Xem mẫu
- Ban D án Hà N i Tôi Yêu www.100hanoi.com Làng ngh truy n th ng ® HDINVESTMENT.JSC Đ i L 1000 năm Thăng Long T p2 Ch u trách nhi m: Đinh Ti n Hoàng | Biên t p: Tr n Th Hư ng | Hi u ñính: Bùi Quang Tú 2010 1 www.100hanoi.com HÀ N I TÔI YÊU
- www.100hanoi.com Làng ngh truy n th ng Hà N i luôn là m t ñ a danh văn hóa, kinh t , chính tr c a c nư c. Tìm hi u các thông tin v kinh t , văn hóa, gi i trí….c a Hà N i luôn là m t nhu c u thi t y u c a nhi u t ng l p nhân dân. Bên c nh ñó, năm 2010 là năm quan tr ng, v i r t nhi u nh ng d p l k ni m l n, ñ c bi t là ñ i l 1000 năm Thăng Long. Đây là m t c t m c văn hóa, l ch s ñư c quan tâm c a c trong và ngoài nư c. Đó chính là lí do chúng tôi l a ch n ch ñ v Hà N i ñ ñ nh hư ng n i dung cho d án chu i website Hà N i. D án chu i website v Hà N i mang tên Hà N i Tôi Yêu ñư c công ty CP ĐT Hoàng Đ t tri n khai th c hi n t tháng 2 năm 2010. V i nh ng n l c, tâm huy t và tình yêu dành cho Hà N i, các thành viên ban d án ñã cho ra nh ng s n ph m văn hóa gây ñư c n tư ng v i ñ c gi yêu Hà N i. Đ i L 1000 năm Thăng Long ñang ñ n r t g n, d án cũng ñang ñi vào giai ño n g p rút hoàn thành ñ hòa chung không khí c a ngày Đ i L . D án là m t b c tranh t ng th , ñi t nh ng s ki n g n v i Đ i L , cũng như nh ng góc sâu trong tâm h n Hà N i, nh ng n p s ng, nh ng c m xúc c a ngư i Hà N i. Bên c nh vi c xây d ng và hoàn thi n chu i website v Hà N i, Ban d án còn cho ra m t nh ng n ph m v Hà N i. Chúng tôi ñã dành nhi u tâm huy t ñ xây d ng T sách Hà N i v i nh ng n ph m ñi n t ñư c t ng mi n phí cho quý b n ñ c. Chúng tôi hi v ng nh ng tâm huy t này s mang l i cho quý b n ñ c yêu Hà N i nh ng ñi u thú v . Tư li u chúng tôi s d ng ñ th c hi n nh ng n ph m này hoàn toàn ñư c sưu t m và biên t p t các ngu n trên Internet nên không tránh ñư c nh ng thi u sót. M t s tư li u do l y các ngu n th c p, nên chúng tôi không th trích d n ngu n ñ y ñ . Chúng tôi mong nh n ñư c s thông c m t các tác gi . Xin chân thành c m ơn và mong nh n ñư c nh ng góp ý t phía b n ñ c! Ban d án 2 www.100hanoi.com HÀ N I TÔI YÊU
- www.100hanoi.com Làng ngh truy n th ng M cL c Thư Ng .................................................................................................................... 2 Làng g m c Bát Tràng xưa và nay .......................................................................... 4 Làng thu c nam Đ i Yên........................................................................................... 7 Thu c b c Ninh Giang............................................................................................... 9 Làng dát vàng, dát b c............................................................................................ 12 Làng ngh may da Kiêu k ...................................................................................... 15 Làng L a V n Phúc................................................................................................. 16 Làng nuôi cá c nh Nghi Tàm................................................................................... 19 Đ u làng Mai ........................................................................................................... 21 Ngh hương Yên Ph ............................................................................................. 26 Ngh làm tương làng c Đư ng Lâm .................................................................. 27 Làng t c tư ng Sơn Đ ng....................................................................................... 30 3 www.100hanoi.com HÀ N I TÔI YÊU
