Xem mẫu
- 274 CHÖÔNG 3
Chöông 3
COÂNG NGHEÄ ÑOÙNG TAØU GOÃ
3.1 VAÄT LIEÄU GOÃ
Goã laø vaät lieäu phoå bieán vaø töø laâu ñaõ ñöôïc öùng duïng vaøo vieäc ñoùng
taøu thuyeàn ôû Vieät Nam cuõng nhö treân theá giôùi vì deã thöïc hieän coäng vôùi
nguoàn cung caáp doài daøo vaø giaù reû. Ngaøy nay vôùi söï phaùt trieån veà daân soá
vaø coâng nghieäp ñaõ aûnh höôûng raát lôùn ñeán nguoàn cung caáp goã. ÔÛ Vieät
Nam hieän nay vaãn coøn duøng nhieàu goã ñeå ñoùng vaø söûa chöõa ñoäi taøu ñaùnh
caù daân gian vaø vaän taûi treân soâng. Tuy nhieân goã caøng ngaøy caøng hieám vaø
Nhaø nöôùc khuyeán khích duøng vaät lieäu khaùc thay theá, giaûm daàn möùc goã
cung caáp theo keá hoaïch ñoùng taøu thuyeàn haøng naêm. Chieàu daøi cuûa taøu
thuyeàn goã toái ña coù theå ñaït 50 ÷ 60 m nhöng loaïi kích côõ lôùn thöôøng gaëp
20 ÷ 30 m vôùi troïng taûi treân döôùi 100 ÷ 150 T.
Qui phaïm ñoùng taøu goã cuûa Vieät Nam ñaõ ban haønh chính thöùc laø
TCVN 3903 - 1984. Goã ñoùng taøu cuûa Vieät Nam thoâng thöôøng laø caùc loaïi
goã toát nhö lim, seán, taùu, choø chæ, daàu, thoâng, baèng laêng... Troïng löôïng
rieâng cuûa chuùng thöôøng laø töø 0, 5 ÷ 0, 6 (goã thoâng) ñeán 0, 8 ÷ 1, 00 T/m3.
Thaäm chí coù loaïi lôùn hôn 1T/m3 (chìm trong nöôùc).
Thoâng thöôøng goã duøng ñeå ñoùng taøu goàm 6 nhoùm theo tieâu chuaån
TCVN 1072 - 71, phaûi ñöôïc saáy khoâ, coù ñoä aåm töø 15 - 22%, khoâng bò
xieân thôù vaø phaûi phuø hôïp vôùi tieâu chuaån ñònh möùc veà khuyeát taät. Goã
nhoùm I, II, III duøng ñeå cheá taïo khung xöông taøu vaø vaùn voû. Khoâng ñöôïc
duøng goã nhoùm IV, V, VI ñeå laøm söôøn, soáng maïn vaø maõ noái, soáng ñuoâi,
soáng muõi, truïc baùnh laùi, oáng bao truïc chaân vòt vaø beä maùy. Vaùn voû döôùi
ñöôøng nöôùc phaûi laø goã nhoùm II hoaëc III, treân ñöôøng nöôùc coù theå nhoùm
IV, vaùn bao thöôïng taàng vaø laàu coù theå nhoùm V. Vaùch kín nöôùc coù theå
nhoùm V. Tieâu chuaån phaân nhoùm laø theo tính chaát cô lyù TCVN 1072 - 71.
Ñoä co ngoùt (giaõn nôû) phuï thuoäc vaøo ñoä aåm, toái ña laø 12% theo höôùng
tieáp tuyeán vôùi thôù, 6% theo höôùng baùn kính vaø 1% theo höôùng doïc thôù
- 275
(doïc caây).
Moät soá tính naêng cô lyù cuûa goã ñoùng taøu:
- Moâñun ñaøn hoài doïc thôù E: 80.000 ÷ 120.000 kg /cm2 ,
vaø E trung bình cuûa keùo, neùn, uoán neáu laø goã khoâ: 100.000 kg /cm2 ;
goã aåm: 70.000 kg /cm2 ;
- Söùc beàn caét 150 ÷ 330 kg /cm2 (15 ÷ 33 MPa)
Söùc beàn uoán coù theå ñaït 770 ÷ 1200 kg /cm2 (77 ÷ 120 MPa) ôû ñoä aåm 12%.
3.2 QUI TRÌNH CHEÁ TAÏO
Qui trình cheá taïo voû taøu goã tuøy thuoäc raát nhieàu vaøo caùc yeáu toá sau:
1- Kích côõ cuûa taøu goã
2- Soá löôïng taøu goã cuøng loaït (saûn xuaát ñôn chieác hay haøng loaït)
3- Kinh nghieäm cheá taïo cuûa töøng xí nghieäp hay thôï caû.
Ñoái vôùi nhöõng thuyeàn nhoû laép maùy hoaëc khoâng laép maùy coù chieàu
daøi ñeán khoaûng 10m, troïng taûi 0, 5 ÷ 10 T , thoâng thöôøng ngöôøi ta döïng
vaùn ñaùy, voû gaàn ñeán meùp boong roài môùi laøm söôøn beân trong aùp ra vaùn
maïn. Phöông phaùp naøy ñöôïc thöïc hieän bôûi caùc thôï coù nhieàu kinh
nghieäm. Hoï xaùc ñònh ngay töø ñaàu kích thöôùc cuûa taám ñaùy ky, taám keà ky,
taám ñaùy, taám hoâng vaø caùc taám maïn beân treân, thaäm chí coøn uoán cong
baèng löûa töøng con vaùn tröôùc.
