Xem mẫu
- LU N VĂN T T NGHI P
TÀI: “K thu t thang máy”
- §å ¸n tèt nghiÖp http://www.ebook.edu.vn
Môc lôc
Lêi nãi ®Çu 3
PhÇn I: Giíi thiÖu vÒ kÜ thuËt thang m¸y 4
Ch−¬ng I: Kh¸i niÖm chung 5
I. Kh¸i niÖm chung vÒ thang m¸y 5
II. LÞch sö ph¸t triÓn cña thang m¸y 7
III. §Æc ®iÓm ®Æc tr−ng cho chÕ ®é lµm viÖc cña hÖ truyÒn ®éng
thang m¸y 8
IV. KÕt cÊu chung cña thang m¸y 9
V. Ph©n lo¹i thang m¸y 12
VI. C¸c nguyªn t¾c ho¹t ®éng c¬ b¶n cña thang m¸y 19
VII. TÝnh chän c«ng suÊt ®éng c¬ truyÒn ®én thang m¸y 19
VIII.§Æc ®iÓm phô t¶i cña thang m¸y vµ c¸c yªu cÇu truyÒn ®éng
cho thang m¸y 22
Ch−¬ng II: Ph©n tÝch vµ lùa chän ph−¬ng ¸n 35
I. HÖ truyÒn ®éng chØnh tiristor cã ®¶o chiÒu quay 35
II. HÖ truyÒn ®éng xoay chiÒu 41
III. KÕt luËn 46
Ch−¬ng III: Nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ hÖ truyÒn ®éng ®iÖn vµ
®Æc tÝnh c¬ cña ®éng c¬ kh«ng ®ång bé 47
I. Nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ truyÒn ®éng ®iÖn 47
II. §Æc tÝnh c¬ cña ®éng c¬ kh«ng ®ång bé 56
III. C¸c th«ng sè c¬ b¶n ¶nh h−ëng ®Õn ®Æc tÝnh c¬ cña ®éng
c¬ kh«ng ®ång bé 58
IV. §iÒu chØnh tèc ®é cña ®éng c¬ kh«ng ®ång bé b»ng c¸ch
Thay ®æi sè ®«i cùc cña ®éng c¬ 60
PhÇn II: tÝnh to¸n, thiÕt kÕ vµ chän trang bÞ ®iÖn cho thang m¸y 63
Ch−¬ng I: Chän ph−¬ng ¸n thiÕt kÕ 64
I. TÝnh chän c«ng suÊt ®éng c¬ ®iÖn 64
II. TÝnh cho tiÕt diÖn c¸p ®éng lùc 68
III. TÝnh chän phanh h·m ®iÖn tõ 69
Hoμng Tr−¬ng QuyÒn 1
- §å ¸n tèt nghiÖp http://www.ebook.edu.vn
IV. Chän aptomat 71
V. Chän khëi ®éng tõ 71
VI. Chän r¬le trung gian 73
VII. Chän r¬le thêi gian kiÓu ®iÖn tõ 73
VIII. Chän thiÕt bÞ chèng mÊt pha vµ ®iÖn ¸p l−íi thÊp 74
IX. Chän khÝ cô b¶o vÖ cho m¹ch lùc 75
X. Chän l¾p khÝ cô h¹n chÕ vµ an toµn 75
XI. Chän m¸y biÕn ¸p 76
Ch−¬ng II: ThiÕt kÕ m¹ch ®éng lùc 77
I. §éng c¬ truyÒn ®éng 77
II. C¸c c«ng t¾c t¬ 79
III. M¸y biÕn ¸p 79
IV. R¬le b¶o vÖ 79
V. Aptomat 80
VI. thiÕt bÞ chèng mÊt pha vµ ®iÖn ¸p l−íi thÊp 80
VII. C¸c lo¹i phanh 80
Ch−¬ng III: ThiÕt kÕ m¹ch ®iÒu khiÓn 83
I. M¹ch gäi tÇng vµ chuyÓn ®æi tÇng 83
II. M¹ch dõng chÝnh x¸c buång thang 85
III. M¹ch logic 87
IV. M¹ch nguyªn lÝ ho¹t ®éng cña hÖ thèng tù ®éng ®iÒu khiÓn
khèng chÕ truyÒn ®éng thang m¸y 90
V. M¹ch ®iÒu khiÓn ë cöa cabin 94
VI. M¹ch ®iÒu khiÓn phanh h·m 96
VII. C¸c tÝn hiÖu ®Ìn chiÕu s¸ng vµ tiÖn nghi trong thang m¸y 96
Tµi liÖu tham kh¶o 98
Hoμng Tr−¬ng QuyÒn 2
- §å ¸n tèt nghiÖp http://www.ebook.edu.vn
Lêi nãi ®Çu
ThÕ kû 19, nÒn khoa häc kü thuËt trªn thÕ giíi ph¸t triÓn rÊt m¹nh mÏ.
Lóc nµy trªn thÕ giíi ®· b¾t ®Çu xuÊt hiÖn nhiÒu nhµ cao tÇng, v× vËy thang
m¸y còng b¾t ®Çu xuÊt hiÖn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cÊp thiÕt ®ã. N¨m 1853,
h·ng thanh m¸y OTIS (Mü) ®· chÕ t¹o vµ ®−a vµo sö dông chiÕc thang m¸y
®Çu tiªn trªn thÕ giíi.
Thang m¸y lµ mét thiÕt bÞ kh«ng thÓ thiÕu trong viÖc vËn chuyÓn
ng−êi vµ hµng hãa… theo ph−¬ng th¼ng ®øng trong c¸c nhµ cao tÇng, chÝnh
v× vËy tõ khi xuÊt hiÖn ®Õn nay thang m¸y lu«n ®−îc nghiªn cøu, c¶i tiÕn,
hiÖn ®¹i hãa ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña con ng−êi.
