Xem mẫu
- BÁO CÁO TỐT NGHIỆP
Đề tài:
“ Sự hình thành và phát triển của các bộ
máy tổ chức kiểm toán Việt Nam “
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Lêi më ®Çu
Sau khi gi¶i phãng miÒn Nam, thèng nhÊt ®Êt níc, c¶ níc ta ®· b¾t tay
vµo c«ng cuéc kh«i phôc nÒn kinh tÕ vµ x©y dùng ®Êt níc tiÕn lªn chñ nghÜa x·
héi. Trong giai ®o¹n ®Çu, chÝnh s¸ch kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung cña §¶ng vµ
Nhµ níc tá ra rÊt cã hiÖu qu¶ víi tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ nhanh, nhng cµng
vÒ sau, nã cµng béc lé nh÷ng yÕu kÐm, l¹c hËu, kh«ng phï hîp víi sù ph¸t triÓn
cña thêi ®¹i, k×m h·m sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ViÖt nam. Do ®ã, ®Ó b¾t kÞp
víi xu thÕ cña thêi ®¹i, n¨m 1986, §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· cã chÝnh s¸ch míi,
chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ níc ta tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang c¬ chÕ thÞ
trêng nh»m ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n.
Sù chuyÓn ®æi nµy cã rÊt nhiÒu vÊn ®Ò bøc xóc cÇn ph¶i gi¶i quyÕt vÒ mÆt
lÝ luËn vµ thùc tiÔn, tõ qu¶n lÝ vÜ m« ®Õn qu¶n lÝ vi m« cña nÒn kinh tÕ. Mét trong
nh÷ng vÊn ®Ò cÊp b¸ch ®ã lµ: ph¶i ®¶m b¶o c¸c th«ng tin kinh tÕ qua l¹i trong
c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c ph¸p nh©n, thÓ nh©n, trong ho¹t ®éng qu¶n lÝ vÜ
m« vµ vi m« cña Nhµ níc vÒ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi ph¶i ®¸ng tin cËy,
ph¶i cã sù ®¶m b¶o vÒ mÆt ph¸p lÝ vµ kinh tÕ ®èi víi ®é tin cËy c¸c th«ng tin ®ã..
§©y chÝnh lµ vÊn ®Ò then chèt nhÊt ®Ó h¹n chÕ c¸c mÆt tiªu cùc cña nÒn kinh tÕ
thÞ trêng. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, ®ång thêi víi viÖc chuyÓn ®æi c¬ chÕ qu¶n
lÝ cña Nhµ níc trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, hÖ thèng bé m¸y tæ chøc kiÓm to¸n
ViÖt Nam ®· ra ®êi.
VËy trong h¬n mét thËp kØ qua, hÖ thèng bé m¸y tæ chøc kiÓm to¸n ViÖt
Nam ®· ho¹t ®éng ra sao ®Ó gãp phÇn vµo c«ng cuéc x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Êt
níc? §Ó tr¶ lêi cho c©u hái nµy, vµ còng ®Ó t×m hiÓu râ h¬n vÒ vÊn ®Ò nµy, em
®· chän ®Ò tµi: “ Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c¸c bé m¸y tæ chøc kiÓm to¸n
ViÖt Nam “
1
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Kh¸i qu¸t vÒ kiÓm to¸n
1. B¶n chÊt, chøc n¨ng, ý nghÜa vµ t¸c dông cña kiÓm to¸n.
1.1. B¶n chÊt cña kiÓm to¸n
B¶n chÊt cña kiÓm to¸n , nÕu xÐt ë gãc ®é chung nhÊt, chÝnh lµ sù kiÓm tra
®éc lËp tõ bªn ngoµi ®îc thùc hiÖn bëi mét lùc lîng cã tr×nh ®é kÜ n¨ng
chuyªn m«n cao, chÞu tr¸ch nhiÖm hoµn toµn vÒ mÆt ph¸p lÝ vµ kinh tÕ ®èi víi
c¸c nhËn xÐt cña m×nh vÒ ®é tin cËy cña c¸c th«ng tin ®îc thÈm ®Þnh. Nhµ níc
còng nh x· héi sÏ qu¶n lÝ vµ gi¸m s¸t ho¹t ®éng kiÓm tra nµy trªn ba mÆt chñ
yÕu: - C¸c th«ng tin c«ng khai ph¶i tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c vµ chuÈn mùc chung
®îc x· héi thõa nhËn.
- Ho¹t ®éng kiÓm to¸n ph¶i dùa vµo c¸c chuÈn mùc chung.
- Mäi c¸ nh©n, tæ chøc cã liªn quan ®Õn c¸c sai sãt hoÆc xuyªn t¹c c¸c
th«ng tin c«ng khai ®Ó ®¸nh lõa c¸c ph¸p nh©n hoÆc thÓ nh©n trong c¸c mèi quan
hÖ kinh tÕ x· héi g©y ra c¸c thiÖt h¹i th× ph¸p luËt sÏ can thiÖp ®Ó buéc c¸c c¸
nh©n tæ chøc cã hµnh vi trªn ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm cña m×nh c¶ vÒ kinh tÕ vµ
ph¸p lÝ ®èi víi sù sai lÖch vÒ th«ng tin vµ c¸c thiÖt h¹i ®ã.
KiÓm to¸n trong giai ®o¹n ®Çu cña sù ph¸t triÓn chñ yÕu lµ kiÓm tra, x¸c
nhËn ®é trung thùc cña b¸o c¸o tµi chÝnh c«ng khai nªn cã quan ®iÓm cho r»ng
kiÓm to¸n lµ kiÓm tra kÕ to¸n, tµi chÝnh ®éc lËp. Nhng sù ph¸t triÓn cña nÒn
kinh tÕ thÞ trêng ®· lµm cho ho¹t ®éng cña kiÓm to¸n kh«ng ngõng më réng
ph¹m vi cña m×nh. Tõ chç chØ kiÓm tra c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh vµ cho nhËn xÐt,
kiÓm to¸n ®· tiÕn hµnh thÈm ®Þnh vµ nªu nhËn xÐt vÒ ®é tin cËy c¸c th«ng tin cã
liªn quan ®Õn c¶ hiÖu qu¶ c¸c ho¹t ®éng qu¶n lÝ còng nh ®é tu©n thñ c¸c quy
t¾c, quy ®Þnh cña c¸c nhµ kinh tÕ - tµi chÝnh trong ho¹t ®éng cña m×nh ë møc ®é
nµo. Do ®ã, kh¸i niÖm vÒ kiÓm to¸n ®îc nhiÒu nhµ khoa häc thõa nhËn, ®ã lµ:
“KiÓm to¸n lµ qu¸ tr×nh mµ theo ®ã mét c¸ nh©n ®éc lËp cã thÈm quyÒn thu thËp
vµ ®¸nh gi¸ c¸c b»ng chøng vÒ c¸c th«ng tin sè lîng cã liªn quan ®Õn mét tæ
chøc kinh tÕ cô thÓ nh»m môc ®Ých x¸c ®Þnh vµ b¸o c¸o møc ®é phï hîp gi÷a c¸c
th«ng tin sè lîng ®ã víi c¸c chuÈn mùc ®· x©y dùng “
2
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Chøc n¨ng cña kiÓm to¸n:
1.2.
Tõ b¶n chÊt cña kiÓm to¸n cã thÓ thÊy kiÓm to¸n cã chøc n¨ng c¬ b¶n lµ
x¸c minh vµ bµy tá ý kiÕn.
1.2.1. Chøc n¨ng x¸c minh:
Chøc n¨ng x¸c minh nh»m kh¼ng ®Þnh møc ®é trung thùc cña tµi liÖu,
tÝnh ph¸p lÝ cña viÖc thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô hay viÖc lËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh.
X¸c minh lµ chøc n¨ng c¬ b¶n nhÊt g¾n liÒn víi sù ra ®êi, tån t¹i vµ ph¸t triÓn
cña ho¹t ®éng kiÓm to¸n. B¶n th©n chøc n¨ng nµy kh«ng ngõng ph¸t triÓn vµ
®îc thÓ hiÖn kh¸c nhau tuú ®èi tîng cô thÓ cña kiÓm to¸n. §èi víi kiÓm to¸n
b¸o c¸o tµi chÝnh, viÖc x¸c minh ®îc thùc hiÖn theo 2 mÆt:
- TÝnh trung thùc cña c¸c con sè.
- TÝnh hîp thøc cña c¸c biÓu mÉu ph¶n ¸nh t×nh h×nh tµi chÝnh.
§èi víi c¸c th«ng tin ®· ®îc lîng ho¸: Th«ng thêng, viÖc x¸c minh
®îc thùc hiÖn tríc hÕt qua hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé. KÕt qu¶ cuèi cïng khi
®· x¸c minh ®îc ®iÒu chØnh trùc tiÕp ®Ó cã hÖ thèng th«ng tin tin cËy vµ lËp c¸c
b¶ng khai tµi chÝnh. Theo ®ã, kiÓm to¸n tríc hÕt lµ x¸c minh th«ng tin.
§èi víi c¸c nghiÖp vô (ho¹t ®éng), chøc n¨ng x¸c minh cña kiÓm to¸n cã
thÓ ®îc thùc hiÖn bëi hÖ thèng ngo¹i kiÓm hay néi kiÓm. S¶n phÈm cña ho¹t
®éng x¸c minh nµy thêng lµ nh÷ng biªn b¶n. ë lÜnh vùc nµy, kiÓm to¸n híng
vµo viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng thø hai lµ bµy tá ý kiÕn.
