Xem mẫu
- ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
ĐỀ TÀI
Thành lập bản đồ địa hình
tỷ lệ lớn bằng công nghệ
đo ảnh số
- §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh
Môc lôc
Trang
Lêi nãi ®Çu ……………………………………………………………………..2
Ch¬ng 1: B¶n ®å ®Þa h×nh vµ c¸c ph¬ng ph¸p thµnh lËp
B§§H…………………...4
1.1.Giíi thiÖu chung vÒ b¶n ®å ®Þa h×nh………………………………………..4
1.2.C¸c ph¬ng ph¸p thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh…………………….................18
Ch¬ng 2: C«ng nghÖ thµnh lËp B§§H b»ng ph¬ng ph¸p ®o ¶nh sè…..23
2.1. Kh¸i niÖm chung vÒ ¶nh sè………………………………………………23
2.2. HÖ thèng tr¹m ®o vÏ ¶nh sè…………………….……..………………….27
2.3. Mét sè kü thuËt xö lý ¶nh sè……………………………………………..35
2.4. Kü thuËt khíp ¶nh………………………………………………………..36
2.5. Quy tr×nh ®o vÏ B§§H b»ng ph¬ng ph¸p ®o ¶nh sè……………….…..40
Ch¬ng3: §é chÝnh x¸c cña b¶n ®å ®Þa h×nh ®îc thµnh lËp
b»ng c«ng nghÖ ®o ¶nh sè …..……………………………………………...54
3.1. C¸c nguån sai sè ¶nh hëng ®Õn ®é chÝnh x¸c cña b¶n ®å ®Þa h×nh …….54
3.2 .Sai sè cña tÊm ¶nh hµng kh«ng…………………………………………..54
3.3. Sai sè trong qu¸ tr×nh ®o ¶nh …………………………………………….60
3.4. Sai sè cña ph¬ng ph¸p…………………………………………………..66
3.5. ¦u nhîc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p..……………………………………....66
Ch¬ng 4: PhÇn thùc nghiÖm……………………………………...............69
4.1. Kh¸i qu¸t t×nh h×nh ®Æc ®iÓm khu ®o …………………………………...69
4.2 Thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín khu vùc Tïng L©m…..………………76
KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ …………………………………………………………90
Tµi liÖu tham kh¶o………………………………………………………….....94
TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46
1
- §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh
Lêi nãi ®Çu
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y khoa häc c«ng nghÖ ngµy cµng ph¸t triÓn ®Æc biÖt lµ
c«ng nghÖ tin häc nã ®· thóc ®Èy sù ph¸t triÓn hÇu hÕt c¸c ngµnh khoa häc trong ®ã
cã ngµnh khoa häc ®o ¶nh. Sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña kü thuËt tÝnh to¸n vµ c«ng
nghÖ th«ng tin céng víi sù ph¸t triÓn ngµy cµng hoµn thiÖn cña lý thuyÕt ®o ¶nh
trong nh÷ng thËp kü gÇn ®©y ®· cho ra ®êi ph¬ng ph¸p ®o ¶nh míi ®o ¶nh míi ®ã
lµ ph¬ng ph¸p ®o ¶nh sè. Tríc ®©y viÖc xö lý c¸c tÊm ¶nh t¬ng tù trªn c¸c m¸y
toµn n¨ng cång kÒnh, s¶n phÈm lµm ra lu tr÷ rÊt khã kh¨n th× giê ®©y nhê cã viÖc
®o vÏ trªn c¸c tr¹m ¶nh sè chuyªn dïng, c¸c tÊm ¶nh ®îc xö lý nhanh chãng víi
sù tù ®éng hãa cao, cho ra nh÷ng s¶n phÈm nhanh chãng víi sù tù ®éng hãa cao,
cho ra nh÷ng s¶n phÈm ®a d¹ng vµ kh¶ n¨ng cËp nhËt th«ng tin nhanh, qu¶n lý lu
tr÷ rÊt thuËn lîi vµ dÔ dµng.
Nh chóng ta ®· biÕt c«ng t¸c thµnh lËp b¶n ®å trªn tr¹m ¶nh sè th× sù thay ®æi
lín nhÊt so víi ph¬ng ph¸p t¬ng tù vµ gi¶i tÝch lµ thiÕt bÞ m¸y mãc, c«ng nghÖ vµ
c¸c c«ng cô hç trî ë yÕu tè con ngêi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ c ¸c s¶n
phÈm míi ®îc t¹o ra. Tuy nhiªn ¶nh sè kh«ng lµm thay ®æi nguyªn lý ®o vÏ ¶nh.
ViÖc thµnh lËp, ®o vÏ b¶n ®å trªn tr¹m ¶nh sè nhê ¸p dông nh÷ng thµnh tùu tin
häc ®· cho chóng ta nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt lîng cao vµ nhanh chãng, tÝnh kinh
tÕ cao. ¶nh sè kh«ng nh÷ng ph¶n ¸nh chÝnh x¸c kh¸ch quan c¸c ®èi tîng cÇn ®o
vÏ bëi v× nã thÓ hiÖn ë d¹ng kh«ng gian ba chiÒu (X, Y, Z) mµ b¶o qu¶n nã còng rÊt
dÔ dµng vµ thuËn tiÖn. Ngµy nay khoa häc kü thuËt kh«ng ngõng ph¸t triÓn ®Æc biÖt
lµ trong lÜnh vùc th«ng tin. Muèn n©ng cao chÊt lîng, kh¶ n¨ng tù ®éng hãa cña
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt b¶n ®å th× cÇn ph¶i cã nh÷ng quy tr×nh s¶n xuÊt hîp lý. §Ó lµm
râ ®îc ®iÒu nµy chóng ta cÇn hiÓu râ vÒ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt b¶n ®å tõ ®ã cã nh÷ng
thay ®æi phï hîp víi sù ph¸t triÓn míi lµ ®iÒu hÕt søc cÇn thiÕt ®èi víi mçi ngêi
®Æc biÖt lµ chóng t«i nh÷ng sinh viªn s¾p ra trêng. C¨n cø v µo ®iÒu kiÖn, c¬ së cña
TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46
2
- §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh
bé m«n tr¾c ®Þa ¶nh cïng víi sù híng dÉn tËn t×nh cña thÇy gi¸o TS. TrÇn §×nh
TrÝ t«i ®· thùc hiÖn ®å ¸n tèt nghiÖp nµy víi ®Ò tµi:
“Thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín b»ng c«ng nghÖ ®o ¶nh sè”.
Néi dung cña ®å ¸n ®îc tr×nh bµy cô thÓ vµ chi tiÕt trong bèn ch¬ng nh sau:
Lêi nãi ®Çu
Ch¬ng 1: B¶n ®å ®Þa h×nh vµ c¸c ph¬ng ph¸p thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh
Ch¬ng 2: Quy tr×nh thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh b»ng c«ng nghÖ ®o ¶nh sè.
