Xem mẫu
- BÁO CÁO TỐT NGHIỆP
Đề tài:
“Quản lý thuế theo cơ chế tự
khai, tự nộp ở Việt Nam"
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Qu¶n lý thuÕ theo c¬ chÕ tù khai, tù nép
Môc lôc
Lêi më ®Çu..................................................................................................... 4
PhÇn I ThuÕ vµ qu¶n lý thuÕ theo c¬ chÕ
tù khai, tù nép................................................. 5
I. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña thuÕ ................................................................... 5
1. Kh¸i niÖm vÒ thuÕ ........................................................................................ 5
2. Ph©n lo¹i thuÕ............................................................................................... 6
2.1 Ph©n lo¹i theo ®èi tîng chÞu thuÕ ........................................................... 6
2.1.1 ThuÕ thu nhËp ................................................................................... 6
2.1.2 ThuÕ tiªu dïng.................................................................................... 6
2.1.3 ThuÕ tµi s¶n ........................................................................................ 7
2.2 Ph©n lo¹i theo ph¬ng thøc ®¸nh thuÕ...................................................... 7
2.2.1 ThuÕ trùc thu ...................................................................................... 7
2.2.2 ThuÕ gi¸n thu ................................................................................... 7
2.3 Ph©n lo¹i theo mèi quan hÖ ®èi víi kh¶ n¨ng nép thuÕ ............................ 7
2.3.1 ThuÕ thùc .......................................................................................... 7
2.3.2 ThuÕ c¸ nh©n .................................................................................... 7
2.4 Ph©n lo¹i theo ph¹m vi thÈm quyÒn vÒ thuÕ ............................................ 7
2.4.1 ThuÕ trung ¬ng .............................................................................. 8
2.4.2 ThuÕ ®Þa ph¬ng.............................................................................. 8
3. §Æc ®iÓm cña thuÕ........................................................................................ 8
3.1 TÝnh b¾t buéc ........................................................................................ 8
3.2 TÝnh kh«ng hßan tr¶ trùc tiÕp................................................................. 8
3.3 TÝnh ph¸p lý cao.................................................................................... 8
4. Chøc n¨ng cña thuÕ ...................................................................................... 9
4.1 Chøc n¨ng huy ®éng nguån lùc tµi chÝnh cho nhµ níc....................... 9
4.2 Chøc n¨ng ®iÒu tiÕt kinh tÕ .................................................................. 9
5. HÖ thèng thuÕ ë ViÖt Nam......................................................................... 10
II. Giíi thiÖu vÒ qu¶n lý thuÕ theo c¬ chÕ tù khai tù nép............................. 11
1
Sinh viªn : TrÇn B×nh Minh
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Qu¶n lý thuÕ theo c¬ chÕ tù khai, tù nép
1. Kh¸i niÖm vÒ c¬ chÕ tù khai tù nép vµ dÆc ®iÓm .................................... 11
1.1. Kh¸i niÖm............................................................................................. 11
1.2 §Æc ®iÓm .............................................................................................. 11
2. §iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn c¬ chÕ tù khai, tù nép thuÕ................................... 12
2.1 HÖ thèng luËt thuÕ ph¶i thùc sù minh b¹ch, ngêi d©n cã thÓ dÔ dµng tiÕp
cËn vµ t×m hiÓu chÝnh s¸ch thuÕ............................................................ 12
2.2 Tr×nh ®é d©n trÝ cao, sù hiÓu biÕt vµ tu©n thñ ph¸p luËt cña ngêi d©n
tèt, c«ng t¸c tuyªn truyÒn, phæ biÕn ph¸p luËt ®¹t hiÖu qu¶ thiÕt thùc... 12
2.3 C¸c c¬ quan hµnh ph¸p ph¶i cã n¨ng lùc cao vµ phèi hîp tèt víi c¬ quan
thuÕ trong c«ng t¸c qu¶n lý hµnh chÝnh ................................................ 12
2.4 C¸c thñ tôc nh ®¨ng ký thuÕ, kª khai, nép thuÕ, hoµn thuÕ…, ph¶i ®¬n
gi¶n. C¸c ch¬ng tr×nh thanh tra thuÕ vµ cìng chÕ thuÕ ph¶i cã hiÖu qu¶
vµ hiÖu lùc............................................................................................ 13
2.5 CÇn cã chÕ tµi ph¸p luËt ®ñ nghiªm ®Ó r¨n ®e c¸c hµnh vi, vi ph¹m .. 13
3. ¦u ®iÓm cña c¬ chÕ tù khai, tù nép......................................................... 13
3.1 TiÕt kiÖm thêi gian, c«ng søc............................................................. 13
3.2 TiÕt kiÖm chi phÝ qu¶n lý hµnh chÝnh vÒ thuÕ..................................... 14
3.3 N©ng cao tr¸ch nhiÖm ph¸p lý cña ®èi tîng nép thuÕ ....................... 14
3.4 T¹o tiÒn ®Ò n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c cña c¬ quan ThuÕ ................ 14
4. H¹n chÕ cña c¬ chÕ tù khai, tù nép ............................................................. 15
4.1 Nguy c¬ trèn lËu thuÕ, thÊt tho¸t thuÕ lín nÕu tr×nh ®é d©n trÝ thÊp vµ
kh«ng cã biÖn ph¸p qu¶n lý thuÕ phï hîp .......................................... 15
4.2 §ßi hái cao vÒ c¬ së vËt chÊt vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña c¸c c¬ quan Nhµ
níc................................................................................................... 15
5. §æi míi ho¹t ®éng thanh tra – dÞch vô tuyªn truyÒn, hç trî vµ híng dÉn
nh»m ®¸p øng yªu cÇu cña c¬ chÕ tù khai, tù nép……………………… 16
PHÇn II thùc tr¹ng thùc hiÖn thÝ ®iÓm c¬ chÕ tù khai,
tù nép ë viÖt nam ...........................................18
I. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan thùc hiÖn c¬ chÕ tù khai, tù nép ......................... 18
2
Sinh viªn : TrÇn B×nh Minh
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Qu¶n lý thuÕ theo c¬ chÕ tù khai, tù nép
KÕt qu¶ ®¹t ®îc thùc hiÖn thÝ ®iÓm c¬ chÕ tù khai, tù nép ë côc thuÕ
II.