1.2.2. Chøc n¨ng bµy tá ý kiÕn
Bµy tá ý kiÕn lµ ®a ra ý kiÕn nhËn xÐt cña kiÓm to¸n viªn vÒ tÝnh trung
thùc, møc ®é hîp lÝ cña c¸c th«ng tin tµi chÝnh kÕ to¸n. Chøc n¨ng bµy tá ý kiÕn
cã thÓ ®îc hiÓu réng víi ý nghÜa c¶ kÕt luËn vÒ chÊt lîng th«ng tin vµ c¶ ph¸p
lÝ, t vÊn qua x¸c minh:
- T vÊn cho qu¶n lÝ nhµ níc trong viÖc ph¸t hiÖn sù bÊt cËp cña chÕ ®é tµi
chÝnh kÕ to¸n, qua ®ã kiÕn nghÞ víi c¸c c¬ quan qu¶n lÝ nhµ níc xem xÐt,
nghiªn cøu, hoµn thiÖn cho phï hîp.
- T vÊn cho viÖc qu¶n lÝ cña c¸c ®¬n vÞ ®îc kiÓm to¸n. Th«ng qua viÖc chØ
ra nh÷ng sai sãt, yÕu kÐm cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé, c«ng t¸c qu¶n lÝ tµi
chÝnh, kiÓm to¸n viªn gîi më, ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc hoµn thiÖn ®èi
3
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
víi ®¬n vÞ. Trong nhiÒu trêng hîp, th«ng qua kiÓm to¸n, c¸c tæ chøc ®¬n vÞ
doanh nghiÖp ®· kÞp thêi chÊn chØnh hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé, chÕ ®é qu¶n lÝ
tµi chÝnh ë ®¬n vÞ m×nh. Qua ®ã khai th¸c cã hiÖu qu¶ h¬n n¨ng lùc tµi chÝnh
ph¸t triÓn ®¬n vÞ.
1.3. ý nghÜa vµ t¸c dông cña kiÓm to¸n trong qu¶n lÝ:
KiÓm to¸n kh«ng ph¶i lµ ho¹t ®éng “tù th©n” vµ “vÞ th©n”. KiÓm to¸n sinh
ra tõ yªu cÇu cña qu¶n lÝ vµ phôc vô cho yªu cÇu cña qu¶n lÝ. Tõ ®ã cã thÓ thÊy
râ ý nghÜa, t¸c dông cña kiÓm to¸n trªn nhiÒu mÆt:
Thø nhÊt, kiÓm to¸n t¹o niÒm tin cho “nh÷ng ngêi quan t©m”. Trong c¬
chÕ thÞ trêng, cã nhiÒu ngêi quan t©m tíi t×nh h×nh tµi chÝnh vµ sù ph¶n ¸nh
cña nã trong tµi liÖu kÕ to¸n, bao gåm:
- C¸c c¬ quan nhµ níc
- C¸c nhµ ®Çu t
- C¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp vµ c¸c nhµ qu¶n lÝ kh¸c
- Ngêi lao ®éng
- Kh¸ch hµng, nhµ cung cÊp vµ nh÷ng ngêi quan t©m kh¸c.....
Cã thÓ nãi viÖc t¹o ra niÓm tin cho nh÷ng ngêi quan t©m lµ yÕu tè quyÕt
®Þnh sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña kiÓm to¸n víi t c¸ch lµ mét ho¹t ®éng ®éc lËp.
Thø hai, kiÓm to¸n gãp phÇn híng dÉn nghiÖp vô vµ cñng cè nÒ nÕp ho¹t
®éng tµi chÝnh kÕ to¸n nãi riªng vµ ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ kiÓm to¸n nãi chung.
Mäi ho¹t ®éng, ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng tµi chÝnh, ®Òu bao gåm nh÷ng mèi quan hÖ
®a d¹ng, lu«n biÕn ®æi vµ ®îc cÊu thµnh bëi hµng lo¹t nghiÖp vô cô thÓ. TÝnh
phøc t¹p cña ho¹t ®éng nµy cµng t¨ng lªn bëi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a c¸c quan hÖ
tµi chÝnh víi lîi Ých con ngêi. Trong khi ®ã, th«ng tin kÕ to¸n lµ sù ph¶n ¸nh
cña ho¹t ®éng tµi chÝnh. Ngoµi viÖc chøa ®ùng nh÷ng phøc t¹p cña c¸c quan hÖ
tµi chÝnh, th«ng tin kÕ to¸n cßn lµ s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh xö lÝ th«ng tin b»ng
ph¬ng ph¸p kÜ thuËt rÊt ®Æc thï. Do ®ã, nhu cÇu híng dÉn nghiÖp vô vµ cñng
cè nÒ nÕp trong qu¶n lÝ tµi chÝnh cµng cã ®ßi hái thêng xuyªn vµ ë møc ®é cao
h¬n.
4
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Thø ba, kiÓm to¸n gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ vµ n¨ng lùc qu¶n lÝ. KiÓm
to¸n kh«ng chØ x¸c minh râ ®é tin cËy cña th«ng tin mµ cßn t vÊn vÒ qu¶n lÝ.
Vai trß t vÊn nµy ®îc thÊy râ trong kiÓm to¸n hiÖu n¨ng vµ hiÖu qu¶ qu¶n lÝ.
2. Ph©n lo¹i kiÓm to¸n theo hÖ thèng bé m¸y tæ chøc
2.1. KiÓm to¸n nhµ níc ( KTNN )
KTNN lµ hÖ thèng bé m¸y chuyªn m«n cña nhµ níc thùc hiÖn c¸c chøc
n¨ng kiÓm to¸n tµi s¶n c«ng. Theo ®ã, chøc n¨ng, nhiÖm vô cña KTNN lµ:
- Thùc hiÖn viÖc kiÓm tra, x¸c nhËn tÝnh ®óng ®¾n, hîp ph¸p cña c¸c tµi liÖu,
sè liÖu kÕ to¸n, b¸o c¸o quyÕt to¸n cña c¸c c¬ quan nhµ níc, c¸c ®¬n vÞ sù
nghiÖp, c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ nhµ níc vµ c¸c ®oµn thÓ, c¸c tæ chøc x· héi cã sö
dông kinh phÝ do ng©n s¸ch cÊp.
- Tæ chøc thùc hiÖn ch¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch kiÓm to¸n ®· ®îc thñ tíng
chÝnh phñ phª duyÖt vµ nh÷ng nhiÖm vô kiÓm to¸n ®ét xuÊt do thñ tíng chÝnh
phñ giao, b¸o c¸o kÕt qu¶ kiÓm to¸n cho thñ tíng chÝnh phñ, quèc héi vµ uû
ban thêng vô quèc héi, cho c¸c c¬ quan nhµ níc kh¸c theo quy ®Þnh cña chÝnh
phñ.
- Th«ng qua viÖc kiÓm to¸n, thùc hiÖn c«ng t¸c t vÊn, gãp ý kiÕn víi c¸c ®¬n
vÞ ®îc kiÓm to¸n söa ch÷a, kh¾c phôc sai sãt, vi ph¹m, chÊn chØnh c«ng t¸c kÕ
to¸n cña ®¬n vÞ ®Ó ®¶m b¶o chØ tiªu tiÕt kiÖm vµ hiÖu qu¶ nhÊt. §ång thêi ®Ò
xuÊt víi thñ tíng chÝnh phñ viÖc söa ®æi, c¶i tiÕn c¬ chÕ qu¶n lÝ tµi chÝnh kÕ
to¸n cÇn thiÕt.
2.2. KiÓm to¸n ®éc lËp ( KT§L )
KT§L lµ qu¸ tr×nh kiÓm tra c¸c sè liÖu, tµi liÖu cña c¸c doanh nghiÖp
(DN) do c¸c kiÓm to¸n viªn ®éc lËp thùc hiÖn ®Ó x¸c nhËn tÝnh trung thùc, hîp lÝ
cña c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh vµ cung cÊp kÕt qu¶ kiÓm to¸n cho nh÷ng ngêi tr¶ phÝ
kiÓm to¸n
C¸c sè liÖu, tµi liÖu kÕ to¸n vµ b¸o c¸o quyÕt to¸n cña ®¬n vÞ ®· ®îc kiÓm
tra, x¸c nhËn cña KT§L lµ c¨n cø tin cËy ®¸p øng yªu cÇu cña ®¬n vÞ, cña c¸c c¬
quan qu¶n lÝ nhµ níc vµ cña tÊt c¶ c¸c tæ chøc, c¸ nh©n cã quan hÖ vµ quan t©m
tíi ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ. Ngoµi chøc n¨ng chÝnh lµ kiÓm tra x¸c nhËn tÝnh trung
5
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
thùc, hîp lÝ cña c¸c th«ng tin trong BCTC, c¸c tæ chøc KT§L cßn ®îc thùc
hiÖn c¸c chøc n¨ng nh:
- Gi¸m ®Þnh tµi chÝnh kÕ to¸n
- Thùc hiÖn c¸c dÞch vô t vÊn vÒ qu¶n lÝ tµi chÝnh kÕ to¸n, thuÕ
- X¸c ®Þnh gi¸ trÞ vèn cña DN trong c¸c trêng hîp gãp vèn liªn doanh, cæ
phÇn ho¸, ph¸ s¶n......