Caùc loaïi thuyeàn nhoû naøy, thaäm chí keå caû thuyeàn goã lôùn coù gaén
maùy, caùc söôøn vaø ñaø ngang ñaùy khoâng lieân keát vôùi nhau baèng maõ maø
naèm caùch nhau côõ 200mm ÷ 250mm (töùc laø 1/2 khoaûng söôøn). Ñieàu naøy
hoaøn toaøn khoâng phuø hôïp vôùi qui phaïm laø söôøn vaø ñaø ngang ñaùy phaûi
naèm trong cuøng maët phaúng. Tuy nhieân bieän minh cho keát caáu vaø coâng
ngheä naøy laø môùn nöôùc thuyeàn thaáp, taûi troïng khoâng lôùn, hoâng thuyeàn
troøn nhö voû döa vaø moät ñieàu quan troïng laø beân treân ñaõ coù thanh ñaø doïc
hoâng, ñoàng thôøi raát deã baûo quaûn, baûo döôõng söôøn ñaø khoûi muïc naùt, moái
moït.
Thöôøng thì caùc thuyeàn nhoû naøy khoâng laøm ky ñaùy daïng vuoâng maø
laø daïng taám vôùi chieàu daøy töø 50 ÷ 100 mm.
3.3 TOÙM TAÉT QUAÙ TRÌNH ÑOÙNG TAØU THUYEÀN LOAÏI NHOÛ
1- Cheá taïo taám ky ñaùy ñuùng kích thöôùc ngang, daøi vôùi vieäc uoán taám
- 276 CHÖÔNG 3
ky laùi vaø muõi.
- COÂNG NGHEÄ ÑOÙNG TAØU GOÃ 277
2- Ñaët kyù ñaùy treân maët phaúng caùch chuaån (maët ñaát) töø
300 ÷ 500 mm hoaëc cao hôn.
3- Laép ñaët hai taám keà ky hai beân vaø ñònh vò baèng ñinh vôùi taám ky
sau khi ñaõ gia coâng ñuùng kích thöôùc.
4- Laép ñaët caùc taám vaùn ñaùy.
5- Laép ñaët caùc taám vaùn hoâng sau khi uoán löûa (neáu coù) vaø gia coâng
ñuùng kích thöôùc vaø ñònh vò taám ñaùy.
6- Laép ñaët caùc taám vaùn maïn leân ñeán nöûa maïn hoaëc leân ñeán boong,
vaø ñònh vò baèng ñinh ôû caùc meùp vaùn.
7- Ñaët ñaø nghieâng ñaùy, noái ñaø ngang ñaùy vôùi vaùn voû baèng buloâng
hoaëc ñinh.
8- Laép ñaët söôøn vaø lieân keát vôùi vaùn voû.
9- Laép ñaët thanh ñôõ ñaàu xaø ngang boong vaø xaø ngang boong.
10- Laép ñaët vaùn meùp boong, meùp maïn, vaùn boong giöõa vaø toaøn boä
vaùn boong vaø baøo nhaün voû, boong.
11- Gia coâng meùp vaùn ñeå xaûm.
12- Xaûm kín nöôùc.
13- Thöû kín nöôùc vaø xöû lyù kín nöôùc, tieán haønh sôn voû.
14- Haï thuûy vaø tieán haønh caùc böôùc thöû taøu.
15- Hoaøn thieän trang thieát bò.
16- Baøn giao thuyeàn.
3.4 TOÙM TAÉT QUI TRÌNH ÑOÙNG VOÛ TAØU LOAÏI LÔÙN
Caùc taøu töông ñoái lôùn, coù laép maùy duøng ñeå vaän taûi, ñaùnh caù ngoaøi
bieån (nhaát laø xa bôø), caùc taøu laùi daét, taøu coâng trình... chòu ñöïng taùc ñoäng
cuûa ngoaïi löïc lôùn, phöùc taïp, cho neân keát caáu vaø phöông phaùp thi coâng coù
khaùc so vôùi nhoùm taøu thuyeàn ñaõ noùi ôû treân. Döôùi ñaây xin neâu leân qui
trình chung thöôøng gaëp cho loaïi taøu thuyeàn naøy.
1- Chuaån bò saøn neàn baèng phaúng vôùi caùc beä ñôõ chaéc chaén cho ky
(phaàn nhieàu ky daïng vuoâng hoaëc chöõ nhaät).
2- Ñaët ky, caân chænh vaø tieán haønh noái ky (neáu coù).
3- Laép soáng muõi vôùi ky.
4- Laép ñoän chaân vòt vaø soáng ñuoâi vôùi ky.
5- Döïng caùc vaùch ngang vaø moät soá söôøn laøm chuaån.
- 278 CHÖÔNG 3
1- Soáng döôùi ñaùy 2- Thanh ñeäm soáng ñaùy
3- Soáng treân ñaùy 4- Thanh doïc ñaùy
5- Thanh doïc hoâng 6- Thanh doïc maïn
7- Thanh ñôõ ñaàu xaø ngang boong 8- Thanh ñeø ñaàu xaø ngang boong
9- Thanh keà soáng ñaùy 10- Söôøn
11- Xaø ngang boong 12- Coät choáng
13- Vaùn voû (maïn vaø ñaùy) 14- Vaùn boong
15- Thanh doïc meùp mieäng khoang 16- Coät neïp maïn chaén soùng
17- Vaùn maïn chaén soùng 18- Vaùn vieàn boong
19- Neïp vaùn meùp mieäng khoang 20- Xaø ngang ñaàu mieäng khoang
Hình 3.1: Chuù thích maët caét ngang
6- Döïng caùc söôøn coøn laïi (caùc khung söôøn coù theå cheá taïo chính xaùc
luoân töø saøn phoùng daïng).
7- Ñaët ky treân, soáng doïc ñaùy, soáng doïc hoâng, maïn, thanh ñôõ xaø
ngang boong, xaø doïc boong...
8- Leân ñeàu vaùn hai beân meùp maïn vaø hai beân meùp boong.
- COÂNG NGHEÄ ÑOÙNG TAØU GOÃ 279
9- Leân ñeàu vaùn maïn, vaùn boong leân sau cuøng coù löu yù ñeå laáy aùnh
saùng thi coâng beân trong con taøu.
10- Kieåm tra laép raùp vaø lieân keát keát caáu vuøng ñeäm ñôõ truïc chaân vòt
vaø vuøng soáng muõi noái vôùi ky thoâng qua caùc maõ.
