Xem mẫu
- MaMH ĐB cấu trúc &
SL NST 01/04/11 1
- I. BIEÁN ÑOÅI CAÁU TRUÙC TREÂN MOÄT NHIEÃM SAÉC THEÅ
Söï phaùt sinh caùc ñoät bieán treân nhieãm saéc theå
Maát ñoaïn
Laëp ñoaïn ( taêng ñoaïn )
Ñaûo ñoaïn
II. BIEÁN ÑOÅI CAÁU TRUÙC GIÖÕA CAÙC NHIEÃM SAÉC THEÅ
Chuyeån ñoaïn
III. ÑA BOÄI THEÅ NGUYEÂN
IV. ÑA BOÄI THEÅ LEÄCH
MaMH ĐB cấu trúc &
SL NST 01/04/11 2
- MaMH ĐB cấu trúc &
SL NST 01/04/11 3
- 2. Maát ñoaïn
Söï thieáu 1 ñoaïn NST goàm 2 loaïi:
maát ñoaïn ôû giöõa NST
maát ñænh (deficiency).
Caùc maát ñoaïn khoâng coù ñoät bieán nghòch
Söï maát ñoaïn daøi NST thöôøng gaây cheát do söï maát caân
baèng DT cuûa boä gen.
Khi 1 s/vaät dò hôïp- VD: Aa, söï maát ñoaïn coù A thì allen
a laën treân NST kia coù bieåu hieän kieåu hình.
Hieän töôïng naøy ñöôïc goïi laø “giaû troäi”
MaMH ĐB cấu trúc &
SL NST 01/04/11 4
- A B C B C
a b c a b c
Kieåu hình: ABC aBC
Dò hôïp töû bình thöôøng a bieåu hieän giaû troäi
Söï maát ñoaïn ôû caù theå dò hôïp töû coù theå phaùt hieän ôû
kì tröôùc cuûa giaûm phaân I.
Khi caùc NST töông ñoàng baét caëp. Neáu coù maát ñoaïn
seõ thaáy moät voøng troøn noåi leân do khoâng coù ñoaïn
töông ñoàng.
MaMH ĐB cấu trúc &
SL NST 01/04/11 5
- 3. Laëp ñoaïn (taêng ñoaïn – Duplication )
Laëp ñoaïn laø hieän töôïng moät ñoaïn NST ñöôïc laëp laïi moät
hoaëc moät soá laàn treân NST. Laëp ñoaïn coù 2 kieåu:
- Ñoaïn laëp laïi ñoaïn ban ñaàu cuøng trình töïcuøng chieàu
- hay ngöôïc laïi trình töï laëp ñoaïn ngöôïc chieàu
Laëp ñoaïn xaûy ra do trao ñoåi cheùo khoâng ñeàu giöõa hai
•
chromatid chò em cuûa moät NST keùp .
Laëp ñoaïn NST coøn coù theå laø do trao ñoåi cheùo khoâng
•
ñeàu giöõa hai chromatid khoâng chò em trong caëp NST
töông ñoàng keùp, xaûy ra ôû kì giöõa I cuûa giaûm phaân laàn
nhaát.
MaMH ĐB cấu trúc &
SL NST 01/04/11 6
- MaMH ĐB cấu trúc &
SL NST 01/04/11 7
- VD: ñoät bieán maét thoûi B (Bar) laø keát quaû cuûa laëp ñoaïn
16A treân NST giôùi tính X ôû ruoài daám.
R/ giaám caùi vaø ñöïc cuõng laëp nhieàu ñoaïn 16A maét
caøng deït do giaûm daàn soá maét ñôn.
Ruoài caùi kieåu daïi (B+/B+) coù 779 maét ñôn,
Theå dò hôïp (B/B+) laëp 1 ñoaïn 16A coù maét beù hôn -358
Ñoàng hôïp töû B/B maét beù hôn - 68 maét ñôn…
. Hieän töôïng laëp laïi 2 laàn ñoaïn 16A goïi laø sieâu bar (coù
3 ñoaïn 16A)
MaMH ĐB cấu trúc &
SL NST 01/04/11 8
- MaMH ĐB cấu trúc &
SL NST 01/04/11 9
- 4. Ñaûo ñoaïn (Invesion )
Xaûy ra luùc ñoaïn trong ñöùt ñi quay 1800 roài ñöôïc noái
laïi.
a) Ñaûo ñoaïn mang taâm ñoäng
Taâm ñoäng naèm beân trong ñoaïn bò ñaûo.
Neáu trao ñoåi cheùo xaûy ra giöõa 2 sôïi NST ñôn trong
vuøng ñaûo ñoaïn thì 2 chromatid ñoù cuûa moãi NST
thöôøng coù chieàu daøi khoâng caân baèng nhau.
Trong t/hôïp naøy 1 nöûa saûn phaåm cuûa GP vöøa coù laëp
ñoaïn laïi coù maát ñoaïn neân maát söùc soáng.
Nöûa khaùc cuûa caùc giao töû (khoâng coù trao ñoåi cheùo)
coù söùc soáng bình thöôøng.