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nhiÒu nhµ cao tÇng ®· ®−îc x©y dùng trªn
kh¾p mäi miÒn ®Êt n−íc vµ nhê ®ã thang m¸y ®·, ®ang vµ sÏ ®−îc sö dông
ngµy cµng nhiÒu. Do vËy c¸c h·ng thang m¸y hµng ®Çu trªn thÕ giíi ®· cã
mÆt t¹i n−íc ta.
Cïng víi sù cè g¾ng cña b¶n th©n vµ nhËn ®−îc sù gióp ®ì, chØ b¶o tËn
t×nh cña c¸c thÇy gi¸o trong bé m«n, ®Æc biÖt lµ sù h−íng dÉn cña thÇy gi¸o
NguyÔn Quang TuyÕn em ®· hoµn thµnh b¶n ®å ¸n tèt nghiÖp nµy. Em rÊt
mong nhËn ®−îc sù gãp ý, bæ sung cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n ®Ó ®å
¸n tèt nghiÖp cña em ®−îc hoµn thiÖn h¬n.
Em xin göi tíi thÇy gi¸o NguyÔn Quang TuyÕn cïng toµn thÓ c¸c thÇy
c« gi¸o trong bé m«n lêi c¶m ¬n ch©n thµnh nhÊt.
Sinh viªn
Hoµng Tr−¬ng QuyÒn
Hoμng Tr−¬ng QuyÒn 3
- §å ¸n tèt nghiÖp http://www.ebook.edu.vn
PhÇn I
giíi thiÖu vÒ kÜ thuËt thang m¸y
Hoμng Tr−¬ng QuyÒn 4
- §å ¸n tèt nghiÖp http://www.ebook.edu.vn
Ch−¬ng I
Kh¸i niÖm chung
I- Kh¸i niÖm chung vÒ thang m¸y
Thang m¸y lµ mét thiÕt bÞ chuyªn dïng ®Ó vËn chuyÓn ng−êi, hµng
hãa, vËt liÖu, v..v.. theo ph−¬ng th¼ng ®øng hoÆc nghiªng mét gãc nhá h¬n
150 so víi ph−¬ng th¼ng ®øng theo mét tuyÕn ®· ®Þnh s½n.
Thang m¸y th−êng ®−îc sö dông trong c¸c kh¸ch s¹n, c«ng së, chung
c−, bÖnh viÖn, c¸c ®µi quan s¸t, th¸p truyÒn h×nh, trong c¸c nhµ m¸y, c«ng
x−ëng, v..v.. §Æc ®iÓm vËn chuyÓn b»ng thanh m¸y so víi c¸c ph−¬ng tiÖn
vËn chuyÓn kh¸c lµ thêi gian cña mét chu kú vËn chuyÓn bÐ, tÇn suÊt vËn
chuyÓn lín, ®ãng më m¸y liªn tôc. Ngoµi ý nghÜa vÒ vËn chuyÓn, thang
m¸y cßn lµ mét trong nh÷ng yÕu tè lµm t¨ng vÏ ®Ñp vµ tiÖn nghi cña c«ng
tr×nh.
NhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi ®· quy ®Þnh, ®èi víi c¸c tßa nhµ cao 6
tÇng trë lªn ®Òu ph¶i ®−îc trang bÞ thang m¸y ®Ó ®¶m cho ng−êi ®i l¹i thuËn
tiÖn, tiÕt kiÖm thêi gian vµ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. Gi¸ thµnh cña thang
m¸y trang bÞ cho c«ng tr×nh so víi tæng gi¸ thµnh cña c«ng tr×nh chiÕm
kho¶ng 6% ®Õn 7% lµ hîp lÝ. §èi víi nh÷ng c«ng tr×nh ®Æc biÖt nh− bÖnh
viÖn, nhµ m¸y, kh¸ch s¹n, v..v.. tuy sè tÇng nhá h¬n 6 nh−ng do yªu cÇu
phôc vô vÉn ph¶i ®−îc trang bÞ thang m¸y.
Víi c¸c nhµ nhiÒu tÇng cã chiÒu cao lín th× viÖc trang bÞ thang m¸y lµ
b¾t buéc ®Ó phôc vô viÖc ®i l¹i trong tßa nhµ. NÕu vÊn ®Ò vËn chuyÓn ng−êi,
hµng trong nh÷ng tßa nhµ nµy kh«ng ®−îc gi¶i quyÕt th× c¸c dù ¸n x©y dùng
c¸c tßa nhµ cao tÇng kh«ng thµnh hiÖn thùc.
Thang m¸y lµ mét thiÕt bÞ vËn chuyÓn ®ßi hái tÝnh an toµn nghiªm
ngÆt, nã liªn quan trùc tiÕp ®Õn tµi s¶n vµ tÝnh m¹ng con ng−êi, v× vËy, yªu
cÇn chung ®èi víi thang m¸y khi thiÕt kÕ, chÕ t¹o, l¾p ®Æt, vËn hµnh, sö
Hoμng Tr−¬ng QuyÒn 5
- §å ¸n tèt nghiÖp http://www.ebook.edu.vn
dông vµ söa ch÷a ph¶i tu©n thñ mét c¸ch nghiªm ngÆt c¸c yªu cÇu vÒ kü
thuËt an toµn ®−îc quy ®Þnh trong c¸c tiªu chuÈn, quy tr×nh, quy ph¹m.
Thang m¸y chØ cã cabin ®Ñp, sang träng, th«ng tho¸ng, ªm dÞu th×
ch−a ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó ®−a vµ sö dông, mµ ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c thiÕt bÞ an
toµn, ®¶m b¶o ®é tin cËy nh−: ®iÖn chiÕu s¸ng dù phßng khi mÊt ®iÖn, ®iÖn
tho¹i néi bé (Interphone), chu«ng b¸o, bé h·m b¶o hiÓm, an toµn cabin,
c«ng t¾c an toµn cöa cabin, khãa an toµn cöa tÇng, bé cøu hé khi mÊt ®iÖn
nguån v..v..