Ch¬ng 3: §é chÝnh x¸c b¶n ®å ®Þa h×nh ®îc thµnh lËp b»ng c«ng nghÖ ®o
¶nh sè.
Ch¬ng 4: Thùc nghiÖm ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1 : 2000.
KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o TiÕn SÜ TrÇn §×nh TrÝ ®· nhiÖt t×nh chØ
b¶o em trong suèt qu¸ tr×nh lµm ®å ¸n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy gi¸o
trong trêng, khoa tr¾c ®Þa, mé m«n tr¾c ®Þa ®· d¹y b¶o em trong suèt n¨m n¨m
häc qua.
Xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c b¹n ®ång nghiÖp ®· gióp ®ì, ®éng viªn.
MÆc dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng t×m tßi häc hái nhng víi tr×nh ®é vµ kinh nghiÖm
cßn h¹n chÕ nªn ®å ¸n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt chÝnh v× vËy em rÊt mong
®îc sù chØ b¶o cña c¸c thÇy c« gi¸o trong Bé m«n ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c b¹n
®ång nghiÖp.
Hµ néi, th¸ng 10/2006
Sinh viªn:
TrÇn ThÞ ¸i Lan
TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46
3
- §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh
Ch¬ng 1
b¶n ®å ®Þa h×nh vµ c¸c ph¬ng ph¸p thµnh
lËp b¶n ®å ®Þa h×nh
1.1. Giíi thiÖu chung vÒ b¶n ®å ®Þa h×nh
1.1.1. Kh¸i niÖm vÒ b¶n ®å ®Þa h×nh
C«ng t¸c ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh lµ mét nhu cÇu thiÕt yÕu vµ nã ®ãng gãp mét
vai trß hÕt søc quan träng trong ngµnh tr¾c ®Þa b¶n ®å vµ c¸c ngµnh kh¸c cã liªn
quan. B¶n ®å ®Þa h×nh kh«ng nh÷ng cã vai trß trß quan träng trong ®êi sèng x· héi,
phôc vô cho s¶n xuÊt, nghiªn cøu khoa häc vµ an ninh quèc phßng mµ nã cßn c¬ së
dùa vµo ®ã ®Ó thµnh lËp c¸c b¶n ®å chuyªn ®Ò.
B¶n ®å ®Þa h×nh lµ h×nh ¶nh thu nhá mét phÇn hay toµn bé bÒ mÆt tr¸i ®Êt dùa
trªn mét quy luËt to¸n häc nhÊt ®Þnh, c¸c yÕu tè néi dung ®îc thÓ hiÖn b»ng ng«n
ng÷ b¶n ®å vµ ®· th«ng qua mét qu¸ tr×nh tæng qu¸t ho¸ nh»m ph¶n ¸nh sù ph©n bè
c¸c tÝnh chÊt, c¸c mèi quan hÖ, sù biÕn ®æi c¸c ®èi tîng vµ c¸c hiÖn tîng tù
nhiªn, kinh tÕ x· héi phï hîp víi môc ®Ých sö dông ®Ò tµi , tû lÖ b¶n ®å vµ c¸c ®Æc
®iÓm ®Þa lý l·nh thæ.
B¶n ®å ®Þa h×nh thuéc lo¹i b¶n ®å ®Þa lý chung. Néi dung b¶n ®å ®Þa h×nh bao
gåm c¸c yÕu tè sau: thuû hÖ, ®êng giao th«ng, d¸ng ®Êt, líp phñ thùc vËt, thæ
nhìng… Tuú theo møc ®é ®Çy ®ñ cña néi dung mµ møc ®é tû mØ, chi tiÕt cña c¸c
®Æc trng cho c¸c ®èi tîng vµ hiÖn tîng ®îc biÓu thÞ b¶n ®å ®Þa h×nh thuéc
nhãm b¶n ®å trang trÝ .
B¶n ®å ®Þa h×nh cã vai trß rÊt lín trong thùc tÕ s¶n xuÊt, trong nghiªn cøu khoa
häc vµ trong nghiªn cøu qu©n sù, c¸c b¶n ®å ®Þa h×nh lµ c¸c tµi liÖu c¬ b¶n dïng ®Ó
thµnh lËp b¶n ®å tû lÖ bÐ h¬n.
TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46
4
- §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh
Phô thuéc vµo tû lÖ b¶n ®å mµ møc ®é sö dông chóng kh¸c nhau. vÝ dô: ®Ó lËp
mét kÕ ho¹ch chung cho mét c«ng tr×nh x©y dùng thêng dïng lo¹i b¶n ®å ®Þa h×nh
kh¸i qu¸t. Nhng ®Ó kh¶o s¸t c«ng tr×nh vµ thiÕt kÕ c¸c c«ng tr×nh th× ngêi ta l¹i
dïng b¶n ®å ®Þa h×nh lín.
§Ó gi¶i quyÕt mét c«ng t¸c thiÕt kÕ, kh¶o s¸t nµo ®ã vÒ tæ chøc kinh tÕ hoÆc
b¶o vÖ ®Êt níc, ngêi ta dïng mét bé b¶n ®å ë c¸c tû lÖ kh¸c nhau cña tõng l¶nh
thæ kh¸c nhau.V× vËy yªu cÇu néi dung cña b¶n ®å ®Þa h×nh ë c¸c tû lÖ kh¸c nhau
ph¶i phï hîp víi nhau .
1.1.2. Néi dung cña b¶n ®å ®Þa h×nh
C¸c yÕu tè c¬ b¶n cña b¶n ®å ®Þa h×nh lµ: thuû hÖ, c¸c ®iÓm d©n c, c¸c ®èi
tîng c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, v¨n ho¸, m¹ng líi c¸c ®êng giao th«ng, d¸ng
®Êt, líp phñ thùc vËt vµ thæ nhìng, c¸c ®êng ranh giíi…tÊt c¶ c¸c ®èi tîng nãi
trªn ®îc ghi chó c¸c ®Æc trng chÊt lîng. Khi sö dông b¶n ®å ®Þa h×nh th× viÖc
®Þnh híng cã ý nghÜa quan träng. Do vËy c¸c vËt ®Þnh híng còng lµ yÕu tè cña
néi dung cña b¶n ®å ®Þa h×nh.
Trong b¶n ®å ®Þa h×nh yÕu tè ®Æc trng lµ ®é cao cña c¸c yÕu tè ®Þa h×nh ®Þa
vËt. Do ®ã trªn b¶n ®å ®Þa h×nh ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè x©y dùng c¬ së to¸n häc
bao gåm:
- C¬ së tr¾c ®Þa lµ c¸c ®iÓm cña líi tr¾c ®Þa nhµ níc vµ c¸c ®iÓm cña líi ®o
vÏ mÆt b»ng.
- C¬ së ®é cao lµ c¸c ®iÓm mµ ®é cao cña chóng ®îc x¸c ®Þnh b»ng ph¬ng
ph¸p h×nh häc hoÆc ®é cao lîng gi¸c.
B¶n ®å ®Þa h×nh cßn thÓ hiÖn néi dung vÒ c¸c yÕu tè ®Þa h×nh ®Þa vËt, d©n c.