Qu¶ng Ninh vµ Thµnh Phè Hå ChÝ Minh ................................................ 19
1. KÕt qu¶ ®¹t ®îc ................................................................................ 19
2. Më réng m« h×nh tù khai, tù nép t¹i Hµ Néi ,Bµ RÞa-Vòng Tµu vµ §ång
Nai .................................................................................................. 21
III. Nh÷ng khã kh¨n, th¸ch thøc khi ¸p dông c¬ chÕ tù khai, tù nép ............. 22
1. “ G¸nh nÆng” tõ dù to¸n thuÕ ............................................................ 22
2. HÖ thèng ph¸p luËt cha ®ång bé, quyÒn h¹n cña c¬ quan ThuÕ cha
ngang tÇm. C¸c thñ tôc vÒ kª khai thuÕ, chÝnh s¸ch thuÕ cha ®¬n gi¶n râ
rµng..................................................................................................... 23
3. C«ng nghÖ qu¶n lý thuÕ theo c¬ chÕ míi cßn h¹n chÕ ......................... 23
4. C«ng t¸c hç trî ®èi tîng nép thuÕ, c«ng t¸c thanh, kiÓm tra, c«ng t¸c thu
nî, vµ cìng chÕ thuÕ ®at hiÖu qu¶ cha cao ..................................... 24
4.1. VÒ c«ng t¸c hç trî ®èi tîng nép thuÕ .......................................... 24
4.2. VÒ c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra ..................................................... 25
4.3. VÒ c«ng t¸c thu nî vµ cìng chÕ thuÕ........................................... 25
5. Tæ chøc bé m¸y ngµnh thuÕ cha hîp lý ............................................. 26
IV. C¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña c¬ chÕ tù khai, tù nép...... 26
1. Hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt, chÝnh s¸ch vÒ thuÕ ................................ 26
2. §Èy m¹nh c«ng t¸c hìng dÉn, hç trî c¸c ®èi tîng nép thuÕ thùc hiÖn c¬
chÕ tù khai, tù nép............................................................................... 27
3. T¨ng cêng c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra .............................................. 28
4. Th«ng tin tuyªn truyÒn tíi c¸c ®èi tîng nép thuÕ vÒ thùc hiÖn c¬ chÕ tù
khai, tù nép .......................................................................................... 29
5. HiÖn ®¹i hãa c¬ së vËt chÊt cho ngµnh thuÕ ........................................... 29
C. KÕt luËn .............................................................................................. .30
D. Tµi liÖu tham kh¶o ......................................................................... 31
3
Sinh viªn : TrÇn B×nh Minh
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Qu¶n lý thuÕ theo c¬ chÕ tù khai, tù nép
Lêi më ®Çu
HiÖn nay níc ta ®ang ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ
thÕ giíi. Héi nhËp t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho níc ta ph¸t triÓn, thu hót ®îc
nhiÒu nguån ®Çu t tõ bªn ngoµi , më réng ®îc thÞ trêng, ®îc ®èi xö b×nh
®¼ng trªn trêng quèc tÕ. §Ó qu¸ tr×nh héi nhËp ®îc nhanh chãng §¶ng vµ Nhµ
níc ta ®ang tiÕn hµnh söa ®æi, hoµn thiÖn vµ x©y dùng thªm nhiÒu hÖ thèng
luËt míi , c¶i c¸ch nÒn hµnh chÝnh nhµ níc… C¶i c¸ch hµnh chÝnh thuÕ lµ mét
néi dung quan träng cña c¶i c¸ch hµnh chÝnh nhµ níc hiÖn nay. Trong nh÷ng
n¨m gÇn ®©y, ®Æc biÖt trong n¨m 2004 vµ nh÷ng th¸ng ®Çu n¨m 2005 võa qua
ngµnh thuÕ ®· cã nh÷ng bíc ®i ®ét ph¸ trong c¶i c¸ch hµnh chÝnh thuÕ víi viÖc
®îc tæ chøc l¹i bé m¸y c¬ quan thuÕ c¸c cÊp, triÓn khai ¸p dông thÝ ®iÓm c¬
chÕ c¬ së kinh doanh tù kª khai, tù nép thuÕ theo Q§ 197/2003/Q§ - TTg vµ
triÓn khai s©u réng ch¬ng tr×nh c¶i c¸ch vµ hiÖn ®¹i hãa ngµnh thuÕ.
Víi môc ®Ých muèn t×m hiÓu s©u h¬n vÒ ngµnh thuÕ, nh÷ng c¸i c¸ch cña ngµnh
thuÕ trong viÖc qu¶n lý thu thuÕ , mét nghÜa vô mµ mäi c«ng d©n ®Òu ph¶i thùc
hiÖn. Nªn em ®· chän ®Ò tµi: “Qu¶n lý thuÕ theo c¬ chÕ tù khai, tù nép ë ViÖt
Nam" lµm ®Ò ¸n m«n häc cho m×nh. Do tr×nh ®é cßn h¹n chÕ vµ thêi gian cã
h¹n ch¾c r»ng ®Ò ¸n cña em cha thÓ ®Çy ®ñ vµ cßn nhiÒu sai sãt. Em mong
nhËn ®îc nhiÒu sù gióp ®ì , gãp ý cña thÇy c« gi¸o vµ b¹n ®äc ®Ó ®Ò ¸n cña em
®îc hoµn thiÖn h¬n.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n !
Hµ néi ngµy 24 th¸ng 11 n¨m 2005
Sinh viªn : TrÇn B×nh Minh
4
Sinh viªn : TrÇn B×nh Minh
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Qu¶n lý thuÕ theo c¬ chÕ tù khai, tù nép
PhÇn I ThuÕ vµ qu¶n lý thuÕ theo c¬ chÕ
tù khai, tù nép.
I. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña thuÕ.
1. Kh¸i niÖm vÒ thuÕ.
Cho ®Õn nay trong c¸c s¸ch b¸o kinh tÕ trªn thÕ giíi vÉn cha cã th«ng nhÊt
tuyÖt ®èi vÒ kh¸i niÖm thuÕ. §øng trªn c¸c gãc ®é kh¸c nhau theo c¸c quan
®iÓm cña c¸c nhµ kinh tÕ kh¸c nhau th× cã ®Þnh nghÜa vÒ thuÕ kh¸c nhau.
Theo nhµ kinh tÕ häc Gaston Jeze trong cuèn “Tµi chÝnh c«ng” ®a ra mét
®Þnh nghÜa t¬ng ®èi cæ ®iÓn vÒ thuÕ: “ ThuÕ lµ mét kho¶n trÝch nép b»ng tiÒn,
cã tÝnh chÊt x¸c ®Þnh, kh«ng hoµn tr¶ trùc tiÕp do c¸c c«ng d©n ®ãng gãp cho
nhµ níc th«ng qua con ®êng quyÒn lùc nh»m bï ®¾p nh÷ng chi tiªu cña Nhµ
Níc.”.
Trªn gãc ®é ph©n phèi thu nhËp: “ ThuÕ lµ h×nh thøc ph©n phèi vµ ph©n phèi
l¹i tæng s¶n phÈm x· héi vµ thu nhËp quèc d©n nh»m h×nh thµnh c¸c quý tiÒn tÖ
tËp trung cña nhµ níc ®Ó ®¸p øng c¸c nhu cÇu chi tiªu cho viÖc thùc hiÖn c¸c
chøc n¨ng, nhiÖm vô cña nhµ níc.”
Trªn gãc ®é ngêi nép thuÕ: “ ThuÕ lµ kho¶n ®ãng gãp b¾t buéc mµ mçi tæ
chøc, c¸ nh©n ph¶i cã nghÜa vô ®ãng gãp cho nhµ níc theo luËt ®Þnh ®Ó ®¸p
øng nhu cÇu chi tiªu cho viÖc thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng , nhiÖm vô cña nhµ
níc.”
Trªn gãc ®é kinh tÕ häc :” ThuÕ lµ mét biÖn ph¸p ®Æc biÖt, theo ®ã, nhµ
níc sö dông quyÒn lùc cña m×nh ®Ó chuyÓn mét phÇn nguån lùc tõ khu vùc t
sang khu vùc c«ng nh»m thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng kinh tÕ – x· héi cña nhµ
níc.”
Theo tõ ®iÓn tiÕng viÖt :” ThuÕ lµ kho¶n tiÒn hay hiÖn vËt mµ ngêi d©n
hoÆc c¸c tæ chøc kinh doanh, tuú theo tµi s¶n, thu nhËp, nghÒ nghiÖp… buéc
ph¶i nép cho nhµ níc theo møc quy ®Þnh.”
Tõ c¸c ®Þnh nghÜa trªn ta cã thÓ rót ra ®îc mét sè ®Æc trng chung cña thuÕ
lµ:
5
Sinh viªn : TrÇn B×nh Minh
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Qu¶n lý thuÕ theo c¬ chÕ tù khai, tù nép
Thø nhÊt, néi dung kinh tÕ cña thuÕ ®îc ®Æc trng bëi c¸c mçi quan hÖ tiÒn
tÖ ph¸t sinh díi nhµ níc vµ c¸c ph¸p nh©n, c¸c thÓ nh©n trong x· héi.
Thø hai, nh÷ng mçi quan hÖ díi d¹ng tiÒn tÖ nµy ®îc n¶y sinh mét c¸ch
kh¸ch quan vµ cã ü nghÜa x· héi ®Æc biÖt- viÖc chuyÓn giao thu nhËp cã tÝnh
chÊt b¾t buéc theo mÖnh lÖnh cña nhµ níc.
Thø ba, xÐt theo khÝa c¹nh ph¸p luËt, thuÕ lµ mét kho¶n nép cho nhµ níc
®îc ph¸p luËt quy ®Þnh theo møc thu vµ thêi h¹n nhÊt ®Þnh.