Víi ®èi t−îng n©ng, chuyÓn kh¸c nhau thang m¸y cã cÊu t¹o phï hîp,
nh−ng nh×n chung cã thÓ ph©n lµm 2 phÇn chÝnh:
+ Buång thang:
- Buång thang cßn gäi lµ cabin, lµ phÇn chuyÓn ®éng th¼ng ®øng trùc
tiÕp mang t¶i. Khung buång treo trªn puli quÊn c¸p. Th«ng th−êng lµ
c¸p ®«i hoÆc c¸p 4 nh»m t¨ng ®é b¸m vµ t¨ng ®é bÒn c¬ khÝ. Cïng
chuyÓn ®éng víi buång thang lµ ®èi träng.
- §èi träng lµ mét khèi kÕt tõ c¸c khèi gang, chuyÓn ®éng ng−îc chiÒu
víi buång thang ®Ó gi¶m c«ng suÊt c¬ cÊu kÐo vµ gióp thang n©ng h¹
nhÑ nhµng. Khèi l−îng ®èi träng phô thuéc träng l−îng buång thang
vµ khèi l−îng t¶i träng trung b×nh.
- Buång thang chuyÓn ®éng trong mét n¬i ®−îc gäi lµ hè giÕng. Hè
giÕng phÇn kh«ng gian tõ mÆt tiÕp tuyÕn d−íi puli (hay lµ sµn tÇng trªn
cïng) tíi ®¸y giÕng.
+ Buång m¸y:
- Buång m¸y: phÇn m¸y th−êng ®Æt trong buång m¸y, bè trÝ ë tÇng trªn
cïng cña giÕng thang. PhÇn m¸y cã ®éng c¬ kÐo nèi víi puli qua hép
sè gi¶m tèc. TØ sè truyÒn cña hép sè i = 18 ÷ 120. Ngoµi ra buång
thang trang bÞ mét phanh c¬ khÝ b¶o hiÓm, khi cã ®iÖn m¸ phanh ®−îc
lùc ®iÖn tõ hót t¸ch khái puli, khi mÊt ®iÖn kh«ng cßn lùc ®iÖn tõ, lùc
lß xo sÏ ®Èy m¸ phanh Ðp chÆt puli vµ lµm cho buång thang dõng
Hoμng Tr−¬ng QuyÒn 6
- §å ¸n tèt nghiÖp http://www.ebook.edu.vn
chuyÓn ®éng. Phanh b¶o hiÓm th−êng dïng trong tr−êng hîp mÊt ®iÖn,
®øt c¸p hoÆc tèc ®é v−ît qu¸ møc cho phÐp tõ 20 ÷ 40%.
II- LÞch sö ph¸t triÓn thang m¸y
Cuèi thÕ kû 19, trªn thÕ giíi míi chØ cã mét vµi h·ng thang m¸y ra ®êi
nh−: OTIS (Mü); SCHINDLER (Thôy SÜ). N¨m 1853, h·ng thang m¸y
OTIS ®· chÕ t¹o vµ ®−a vµo sö dông chiÕc thang m¸y ®Çu tiªn trªn thÕ giíi.
§Õn n¨m 1874, h·ng thang m¸y SCHINDLER còng ®· chÕ t¹o thµnh c«ng
nh÷ng thang m¸y kh¸c. Lóc ®Çu bé têi kÐo chØ cã mét tèc ®é, cabin cã kÕt
cÊu ®¬n gi¶n, cöa tÇng ®ãng më b»ng tay, tèc ®é di chuyÓn cña cabin thÊp.
§Çu thÕ kû 20, cã nhiÒu h·ng thang m¸y kh¸c ra ®êi nh−: KONE
(PhÇn Lan); MISUBISHI, NIPPON, ELEVATOR (NhËt B¶n); THYSEN
(§øc); SABIEM (ý); v..v.. ®· chÕ t¹o c¸c lo¹i thang m¸y cã tèc ®é cao, tiÖn
nghi trong cabin tèt vµ ªm h¬n.
Vµo ®Çu nh÷ng n¨m 1970, thang m¸y ®· chÕ t¹o ®¹t tíi tèc ®é
450(m/ph), nh÷ng thang m¸y chë hµng ®· cã t¶i träng n©ng tíi 30 tÊn, ®ång
thêi còng trong kho¶ng thêi gian nµy ®· cã nh÷ng thang m¸y thñy lùc ra
®êi. Sau mét kho¶ng thêi gian rÊt ng¾n víi tiÕn bé cña c¸c ngµnh khoa häc
kh¸c, tèc ®é thang m¸y ®· ®¹t tíi 600(m/ph). Vµo nh÷ng n¨m 1980, ®· xuÊt
hiÖn hÖ thèng ®iÒu khiÓn ®éng c¬ míi b»ng ph−¬ng ph¸p biÕn ®æi ®iÖn ¸p
vµ tÇn sè VVVF (Inverter). Thµnh tùu nµy cho phÐp thang m¸y ho¹t ®éng
ªm h¬n, tiÕt kiÖm ®−îc kho¶ng 40% c«ng suÊt ®éng c¬.
§ång thêi, còng vµo nh÷ng n¨m nµy ®· xuÊt hiÖn lo¹i thang m¸y dïng
®iÖn c¶m øng tuyÕn tÝnh.
§Çu nh÷ng n¨m 1990, trªn thÕ giíi ®· chÕ t¹o nh÷ng thang m¸y cã tèc
®é ®¹t tíi 750(m/ph) vµ c¸c thang m¸y cã tÝnh n¨ng kü thuËt ®Æc biÖt kh¸c.