- www.100hanoi.com Làng ngh truy n th ng Làng g m c Bát Tràng xưa và nay Theo Ð i Vi t S Ký Toàn Thư, tên xã Bát t c Bát Tràng xu t hi n l n ñ u tiên vào năm 1352. Nhưng theo dã s thì vào th i nhà Lý (1010-1225) dân t xã B Bát thu c t nh Ninh Bình ñ n l p nghi p t i vùng ñ t này và ñ t tên là xã Bát Tràng. S dĩ ngư i dân B Bát ch n vùng ñ t này ñ l p nghi p vì ñây có ñ t sét tr ng-m t ngu n nguyên li u t t ñ cho ra nh ng s n ph m g m có ch t lư ng cao. Hơn n a, vùng ñ t này n m c nh b sông Nh t c sông H ng s thu n l i cho vi c giao thông, chuyên ch và trao ñ i hàng hóa. T khi nh ng s n ph m c a làng g m Bát Tràng ra ñ i ñã ñư c các b c vương gi quy n quý kinh thành Thăng Long cho ñ n nông phu chân l m tay bùn thôn quê ñ u ưa chu ng. Không nh ng th , nhi u ñ gia d ng thư ng ngày Bát Tràng còn vư t ra biên gi i ñ t Vi t. T th k XV, ñ g m Bát Tràng có m t trong l v t tri u c ng cho các hoàng ñ Trung Hoa-nơi có truy n th ng làm g m s t hàng ngàn năm trư c và n i ti ng kh p th gi i. T ñó v sau, th i ñ i nào, dù suy hay th nh, thì làng g m Bát Tràng v n kh ng ñ nh giá tr hàng hóa c a mình, ngh g m v n tr v ng và vư t qua m i th thách. T vài th p k nay, s c s ng c a làng ngh truy n th ng v n ñư c th i lên b i ngàn lò g m cháy r c su t ngày ñêm. Hi n nay, Bát Tràng nhi u lò g m ñã không dùng than, c i hay rơm r ñ ñ t lò mà ñã dùng lò công nghi p ñ t b ng ga nên h n ch ñư c s ô nhi m môi trư ng ñ ng th i cũng gi m ñư c lư ng ph ph m. 4 www.100hanoi.com HÀ N I TÔI YÊU
- www.100hanoi.com Làng ngh truy n th ng Theo các ngh nhân c a làng, ñ tài ph bi n c a các s n ph m g m Bát Tràng là hình r ng, phư ng, câu thơ ñ i, hoa văn, c nh ngư i, c nh hoa, c nh thiên nhiên...ñ u ph n ánh ñ i s ng tâm linh và tri t lý c a con ngư i Vi t Nam. T các th k trư c, g m Bát Tràng ch y u là ñ th . V sau g m Bát Tràng ñã có nhi u ñ gia d ng, ph bi n nh t là bát, ñĩa, bình, l , m chén. Và ngày nay, g m Bát Tràng ñã có khá nhi u m t hàng phong phú v ch ng lo i và ki u dáng, bao g m c nh ng m t hàng m ngh như ñĩa treo tư ng, l hoa, con gi ng, tư ng phiên b n và phù ñiêu v i k thu t và công ngh cao. Các b sưu t p g m s Bát Tràng ñã ñ t t i ñ nh cao c a ngh thu t và k thu t ch t o ñ g m s Vi t Nam. S n ph m g m s Bát Tràng không nh ng n i ti ng trong c nư c mà còn ñư c xu t kh u sang nhi u nư c trên th gi i t năm 1990 như Nh t B n, Hàn Qu c, M và các nư c trong kh i EU. Nhi u s n ph m g m c Bát Tràng ñang ñư c lưu tr t im ts vi n b o tàng l n trên th gi i như Vi n b o tàng Royaux-B , Vi n b o tàng Guimet- Pháp. Ông John S. Guy làm vi c t i vi n b o tàng Victoria and Albert-London ñã ñánh giá cao v g m Bát Tràng trong th i nhà Lý-Tr n và cho r ng ñ g m Vi t Nam ñã nói lên ñư c tính ñ c l p c a dân t c Vi t Nam. Ông còn nói, g m c Bát Tràng qu là ni m t hào c a ngư i Vi t Nam và hình nh ngư i dân Bát Tràng làm vi c mi t mài s là nh ng k ni m trong ký c c a ông. 5 www.100hanoi.com HÀ N I TÔI YÊU