Tõ c¸c ®Æc trng trªn cña thuÕ , ta cã thÓ nªu lªn kh¸i niÖm tæng qu¸t vÒ thuÕ
lµ: “ ThuÕ lµ mét kho¶n ®ãng gãp b¾t buéc tõ c¸c thÓ nh©n vµ ph¸p nh©n cho
nhµ níc theo møc ®é vµ thêi h¹n ®îc ph¸p luËt quy ®Þnh nh»m sö dông cho
môc ®Ých c«ng céng.”
2. Ph©n lo¹i thuÕ.
Ph©n lo¹i thuÕ lµ viÖc s¾p xÕp c¸c s¾c thuÕ trong hÖ thèng thuÕ thµnh nh÷ng
nhãm kh¸c nhau theo nh÷ng tiªu thøc nhÊt ®Þnh. Cã nhiÒu tiªu thøc ph©n lo¹i
kh¸c nhau, mçi tiªu thøc ph©n lo¹i cã nhiÒu lo¹i thuÕ kh¸c nhau:
2.1 Ph©n lo¹i theo ®èi tîng chÞu thuÕ.
C¨n cø vµo ®èi tîng chÞu thuÕ cã thÓ chia hÖ thèng thuÕ thµnh ba lo¹i sau:
2.1.1 ThuÕ thu nhËp
ThuÕ thu nhËp bao gåm c¸c s¾c thuÕ cã ®èi tîng chÞu thuÕ lµ thu nhËp nhËn
®îc, thu nhËp nµy ®îc h×nh thµnh tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau: thu nhËp tõ lao
®éng díi d¹ng tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng, thu nhËp tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh díi d¹ng lîi nhuËn, lîi tøc cæ phÇn…
Do vËy thuÕ thu nhËp còng cã nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau : ThuÕ thu nhËp c¸
nh©n, thuÕ thu nhËp do¹nh nghiÖp.
2.1.2 ThuÕ tiªu dïng.
ThuÕ tiªu dïng lµ c¸c lo¹i thuÕ cã ®èi tîng chÞu thuÕ lµ phÇn thu nhËp ®îc
mang tiªu dïng trong hiÖn t¹i. Bao gåm: ThuÕ doanh thu , thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt,
thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng…
6
Sinh viªn : TrÇn B×nh Minh
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Qu¶n lý thuÕ theo c¬ chÕ tù khai, tù nép
2.1.3 ThuÕ tµi s¶n.
ThuÕ tµi s¶n lµ c¸c lo¹i thuÕ cã ®èi tuîng chÞu thuÕ lµ gi¸ trÞ tµi s¶n.Bao
gåm ,thuÕ bÊt ®éng s¶nlµ thuÕ tµi s¶n ®¸nh trªn gi¸ trÞ cña tµi s¶n cè ®Þnh,thuÕ
®éng s¶n lµ thuÕ ®¸nh trªn tµi s¶n chÝnh .
2.2 Ph©n lo¹i theo ph¬ng thøc ®¸nh thuÕ.
Theo ph¬ng thøc ®¸nh thuÕ th× hÖ thèng thuÕ gåm 2 lo¹i sau:
2.2.1 ThuÕ trùc thu.
ThuÕ trùc thu lµ lo¹i thuÕ ®¸nh trùc tiÕp vµo thu nhËp hoÆc tµi s¶n cña
ngêi nép thuÕ . ë thuÕ trùc thu bao gåm: ThuÕ thu nhËp ®èi víi ngêi cã thu
nhËp cao,thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ,thuÕ nhµ ®Êt….
2.2.2 ThuÕ gi¸n thu.
ThuÕ gi¸n thu lµ lo¹i thuÕ kh«ng trùc tiÕp ®¸nh vµo thu nhËp vµ tµi s¶n
cña ngêi nép thuÕ mµ ®¸nh mét c¸ch gi¸n tiÕp th«ng qua gi¸ c¶ hµng hãa vµ
dÞch vô .Bao gåm: ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ,thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt,thuÕ xuÊt khÈu vµ
nhËp khÈu.
2.3 Ph©n lo¹i theo mèi quan hÖ ®èi víi kh¶ n¨ng nép thuÕ.
C¨n cø vµo kh¶ n¨ng nép thuÕ cã thÓ chia hÖ thèng thuÕ thµnh 2 lo¹i:
2.3.1 ThuÕ thùc.
ThuÕ thùc lµ lo¹i thuÕ kh«ng dùa vµo kh¶ n¨ng cña ngêi nép thuÕ .ThuÕ
thùc bao gåm : ThuÕ ®iÒn thæ,thuÕ nhµ cöa,thuÕ tµi s¶n.
2.3.2 ThuÕ c¸ nh©n.
ThuÕ c¸ nh©n lµ lo¹i thuÕ dùa trªn kh¶ n¨ng cña ngêi nép thuÕ, lµ thuÕ
®¸nh vµo thu nhËp cña ngêi nép thuÕ vµ ®îc thu ngay tõ kh©u ph¸t sinh thu
nhËp hoÆc do khai b¸o. C¸c lo¹i thuÕ c¸ nh©n bao gåm: ThuÕ thu nhËp c¸ nh©n,
thuÕ lîi tøc, thuÕ thu nhËp c«ng ty, thuÕ doanh nghiÖp, thuÕ lîi nhuËn siªu
ng¹ch…
2.4 Ph©n lo¹i theo ph¹m vi thÈm quyÒn vÒ thuÕ
Theo tiªu thøc ph©n lo¹i nay th× hÖ thèng thuÕ cã thÓ ®îc chia thµnh hai
lo¹i:
7
Sinh viªn : TrÇn B×nh Minh
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Qu¶n lý thuÕ theo c¬ chÕ tù khai, tù nép
2.4.1 ThuÕ trung ¬ng.
Lµ c¸c h×nh thøc thuÕ do c¸c c¬ quan ®¹i diÖn chÝnh quyÒn nhµ níc ë trung
¬ng ban hµnh.
2.4.2 ThuÕ ®Þa ph¬ng.
Lµ c¸c h×nh thøc thuÕ do chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng ban hµnh.
3. §Æc ®iÓm cña thuÕ.
ThuÕ cã nh÷ng thuéc tÝnh t¬ng ®èi æn ®Þnh qua tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn vµ
biÓu hiÖn thµnh nh÷ng ®Æc trng riªng cã cña nã, qua ®ã gióp ta ph©n biÖt thuÕ
víi c¸c c«ng cô kh¸c. Nh÷ng ®Æc trng ®ã lµ:
3.1 TÝnh b¾t buéc.
TÝnh b¾t buéc lµ thuéc tÝnh c¬ b¶n vèn cã cña thuÕ ®Ó ph©n biÖt gi÷a thuÕ
víi c¸c h×nh thøc ®éng viªn tµi chÝnh kh¸c cña ng©n s¸ch nhµ níc.
§Æc ®iÓm nµy cho ta thÊy râ néi dung kinh tÕ cña thuÕ lµ nh÷ng quan hª tiÒn tÖ
®îc h×nh thµnh mét c¸ch kh¸ch quan vµ cã mét ý nghÜa x· héi ®Æc biÖt- viÖc
®éng viªn mang tÝnh chÊt b¾t buéc cña nhµ níc.Ph©n phèi mang tÝnh chÊt b¾t
buéc díi h×nh thøc thuÕ lµ mét ph¬ng thøc ph©n phèi cña nhµ níc, theo ®ã
mét bé ph©n thu nhËp cña ngêi nép thuÕ ®îc chuyÓn giao cho nhµ níc mµ
kh«ng kÌm theo mét sù cÊp ph¸t hoÆc nh÷ng quyÒn lîi nµo kh¸c cho ngêi nép
thuÕ, mµ hµnh ®éng ®ãng thuÕ lµ hµnh ®éng thùc hiÖn nghÜa vô cña ngêi c«ng
d©n.
3.2 TÝnh kh«ng hßan tr¶ trùc tiÕp.
TÝnh chÊt kh«ng hoµn tr¶ trùc tiÕp cña thuÕ ®îc thÓ hiÖn ë chç: thuÕ ®îc
hoµn tr¶ gi¸n tiÕp cho ngêi nép thuÕ th«ng qua viÖc cung cÊp c¸c dÞch vô c«ng
céng cña nhµ níc. Sù kh«ng hoµn h¶o tr¶ trùc tiÕp ®îc thÓ hiÖn kÓ c¶ tríc vµ
sau thu thuÕ. Tríc khi thu thuÕ, nhµ níc kh«ng hÒ cung øng trùc tiÕp mét
dÞch vô c«ng céng nµo cho ngêi nép thuÕ. Sau khi nép thuÕ, nhµ níc còng
kh«ng cã sù båi hoµn trùc tiÕp nµo cho ngêi nép thuÕ.