- C¸c ®Þa vËt ®Æc trng, ®éc lËp cã thÓ lµm nh÷ng vËt ®Þnh híng.
- HÖ thèng ®êng giao th«ng, ®Æc ®iÓm chÊt lîng ®êng vµ c¸c c«ng tr×nh x©y
dùng phô cËn.
- HÖ thèng thuû hÖ vµ c¸c c«ng tr×nh x©y dùng trªn nã.
- D©n c vµ ghi chó d©n c theo ®Æc ®iÓm vÒ lo¹i c tró, sè lîng ngêi.
TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46
5
- §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh
- D¸ng ®Êt, c¸c ®iÓm ghi chó ®é cao.
- Líp phñ thùc vËt vµ ®Êt ®¸, ®Çm lÇy, rõng, bôi c©y, th¶o nguyªn, sa m¹c…
- Ranh giíi hµnh chÝnh - chÝnh trÞ cña c¸c khu vùc.
Sau ®©y ta sÏ ®Ò cËp ®Õn mét sè ®èi tîng trong néi dung b¶n ®å ®Þa h×nh.
1. §Þa vËt ®Þnh híng.
§ã lµ nh÷ng ®èi tîng cña khu vùc, nã cho phÐp ta x¸c ®Þnh vÞ trÝ nhanh chãng
vµ chÝnh x¸c trªn b¶n ®å (vÝ dô: c¸c toµ nhµ cao, nhµ thê, cét c©y sè…) C¸c ®Þa vËt
®Þnh híng cßn c¶ mét sè ®Þa vËt kh«ng nh« cao so víi mÆt ®Êt nhng dÔ dµng nhËn
biÕt (ng· ba, ng· t ®êng, c¸c giÕng ë ngoµi vïng d©n c, c©y ®éc lËp..)
2. HÖ thèng thuû v¨n.
C¸c yÕu tè thuû hÖ ®îc biÓu thÞ tû mØ trªn b¶n ®å ®Þa h×nh. Trªn b¶n ®å biÓu
thÞ c¸c ®êng bê biÓn, bê hå, bê cña c¸c con s«ng lín ®îc vÏ b»ng hai nÐt.
Trªn b¶n ®å biÓu thÞ tÊt c¶ c¸c con s«ng cã chiÒu dµi tõ 1 cm trë lªn. Ngoµi ra
cßn thÓ hiÖn c¸c kªnh ®µo, m¬ng m¸ng, c¸c nguån níc tù nhiªn vµ nh©n t¹o.
§ång thêi cßn ph¶i thÓ hiÖn c¸c thiÕt bÞ thuéc thuû hÖ nh: (c¸c bÕn c¶ng, cÇu,
cèng, tr¹m thuû ®iÖn, ®Ëp…)
Sù biÓu thÞ c¸c yÕu tè thuû hÖ cßn ®îc bæ sung b»ng c¸c ®Æc trng chÊt lîng
vµ sè lîng, ®é mÆn cña níc, ®Æc ®iÓm ®é cao cña ®êng bê, ®é s©u vµ ®é réng
cña s«ng, tèc ®é níc ch¶y. Trªn b¶n ®å s«ng ®îc thÓ hiÖn b»ng mét nÐt hay hai
nÐt phô thuéc vµo ®é réng cña nã ë thùc ®Þa vµ tû lÖ b¶n ®å.
3. C¸c ®iÓm d©n c.
C¸c ®iÓm d©n c lµ mét trong yÕu tè quan träng nhÊt cña b¶n ®å ®Þa h×nh .
C¸c ®iÓm d©n c ®îc ®Æc trng bëi kiÓu c tró, sè ngêi vµ ý nghÜa hµnh
chÝnh chÝnh trÞ cña nã. Theo kiÓu c tró ph©n ra lµm c¸c nhãm: C¸c thµnh phè, c¸c
®iÓm d©n c kiÓu thµnh phè (khu c«ng nh©n, khu phè, ven ®êng s¾t, n¬i nghØ m¸t)
C¸c ®iÓm d©n c n«ng th«n (th«n, Êp, nhµ ®éc lËp) kiÓu d©n c ®îc thÓ hiÖn
trªn b¶n ®å ®Þa h×nh b»ng kiÓu ghi chó tªn cña nã.
TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46
6
- §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh
Khi thÓ hiÖn c¸c ®iÓm d©n c trªn b¶n ®å ®Þa h×nh ph¶i gi÷ ®îc ®Æc ®iÓm, ®Æc
trng cña chóng vÒ quy ho¹ch cÊu tróc. Trªn c¸c b¶n ®å tû lÖ cµng lín th× sù biÓu
thÞ c¸c ®iÓm d©n c cµng tû mØ, khi thu nhá tû lÖ ph¶i tiÕn hµnh tæng qu¸t ho¸.
Trªn b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:2000 cã thÓ biÓu thÞ tÊt c¶ c¸c vËt kiÕn tróc theo
kÝch thíc cña chóng, ®ång thêi thÓ hiÖn ®îc ®Æc ®iÓm cña ®Þa vËt ®Æc trng cña
vËt liÖu x©y dùng, ®é réng cña c¸c ®êng trong khu d©n c còng ®îc thÓ hiÖn theo
®óng tû lÖ.
Trªn b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:10000 c¸c ®iÓm d©n c ®îc th Ó hiÖn b»ng quy
íc ký hiÖu c¸c ng«i nhµ vµ c¸c kiÕn tróc riªng biÖt. Nhng trong ®ã ph¶i cã lùa
chän nhÊt ®Þnh. Trong mét sè trêng hîp ph¶i thay ®æi kÝch thíc vÒ mÆt b»ng ®é
réng cña ®êng s¸ trong khu d©n c.
Trªn b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:25000 ®Õn 1:100000 th× sù biÓu thÞ kh«ng ph¶i
chñ yÕu lµ c¸c vËt kiÕn tróc riªng biÖt mµ lµ c¸c « phè. Trong ®ã ®Æc trng sè lîng
®îc kh¸i qu¸t. Víi b¶n ®å 1:100 000 th× c¸c ng«i nhµ trong « phè kh«ng ®îc thÓ
hiÖn. Sù biÓu thÞ c¸c ®êng phè ví ®é réng quy ®Þnh (0.5-0.8 mm) ®iÒu nµy mang
®Õn sù ¶nh hëng lµ gi¶m diÖn tÝch c¸c « phè trªn b¶n ®å.
C¸c b¶n ®å tû lÖ 1:100 000 vµ nhá h¬n ph¶i biÓu thÞ tÊt c¶ c¸c ®iÓm d©n c.