11- Xöû lyù baøo nhaün beà maët voû taøu, boong.
12- Gia coâng meùp vaùn ñeå chuaån bò xaûm hoaëc traùt keo kín nöôùc.
13. Xaûm kín nöôùc hoaëc traùt keo.
14- Thöû kín nöôùc.
15- Sôn
16- Haï thuûy
17- Hoaøn thieän trang thieát bò, voû maùy vaø noäi thaát.
18- Thöû taøu
19- Baøn giao taøu
Moät soá chi tieát keát caáu ñieån hình:
1- Maët caét ngang taøu
Treân hình 3.1 theå hieän maët caét ngang cuûa taøu goã.
2- Ky taøu
Ky taøu nhö moät xöông soáng, coù yù nghóa raát lôùn ñeå chòu löïc cuõng
nhö trong quaù trình khai thaùc con taøu. Qui caùch cuûa ky thöôøng gaëp laø
200 × 200 , 200 × 300 , 300 × 300 ...
Toát nhaát laø ky ñöôïc laøm töø moät thaân caây lieân tuïc, khoâng coù moái
noái. Nhöõng ñieàu kieän lyù töôûng naøy khoù thöïc hieän, do ñoù ngöôøi ta thöôøng
noái töø hai ñoaïn hoaëc ba ñoaïn. Moái noái thoâng thöôøng khoâng ñöôïc ñaët
döôùi maùy chính, coät buoàm... Trong tröôøng hôïp khoâng traùnh ñöôïc thì
phaûi gia cöôøng baèng nhieàu bieän phaùp. Treân hình 3.2 laø ví duï veà moái noái
ky.
- 280 CHÖÔNG 3
Hình 3.2: Phöông phaùp noái ky
Chieàu daøi moái noái ky L ≥ 5 h, h - chieàu cao ky. Khoaûng caùch giöõa
caùc buloâng ≥ 10d , d - ñöôøng kính buloâng. Ñöôøng kính buloâng thöôøng
baèng 1/10 chieàu daøi ky. Ky noái theo phöông ñöùng.
3- Moái noái ky vaø soáng muõi - ky muõi
Kích thöôùc cuûa soáng muõi thoâng thöôøng cuõng gaàn töông ñöông nhö
ky ñaùy nhöng caøng veà phía treân coù theå giaûm tieát dieän, ñoàng thôøi cuõng
ñöôïc taïo hình ñeå giaûm bôùt söùc caûn. Moái noái ky ñaùy vaø ky muõi raát quan
troïng vì noù phaûi chòu taûi troïng raát lôùn. Do ñoù ngöôøi ta thöôøng duøng moät
hoaëc nhieàu ke goã ñeå noái chuùng vôùi nhau.
Hình 3.3: Moái noái ky vaø soáng muõi
4- Noái söôøn
Ñoái vôùi moät soá söôøn taøu lôùn hoaëc coù ñoä cong nhieàu, söôøn ñöôïc noái
baûng caùc ñoaïn taùp treân hình 3.4.
1- Caùc ñoaïn söôøn; 2- Ñoaïn taùp 1- Truïc chaân vòt; 2- OÁng bao truïc chaân vòt;
3- Thanh ñôõ oáng bao truïc chaân vòt
Hình 3.4
Hình 3.5
- COÂNG NGHEÄ ÑOÙNG TAØU GOÃ 281
5- Thanh ñôõ oáng bao truïc chaân vòt
Thanh ñôõ oáng bao truïc chaân vòt coù theå laøm baèng hai nöûa, nöûa treân
vaø nöûa döôùi, gheùp laïi vôùi nhau.
6- Kích thöôùc moät soá cô caáu chính, buloâng noái (duøng cho taøu goã
ñi bieån) theo TCVN 3903-1984
Baûng 3.1: Kích thöôùc thanh ñôõ ñaàu xaø ngang boong treân, thanh phuï ñôõ
ñaàu xaø ngang boong treân, thanh ñeø ñaàu xaø ngang boong treân (cm)
L(*)
Cô caáu Nhoùm goã 15 ≤ 18 ≤ 21≤ 23 ≤ 25 ≤ 27 ≤ 28 ≤ 29 ≤
≤ L < 18 ≤ L < 21 ≤ L < 23 ≤ L < 25 ≤ L < 27 ≤ L < 28 ≤ L < 29 ≤ L < 30
Thanh ñôõ ñaàu xaø ngang I 21 x 5,5 24x6,5 24x7 24x7,5 24x7,5 24x8 27x8,5 27x9
boong treân (chieàu roäng II 21x6,5 24x7,5 24x8 24x8,5 24x8,5 24x9 27x9,5 27x10
x chieàu daøy) II 21x7,5 24x8,5 24x9 24x9,5 24x9,5 24x10 27x10,5 27x11,5
Thanh phuï ñôõ ñaàu xaø I 21x4,5 21x4,5 21x5 21x5 21x5 21x5 24x6 24x6
ngang boong treân (chieàu II 21x5 21x5 21x6 21x6 21x6 21x6 24x7 24x7
roäng x chieàu daøy) II 21x6 21x6 21x7 21x7 21x7 21x7 24x8 24x8
Thanh ñeø ñaàu xaø ngang I 21x7 24x8 24x9 24x9 27x9,5 27x9,5 27x10 30x10
boong treân (chieàu roäng II 21x8 24x9 24x10 24x10 27x10,5 27x10,5 27x11,5 30x11,5
x chieàu daøy) III 21x9 24x10,5 24x10,5 24x10,5 27x12 27x12 27x13 30x13
(*) Vôùi taøu khaùch thì L ñöôïc thay baèng (L - 1)
Baûng 3.2: Kích thöôùc maët caét vuoâng cuûa söôøn (cm)