3.3 TÝnh ph¸p lý cao.
ThuÕ lµ mét c«ng cô tµi chÝnh cã tÝnh ph¸p lý cao, ®îc quyÕt ®Þnh bëi
quyÒn lùc chÝnh trÞ cña nhµ níc vµ quyÒn lùc Êy ®îc thÓ hiÖn b»ng ph¸p luËt.
8
Sinh viªn : TrÇn B×nh Minh
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Qu¶n lý thuÕ theo c¬ chÕ tù khai, tù nép
4. Chøc n¨ng cña thuÕ.
Chøc n¨ng cña thuÕ lµ sù thÓ hiÖn c«ng dông vèn cã cña thuÕ, vµ nã cã tÝnh
æn ®Þnh t¬ng ®èi. Trong suèt thêi gian tån t¹i vµ ph¸t triÓn thuÕ lu«n lu«n thùc
hiÖn hai chøc n¨ng c¬ b¶n sau.
4.1 Chøc n¨ng huy ®éng nguån lùc tµi chÝnh cho nhµ níc.
Ngay tõ lóc ph¸t sinh, thuÕ lu«n lu«n cã c«ng dông lµ ph¬ng tiÖn ®«ng viªn
nguån tµi chÝnh cho nhµ níc, lµ chøc n¨ng c¬ b¶n cña thuÕ. Nhê chøc n¨ng
huy ®éng nguån lùc tµi chÝnh mµ quü tiÒn tÖ tËp trung cña nhµ níc ®îc h×nh
thµnh, qua ®ã ®¶m b¶o c¬ së vËt chÊt cho sù tån t¹i vµ ho¹t ®éng cña nhµ níc.
Chøc n¨ng nµy ®· t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò ®Ó nhµ níc tiÕn hµnh ph©n phèi vµ ph©n
phèi l¹i tæng s¶n phÈm cña x· héi vµ thu nhËp quèc d©n trong x· héi. ThuÕ lµ
mét nguån chiÕm tû träng lín nhÊt cho ng©n s¸ch nhµ níc.
4.2 Chøc n¨ng ®iÒu tiÕt kinh tÕ.
Chøc n¨ng ®iÒu tiÕt kinh tÕ cña thuÕ ®îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc quy
®Þnh c¸c h×nh thøc thu thuÕ kh¸c nhau, x¸c ®Þnh ®óng ®¾n ®èi tîng chÞu thuÕ
vµ ®èi tîng nép thuÕ, x©y dùng chÝnh x¸c c¸c møc thuÕ ph¶i nép cã tÝnh ®Õn
kh¶ n¨ng cña ngêi nép thuÕ, sö dông linh häat c¸c u ®·i vµ miÔn gi¶m thuÕ.
Trªn c¬ së ®ã, nhµ níc kÝch thÝch c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®i vµo quü ®¹o
chung, phï hîp lîi Ých cña x· héi. Nh vËy, b»ng c¸ch ®iÒu tiÕt vµ kÝch thÝch,
chøc n¨ng ®iÒu tiÕt kinh tÕ cña thuÕ ®· ®îc thùc hiÖn.
Gi÷a chøc n¨ng huy ®éng nguån lùc tµi chÝnh vµ chøc n¨ng ®iÒu tiÕt kinh tÕ
cã mçi quan hÖ g¾n bã mËt thiÕt víi nhau. Chøc n¨ng huy ®éng nguån lùc tµi
chÝnh quy ®Þnh sù t¸c ®éng vµ sù ph¸t triÓn cña chøc n¨ng ®iÒu tiÕt. Ngîc l¹i,
nhê sù vËn dông ®óng ®¾n chøc n¨ng ®iÒu tiÕt kinh tÕ ®· lµm cho chøc n¨ng huy
®éng nguån lùc tµi chÝnh cña thuÕ cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn. Chøc n¨ng huy ®éng
nguån lùc tµi chÝnh cµng t¨ng lªn nh»m ®¶m b¶o nguån thu nhËp cho nhµ níc
®· t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó nhµ níc t¸c ®éng mét c¸ch s©u réng ®Õn c¸c qu¸
tr×nh kinh tÕ vµ x· héi. §iÒu nµy t¹o ra tiÒn ®Ò t¨ng thªm thu nhËp cho c¸c
doanh nghiÖp vµ c¸c tÇng líp d©n c, do ®ã më réng c¬ së thùc hiÖn chøc n¨ng
huy ®éng nguån lùc tµi chÝnh.
9
Sinh viªn : TrÇn B×nh Minh
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Qu¶n lý thuÕ theo c¬ chÕ tù khai, tù nép
Cïng víi sù thèng nhÊt ®ã, th× gi÷a hai chøc n¨ng nµy cña thuÕ còng kh«ng
lo¹i trõ nh÷ng mÆt m©u thuÉn. Sù t¨ng cêng chøc n¨ng huy ®éng tËp trung tµi
chÝnh lµm cho møc thu nhËp cña nhµ níc t¨ng lªn. §iÒu ®ã ®ång nghÜa víi
viÖc më réng kh¶ n¨ng cña nhµ níc trong viÖc thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh kinh
tÕ- x· héi. MÆt kh¸c, viÖc t¨ng cêng chøc n¨ng huy ®éng mét c¸ch qu¸ møc sÏ
lµm t¨ng g¸nh nÆng thuÕ vµ hËu qu¶ cña nã lµ gi¶m ®éng lùc ph¸t triÓn kinh tÕ
vµ lµm xãi mßn vai trß ®iÒu tiÕt kinh tÕ.
Do vËy, trong qu¸ tr×nh qu¶n lý thuÕ, ho¹ch ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch thuÕ ë mçi
giai ®o¹n ph¸t triÓn kinh tÕ kh¸c nhau cÇn ph¶i chó ý ®Õn mçi quan hÖ gi÷a
chøc n¨ng ®iÒu tiÕt kinh tÕ vµ chøc n¨ng huy ®éng nguån tµi chÝnh cña thuÕ.
5. HÖ thèng thuÕ ë ViÖt Nam.
HÖ thèng thuÕ lµ tæng hîp c¸c h×nh thøc thuÕ kh¸c nhau mµ gi÷a chóng cã
mçi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau ®Ó thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô nhÊt ®Þnh cña nhµ
níc trong tõng thêi kú.
HÖ thèng thuÕ
ThuÕ trùc thu ThuÕ gi¸n thu
ThuÕ ThuÕ ThuÕ ThuÕ ThuÕ ThuÕ ThuÕ ThuÕ ThuÕ
thu thu sù Gi¸ Tiªu XuÊt nhµ tµi m«n
®Êt bµi
nhËp nhËp dông trÞ thô khÈu, nguyªn
DN c¸ ®Êt gia ®Æc NhËp
nh©n t¨ng biÖt khÈu
n«ng
nghiÖp
10
Sinh viªn : TrÇn B×nh Minh
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Qu¶n lý thuÕ theo c¬ chÕ tù khai, tù nép
II. Giíi thiÖu vÒ qu¶n lý thuÕ theo c¬ chÕ tù khai tù nép
1. Kh¸i niÖm vÒ c¬ chÕ tù khai tù nép vµ dÆc ®iÓm
1.1 Kh¸i niÖm
C¬ chÕ tù khai t nép thuÕ lµ c¬ chÕ qu¶n lý thuÕ trong ®ã c¸c ®èi tîng
nép thuÕ tù gi¸c c¨n cø vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh trong k× kª khai cña
m×nh vµ c¨n cø vµo nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt tù x¸c ®Þnh nghÜa vô thuÕ cña
m×nh, kª khai, nép thuÕ vµo ng©n s¸ch Nhµ níc, vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc
ph¸p luËt vÒ tÝnh trung thùc, chÝnh x¸c cña viÖc kª khai.
