Đề thi Học sinh giỏi THPT năm học 2012 - 2013 môn Hóa học lớp 10 - Sở GD - ĐT Hải Dương

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HẢI DƯƠNG ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ ĐỀ THI CHÍNH THỨC ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 10 THPT ­ NĂM HỌC 2012­2013 MÔN THI: HÓA HỌC Thời gian: 180 phút Ngày thi: 5 tháng 4 năm 2013 Đề thi gồm: 02 trang Cho biết nguyên tử khối của các nguyên tố: H = 1; C = 12; N = 14; P=31; O = 16; Na = 23; Mg = 24; Al = 27; S = 32; Cl = 35,5; K = 39; Ca = 40; Fe = 56; Cu = 64; Zn = 65; Br = 80; Ba = 137,I=127. Cho biết độ âm điện của các nguyên tố: H = 2,20; C = 2,55; N = 3,04; O = 3,44; Na = 0,93; Mg = 1,31; Al = 1,61; S = 2,58; Cl = 3,16; Br = 2,96;I=2,66. Câu 1: (2điểm) 1. Một ion M3+ có tổng số hạt (electron, nơtron, proton) bằng 79, trong đó số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 19. a. Xác định vị trí (số thứ tự ô nguyên tố, chu kì, nhóm) của M trong bảng tuần hoàn. b. Viết cấu hình electron của các ion do M tạo ra. 2. Phần trăm khối lượng của nguyên tố R trong hợp chất khí với hiđro (trong đó R có số oxi hóa thấp nhất) là a%, còn trong oxit cao nhất là b%. a. Xác định R biết a:b=11:4. b.Viếtcôngthứcphântử,côngthứcelectron,côngthứccấutạocủahaihợpchất trên. c. Xác định loại liên kết hóa học của R với hiđro và của R với oxi trong hai hợp chất trên. Câu 2: (2điểm) 1. Lập phương trình hóa học của các phản ứng oxi hóa ­ khử sau đây theo phương pháp thăng bằng electron: t0 a. FexOy + H2SO4 đ Fe2(SO4)3 +SO2 + H2O b. Mg + HNO3 Mg(NO3)2 + NH4NO3 + H2O to c. FeS2 + H2SO4 đ Fe2(SO4)3 +SO2 + H2O d. Al + HNO3 Al(NO3)3 + NO + N2O + H2O (Biết ở phản ứng d thì tỉ khối của hỗn hợp khí NO và N2O so với hiđro bằng 16,75). 2. Nêu hiện tượng và viết phương trình phản ứng xảy ra trong các thí nghiệm sau: a. Sục từ từ khí sunfurơ đến dư vào cốc chứa dung dịch brom. b. Dẫn khí ozon vào dung dịch KI, chia dung dịch sau phản ứng thành hai phần: phần 1 nhỏ vài giọt dung dịch hồ tinh bột; phần 2 nhỏ vài giọt dung dịch phenolphtalein. Câu 3: (2điểm) Hỗn hợp bột A chứa Mg và Fe. Cho 3,16 gam hỗn hợp A tác dụng với 250ml dung dịch CuCl2 nồng độ z (mol/lít). Khuấy đều hỗn hợp, lọc rửa kết tủa, thu được dung dịch B và 3,84 gam chất rắn D. Thêm vào dung dịch B một lượng dư dung dịch NaOH loãng, lọc kết tủa tạo thành, rồi nung kết tủa trong không khí ở nhiệt độ cao đến khối lượng không đổi thu được 1,4 gam chất rắn E gồm hai oxit kim loại. Biết các phản ứng xảy ra hoàn toàn. a. Viết phương trình hóa học của các phản ứng xảy ra. b. Tính thành phần phần trăm khối lượng của mỗi kim loại trong hỗn hợp A và giá trị z. Câu 4: (2điểm) 1. Hoàn thành các phương trình phản ứng sau và cho biết các chất ứng với các chữ cái A, B, D, E, G, X, Y, T, Q: to a. A + H2SO4 đ B+ D + E b. E + G + D X + H2SO4 c. A + X Y + T d. A + B Q e. G + T X 2. Trình bày phương pháp hóa học tách riêng từng chất ra khỏi hỗn hợp chứa BaO, MgO và CuO. Câu 5: (2điểm) Hòa tan hoàn toàn m gam hỗn hợp X gồm FeO, Fe2O3 và Fe3O4 bằng lượng vừa đủ dungdịchH2SO4 loãngthuđược500mldungdịchY.ChiaYthành2phần bằng nhau: Cô cạn phần 1 thu được 31,6 gam hỗn hợp muối khan. Sục khí clo dư vào phần 2, sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, cô cạn dung dịch thì thu được 33,375 gam hỗn hợp muối khan. a. Viết phương trình hóa học các phản ứng xảy ra. b. Tính m và nồng độ mol/lít các chất có trong dung dịch Y. ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­Hết­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ Họ và tên thí sinh ...................................................................Số báo danh................ Chữ kí giám thị 1.............................................. Chữ kí giám thị 2............................. Ghi chú: Học sinh không dùng bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học ĐÁP ÁN VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM THI HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC LỚP 10 NĂM HỌC 2012 ­2013 I. HƯỚNG DẪN CHUNG ­ Học sinh làm theo cách khác nhưng lập luận đúng vẫn cho đủ điểm. ­ Nếu học sinh giải theo phương trình phản ứng mà không cân bằng thì không cho điểm phần tính toán, nếu cân bằng bị sai hệ số chất không sử dụng đến quá trình lập hệ thì không cho điểm phương trình nhưng vẫn chấm kết quả giải. Câu 1: Δc 2. Nếu không dùng thì không chấm kết quả Câu 2: 1. Không cần viết lại phương trình 2. Phải nhạt màu dung dịch brom mới đến mất màu Câu 4: to 1t0000 C 2. Nếu học sinh sử dụng phương trình Ba(OH)2 BaO + H2O thì vẫn chấp nhận nhưng nếu Ba(OH)2 BaO + H2O thì không cho điểm phương trình này. II. ĐÁP ÁN­BIỂU ĐIỂM CHI TIẾT CÂU ĐÁP ÁN Câu 1: (2điểm) BIỂU ĐIỂM 1. Đặt Z, N lần lượt là số hạt p, n có trong nguyên tử M ta có hệ phương trình 2Z + N = 79+3 Z = 26 2Z N= 19+ 3 N= 30 0,2đ a. Cấu hình electron nguyên tử của M là: 1s22s22p63s23p63d64s2 0,2đ M ở ô thứ 26, chu kì 4 nhóm VIIIB trong bảng tuần hoàn. 0,2đ b. Cấu hình electron của ion Fe2+ là: 1s22s22p63s23p63d6 0,2đ Cấu hình electron của ion Fe3+ là: 1s22s22p63s23p63d5 0,2đ 2. Vì R tạo được hợp chất khí với H nên R là phi kim. 0,1đ Giả sử R thuộc nhóm x (x4). Theo giả thiết R R+8 x.100 công thức của R với H là RH8­x a= công thức oxit cao nhất của R là R2Ox 0,1 đ 2R+16x.100� b = R+8x.100 b= a R4+38xx 8811 b R+8­7x 4 suy ra Xét bảng 0,1đ x 4 5 R 12 có C 18,14 loại 6 24,28 loại 7 30,42 loại a. Vậy R là C b. Công thức của R với H là CH4 H H­:C:­H H Công thức electron; Công thức cấu tạo Oxti cao nhất của R là CO2 Công thức electron O:: C ::O; Công thức cấu tạo O=C=O 0,1đ 0,2đ 0,2đ c. Δc = cC cH Trong hợp chất CH4 có =2,55­0,22=0,35<0,4 nên liên kết giữa C­H 0,1đ là liên kết cộng hóa trị không cực Δc = cO cC Trong hợp chất CO2 có 0, =3,44­2,55=0,89 0,1đ Δc = 0,89 0,4<<1,7 nên liên kết giữa C=O là liên kết cộng hóa trị phân cực Câu 2: (2điểm) 1.a. t0 0,125đ 2FexOy +(6x­2y)H2SO4 đ xFe2(SO4)3 +(3x­2y)SO2 +(6x­2y)H2O 0,125đ 1.b. 0,125đ 4Mg + 10HNO3 4Mg(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O 0,125đ 4x Mg Mg+2 + 2e 1x N+5 + 8e N­3 1.c. to 0,125đ 2FeS2 + 14H2SO4 đ Fe2(SO4)3 + 15SO2 + 14H2O 0,125đ 1x 2FeS2 2Fe+3 + 4S+4 +22e 11x S+6 +2e S+4 1.d. 0,125đ 17Al + 66HNO3 17Al(NO3)3 + 9NO + 3N2O + 33H2O 30a+44b = 33,5� a = 3 0,125đ do 17x Al Al+3 + 3e ... - tailieumienphi.vn