1. Trang Chủ
  2. Luận Văn - Báo Cáo
  3. Đề tài: Phát triển và đào tạo nguồn nhân lực Việt Nam trong quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế

Đề tài: Phát triển và đào tạo nguồn nhân lực Việt Nam trong quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế

Nước ta đang bước đầu thực hiện công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, phát triển theo hướng mở cửa, hội nhập quốc tế. Để thực hiện tốt được quá trình trên thì yếu tố có vai trò quan trọng nhất là yếu tố con người. Nguồn nhân lực có trình độ cao, chất lượng tốt thì sẽ làm cho quá trình đổi mới đất nước diễn ra nhanh chóng hơn và đạt được kết quả cao hơn.... BÁO CÁO TỐT NGHIỆP Đề tài: “Phát triển và đào tạo nguồn nhân lực Việt Nam trong quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế” Generated b

Thể loại Tài liệu miễn phí Luận Văn - Báo Cáo

Số trang 36

Ngày tạo 8/30/2018 12:44:14 AM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước 0.25 M

Tên tệp

Tải Đề tài: Phát triển và đào tạo nguồn nhân lực Việt ... (.pdf)

Xem mẫu

  1. BÁO CÁO TỐT NGHIỆP Đề tài: “Phát triển và đào tạo nguồn nhân lực Việt Nam trong quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế”
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc Kinh tÕ Lao ®éng Lêi më ®Çu N­íc ta ®ang b­íc ®Çu thùc hiÖn c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, ph¸t triÓn theo h­íng më cöa, héi nhËp quèc tÕ. §Ó thùc hiÖn tèt ®­îc qu¸ tr×nh trªn th× yÕu tè cã vai trß quan träng nhÊt lµ yÕu tè con ng­êi. Nguån nh©n lùc cã tr×nh ®é cao, chÊt l­îng tèt th× sÏ lµm cho qu¸ tr×nh ®æi míi ®Êt n­íc diÔn ra nhanh chãng h¬n vµ ®¹t ®­îc kÕt qu¶ cao h¬n. Tuy nhiªn trong bèi c¶nh hiÖn nay th× chÊt l­îng nguån nh©n lùc n­íc ta cßn thÊp, ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®Êt n­íc. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng trªn lµ c«ng t¸c gi¸o dôc vµ ®µo t¹o n­íc ta cßn yÕu kÐm, tång t¹i nhiÒu h¹n chÕ, bÊt cËp. Do ®ã ®Ó n©ng cao chÊt l­îng nguån nh©n lùc phôc vô tèt cho c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n­íc th× tr­íc hÕt ph¶i n©ng cao chÊt l­îng gi¸o dôc ®µo t¹o, t¹o ®iÒu kiÖn cho ph¸t triÓn toµn diÖn nguån nh©n lùc. ChÝnh v× nh÷ng lý do trªn mµ em ®· chän ®Ò tµi: “Ph¸t triÓn vµ ®µo t¹o nguån nh©n lùc ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ”. Bao gåm c¸c ch­¬ng: Ch­¬ng I: Lý luËn vÒ ®µo t¹o, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ Ch­¬ng II: §¸nh gi¸ thùc tr¹ng cña ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ë ViÖt Nam hiÖn nay. Ch­¬ng III: Gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m ph¸t triÓn nguån nh©n lùc trong qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì tËn t×nh cña thÇy gi¸o trong qu¸ tr×nh em thùc hiÖn ®Ò ¸n nµy. Hoµng Mai Dung