l=D+B/2(m) l < 3,5 3,5 ≤ l < 4 4 ≤ l < 4, 5 4, 5 ≤ l < 5 5 ≤ l < 5, 5
Caùc maët caét
Cô caáu Nhoùm goã
1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3
Söôøn I 7 7,5 9 7,5 9 10 8,5 10,5 12 10 12 13 11 13,5 15
ñôn II 7,5 9 10 8,5 10 11 9,5 11,5 13 11 13 14,5 12 15 16,5
III 8 9,5 11 9 11 12 10 12,5 14 12 14 16 13 16 17,5
Söôøn I 5 6,5 7 5,5 7 8 6 8 9,5 7,5 9 10,5 8,5 10,5 12
keùp II 5,5 7 8 6,5 8 9 7,5 9 10,5 8,5 10 11,5 9,5 11,5 13
III 6 7,5 9 7 8,5 9,5 8 10 11,5 9 11 12,5 10 12 14
l = D + B / 2(m) 5, 5 ≤ l < 6 6 ≤ l < 6, 5 6, 5 ≤ l < 7 7 ≤ l < 7, 5 7, 5 ≤ l
Cô caáu Nhoùm goã Caùc maët caét
1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3
Söôøn I 12 15 17 13,5 17 19 15 18,5 21 16 20,5 23 17 20 22
ñôn II 13 16,5 18,5 14,5 18,5 20,5 16 20 22,5 17,5 22,5 25 18,5 24 27
III 14 17,5 20 15,5 20 22 17 22 24 18,5 24 26,5 20 26 29
Söôøn I 9 11,5 13,5 10 13 15 11,5 14,5 16,5 11,5 15,5 18 12 16,5 19,5
keùp II 10 13 15 11 14,5 15,5 12,5 15,5 18 12,5 17 19,5 13 18 21
III 11 14 16 12 15,5 17,5 13,5 16,5 19 13,5 18 21 14 19 22,5
Chuù thích:
1. Maët caét 1: Maët caét ñaàu treân ôû ñoä cao cuûa boong treân
Maët caét 2: Maët caét trung gian ôû hoâng taøu
Maët caét 3: Maët caét ñaàu döôùi ôû ñaùy taøu
2. Vôùi söôøn ñôn: Kích thöôùc cho trong baûng laø kích thöôùc cuûa maët caét vuoâng cuûa thanh söôøn
Vôùi söôøn keùp: Kích thöôùc cho trong baûng laø kích thöôùc maët caét cuûa moãi trong hai thanh cuûa moät söôøn keùp
- 282 CHÖÔNG 3
3.5 CAÙC BAÛNG QUI CAÙCH
Baûng 3.3: Kích thöôùc maët caét vuoâng cuûa caùc cô caáu (cm)
L(m)(*)
Cô caáu Nhoùm goã
15 ≤ L < 18 18 ≤ L < 21 21≤ L < 23 23 ≤ L < 25 25 ≤ L < 27 27 ≤ L < 29 29 ≤ L < 30
Soáng döôùi ñaùy, I 17 18,5 19,5 21 22 23,5 22
soáng muõi soáng ñuoâi II 18,5 20 21,5 23 24 25,5 27
vaø truïc baùnh laùi III 20 21,5 23 24,5 25,5 27,5 29
I 20 21,5 23 25 26 28 30
Soáng treân ñaùy II 22 23,5 25 27 28,5 30,5 32,5
III 23,5 25 27 29 30,5 32,5 34,5
I 12 13,5 14,5 15,5 16 17 18
Thanh keà soáng ñuoâi II 13 15 16 16,5 17,5 18,5 19,5
III 14 16 17 18 19 20 21
(*) Vôùi taøu khaùch thì L ñöôïc thay baèng (L - 1)
2
Baûng 3.4: Dieän tích maët caét thanh doïc ñaùy (cm )
L(*)
Nhoùm
B < 4,8 B ≥ 4, 8 B < 4, 8 B ≥ 4, 8 25 ≤ L < 27 27 ≤ L < 29 29 ≤ L < 30
goã 15 ≤ L < 18 18 ≤ L < 21
21≤ L < 23 23 ≤ L < 25
I 100 120 135 200 165 250 300 350 400
II 110 145 165 250 200 300 350 410 410
III 120 170 200 300 230 350 400 480 550
(*) Vôùi taøu khaùch thì L ñöôïc thay baèng (L - 1)
Baûng 3.5: Chieàu daøy cuûa thanh doïc hoâng (cm)
Nhoùm L(*)
Cô caáu
goã 15 ≤ L < 18 18 ≤ L < 19 19 ≤ L < 21 21≤ L < 23 23 ≤ L < 25 25 ≤ L < 27 27 ≤ L < 29 29 ≤ L < 30
Thanh I 4,5 5 5,5 6 6,5 7 7,5
doïc II 4,5 5,5 6,5 7 7,5 8 8,5
hoâng III 5,5 6,5 7,5 8 8,5 9 9,5
(*) Vôùi taøu khaùch thì L ñöôïc thay baèng (L - 1)
2
Baûng 3.6: Dieän tích maët caét thanh doïc maïn (cm )
L(*)
Nhoùm goã
21≤ L < 23 23 ≤ L < 25 25 ≤ L < 27 27 ≤ L < 28 28 ≤ L < 29 29 ≤ L < 30
I 130 140 150 165 165 180
II 150 160 190 190 190 210
III 170 180 195 215 215 240
(*) Vôùi taøu khaùch thì L ñöôïc thay baèng (L - 1)
- 283
Baûng 3.7: Kích thöôùc maõ (cm)
B (m)
Maõ Hình daùng B
- 284 CHÖÔNG 3
Baûng 3.8: Kích thöôùc cuûa vaùn voû
L (m)
Nhoùm
Vaùn ≥ 15 ≥ 18 ≥ 19 ≥ 21 ≥ 23 ≥ 24 ≥ 25 ≥ 27 ≥ 29
goã
< 18 < 19 < 21 < 23 < 24 < 25 < 27 < 29 < 30