1.2 §Æc ®iÓm.
C¬ chÕ tù khai, tù nép thuÕ lµ mét ph¬ng thøc qu¶n lý thuÕ ®îc x©y
dùng dùa trªn nÒn t¶ng lµ sù tu©n thñ tù nguyÖn cña ®èi tîng nép thuÕ, qu¶n lý
thuÕ dùa trªn kÜ thuËt qu¶n lý rñi ro.
C¬ chÕ tù khai tù nép thuÕ ®ßi hái c¸c tæ chøc, c¸ nh©n nép thuÕ ph¶i n©ng
cao tr¸ch nhiÖm v× tê khai lµ do tæ chøc, c¸ nh©n nép thuÕ tù lËp trªn c¬ së s¶n
xuÊt kinh doanh cña m×nh vµ chÝnh s¸ch chÕ ®é vÒ thuÕ mµ kh«ng cÇn cã sù x¸c
nhËn cña c¬ quan thuÕ. Tæ chøc, c¸ nh©n nép thuÕ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt
qu¶ cña viÖc tÝnh thuÕ, kª khai thuÕ cña m×nh tríc ph¸p luËt.
Theo c¬ chÕ nµy c¬ quan thuÕ kh«ng can thiÖp vµo qu¸ tr×nh kª khai , nép
thuÕ cña tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh nhng c¬ quan thuÕ sÏ tiÕn hµnh thanh tra,
kiÓm tra vµ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p xö ph¹t, cìng chÕ theo luËt ®Þnh ®èi víi
nh÷ng trêng hîp cã hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt vÒ thÕ nh kh«ng nép thuÕ, trèn
thuÕ, gian lËn vÒ thuÕ …
¸p dông c¬ chÕ tù khai, tù nép, c¬ quan ThuÕ ph¶i t¨ng cßng c«ng t¸c
tuyªn truyÒn, phæ biÕn vµ gi¶i ®¸p c¸c víng m¾c vÒ chÝnh s¸ch, chÕ ®é thñ tôc
vÒ thuÕ mµ c¸c tæ chøc, c¸ nh©n thêng gÆp trong qu¸ tr×nh kª khai nép thuÕ ®Ó
®èi tîng nép thuÕ thùc hiÖn tèt nghÜa vô thuÕ cña m×nh ®èi víi Nhµ níc.
C¬ chÕ tù khai, tù nép lµ c¬ chÕ qu¶n lý thuÕ hiÖn ®¹i, hiÖu qu¶, ®îc hÇu
hÕt c¸c níc trªn thÕ giíi ¸p dông, nã cho phÐp c¸c c¬ quan thuÕ ph©n bæ nguån
lùc theo híng chuyªn m«n hãa, chuyªn s©u trong qu¶n lý c¶i tiÕn c¸c quy tr×nh
11
Sinh viªn : TrÇn B×nh Minh
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Qu¶n lý thuÕ theo c¬ chÕ tù khai, tù nép
qu¶n lý râ rµng lµm t¨ng sù minh b¹ch trong qu¶n lý thuÕ, ®ång thêi gi¶m bít
chi phÝ qu¶n lý, thóc ®Èy c¶i c¸ch hµnh chÝnh thuÕ.
2. §iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn c¬ chÕ tù khai, tù nép thuÕ.
ViÖc thùc hiÖn c¬ chÕ tù khai, tù nép thuÕ ®ßi hái c¸c ®iÒu kiÖn sau:
2.1 HÖ thèng luËt thuÕ ph¶i thùc sù minh b¹ch, ngêi d©n cã thÓ dÔ
dµngtiÕp cËn vµ t×m hiÓu chÝnh s¸ch thuÕ.
§Ó ¸p dông c¬ chÕ qu¶n ký thuÕ tiªn tiÕn ®ßi hái ®èi tîng nép thuÕ ph¶i
n¾m ch¾c c¸c quy ®Þnh cña luËt thuÕ ®Ó tù m×nh kª khai, tÝnh to¸n ®óng sè thuÕ
ph¶i nép cho Nhµ níc. Muèn vËy, c¸c luËt thuÕ ph¶i ®¬n gi¶n , dÔ hiÓu, minh
b¹ch, tõng quy ®Þnh trong c¸c luËt thuÕ ph¶i ®îc râ rµng, kh«ng m¬ hå, kh«ng
lµm cho ngêi d©n muèn hiÓu thÕ nµo còng ®îc.
2.2 Tr×nh ®é d©n trÝ cao, sù hiÓu biÕt vµ tu©n thñ ph¸p luËt cña ngêi
d©n tèt, c«ng t¸c tuyªn truyÒn, phæ biÕn ph¸p luËt ®¹t hiÖu qu¶ thiÕt thùc.
V× ®èi tîng nép thuÕ lµ ngêi trùc tiÕp tÝnh to¸n sè thuÕ mµ m×nh ph¶i nép
cho ng©n s¸ch nhµ níc, do ®ã ®ßi hái hä ph¶i cã mét kiÕn thøc c¬ b¶n ®Ó hiÓu
®îc c¸c quy ®Þnh cña luËt thuÕ. MÆt kh¸c , c¬ chÕ tù khai, tù n«p ®ßi hái sù tù
gi¸c cao cña ®èi tîng nép thuÕ do vËy mµ ngêi d©n cÇn ph¶i cã ý thøc tu©n
thñ ph¸p luËt tèt. ®Ó ®¹t ®îc ®iÒu kiÖn nµy th× c¬ quan qu¶n lý thuÕ ph¶i ®æi
míi vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c gi¸o dôc, tuyªn truyÒn, phæ biÕn c¸c
chÝnh s¸ch thuÕ.
2.3 C¸c c¬ quan hµnh ph¸p ph¶i cã n¨ng lùc cao vµ phèi hîp tèt víi c¬
quan thuÕ trong c«ng t¸c qu¶n lý hµnh chÝnh
Trong khi c¬ chÕ tù khai, t nép thuÕ ®ßi hái ®èi tîng nép thuÕ ph¶i cã
sù tùc gi¸c tu©n thñ cao th× cã mét bé phËn kh«ng nhá d©n chóng cã ý thøc
chÊp hµnh ph¸p luËt cha tèt. V× vËy, ®ßi hái c¸c c¬ quan hµnh ph¸p nãi chung
vµ c¬ quan thuÕ nãi riªng ph¶i cã tr×nh ®é qu¶n lý cao ®Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn
®óng nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
12
Sinh viªn : TrÇn B×nh Minh
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Qu¶n lý thuÕ theo c¬ chÕ tù khai, tù nép
2.4 C¸c thñ tôc nh ®¨ng ký thuÕ, kª khai, nép thuÕ, hoµn thuÕ…, ph¶i
®¬n gi¶n. C¸c ch¬ng tr×nh thanh tra thuÕ vµ cìng chÕ thuÕ ph¶i cã hiÖu
qu¶ vµ hiÖu lùc.
C¸c thñ tôc vÒ thuÕ ph¶i ®¬n gi¶n ®Ó gióp c¸c tæ chøc, c¸ nh©n dÔ dµng
hoµn thµnh nghÜa vô cña m×nh ®èi víi Nhµ níc. §ång thêi c¬ quan thuÕ ph¶i
lu«n lu«n thanh tra, kiÓm tra viÑc thùc hiÖn nghÜa vô thuÕ cña c¸c ®èi tîng nép
thuÕ v× gian lËn, trèn lËu thuÕ lµ mét c¨n bªnh kinh niªn tån t¹i song song cïng
víi viÖc thu thuÕ cña Nhµ níc.
2.5 CÇn cã chÕ tµi ph¸p luËt ®ñ nghiªm ®Ó r¨n ®e c¸c hµnh vi
vi ph¹m.
Khi ¸p dông m« h×nh qu¶n lý thuÕ theo c¬ chÕ tù khai, tù nép th× c¸c chÕ
tµi ph¸p luËt nghiªm minh lµ rÊt cÇn thiÕt, rÊt quan träng trong bèi c¸nh kh¶
n¨ng lîi dông sù cho phÐp tù gi¸c cña Nhµ níc ®Ó trèn lËu thuÕ lµ kh¸ cao,
nhÊt lµ ®èi víi níc ta- mét níc cã tr×nh ®é ph¸t triÓn cha cao vÒ mäi mÆt.