Hoμng Tr−¬ng QuyÒn 7
- §å ¸n tèt nghiÖp http://www.ebook.edu.vn
III- §Æc ®iÓm ®Æc tr−ng cho chÕ ®é lµm viÖc cña hÖ truyÒn ®éng ®iÖn
thang m¸y:
Thang m¸y th−êng ®−îc l¾p ®Æt bªn trong hoÆc bªn ngoµi trêi cho c¸c
nhµ cao tÇng, ë nhiÒu n¬i thang m¸y chë hµng ph¶i lµm viÖc ë m«i tr−êng
kh¾c nghiÖt, ®Æc biÖt ë c¸c khu c«ng nghiÖp, nhµ m¸y lín…
C¸c khÝ cô ®iÖn, thiÕt bÞ ®iÖn trong hÖ thèng truyÒn ®éng vµ trang bÞ
®iÖn cña thang m¸y chë hµng ph¶i lµm viÖc tin cËy trong mäi ®iÒu kiÖn lµm
viÖc phøc t¹p cña m«i tr−êng, nh»m n©ng cao n¨ng suÊt, an toµn trong vËn
hµnh vµ khai th¸c.
§èi víi hÖ truyÒn ®éng ®iÖn cho thang m¸y chë hµng ph¶i ®¶m b¶o
khëi ®éng ®éng c¬ truyÒn ®éng khi ®Çy t¶i, ®Æc biÖt lµ vµo mïa ®«ng khi
nhiÖt ®é m«i tr−êng gi¶m lµm t¨ng m«men ma s¸t trong c¸c æ ®ì dÉn ®Õn
lµm t¨ng ®¸ng kÓ m«men c¶n tÜnh.
§éng c¬ truyÒn ®éng thang m¸y, m«men thay ®æi theo t¶i rÊt râ rÖt
MC M/Mdm
10
0,8
0,6
0,4
0,2
0 Odm 0,2 0,4 0,6 0,8 G/Gdm
H×nh 1.1
Khi kh«ng t¶i, m«men cña ®éng c¬ kh«ng v−ît qu¸ 15÷20%M®m.
M«men ®éng c¬ phô thuéc vµo t¶i träng.
Trong hÖ truyÒn ®éng cña thang m¸y yªu cÇu qu¸ tr×nh t¨ng tèc vµ
gi¶m tèc x¶y ra ph¶i ªm. Bëi vËy m«men trong qu¸ tr×nh qu¸ ®é ph¶i ®−îc
h¹n chÕ theo yªu cÇu kÜ thuËt rÊt an toµn.
N¨ng suÊt cña thang m¸y chë hµng phô thuéc vµo 2 yÕu tè:
+ T¶i träng cña thiÕt bÞ.
+ Sè chu k× bèc dì trong 1 giê.
Hoμng Tr−¬ng QuyÒn 8
- §å ¸n tèt nghiÖp http://www.ebook.edu.vn
Sè l−îng hµng hãa di chuyÓn trong mçi chu k× kh«ng gièng nhau vµ
nhá h¬n t¶i träng ®Þnh møc cho nªn phô t¶i ®èi víi ®éng c¬ chØ ®¹t 60÷70%
c«ng suÊt ®Þnh møc cña ®éng c¬.
Do ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña thang m¸y thÊt th−êng, t¶i träng lu«n thay
®æi, lóc non t¶i, lóc ®Çy t¶i nªn thang m¸y ®−îc chÕ t¹o cã ®é bÒn c¬ cao.
TÊt c¶ c¸c thiÕt bÞ ®−îc ®Æt trong buång thang vµ buång m¸y.
IV- KÕt cÊu chung cña thang m¸y
Trªn h×nh 1.2 m« t¶ kÕt cÊu chung cña thang m¸y, ®©y lµ kÕt cÊu phÇn
c¬ ®iÖn ®−îc chia lµm 2 bé phËn chÝnh: phßng m¸y vµ giÕng thang.
Trong giÕng thang bao gåm : tÇng hÇm 11 (kho¶ng trèng kÓ tõ ®¸y
giÕng thang ®Õn phÇn d−íi cïng cña buång thang). TÇng hÇm lµ phÇn nÒn
mãng cho c¸c thanh ray. §©y lµ phÇn chÞu toµn bé träng l−îng cña kÕt cÊu
thang m¸y, träng l−îng thang m¸y, ®èi träng vµ t¶i träng tèi ®a nªn ta ph¶i
xö lÝ phÇn mãng vµ nÒn mãng thËt tèt ®Ó tr¸nh lón, r¹n g©y mÊt träng t©m
cho buång thang, ¶nh h−ëng ®Õn hµnh tr×nh lªn xuèng cña buång thang,
nhÊt lµ khi ®Çy t¶i. V× buång thang ®−îc tr−ît trªn c¸c thanh ray 9 theo
ph−¬ng th¼ng ®øng. Trong tÇng hÇm cßn cã c¬ cÊu lß xo cã t¸c dông khi
thang m¸y h¹ xuèng tÇng 1, ®−îc gi¶m chÊn, h¹n chÕ va ch¹m c¬ khÝ gióp
thang dõng ®−îc nhÑ nhµng. TÇng hÇm cã chiÒu cao tõ 1,5÷2(m) ®Ó thuËn
tiÖn cho c«ng viÖc söa ch÷a vµ b¶o d−ìng. PhÝa trªn tÇng hÇm lµ toµn bé
phÇn th©n chÝnh cña giÕng thang.
Phßng m¸y lµ n¬i ®Æt tñ ®iÒu khiÓn ®éng c¬ n©ng h¹ buång thang, lµ
n¬i cã t¸c dông nh− xµ treo, nªn khi thang ®Çy t¶i nã ph¶i g¸nh mét träng
lùc rÊt lín nªn ta còng ph¶i tÝnh to¸n phÇn kÕt cÊu bª t«ng ®ñ lín ®Ó tr¸nh
g©y sËp. Phßng m¸y ®−îc l¾p ®Æt ë n¬i cao nhÊt lµ trªn nãc tÇng 7 (nãc
giÕng thang). GiÕng thang ch¹y suèt tõ tÇng 1 ®Õn tÇng 7 cã kÝch th−íc phï
hîp ®Ó l¾p ghÐp thanh dÉn h−íng cho buång thang, ngoµi ra däc giÕng
thang cßn l¾p c¸c thiÕt bÞ b¶o vÖ vµ ®Ìn chiÕu s¸ng. Thanh ray 9 th−êng lµm
b»ng thÐp chÞu lùc tèt, cã h×nh d¸ng kÝch th−íc phï hîp ®Ó dÉn h−íng
chuÈn vµ t¹o ®iÓm t× cña c¬ cÊu phanh khi phanh dõng buång thang.