2.3 . KiÓm to¸n néi bé (KTNB)
KTNB lµ mét tæ chøc kiÓm to¸n do c¸c ®¬n vÞ tæ chøc (Bé, ngµnh, ®¬n vÞ,
tæ chøc, DN......) tù lËp ra trong bé m¸y qu¶n lÝ cña m×nh nh»m môc ®Ých phôc
vô cho c¸c yªu cÇu qu¶n lÝ, ®iÒu hµnh cña c¸c nhµ qu¶n lÝ cña ®¬n vÞ.
NhiÖm vô cña KTNB:
- Qu¶n lÝ vµ b¶o vÖ tµi s¶n cña ®¬n vÞ
- Rµ so¸t l¹i hÖ thèng kÕ to¸n vµ c¸c quy chÕ kiÓm so¸t néi bé cã liªn quan vµ
hoµn thiÖn hÖ thèng nµy.
- KiÓm tra, thÈm ®Þnh tÝnh x¸c thùc cña c¸c th«ng tin tµi chÝnh mµ c¸c bé
phËn h÷u quan ®· cung cÊp cho c¸c nhµ qu¶n lÝ.
- Tuú theo yªu cÇu cña ngêi l·nh ®¹o, KTNB sÏ thùc hiÖn viÖc kiÓm to¸n
tu©n thñ, kiÓm to¸n ho¹t ®éng hay kiÓm to¸n tµi chÝnh.
qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c¸c bé m¸y tæ
chøc kiÓm to¸n ViÖt nam
1. Sù cÇn thiÕt ph¶i h×nh thµnh c¸c bé m¸y tæ chøc kiÓm to¸n VN
§i vµo c«ng cuéc ®æi míi, §¶ng ta ®· kh¼ng ®Þnh kinh tÕ thÞ trêng kh«ng
ph¶i riªng cã cña CNTB, mµ lµ s¶n phÈm, lµ thµnh tùu chung cña x· héi loµi
ngêi. HiÖn nay chóng ta ®ang x©y dùng mét nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh
phÇn, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lÝ cña nhµ níc theo ®Þnh
híng XHCN. §iÒu kh¸c c¬ b¶n so víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng nãi chung ë chç,
nÒn kinh tÕ níc ta do nhµ níc XHCN qu¶n lÝ vµ híng ®i lªn CNXH. Vai trß
qu¶n lÝ cña nhµ níc lµ gi÷ ®óng ®Þnh híng ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ theo môc
tiªu, quan ®iÓm vµ ®êng lèi cña §¶ng, ph¸t huy nh÷ng mÆt tÝch cùc, ®ång thêi
6
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc vèn cã cña nÒn kinh tÕ thÞ
trêng. H¬n 10 n¨m qua ®· chøng tá ®êng lèi ®æi míi ®óng ®¾n cña §¶ng ta.
NÒn kinh tÕ níc ta ®· ra khái khñng ho¶ng vµ ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng
kÓ, nh©n d©n phÊn khëi, thÕ giíi ®¸nh gi¸ cao vµ khÝch lÖ. Tuy nhiªn, nh÷ng mÆt
tr¸i cña c¬ chÕ thÞ trêng còng ngµy cµng béc lé râ nÐt vµ g©y ¶nh hëng kh«ng
nhá, thËm chÝ cã mét sè biÓu hiÖn ®¸ng lo ng¹i vÒ kinh tÕ x· héi. MÆc dï chóng
ta cã nhiÒu cè g¾ng ng¨n chÆn vµ xö lÝ, song t×nh tr¹ng bu«n lËu, tham nhòng,
ho¹t ®éng kinh doanh tr¸i ph¸p luËt, trèn thuÕ,...g©y thÊt tho¸t ng©n s¸ch, tµi s¶n
nhµ níc ngµy cµng lín vµ kh¸ phæ biÕn ë nhiÒu n¬i. VÝ dô : Vô Tamexco thÊt
tho¸t kho¶ng 400 tØ ®ång, vô T©n Trêng Sanh kho¶ng vµi ngh×n tØ ®ång, vô
Epco-Minh Phông tíi nhiÒu ngh×n tØ ®ång...
Mét nguyªn nh©n chñ yÕu cña t×nh h×nh trªn, ®ã lµ: Khi ®i vµo kinh tÕ thÞ
trêng chóng ta ®· qu¸ chËm vµ cha tËp trung ®óng møc cÇn thiÕt cho viÖc h×nh
thµnh vµ t¨ng n¨ng lùc hÖ thèng kiÓm to¸n bao gåm: KTNN, KT§L vµ KTNB
c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ c¬ së, tríc hÕt lµ doanh nghiÖp nhµ níc. Kinh nghiÖm thÕ
giíi cho thÊy lµ ë mäi níc kinh tÕ thÞ trêng ph¸t triÓn ®Òu cÇn ph¶i cã hÖ thèng
kiÓm to¸n m¹nh. Cã thÓ nãi ®©y lµ mét c«ng cô ®¾c lùc kh«ng thÓ thiÕu ®Ó qu¶n
lÝ kinh tÕ cña mçi quèc gia.
Bªn c¹nh ®ã, chÆng ®êng gÇn hai m¬i n¨m chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ ho¹t
®éng theo c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang nÒn kinh tÕ ho¹t ®éng theo c¬
chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lÝ cña nhµ níc, tuy ng¾n ngñi nhng ®· t¹o ra søc
sèng cho nÒn kinh tÕ, më ra nh÷ng c¬ héi míi, nh÷ng th¸ch thøc míi cho c¸c
nhµ doanh nghiÖp ViÖt Nam. C¸c DN ph¶i ho¹t ®éng theo nh÷ng quy luËt cña
nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng,
c¸c DN cÇn ph¶i cã tr¸ch nhiÖm trong viÖc tæ chøc vµ huy ®éng vèn sao cho cã
hiÖu qu¶ nhÊt trªn c¬ së t«n träng c¸c nguyªn t¾c tµi chÝnh tÝn dông vµ chÊp hµnh
luËt ph¸p. ViÖc thêng xuyªn tiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh sÏ gióp cho
c¸c DN, c¸c c¬ quan cÊp trªn, c¬ quan chñ qu¶n, nh÷ng nhµ ®Çu t, nh÷ng c«ng
ty liªn doanh liªn kÕt....thÊy râ thùc tr¹ng ho¹t ®éng tµi chÝnh, x¸c ®Þnh ®Çy ®ñ
vµ ®óng ®¾n nguyªn nh©n møc ®é ¶nh hëng cña c¸c nh©n tè ®Õn t×nh h×nh tµi
chÝnh cña ®¬n vÞ. Mµ ®øng ë nh÷ng gãc ®é kh¸c nhau, mçi c¬ quan ®¬n vÞ t×m
7
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
hiÓu vÒ khÝa c¹nh tµi chÝnh kh¸c nhau nh»m cã nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n vµ
thiÕt thùc cho ®¬n vÞ, c¬ quan cña m×nh.
Nhng ®øng tríc thùc tr¹ng cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam, liÖu nh÷ng con sè
trong b¸o c¸o tµi chÝnh cã ®ñ ®Ó lµm yªn lßng nh÷ng c¬ quan chñ qu¶n vµ nh÷ng
nhµ ®Çu t kh«ng? Nh vËy th× viÖc ph©n tÝch c¸c BCTC cã cÇn thiÕt n÷a hay
kh«ng? NhiÒu vÊn ®Ò liªn quan ®îc ®Æt ra quanh vÊn ®Ò BCTC cã trung thùc
®óng nh ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ trong mét thêi k× ho¹t ®éng nhÊt ®Þnh kh«ng?
Qu¶ thËt, chóng ta biÕt r»ng c¸c BCTC hµng n¨m do c¸c DN lËp ra lµ ®èi tîng
quan t©m cña rÊt nhiÒu ngêi: chñ DN, c¸c cæ ®«ng, c¸c héi viªn héi ®ång qu¶n
trÞ, chñ ®Çu tu, ng©n hµng....Ngoµi ra, c¸c BCTC còng rÊt cÇn thiÕt cho c¸c c¬
quan thuÕ, c¬ quan chñ qu¶n cña ®¬n vÞ....Tuy mçi ®èi tîng quan t©m ®Õn
BCTC cña DN ë mçi gãc ®é kh¸c nhau nhng nh×n chung ®Òu cã cïng mong
muèn, nguyÖn väng lµ ®îc sö dông nh÷ng th«ng tin ®ã cã ®é tin cËy cao, chÝnh
x¸c vµ trung thùc. ChÝnh nguyªn nh©n s©u xa nµy, míi n¶y sinh ra nhu cÇu lµ cÇn
cã mét bªn thø ba, ®éc lËp vµ kh¸ch quan cã kÜ n¨ng nghiÖp vô, ®Þa vÞ vµ tr¸ch
nhiÖm ph¸p lÝ kiÓm tra vµ ®a ra lêi kÕt luËn lµ BCTC cña DN lËp ra cã ph¶n ¸nh
®óng thùc tr¹ng tµi chÝnh cña DN kh«ng....Vµ tõ ®©y ho¹t ®éng kiÓm to¸n ®éc
lËp thËt sù lµ cÇn thiÕt cho c¸c doanh nghiÖp trong c¸c ho¹t ®éng kinh doanh trªn
th¬ng trêng vèn cã nhiÒu rñi ro.
Tõ nh÷ng ®iÒu ph©n tÝch trªn, ta thÊy, viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn hÖ
thèng bé m¸y tæ chøc kiÓm to¸n ViÖt Nam trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay lµ hÕt søc
cÇn thiÕt. Do ®ã, ®Ó nÒn kinh tÕ thÞ trêng ho¹t ®éng hiÖu qu¶ h¬n, h¹n chÕ ®îc
tiªu cùc, tõ n¨m 1991, hÖ thèng bé m¸y tæ chøc kiÓm to¸n ViÖt Nam chÝnh thøc
h×nh thµnh, mµ khëi ®Çu lµ KT§L.
2. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c¸c bé m¸y tæ chøc kiÓm to¸n
ViÖt Nam
2.1. KT§L:
Cã thÓ nãi r»ng, sù mong muèn cã c¸c BCTC trung thùc ®· tån t¹i ngay tõ
khi c¸c c¸ nh©n cã quan hÖ hîp ®ång víi ngêi kh¸c. Còng nh c¸c lo¹i kiÓm
to¸n kh¸c, KT§L ra ®êi xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu kh¸ch quan kiÓm tra vµ x¸c nhËn
®é tin cËy cña BCTC theo c¸c chuÈn mùc vµ nguyªn t¾c ®· ®îc x©y dùng.
8
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
KT§L ra ®êi vµ ph¸t triÓn cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng. ë
níc ta, ho¹t ®éng KT§L ®· h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn tõ tríc ngµy gi¶i phãng
miÒn Nam: C¸c v¨n phßng ho¹t ®éng ®éc lËp víi c¸c kÕ to¸n viªn c«ng chøng
hoÆc c¸c gi¸m ®Þnh viªn kÕ to¸n vµ c¶ v¨n phßng kiÓm so¸t quèc tÕ nh SGV,
Arthur Andersen, Price Waterhouse.....Sau thèng nhÊt ®Êt níc, trong c¬ chÕ kÕ
ho¹ch ho¸ tËp trung, KT§L kh«ng tån t¹i. V× vËy, cã thÓ nãi KT§L míi thùc sù
xuÊt hiÖn tõ sau khi chuyÓn ®æi c¬ chÕ kinh tÕ. Tõ khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ
thÞ trêng cã sù qu¶n lÝ cña nhµ níc, nhu cÇu kiÓm to¸n c¸c ®¬n vÞ cã vèn ®Çu
t ®Çu t níc ngoµi theo luËt ®Çu t níc ngoµi, c¸c ch¬ng tr×nh tÝn dông, ph¸t
triÓn, viÖn trî quèc tÕ lµ kh¸ch quan vµ ngµy cµng t¨ng. Sù ph¸t triÓn nhanh
chãng cña c¸c doanh nghiÖp t nh©n, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c«ng ty cæ
phÇn, ng©n hµng t nh©n, sù xuÊt hiÖn thÞ trêng chøng kho¸n....vµ xu híng cæ
phÇn ho¸ mét sè DNNN còng ®ßi hái ph¶i cã dÞch vô KT§L.
§Ó ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña nÒn kinh tÕ, ngµy 13/5/1991,
theo giÊy phÐp sè 957/PPLT cña thñ tíng chÝnh phñ, Bé Tµi chÝnh ®· kÝ quyÕt
®Þnh thµnh lËp 2 c«ng ty: C«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam víi tªn giao dÞch lµ
VACO ( quyÕt ®Þnh 165-TC/Q§/TCCB ) vµ c«ng ty dÞch vô kÕ to¸n ViÖt Nam
víi tªn giao dÞch lµ ASC ( quyÕt ®Þnh 164-TC/Q§/TCCB ), sau nµy ®æi tªn lµ
c«ng ty dÞch vô t vÊn tµi chÝnh, kÕ to¸n, kiÓm to¸n - AASC ( quyÕt ®Þnh 639-
TC/Q§/TCCB ngµy 14/9/1993 ). Sù ra ®êi vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ cña VACO
vµ AASC ®¸nh dÊu sù më ®Çu tèt ®Ñp cña dÞch vô KT§L ë ViÖt Nam. Víi c¬ng
vÞ lµ c¸c c«ng ty ®Çu ngµnh, VACO vµ AASC ®· cã nhiÒu ®ãng gãp kh«ng chØ
trong viÖc ph¸t triÓn c«ng ty, më réng ®Þa bµn kiÓm to¸n mµ c¶ trong viÖc céng
t¸c víi c¸c c«ng ty vµ tæ chøc níc ngoµi ph¸t triÓn sù nghiÖp kiÓm to¸n ViÖt
Nam. Còng trong n¨m 1991, c«ng ty Ernst and Young lµ c«ng ty kiÓm to¸n níc
ngoµi ®Çu tiªn ®îc nhµ níc ViÖt Nam cho chÊp nhËn lËp v¨n phßng ho¹t ®éng
t¹i ViÖt Nam. Tõ n¨m 1993, tríc ®ßi hái cña thÞ trêng vµ dÞch vô tµi chÝnh, kÕ
to¸n vµ kiÓm to¸n, nhµ níc ®· khuyÕn khÝch ph¸t triÓn ®a d¹ng c¸c thµnh phÇn
kinh tÕ vµ hîp t¸c víi níc ngoµi. V× thÕ, nhiÒu c«ng ty kiÓm to¸n thuéc c¸c
thµnh phÇn kinh tÕ, díi nhiÒu h×nh thøc ph¸p lÝ kh¸c nhau ®· lÇn lît ra ®êi.
Cho ®Õn nay, chóng ta ®· cã 34 c«ng ty thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, mét sù
9
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
ph¸t triÓn nhanh chãng mµ theo ®¸nh gi¸ cña nhiÒu nghiªn cøu tµi chÝnh th× b»ng
30 n¨m ph¸t triÓn KT§L ë mét sè níc.
Sù trëng thµnh cña KT§L, tríc hÕt lµ ë ®éi ngò kiÓm to¸n viªn (KTV)
chuyªn nghiÖp. Ngay tõ khi thµnh lËp, c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ®· rÊt chó träng
®Õn viÖc tuyÓn chän KTV vµ n©ng cao chÊt lîng ®éi ngò nh©n viªn. Th¸ng
10/1994, lÇn ®Çu tiªn Bé Tµi chÝnh tæ chøc thi tuyÓn vµ cÊp chøng chØ ®Æc c¸ch
cho 49 ngêi ®ñ ®iÒu kiÖn , tiªu chuÈn KTV chuyªn nghiÖp. §Õn 30/11/2001, Bé
Tµi chÝnh ®· tæ chøc 8 k× thi tuyÓn KTV cho ngêi ViÖt Nam, 3 k× thi s¸t h¹ch
cho ngêi níc ngoµi vµ ®· cÊp 531 chøng chØ KTV cho nh÷ng ngêi ®¹t tiªu
chuÈn. Còng ®Õn 30/11/2001, c¶ níc cã 2127 nh©n viªn lµm viÖc trong 34 c«ng
ty kÕ to¸n, kiÓm to¸n, trong ®ã cã: 1395 nh©n viªn chuyªn nghiÖp, cã 487 KTV
gåm: 396 KTV ngêi ViÖt Nam vµ 38 KTV ngêi níc ngoµi. Trong c¸c KTV
ngêi ViÖt Nam,. ®· cã 16 ngêi ®¹t tr×nh ®é vµ ®îc cÊp chøng chØ KTV quèc
tÕ. Nh×n chung ®éi ngò KTV ngêi ViÖt Nam ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ. Tr×nh ®é
chuyªn m«n vµ kinh nghiÖm nghÒ nghiÖp ®· thµnh thôc h¬n nhiÒu. §Æc biÖt, ®Ó
®¸p øng yªu cÇu thùc tÕ ph¸t sinh, tæ chøc quèc tÕ lµ ViÖn kÕ to¸n viªn c«ng
chøng Anh quèc (ACCA) ®· thùc hiÖn ch¬ng tr×nh ®µo t¹o c¬ b¶n theo tiªu
chuÈn quèc tÕ cho KTV ë ViÖt Nam. Th¸ng 5/2001, ACCA ®· cÊp chøng chØ
CPA cña Anh cho 9 ngêi ViÖt Nam ®Çu tiªn ®· tèt nghiÖp. Ch¬ng tr×nh nµy sÏ
®îc tiÕp tôc víi sù hîp t¸c cña Bé Tµi chÝnh ViÖt Nam.
ChÝnh sù ph¸t triÓn ®«ng ®¶o cña ®éi ngò KTV ®· më réng vµ lµm phong
phó thªm c¸c lo¹i h×nh dÞch vô kiÓm to¸n vµ kÕ to¸n. Cïng víi sù ph¸t triÓn vÒ
sè lîng c«ng ty vµ quy m« tõng c«ng ty, c¸c dÞch vô do c¸c c«ng ty kiÓm to¸n
cung cÊp ®· kh«ng ngõng ®a d¹ng ho¸ theo híng më réng tõng lo¹i dÞch vô chi
tiÕt trong dÞch vô kiÓm to¸n (nh kiÓm to¸n BCTC, kiÓm to¸n ho¹t ®éng, kiÓm
to¸n tu©n thñ, kiÓm to¸n so¸t xÐt, kiÓm to¸n b¸o c¸o quyÕt to¸n vèn ®Çu t
XDCB), më réng dÞch vô t vÊn (nh t vÊn kÕ to¸n, tµi chÝnh, t vÊn qu¶n lÝ,
thuÕ, t vÊn ®Çu t, luËt; t vÊn s¸p nhËp, gi¶i thÓ DN....), dÞch vô tin häc, dÞch
vô thÈm ®Þnh, ®Þnh gi¸ tµi s¶n, dÞch vô tuyÓn dông, ®µo t¹o båi dìng nghiÖp vô,
cung cÊp th«ng tin.....