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Daûi vaùn keà soáng
II 18 x 6 18 x 7 21 x 8 21 x 8,5 24 x 9,5
ñaùy (chieàu roäng
III 18 x 6,5 18 x 8 21 x 9 21 x 10 24 x 11
x chieàu daøy)
IV 18 x 7,5 18 x 9 21 x 10,5 21 x 11,5 24 x 12,5
(cm)
Chieàu daøy cuûa
caùc daûi vaùn ñaáy II 4,5 4,5 5,5 5,5 6
ngoaøi vaø caùc daûi III 4,5 5 5,5 6 6,5
vaùn maïn ngoaøi IV 5,5 6 6,5 7 7,5
(cm)
Chieàu daøy cuûa
vaùn ñaùy trong, 3 3,5 4 5
vaùn maïn trong
Chieàu daøy cuûa II 4,5 5 5,5 6 6,5 7 7,5
vaùn ñai hoâng III 5 5,5 6,5 7 7,5 8 8,5
(cm) IV 5,5 6 7,5 8 8,5 9 9,5
Chieàu daøy cuûa 5,5
II 4,5 5 6 6,5 7 7,5
vaùn ñai maïn 6,5
III 5 5,5 7 7,5 8 8,5
(cm) 7,5
IV 5,5 6,5 8 8,5 9 9,5
Daûi vaùn meùp
II 27 x 5 30 x 6 33 x 6,5 36 x 7 39 x 7,5
maïn (chieàu roäng
III 27 x 6 30 x 7 33 x 7,5 36 x 8 39 x 8,5
x chieàu daøy)
IV 27 x 6,6 30 x 8 33 x 8,5 36 x 9 39 x 9,5
(cm)
Chieàu daøy vaùn II 4,5 4,5 5 5 5 5 5 5,5 6
boong vaø vaùn III 5 5 5,5 5,5 6 6 6 6,5 7
vieàn IV 6 6,5 6,5 7 7 7 7 7,5 8
Baûng 3.9: Qui caùch moái noái
Soá TT Caùc thaønh phaàn moái noái Chieàu daøi moái noái (cm) Ghi chuù
1 Caùc ñoaïn cuûa soáng döôùi ñaùy 5h
2 Caùc ñoaïn cuûa soáng muõi 3,5h h - kích thöôùc maët
3 Soáng döôùi ñaùy vôùi soáng muõi 3,5h caét theo chieàu cuûa
4 Caùc ñoaïn cuûa soáng treân ñaùy 5h ñinh
5 Soáng treân ñaùy vôùi thanh gia 2 khoaûng söôøn Moái noái coù ngaïnh
cöôøng muõi taøu vaø vôùi thanh
gia cöôøng ñuoâi taøu
6 Caùc ñoaïn cuûa: thanh doïc Neáu h ≤ 3b/4, trong
hoâng, thanh doïc maïn, thanh ñoù b laø chieàu roäng
ñôõ ñaàu xaø ngang boong, cuûa maët caét
thanh phuï ñôõ ñaàu xaø ngang
boong, thanh ñeø ñaàu xaø
ngang boong, daûi meùp maïn, Neáu h > 3b/4 trong
daûi vaùn vieàn boong, thanh ñoù h laø chieàu cao cuûa
doïc ñaùy maët caét thanh (theo
chieàu cuûa ñinh)
2 khoaûng söôøn Ít nhaát laø ba buloâng
Beä maùy noái vôùi thanh doïc
7 ñaùy xem 3.3.4)
- COÂNG NGHEÄ ÑOÙNG TAØU GOÃ 285
Baûng 3.10: Kích thöôùc buloâng ôû moái noái caùc ñoaïn cô caáu doïc
Chieàu cao h cuûa maët caét
h
- 286 CHÖÔNG 3
Hình 3.6
Vaät lieäu xaûm coù theå laø phoi tre, sôïi bao taûi, sôïi löôùi hoaëc voû caây
saén thuyeàn.
Maët treân cuûa lôùp xaûm phaûi thaáp hôn maët vaùn hai ñeán 3mm vaø ñöôïc
treùt ma tít. Maët matit phaûi löôïn ñeàu vaø nhoâ cao hôn maët vaùn hai ñeán
3mm.
2- Boïc, thui, sôn
Sau khi xaûm taøu thuyeàn ñöôïc nghieäm thu kín nöôùc, vaùn voû coù theå
ñöôïc boïc theùp traùng keõm, hoaëc vaät lieäu kim loaïi khaùc phuø hôïp. Theùp
boïc phaûi theo saùt tuyeán hình cuûa taøu vaø gaén chaët vaøo vaùn baèng ñinh
traùng keõm.
Neáu voû khoâng ñöôïc boïc thì phaàn döôùi ñöôøng nöôùc phaûi ñöôïc thui
hoaëc ñöôïc queùt sôn choáng haø.
Maët tieáp xuùc cuûa hai cô caáu vaø phaàn keát caáu ôû choã khoù thoâng gioù
phaûi ñöôïc queùt sôn choáng muïc theo tieâu chuaån Vieät Nam hieän haønh
hoaëc caùc bieän phaùp höõu hieäu khaùc.
- 287
Chöông 4
SÖÛA CHÖÕA TAØU THUÛY
4.1. KHAÙI NIEÄM CHUNG VEÀ COÂNG NGHEÄ SÖÛA CHÖÕA TAØU THUÛY
Söûa chöõa taøu thuûy laø moät coâng vieäc voâ cuøng phöùc taïp.
Bình thöôøng moät con taøu hieän ñaïi coù theå ñöôïc khai thaùc töø 20 ñeán
30 naêm, nhöng coù tröôøng hôïp tôùi 60 ÷ 70 naêm.
Vieäc keùo daøi tuoåi thoï cuõng nhö thôøi gian söû duïng moät con taøu phuï
thuoäc raát nhieàu vaøo chaát löôïng cheá taïo ban ñaàu cuõng nhö chaát löôïng cuûa
coâng taùc baûo döôõng, söûa chöõa.