Hoμng Tr−¬ng QuyÒn 9
- §å ¸n tèt nghiÖp http://www.ebook.edu.vn
§Ó n©ng h¹ buång thang ng−êi ta dïng ®éng c¬ 6. §éng c¬ nµy ®−îc
nèi trùc tiÕp víi c¬ cÊu n©ng hoÆc qua hép gi¶m tèc. NÕu nèi trùc tiÕp,
buång thang ®−îc treo trªn puli quÊn c¸p. Khi nèi gi¸n tiÕp th× gi÷a puli
quÊn c¸p vµ ®éng c¬ cã l¾p hép gi¶m tèc 5. Khung cña buång thang 3 ®−îc
treo trªn puli quÊn c¸p kim lo¹i 4.
Buång thang lu«n ®−îc gi÷ theo ph−¬ng th¼ng ®øng nhê cã gi¸ treo 7
vµ nh÷ng con tr−ît dÉn h−íng (con tr−ît lµ lo¹i puli tr−ît cã bäc cao su bªn
ngoµi).
Buång thang cã trang bÞ bé phanh b¶o hiÓm, Phanh b¶o hiÓm gi÷
buång thang t¹i chæ khi ®øt c¸p, mÊt ®iÖn vµ khi tèc ®é di chuyÓn buång
thang v−ît qu¸ 20÷40% tèc ®é ®Þnh møc. Phanh b¶o hiÓm th−êng ®−îc chÕ
t¹o theo 3 kiÓu:
- Phanh b¶o hiÓm kiÓu nªm.
- Phanh b¶o hiÓm kiÓu lÖch t©m.
- Phanh b¶o hiÓm kiÓu k×m.
Trong 3 lo¹i phanh b¶o hiÓm trªn phanh b¶o hiÓm kiÓu k×m cã tÝnh
n¨ng kÜ thuËt −u viÖt h¬n, nã ®¶m b¶o t¸c ®éng nhanh nh−ng dõng vÉn ªm
buång thang, v× vËy nã ®−îc sö dông réng r·i h¬n.
Phanh b¶o hiÓm th−êng ®−îc l¾p phÝa d−íi buång thang, gäng k×m
tr−ît theo thanh dÉn h−íng khi tèc ®é cña buång thang b×nh th−êng. N»m
gi÷a hai c¸nh tay ®ßn cña k×m cã nªm g¾n víi hÖ truyÒn ®éng b¸nh vÝt, trôc
vÝt. HÖ truyÒn ®éng trôc vÝt cã 2 lo¹i ren: ren tr¸i vµ ren ph¶i.
Cïng víi kÕt cÊu cña phanh b¶o hiÓm, buång thang cã trang bÞ thªm
c¬ cÊu h¹n chÕ tèc ®é kiÓu li t©m. Khi buång thang di chuyÓn sÏ lµm cho c¬
cÊu h¹n chÕ tèc ®é kiÓu li t©m quay. Khi tèc ®é di chuyÓn cña buång thang
t¨ng, c¬ cÊu ®ai truyÒn sÏ lµm cho tang quay vµ k×m sÏ Ðp chÆt buång thang
vµo thanh dÉn h−íng vµ h¹n chÕ tèc ®é cña buång thang.
Hoμng Tr−¬ng QuyÒn 10
- §å ¸n tèt nghiÖp http://www.ebook.edu.vn
12
1. §èi träng
5 6
2. c«ng t¾c hµnh tr×nh
3. Buång thang
4. D©y c¸p truyÒn
4
5. Puli
6. §éng c¬ dÉn ®éng 7
7. Gi¸ treo
8. §Õ cabin
9. Thanh ray
3
10. XÝch h¹n chÕ tèc ®é
11. TÇng hÇm
8
12. Tñ ®iÒu khiÓn
9
2
10
1
11
H×nh 1.2 S¬ ®å kÕt cÊu vµ bè trÝ thiÕt bÞ cña thang m¸y
Hoμng Tr−¬ng QuyÒn 11
- §å ¸n tèt nghiÖp http://www.ebook.edu.vn
V- Ph©n lo¹i thang m¸y
Thang m¸y hiÖn nay ®· ®−îc thiÕt kÕ vµ chÕ t¹o rÊt ®a d¹ng, víi nhiÒu
kiÓu, lo¹i kh¸c nhau ®Ó phï hîp víi môc ®Ých sö dông cña tõng c«ng tr×nh.
Cã thÓ ph©n lo¹i thang m¸y theo c¸c nguyªn t¾c vµ ®Æc ®iÓm sau:
1. Theo c«ng dông (TCVN – 1993) thang m¸y ®−îc ph©n thµnh 5 lo¹i
a) Thang m¸y chuyªn chë ng−êi
Lo¹i nµy chuyªn ®Ó vËn chuyÓn hµnh kh¸ch trong c¸c kh¸ch s¹n, c«ng
së, nhµ nghØ, c¸c khu chung c−, tr−êng häc, th¸p truyÒn h×nh v..v.. Lo¹i
thang m¸y nµy ®iÒu khiÓn c¶ trong vµ ngoµi cabin.
b) Thang m¸y chuyªn chë ng−êi cã tÝnh ®Õn hµng ®i kÌm
Lo¹i nµy th−êng dïng cho c¸c siªu thÞ, khu triÓn l·m v..v.. Lo¹i thang
m¸y nµy ®iÒu khiÓn c¶ trong vµ ngoµi cabin.
c) Thang m¸y chuyªn chë bÖnh nh©n
Lo¹i nµy chuyªn dïng cho c¸c bÖnh viÖn, c¸c khu ®iÒu d−ìng v..v..
