiki-cho,
Tamura-gun, Fukushima-ken 979-45
Nhật Bản

Mã tiêu chuẩn quốc tế

: 974-87054-1-2

Xuất bản lần đầu tiên

: Tháng 5 năm 1991

Tái bản lần hai

: Tháng 8 năm 1999

Minh họa

: Mari Tomita

Ảnh

: Shimpei Murakami

Biên tập và trình bày

: Wilma Van Berkel

Xuất bản

: Trung tâm trồng trọt tự nhiên Nongjok
44 Moo 7, Rim Khlong Jak,
Khlong 12, Nongjok,
Bangkok 10530
Thái Lan
1

Điện thoại: +66-2-989-9909
Email

: nongjok@loxinfo.co.th

In

: Nhà xuất bản Papyrus
Đường Sathorn Tai
Bangkok, Thái Lan

2

LỜI CẢM ƠN
Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến những người đã khích lệ tôi viết và hoàn
thiện cuốn sách này.
Qazi Faruque Ahmed, Giám đốc điều hành của PROSHIKA-MUK, đã ủng hộ tôi
cả về tinh thần và vật chất cho cuốn sách này. Manitosh Hawlader, đồng sự của tôi
đã cùng tôi làm việc, thảo luận và nghiên cứu về sự phát triển của hệ nông nghiệp
sinh thái ở nông trại Proshika. Julian Francis, Giám đốc CUSO Nam Á đã giúp tôi
rất nhiều khi làm việc tại Bangladesh. Cảm ơn Farida Akhter, Farhad Mazhar và
các bạn ở UBINIG vì sự tình nguyện đóng góp cho cuốn sách này. Tôi thực sự cảm
ơn Wilma Van Berkel đã nhiệt tình sửa lỗi, biên tập, in ấn, trình bày,… Tôi cũng
dành lời cảm ơn đặc biệt tới Mari Tomina, người đã vẽ tranh minh họa cho cuốn
sách.
Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến tất cả mọi người từ Nhật Bản đã
ủng hộ tôi cả về vật chất lẫn tinh thần để chúng tôi có thể làm việc tốt ở
Bangladesh.

3

MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN .............................................................................................. 3
MỤC LỤC ................................................................................................... 4
LỜI MỞ ĐẦU .............................................................................................. 9
LỜI TỰA................................................................................................... 11
PHẦN I ..................................................................................................... 15
CƠ SỞ....................................................................................................... 15
CHƯƠNG 1 ............................................................................................... 15
THIÊN NHIÊN VÀ NÔNG NGHIỆP............................................................ 15
1.1. Hệ sinh thái tự nhiên của rừng nhiệt đới.............................................. 16
1.1.1. Vòng chu chuyển dinh dưỡng (hệ tái sinh) .................................. 16
1.1.2. Tháp sinh thái ........................................................................... 18
1.1.3. Các quy luật quan trọng trong nông nghiệp................................. 19
1.2. Sự khác nhau giữa nông nghiệp và rừng tự nhiên............................ 19
1.2.1. Sự đa dạng................................................................................ 19
1.2.2. Các vấn đề dịch bệnh ................................................................. 19
1.2.3. Độ phì nhiêu của đất.................................................................. 20
1.2.4. Sản xuất sinh khối..................................................................... 20
1.3. Nước ................................................................................................ 21
1.3.1. Vòng chu chuyển của nước ............................................................ 21
1.3.2. Lượng mưa hiện tại và hữu hiệu ..................................................... 21
1.3.3. Yếu tố làm tăng lượng mưa hữu hiệu............................................... 21
1.3. Đặc điểm của hệ sinh thái nhiệt đới.................................................... 22
1.4.1. Khí hậu nhiệt đới ......................................................................... 23
1.4.2. Sự phân bổ chất dinh dưỡng ở rừng nhiệt đới .................................. 24
1.4.3 Cấu trúc nhiều tầng của rừng tự nhiên ............................................. 25
1.4.4 Vấn đề nông nghiệp trong hệ sinh thái nhiệt đới................................ 26
1.4.5. Kết luận....................................................................................... 26
CHƯƠNG 2 ............................................................................................... 29
4

ĐẤT.......................................................................................................... 29
2.1. Đất là gì ? ....................................................................................... 29
2.2. Chức năng và đặc tính của đất ............................................................. 30
2.2.1. Các tính chất vật lý tối ưu.............................................................. 30
2.2.2 Các tính chất hóa học tối ưu ........................................................... 32
2.2.3. Những tính chất sinh học tối ưu...................................................... 34
CHƯƠNG 3 ............................................................................................... 36
CÁC VẤN ĐỀ VỚI NÔNG NGHIỆP HÓA HỌC........................................... 36
3.1. Những vấn đề sinh thái ....................................................................... 37
3.1.1. Sự thoái hóa của đất ..................................................................... 37
3.1.2. Những vấn đề về gia tăng dịch bệnh ........................................... 38
3.1.3. Sự xuống cấp chất lượng thực phẩm ............................................. 38
3.1.4. Sự ô nhiễm của đất, nước, không khí và sản phẩm.......................... 39
3.1.5. Những nguy hại đối với sức khỏe.................................................. 39
3.1.6. Sự biến mất của các giống loài địa phương ................................... 40
3.1.7. Những vấn đề khác ..................................................................... 40
3.2. Những vấn đề kinh tế ....................................................................... 41
3.2.1 Sự gia tăng chi phí sản xuất ............................................................ 41
3.2.2. Thu hoạch mùa màng giảm sút..................................................... 42
3.3. Những vấn đề xã hội ........................................................................ 43
3.3.1. Tạo ra khoảng cách giữa giàu và nghèo .......................................... 44
3.3.2. Tạo ra sự lệ thuộc....................................................................... 44
3.3.3. Mất hệ thống và kiến thức canh tác truyền thống............................ 45
CHƯƠNG 4 ............................................................................................... 47
NHỮNG NGUYÊN TẮC CỦA NÔNG NGHIỆP SINH THÁI......................... 47
4.1. Tính đa dạng ..................................................................................... 48
4.2. Đất sống ........................................................................................... 48
4.3. Tái chu chuyển .................................................................................. 49
4.4. Cấu trúc nhiều tầng ............................................................................ 51
5