MaMH ĐB cấu trúc &
SL NST 01/04/11 10
- MaMH ĐB cấu trúc &
SL NST 01/04/11 11
- MaMH ĐB cấu trúc &
SL NST 01/04/11 12
- b) Ñaûo ñoaïn khoâng mang taâm ñoäng
Taâm ñoäng naèm ngoaøi ñoaïn bò ñaûo.
Trao ñoåi cheùo xaûy ra beân trong ñoaïn ñaûo taïo NST
theå höôùng taâm (coù 2 taâm ñoäng).
Trong kì sau I seõ taïo caàu noái noái 2 cöïc teá baøo.
Caàu noái seõ bò ñöùt ôû choã baát kì caùc ñoaïn khoâng
caân baèng chöùa laëp ñoaïn hoaëc maát ñoaïn.
MaMH ĐB cấu trúc &
SL NST 01/04/11 13
- MaMH ĐB cấu trúc &
SL NST 01/04/11 14
- Coù caùc daïng chuyeån ñoaïn sau:
- Chuyeån ñoaïn cheùo: laø tröôøng hôïp coù söï chuyeån 1
ñoaïn cuûa moät NST naøy sang moät NST khaùc
- Chuyeån ñoaïn ñôn taâm vaø chuyeån ñoaïn hai taâm.
* ñôn taâm laø khi ñoaïn chuyeån vaãn giöõ nguyeân thöù töï caùc
locus nhö cuõ so vôùi taâm ñoäng.
* hai taâm laø khi ñoaïn chuyeån quay 180o so vôùi taâm ñoäng.
- Chuyeån ñoaïn ñoái xöùng vaø khoâng ñoái xöùng.
• ñ/xöùng khi noái caùc ñoaïn chuyeån hai NST ñôn taâm.
• khoâng ñ/ xöùng khi noái 1 NST hai taâm vaø 1 NST
khoâng coù taâm ñoäng
MaMH ĐB cấu trúc &
SL NST 01/04/11 15
- - Chuyeån ñoaïn NST laø tröôøng hôïp chuyeån ñoaïn xaûy ra ôû
möùc NST toaøn veïn khi chöa nhaân ñoâi. Chuyeån ñoaïn NST
xaûy ra ôû möùc NStöû, töùc laø ôû giai ñoaïn NST ñaõ ñöôïc nhaân
ñoâi cho ra caùc NStöû.
- Chuyeån ñoaïn neâm ñoaïn chuyeån ñöôïc noái xen vaøo
ñoaïn giöõa NST.
- Chuyeån ñoaïn beân ñoaïn chuyeån töø moät NST naøy
ñöôïc noái vaøo beân caïnh NST khaùc.
- Chuyeån ñoaïn voøng coù söï chuyeån cuûa 3 NST khaùc
nhau xaûy ra theo kieåu thay theá ñoaïn chuyeån chöù khoâng
phaûi trao ñoåi cheùo.
MaMH ĐB cấu trúc &
SL NST 01/04/11 16
- 1. Nhieãm saéc theå ñeàu
Caùc NST coù hai vai daøi khoâng ñeàu nhau coù theå
chuyeån thaønh NST ñeàu vôùi 2 vai baèng veà chieàu daøi
vaø töông ñoàng vôùi nhau veà maët DT, nhôø söï phaân chia
taâm ñoäng khaùc thöôøng vuoâng goùc vôùi söï taùch taâm
ñoäng bình thöôøng.
NST X taâm muùt cuûa Drosophila coù theå thaønh daïng
“X-dính” nhôø söï phaân chia cuûa taâm ñoäng theo chieàu
vuoâng goùc vôùi bình thöôøng. Do söï phaân chia khaùc
thöôøng ñoù, 2 chromatid thay vì phaân li veà 2 cöïclaïi
dính nhau, ñoaïn 5 bò maát.
MaMH ĐB cấu trúc &
SL NST 01/04/11 17
- MaMH ĐB cấu trúc &
SL NST 01/04/11 18
- 2. Chuyeån ñoaïn Robertson
H/ thaønh 1 NST taâm giöõa, do söï noái laïi cuûa 2 NST.
Khi A bò ñöùt phía döôùi taâm ñoäng taïo vai daøi maát taâm
ñoäng,
coøn B ñöùt ôû phía ñaàu muùt ngaén treân taâm ñoäng
hai ñoaïn noái vôùi nhau taïo NST taâm ñeàu mang taâm ñoäng
cuûa B.
Ñoaïn coù taâm ñoäng A vôùi vai ngaén noái vôùi ñoaïn ngaén cuûa
B hình thaønh NST con coù taâm ñoäng A.
NST con môùi coù nhieàu chaát dò nhieãm saéc khoâng quan
troïng neân thöôøng maát ñi. Chuyeån ñoaïn Robertson coù
haäu quaû laøm giaûm soá löôïng NST.
MaMH ĐB cấu trúc &
SL NST 01/04/11 19
- MaMH ĐB cấu trúc &
SL NST 01/04/11 20
nguon tai.lieu . vn