4. M¹ng líi ®êng s¸ giao th«ng vµ ®êng d©y liªn l¹c.
Trªn c¸c b¶n ®å ®Þa h×nh m¹ng líi ®êng s¸ ®îc thÓ hiÖn tû mØ vÒ kh¶ n¨ng
giao th«ng vµ tr¹ng th¸i cña ®êng. M¹ng líi ®êng s¸ ®îc thÓ hiÖn chi tiÕt hoÆc
lµ kh¸i lîc tuú thuéc vµo b¶n ®å. Do vËy cÇn ph¶i ph¶n ¸nh ®óng ®¾n mËt ®é cña
líi ®êng s¸ giao th«ng cô thÓ lµ híng, vÞ trÝ cña c¸c con ®êng vµ chÊt lîng cña
chóng.
Trong c¸c b¶n ®å ®Þa h×nh ®êng s¸ ®îc ph©n ra thµnh nhiÒu lo¹i gåm: ®êng
s¾t, ®êng r¶i mÆt, ®êng ®Êt. C¸c ®êng s¾t ®îc ph©n chia theo ®é réng cña c¸c
®êng ray, theo sè ®êng ray, tr¹ng th¸i cña ®êng, d¹ng ®Çu m¸y xe löa. Trªn
®êng s¾t ph¶i biÓu thÞ ®îc c¸c nhµ ga, c¸c kiÕn tróc vµ trang thiÕt bÞ thuéc ®êng
TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46
7
- §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh
s¾t (th¸p níc, tr¹m canh, c¸c ®o¹n ®êng ngÇm, c¸c ®o¹n ®êng ®¾p cao, cÇu
cèng…)
Ngoµi ra cßn cã c¸c lo¹i ®êng còng ph¶i ®Ò cËp trªn b¶n ®å lµ:
- C¸c ®êng quèc lé, tØnh lé, huyÖn lé.
- C¸c ®êng r¶i nhùa tèt.
- C¸c ®êng ®¸.
- C¸c ®êng ®Êt lín.
- C¸c ®êng mßn.
- C¸c ®êng mßn trªn c¸c b¶n ®å tû lÖ 1:10 000 vµ lín h¬n thÓ hiÖn tÊt c¶ c¸c
con ®êng, trªn c¸c b¶n ®å tû lÖ 1:25 000 th× thÓ hiÖn cã sù lùa chän nh con ®êng
trªn ®ång ruéng vµ ë nh÷ng n¬i ®êng x¸ cã mËt ®é cao. Cßn ë c¸c b¶n ®å cã tû lÖ
nhá h¬n th× sù lùa chän ph¶i cã sù kh¸i qu¸t cao h¬n
- Khi lùa chän ph¶i xÐt ®îc ý nghÜa cña c¸c ®êng x¸, ph¶i biÓu thÞ nh÷ng
con ®êng ®¶m b¶o mèi liªn hÖ gi÷a d©n c víi nhau, víi c¸c nhµ ga, xe löa, bÕn
tµu, s©n bay vµ c¸c con ®êng dÉn ®Õn nguån níc.
- §Æc ®iÓm lµ khi biÓu diÔn líi ®êng s¸ trªn b¶n ®å ®Þa h×nh lµ ph¶i truyÒn
®¹t chÝnh x¸c ®êng s¸ ®¶m b¶o chÊt lîng theo ®óng tû lÖ b¶n ®å. Ngoµi ra trªn
b¶n ®å ®Þa h×nh cÇn ph¶i thÓ hiÖn râ ®êng d©y liªn l¹c ®ã lµ c¸c ®êng ®iÖn tho¹i
®êng ®iÖn b¸o, c¸c tr¹m liªn l¹c, tr¹m ®iÖn tho¹i, ®iÖn b¸o tr¹m v« tuy Õn, ®êng
d©y ®iÖn cao thÕ vµ c¶ tr¹m biÕn ¸p.
5. D¸ng ®Þa h×nh.
D¸ng ®Êt trªn b¶n ®å ®Þa h×nh ®îc biÓu thÞ b»ng c¸c ®êng b×nh ®é kho¶ng
cao ®Òu ®îc quy ®Þnh theo tõng tû lÖ b¶n ®å. CÇn thÓ hiÖn ®Çy ®ñ c¸c tÝnh chÊt ®Æc
trng cña ®Þa h×nh ®¶m b¶o cho môc ®Ých x©y dùng ®Æc biÖt lµ ë ®ång b»ng. Khi
cÇn thiÕt cã thÓ biÓu thÞ thªm c¸c ®êng b×nh ®é phô (b×nh ®é nöa kho¶ng cao ®Òu)
vµ ®êng b×nh ®é bæ sung. Trong nhiÒu trêng hîp ngêi ta cßn t¨ng dµy kho¶ng
cao ®Òu c¬ b¶n, kho¶ng cao ®Òu lín nhÊt thêng dïng cho c¸c vïng nói cao.
TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46
8
- §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh
Trªn b¶n ®å ph¶i biÓu thÞ ®Çy ®ñ c¸c d¹ng ®Þa h×nh cã liªn quan ®Õn sù h×nh
thµnh tù nhiªn (nh c¸c d·y nói cña ®Ønh nói, yªn nói, thung lòng…) vµ c¸c ®Þa
h×nh nh©n t¹o (nh chç ®µo s©u, chç ®¾p cao, c¸c lo¹i ®ª ®Ëp ng¨n níc, c¸c ng«i
mé cæ…).
Tríc tiªn cÇn x¸c ®Þnh ®Æc ®iÓm chung cña d¸ng ®Êt vµ v¹ch ra d¹ng ®Þa h×nh
c¬ b¶n ®Æc trng cho d¸ng ®Êt, chØ ra c¸c ®iÓm quan träng ph¶n ¸nh ®îc ®Æc ®iÓm
®é dèc cña c¸c sên gÇn ®Ønh, ®Æc ®iÓm cña lßng m¸ng m¬ng suèi.
§Ó ®Æc trng ®Çy ®ñ h¬n cho ®Þa h×nh trªn b¶n ®å ngêi ta cßn ghi chó ®é cao
®êng b×nh ®é, ®é cao cña c¸c ®iÓm cã tÝnh chÊt khèng chÕ. §Ó ®îc ®Þa h×nh, trªn
c¸c ®êng b×nh ®é ë ®Ønh, ë yªn nói hoÆc ë n¬i d¹ng ®Þa h×nh kh«ng râ rµng ngêi
ta cßn ®Æt v¹ch chØ dèc. Nh÷ng yÕu tè d¸ng ®Êt mµ ®êng b×nh ®é kh«ng thÓ hiÖn
®îc th× ®îc biÓu thÞ b»ng c¸c ký hiÖu riªng (vÝ dô: v¸ch ®øng, nói ®¸ v«i) ngoµi ra
trªn b¶n ®å ®Þa h×nh cßn ghi chó ®é cao.
Tríc khi biªn vÏ d¸ng ®Êt th× ph¶i x¸c ®Þnh râ nh÷ng ®Æc ®iÓm chung vµ
nh÷ng d¹ng ®Þa h×nh c¬ b¶n vµ ®Æc trng cña nã.