- www.100hanoi.com Làng ngh truy n th ng T năm 2002, các ngh nhân Bát Tràng b t ñ u liên k t ñ s n xu t và tiêu th s n ph m thông qua Hi p h i g m s Bát Tràng. Nh ng thành viên c a hi p h i không ch là nh ng gia ñình s n xu t g m mà còn có c các công ty kinh doanh g m s . Thông qua hi p h i, ngư i Bát Tràng có cơ h i tìm hi u, n m b t thông tin v th trư ng, các ki n th c m i trong công ngh s n xu t g m s , phương th c buôn bán th i thương m i ñi n t và cách nâng cao năng l c c nh tranh. M i ñây, Hi p h i g m s Bát Tràng ñã thành l p Trung tâm xúc ti n xu t kh u Bát Tràng và ti n hành xây d ng thương hi u "Bát Tràng Vi t Nam-1.000 năm truy n th ng". V Bát Tràng bây gi , du khách s th y m t Bát Tràng-làng c t n t i song song v i m t Bát Tràng -ñô th . Truy n th ng và hi n ñ i ñan xen c trong tư duy s n xu t, kinh doanh c a ngư i làm g m cũng như trong di n m o c a làng g m Bát Tràng. Hàng năm, l h i làng Bát Tràng ñư c t ch c vào ngày 15 tháng 2 (âm l ch) và thư ng kéo dài 7 ngày. 6 www.100hanoi.com HÀ N I TÔI YÊU
- www.100hanoi.com Làng ngh truy n th ng Làng thu c nam Đ i Yên Làng thu c nam Đ i Yên t bao ñ i nay n i ti ng kh p ñ t Thăng Long – Hà N i. Ngư i dân Đ i Yên t hào r ng h u h t nh ng ngư i bán lá thu c các ch kh p Hà N i ñ u là ngư i làng c a h . Nhưng chúng tôi ñi tìm nh ng d u v t ngôi làng cũ ñã g n nghìn năm, ch còn l i chi c c ng làng, ngôi ñình và ch lá nh ngay chân c ng làng. Truy n th ng nghìn năm… Xuôi ngõ 173 ñư ng Hoàng Hoa Thám, ngay tay ph i cu i con ngõ là c ng làng Đ i Yên. Ngôi làng c thu c phương Ng c Hà, qu n Ba Đình, Hà N i. G n 1.000 năm nay dân làng ñã s ng b ng ngh làm và bán thu c nam. Có nh ng gia ñình g n ch c ñ i cha truy n con n i ngh này. Trong th n tích c a làng Đ i Yên còn ghi l i: Bà Ng c Hoa công chúa chính là t ngh , ngư i ñem thu c nam ph bi n cho dân làng. Đ tư ng nh công lao, ngư i dân tôn bà là thành hoàng làng, ñ i ñ i b o tr cho ngh và hàng năm c ñúng d p 13 ñ n 15 tháng Ba âm l ch, h i làng ñư c t ch c linh ñình, con cháu dù xa cũng t t u ñông ñ . Vào th i nhà Lý th k 11, có m t cô gái tên là Tr n Ng c Tư ng m i 9 tu i, nhưng r t gi i ch a b nh b ng các lo i lá cây. Quân c a Thái úy Lý Thư ng Ki t qua ñây b m c b nh nên cô ñã ch a giúp. Nh ñó, quân ta ñã ñánh th ng gi c. 7 www.100hanoi.com HÀ N I TÔI YÊU
- www.100hanoi.com Làng ngh truy n th ng Ng c Tư ng ñư c nhà vua tri u vào cung và phong làm Ng c Hoa công chúa. Nhưng vì nh m nên cô ñã quay tr v quê, làng Đ i Bi (Đ i Yên ngày nay) và truy n ngh thu c cho dân. Ngư i trong làng ghi nh công ơn và tôn bà là thành hoàng làng và l p ñình th . 8 www.100hanoi.com HÀ N I TÔI YÊU
- www.100hanoi.com Làng ngh truy n th ng Thu c b c Ninh Giang Làng thu c c c a Thăng Long Ninh Hi p g m ba làng c là Ninh Giang, Phù Ninh và Hi p Phù. Nay làng Ninh Giang ñ i tên thành thôn 8, Hi p Phù thành thôn 9, Phù Ninh l n nh t chia thành 7 thôn, tính t thôn nh t. Rành r như v y, b i ngh làng thu c nam, thu c b c g i chung là dư c li u, có s kh i ngu n t nhi u thôn khác nhau. C Nguy n Khoa Nhu n, m t cao niên thôn 8 k l i vào th i Lý, m t bà t ngh g c Thanh Hóa có tài ch a b nh c u ngư i, khi qua làng thôn 6 làng Phù Ninh và làng Ninh Giang th y ñ t ñai phì nhiêu, dân làng c n cù, bèn tr l i d y dân làm ngh thu c nam dư c và d t v i. Ngu n dư c li u vô cùng quý giá ñ i v i dân làng Ninh Giang và Phù Ninh th i b y gi là r ng