3 ¦u ®iÓm cña c¬ chÕ tù khai, tù nép.
C¬ chÕ tù khai, tù nép thuÕ ®· ®îc ¸p dông ë nhiÒu níc trªn thÕ giíi,
®©y lµ c¬ chÕ hµnh thu tiªn tiÕn ®em l¹i nhiÒu lîi Ých cho c¶ c¬ quan thu thuÕ vµ
tæ chøc , c¸ nh©n nép thuÕ. C¬ chÕ nµy cã nh÷ng u ®iÓm sau:
3.1 TiÕt kiÖm thêi gian,c«ng søc.
Khi ¸p dông c¬ chÕ tù khai, tù nép th× hµng th¸ng c¸n bé qu¶n lý thu
thuÕ sÏ kh«ng ph¶i mÊt thêi gian ®Ó tÝnh to¸n l¹i sè thuÕ ph¶i nép cña ®èi tîng
nép thuÕ, kh«ng ph¶i mÊt thêi gian ®i göi th«ng b¸o thuÕ cho ®èi tîng nép
thuÕ. H¬n n÷a, trong c¬ chÕ ‘’ Th«ng b¸o thuÕ” trêng hîp ®èi tîng nép thuÕ
®· thùc hiÖn nghiªm tóc luËt thuÕ, kª khai vµ tÝnh to¸n chÝnh x¸c sè thuÕ ph¶i
nép th× râ rµng viÖc ph¶i tÝnh to¸n l¹i cña c¬ quan thuÕ lµ thõa vµ l·ng phÝ thêi
gian, c«ng søc. Víi sè lîng c¸c ®èi tîng nép thuÕ hiªn lªn ®Õn gÇn 100 ngµn
doanh nghiÖp vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ h¬n 1,4 triÖu tæ chøc hé kinh doanh c¸ thÓ
th× viÖc kh«ng ph¶i tÝnh to¸n l¹i sè thuÕ ph¶i nép sÏ tiÕt kiÖm ®îc rÊt nhiÒu
thêi gian vµ c«ng søc cho c¸n bé qu¶n lý thu thuÕ.
13
Sinh viªn : TrÇn B×nh Minh
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Qu¶n lý thuÕ theo c¬ chÕ tù khai, tù nép
Cßn ®èi víi c¸c ®èi tîng nép thuÕ th× víi viÖc c¬ chÕ tù khai, tù nép sÏ lµm
gi¶m ®îc c¸c thñ tôc hµnh chÝnh trong viÖc thùc hiÖn nghÜa vô kª khai vµ nép
thuÕ cña m×nh, do ®ã còng sÏ tiÕt kiÖm ®îc nhiÒu thêi gian vµ c«ng søc.
3.2 TiÕt kiÖm chi phÝ qu¶n lý hµnh chÝnh vÒ thuÕ.
Khi ¸p dông c¬ chÕ tù khai, tù nép th× hµng th¸ng c¬ quan ThuÕ kh«ng
ph¶i göi hµng triÖu th«ng b¸o thuÕ nªn ngµnh thuÕ tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ giÊy
mùc, in Ên, cíc phÝ bu ®iÖn… ®em l¹i mét hiÖu qu¶ kinh tÕ kh«ng nhá, bëi
chi phÝ hµnh thu cµng thÊp th× hiÖu qu¶ c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ cµng ®îc n©ng
cao.Ngoµi ra, khi thùc hiÖn c¬ chÕ tù khai, tù nép c¬ cÊu tæ chøc cña c¬ quan
ThuÕ ®îc tæ chøc theo chøc n¨ng nªn bé m¸y qu¶n lý sÏ gän nhÑ h¬n bít cång
kÒnh ,do ®ã gi¶m ®îc mét phÇn lín chi phÝ qu¶n lý mµ hiÖu qu¶ qu¶n lý vÉn
cao.
3.3 N©ng cao tr¸ch nhiÖm ph¸p lý cña ®èi tîng nép thuÕ.
Víi c¬ chÕ ‘’ Th«ng b¸o thuÕ “ tr¸ch nhiÖm ph¸p lý cña ®èi tîng nép
thóe ®èi víi tÝnh chÝnh x¸c cña viÖc tÝnh to¸n sè thuÕ ph¶i nép kh«ng cao bëi v×
sè thuÕ hä ph¶i nép ®îc x¸c ®Þnh theo th«ng b¸o cña c¬ quan ThuÕ. V× vËy, cã
thÓ cã t×nh tr¹ng c¸c c¬ së kinh doanh tÝnh to¸n sè liÖu mét c¸ch qua loa, ®¹i
kh¸i vµ nÕu c¸n bé thuÕ kiÓm tra kh«ng kü th× cã thÓ dÉn ®Õn sai sè thuÕ ph¶i
nép mµ c¸c c¬ së kinh doanh ®ã kh«ng hÒ cã lçi. Nhng khi ¸p dông c¬ chÕ tù
khai, tù nép th× ®èi tîng nép thuÕ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm hoµn toµn vÒ tÝnh
trung thùc cña sè liÖu kª khai vµ c¶ tÝnh chÝnh x¸c cña viÑc tÝnh to¸n sè thuÕ
ph¶i nép. Tøc lµ, ®èi tîng nép thuÕ ®îc n©ng cao tr¸ch nhiÖm ph¸p lý trong
viÖc kª khai thuÕ víi Nhµ níc, t¨ng sù tù gi¸c ,®îc chñ ®éng trong viÖc thùc
hiÖn nghÜa vô cña m×nh.H¬n n÷a,cßn thiÕt lËp ®îc niÒm tin gi÷a c¬ quan ThuÕ
vµ ngêi nép thuÕ.
3.4 T¹o tiÒn ®Ò n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c cña c¬ quan ThuÕ .
Thùc hiÖn ¸p dông c¬ chÕ tù kª khai, tù nép thuÕ c¬ quan ThuÕ cã ®iÒu
kiÖn ®Ó c¶i tiÕn c¬ cÊu tæ chøc nh»m sö dông hiÖu qu¶ nhÊt c¸c nguån lùc hiÖn
cã ,c«ng t¸c qu¶n lý thu thuÕ ®îc tæ chøc theo híng ngµy cµng hiÖn ®¹i vµ
chuyªn m«n hãa . Nhê viÖc kh«ng mÊt thêi gian tÝnh to¸n l¹i sè thuÕ ph¶i nép
14
Sinh viªn : TrÇn B×nh Minh
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Qu¶n lý thuÕ theo c¬ chÕ tù khai, tù nép
cña ®èi tîng nép thuÕ vµ ph¸t hµnh th«ng b¸o thuÕ mµ c¸n bé ThuÕ cã ®iÒu
kiÖn tËp trung thêi gian vµ c«ng søc cho c¸c c«ng viÖc qu¶n lý kh¸c nh: c«ng
t¸c phôc vô , hç trî c¸c tæ chøc, c¸ nh©n s¶n xuÊt kinh doanh hiÓu vµ tù gi¸c
thùc hiÖn c¸c nghÜa vô thuÕ cña m×nh ®èi víi Ng©n s¸ch nhµ níc, c«ng t¸c
thanh tra ,kiÓm tra,c«ng t¸c ®«n ®èc thu nép vµ cìng chÕ thuÕ…TriÓn khai
thùc hiÖn c¬ chÕ nµy sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho ngµnh thuÕ ®Èy m¹nh hiÖn ®¹i hãa
c«ng t¸c qu¶n lý mµ cô thÓ lµ ®Èy m¹nh viÖc øng dông c«ng nghÖ tin häc trong
c«ng t¸c qu¶n lý thu thuÕ.§ã lµ tiÒn ®Ò ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c qu¶n lý
thu thuÕ.