6. Líp phñ thùc vËt vµ ®Êt.
Trªn c¸c b¶n ®å ®Þa h×nh c¸c lo¹i rõng, vên c©y, ®ån ®iÒn, ruéng, ®ång cá,
th¶o nguyªn, c¸t mÆn… Ranh giíi cña c¸c khu thùc phñ vµ cña c¸c lo¹i ®Êt th× ®îc
biÓu thÞ b»ng c¸c ®êng chÊm. Cßn diÖn tÝch bªn trong ®êng viÒn th× vÏ c¸c ký
hiÖu quy íc ®Æc trng cho tõng lo¹i ®Êt (trõ ruéng cµy cÊy th× diÖn tÝch ®Ó trèng)
ranh giíi ®êng viÒn yªu cÇu cÇn ph¶i râ nÐt, râ rµng ®Æc biÖt lµ c¸c chç ch¼ng h¹n
dïng c¸c ký hiÖu kh¸c nhau ®Ó ph©n biÖt lo¹i ®Çm lÇy, ®Çm qua l¹i ®îc, ®Çm khã
®i qua vµ ®Çm kh«ng ®i qua ®îc. Ngoµi ra cßn ph¶i ghi chó ®é s©u cña ®Çm (tÝnh
tíi n¬i ®Êt cøng)
Rõng ®îc ph©n ra rõng giµ, rõng non, rõng dµy, rõng tha vµ ghi chó ®é cao
cña c©y, ®êng kÝnh, lo¹i c©y trång. §ång cá ph©n ra ®ång cá kh«, ®ång cá ít.
Th¶o nguyªn ph©n ra th¶o nguyªn cã c©y, th¶o nguyªn b¸n hoang m¹c, th¶o nguyªn
cã ®¸.
TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46
9
- §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh
Khi tiÕn hµnh vÏ thùc vËt vµ lo¹i ®Êt ®¸ th× ®Òu ph¶i tiÕn hµnh lùa chän vµ kh¸i
qu¸t viÖc chän läc dùa theo tiªu chuÈn kÝch thíc diÖn tÝch nhá nhÊt cña c¸c ®êng
viÒn thÓ hiÖn trªn b¶n ®å. Nªn nh÷ng n¬i tËp trung nhiÒu ®êng viÒn cã diÖn tÝch
nhá h¬n tiªu chuÈn th× kh«ng ®îc lo¹i bá mµ ph¶i thÓ hiÖn b»ng c¸ch kÕt hîp víi
c¸c lo¹i ®Êt hoÆc thùc vËt hoÆc gép vµo mét ®êng viÒn chung, hoÆc dïng ký hiÖu
quy íc kh«ng cÇn ®êng viÒn. Ranh giíi cña c¸c lo¹i thùc vËt vµ ®Êt cÇn ®îc thÓ
hiÖn chÝnh x¸c vÒ ph¬ng diÖn ®å ho¹, thÓ hiÖn râ rµng nh÷ng chç ngoÆt cã ý nghÜa
®Þnh híng.
7. Ranh giíi ®Þa giíi hµnh chÝnh.
Ngoµi ®êng biªn giíi quèc gia trªn c¸c b¶n ®å ®Þa h×nh cßn ph¶i biÓu thÞ c¸c
®Þa giíi cña c¸c cÊp hµnh chÝnh. Cô thÓ lµ trªn c¸c b¶n ®å cã tû lÖ 1:5000 vµ lín
h¬n th× biÓu thÞ tõ ®Þa giíi x· trë lªn, trªn b¶n ®å tû lÖ 1:100000 th× kh«ng biÓu thÞ
®Þa giíi x·. C¸c ®êng ranh giíi ph©n chia hµnh chÝnh- chÝnh trÞ ®ßi hái ph¶i biÓu
thÞ râ rµng, chÝnh x¸c.
1.1.3. Ph©n lo¹i tû lÖ vµ chia m¶nh b¶n ®å ®Þa h×nh.
1. Ph©n lo¹i theo tû lÖ.
B¶n ®å tû lÖ lín thµnh lËp trªn mÆt ph¼ng chiÕu h×nh Gauss, Elipxoid Kraopxki
hoÆc UTM theo hÖ to¹ ®é cao nhµ níc 1972 hoÆc VN-2000. B¶n ®å ®Þa h×nh c¸c
lo¹i tû lÖ 1:500; 1:1000; 1:2000; 1:5000 lµ hÖ thèng b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín.
B¶n ®å tû lÖ trung b×nh (1:10000 ®Õn 1:50000)
B¶n ®å tû lÖ nhá (1:100000 ®Õn 1:1000000 hoÆc nhá h¬n).
Trªn b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín ®ßi hái ®é chÝnh x¸c cao hÖ thèng c¸c ®iÓm
khèng chÕ tr¾c ®Þa, c«ng t¸c biªn vÏ c¸c ®èi tîng ®Þa h×nh, ®Þa vËt. Néi dung thÓ
hiÖn trªn b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín ph¶i chi tiÕt, râ rµng truyÒn t¶i ®Çy ®ñ th«ng tin
®Õn cho ngêi sö dông.
2. ph©n m¶nh b¶n ®å ®Þa h×nh.
B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín 1:500; 1:1000; 1:5000 ®îc thµnh lËp ë c¸c mói chiÕu
30 trªn bÒ mÆt ph¼ng chiÕu h×nh Gauss vµ trong hÖ to¹ ®é, ®é cao nhµ níc hiÖn
TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46
10
- §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh
hµnh. Khi diÖn tÝch khu ®o nhá h¬n 20 km2 vµ n»m c¸ch xa mèc tr¾c ®Þa nhµ níc
10 km th× sö dông hÖ to¹ ®é ®éc lËp ®Ó ®o vÏ.
Dùa vµo diÖn tÝch khu ®o ®Ó ph©n chia vµ ®¸nh dÊu m¶nh b¶n ®å. Ph©n m¶nh
b¶n ®å 1:1000000 ra 144 m¶nh 1:100000 ký hiÖu theo thø tù tõ 1 ®Õn 144 tõ tr¸i
qua ph¶i vµ tõ trªn xuèng díi, mçi m¶nh b¶n ®å nµy lµ c¬ së ph©n chia c¸c b¶n ®å
cã tû lÖ lín h¬n.
+ §èi víi diÖn tÝch lín h¬n 20 km2 tiÕn hµnh ®o vÏ thµnh lËp b¶n ®å tû lÖ
1:5000, 1:2000.
- Chia m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:100000 thµnh 386 m¶nh 1:5000
- Chia m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:5000 thµnh 6 phÇn, mçi phÇn t¬ng øng víi mét
m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:2000
+ §èi víi khu ®o cã diÖn tÝch b»ng hoÆc nhá h¬n 20km2 tiÕn hµnh ®o vÏ b¶n
®å tû lÖ 1:500; 1:1000; 1:2000; 1:5000.
Trêng hîp nµy chia vµ ®¸nh sè m¶nh dùa vµo trôc to¹ ®é vµ lÊy c¬ së lµ m¶nh
b¶n ®å tû lÖ 1:5000 ®ång thêi ®¶m b¶o sù thèng nhÊt vµ liªn tôc cho viÖc ®o vÏ tiÕp
theo.