báng thu c ñ t Đông Ngàn (nay là Tiên Du, B c Ninh), v a là nơi khai thác v a là nơi gieo tr ng cây thu c. Ngh làm thu c phát tri n, nh ñó lan sang c thôn 7, thôn 9. Sau nh có công lao truy n ngh làm thu c ch a b nh c u ngư i, bà ñư c phong là Lý Nhũ Thái M u Dư c sư th n linh. Khi bà m t, thôn 6 th bà Đi m Ki u còn thôn 8 th t i ñình làng cùng v i thành hoàng làng. T i ñình làng thôn 8 còn kh c ñôi câu ñ i: “Y pháp tinh thông c u b nh c u nhân danh b t h / Dư c phương năng ñ t th dân th th nãi phi thư ng”. 9 www.100hanoi.com HÀ N I TÔI YÊU
- www.100hanoi.com Làng ngh truy n th ng Hàng năm, vào ngày 18/1 âm l ch, dân làm thu c hai thôn l i t ch c cúng l , tư ng nh bà t ngh . Khi ñ t làng bén hơi c a ph , ngư i thôn 6, thôn 7, thôn 9 làm thu c ít d n mà chuy n sang buôn bán v i; ch còn thôn 8 duy trì v i ngh c v i hơn n a s lao ñ ng tham gia. Nh ng b c cao niên và c nh ng ngư i am hi u l ch s làng xã không dám kh ng ñ nh ñây là làng thu c c nh t c a Thăng Long nhưng dám kh ng ñ nh nó bén r nơi này cùng th i v i tri u ñ i nhà Lý ñ nh ñô Thăng Long. Nh ng ngư i làm thu c ñây hãnh di n b i th i xưa, hai danh y n i ti ng ngư i làng gi i ngh thu c ñư c vào cung làm ng y ch a b nh cho vua là Chánh ng y Nguy n Tán và Phó ng y Nguy n Kh c Ho t cùng r t nhi u thái y khác. Gi n p cũ, ngư i dân Ninh Hi p ngày nay v a bi t sơ ch thu c, v a bi t b c thu c cho ngư i b nh các nơi tìm ñ n. Sôi ñ ng làng ngh thu c dân t c Ti ng là làng ngo i thành nhưng thôn 8 không khác gì khu ph trong n i thành Hà N i, ñư ng xá quanh co ch t h p, nhà c a san sát nh ng căn h cao t ng. Duy ch có ñi u, kh p trong nhà ngoài ngõ ñ u thơm l ng mùi ñông dư c; sân nhà, l i ñi ñư c t n d ng phơi thu c, m i gia ñình như m t xư ng dư c li u v i nh ng kho thu c ng n ngang. Ông Lâm Văn Thôn, trư ng thôn 8 cho bi t toàn thôn có 254 h ch bi n thu c, chi m 60% t ng s h ; t o doanh thu hàng năm kho ng 200 t ñ ng, chi m g n 80% t ng doanh thu toàn thôn. Nhà ít thì vài ba ngư i làm ngh , nhà nhi u thuê t i vài ch c công nhân, su t ñêm ngày nh n nh p. Tuy không thu nh p cao như kinh doanh v i nhưng ngh làm thu c là ngh hư ng thi n, ñ l i nhi u phúc ñ c cho con cháu nên ñư c nhi u ngư i g n bó, duy trì theo ki u cha truy n con n i. 10 www.100hanoi.com HÀ N I TÔI YÊU
- www.100hanoi.com Làng ngh truy n th ng Ông Lâm Văn Đ nh, m t lang y cho bi t ông làm ngh b c thu c m y ch c năm nay không d a vào ki n th c trư ng l p mà b ng kinh nghi m cha ông và nh ng quy n sách t h c. Ông nh m tính r ng, t khi làm ngh t i nay, kho ng 15.000 lư t b nh nhân ñã ñ n v i ông, t Vũng Tàu, Nha Trang xa xôi ñ n lưu h c sinh các nư c Australia, Canada, Nh t B n... Hi n t i, con trai ông cũng ñang kiên trì theo ngh c a cha; hàng ngày b t m ch, kê ñơn, b c thu c cho ngư i b nh. Xưa kia, ngư i thôn 8 cũng như các thôn khác c a Ninh Hi p thư ng gánh thu c b ng b rong bán kh p nơi và ph Lãn Ông, qu n Hoàn Ki m có t i g n n a dân g c Ninh Hi p. Hi n t i, ph Lãn Ông là nơi tiêu th ph n l n thu c Ninh Hi p, là nơi trung chuy n thu c t i t n tay ngư i b nh. Lãnh ñ o xã Ninh Hi p cho bi t làng thu c nam, thu c b c Ninh Giang v a m i ñư c thành ph công nh n làng ngh truy n th ng. Vui hơn khi Liên hi p các h i UNESCO Vi t Nam ñang ñ ngh làng ngh Ninh Giang tham gia chương trình k ni m 1.000 năm Thăng Long-Hà N i. Đây cũng là cơ h i ñ ngh thu c Ninh Hi p gi i thi u v i ñông ñ o b n bè trong nư c và qu c t v m t b n s c ngh truy n th ng quê hương. 11 www.100hanoi.com HÀ N I TÔI YÊU
