Xem mẫu
- D PHÒNG VÀ X TRÍ BÉO PHÌ
M C TIÊU
Sau khi h c xong bài này, sinh viên có th :
1. Trình bày ư c nh nghĩa, các phương pháp ánh giá th a cân, béo phì các
tu i khác nhau.
2. Trình bày ư c các chi n lư c d phòng và x trí béo phì.
N I DUNG
1. NH NGHĨA, ÁNH GIÁ M C VÀ NGUY CƠ C A BÉO PHÌ
1.1. nh nghĩa.
Có nhi u khái ni m v th a cân và béo phì, tuy nhiên T ch c Y t Th gi i ưa
ra nh nghĩa th a cân và béo phì như sau: Th a cân là tình tr ng cân n ng vư t quá
cân n ng "nên có" so v i chi u cao. Còn béo phì là tình tr ng tích lu m thái quá và
không bình thư ng m t cách c c b hay toàn th t i m c nh hư ng x u n s c kho .
Do v y khi ánh giá “béo phì” thì không ch tính n cân n ng mà ph i quan tâm n
t l m c a cơ th .
1.2. Phương pháp ánh giá th a cân, béo phì
1.2.1. Tr em dư i 5 tu i
Th a cân là tình tr ng cân n ng vư t quá cân n ng “nên có” so v i chi u cao
(CN/CC >+2 Z-scores) so qu n th tham chi u NCHS (National Center for Health
Statistics). Ch tiêu cân n ng/chi u cao m c cao (CN/ CC >+2 Z-scores) chưa
ưa ra k t lu n a tr b béo phì, nhưng có th coi là m t ch tiêu ánh giá béo phì c a
m t qu n th . Hay nói m t cách khác ánh giá “béo phì” c n ph i h p c ch tiêu
CN/CC và o d tr m (t l m b ng cân Tanita, ho c t l m cơ th tính t cân
n ng/b d y l p m dư i da (LMDD).
1.2.2. Tr em 5-9 tu i.
i v i tr em l a tu i 5-9 tu i chưa có thang phân lo i riêng ánh giá tình
tr ng th a cân và béo phì. Nhi u nghiên c u trong và ngoài nư c thư ng l y ngư ng
cân n ng theo chi u cao: >+2 Z-scores (CN/CC >+2 Z-scores) so v i qu n th tham
kh o NCHS phân lo i th a cân và béo phì c a tr - tương t như tr dư i 5 tu i.
1.2.3. Tr em và tr em v thành niên (10-19 tu i )
Tr v thành niên ư c tính cho l a tu i t 10 n 19 tu i. T năm 1995, theo
qui ư c c a T ch c Y t th gi i, i v i tr v thành niên, ch s kh i cơ th BMI
178
- ư c s d ng ánh giá TTDD. Ch s BMI ≥ 85 percentile là th a cân. Béo phì
ư c xác nh khi BMI theo tu i và gi i c a tr ≥ 95 percentile; ho c BMI ≥ 85
percentile, c ng thêm b dày LMDD cơ tam u và dư i xương b vai ≥ 90 percentile
(WHO, 1995).
1.2.4. Ngư i trư ng thành (20-69 tu i)
T ch c y t th gi i khuyên dùng "ch s kh i cơ th " (Body Mass Index-BMI,
WHO 1995) ánh giá tình tr ng dinh dư ng c a ngư i trư ng thành.
Tháng 2 năm 2000, cơ quan khu v c Thái Bình Dương c a T ch c Y t th
gi i (WPRO) và H i nghiên c u béo phì qu c t ã ph i h p v i Vi n nghiên c u
B nh ái tháo ư ng Qu c t (IDI), Trung tâm h p tác D ch t h c ái tháo ư ng và
các b nh không lây c a T ch c Y t th gi i ã ưa ra khuy n ngh v ch tiêu phân
lo i béo phì cho c ng ng các nư c Châu á (IDI &WPRO, 2000) như sau:
B ng 1. B ng phân lo i th a cân và béo phì c a WHO (1998) và C a IDI
&WPRO (2000) cho các nư c Châu Á
Phân lo i WHO, 1998 IDI &WPRO, 2000
BMI (kg/m2) BMI (kg/m2)
Nh cân (CED) 30 % là béo phì.