- Chia m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:5000 thµnh 9 « vu«ng, mçi « cã kÝch thíc 1x1 km
t¬ng øng víi mét m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:2000
- Chia m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:2000 thµnh 4 m¶nh, mçi m¶nh cã kÝch thíc 0.5 x
0.5 km t¬ng øng víi m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:1000
- Chia m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:2000 thµnh 16 m¶nh, cã kÝch thíc lµ 0.25 x 0.25
km t¬ng øng víi m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:500
1.1.4. C¬ së to¸n häc khi thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh.
1. VÒ tû lÖ b¶n ®å ®Þa h×nh.
Theo quy ph¹m b¶n ®å ®Þa h×nh th× níc ta còng cïng d·y tû lÖ nh hÇu hÕt
c¸c níc kh¸c trªn thÕ giíi, gåm c¸c lo¹i tû lÖ sau: 1:2000; 1:5000; 1:10000;
1:25000; 1:50000; 1: 100000.
TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46
11
- §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh
C¸c lo¹i b¶n ®å ®Þa h×nh ë níc ta c¬ b¶n ®îc x©y dùng trong phÐp chiÕu
Gauss kruger hoÆc phÐp chiÕu UTM. Trong hÖ thèng mói chiÕu 60 ®îc phÐp sö
dông thµnh lËp víi c¸c b¶n ®å tû lÖ 1:10000 vµ nhá h¬n.Trong hÖ mói chiÕu 30 ®îc
sö dông thµnh lËp víi c¸c b¶n ®å cã tû lÖ lín h¬n 1:10000.
2. VÒ hÖ thèng to¹ ®é b¶n ®å ®Þa h×nh.
B¶n ®å ®Þa h×nh dïng hai lo¹i hÖ to¹ ®é ®ã lµ hÖ to¹ ®é ®Þa lý vµ hÖ to¹ ®é
vu«ng gãc. Trªn c¬ së phÐp chiÕu Gauss Kruger
+ HÖ thèng khèng chÕ to¹ ®é nhµ níc bao gåm:
- Líi to¹ ®é nhµ níc h¹ng I, II, III, IV.
- Líi to¹ ®é c¬ së t¬ng ®¬ng víi líi to¹ ®é h¹ng III.
- Líi to¹ ®é gi¶i tÝch cÊp I, II.
- Líi tam gi¸c nhá, ®êng chuyÒn kinh vÜ cÊp I, II.
+ HÖ thèng khèng chÕ ®é cao cña nhµ níc bao gåm:
- Líi ®é cao nhµ níc h¹ng I, II, III, IV.
- Líi ®é cao kü thuËt.
- Líi ®é cao ®o vÏ.
+Khi thµnh lËp b¶n ®å ë khu vùc nhá vµ ®éc lËp, ngêi ta sö dông hÖ to¹ ®é
vu«ng gãc, vµ ®îc quy íc gèc cña hÖ to¹ ®é nµy thêng ®îc chän lµ gèc T©y
Nam. Trôc X theo híng B¾c, trôc Y vu«ng gãc víi trôc X theo híng §«ng.
HiÖn nay, ë níc ta ®· chÝnh thøc sö dông hÖ VN-2000, hÖ VN-2000 cã c¸c
tham sè chÝnh sau:
Elipxoid quy chiÕu quèc gia lµ Elipxoid WGS-84 toµn cÇu ®îc x¸c ®Þnh vÞ trÝ
(®Þnh vÞ) phï hîp víi l·nh thæ ViÖt Nam trªn c¬ së sö dông c¸c ®iÓm GPS c¹nh dµi
cã ®é cao thuû chuÈn ph©n bè ®Òu trªn l·nh thæ.
§iÓm gèc to¹ ®é quèc gia: ®iÓm Noo ®Æt t¹i viÖn nghiªn cøu ®Þa chÝnh thuéc
tæng côc ®Þa chÝnh.
TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46
12
- §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh
Ngoµi ra, hÖ to¹ ®é nhµ níc cßn sö dông hÖ to¹ ®é ph¼ng UTM quèc tÕ. Thùc
chÊt hÖ to¹ ®é nµy trong cïng mét hÖ quy chiÕu ®îc tÝnh th«ng qua hÖ to¹ ®é
ph¼ng cña phÐp chiÕu Gauss Kruger theo c«ng thøc:
XUTM=K0*XG
YUTM=K0*(YG-500000) + 500000
TUTM=TG
MUTM=K0*MG
Trong ®ã:
K0=0.9996 dïng cho mói chiÕu 60.
K0=0.9999 dïng cho mói chiÕu 30.
XUTM YUTM lµ to¹ ®é ph¼ng cña líi chiÕu UTM.
XG YG lµ to¹ ®é ph¼ng cña líi chiÕu Gauss Kruger
MUTM,MG lµ tû lÖ biÕn d¹ng chiÒu dµi t¬ng øng cña líi chiÕu UTM vµ Gauss
Kruger.
3. C¸c phÐp chiÕu trong b¶n ®å ®Þa h×nh.
Níc ta c¸c b¶n ®å ®îc thµnh lËp trong phÐp chiÕu Gauss Kruger (phÐp chiÕu
®ång gãc ) hoÆc phÐp chiÕu UTM (phÐp chiÕu h×nh trô ngang ®ång gãc ).
B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín ®îc ®o vÏ b»ng hai ph¬ng ph¸p:
- §o vÏ trùc tiÕp ngoµi thùc ®Þa b»ng m¸y bµn ®¹c, m¸y toµn ®¹c vµ c¸ c dông
cô ®o vÏ kh¸c.
- §o vÏ ¶nh chôp tõ trªn m¸y bay hoÆc ¶nh chôp trªn mÆt ®Êt.
Tuú thuéc vµo diÖn tÝch, ®iÒu kiÖn khu ®o vÏ, chän ph¬ng ph¸p ®o vÏ phï
hîp. §èi víi khu ®o cã diÖn tÝch nhá thêng sö dông ®o vÏ trùc tiÕp hoÆc phèi hîp
ph¬ng ph¸p ®o vÏ ¶nh . §èi víi khu vùc cã diÖn tÝch lín h¬n sö dông ph¬ng ph¸p
®o vÏ ¶nh m¸y bay, cßn ®o vÏ ¶nh mÆt ®Êt chØ tiÕn hµnh ë vïng ®åi nói träc, ®Ó phï
hîp víi ®Þa h×nh, ®Þa vËt khu ®o vµ môc ®Ých yªu cÇu sö dông b¶n ®å ®Ó thµnh lËp
c¸c lo¹i tû lÖ b¶n ®å ®Þa h×nh kh¸c nhau.