- www.100hanoi.com Làng ngh truy n th ng Làng dát vàng, dát b c Kiêu K , Gia Lâm, Hà N i là làng ngh duy nh t Vi t Nam chuyên làm vàng quỳ, b c quỳ. Tr i qua bao thăng tr m, hi n làng ngh v n t n t i và lưu gi ñư c k thu t truy n th ng. Gi k thu t th công truy n th ng Theo các c cao tu i trong làng k l i, ngh dát vàng, dát b c Kiêu K ñã có l ch s trên 500 năm, do T ngh c a làng, danh nhân Nguy n Quý Tr truy n d y. Đây là làng duy nh t chuyên cung c p vàng quỳ, b c quỳ cho các công trình tín ngư ng cung ñình ñ dát lên các tư ng Ph t, ngai vàng, hoành phi, câu ñ i, ki u rư c... Các s n ph m ñ g dát vàng ñư c t o ra qua 14 công ño n như: ñ p bóc gi y, lư t quỳ m i, ñ p gi y v , c t dòng nong quỳ... M i công ño n y l i có nhi u khâu nh hơn, lên t i 40 công vi c khác nhau m i cho ra thành ph m. Không ch t n công, ngh làm vàng quỳ, b c quỳ r t tinh x o, t m , ñòi h i ngư i th s kiên trì v i nh ng thao tác k thu t cao. T nh ng th i vàng, b c th t ñư c ñ p cho m ng (g i là ñ p di p) có b ngang 1cm, ñư c c t thành nh ng hình vuông nh 1cm2 r i ñ t vào lá quỳ. Lá quỳ có c nh dài 4cm, là lo i gi y gió m ng và dai, ñư c lư t nhi u l n b ng m c t ch làm b ng lo i b hóng ñ c bi t tr n v i keo da trâu, t o cho gi y quỳ b n ch c. M i quỳ 500 lá, trên m i lá ñ t m t m nh vàng nh 1cm2, dùng v i gói l i, ñ t trên ñe b ng ñá, dùng lo i búa chuyên d ng ñ p lên t p lá quỳ, cho m nh vàng m ng và tràn b ng lá quỳ. 12 www.100hanoi.com HÀ N I TÔI YÊU
- www.100hanoi.com Làng ngh truy n th ng C t nh lá vàng ñã ñ p m ng thành 12 m nh, l y m t m nh ñ t ti p lên lá quỳ và ti p t c ñ p m ng... Công vi c dát quỳ không ch dùng s c, mà còn là s khéo léo, vì lá quỳ r t nh . Ngư i th gi i có th ñ p m t ch vàng dàn m ng thành t m lá vàng có di n tích hơn 1m2. Làm vàng quỳ t nh , nay ñã 63 tu i, có th làm t t c các công ño n c a ngh , bà Nguy n Th H i cho bi t: “Ngh làm vàng quỳ hi n nay v n không thay ñ i so v i ñ i cha ông chúng tôi, t t c các công ño n ph i làm b ng tay, không có lo i máy móc nào thay th ñư c...” Khôi ph c làng ngh sau hơn 50 năm T trư c Cách m ng tháng Tám, ngh làm vàng, b c quỳ khá phát tri n, cung c p s n ph m cho h u h t các công trình ñ n, chùa trong c nư c. Tuy nhiên, do nh ng bi n c l ch s , làng ngh cũng có lúc thăng tr m. Trong hơn 50 năm chi n tranh ch ng Pháp và ch ng M , ngh làm vàng quỳ g n như b mai m t. Lúc ñó dân làng Kiêu K ñã chuy n sang s n xu t ñ dùng b ng da và gi da, g n như không còn ai làm vàng quỳ, b c quỳ. Th i kinh t m c a, các công trình văn hóa, di tích l ch s ñư c khôi ph c, xây d ng, r t c n ñ n vàng quỳ, b c quỳ. Do ñó, làng ngh truy n th ng Kiêu K m i có ñi u ki n khôi ph c và phát tri n m nh trong 4-5 năm tr l i ñây. Ngh nhân Lê Bá Chung – m t trong nh ng ngư i ñi ñ u trong khôi ph c ngh truy n th ng c a làng cho bi t: “Trư c s mai m t ngh truy n th ng c a làng, ñ u nh ng năm 1980, tôi ñã b t ñ u tìm hi u ngh dát vàng, ph c d ng ngh sơn son th p vàng truy n th ng và m xư ng. Nh ng năm 1995, 1996, khi ngh này có cơ h i phát tri n, dân làng th y có l i nên ñ n xư ng h c. Khi ñã v ng tay ngh , m i ngư i l i tách ra ñ l p xư ng riêng”. 13 www.100hanoi.com HÀ N I TÔI YÊU