ánh giá y u t nguy cơ:
N u b nh nhân có nhi u hơn 3 y u t nguy cơ c a m c b nh có liên quan n
th a cân, béo phì có th phân lo i là có nguy cơ cao c a r i lo n có liên quan t i béo
phì. ó là:
179
- - Tăng huy t áp,
- Hàm lư ng lipid có t tr ng th p (Low Density Lipoprotein) LDL- Cholesterol ≥
160 mg/dL (4,1 mmol/L),
- Hàm lư ng lipid có t tr ng cao (High Density Lipoprotein) HDL-C < 35 mg/dL
(0,9 mmol/L)
- Glucose máu lúc ói 110-125 mg/dL ho c 6,1 -6,9 mmol/L
- Ti n s gia ình có ngư i b b nh tim m ch,
- Tu i trên 45 v i nam gi i và trên 55 v i ph n ,
- Hút thu c lá
Vi c có m t c a các y u t nguy cơ cao c n xem xét t i vi c c n thi t ph i i u tr
béo phì và nghi m pháp làm gi m lipid máu và huy t áp.
2. TÁC H I VÀ NGUY CƠ C A BÉO PHÌ
2.1. Nh ng nguy cơ và tác h i do béo phì gây ra
Hai nguy cơ rõ r t ngư i béo phì:
2.1.1. T l b nh t t cao hơn ngư i bình thư ng, c bi t là các b nh:
- R i lo n lipid máu: Tăng cholesterol máu, gi m HDL, tăng t l LDL, tăng t l
LDL/HDL gây tăng t l b nh m ch vành tim, triglycerid huy t tương tăng, và tăng
LDL-apo B. Thư ng th y r i lo n chuy n hoá h u h t các b nh nhân béo phì v i
tích lu m trong b ng và thư ng có liên quan v i tăng nguy cơ các b nh tim
m ch.
- Huy t áp tâm thu và tâm trương u tăng khi ch s BMI tăng, ngư i béo có nguy
cơ b tăng huy t áp cao hơn ngư i bình thư ng, nguy cơ này càng cao khi tu i càng
tr và th i gian càng kéo dài. Tăng cân nhanh là m t y u t liên quan n tăng
huy t áp và gi m tr ng lư ng s có hi u qu gi m huy t áp. Ngư i b béo phì có
nguy cơ b tăng huy t áp cao g p 2,9 l n so v i ngư i không béo. Tăng 7,5 mmHg
huy t áp tâm trương d n t i tăng 29% nguy cơ b nh m ch vành và 46% nguy cơ
t qu
- B nh ái tháo ư ng ( T ): Có m i liên quan ch t ch gi a b nh ái tháo ư ng
không ph thu c insulin và béo phì. Nguy cơ ái tháo ư ng không ph thu c
insulin tăng lên liên t c khi BMI tăng và gi m i khi cân n ng gi m. Nh ng ngư i
béo có t l ái tháo ư ng tăng g p 3,5 l n t l chung. M t nghiên c u g n ây
cho th y có th gi m t i 64% trư ng h p ái tháo ư ng týp II nam và 74% n
n u BMI không vư t quá 24.
- B nh s i m t: Béo phì làm tăng nguy cơ b s i m t m i l a tu i và g p 3-4 l n,
nguy cơ này càng cao khi m t p xung quanh b ng. ngư i béo phì, c 1kg m
180
- th a làm tăng t ng h p 20mg cholesterol/ngày. Tình tr ng ó làm tăng bài ti t
m t, tăng m c bão hoà cholesterol trong m t, cùng v i m c cơ ng c a túi m t
gi m d n n b nh s i m t.
- Ung thư: Có m i liên quan ch t ch gi a th a cân, béo phì và t l m c ung thư,
c bi t là các ung thư thu c hormon và ung thư ư ng ru t. ph n mãn kinh,
các nguy cơ ung thư túi m t, ung thư vú và t cung, bu ng tr ng, c t cung cung
tăng lên nh ng ngư i béo phì; còn nam gi i béo phì, b nh ung thư th n và
tuy n ti n li t hay g p hơn.
2.1.2. T l t vong
T l t vong nhóm ngư i béo phì cũng cao hơn nhóm ngư i bình thư ng
nh t là trong các b nh k trên. Các công trình nghiên c u cho th y t l t vong tăng
lên khi ch s BMI quá th p (g y) ho c quá cao (béo).
2.2. R i lo n n i ti t và chuy n hoá liên quan v i béo phì
Ngư i ta cũng quan sát th y s thay i hormon nh ng ngư i béo phì, c
bi t i v i ngư i có tích lu m trong b ng. Các hormon b t thư ng chính liên quan
v i tích lu m trong b ng g m :
- Kháng insulin và tăng bài ti t insulin
- Tăng n i ti t t nam t do liên quan t i hormon gi i tính g n k t globulin (Sex
Hormon Binding Globulin-SHBG) ph n
- Gi m n ng progesteron ph n
- Gi m n ng testosteron nam
- Tăng s n xu t cortisol, Gi m n ng hormon tăng trư ng
2.3. H u qu c a bèo phì và th a cân tr em và thanh thi u niên.
2.3.1. T l m c b nh tăng:
H i ch ng béo phì tr em và thanh thi u niên bao g m các v n tâm lý, tăng
y u t nguy cơ m c b nh tim m ch, chuy n hoá b t thư ng glucose, r i lo n gan m t-
ư ng ru t, khó th khi ng và bi n ch ng gi i ph u (B ng 3).
H u h t các h u qu lâu dài c a tr em béo phì là dai d ng cho n thanh niên
và liên quan t i t t c các y u t nguy cơ cho s c kh e.
181
- B ng 2. H u qu c a tr em béo phì
T l cao T l trung bình T l th p
L n nhanh hơn Ch ng nhi m m gan Bi n ch ng gi i ph u
V n tâm lý xã h i Chuy n hoá b t thư ng glucose Khó th khi ng
Kéo dài n h t th i niên Kéo dài cho h t th i niên thi u H i ch ng a năng
thi u ( i v i tr béo phì (ph thu c vào tu i b t u và bu ng tr ng
b t u mu n và n ng) tính nghiêm tr ng) B nh s i m t
R i lo n lipid máu Tăng huy t áp
2.3.2. nh hư ng tâm lý xã h i
Tr b béo phì h i nh thư ng kéo dài cho n h t th i thanh thi u niên, có ch c
năng tâm lý xã h i kém, gi m thành công trong h c t p và thư ng không kh e m nh.
2.3.3. Các y u t nguy cơ b nh tim m ch
R i lo n lipid máu, tăng huy t áp và kháng insulin thư ng th y tr em béo phì
và r i lo n lipid máu xu t hi n liên quan t i tăng tích lũy m trong b ng. Nh ng r i
lo n lipid máu, huy t áp và insulin máu tr em s kéo dài n th i thanh thi u niên.
Tình tr ng béo phì tr t i th i i m ban u ã ư c oán trư c có ý nghĩa s c kh e
khi trư ng thành.
2.3.4. Bi n ch ng gan
Các bi n ch ng gan tr béo phì ã ư c ưa ra báo cáo, c bi t c tính
nhi m m gan bi u hi n b ng s tăng transaminase huy t thanh. Các b t thư ng men
gan cũng có th liên quan v i b nh s i m t, nhưng b nh này thư ng hi m g p tr em
và thanh thi u niên. `
2.3.5. Các bi n ch ng v gi i ph u
Tr béo phì có th b các bi n ch ng v m t gi i ph u. Nghiêm tr ng ó là b nh
Blount (m t d d ng xương chày do phát tri n quá m nh), bên c nh ó có các b t
thư ng nh hơn như ánh m nh u g i và d b bong gân m t cá chân.
2.3.6. Các bi n ch ng khác
Ngư i ta cũng ã th y m t lo t các bi n ch ng khác tr béo phì bao g m
ngh n th khi ng và b nh não. Ngh n th khi ng có th gây ch ng th quá ch m và
th m chí nh ng trư ng h p n ng có th gây t vong. B nh não là m t b nh hi m g p
liên quan n tăng áp su t trong s não; òi h i c n ph i n bác sĩ ngay l p t c.