10
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Trong h¬n 10 n¨m qua, ngµnh kiÓm to¸n tuy cßn rÊt non trÎ song ®· cã
nh÷ng tiÕn bé ®¸ng kÓ. Ho¹t ®éng kiÓm to¸n ®· ph¸t triÓn nhanh vÒ sè lîng vµ
quy m« tõng c«ng ty kiÓm to¸n còng nh n©ng cao n¨ng lùc chuyªn m«n, chÊt
lîng dÞch vô cung cÊp cho kh¸ch hµng. HÇu hÕt c¸c dÞch vô cung cÊp cho kh¸ch
hµng ngµy cµng ®îc tÝn nhiÖm, ®îc x· héi thõa nhËn. Th«ng qua c¸c ho¹t
®éng dÞch vô kiÓm to¸n vµ t vÊn tµi chÝnh, kÕ to¸n, c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ®·
gãp phÇn phæ cËp c¬ chÕ chÝnh s¸ch kinh tÕ tµi chÝnh, ng¨n ngõa l·ng phÝ, tham
nhòng, gãp phÇn thùc hiÖn c«ng khai minh b¹ch BCTC, phôc vô ®¾c lùc cho
c«ng t¸c qu¶n lÝ, ®iÒu hµnh kinh tÕ tµi chÝnh cña nhµ níc vµ ho¹t ®éng kinh
doanh cña c¸c DN.
Th«ng qua dÞch vô kiÓm to¸n vµ kÕ to¸n, ®Æc biÖt lµ kiÓm to¸n BCTC, c¸c
c«ng ty ®· gãp phÇn gióp c¸c DN, c¸c dù ¸n quèc tÕ, c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù
nghiÖp n¾m b¾t ®îc kÞp thêi, ®Çy ®ñ vµ tu©n thñ ®êng lèi , chÝnh s¸ch kinh tÕ
tµi chÝnh, lo¹i bá ®îc chi phÝ bÊt hîp lÝ, t¹o lËp ®îc nh÷ng th«ng tin tin cËy,
tõng bíc ®a c«ng t¸c qu¶n lÝ tµi chÝnh, kÕ to¸n trong c¸c doanh nghiÖp vµo nÒ
nÕp...., ho¹t ®éng KT§L ®· x¸c ®Þnh ®îc vÞ trÝ trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng vµ
gãp phÇn quan träng trong viÖc lµm lµnh m¹nh ho¸ m«i trêng ®Çu t vµ nÒn tµi
chÝnh quèc gia.
Thùc tr¹ng ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn cña mét sè c«ng ty KT§L tiªu biÓu ë
ViÖt Nam
a. C«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam VACO:
VACO lµ c«ng ty kiÓm to¸n ®Çu tiªn cña ViÖt Nam ®îc thµnh lËp. Qua 6
n¨m ho¹t ®éng, ph¸t triÓn vµ hîp t¸c, ®Õn th¸ng 10/1997, VACO ®· trë thµnh
thµnh viªn cña h·ng Deloitte Touche Tohmatsu quèc tÕ (DTT) - mét trong 5
h·ng kiÓm to¸n hµng ®Çu thÕ giíi. VACO hiÖn t¹i lµ c«ng ty kiÓm to¸n duy nhÊt
t¹i ViÖt Nam ®¹t tr×nh ®é quèc tÕ, lµ ®¹i diÖn cña DTT t¹i ViÖt Nam. Th«ng qua
h×nh thøc hîp t¸c tèi u víi DTT, ®ång thêi biÕt khai th¸c tèt lîi thÕ cña m×nh
(tËp thÓ ®éi ngò KTV tinh nhuÖ ®¹t tr×nh ®é quèc tÕ ®îc ®µo t¹o cã hÖ thèng
trong vµ ngoµi níc; bé m¸y qu¶n lÝ lµ ban gi¸m ®èc cña VACO am hiÓu s©u s¾c
vÒ tËp qu¸n kinh doanh, luËt ph¸p ViÖt Nam). VACO ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh
11
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
tùu ®¸ng kÓ trong 9 n¨m kÓ tõ ngµy thµnh lËp, gãp phÇn vµo sù thµnh c«ng cña
ngµnh kiÓm to¸n cßn non trÎ t¹i ViÖt Nam .
Trong 9 n¨m qua, VACO ®· kÝ kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång cho h¬n 3000
kh¸ch hµng trong vµ ngoµi níc. Riªng n¨m 1999, VACO ®· kÝ h¬n 450 hîp
®ång cung cÊp dÞch vô kiÓm to¸n vµ t vÊn cho nhiÒu lo¹i h×nh kh¸ch hµng, t¨ng
134% so víi n¨m 1998 vµ t¨ng gÊp nhiÒu lÇn so víi nh÷ng n¨m ®Çu ph¸t triÓn.
C¸c dÞch vô kiÓm to¸n cña c«ng ty chñ yÕu tËp trung vµo c¸c dù ¸n do ng©n hµng
vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ tµi trî (ng©n hµng thÕ giíi, ng©n hµng ph¸t triÓn ch©u ¸);
c¸c tæng c«ng ty lín ®Çu ngµnh ë ViÖt Nam nh: Tæng c«ng ty §iÖn lùc ViÖt
Nam, tæng c«ng ty Hµng kh«ng ViÖt Nam, tæng c«ng ty DÇu khÝ, tæng c«ng ty
Than, tæng c«ng ty Xim¨ng, tæng c«ng ty Thuèc l¸, tæng c«ng ty Cao su, tæng
c«ng ty Bu chÝnh viÔn th«ng, tæng c«ng ty X¨ng dÇu, tæng c«ng ty DÖt may
ViÖt Nam....
Nh»m ®a d¹ng hãa kh¸ch hµng vµ dÞch vô, VACO ®· më réng dÞch vô
kiÓm to¸n cho c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i, c¸c c«ng ty tµi chÝnh, c¸c c«ng ty cho
thuª tµi chÝnh, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm vµ më réng dÞch vô t vÊn thuÕ, qu¶n lÝ, kÕ
to¸n, t vÊn ®Çu t, ®Æt v¨n phßng ®¹i diÖn, chi nh¸nh c«ng ty níc ngoµi, trî
gióp cho c¸c nhµ ®Çu t trong vµ ngoµi níc ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. Víi ph¬ng
ch©m cung cÊp dÞch vô cã chÊt lîng tèt nhÊt cho kh¸ch hµng, tranh thñ sù gióp
®ì vÒ kÜ thuËt cña c¸c chuyªn gia níc ngoµi, c¸n bé, KTV cña VACO ®· cè
g¾ng, nç lùc kh«ng ngõng. DÞch vô cña c«ng ty ®· ®îc kh¸ch hµng ®¸nh gi¸ lµ
ngang tÇm víi chÊt lîng dÞch vô cña c¸c c«ng ty danh tiÕng quèc tÕ.
Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña m×nh, VACO lu«n lu«n theo s¸t c¸c chñ
tr¬ng, ®êng lèi chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ níc còng nh c¸c chØ tiªu ®Þnh
híng vµ sù chØ ®¹o trùc tiÕp cña bé Tµi chÝnh. Cïng víi sù hîp t¸c chÆt chÏ víi
c«ng ty DTT, c«ng ty ®· ph¸t huy néi lùc cña m×nh ®Ó kh«ng ngõng ph¸t triÓn
trë thµnh c«ng ty m¹nh nhÊt trong tæng sè c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ë ViÖt Nam.
N¨m 1999, doanh thu c«ng ty t¨ng 122% so víi doanh thu n¨m 1998, nép ng©n
s¸ch nhµ níc 135% so víi n¨m 1998. Cã thÓ nãi n¨m 1999, VACO ®· gÆt h¸i
®îc nh÷ng thµnh c«ng rÊt ®¸ng khÝch lÖ. C«ng ty ®· gãp phÇn tuyªn truyÒn,
12
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
híng dÉn vµ ®a hai luËt thuÕ míi lµ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng (GTGT) vµ thuÕ thu
nhËp DN (TNDN) vµo ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c DN, b»ng ph¬ng thøc:
- Tæ chøc nhiÒu cuéc héi th¶o ®µo t¹o vµ híng dÉn vÒ thuÕ cho c¸c DN
cã vèn ®Çu t níc ngoµi vµ DNNN.
- Ph¸t hµnh c¸c b¶n tin hµng th¸ng b»ng tiÕng Anh, tiÕng ViÖt vÒ v¨n b¶n
ph¸p luËt vµ thuÕ nh»m thêng xuyªn cËp nhËt vµ cung cÊp th«ng tin cho c¸c DN
Trong qu¸ tr×nh hÖ thèng ho¸, x©y dùng vµ ban hµnh c¸c chuÈn mùc kÕ
to¸n vµ kiÓm to¸n ViÖt Nam, VACO ®· ®ãng gãp tÝch cùc vµo viÖc so¹n th¶o vµ
ban hµnh c¸c chuÈn mùc nµy. VACO ®· cung cÊp cho vô chÕ ®é kÕ to¸n nh÷ng
tµi liÖu, s¸ch míi cËp nhËt vÒ thùc hµnh chuÈn mùc kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n quèc tÕ
do liªn ®oµn kÕ to¸n quèc tÕ vµ tæ chøc IAFC ban hµnh.