§Æc ®iÓm cña lo¹i nµy lµ kÝch th−íc th«ng thñy cabin ph¶i ®ñ lín ®Ó chøa
b¨ng ca hoÆc gi−êng cña bÖnh nh©n, cïng víi c¸c b¸c sÜ, nh©n viªn vµ c¸c
dông cô cÊp cøu ®i kÌm. HiÖn nay trªn thÕ giíi ®· s¶n xuÊt theo cïng tiªu
chuÈn kÝch th−íc vµ t¶i träng cho lo¹i thang m¸y nµy. Lo¹i thang m¸y nµy
®iÒu khiÓn c¶ trong vµ ngoµi cabin.
d) Thang m¸y chuyªn chë hµng cã ng−êi ®i kÌm
Lo¹i nµy th−êng dïng trong c¸c nhµ m¸y, c«ng x−ëng, kho, thang m¸y
dïng cho nh©n viªn kh¸ch s¹n v..v.. Chñ yÕu dïng ®Ó chë hµng nh−ng cã
ng−êi ®i kÌm ®Ó phôc vô. Lo¹i thang m¸y nµy ®iÒu khiÓn c¶ trong vµ ngoµi
cabin.
e) Thang m¸y chuyªn chë hµng kh«ng cã ng−êi ®i kÌm
Lo¹i nµy chuyªn dïng ®Ó chë vËt liÖu, thøc ¨n trong c¸c kh¸ch s¹n,
nhµ ¨n tËp thÓ v..v.. §Æc ®iÓm cña lo¹i nµy lµ chØ cã ®iÒu khiÓn ë ngoµi
cabin (tr−íc c¸c cöa tÇng).
Ngoµi ra cßn cã c¸c lo¹i thang m¸y chuyªn dïng nh−: thang m¸y cøu
háa, chë «t« v..v..
Hoμng Tr−¬ng QuyÒn 12
- §å ¸n tèt nghiÖp http://www.ebook.edu.vn
a) b) c)
H×nh 1.3 Thang m¸y ®iÖn cã bé têi ®Æt phÝa trªn giÕng thang
a,b) DÉn ®éng cabin b»ng puly ma s¸t
c) DÉn ®éng cabin b»ng tang cuèn c¸p
a) b)
H×nh 1.4 Thang m¸y ®iÖn cã bé têi ®Æt phÝa døíi giÕng thang
a) C¸p treo trùc tiÕp vµo dÇm trªn cña cabin
b) C¸p vßng qua ®¸y cabin
Hoμng Tr−¬ng QuyÒn 13
- §å ¸n tèt nghiÖp http://www.ebook.edu.vn
a) b) c)
H×nh 1.5 Thang m¸y thñy lùc
a) Pitt«ng ®Èy trùc tiÕp tõ ®¸y cabin
b) Pitt«ng ®Èy trùc tiÕp tõ phÝa sau cabin
c) Pitt«ng kÕt hîp víi c¸p gi¸n tiÕp ®Èy tõ phÝa sau cabin
2. Theo hÖ thèng dÉn ®éng cabin
a) Thang m¸y dÉn ®éng ®iÖn (h×nh 1.3)
Lo¹i nµy dÉn ®éng cabin lªn xuèng nhê ®éng c¬ ®iÖn truyÒn qua hép
gi¶m tèc tíi puly ma s¸t hoÆc tang cuèn c¸p. ChÝnh nhê cabin ®−îc treo
b»ng c¸p mµ hµnh tr×nh lªn xuèng cña nã kh«ng bÞ h¹n chÕ. Ngoµi ra cßn
cã lo¹i thang dÉn ®éng cabin lªn xuèng nhê b¸nh r¨ng thanh r¨ng (chuyªn
dïng ®Ó chë ng−êi phôc vô x©y dùng c¸c c«ng tr×nh cao tÇng).
b) Thang m¸y thñy lùc (b»ng xilanh – pitt«ng) (h×nh 1.5)
§Æc ®iÓm cña lo¹i thang m¸y nµy lµ cabin ®−îc ®Èy tõ d−íi lªn nhê
xilanh – pitt«ng thñy lùc nªn hµnh tr×nh bÞ h¹n chÕ. HiÖn nay thang m¸y
thñy lùc víi hµnh tr×nh tèi ®a lµ kho¶ng 18m, v× vËy kh«ng thÓ trang bÞ cho
c¸c c«ng tr×nh cao tÇng, mÆc dï kÕt cÊu ®¬n gi¶n, tiÕt diÖn giÕng thang nhá
h¬n khi cã cïng t¶i träng so víi dÉn ®éng c¸p, chuyÓn ®éng ªm, an toµn,
Hoμng Tr−¬ng QuyÒn 14
- §å ¸n tèt nghiÖp http://www.ebook.edu.vn
gi¶m ®−îc chiÒu cao tæng thÓ cña c«ng tr×nh khi cã cïng sè tÇng phôc vô,
v× buång m¸y ®Æt ë tÇng trÖt.
3. Theo vÞ trÝ ®Æt bé têi kÐo
§èi víi thang m¸y ®iÖn:
Thang m¸y cã bé têi kÐo ®Æt phÝa trªn giÕng thang (h×nh 1.3).
Thang m¸y cã bé têi kÐo ®Æt phÝa d−íi giÕng thang (h×nh 1.4).
§èi víi thang m¸y dÉn ®éng cabin lªn xuèng b»ng b¸nh r¨ng thanh
r¨ng th× bé têi dÉn ®éng ®Æt ngay trªn nãc cabin.