- www.100hanoi.com Làng ngh truy n th ng Đ n nay, ngh dát vàng, dát b c là ngh chính c a hơn 50% dân s làng Kiêu K . Làm vàng quỳ khó hơn, nhi u công ño n hơn b c quỳ (dát b c g m 5 công ño n), nên không ph i h gia ñình nào cũng làm ñư c. Hi n s n xu t, kinh doanh vàng quỳ thu hút g n 50 h , trong khi s n xu t b c quỳ thu hút t i hơn 100 h . H u h t nh ng ngư i làm ngh ñ u qua s truy n d y c a các ngh nhân Lê Bá Chung, Lê Văn Vòng. Đ c bi t, ñ lưu gi và phát tri n ngh , 2 ngh nhân v n thư ng t ch c l p d y ngh cho thanh niên trong làng và d y các l p do S Công thương và Trung tâm Khuy n nông Hà N i t ch c... Nh ñó, ngh truy n th ng c a làng Kiêu K ñư c truy n cho các th h tr . Nguy n Th Quỳnh Anh, tay thoăn thoát g vàng ra kh i nh ng lá quỳ, k : “Em ñã làm vi c này t nh và ñã quen tay. Em ñang theo h c t i trư ng CĐ Qu n tr Kinh doanh, mong mu n sau này có th áp d ng các ki n th c ñã h c vào s n xu t kinh doanh vàng quỳ, b c quỳ và ñưa làng ngh phát tri n hơn n a...” Không ch riêng t i làng ngh , ngư i Kiêu K còn ñem theo ngh c a mình ñi kh p các vùng mi n ñ t nư c như B c Ninh, Nam Đ nh, Hu ... ñ l p nghi p. 14 www.100hanoi.com HÀ N I TÔI YÊU
- www.100hanoi.com Làng ngh truy n th ng Làng ngh may da Kiêu k Kiêu K (Gia Lâm) v n là m t làng ngh truy n th ng, có ngh may da, dát vàng n i ti ng. Th i bao c p, các ngh trên ñã mai m t. V n ñ ng dư i cơ ch th trư ng, các ngh trên d n ñư c khôi ph c, phát tri n tr l i, thu hút hàng ngàn lao ñ ng m il a tu i và cho thu nh p n ñ nh... Làng Kiêu K là m t làng ngh giàu truy n th ng l ch s và văn hóa c a Vi t Nam. Xưa kia làng thu c T ng Đa T n, huy n Gia L m, ph Thu n Thành, t nh B c Ninh. Ngày nay làng thu c xã Kiêu K , huy n Gia Lâm, thành ph Hà N i. Làng Kiêu K có ngh dát quì vàng, quì b c (nguyên li u ph c v cho tô tư ng, sơn son th p vàng, ñ th , …), ngh làm m c nho b ng keo da trâu ñư c lưu truy n hàng trăm năm. Tuy nhiên ngh làm m c nho nay ñã b , ngh dát quì phát tri n hưng th nh. Ngh may da ví, v i b t, c p h c sinh,.. ra ñ i mu n hơn. Ngh này b t ñ u phát tri n Kiêu K t năm 1970 c a th k trư c. Khi ñó, H p tác xã may da, v i b t Kiêu K ñư c thành l p. Ông Đinh H u Tr ch, ông Vũ Danh Năng là hai cán b ph trách thành l p ngành ngh . Lúc thành l p ch có 8 ngư i: các ông Vũ H u Cơ, Ph m Đình Hàm, Lê Bá H ng, Lê H u Duy n, Vũ Huy H i, Đinh Bá Tào, Nguy n Đ c Đi n, Đinh Bá Hà. Sau phát tri n r t ñông, lúc này ngh làm ru ng, ngh quì, ngh may da r t th nh vư ng, dân m no. Đ n năm 1989, H p tác xã gi i th không bao c p, ngh may da ñư c làm t do. T ñ u nh ng năm 1990, các h kinh doanh cá th ra ñ i góp ph n làm cho kinh t ñ a phương thêm phát tri n và c i thi n ñ i s ng. Cơ s h t ng ñ a phương ñư c nâng c p, ngư i dân xây nhà c a c a khang trang, ti n nghi ñ y ñ . 15 www.100hanoi.com HÀ N I TÔI YÊU