4 H¹n chÕ cña c¬ chÕ tù khai, tù nép.
Khi ¸p dông mét c¬ chÕ chÝnh s¸ch míi bªn c¹nh nh÷ng lîi Ých to lín th×
còng cã nhiÒu ®iÓm h¹n chÕ. Do ®ã, viÖc ¸p dông c¬ chÕ tù khai, tù nép thuÕ
nÕu kh«ng ®¸p óng ®ùîc nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh th× sÏ cã nh÷ng h¹n chÕ sau:
4.1 Nguy c¬ trèn lËu thuÕ, thÊt tho¸t thuÕ lín nÕu tr×nh ®é d©n trÝ
thÊp vµ kh«ng cã biÖn ph¸p qu¶n lý thuÕ phï hîp.
NÕu kh«ng cã biÖn ph¸p qu¶n lý phï hîp, ch¼ng h¹n c«ng t¸c kiÓm tra
kh«ng kÞp thêi, viÖc phæ biÕn c¸c luËt thuÕ kÐm hiÖu qu¶, c«ng t¸c híng dÉn
c¸c ®èi tîng nép thuÕ kh«ng ®Çy ®ñ, chu ®¸o … Cã thÓ dÉn ®Õn c¸c t×nh tr¹ng
®èi tîng nép thuÕ lîi dông viÖc kh«ng kiÓm tra tÝnh to¸n l¹i sè thu thêng k×
cña c¬ quan ThuÕ ®Ó cè t×nh kª khai sai nh»m trèn lËu thuÕ. Trong trêng hîp
do hiÓu biÕt c¸c luËt thuÕ cña ®èi tîng nép thuÕ kÐm vµ c«ng t¸c híng dÉn
cña c¬ quan ThuÕ kh«ng hiÖu qu¶ th× cã thÓ cã t×nh tr¹ng kª khai sai sè thuÕ
ph¶i nép mét c¸ch v« ý. Vãi tr×nh ®é d©n trÝ cña níc ta cßn thÊp ,ý thøc tù gi¸c
vµ tu©n thñ ph¸p luËt cña ngêi d©n cha cao th× nguy c¬ thÊt tho¸t thuÕ lµ rÊt
lín.
4.2 §ßi hái cao vÒ c¬ së vËt chÊt vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña c¸c c¬ quan
Nhµ Níc
§Ó ¸p dông c¬ chÕ tù khai, tù nép mét c¸ch hiÖu qu¶ ®ßi hái c¬ së vËt chÊt
cña ngµnh thuÕ ph¶i ®îc hiÖn ®¹i hãa, ®Æc biÖt lµ hÖ thèng c¬ së vËt chÊt phôc
vô cho c«ng t¸c th«ng tin, liªn l¹c sao cho viÖc kiÓm tra, ®èi chiÕu sè liÖu cã thÓ
15
Sinh viªn : TrÇn B×nh Minh
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Qu¶n lý thuÕ theo c¬ chÕ tù khai, tù nép
phôc vô nhanh chãng vµ chÝnh x¸c. Do ®ã, cÇn ph¶i cã sù ®Çu t ban ®Çu rÊt lín
trong khi ng©n s¸ch nhµ níc cßn h¹n hÑp. MÆt kh¸c, tr×nh ®é qu¶n lý cña c¸c
quan hµnh ph¸p hiÖn nay cßn thÊp, nÕu kh«ng cã sù chuÈn bÞ kÜ cµng cã thÓ x¶y
ra t×nh tr¹ng bu«ng láng c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ.
5. §æi míi ho¹t ®éng thanh tra – dÞch vô tuyªn truyÒn, hç trî vµ híng
dÉn nh»m ®¸p øng yªu cÇu cña c¬ chÕ tù khai, tù nép.
§Ó ®¸p øng yªu cÇu cña viÖc thùc hiÖn c¬ chÕ tù khai, tù nép, c¬ quan
ThuÕ ®· tiÕn hµnh c¶i c¸ch c¸c quy tr×nh qu¶n lý thuÕ theo híng hiÖn ®¹i víi
sù hç trî lín cña c«ng nghÖ th«ng tin. C¸c quy tr×nh qu¶n lý thuÕ ®îc x©y
dùng phï hîp víi bé m¸y tæ chøc theo m« h×nh chøc n¨ng vµ thÓ hiÖn nguyªn
t¾c qu¶n lý theo rñi ro .§ång bé víi viÖc x©y dùng c¸c qui tr×nh míi lµ c¸c
viÖc ®Èy m¹nh c¸c nghiÖp vô qu¶n lý theo tõng chøc n¨ng qu¶n lý:
Trong nghiÖp vô hç trî c¬ së kinh doanh:c¬ quan ThuÕ chñ ®éng n¾m
b¾t vµ tæ chøc tuyªn truyÒn ,hç trî ®èi tîng nép thuÕ s¸t víi yªu cÇu ,®Æc ®iÓm
cña tõng nhãm ®èi tîng nép thuÕ víi nh÷ng h×nh thøc phï hîp vµ chÊt lîng
tèt .C¬ quan ThuÕ ph¶i biÕt ®îc nhu cÇu cña kh¸ch hµng cña m×nh,®ã lµ ®èi
tîng nép thuÕ vµ cã tr¸ch nhiÖm cung cÊp ®îc nh÷ng dÞch vô hç trî ®óng víi
yªu cÇu cña kh¸ch hµng .
Trong nghiÖp vô xö lý tê khai thuÕ: c¬ quan ThuÕ theo dâi tê khai thuÕ
cña c¬ së kinh doanh tõ tê khai ®Çu tiªn, qua ®ã tê khai ®iÒu chØnh (nÕu cã) ®Õn
tê khai cuèi cïng, c¸c lçi c¬ së kinh doanh ®· m¾c. Qua ®ã, c¬ quan ThuÕ cã
thÓ cã biÖn ph¸p xö lý phï hîp nh: híng dÉn c¬ së kinh doanh ®Ó tr¸nh c¸c
lçi ®· m¾c trong kª khai nÕu viÖc m¾c lçi lµ do cha hiÓu râ;hoÆc xem xÐt söa
®æi mÉu tê khai nÕu tê khai cha phï hîp; hoÆc ®ã lµ dÊu hiÖu ®Ó xem xÐt, lùa
chän c¸c trêng hîp thanh tra nÕu viÖc m¾c lçi mang tÝnh lÆp ®i, lÆp l¹i mét
c¸ch cè ý …
Trong nghiÖp vô ®«n ®èc vµ thu nî thuÕ: c¬ quan ThuÕ ®Èy m¹nh c«ng
t¸c ®«n ®èc vµ thu nî thuÕ. Víi sù hç trî cña c¸c ch¬ng tr×nh tin häc, c¬ quan
ThuÕ theo dâi chÆt chÏ c¸c trêng hîp chËm nép tê khai, chËm nép thuÕ, ph¸t
hµnh c¸c th«ng b¸o nh¾c nhë, c¸c th«ng b¸o ph¹t ®èi víi c¸c c¬ së kinh doanh
16
Sinh viªn : TrÇn B×nh Minh
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Qu¶n lý thuÕ theo c¬ chÕ tù khai, tù nép
kh«ng nép tê khai, nép thuÕ. C¬ quan ThuÕ theo dâi ®îc sè nép cho sè thuÕ
ph¸t sinh vµ sè nép cho nî tån ®äng cña c¬ së kinh doanh theo tõng lo¹i thuÕ.
Qua ®ã x¸c ®Þnh ®îc tÝnh chÊt cña nî thuÕ, møc nî, tuæi nî cña tõng mãn nî
thuÕ ®Ó cã biÖn ph¸p thu nî phï hîp theo híng nh»m gi¶m c¸ kho¶n nî cã
møc nî vµ tuæi nî cao.
Trong nghiÖp vô thanh tra, kiÓm tra: c¬ quan ThuÕ tiÕn hµnh thanh tra
kiÓm tra trªn c¬ së thu nhËp ®îc ®ñ c¸c th«ng tin cÇn thiÕt vÒ c¬ së kinh
doanh( tõ tê khai, b¸o c¸o tµi chÝnh vµ c¸c th«ng tin tõ c¸c nguån kh¸c) ®Ó ph©n
tÝch, ®¸nh gi¸ x¸c ®Þnh theo c¸c tiªu chÝ ®¸nh gi¸ rñi ro, dù b¸o nh÷ng vÊn ®Ò
nghi ngê cã gian lËn trèn thuÕ nh»m lùa chän trêng hîp, chuÈn bÞ néi dung,
c¸ch thøc thanh tra phï hîp.