182
- 3. NGUYÊN NHÂN VÀ CƠ CH B NH SINH C A BÉO PHÌ
Cân b ng năng lư ng
Năng lư ng
Năng lư ng ăn
tiêu hao
vào
Ho t ng th
Ch t béo
lc
Glucid Tiêu hoá th c
ăn
Protein Chuy n hoá cơ b n
Cân n ng n Gi m
Tăng
nh cân
cân
D tr m
Hình 1. Nh ng y u t nh hư ng n cân b ng năng lư ng cơ th và s tăng cân
3.1. Kh u ph n ăn và t p quán dinh dư ng
Như chúng ta ã bi t năng lư ng d tr trong cơ th là hi u s c a năng lư ng
ăn vào và năng lư ng tiêu hao. Ch khi có cân b ng năng lư ng dương tính x y ra
trong m t th i gian khá dài thì m i có kh năng phát tri n thành béo phì. Ch ăn
giàu ch t béo ho c có m nhi t cao có liên quan ch t ch v i s gia tăng t l béo
phì. Các th c ăn giàu ch t béo, ư ng ng t thư ng ngon mi ng nên ngư i ta ăn quá
th a mà không bi t. Khi kinh t tăng thư ng kéo theo lipid trong kh u ph n tăng,
183
- thư ng do lư ng m ng v t tăng và ư ng ng t cũng tăng. các nư c có thu nh p
th p, suy dinh dư ng, lao ph i và b nh nhi m trùng chi m ưu th và khi thu nh p tăng
các b nh m n tính không lây như béo phì, tim m ch và ái tháo ư ng tăng lên.
3.2. Ho t ng th l c kém.
Ít lao ng k c lao ng chân tay và lao ng trí óc. Do ó ngư i béo phì ph i
tăng ho t ng th l c và lao ng chân tay l n trí óc.
Cùng v i y u t ăn u ng, s gia tăng t l béo phì i song song v i s gi m ho t
ng th l c trong m t l i s ng tĩnh t i hơn, th i gian dành cho xem tivi, c báo, làm
vi c b ng máy tính, nói chuy n qua i n tho i, lái xe, ăn u ng cao hơn.
3.3. Y u t di truy n.
áp ng sinh nhi t kém có th do y u t di truy n và có vai trò nh t nh i
v i th a cân, béo phì. Nh ng tr béo thư ng hay có cha m béo, tuy v y nhìn trên a
s c ng ng y u t này không l n. Theo Mayer (1995) thì n u c b l n m ub
béo phì thì có 80% con h s b béo phì. N u m t trong hai ngư i có béo phì thì 40%
con h s có béo phì. Ngư c l i, n u c b và m bình thư ng thì kh năng các con b
béo phì ch chi m 7%.
3.4. Y u t kinh t xã h i.
các nư c ang phát tri n, t l ngư i béo phì t ng l p nghèo thư ng th p
(thi u ăn, lao ng chân tay n ng, phương ti n i l i khó khăn) và béo phì như là m t
c i m c a giàu có (béo t t). các nư c ã phát tri n khi thi u ăn không còn ph
bi n n a thì t l béo phì l i thư ng cao t ng l p nghèo, ít h c so v i các t ng l p
trên.
Ng ít.
Y u t này cũng ư c xem như là m t nguy cơ cao tr th a cân dư i 5 tu i.
Nguyên nhân chưa rõ, nhưng m t s tác gi cho r ng ki u s ng gia ình thi u i u
t ng t i ăn ho c do thi u ho t ng th l c t o ra nh ng sóng th p trên i n não khi
ng cũng có th do ho t ng tiêu m c a cơ th là t i a v êm và s ng ít làm gi m
tiêu m nói chung.
Suy dinh dư ng th th p còi.
Có m i quan h gi a suy dinh dư ng trư c ó v i th a dinh dư ng v sau và ó
là s k t h p c bi t nguy hi m. Ngư i ta nh n th y nh ng tr em cân n ng khi sinh
và lúc 1 tu i th p thì v sau m có khuynh hư ng t p trung b ng. M t công trình
nghiên c u tr em 3-6 tu i và 7-9 tu i 4 nư c cho th y có m i liên quan có ý nghĩa
gi a tình tr ng th p còi (stunting) và th a cân (overweight) (Popkin 1996).