9 n¨m qua lµ nh÷ng n¨m VACO ho¹t ®éng trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ khã
kh¨n vµ nhiÒu biÕn ®éng do bÞ ¶nh hëng Ýt nhiÒu cña khñng ho¶ng tµi chÝnh
trong khu vùc, lµ nh÷ng n¨m ®Çu më cöa nÒn kinh tÕ, nh÷ng n¨m ®Çu thùc hiÖn
luËt thuÕ GTGT vµ thuÕ TNDN, c«ng ty còng ph¶i c¹nh tranh gay g¾t víi c¸c
c«ng ty kiÓm to¸n cã h¹ng trªn thÕ giíi cña c¸c h·ng kiÓm to¸n thÕ giíi t¹i ViÖt
Nam nh c«ng ty Price Water House Coopers; c«ng ty KPMG; c«ng ty E+Y;
c«ng ty A+A nhng VACO vÉn ®îc ®¸nh gi¸ lµ con chim ®Çu ®µn cña ngµnh
kiÓm to¸n ViÖt Nam .
b. C«ng ty dÞch vô t vÊn tµi chÝnh, kÕ to¸n, kiÓm to¸n AASC
Ra ®êi cïng víi VACO n¨m 1991, lóc míi thµnh lËp, AASC gÆp rÊt nhiÒu
khã kh¨n. Toµn c«ng ty chØ cã 5 c¸n bé nh©n viªn vµ vèn liÕng kinh doanh cha
®Çy 200 triÖu ®ång, trong khi ®ã thÞ trêng dÞch vô kÕ to¸n, kiÓm to¸n tuy míi
h×nh thµnh nhng ®· tiÒm Èn nhiÒu yÕu tè phøc t¹p. C¸c c«ng ty kiÓm to¸n níc
ngoµi víi kinh nghiÖm ho¹t ®éng hµng tr¨m n¨m ®· më v¨n phßng ®¹i diÖn
qu¶ng b¸ uy tÝn th¬ng hiÖu, cßn c¸c c«ng ty kiÓm to¸n trong níc th× nhanh
chãng chiÕm thÞ phÇn, AASC ph¶i chÞu mét søc Ðp c¹nh tranh rÊt lín. Tríc
nh÷ng khã kh¨n ®ã, b»ng nhiÒu biÖn ph¸p th¸o gì vµ ®îc sù gióp ®ì c«ng t©m
cña l·nh ®¹o bé Tµi chÝnh, AASC ®· tõng bíc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn ®i lªn. NÕu
doanh thu cña c«ng ty n¨m 1992 lµ 840 triÖu th× n¨m 1995 lµ 4 tØ 378 triÖu vµ
n¨m 2000 t¨ng lªn 17,5 tØ. Sè lîi nhuËn t¬ng øng lµ: 245 triÖu n¨m 1992, 924
13
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
triÖu n¨m 1995 vµ 4,5 tØ n¨m 2000. Cã ®îc nh÷ng kÕt qu¶ nh vËy lµ nhê
AASC ®· biÕt chó träng ®Õn viÖc më réng kh¸ch hµng. §Õn nay, AASC ®· trë
thµnh ®èi t¸c cña c¸c tæng c«ng ty 91 nh: tæng c«ng ty Bu chÝnh viÔn th«ng,
tæng c«ng ty Hµng kh«ng ViÖt Nam, tæng c«ng ty Than ViÖt Nam, tæng c«ng ty
DÖt may ViÖt Nam, tæng c«ng ty §iÖn lùc ViÖt Nam, tæng c«ng ty ThÐp ViÖt
Nam, tæng c«ng ty Xim¨ng.....; c¸c tæng c«ng ty 90 nh: tæng c«ng ty C«ng tr×nh
giao th«ng I, tæng c«ng ty X¨ng dÇu, tæng c«ng ty X©y dùng Hµ Néi.....Ngoµi ra
cßn hµng lo¹t DN liªn doanh, c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i vµ c¸c dù ¸n ®Çu t ph¸t
triÓn nh: Dù ¸n c¶i t¹o quèc lé 1 (WB 1 vµ WB 2); dù ¸n quèc lé 5, dù ¸n cÊp
tho¸t níc thµnh phè Hå ChÝ Minh....
ChØ tÝnh riªng n¨m 2000, toµn c«ng ty íc tÝnh thùc hiÖn trªn 850 hîp
®ång dÞch vô, trong ®ã cã nh÷ng hîp ®ång cã gi¸ trÞ lín nh: Hîp ®ång kiÓm
to¸n c¸c dù ¸n do ng©n hµng thÕ giíi, ng©n hµng ph¸t triÓn ch©u ¸, c¸c tæ chøc
tÝn dông quèc tÕ tµi trî; hîp ®ång kiÓm to¸n BCTC cña ng©n hµng th¬ng m¹i cæ
phÇn xuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam, hîp ®ång kiÓm to¸n b¸o c¸o quyÕt to¸n c«ng
tr×nh XDCB hoµn thµnh cña ngµnh Bu chÝnh viÔn th«ng, nhµ m¸y thuû ®iÖn TrÞ
An, c«ng ty cæ phÇn mÝa ®êng Lam S¬n, c«ng ty xim¨ng Nghi S¬n, ®êng d©y
t¶i ®iÖn 500KV B¾c Nam....Cô thÓ, c¸c lo¹i dÞch vô ®· thùc hiÖn dÞch vô kiÓm
to¸n BCTC cho c¸c DN nh: c«ng ty liªn doanh ®Ìn h×nh Orion-Hanel, c«ng ty
thÐp VPS-Posco, c«ng ty xim¨ng Nghi S¬n, c«ng ty liªn doanh MÆt trêi s«ng
Hång, c«ng ty liªn doanh Vinadesung, c«ng ty liªn doanh Vietsovpetro.
Riªng ®èi víi dÞch vô kiÓm to¸n b¸o c¸o quyÕt to¸n vèn ®Çu t c¸c c«ng
tr×nh XDCB hoµn thµnh ®îc coi lµ thÕ m¹nh hµng ®Çu cña AASC . Nh»m ®¸p
øng yªu cÇu, chñ tr¬ng cña §¶ng vµ Nhµ níc vÒ thùc hµnh tiÕt kiÖm trong lÜnh
vùc XDCB, bé phËn chuyªn tr¸ch kiÓm to¸n b¸o c¸o quyÕt to¸n vèn ®Çu t c«ng
tr×nh XDCB ®· hoµn thµnh, kÓ c¶ c¸c c«ng tr×nh lín, phøc t¹p. N¨m 2000, c«ng
ty ®· thùc hiÖn kiÓm to¸n h¬n 400 hîp ®ång, víi ®ñ mäi ngµnh kh¸c nhau, kÓ c¶
c¸c c«ng tr×nh cã quy m« lín.
§èi víi dÞch vô t vÊn tµi chÝnh kÕ to¸n: §©y lµ lo¹i h×nh dÞch vô ®ßi hái
c¸n bé, KTV ph¶i tinh th«ng nghÒ nghiÖp, n¨ng ®éng, s¸ng t¹o, ph¶i ®Çu t thêi
gian nghiªn cøu ®Ó ®a ra ®îc nh÷ng ý kiÕn t vÊn cã chÊt lîng cao vµ ®¸p
14
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
øng ®îc yªu cÇu cña kh¸ch hµng. N¨m 2000, c«ng ty ®· thùc hiÖn ®îc c¸c hîp
®ång t vÊn vÒ x©y dùng m« h×nh kÕ to¸n, t vÊn lËp b¸o c¸o quyÕt to¸n vèn ®Çu
t, t vÊn lËp BCTC, t vÊn vÒ lËp hå s¬ míi thÇu, t vÊn vÒ thuÕ....cho nhiÒu
c«ng ty vµ ban qu¶n lÝ dù ¸n. §Æc biÖt, th«ng qua c«ng t¸c kiÓm to¸n , c«ng ty ®·
t vÊn cho nhiÒu DN kh¾c phôc nh÷ng sai sãt trong c«ng t¸c qu¶n lÝ kinh tÕ tµi
chÝnh, tõng bíc hoµn thiÖn hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé vµ hÖ thèng kÕ to¸n.
Cïng víi viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô chÝnh trÞ mµ Nhµ níc vµ bé Tµi chÝnh giao
cho, b»ng vèn tÝch luü cña m×nh, AASC ®· x©y dùng vµ mua s¾m trô së lµm viÖc
míi vµ më thªm nhiÒu chi nh¸nh, v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i nhiÒu tØnh trong níc.
Qua h¬n 10 n¨m ho¹t ®éng, sù trëng thµnh cña c«ng ty ®· ®îc ghi dÊu. HiÖn
nay, AASC ®· cã h¬n 200 c¸n bé, nh©n viªn, trong ®ã cã 60 ngêi ®· ®îc cÊp
chøng chØ CPA ViÖt Nam. C¸n bé nh©n viªn cña c«ng ty lµ nh÷ng chuyªn gia cã
tr×nh ®é ®¹i häc vµ trªn ®¹i häc ®· qua ®µo t¹o thùc tÕ, cã kh¶ n¨ng ®¸p øng tèt
c¸c yªu cÇu cña c«ng viÖc. Ngoµi sè c¸n bé trªn, c«ng ty cßn cã mét ®éi ngò c¸c
c«ng t¸c viªn lµ c¸c gi¸o s, tiÕn sÜ, c¸c gi¶ng viªn giµu kinh nghiÖm trong nhiÒu
lÜnh vùc.