- www.100hanoi.com Làng ngh truy n th ng Làng L a V n Phúc N m bên b con sông Nhu hi n hòa, ngay sát c a ngõ phía Tây c a th ñô Hà N i, làng l a V n Phúc t lâu ñã r t n i ti ng v i ngh d t l a truy n th ng. "L a Hà Đông" cũng như các s n ph m th công truy n th ng c a các làng ngh Hà Nôi, thư ng ñư c nh c ñ n trong thơ ca xưa. V a r vào con ñư ng làng, chúng tôi ñi gi a "ph l a" s c s trong ti ng thoi ñưa lách cách gi c giã. Trong các c a hàng sang tr ng ch y d c con ñư ng r i nh a là các m t hàng qu n áo, túi xách, v i ki n b ng tơ t m như vân, sa, qu , l a sa tanh hoa, ñũi, taffata... Theo nh ng ti ng thoi ñưa, chúng tôi ñi d c theo các con ngõ nh ñ n thăm các xư ng d t th công. Nét truy n th ng còn l p ló ñâu ñó sau nh ng dãy c a hàng c a hi u, trên nh ng khung c i th công v n còn ñư c m t s gia ñình lưu gi hay qua hình nh phiên ch quê n m ngay gi a làng, b n nư c mái ñình và c ng làng rêu phong c kính. Đi h t m t con ngõ nh sâu hun hút, ñ p vào m t chúng tôi là nh ng "con sóng" l a ñ màu d p d nh bên nh ng th a ru ng trong ánh n ng hi m hoi ñ u Đông. ñây, chúng tôi b t g p nh ng t p khách du l ch ngo i qu c và sinh viên m thu t ñang c thu h t vào ng kính máy nh c a mình làn sóng màu s c s này. N m bên b con sông Nhu hi n hòa, ngay sát c a ngõ phía Tây c a th ñô Hà N i, làng l a V n Phúc t lâu ñã r t n i ti ng v i ngh d t l a truy n th ng. "L a Hà Đông" cũng như các s n ph m th công truy n th ng c a các làng ngh Hà Nôi, thư ng ñư c nh c ñ n trong thơ ca xưa. 16 www.100hanoi.com HÀ N I TÔI YÊU
- www.100hanoi.com Làng ngh truy n th ng Chuy n k r ng, cách ñây kho ng 1200 năm, bà A Lã Th Nương, m t ngư i con gái Cao B ng n i ti ng ñ m ñang và có tay ngh d t l a khéo léo v làm dâu làng V n Phúc. Bà ñã truy n ngh l i cho dân làng và sau khi m t, bà ñư c phong làm thành hoàng làng. L a V n Phúc ñư c gi i thi u ra qu c t t i các h i ch Mácxây và Pari (Pháp) năm 1931 và năm 1938. Nó ñư c ngư i Pháp ñánh giá là lo i s n ph m tinh x o c a Vi t Nam và r t ñư c ưu chu ng t i các nư c Pháp, Thái Lan, Inñônêxia... T 1958 ñ n 1988, s n ph m h u h t ñư c xu t sang các nư c Đông Âu, thu ngo i t v cho ñ t nư c. V n Phúc hi n có 785 h dân làm ngh d t, chi m g n 60% trên t ng s h c a làng. Hàng năm, V n Phúc s n xu t t 2,5 ñ n 3 tri u m2 v i, chi m 63% doanh thu c a xã (kho ng 27 t ñ ng). Hi n nay, V n Phúc có trên 1.000 máy d t và hàng ngày có kho ng 400 lao ñ ng th i v t quanh vùng ñ n ñây làm vi c. C a hàng bán l a tơ t m m c lên ngày càng nhi u, hình thành ba dãy ph l a v i trên 100 c a hàng nh m ñáp ng nhu c u ngày càng tăng c a du khách. Theo ông Nguy n H u Ch nh, ch t ch hi p h i làng ngh V n Phúc, s n ph m l a ch y u ñư c tiêu th trên th trư ng n i ñ a. Làng V n Phúc cũng là nơi cung c p cho các c a hàng trên ph Hàng Gai, Hàng Đào. Ho t ñ ng c a làng ngh ch y u t p trung vào mùa Xuân và H . 17 www.100hanoi.com HÀ N I TÔI YÊU
- www.100hanoi.com Làng ngh truy n th ng Hi n nay, lư ng hàng xu t kh u chưa cao do ch t lư ng tơ chưa n ñ nh và công tác ti p th v n còn y u. Ngu n nguyên li u n m r i rác kh p nơi và v n ñư c s n xu t theo ki u th công. Ph n l n tơ ñư c cung c p b i các ñ a phương trong c nư c, như M Đ c, Đan Phư ng, Chương M (Hà N i), B c Ninh, Nam Hà, Thái Bình, Đà N ng và Lâm Đ ng. Hi p h i ñang tham gia tri n khai d án quy ho ch 15 ha khu s n xu t t p trung n m bi t l p rìa làng nh m gi i quy t ô nhi m môi trư ng (nư c th i và ti ng n). Đây là chương trình r t l n c a làng ngh v i t ng s v n ñ u tư 60-70 t ñ ng cho xây d ng cơ s h t ng. Theo quy ho ch, khu s n xu t này s ñư c chia lô cho các h t xây nhà xư ng và l p ñ t máy móc thi t b . S có hai khu v c bi t l p giành cho s n xu t và bán hàng. Ngôi làng cũ s ñư c c i t o thành khu du l ch. M t tương lai tươi sáng ñã b t ñ u hé m . 18 www.100hanoi.com HÀ N I TÔI YÊU