184
- 4. D PHÒNG TH A CÂN VÀ BÉO PHÌ
Nh ng chi n lư c s c kh e c ng ng gi i quy t th a cân (TC), béo phì
(BP) nên t ra m c tiêu là nâng cao ki n th c c a toàn dân v v n ý nghĩa s c kh e
c ng ng c a th a cân, béo phì và các bi n pháp ngăn ng a TC, BP, cũng như vi c
h n ch ti p c n c a c ng ng v i môi trư ng gây ra TC, BP.
Hai gi i pháp then ch t trong c ng ng v i m c tiêu ngăn ng a s gia tăng c a TC,
BP bao g m:
1. Nâng cao ho t ng th l c
2. C i thi n ch t lư ng kh u ph n ăn d a trên các th c ph m s n có a
phương.
Nh ng chương trình c ng ng nh hư ng cho vi c d phòng TC, BP nên t o
ra m t môi trư ng thu n l i cho vi c c i thi n nh ng thói quen dinh dư ng thích h p
và t o ra s ho t ng th l c nhi u hơn cho c c ng ng.
Hai gi i pháp t nh ng m c tiêu này ph thu c vào hoàn c nh c th c a
qu n dân cư và c bi t là i u ki n kinh t . Như v y các nư c ang phát tri n, m c
tiêu chính c a can thi p là khuy n khích nâng cao m c ho t ng th l c và l i s ng
năng ng. Bên c nh ó h n ch nh ng th c ăn m i có m năng lư ng cao, nhi u
ch t béo, ư ng ng t ang thay th d n nh ng th c ăn truy n th ng.
B ng 3. Các gi i pháp có th áp d ng trong c i thi n môi trư ng, góp ph n d
phòng th a cân và béo phì (WHO 2000).
Các lĩnh v c Ví d các chi n lư c thành công
tác ng
Lu t và các - Nâng cao vi c quy nh v nhãn mác th c ph m
quy nh - H n ch các qu ng cáo th c ph m i v i tr em
Bi n pháp v - Khuy n khích vi c s n xu t các th c ph m nghèo năng lư ng( c
kinh t bi t là các s n ph m rau và qu )
- Gi m thu thu nh p cho nh ng ngư i i làm b ng phương ti n
công c ng
- Gi m thu cho các công ty có dành th i gian cho công nhân t p
th d c th thao và c i thi n i u ki n làm vi c.
Tài li u và - Cung c p y d ng c th d c th thao cũng như nơi t p,
phương ti n phương ti n t p luy n, nơi thay qu n áo và nơi t m,
gi ng d y - Có th i gian th a áng cho các môn h c có liên quan t i ho t
ng th l c,
- Có s t p hu n cho h c sinh v th c hành l a ch n th c ph m
có ch ăn h p lý.
185
- Các lĩnh v c Ví d các chi n lư c thành công
tác ng
Th c ph m và - Xây d ng nh ng l i khuyên và hư ng d n v thành ph n dinh
s ph c v ă n dư ng cho các cơ s ch bi n và ph c v ăn u ng (B a ăn cho h c
u ng sinh và nh ng nơi ph c v các xu t ăn ch bi n s n)
ng viên và - Giáo d c t tu i u thơ các ki n th c v th c ph m và dinh
giáo d c dư ng, ch bi n th c ăn, ch ăn h p lý và l i s ng năng ng
qua các tài li u gi ng d y cho h c sinh, giáo viên, cán b y t ,
nh ng nhà nông nghi p,
- H n ch tr em xem ti vi
- S d ng các thông tin i chúng khuy n khích s thay i th c
hành hư ng t i các thói quen dinh dư ng t t
T o ngu n - Khuy n khích các gia ình tr ng rau, u và các th c ph m giàu
th c ph m vi ch t dinh dư ng khác.
Xây d ng - C u trúc xây d ng thành ph có khu v c cho ngư i i b và
thành ph và ư ng cho ngư i i xe p an toàn và ti n l i,
các chính sách - C i thi n phương ti n giao thông công c ng
v giao thông - C i thi n h th ng èn chi u sáng trên ư ng ph t o i u ki n
cho ngư i i b , i xe p.
- Xây d ng các bi n pháp v an toàn giao thông t o i u ki n
cho tr em có th chơi và i b trên ư ng ph ,
- Khuy n khích s d ng c u thang b thay cho thang máy.