AÛnh höôûng cuûa chaát löôïng söûa chöõa ñoái vôùi giaù trò söû duïng cuûa con taøu
qua nhieàu naêm nghieân cöùu thoáng keâ cuûa Lieân Xoâ ñöôïc neâu treân baûng 4.1.
Baûng 4.1
Giaù trò söû duïng cuûa taøu theo chaát löôïng söûa chöõa, (%)
Tuoåi con taøu, naêm
Toát Trung bình Keùm
0 100,00 100,00 100,00
2 99,4 88,5 84,5
4 84,1 78,2 71,5
6 77,7 69,5 61,0
8 72,0 62,0 52,0
12 60,7 49,6 38,0
16 50,8 39,0 28,0
20 42,5 31,4 23,0
24 35,3 25,0 14,5
26 32,3 22,2 12,5
28 29,2 19,8 –
32 24,3 15,7 –
36 20,1 12,5 –
40 16,7 – –
44 13,9 – –
46 12,5 – –
Trong nhöõng naêm gaàn ñaây maëc duø trong lónh vöïc ñoùng taøu ñaõ ñaït
ñöôïc raát nhieàu tieán boä khoa hoïc ñaùng keå, laøm taêng tuoåi thoï vaø ñoä tin
- 288 CHÖÔNG 4
caäy cuûa taøu nhöng soá löôïng söï coá hö hoûng vaãn chöa coù xu höôùng giaûm roõ
reät. Trung bình haøng naêm treân theá giôùi coù khoaûng treân döôùi 30% soá
löôïng con taøu phaûi söûa chöõa baûo döôõng vaø khoaûng 0,3% toång soá taán
ñaêng kyù bò phaù huûy.
4.1.1 Toå chöùc söûa chöõa taøu noäi ñòa (chaïy soâng hoà)
Taát caû caùc con taøu muoán ñöôïc pheùp hoaït ñoäng khai thaùc bình
thöôøng ñöôïc tieán haønh kieåm tra kyõ thuaät vaø söûa chöõa ñeå:
- Xaùc ñònh traïng thaùi kyõ thuaät phuïc vuï an toaøn khai thaùc.
- Xin caáp giaáy chöùng nhaän caáp taøu cuõng nhö taùi xaùc nhaän laïi hieäu
löïc cuûa giaáy chöùng nhaän caáp taøu ñaõ ñöôïc caáp.
Vieäc kieåm tra trong ñoùng môùi vaø trong söûa chöõa ñöôïc tieán haønh
theo caùc noäi dung vaø ñònh kyø nhö sau:
1- Kieåm tra laàn ñaàu ñeå trao caáp
Kieåm tra laàn ñaàu ñeå trao caáp nhaèm xaùc laäp khaû naêng trao caáp cho
taøu laàn ñaàu tieân ñöôïc ñöa ñeán Ñaêng kieåm ñeå phaân caáp. Khoái löôïng kieåm
tra phaûi ñuû caû voû, maùy, ñieän, thieát bò... ñeå ñaùnh giaù traïng thaùi kyõ thuaät
toaøn dieän cuûa taøu vaø tuøy thuoäc vaøo tuoåi taøu cuõng nhö hoà sô kyõ thuaät maø
taøu coù.
2- Kieåm tra ñònh kyø
Kieåm tra ñònh kyø ñeå duyeät laïi caáp ñaõ trao cho taøu.
Thôøi haïn giöõa hai laàn kieåm tra ñònh kyø ñoái vôùi taát caû caùc loaïi taøu
laø 5 naêm.
3- Kieåm tra haøng naêm
Kieåm tra haøng naêm nhaèm xaùc nhaän caùc ñieàu kieän duy trì caáp ñaõ
trao cho taøu. Thôøi gian giöõa hai laàn kieåm tra haøng naêm qui ñònh nhö
sau:
- Saùu thaùng moät laàn ñoái vôùi taøu voû goã khoâng boïc ngoaøi
- Moãi naêm moät laàn ñoái vôùi caùc loaïi taøu coøn laïi
4- Kieåm tra treân ñaø
Kieåm tra treân ñaø nhaèm xaùc nhaän tình traïng kyõ thuaät caùc phaàn
chìm döôùi nöôùc ñeå duy trì caáp ñaõ trao cho taøu. Thôøi gian kieåm tra treân
ñaø ñöôïc qui ñònh nhö sau:
- Ñoái vôùi taøu voû goã khoâng boïc ngoaøi: moät naêm moät laàn
- SÖÛA CHÖÕA TAØU THUÛY 289
- Ñoái vôùi taát caû caùc taøu coøn laïi: 2,5 naêm moät laàn, tuy nhieân trong
ñònh kyø 5 naêm phaûi leân ñaø hai laàn, moät trong hai laàn leân ñaø phaûi truøng
vôùi ñôït kieåm tra ñònh kyø vaø khoaûng caùch toái ña giöõa hai laàn leân ñaø
khoâng quaù ba naêm. Ñeå thuaän tieän cho vieäc kieåm tra, Ñaêng kieåm khuyeán
khích boá trí ñôït kieåm tra treân ñaø truøng vôùi ñôït kieåm tra haøng naêm laàn
thöù hai hoaëc thöù ba.
5- Kieåm tra baát thöôøng
- Kieåm tra baát thöôøng taøu hoaëc töøng phaàn maùy moùc, thaân taøu,
trang thieát bò cuûa chuùng ñöôïc tieán haønh trong moïi tröôøng hôïp theo yeâu
caàu cuûa chuû taøu, baûo hieåm, hoaëc theo chæ thò ñaëc bieät cuûa Nhaø nöôùc. Caên
cöù vaøo muïc ñích kieåm tra, tuoåi taøu vaø traïng thaùi kyõ thuaät cuûa taøu, Ñaêng
kieåm seõ qui ñònh khoái löôïng kieåm tra vaø trình töï kieåm tra.
- Ñoái vôùi taøu bò tai naïn thì vieäc kieåm tra baát thöôøng phaûi ñöôïc tieán
haønh ngay sau khi taøu bò tai naïn.