§èi víi thang m¸y thñy lùc: buång m¸y ®Æt t¹i tÇng trÖt (h×nh 1.5).
4. Theo hÖ thèng vËn hµnh
a) Theo møc ®é tù ®éng:
+ Lo¹i nöa tù ®éng.
+ Lo¹i tù ®éng.
b) Theo tæ hîp ®iÒu khiÓn:
+ §iÒu khiÓn ®¬n.
+ §iÒu khiÓn kÐp.
+ §iÒu khiÓn theo nhãm.
c) Theo tæ hîp ®iÒu khiÓn:
+ ®iÒu khiÓn trong cabin.
+ ®iÒu khiÓn ngoµi cabin.
+ ®iÒu khiÓn c¶ trong vµ ngoµi cabin.
5. Theo c¸c th«ng sè c¬ b¶n
a) Theo tèc ®é di chuyÓn cña cabin:
+ Lo¹i tèc ®é thÊp: v < 1(m/s).
+ Lo¹i tèc ®é trung b×nh: v = 1 ÷ 2,5(m/s).
+ Lo¹i tèc ®é cao: v = 2,5 ÷ 4(m/s).
+ Lo¹i tèc ®é rÊt cao: v > 4(m/s).
b) Theo khèi l−îng vËn chuyÓn cña cabin:
+ Lo¹i nhá: Q < 500(kg).
+ Lo¹i trung b×nh: Q = 500 ÷ 1000(kg).
Hoμng Tr−¬ng QuyÒn 15
- §å ¸n tèt nghiÖp http://www.ebook.edu.vn
+ Lo¹i lín: Q = 1000 ÷ 1600(kg).
+ Lo¹i rÊt lín: Q > 1600(kg).
6. Theo kÕt cÊu c¸c côm c¬ b¶n
a) Theo kÕt cÊu cña bé têi kÐo:
+ Bé têi kÐo cã hép gi¶m tèc.
+ Bé têi kÐo kh«ng cã hép gi¶m tèc: th−êng dïng cho c¸c lo¹i thang
m¸y cã tèc ®é cao.
+ Bé têi kÐo sö dông ®éng c¬ mét tèc ®é, hai tèc ®é, ®éng c¬ ®iÒu chØnh
v« cÊp, ®éng c¬ c¶m øng tuyÕn tÝnh.
+ Bé têi kÐo cã puli ma s¸t hoÆc tang cuèn c¸p ®Ó dÉn ®éng cho cabin
lªn xuèng.
Lo¹i cã puli ma s¸t (h×nh 1.3a vµ b): khi puli quay kÐo theo c¸p
chuyÓn ®éng lµ nhê ma s¸t sinh ra gi÷a r·nh ma s¸t cña puli vµ c¸p. Lo¹i
nµy ®Òu ph¶i cã ®èi träng.
Lo¹i cã tang cuèn c¸p (h×nh 1.3c): khi tang cuèn c¸p kÐo hoÆc nh¶ c¸p
kÐo theo cabin lªn hoÆc xuèng. Lo¹i nµy cã hoÆc kh«ng cã ®èi träng.
b) Theo hÖ thèng c©n b»ng:
+ Cã ®èi träng (h×nh 1.3a).
+ Kh«ng cã ®èi träng (h×nh 1.3c).
+ Cã c¸p hoÆc xÝch c©n b»ng dïng cho nh÷ng thang m¸y cã hµnh tr×nh
lín.
+ Kh«ng cã c¸p hoÆc xÝch c©n b»ng.
c) Theo c¸ch treo cabin vµ ®èi träng:
+ Treo trùc tiÕp vµ dÇm trªn cña cabin (h×nh 1.3a).
+ Cã pal¨ng c¸p (th«ng qua c¸c puli trung gian) vµo dÇm trªn cña cabin
(h×nh 1.5b).
d) Theo hÖ thèng cöa cabin:
+ Ph−¬ng ph¸p ®ãng, më cöa cabin
- §ãng më b»ng tay: khi cabin dõng ®óng tÇng th× ph¶i cã ng−êi ë trong
hoÆc ngoµi cöa tÇng më vµ ®ãng cöa cabin vµ cöa tÇng.
Hoμng Tr−¬ng QuyÒn 16
- §å ¸n tèt nghiÖp http://www.ebook.edu.vn
- §ãng më b¸n tù ®éng: khi cabin dõng ®óng tÇng th× cöa cabin vµ cöa
tÇng tù ®ãng më, khi ®ãng ph¶i dïng b»ng tay hoÆc ng−îc l¹i. C¶ 2
lo¹i nµy th−êng dïng cho thang m¸y chë hµng cã ng−êi ®i kÌm, thang
m¸y chë hµng kh«ng cã ng−êi ®i kÌm hoÆc thang m¸y dïng cho nhµ
riªng.
- §ãng më tù ®éng: khi cabin dõng ®óng tÇng th× cöa cabin vµ cöa tÇng
tù ®éng ®ãng vµ më nhê mét c¬ cÊu ®Æt ë ®Çu cöa cabin. Thêi gian vµ
tèc ®é ®ãng vµ më ®iÒu chØnh ®−îc.
+ Theo kÕt cÊu cña cöa:
C¸nh cöa d¹ng cöa xÕp lïa vÒ mét phÝa hoÆc hai phÝa.
- C¸nh cöa d¹ng tÊm (panen) ®ãng, më b¶n lÒ mét c¸nh hoÆc hai c¸nh.
Hai lo¹i cöa nµy th−êng dïng cho thang m¸y chë hµng cã ng−êi ®i
kÌm hoÆc kh«ng cã ng−êi ®i, hoÆc thang m¸y dïng cho nhµ riªng.