2.2. KTNN:
Trong bÊt cø mét chÕ ®é x· héi nµo, ng©n s¸ch nhµ níc (NSNN) bao giê
còng lµ nguån lùc quan träng nhÊt b¶o ®¶m tµi chÝnh cho mäi lÜnh vùc ho¹t ®éng
cña bé m¸y Nhµ níc. §Ó t¨ng cêng sù kiÓm so¸t cña nhµ níc trong viÖc sö
dông NSNN vµ c«ng quü quèc gia, b¶o ®¶m tÝnh trung thùc, chÝnh x¸c, hîp ph¸p
vµ hîp lÖ cña viÖc sö dông nguån lùc tµi chÝnh c«ng, ng¨n ngõa sù x©m h¹i ®èi
víi tµi s¶n nhµ níc, x©y dùng nhµ níc ph¸p quyÒn cã hiÖu lùc vµ hiÖu qu¶
trong viÖc qu¶n lÝ kinh tÕ x· héi, ®ßi hái ph¶i thµnh lËp mét c¬ quan ®éc lËp víi
c¬ quan trùc tiÕp qu¶n lÝ ng©n s¸ch vµ tµi s¶n nhµ níc ®Ó kiÓm tra tÝnh tu©n thñ
cña viÖc sö dông tiÒn cña nh©n d©n theo nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh,
b¶o ®¶m sù minh b¹ch vÒ tµi chÝnh vµ hiÖu qu¶ sö dông nguån lùc tµi chÝnh nµy.
V× vËy, ngµy 11/7/1994, KTNN chÝnh thøc ®îc thµnh lËp trªn c¬ së nghÞ ®Þnh
70/CP cña chÝnh phñ. Theo ®ã, KTNN lµ c¬ quan thuéc chÝnh phñ vµ lµ c¬ quan
kiÓm tra tµi chÝnh c«ng cña níc CHXHCN ViÖt Nam, thùc hiÖn viÖc kiÓm to¸n
15
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
®èi víi c¸c c¬ quan nhµ níc c¸c cÊp, c¸c ®¬n vÞ cã nhiÖm vô thu chi NSNN vµ
c¸c tæ chøc ®¬n vÞ cã qu¶n lÝ, sö dông c«ng quü vµ tµi s¶n nhµ níc.
Míi ra ®êi ®îc h¬n 5 n¨m, víi chøc n¨ng kiÓm tra, ®¸nh gi¸ vµ x¸c nhËn
tÝnh ®óng ®¾n, trung thùc cña sè liÖu kÕ to¸n, b¸o c¸o quyÕt to¸n cña c¸c c¬
quan nhµ níc, ®¬n vÞ kinh tÕ, ®¬n vÞ sù nghiÖp, c¸c ®oµn thÓ quÇn chóng vµ c¸c
tæ chøc x· héi cã thu nép NSNN vµ sö dông nguån kinh phÝ do NSNN cÊp,
KTNN ®· bíc ®Çu kh¼ng ®Þnh ®îc vai trß kh«ng thÓ thiÕu ®îc cña m×nh
trong hÖ thèng kiÓm tra, kiÓm so¸t cña nhµ níc ta. Nh÷ng kÕt qu¶ kiÓm to¸n
trung thùc, chÝnh x¸c, kh¸ch quan cña c¬ quan KTNN kh«ng chØ gióp chÝnh phñ,
quèc héi ®¸nh gi¸ ®óng t×nh h×nh trùc tr¹ng tµi chÝnh ng©n s¸ch mµ cßn cung cÊp
c¸c th«ng tin lµm c¨n cø cho viÖc ho¹ch ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ, ra c¸c
quyÕt ®Þnh cã hiÖu lùc cao, ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p t¨ng cêng qu¶n lÝ thu chi ng©n
s¸ch, ®ång thêi n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi trong viÖc sö dông NSNN.
KTNN ra ®êi lµ mét yªu cÇu tÊt yÕu cña xu thÕ ®æi míi, lµ sù ®ßi hái
kh¸ch quan cña c¬ chÕ thÞ trêng trong c«ng cuéc x©y dùng nhµ níc ph¸p
quyÒn XHCN ViÖt Nam. Lµ mét c¬ quan míi, cha cã tiÒn lÖ trong c¬ cÊu tæ
chøc bé m¸y nhµ níc nªn trong buæi ban ®Çu KTNN gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n, tõ
c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt, tæ chøc con ngêi ®Õn c«ng t¸c chuyªn m«n, c¬ së ph¸p lÝ
cho ho¹t ®éng......§îc sù quan t©m chØ ®¹o cña chÝnh phñ, quèc héi vµ c¸c tæ
chøc §¶ng, sù ñng hé vµ gióp ®ì cña c¸c bé, ngµnh, ®Þa ph¬ng vµ víi sù nç lùc
vît bËc cña toµn thÓ CBCNV trong ngµnh, qua h¬n 5 n¨m ho¹t ®éng, KTNN ®·
thu ®îc nh÷ng thµnh qu¶ bíc ®Çu quan träng.
Trªn c¬ së ®iÒu lÖ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña KTNN, ®Õn nay bé m¸y tæ
chøc cña ngµnh ®· ®i vµo thÕ æn ®Þnh vµ tiÕp tôc ph¸t triÓn víi 4 ®¬n vÞ kiÓm
to¸n chuyªn ngµnh, 1 v¨n phßng, 1 trung t©m KH&BDCB, 1 phßng thanh tra vµ
kiÓm tra néi bé thuéc tæng KTNN vµ 4 KTNN khu vùc (phÝa B¾c, miÒn Trung,
miÒn Nam vµ T©y Nam Bé). Tõ chç ban ®Çu chØ cã h¬n ba chôc ngêi, ®Õn nay,
KTNN cã gÇn 500 CBCNV, trong ®ã h¬n 400 ngêi lµ KTV. Tuy cßn thiÕu
nhiÒu so víi nhiÖm vô l©u dµi cña ngµnh nhng sè c¸n bé hiÖn cã ®· ®¸p øng
®îc nhiÖm vô trong giai ®o¹n ®Çu thµnh lËp. Nh×n chung, ®éi ngò c¸n bé ®Òu
®îc ®µo t¹o cã hÖ thèng, sè tèt nghiÖp ®¹i häc trë lªn chiÕm 88%, riªng KTV
16
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
100% ®Òu ®· tèt nghiÖp ®¹i häc chuyªn ngµnh tµi chÝnh kÕ to¸n vµ mét sè
chuyªn ngµnh kinh tÕ kÜ thuËt kh¸c.
Nh×n l¹i nh÷ng n¨m qua, KTNN ®· cã bíc ph¸t triÓn ®¸ng kÓ trong viÖc
triÓn khai kÕ ho¹ch kiÓm to¸n hµng n¨m víi quy m« vµ chÊt lîng n¨m sau cao
h¬n n¨m tríc, ®a d¹ng h¬n vµ thuéc c¸c lÜnh vùc phøc t¹p h¬n. TÝnh ®Õn nay,
KTNN ®· thùc hiÖn trªn 2500 cuéc kiÓm to¸n t¹i c¸c c¬ quan ®¬n vÞ cã sö dông
NSNN trªn hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc, kÓ c¶ nh÷ng n¬i tõ tríc ®Õn nay cha ®îc
thanh tra, kiÓm tra tõ bªn ngoµi. Cô thÓ: §· kiÓm to¸n b¸o c¸o quyÕt to¸n NSNN
trªn ®Þa bµn 61 tØnh, thµnh phè; kiÓm to¸n mét sè chØ tiªu lín trong b¸o c¸o
quyÕt to¸n tµi chÝnh cña 6 bé vµ c¬ quan ngang bé, 4 c¬ quan thuéc chÝnh phñ;
kiÓm to¸n b¸o c¸o quyÕt to¸n 10 c«ng tr×nh träng ®iÓm quèc gia vµ 6 ch¬ng
tr×nh, môc tiªu cña chÝnh phñ; kiÓm to¸n mét sè néi dung chi tiªu lín thuéc
quyÕt to¸n n¨m 1996 cña §µi truyÒn h×nh ViÖt Nam, bé Y tÕ; kiÓm to¸n quyÕt
to¸n NSNN n¨m 1996 cña chi côc II CÇn th¬ vµ chi côc dù tr÷ H¶i Phßng; kiÓm
to¸n BCTC gÇn 50 tæng c«ng ty 90 vµ 91; kiÓm to¸n b¸o c¸o quyÕt to¸n cña 7
qu©n khu, qu©n chñng, tæng côc vµ nhiÒu DN thuéc khèi an ninh-quèc phßng vµ
kinh tÕ §¶ng, kiÓm to¸n b¸o c¸o quyÕt to¸n c«ng tr×nh thuû ®iÖn VÜnh S¬n,
ch¬ng tr×nh gi¶i quyÕt viÖc lµm sè 120 vµ ch¬ng tr×nh DSKHHG§; tham gia
thÈm ®Þnh b¸o c¸o tæng quyÕt to¸n NSNN ...Ngoµi ra cßn tham gia kiÓm to¸n Dù
¸n kh«i phôc hÖ thèng thuû lîi vµ chèng lò sè 1259 VIE (SF).