Vieäc kieåm tra naøy nhaèm muïc ñích phaùt hieän hö hoûng, xaùc ñònh
khoái löôïng, noäi dung coâng vieäc caàn thieát ñeå khaéc phuïc nhöõng haäu quaû
do tai naïn gaây ra vaø tieán haønh thöû nghieäm neáu caàn thieát cuõng nhö xaùc
ñònh khaû naêng vaø ñieàu kieän giöõ caáp cho taøu.
Ñoái vôùi taøu soâng vaø ven bieån noäi ñòa, chæ hoaït ñoäng trong nöôùc,
khoâng ra haûi phaän quoác teá thì laäp keá hoaïch söûa chöõa taøu phuø hôïp vôùi
thôøi gian qui ñònh ñeå kieåm tra duy trì caáp taøu khoâng maáy khoù khaên vì
khoâng bò raøng buoäc bôûi caùc coâng öôùc vaø qui ñònh quoác teá cuõng nhö keá
hoaïch kinh doanh khai thaùc con taøu laø chuû ñoäng ñöôïc.
4.1.2 Toå chöùc söûa chöõa taøu bieån
Vieäc toå chöùc söûa chöõa cho ñoäi taøu ñi bieån quoác teá laø moät vieäc heát
söùc quan troïng vaø khaù phöùc taïp nhaèm ñaûm baûo cho vieäc khai thaùc chaát
löôïng kinh teá vaø an toaøn cho ñoäi taøu.
Ñeå ñaûm baûo muïc tieâu ñoù, chuû taøu caàn phaûi toå chöùc thöïc hieän toát
“Heä thoáng haøi hoøa kieåm tra vaø caáp giaáy chöùng nhaän (HSSC) (“The
Harmonized system of survey and cevtification”).
Khoâng nhöõng chuû taøu maø nhaø maùy ñoùng - söûa chöõa taøu cuõng caàn
naém vöõng heä thoáng naøy ñeå chuû ñoäng vaø ñoùng goùp cho ñaûm baûo tình
traïng kyõ thuaät toát ñoäi taøu.
Heä thoáng haøi hoøa kieåm tra vaø caáp giaáy chöùng nhaän (HSSC) lieân
quan ñeán vieäc kieåm tra vaø caáp giaáy chöùng nhaän theo yeâu caàu cuûa caùc
- 290 CHÖÔNG 4
Coâng öôùc: SOLAS 74, LOADLINE 66, MARPOL 73/78 vaø caùc Boä luaät:
IBC, BCH, IGC vaø GAS ñaõ coù hieäu löïc töø ngaøy 3-2-2000.
Taát caû caùc coâng öôùc vaø Boä luaät neâu treân ñeàu quy ñònh vieäc caáp giaáy
chöùng nhaän ñeå xaùc nhaän raèng caùc yeâu caàu töông öùng ñöôïc ñaùp öùng thoûa
maõn. Ñeå caáp ñöôïc giaáy chöùng nhaän lieân quan vaø duy trì hieäu löïc cuûa noù,
thì phaûi thöïc hieän vieäc kieåm tra vaø ñieàu naøy laøm cho taøu phaûi ngöøng
hoaït ñoäng trong moät soá ngaøy nhaát ñònh. Theo heä thoáng kieåm tra vaø caáp
giaáy chöùng nhaän tröôùc ñaây, ngaøy kieåm tra vaø khoaûng thôøi gian quy ñònh
giöõa caùc ñôït kieåm tra thöôøng coù söï khaùc nhau vaø ñieàu naøy gaây ra nhieàu
baát lôïi cho lòch trình khai thaùc cuûa taøu. Thöïc teá laø coù nhöõng con taøu vöøa
môùi ñöôïc kieåm tra theo yeâu caàu cuûa Coâng öôùc naøy, laïi phaûi quay laïi
caûng hoaëc xöôûng ñeå thöïc hieän kieåm tra theo yeâu caàu cuûa Coâng öôùc khaùc.
Vieäc aùp duïng heä thoáng haøi hoøa kieåm tra HSSC seõ khaéc phuïc ñöôïc vaán
ñeà phieàn phöùc ñoù.
Caùc yeâu caàu quoác teá veà HSSC theo caùc Coâng öôùc SOLAS vaø
LOADLINE ñaõ ñöôïc IMO (International Maritime Organization) thoâng
qua taïi Hoäi nghò quoác teá veà HSSC toå chöùc naêm 1998. Moät trong nhöõng
muïc tieâu cô baûn cuûa HSSC laø cho pheùp moät trong nhöõng muïc tieâu cô
baûn cuûa HSSC laø cho pheùp ñeå cho caùc ñôït kieåm tra ñöôïc thöïc hieän taïi
cuøng moät thôøi ñieåm. Muoán nhö vaäy phaûi coù moät söï chaáp nhaän “du di”
tröôùc ba thaùng, sau ba thaùng so vôùi thôøi ñieåm baét buoäc kieåm tra ñònh
kyø. Sô ñoà döôùi ñaây cho ta thaáy ñieàu ñoù.
Thôøi haïn cuûa caùc giaáy chöùng nhaän, tröø giaáy chöùng nhaän an toaøn
taøu khaùch 12 thaùng, ñöôïc thoáng nhaát laø khoâng quaù 5 naêm. Thôøi haïn 5
naêm cuûa giaáy chöùng nhaän theo heä thoáng HSSC ñöôïc tính töø ngaøy heát
haïn cuûa giaáy chöùng nhaän cuõ treân taøu, chöù khoâng tính töø ngaøy hoaøn
thaønh kieåm tra ñònh kyø (kieåm tra phuïc hoài) tröø tröôøng hôïp ñôït kieåm tra
ñònh kyø ñöôïc hoaøn thaønh tröôùc ngaøy heát haïn cuûa giaáy chöùng nhaän cuõ
quaù 3 thaùng.