- C¸nh cöa d¹ng tÊm, hai c¸nh më chÝnh gi÷a lïa vÒ hai phÝa. §èi víi
thang m¸y cã t¶i träng lín, cabin réng, cöa cabin cã bèn c¸nh më
chÝnh gi÷a lïa vÒ hai phÝa (mçi bªn hai c¸nh). Lo¹i nµy th−êng dïng
cho thang m¸y cã ®èi träng ®Æt phÝa sau cabin.
- C¸nh cöa d¹ng tÊm, hai hoÆc ba c¸nh më mét bªn, lïa vÒ mét phÝa.
Lo¹i nµy th−êng dïng cho thang m¸y cã ®èi träng ®Æt bªn c¹nh cabin
(thang m¸y chë bÖnh nh©n…).
- C¸nh cöa d¹ng tÊm, hai c¸nh më chÝnh gi÷a lïa vÒ hai phÝa trªn vµ
d−íi (thang m¸y chë thøc ¨n…).
- C¸nh cöa d¹ng tÊm, hai hoÆc ba c¸nh më lïa vÒ mét phÝa trªn. Lo¹i
nµy th−êng dïng cho thang m¸y chë «t« vµ thang m¸y chë hµng…
+ Theo sè cöa cabin
- Thang m¸y cã mét cöa.
- Hai cöa ®èi xøng nhau.
- Hai cöa vu«ng gãc nhau.
Hoμng Tr−¬ng QuyÒn 17
- §å ¸n tèt nghiÖp http://www.ebook.edu.vn
e) Theo lo¹i bé h·m b¶o hiÓm an toµn cabin
+ H·m tøc thêi, lo¹i nµy th−êng dïng cho thang m¸y cã tèc ®é thÊp ®Õn
45(m/ph).
+ H·m ªm, lo¹i nµy th−êng dïng cho thang m¸y cã tèc ®é lín h¬n
45(m/ph).
7. Theo vÞ trÝ cña cabin vµ ®èi träng giÕng thang
a) §èi träng bè trÝ phÝa sau (h×nh 1.6a).
b) §èi träng bè trÝ mét bªn (h×nh 1.6b).
Trong mét sè tr−êng hîp ®èi träng cã thÓ bè trÝ ë mét vÞ trÝ kh¸c mµ
kh«ng cïng chung giÕng thang víi cabin.
a) b)
H×nh 1.6 MÆt c¾t ngang giÕng thang
a) GiÕng thang cã ®èi träng bè trÝ phÝa sau
b) GiÕng thang cã ®èi träng bè trÝ mét bªn
8. Theo quü ®¹o di chuyÓn cña cabin
a) Thang m¸y th¼ng ®øng: lµ lo¹i thang m¸y cã cabin di chuyÓn theo
ph−¬ng th¼ng ®øng, hÇu hÕt c¸c thang m¸y ®ang sö dông thuéc lo¹i
nµy.
b) Thang m¸y nghiªng: lµ lo¹i thang m¸y cã cabin di chuyÓn nghiªng
mét gãc so víi ph−¬ng th¼ng ®øng.
c) Thang m¸y zigzag: lµ lo¹i thang m¸y cã cabin di chuyÓn theo ®−êng
zigzag.
Hoμng Tr−¬ng QuyÒn 18
- §å ¸n tèt nghiÖp http://www.ebook.edu.vn
VI- C¸c nguyªn t¾c ho¹t ®éng c¬ b¶n cña thang m¸y
+ C¨n cø vµo ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña thang m¸y vµ phô thuéc vµo sù an
toµn cña hÖ thèng nªn c¬ cÊu ®iÒu khiÓn thang m¸y cÇn tu©n thñ theo mét
sè yªu cÇu sau:
- Khi buång thang ®ang di chuyÓn lªn xuèng th× c¸c cöa tÇng, cöa
buång thang, cöa t©ng hÇm ph¶i ®ãng kÝn ®Ó ®¶m b¶o cho ng−êi vËn
hµnh vµ hµng hãa vËn chuyÓn.
- Trong c¸c thang m¸y hiÖn ®¹i, khi thang m¸y ®ang ho¹t ®éng vÉn cã
thÓ Ên nót gäi tÇng v× trong m¹ch ®iÒu khiÓn cã bé nhí vµ cã chÕ ®é −u
tiªn ®èi víi c¸c lÖnh gÇn ®−êng chuyÓn rêi cña buång thang.
+ Nguyªn lÝ chung khi ®iÒu khiÓn thang m¸y
- Gäi buång thang t¹i cöa tÇng.
- §iÒu khiÓn ®æi tÇng trong buång thang.
- §iÒu khiÓn buång thang khi söa ch÷a trªn buång m¸y.
+ Khi cã sù cè, hoÆc c¸c ®iÒu kiÖn liªn ®éng ch−a t¸c ®éng ®ñ th× thang
sÏ kh«ng ho¹t ®éng cho dï ®iÒu khiÓn b»ng c¸ch nµo.
+ §iÒu khiÓn thang m¸y ®æi tÇng b»ng nót bÊm trong buång thang, vµ
khi thang ®ang ho¹t ®éng th× viÖc gäi t¹i cöa tÇng sÏ ®−îc nhí l¹i vµ chê
hµnh tr×nh sau.
+ Trong buång thang, ngoµi c¸c nót gäi tÇng, ®ãng më cöa cßn cã ®Ìn
chiÕu s¸ng, ®iÖn tho¹i, chu«ng cÊp cøu vµ nót dõng ®ét ngét khi cã sù cè.
VII- TÝnh chän c«ng suÊt ®éng c¬ truyÒn ®éng thang m¸y
+ §Ó chän ®−îc c«ng suÊt ®éng c¬ truyÒn ®éng thang m¸y cÇn cã c¸c
®iÒu kiÖn vµ tham sè sau:
- S¬ ®å ®éng häc cña thang m¸y.
- Tèc ®é vµ gia tèc lín nhÊt cho phÐp.
- Träng t¶i.
- Träng l−îng buång thang.
Hoμng Tr−¬ng QuyÒn 19
nguon tai.lieu . vn