5. X TRÍ TH A CÂN VÀ BÉO PHÌ
5.1. Phương pháp thay i ch ăn.
5.1.1. Nguyên t c c a thay i ch ăn:
* Gi m năng lư ng ăn vào và c i thi n ch t lư ng ch ăn .
- Khi xây d ng ch ăn th p năng lư ng ph i luôn chú ý ch ăn này ph i cung c p
cho cơ th các ch t dinh dư ng c n thi t như: Vitamin, ch t khoáng, các acid
amin c n thi t và các acid béo c n thi t duy trì s c kh e, lo i tr vi c áp ng
nhu c u năng lư ng c a i tư ng
* T o ư c s thi u h t năng lư ng: T o ra s cân b ng năng lư ng âm tính:
Năng lư ng tiêu hao - năng lư ng ăn vào = 500-1000 Kcal/ngày.
S thi u h t năng lư ng 500-1000 Kcal/ngày s d n t i gi m 10% tr ng lư ng
cơ th trong vòng 6 tháng.
186
- Gi m năng lư ng c a kh u ph n ăn t ng bư c m t, m i tu n gi m kho ng 300
kcal so v i kh u ph n ăn hi n t i c a b nh nhân cho n khi t năng lư ng tương ng
v i m c BMI:
- BMI t 25-29,9: Năng lư ng ưa vào là 1500 kcal/ ngày
- BMI t 30- 34,9: Năng lư ng ưa vào là 1200 kcal/ ngày
- BMI t 35-39,9: Năng lư ng ưa vào là 1000 kcal/ ngày
- BMI ≥ 40 thì năng lư ng ưa vào là 800 kcal/ ngày
5.1.2. Thành ph n các ch t dinh dư ng nên như sau:
* Lipid: Gi m ngu n năng lư ng t ch t béo, càng th p càng có hi u qu gi m cân,
nên m c 15% năng lư ng. Trong ó th p các a cid béo no, nhi u acid béo không no
có m t n i ôi và nhi u n i ôi.
- Tránh t t c các th c ph m nhi u ch t béo: Th t m , th t chân giò, nư c dùng th t,
bơ, format...
- Tránh các th c ph m có nhi u cholesterol: Não, tim, gan, th n, lòng l n...
- Tránh ăn các món ăn có ưa thêm ch t béo: Bánh mì bơ, bơ tr n rau, các món xào,
rán
* Protein: Protein có th t 15-25% năng lư ng c a kh u ph n. Th c t lâm sàng cho
th y ch ăn th p béo, cao protein có hi u qu gi m cân có ý nghĩa.
* Glucid: Nên s d ng nh ng glucid có nhi u ch t xơ như: Bánh mì en, ngũ c c
nguyên h t, khoai c có m năng lư ng th p, không t ti n, luôn có s n, và là
ngu n protein quý, vitamin và khoáng ch t t t.
ăn th p (Năng lư ng/tr ng lư ng th c ph m)
năng lư ng c a ch
* m
vitamin, mu i khoáng. C n b sung viên a vitamin, khoáng và vi khoáng t ng
*
h p, c bi t khi kh u ph n năng lư ng th p dư i 1200 Kcal /ngày.
* Rau và qu chín: 500g/ngày, ngu n cung c p ch t xơ, vitamin và ch t khoáng.
* Mu i: H n ch mu i ăn < 6g / ngày. N u có tăng huy t áp thì nên dùng 2-4g/ ngày.
ăn. S b a ăn nên 3 b a/ngày
* T o thói quen ăn u ng theo úng ch
* Nên tránh ăn các th c ăn giàu năng lư ng như: ư ng m t, m t, k o, bánh ng t, sô
cô la, nư c ng t....
* Các th c u ng không nên dùng: Không u ng rư u, bia, cà phê, các u ng có ch t
kích thích.