1.1.5. Yªu cÇu ®é chÝnh x¸c cña b¶n ®å ®Þa h×nh.
TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46
13
- §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh
YÕu tè ®Æc trng quan träng cña chÊt lîng mét tê b¶n ®å ®Þa h×nh lµ ®é chÝnh
x¸c ®o vµ vÏ b¶n ®å. NÕu ®é chÝnh x¸c cña b¶n ®å qu¸ thÊp th× nã kh«ng ®¸p øng
®îc yªu cÇu sö dông, ngîc l¹i nÕu quy ®Þnh ®é chÝnh x¸c qu¸ cao sÏ g©y khã
kh¨n cho c«ng t¸c ®o vÏ vµ t¨ng gi¸ thµnh cña s¶n phÈm. Ngêi ta thêng ®¸nh gi¸
®é chÝnh x¸c cña b¶n ®å ®Þa h×nh theo ba yÕu tè c¬ b¶n, ®ã lµ ®é chÝnh x¸c vÞ trÝ
mÆt ph¼ng vµ ®é cao c¸c ®iÓm khèng chÕ tr¾c ®Þa, ®é chÝnh x¸c vÞ trÝ mÆt b»ng cña
c¸c ®iÓm ®Þa vËt vµ cuèi cïng lµ ®é chÝnh x¸c biÓu diÔn ®Þa h×nh b»ng ®êng ®ång
møc.
Tuú theo yªu cÇu, môc ®Ých sö dông ®Ó x¸c ®Þnh tû lÖ b¶n ®å cÇn thµnh lËp.
- Néi dung b¶n ®å gèc.
- Phô thuéc møc ®é khã kh¨n cña ®Þa h×nh.
- DiÖn tÝch, kÝch thíc vµ møc ®é chi tiÕt cña c¸c yÕu tè ®Þa h×nh, ®Þa vËt.
Theo c¸c nghiªn cøu tû lÖ b¶n ®å ®Þa h×nh ®îc coi lµ phï hîp cho tõng vïng
sau:
- MiÒn nói vµ trung du: 1:5000 ®Õn 1:10000 vµ 1:25000.
- §ång b»ng : 1:1000 ®Õn 1:5000
- Khu vùc ®« thÞ: 1:1000; 1:500; 1:200.
Néi dung trªn b¶n ®å tû lÖ lín lu«n thÓ hiÖn mét c¸ch ®Çy ®ñ chÝnh x¸c h¬n
c¸c b¶n ®å tû lÖ kh¸c. Do ®ã ngay tõ kh©u kh¶o s¸t ®Þa h×nh, lËp líi khèng chÕ tr¾c
®Þa ®Õn ®iÒu vÏ biªn tËp b¶n ®å lu«n ®ßi hái ®é chÝnh x¸c cao.
- §¶m b¶o ®é chÝnh x¸c cao theo ®óng yªu cÇu kü thuËt ®èi víi tõng lo¹i tû lÖ
b¶n ®å.
- ThÓ hiÖn ®Çy ®ñ chi tiÕt c¸c yÕu tè néi dung theo ®óng yªu cÇu kü thuËt ®èi
víi tõng lo¹i b¶n ®å.
- B¶n ®å ®Þa h×nh cÇn ph¶i râ rµng, dÔ ®äc, cho phÐp ®Þnh híng dÔ dµng
nhanh chãng ngoµi thùc ®Þa.
TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46
14
- §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh
- C¸c yÕu tè biÓu thÞ trªn b¶n ®å cÇn ph¶i ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c. Møc ®é ®Çy ®ñ
vµ tû mØ ph¶i phï hîp víi môc ®Ých sö dông b¶n ®å vµ ®Æc ®iÓm khu ®o. §é chÝnh
x¸c biÓu thÞ c¸c yÕu tè néi dung cÇn phï hîp víi tû lÖ b¶n ®å.
- ChÊt lîng cña b¶n ®å ph¶i cã chÊt lîng cao ®Ó b¶o qu¶n, lu tr÷ ®îc l©u
dµi.
Sau ®©y lµ mét sè quy ®Þnh trong quy ph¹m trong thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû
lÖ lín cña côc §o ®¹c vµ B¶n ®å Nhµ Níc.
- Sai sè trung b×nh cña vÞ trÝ ®iÓm ®Þa vËt biÓu thÞ trªn b¶n ®å gèc so víi vÞ trÝ
®iÓm khèng chÕ ®o vÏ gÇn nhÊt (®iÓm khèng chÕ mÆt b»ng) kh«ng ®îc vît qu¸
quy ®Þnh díi ®©y (tÝnh theo tû lÖ b¶n ®å cÇn thµnh lËp):
0.5 mm khi thµnh lËp b¶n ®å ë vïng ®ång b»ng hoÆc vïng ®åi.
0.7 mm khi thµnh lËp b¶n ®æ ë vïng nói cao.
Khi thµnh lËp b¶n ®å ë vïng ®· x©y dùng c¬ b¶n, x©y dùng theo quy ho¹ch vµ
x©y dùng nhµ nhiÒu tÇng, sai sè trung b×nh cña vÞ trÝ t¬ng quan gi÷a c¸c ®iÓm
t¬ng quan gi÷a c¸c ®iÓm ®Þa vËt quan träng ( nh c¸c c«ng tr×nh chÝnh, c¸c toµ nhµ
…) kh«ng ®îc vît qu¸ 0.4 mm.
- Sai sè trung b×nh vÒ ®é cao cña ®êng b×nh ®é, ®é cao cña c¸c ®iÓm ®Æc
trng ®Þa h×nh vµ ®iÓm ghi chó ®é cao biÓu thÞ trªn b¶n ®å gèc so víi ®é cao cña
®iÓm khèng chÕ ®o vÏ gÇn nhÊt (®iÓm khèng chÕ ®é cao) kh«ng ®îc vît qu¸ quy
®Þnh nªu ë b¶ng díi ®©y (lÊy kho¶ng cao ®Òu cña ®êng b×nh ®é lµm ®¬n vÞ)
Kho¶ng cao Sai sè trung b×nh vÒ ®é cao ®êng b×nh ®é
®Òu(m) (Kho¶ng cao ®Òu)
1/500 1/1000 2/2000 1/5000 1/10000 1/25000
0.25 1/4 1/4 - - - -
0.5 1/4 1/4 1/4 1/3 - -
1.00 1/4 1/4 1/4 1/4 1/4 -
2.5 - - - 1/3 1/3 1/3
TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46
15
- §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh
5.00 - - - - 1/2 1/2
10.00 - - - - - 1/2
Trong trêng hîp ®o vÏ b¶n ®å tû lÖ 1:500, 1:1000 ë vïng cã ®é dèc trªn 100,
®o vÏ b¶n ®å tû lÖ tõ 1:2000 ®Õn b¶n ®å tû lÖ 1:25000 ë vïng cã ®é dèc 150 th× sè
®êng b×nh ®é ph¶i phï hîp víi ®é cao x¸c ®Þnh t¹i chæ thay ®æi ®é dèc vµ ph¶i phï
hîp víi ®é cao cña c¸c ®iÓm ®Æc trng ®Þa h×nh.
§èi víi c¸c khu vùc Èn khuÊt, ®Çm lÇy, b·i c¸t kh«ng æn ®Þnh v v … c¸c sai sè
nãi trªn t¨ng thªm 1.5 lÇn.