Ví duï: Neáu ñôït kieåm tra ñònh kyø ñöôïc hoaøn thaønh tröôùc ngaøy heát
haïn cuûa giaáy chöùng nhaän cuõ 2 thaùng thì thôøi haïn hieäu löïc cuûa giaáy
chöùng nhaän laø 5 naêm 2 thaùng.
- SÖÛA CHÖÕA TAØU THUÛY 291
X - Ngaøy hoaøn thaønh kieåm tra ñònh kyø
° - Ngaøy heát haïn cuûa giaáy chöùng nhaän (giaáy chöùng nhaän môùi coù
haïn hieäu löïc 5 naêm + 2 thaùng).
Thôøi haïn hieäu löïc cuûa giaáy chöùng nhaän coù theå ñöôïc keùo daøi theâm
toái ña 3 thaùng ñeå cho pheùp taøu thöïc hieän chuyeán ñi ñeán caûng maø taïi ñoù
taøu ñöôïc kieåm tra.
Danh muïc caùc giaáy Chöùng nhaän ñöôïc caáp theo HSSC:
* Giaáy Chöùng nhaän an toaøn taøu khaùch (SP)
* Giaáy Chöùng nhaän an toaøn keát caáu taøu haøng (SC)
* Giaáy Chöùng nhaän an toaøn trang thieát bò taøu haøng (SE)
* Giaáy Chöùng nhaän an toaøn voâ tuyeán ñieän (SR)
* Giaáy Chöùng nhaän maïn khoâ quoác teá (LL)
* Giaáy Chöùng nhaän mieãn giaûm maïn khoâ quoác teá (LLE)
* Giaáy Chöùng nhaän ngaên ngöøa oâ nhieãm daàu quoác teá
* Giaáy Chöùng nhaän ngaên ngöøa oâ nhieãm quoác teá do chôû xoâ chaát loûng
ñoäc (NLS)
* Giaáy Chöùng nhaän phuø hôïp quoác teá cho vieäc chôû xoâ hoùa chaát nguy
hieåm (CHM)
* Giaáy Chöùng nhaän phuø hôïp cho vieäc chôû xoâ hoùa chaát nguy hieåm (ECHM)
* Giaáy Chöùng nhaän phuø hôïp quoác teá cho vieäc chôû xoâ khí hoùa loûng (GAS)
* Giaáy Chöùng nhaän phuø hôïp cho vieäc chôû xoâ khí hoùa loûng (EGAS)
HEÄ THOÁNG HAØI HOØA KIEÅM TRA VAØ CAÁP GIAÁY CHÖÙNG NHAÄN
Boá trí sô ñoà
Naêm 0 1 2 3 4 5
Thaùng 0 9 12 15 21 24 27 33 36 39 45 48 51 57 60
R R R R R
GCN taøu khaùch ←→ ←→ ←→ ←→ ←→
GCN an toaøn trang A A or P R
← → ← → ←→
thieát bò
GCN an toaøn voâ P P P P R
←→ ←→ ←→ ←→ ←→
tuyeán ñieän
A A or I I or A A R
GCN an toaøn keát caáu ← → ←→ ←→ ← → ←→
A A or I I or A A R
GCN IGC/GC ←→ ←→
←→
←→ ←→
A A or I I or A A R
GCN IBC/BHC ← → ←→ ←→ ← → ←→
A A A A R
GCN LL 66 ←→ ←→ ←→ ←→ ←→
A A or I I or A A R
GCN MARPOL Ax. II ← → ←→ ←→ ← → ←→
A A or I I or A A R
GCN MARPOL Ax. I ←→ ←→
←→
←→ ←→
- 292 CHÖÔNG 4
Kyù hieäu caùc ñôït kieåm tra
R - Kieåm tra ñònh kyø (ñeå caáp giaáy Chöùng nhaän môùi).
P - Kieåm tra chu kyø.
I - Kieåm tra trung gian.
A - Kieåm tra haøng naêm.
4.2 CAÙC DAÏNG HÖ HOÛNG THOÂNG THÖÔØNG
Thaân taøu bò hö haïi do raát nhieàu nguyeân nhaân vaø bieåu hieän döôùi
nhieàu daïng hình khaùc nhau. Caùc daïng hö hoûng phoå bieán nhaát thöôøng laø:
raïn nöùt, tai naïn treân bieån, chaùy vaø noå, aên moøn, sinh vaät bieån.
4.2.1 Raïn nöùt
Caùc loaïi raïn nöùt ñöôïc phaân ra laøm ba nhoùm chính:
- Raïn nöùt toaøn phaàn, töùc laø tröôøng hôïp khi thaân taøu bò veát nöùt
chaïy suoát moät maët caét (H.4.1);
- Raïn nöùt töøng phaàn, khi taát caû caùc chi tieát keát caáu trong moät khu
vöïc nhaát ñònh bò nöùt, nhöng veát nöùt khoâng lan tieáp (H.4.2);
- Raïn nöùt cuïc boä, khi veát nöùt xaûy ra taïi moät vò trí treân moät chi tieát
keát caáu (H.4.3).
Hình 4.1: Raïn nöùt toaøn phaàn
- SÖÛA CHÖÕA TAØU THUÛY 293
1- Boong giöõa
2- Taám bao maïn
3- Boong treân cuøng 1- Vaùch doïc
4- Thöôïng taàng 2- Xöông boong chính
5- Thaønh maïn gia 3- Boong treân cuøng
6- Loã thoaùt nöôùc 4- Mieäng khoang
5- Phaàn toân boong aên vaøo
mieäng khoang
6- Xuaát phaùt ñieåm cuûa veát nöùt
7- Veát nöùt ôû mieäng khoang
Hình 4.2: Raïn nöùt töøng phaànVeát nöùt treân boong
8-
a) Raïn nöùt ôû vuøng loã thoaùt nöôùc treân boong
b) Raïn nöùt ôû vuøng mieäng khoang vaø boong
Hình 4.3: Raïn nöùt cuïc boä ñöôøng söôøn chính cuûa taøu daàu
nguon tai.lieu . vn