187
- B ng 4. M t s ví d v ch ăn cho ngư i th a cân
Gi ăn Th 2+ 5 Th 3, 6, Ch nh t Th 4, 7
7- - S a u nành 200 ml - Ph bo : (ba nh ph - Bún riêu cua:
7h30 ư ng 10g 150g Th t bo 30g) Bún 150g, cua 30g
- Bánh mì 50g
Tr ư a - Cơm (g o 150g) - Cơm (g o: 150g) - Cơm (g o 150g)
11h00 - Canh cua n u rau m ng - Canh cá n u chua - u ph nh i th t ( u
tơi: ph 50g, th t n c
(Cá chép 70g, gia v , hành
20g), d u 10g
(Cua 100g, rau 200g) mùi)
- Canh rau c i 300g
- u ph om cà chua - Măng xào: măng 200g
u ph 100g, cà chua d u 10 g
20g, d u 10 g
14h00 - Cam 300g -Táo tây 300g -Dưa h u 200g
18h00 - Cơm (g o 100g) - Cơm (g o 100g) - Cơm (g o 100g)
- Th t n c dim 30g - Tôm rang 50g - Th t n c 30g (hoa c
tr ng ga 1 qua )
- Rau mu ng lu c 250g - Canh bí xanh (bí 300g)
- Canh rau c n 300g
Có th thay th 30g th t n c = 50g cá= 50g tôm, = 50g u xanh ho c en.
Gia trũ dinh d ng cu a th ùc n: Na ng l ùng: 1600 Kcal,
Protid : 71,3g
Lipid : 21,5g
Glucid: 245g
5.2. Vai trò c a ho t ng th l c trong gi m cân.
Ho t ng th l c bao g m nh ng ho t ng hàng ngày, các công vi c liên quan
t i ho t ng th l c, và luy n t p th d c th thao Vi c gi m kh i m và b o v kh i
n c là m c tiêu c a chương trình can thi p gi m cân.
- Luy n t p th d c th thao: Tùy theo t ng ngư i mà có th l a ch n hình th c
luy n t p cho thích h p. Duy tr× chÕ ®é luyÖn tËp thÓ thao Ýt nhÊt 30 phót/ngµy víi
c¸c lo¹i h×nh nh−: i bé, b¬i, thÓ dôc nhÞp ®iÖu, p xe p... Ngư i ta ư c tính 1
kg ch t béo c a cơ th cung c p năng lư ng cho i b ho c i b nhanh 100km.
i u này tương ng v i i b 2,5 km (20-30 phút/ngày) x 5 l n/ tu n s mang n
gi m kho ng 6,5 kg ch t béo trong vòng 1 năm v i i u ki n không ăn th a năng
lư ng.
188
- - Vi c k t h p gi m năng lư ng c a kh u ph n ăn và tăng ho t ng th l c d n n
gi m cân nhi u hơn là ch dùng ơn l 1 trong 2 gi i pháp.
- Gi l i s ng năng ng: Leo c u thanh thay cho i thang máy; i b , i xe p thay
cho i b ng ô tô, làm m t s vi c nhà hơn là ng i xem tivi. §Ó trÎ tù ®i bé hoÆc ®i
xe ®¹p ®Õn tr−êng thay cho viÖc ®−a ®ãn trÎ hµng ngµy.
5.3. i u tr béo phì tr e m
Theo H i dinh dư ng i u tr c a Anh (1996) m c tiêu i u tr béo phì tr em
khác v i ngư i trư ng thành, b i vì tr em v n còn ang phát tri n v i s phát tri n
kh i n c c a cơ tth , vi c i u tr t p trung vào ngăn ng a tăng cân hơn là t p trung
vào gi m cân như ngư i trư ng thành.
B t c m c tiêu i u tr nào liên quan n i u hòa cân n ng cơ th và kh i m
c a cơ th ph i cung c p y các ch t dinh dư ng cho s l n lên và phát tri n c a
a tr . năng lư ng, và c bi t là các vi ch t dinh dư ng: Calci, s t...
189
- TÀI LI U T HAM KH O
1. Hà Huy Khôi. (2001). Góp ph n xây d ng ư ng l i dinh dư ng Vi t Nam, NXB
Y h c, HN, 2001.
2. Expert Panel on the Identification, Evaluation, and Treatment of Overweight in
Adults. (1998). Clinical guidelines on the identification, evaluation, and treatment
of overweight and obesity in adults - The evidence report. Obes. Res. 6 (Suppl. 2),
51S-209S.
3. IDI &WPRO. (2000). The Asia-Pacific perspective: Redefining Obesity and its
treatment. Health Communications Australia Pty Limited, February 2000.
4. WHO (2000). Obesity: preventing and managing the global epidemic. Report of
WHO Consultation, Geneva.
190
nguon tai.lieu . vn