Th«ng qua kiÓm to¸n, KTNN ®· ph¸t hiÖn vµ kiÕn nghÞ t¨ng thu, tiÕt kiÖm
chi cho NSNN h¬n 2500 tØ ®ång, mét con sè cã ý nghÜa trong hoµn c¶nh kinh tÕ
®Êt níc ta hiÖn nay, gåm c¸c kho¶n tiÒn lËu thuÕ, c¸c kho¶n ®Ó ngoµi sæ s¸ch,
chi tiªu sai chÕ ®é tµi chÝnh, kÕ to¸n, h¹ch to¸n t¨ng khèi lîng ®¬n gi¸ trong
XDCB.... Tuy nhiªn, quan träng h¬n c¶ lµ qua kiÓm to¸n ®· gióp c¸c ®¬n vÞ thÊy
®îc thùc tr¹ng t×nh h×nh tµi chÝnh, sù sai sãt trong qu¶n lÝ chi NSNN, qu¶n lÝ
vèn vµ tµi s¶n h¹ch to¸n chi phÝ gi¸ thµnh vµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, thÊy
®îc nh÷ng yÕu kÐm s¬ hë trong qu¶n lÝ kinh tÕ vµ s¶n xuÊt kinh doanh, chÊn
chØnh sai sãt, ng¨n ngõa c¸c hµnh vi tham « l·ng phÝ.....tõ ®ã ®¬n vÞ chÊn chØnh
c«ng t¸c tµi chÝnh kÕ to¸n, thiÕt lËp kØ c¬ng trong viÖc chÊp hµnh c¸c chÝnh s¸ch
chÕ ®é nhµ níc; ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng trong viÖc
17
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
hoµn thiÖn c¬ chÕ chÝnh s¸ch tµi chÝnh, lËp vµ giao kÕ ho¹ch ng©n s¸ch, t¨ng
cêng kiÓm tra, kiÓm so¸t viÖc thùc hiÖn NSNN, xö lÝ c¸c vi ph¹m trong thu chi
®iÒu hµnh vµ quyÕt to¸n NSNN. Nh÷ng sè liÖu kiÓm to¸n cßn cung cÊp cho c¬
quan qu¶n lÝ nhµ níc t×nh h×nh qu¶n lÝ vµ sö dông c¸c nguån lùc NSNN trong
tõng ®Þa ph¬ng vµ ®¬n vÞ; cung cÊp c¸c th«ng tin x¸c thùc cho c¸c c¬ quan qu¶n
lÝ nhµ níc vÒ thùc tr¹ng thu chi, ®iÒu hµnh vµ quyÕt to¸n NSNN.....Nã còng lµ
mét trong nh÷ng c¨n cø ®Ó quèc héi xem xÐt quyÕt ®Þnh ph©n bæ vµ phª chuÈn
quyÕt to¸n NSNN, ®ång thêi gióp chÝnh phñ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vµ ®Ò ra c¸c
biÖn ph¸p t¨ng cêng qu¶n lÝ vÜ m« nÒn kinh tÕ. Nh×n chung, c¸c kiÕn nghÞ vµ
gi¶i ph¸p kh¾c phôc tån t¹i do KTNN ®a ra mang tÝnh x©y dùng vµ kh¶ thi,
®îc c¸c c¬ quan chøc n¨ng nhµ níc t«n träng vµ thùc hiÖn.
Bªn c¹nh nhiÖm vô chÝnh lµ x©y dùng tæ chøc bé m¸y vµ thùc hiÖn kÕ
ho¹ch kiÓm to¸n hµng n¨m, KTNN còng ®· tiÕn hµnh c¸c c«ng t¸c chuÈn bÞ cho
híng ph¸t triÓn l©u dµi cña ngµnh nh: Nghiªn cøu c¸c ®Ò tµi khoa häc liªn
quan ®Õn ®Þa vÞ ph¸p lÝ, chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ c¬ chÕ ho¹t ®éng cña
c¬ quan KTNN, nghiªn cøu so¹n th¶o chuÈn mùc vµ quy tr×nh kiÓm to¸n....§Õn
nay, sau mét thêi gian chuÈn bÞ nghiªm tóc vµ c«ng phu, ph¸p lÖnh KTNN ®ang
®îc tr×nh chÝnh phñ vµ uû ban thêng vô quèc héi xem xÐt th«ng qua, sÏ t¹o
hµnh lang ph¸p lÝ cÇn thiÕt co ho¹t ®éng cña KTNN.
KiÓm to¸n lµ mét nghÒ míi ë níc ta, do ®ã KTV nhµ níc nh×n chung
cha ®îc ®µo t¹o mét c¸ch cã hÖ thèng vµ bµi b¶n, v× vËy, c«ng t¸c ®µo t¹o, båi
dìng kiÕn thøc nghiÖp vô kiÓm to¸n ®· ®îc ®Æc biÖt coi träng. Hµng n¨m
KTNN më nhiÒu líp ®µo t¹o, båi dìng vÒ nghiÖp vô chuyªn m«n, ngo¹i ng÷,
më c¸c líp tËp huÊn theo tõng chuyªn ®Ò, vÒ chuyªn m«n kiÓm to¸n, vÒ kiÕn
thøc qu¶n lÝ nhµ níc, vÒ chuÈn mùc kiÓm to¸n quèc tÕ, vÒ ®¹o ®øc cña mét
KTV.... §Õn nay, gÇn 90% KTV ®· qua c¸c líp ®µo t¹o, båi dìng n©ng cao
tr×nh ®é nghiÖp vô.
H¬n 5 n¨m qua, KTNN còng ®· thu ®îc mét sè kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh trong
lÜnh vùc hîp t¸c quèc tÕ. Th¸ng 4/1996, KTNN ®· gia nhËp Tæ chøc quèc tÕ c¸c
c¬ quan kiÓm to¸n tèi cao ( INTOSAI ) vµ th¸ng 11/1997 trë thµnh thµnh viªn
cña Tæ chøc c¸c c¬ quan kiÓm to¸n tèi cao ch©u ¸ ( ASOSAI ). Ngoµi ra, KTNN
18
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
cßn më réng quan hÖ hîp t¸c song ph¬ng vµ ®a ph¬ng víi c¸c c¬ quan kiÓm
to¸n tèi cao cña nhiÒu níc trªn thÕ giíi vµ bíc ®Çu ®· thùc hiÖn cã kÕt qu¶
nh÷ng dù ¸n do ng©n hµng ph¸t triÓn ch©u ¸ (ADB) vµ dù ¸n GTZ do CHLB §øc
tµi trî. Nh÷ng quan hÖ ®èi ngo¹i trªn ®©y ®· gãp phÇn n©ng cao vÞ thÕ KTNN
trªn trêng quèc tÕ vµ trong khu vùc, më ra kh¶ n¨ng hîp t¸c trao ®æi kinh
nghiÖm nghÒ nghiÖp, tranh thñ ®îc sù trî gióp cña c¸c níc vµ tæ chøc quèc tÕ
vÒ c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt, nghiªn cøu, ®µo t¹o...
Ngoµi ra, KTNN cßn thµnh lËp Trung t©m khoa häc vµ båi dìng c¸n bé
trùc thuéc KTNN. §©y còng lµ mét c¬ së nßng cèt ®Ó tËp hîp c¸c nhµ khoa häc
trong vµ ngoµi ngµnh thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh nghiªn cøu, ph¸t triÓn lÝ luËn
kiÓm to¸n ë ViÖt Nam, thÓ hiÖn ë viÖc ®· triÓn khai thùc hiÖn tèt c¸c ®Ò tµi
nghiªn cøu khoa häc, nghiªn cøu x©y dùng c¸c v¨n b¶n ph¸p quy vÒ tæ chøc bé
m¸y vµ c¬ chÕ ho¹t ®éng cña KTNN trong t×nh h×nh míi lµm chç dùa ph¸p lÝ cho
ho¹t ®éng kiÓm to¸n tríc m¾t vµ l©u dµi.
Cã thÓ nãi, thêi gian qua, ho¹t ®éng cña KTNN ®îc cñng cè vµ ph¸t triÓn
c¶ bÒ réng, chiÒu s©u vµ ngµy cµng cã hiÖu qu¶, ®· kh¼ng ®Þnh ®îc vai trß quan
träng cña ngµnh KTNN ViÖt Nam.
2.3. KTNB:
Trªn thÕ giíi, KTNB ra ®êi tõ nh÷ng n¨m 30, 40 cña thÕ kØ 20. MÆc dï so
víi KT§L vµ KTNN th× lo¹i h×nh KTNB ra ®êi muén h¬n, nhng nã cã sù ph¸t
triÓn rÊt m¹nh mÏ, ®Æc biÖt trong c«ng viÖc qu¶n trÞ DN. C¸c ®¬n vÞ kinh tÕ c¬ së
ph¸t hiÖn ra r»ng hÖ thèng KTNB lµ ph¬ng tiÖn qu¶n lÝ cã hiÖu qu¶ vµ lµ c«ng
cô ®¾c lùc gióp c¸c nhµ qu¶n lÝ gi¸m s¸t ®îc toµn bé c¸c ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ
m×nh. Kh«ng nh÷ng thÕ, trong c¸c c¬ quan nhµ níc, viÖc h×nh thµnh c¸c bé
phËn KTNB ®Ó kiÓm tra thêng xuyªn c¸c ho¹t ®éng trong c¬ quan ®ang tá ra cã
nhiÒu t¸c dông thiÕt thùc ë níc ta, KTNB ®· nhiÒu n¨m thùc hiÖn g¾n liÒn víi
ho¹t ®éng kÕ to¸n vµ qu¶n lÝ. §Õn th¸ng 10/1997, trªn c¬ së luËt ng©n s¸ch,
chÝnh phñ ®· ban hµnh nghÞ ®Þnh 59/CP vµ bé Tµi chÝnh ra quyÕt ®Þnh sè
832/TC/Q§/C§KT ban hµnh “quy chÕ KTNB” ®· ®¸nh dÊu sù h×nh thµnh c¸c
v¨n b¶n ph¸p quy trong lÜnh vùc nµy. Tuy nhiªn, do c¸c v¨n b¶n ph¸p quy còng
®ang trong qu¸ tr×nh x©y dùng nªn viÖc ®µo t¹o vµ båi dìng nghiÖp vô cho ®éi
19
nguon tai.lieu . vn