- Sai sè giíi h¹n cña vÞ trÝ ®iÓm ®Þa vËt, cña ®é cao ®êng b×nh ®é, ®é cao cña
®iÓm ghi chó ®é cao, ®é cao ®iÓm ®Æc trng ®Þa h×nh quy ®Þnh lµ 2 lÇn sai sè nªu
trªn.
Khi kiÓm tra, sai sè lín nhÊt kh«ng vît qu¸ sai sè giíi h¹n. Sè lîng sai sè cã
gi¸ trÞ b»ng sai sè giíi h¹n kh«ng ®îc vît qu¸ 10% tæng sè c¸c trêng hîp kiÓm
tra. C¸c sai sè trong mäi trêng hîp kh«ng ®îc mang tÝnh chÊt hÖ thèng.
- Sai sè vÞ trÝ cña ®iÓm t¨ng dµy so víi vÞ trÝ cña ®iÓm khèng chÕ ®o vÏ ngo¹i
nghiÖp gÇn nhÊt kh«ng ®îc vît qu¸ quy ®Þnh sau:
VÒ mÆt ph¼ng (tÝnh theo tû lÖ b¶n ®å thµnh lËp):
0.35 mm ®èi víi vïng ®ång b»ng vµ vïng ®åi.
0.5mm ®èi víi vïng nói vµ nói cao.
VÒ ®é cao, c¸c gi¸ trÞ nªu ë b¶ng díi ®©y (lÊy kho¶ng cao ®Òu cña ®êng b×nh
®é lµm ®¬n vÞ).
Kho¶ng cao Sai sè trung b×nh vÒ ®é cao ®êng b×nh ®é
®Òu(m) ( Kho¶ng cao ®Òu )
1/500 1/1000 2/2000. 1/5000. 1/10000 1/25000
0.5 1/5 1/5 - - - -
1 1/5 1/5 1/5 1/5 1/5 -
TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46
16
- §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh
2.5 - - - - 1/4 1/4
5 - - - - 1/3 1/3
10 - - - - - 1/3
Sai sè giíi h¹n cña ®iÓm t¨ng dµy quy ®Þnh lµ 2 lÇn sai sè trung b×nh nãi trªn.
Khi kiÓm tra, sai sè lín nhÊt vÒ vÞ trÝ cña ®iÓm t¨ng dµy kh«ng vît qu¸ sai sè giíi
h¹n vµ sè lîng sai sè cã gi¸ trÞ b»ng sai sè díi h¹n kh«ng vît qu¸ :
VÒ mÆt ph¼ng : 5% tæng sè c¸c trêng hîp.
VÒ ®é cao : 5% tæng sè c¸c trêng hîp ë vïng quang ®·ng.
10% tæng sè c¸c trêng hîp ë vïng Èn khuÊt ®Çm lÇy, b·i c¸t
kh«ng æn ®Þnh …
Trong mäi trêng hîp c¸c sai sè nãi trªn kh«ng ®îc mang tÝnh hÖ thèng.
Trªn ®©y lµ mäi quy ®Þnh cña c¸c ®êng b×nh ®é trªn b¶n ®å ®îc quy ®Þnh
nh sau:
TT Tû lÖ b¶n ®å Kho¶ng cao ®Òu (m)
Nhá nhÊt Trung b×nh Lín nhÊt
1 1:2 000 0.5 1 2
2 1:5 000 1 2 5
3 1:10 000 2.5 2.5 5
4 1:25 000 2.5 5 10
5 1:50 000 10 10 20
6 1:100 000 20 20 40
7 1:200 000 20 20 40
8 1:500 000 50 50 100
9 1:1000 000 50 100 200
Ngoµi c¸c ®iÓm ®Æc trng ®Þa h×nh, b¶n ®å ph¶i cã c¸c ®iÓm ghi chó ®é cao.
TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46
17
- §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh
Sè lîng ®iÓm ®Æc trng ®Þa h×nh vµ ghi chó ®iÓm ®é cao trªn 1 dm 2 b¶n ®å
kh«ng Ýt h¬n 10 ®iÓm khi ®o vÏ ë vïng nói, nói cao vµ 15 ®iÓm khi ®o vÏ ë vïng ®åi
vµ vïng ®ång ph¼ng.
Trong c¸c trêng hîp ®Æc biÖt nh khi ®o vÏ ë vïng d©n c dµy ®Æc, vïng cã
®Þa h×nh biÕn ®æi ®Òu vµ cã quy luËt… th× sè lîng ®iÓm nªu trªn còng ®îc gi¶m
bít nhng còng kh«ng Ýt h¬n 8 ®iÓm khi ®o vÏ ë vïng nói, nói cao vµ 10 ®iÓm khi
®o vÏ ë vïng ®ång b»ng, vïng ®åi. Quy ®Þnh nµy ph¶i ®îc nªu râ trong thiÕt kÕ kü
thuËt cña khu ®o.
§é chÝnh x¸c x©y dùng líi khèng chÕ ®Þa h×nh thêng ®îc ®Æc trng b»ng
sai sè trung ph¬ng vÞ trÝ ®iÓm khèng chÕ so víi ®iÓm cÊp cao h¬n. Sai sè nµy
thêng lÊy b»ng 0.02 mm trªn b¶n ®å.
1.2. C¸c ph¬ng ph¸p thµnh lËp b¶n ®å.
Trong c¸c ngµnh khoa häc øng dông th× khoa häc thµnh lËp b¶n ®å lµ mét
ngµnh cã nhiÒu ®Æc thï riªng biÖt, cho ra c¸c s¶n phÈm ®a d¹ng, ®a tû lÖ, phôc vô
cho nhiÒu ngµnh khoa häc víi môc ®Ých kh¸c nhau nh : Qu©n sù, qu¶n lý ®Êt ®ai,
thiÕt kÕ x©y dùng … LÞch sö ph¸t triÓn cña ngµnh ®· h×nh thµnh nªn c¸c ph¬ng
ph¸p thµnh lËp b¶n ®å ®îc tæng qu¸t nh sau :
TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46
18
- §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh
C¸c ph¬ng ph¸p thµnh lËp b¶n ®å ®Þa
h×nh
Ph¬ng ph¸p ®o Ph¬ng Ph¬ng
trùc tiÕp ngoµi thùc ph¸p biªn ph¸p ®o
®Þa tËp ¶nh
Ph¬ng Ph¬ng Ph¬ng Ph¬ng ph¸p
ph¸p bµn ph¸p toµn ph¸p ®o ®o ¶nh lËp
®¹c ®¹c ¶nh ®¬n thÓ
Quang Gi¶i tÝch Tr¹m ¶nh
c¬ sè
H×nh 1.1. C¸c ph¬ng ph¸p thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh
1.2.1. Ph¬ng ph¸p ®o ®¹c trùc tiÕp ngoµi thùc ®Þa.
TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46
19
nguon tai.lieu . vn