17
Sinh viªn : TrÇn B×nh Minh
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Qu¶n lý thuÕ theo c¬ chÕ tù khai, tù nép
PHÇn II thùc tr¹ng thùc hiÖn thÝ ®iÓm c¬ chÕ tù
khai, tù nép ë viÖt nam.
I. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan thùc hiÖn c¬ chÕ tù khai, tù nép.
C¬ chÕ tù khai, tù nép lµ c¬ chÕ qu¶n lý thuÕ tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i, dùa
trªn ý thøc tu©n thñ tù gi¸c cña ngêi nép thuÕ. Víi viÖc ¸p dông c¬ chÕ tù khai,
tù nép th× c¬ quan ThuÕ sÏ kh«ng ph¶i can thiÖp vµo viÖc thùc hiÖn nghÜa vô cña
doanh nghiÖp mµ tËp trung nguån lùc cho c«ng t¸c tuyªn truyÒn, hç trî, híng
dÉn ®Ó ngêi nép thuÕ cã ®ñ n¨ng lùc thùc hiÖn nghÜa vô ng©n s¸ch nhµ níc.
§ång thêi còng t¨ng cêng c¸c biÖn ph¸p theo dâi gi¸m s¸t, kiÓm tra ®Ó kÞp thêi
ph¸t hiÖn, chÊn chØnh c¸c hµnh vi ph¹m ph¸p luËt thuÕ, tr¸nh g©y thÊt thu ng©n
s¸ch nhµ níc.
ViÖc chuyÓn sang thùc hiÖn c¬ chÕ tù khai, tù nép lµ phï hîp víi xu thÕ
c¶i c¸ch qu¶n lý hµnh chÝnh cña nhµ n¬c theo híng d©n chñ, t«n träng vµ ph¸t
huy tÝnh tù gi¸c, tù chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt cña ngêi d©n. Ngêi nép
thuÕ ®îc gi¶m bít c¸c thñ tôc hµnh chÝnh, ®îc chñ ®éng trong viÖc thùc hiÖn
nghÜa vô thuÕ cña m×nh ®èi víi nhµ níc. Cßn vÒ phÝa c¬ quan ThuÕ, c¬ chÕ
míi sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó s¾p xÕp l¹i bé m¸y qu¶n lý chuyªn s©u theo chøc n¨ng,
chuyªn m«n hãa tíi tõng c¸n bé. Khi ¸p dông c¬ chÕ nµy, c¬ quan ThuÕ cã thÓ
®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý khi sè lîng doanh nghiÖp t¨ng lªn nhanh chãng, c¸c
giao dÞch kinh tÕ diÔn ra ngµy mét phøc t¹p vµ ®¶m b¶o yªu cÇu cña héi nhËp
kinh tÕ quèc tÕ. H¬n n÷a, nÒn kinh tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn, luËt doanh nghiÖp
míi cã mét sè quyÕt ®Þnh th«ng tho¸ng h¬n nªn sè lîng c¸c doanh nghiÖp, ®èi
tîng s¶n xuÊt kinh doanh ngµy cµng t¨ng lªn nhiÒu. Trong khi ®ã sè c¸n bé
thuÕ cßn thiÕu nhiÒu vÒ c¶ sè lîng vµ chÊt lîng. Do vËy c¬ quan ThuÕ ph¶i
®æi míi ph¬ng thøc qu¶n lý thuÕ th× míi cã thÓ theo kÞp ®îc yªu cÇu s¶n xuÊt
kinh doanh.
Nh vËy thùc hiÖn qu¶n lý thuÕ theo c¬ chÕ ngêi nép thuÕ tù khai, tù
nép thuÕ lµ tÊt yÕu kh¸ch quan, phï hîp víi xu thÕ thêi ®¹i, nhÊt lµ trong ®iÒu
kiÖn hiÖn nay nhµ níc ta ®ang ®Èy m¹nh c¶i c¸ch hµnh chÝnh ®Ó ®Èy nhanh
18
Sinh viªn : TrÇn B×nh Minh
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Qu¶n lý thuÕ theo c¬ chÕ tù khai, tù nép
tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. H¬n n÷a, trªn thÕ giíi cã rÊt nhiÒu níc ®·
¸p dông c¬ chÕ nµy vµ ®· thu ®îc kÕt qu¶ rÊt cao trong viÖc thu thuÕ cho ng©n
s¸ch nhµ níc.
II. KÕt qu¶ ®¹t ®îc thùc hiÖn thÝ ®iÓm c¬ chÕ tù khai, tù nép ë côc thuÕ
Qu¶ng Ninh vµ Thµnh Phè Hå ChÝ Minh.
1. KÕt qu¶ ®¹t ®îc.
Thùc hiÖn quyÕt ®Þnh sè 197/2003/QD-TTg cña Thñ tíng chÝnh phñ vµ
th«ng t sè 127/2003TT-BTC cña Bé tµi chÝnh, tõ ngµy 1 - 1 – 2004 côc thuÕ
TPHCM vµ côc thuÕ Qu¶ng Ninh ®· tiÕn hµnh thùc hiÖn thÝ ®iÓm c¬ chÕ doanh
nghiÖp tù kª khai tù tÝnh thuÕ , tù nép thuÕ vµo Ng©n s¸ch nhµ níc ®èi víi hai
lo¹i thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng vµ thu nhËp doanh nghiÖp cho mét sè ®èi tîng.
Côc thuÕ TPHCM vµ Qu¶ng Ninh ®· tæ chøc tËp huÊn cho c¸c doanh nghiÖp
thÝ ®iÓm vÒ kª khai thuÕ, mét sè chÝnh s¸ch , chÕ ®é nh kª khai thuÕ gi¸ trÞ gia
t¨ng, thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp, chÕ ®é hoµn thuÕ, viÖc sö dông qu¶n lý hãa
®¬n chøng tõ, chÝnh s¸ch u ®·i miÔn gi¶m thuÕ. So¹n th¶o,in tµi liÖu vÒ c¬ chÕ
tù khai, tù nép thuÕ, gi¶i ®¸p víng m¾c cña c¸c doanh nghiÖp lµm thÝ ®iÓm.
Riªng kÕ to¸n trëng cña c¸c doanh nghiÖp thÝ ®iÓm ®îc c¸n bé nghiÖp vô
híng dÉn quy tr×nh qu¶n lý thuÕ theo c¬ chÕ tù khai, tù nép. … Tõ ngµy 5 ®Õn
ngµy 10 h»ng th¸ng phßng tù khai nép göi doanh nghiÖp tê khai thuÕ gi¸ trÞ gia
t¨ng, thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ®Ó kª khai vµ nép l¹i cho c¬ quan ThuÕ trùc
tiÕp hoÆc qua bu ®iÖn. Trong th¸ng 12 –2003 c¶ hai côc thuÕ còng ®· thµnh lËp
phßng tù khai nép víi c¸c bé phËn thùc hiÖn bèn chøc n¨ng: bé phËn tuyªn
truyÒn hç trî ®èi tîng nép thuÕ; bé phËn xö lý tê khai thuÕ; bé phËn ®«n ®èc
thu nî vµ cìng chÕ thuÕ , bé phËn thanh tra vµ kiÓm tra thuÕ.
Nh÷ng th¸ng ®Çu do bì ngì, mét sè doanh nghiÖp sè tê khai chËm nhng
®Õn nay 100% sè doanh nghiÖp ®· nép ®óng h¹n, kÞp thêi , ®Çy ®ñ cho c¬ quan
ThuÕ.
Côc thuÕ TPHCM ®· lùa chän 337 doanh nghiÖp lµm thÝ ®iÓm, tÝnh ®Õn
ngµy 31-12-2004 kÕt qu¶ 337 doanh nghiÖp ®· nép 11912 tû ®ång trªn 21421 tû
®ång chiÕm 55,6% sè thu cña côc vµ ®¹t 135% so víi dù to¸n n¨m. song víi
19
Sinh viªn : TrÇn B×nh Minh
nguon tai.lieu . vn