- www.100hanoi.com Làng ngh truy n th ng Làng nuôi cá c nh Nghi Tàm Ngư i Nghi Tàm bây gi c g ng gi gìn và phát tri n ngh nuôi cá c nh, b i n u ñ ngh mai m t như tr ng hoa, cây th , cây c nh thì th t là u ng công các b c ti n nhân ñã t o ngh cho làng su t nhi u năm qua. Làng c ven H Tây t ng n i danh v i ngh tr ng hoa, cây th , cây c nh. Nhưng Nghi Tàm hôm nay còn ñư c bi t ñ n v i ngh nuôi cá c nh. M c dù sau nh ng cơn s t ñ t, di n tích ñ t xây b nuôi cá c nh b thu h p l i, di n tích cho nhà hàng, khách s n m r ng ra nhưng ngh nuôi cá c nh nơi ñây v n còn và gi m t vai trò m i. D có ñ n hơn ch c năm nay tôi m i tr l i Nghi Tàm. V n còn ñó nh ng l i h p, ñư ng mòn c a làng c , l p ló sau hàng cây xanh mát là ñ n chùa, mi u m o rêu phong c kính, là nh ng nhà t ng m i m c lên v i l i ki n trúc pha t p. C nh trí có v m i l nhưng trong tôi không kh i vương v n bâng khuâng vì cách ñây không lâu, Nghi Tàm còn là nơi thu hút tình c m, tâm h n ngư i Hà N i và du khách kh p nơi có d p v Th ñô v i hoa thơm, c l b n mùa. T v tĩnh l ng, thanh tao c a làng hoa, làng cây c nh c truy n ñ n l i s ng ñô th hóa nh n nh p không ph i ai cũng d dàng hòa nh p. Ngư i làng cho bi t: Nghi Tàm trư c ñây nuôi cá c nh ñ mưu sinh, kinh doanh cá c nh thì cũng ch m i vài ba ch c năm nay. Có th i ñi m c làng nuôi cá c nh, nhưng hi n ch còn trên dư i 10 h theo ngh . M i gia ñình ñ u có nh ng bí m t riêng, gia truy n, t cách ch n gi ng cho ñ n nuôi, phương pháp làm cho cá chóng l n, kh e và ñ p. Có ngư i còn c u kỳ h c trong sách v , ñi tìm ngư i gi i ñ h c cách lai t o gi ng m i. 19 www.100hanoi.com HÀ N I TÔI YÊU
- www.100hanoi.com Làng ngh truy n th ng Ngư i làng Nghi Tàm h u như ch nuôi cá c nh n i mà không ch y theo m t ngo i, ph bi n nh t là cá ch i, cá vàng, cá th n tiên. Các gi ng này ñ bán cho nh ng ngư i chơi ít ti n, ch mua v xem ch i, xem bơi cho vui m t, nh t là lũ tr nh ñ ra bêu n ng. Khách hàng t kh p nơi ñ xô v mua c nghìn con. Cá c nh Nghi Tàm tương ñ i r , cá ch i kho ng 2000 - 3000 ñ ng/con, còn cá vàng, cá th n tiên, ki m, mún… tùy thu c vào lo i to hay nh , màu s c và ch ng lo i. Nhưng nhìn chung, giá cá c nh Nghi Tàm r t h p lý, ch vài ba nghìn ñ ng. Hà N i, h u h t các ch l n như Đ ng Xuân, ch Hôm, ch Mơ… ñ u “l y buôn” cá c nh Nghi Tàm. Th c ăn cho cá c nh cũng d tìm, d mua, ch c n giun nư c, h ng tr n. Cá c nh luôn c n có nư c s ch. Không nên ñ th c ăn th a trong b vì nó làm cho nư c v n ñ c, thi u không khí - cái t i c n ñ i v i cá. Nuôi cá c nh không khó l m nhưng ph i c n cù, ph i b th i gian chăm sóc. N u lơ là, cá d ch t hàng lo t. Ngh nuôi cá c nh Nghi Tàm cũng ñã qua nhi u th h . Dân làng thư ng k tên các bác Nguy n B i, Nguy n Luân, Nguy n H u Tài như nh ng ngư i m ñ u kinh doanh cá c nh. Còn hôm nay, n u có d p vào làng Nghi Tàm b n s ñư c dân làng k cho nghe nh ng tên tu i nuôi cá c nh n i ti ng như bác C n, chú Hân, cô Qu ng. Ngư i Nghi Tàm bây gi c g ng gi gìn và phát tri n ngh nuôi cá c nh, b i n u ñ ngh mai m t như tr ng hoa, cây th , cây c nh thì th t là u ng công các b c ti n nhân ñã t o ngh cho làng su t nhi u năm qua. 20 www.100hanoi.com HÀ N I TÔI YÊU
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học