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc Kinh tÕ Lao ®éng Ch­¬ng I Lý luËn vÒ ®µo t¹o, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ I. §µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc 1. Kh¸i niÖm §µo t¹o vµ ph¸t triÓn lµ c¸c ho¹t ®éng ®Ó duy tr× vµ n©ng cao chÊt l­îng nguån nh©n lùc cña x· héi. §µo t¹o nguån nh©n lùc lµ qu¸ tr×nh trang bÞ kiÕn thøc nhÊt ®Þnh vÒ chuyªn m«n nghiÖp vô cho ng­êi lao ®éng, ®Ó hä cã thÓ ®¶m nhËn ®­îc mét c«ng viÖc nhÊt ®Þnh. §µo t¹o nguån nh©n lùc bao gåm hai néi dung: §µo t¹o kiÕn thøc phæ th«ng §µo t¹o kiÕn thøc chuyªn nghiÖp Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc lµ tæng thÓ c¸c ho¹t ®éng häc tËp cã tæ chøc ®­îc tiÕn hµnh trong nh÷ng kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh ®Ó nh»m t¹o ra sù thay ®æi hµnh vi nghÒ nghiÖp cña ng­êi lao ®éng. Nh­ vËy cã thÓ thÊy ®µo t¹o nguån nh©n lùc lµ mét néi dung cña ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. §µo t¹o nguån nh©n lùc chØ nh»m gióp cho ng­êi lao ®éng n¨ng cao tr×nh ®é vµ kü n¨ng cña m×nh trong c«ng viÖc hiÖn t¹i, gióp cho ng­êi lao ®éng thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ h¬n chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña m×nh. Cßn ph¸t triÓn th× cã ph¹m vi réng h¬n, nã kh«ng chØ bã hÑp trong viÖc phôc vô cho c«ng viÖc hiÖn t¹i mµ cßn nh»m më ra cho hä nh÷ng b­íc ph¸t triÓn míi trong t­¬ng lai, gióp hä hoµn thiÖn h¬n trªn mäi ph­¬ng diÖn. 2. Vai trß cña ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc Cã rÊt nhiÒu yÕu tè t¸c ®éng tíi sù ph¸t triÓn cña mét ®Êt n­íc: Con ng­êi, khoa häc c«ng nghÖ, tµi nguyªn thiªn nhiªn... Nh­ng h¬n tÊt c¶ lµ yÕu tè con ng­êi. Con ng­êi lµ trung t©m cña mäi ho¹t ®éng vµ lµ nh©n tè quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. Hoµng Mai Dung
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc Kinh tÕ Lao ®éng Mét ®Êt n­íc cã khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i, cã nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn phong phó th× sÏ ®iÒu kiÖn lín ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ .Tuy nhiªn con ng­êi l¹i lµ ng­êi ph¸t minh, t¹o ra khoa häc c«ng nghÖ. Con ng­êi cã tr×nh ®é cao th× míi cã kh¶ n¨ng t¹o ra ®­îc khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, cã b­íc ®ét ph¸. Vµ hiÖn nay th× tµi nguyªn thiªn nhiªn kh«ng ph¶i lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh. NhiÒu quèc gia cã nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn rÊt h¹n chÕ ( NhËt B¶n, Hµn Quèc...) nh­ng l¹i cã mét nÒn kinh tÕ rÊt ph¸t triÓn do cã khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i nªn cã kh¶ n¨ng t×m ra c¸c nguån nguyªn liÖu míi thay thÕ cho c¸c nguån nguyªn liÖu cã s½n trong tù nhiªn Nh­ vËy ta cã thÓ thÊy lµ nguån lùc con ng­êi lµ yÕu tè quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña mét quèc gia. Nguån nh©n lùc mµ cã tr×nh ®é cao th× sÏ t¹o ra mét nÒn khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, cã kh¶ n¨ng khai th¸c mét c¸ch tèi ®a nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ më réng ra nhiÒu ngµnh, nhiÒu lÜnh vùc hiÖn ®¹i, phôc vô cho sù ph¸t triÓn ngµy cµnh m¹nh mÏ cña ®Êt n­íc. Ng­îc l¹i nguån nh©n lùc mµ cã tr×nh ®é thÊp th× viÖc nghiªn cøu vµ øng dông c¸c c«ng nghÖ míi sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n, tµi nguyªn thiªn kh«ng ®­îc khai th¸c tèt, g©y l·ng phÝ, dÉn ®Õn kÕt qu¶ lµ ®Êt n­íc sÏ ngµy cµng tôt hËu so víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Nh­ vËy ta cã thÓ thÊy lµ viÖc n©ng cao tr×nh ®é cho nguån nh©n lùc lµ mét yªu cÇu cÊp thiÕt vµ ®µo t¹o, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc lµ mét thùc tÕ kh¸ch quan kh«ng thÓ kh«ng quan t©m. Xu h­íng hiÖn nay cña thÕ giíi lµ ®Çu t­ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, tiÕn tíi “ nÒn kinh tÕ tri thøc”. 3. C¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o - §Þnh h­íng lao ®éng: Môc ®Ých cña ch­¬ng tr×nh nµy lµ phæ biÕn th«ng tin, ®Þnh h­íng vµ cung cÊp kiÕn thøc míi cho ng­êi lao ®éng - Ph¸t triÓn kü n¨ng: Nh÷ng ng­êi lao ®éng ph¶i ®¹t ®­îc nh÷ng kü n¨ng cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc vµ c¸c kinh nghiÖm ®Ó hä ®¹t ®­îc c¸c kü n¨ng míi khi c«ng viÖc cña hä thay ®æi h«Æc cã sù thay ®æi vÒ m¸y mãc c«ng nghÖ - §µo t¹o an toµn: Lo¹i ®µo t¹o nµy ®­îc tiÕn hµnh ®Ó ng¨n chÆn vµ gi¶m bít c¸c tai n¹n lao ®éng vµ ®Ó ®¸p øng ®ßi hái cña luËt ph¸p Hoµng Mai Dung
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc Kinh tÕ Lao ®éng - §µo t¹o nghÒ nghiÖp: Nh»m tr¸nh viÖc kiÕn thøc vµ kü n¨ng nghÒ nghiÖp bÞ l¹c hËu. ViÖc ®µo t¹o nµy nh»m phæ biÕn c¸c kiÕn thøc míi hoÆc c¸c kiÕn thøc thuéc lÜnh vùc liªn quan ®Õn nghÒ mang tÝnh ®Æc thï - §µo t¹o ng­êi gi¸m s¸t vµ qu¶n lý: Nh÷ng ng­êi qu¶n lý vµ gi¸m s¸t cÇn ®­îc ®µo t¹o ®Ó biÕt c¸ch ra c¸c quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh vµ c¸ch lµm viÖc víi con ng­êi II. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ 1. Kh¸i niÖm C¬ cÊu kinh tÕ lµ tæng thÓ hÖ thèng kinh tÕ bao gåm nhiÒu yÕu tè cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau, t¸c ®éng qua l¹i víi nhau trong mét kh«ng gian vµ thêi gian nhÊt ®Þnh, trong nh÷ng ®iÒu kiÖn x· héi cô thÓ h­íng vµo thùc hiÖn c¸c môc tiªu ®· ®Þnh ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ lµ sù thay ®æi cña c¬ cÊu kinh tÕ tõ tr¹ng th¸i nµy sang tr¹ng th¸i kh¸c cho phï hîp víi m«i tr­êng ph¸t triÓn Thùc chÊt cña chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ lµ sù ph¸t triÓn kh«ng ®Òu gi÷a c¸c ngµnh. Ngµnh nµo cã tèc ®é ph¸t triÓn cao h¬n tèc dé ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ th× sÏ t¨ng tû träng vµ ng­îc l¹i, ngµnh cã tèc ®é thÊp h¬n sÏ gi¶m tû träng. NÕu tÊt c¶ c¸c ngµnh cã cïng mét tèc ®é ph¸t triÓn th× tû träng c¸c ngµnh sÏ kh«ng ®æi, nghÜa lµ kh«ng cã chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý lµ sù chuyÓn dÞch sang mét c¬ cÊu kinh tÕ cã kh¶ n¨ng t¸i s¶n xuÊt më réng cao, ph¶n ¸nh ®­îc n¨ng lùc khai th¸c, sö dông c¸c nguån lùc vµ ph¶i phï hîp víi c¸c quy luËt, c¸c xu h­íng cña thêi ®¹i ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ lµ mét qu¸ tr×nh tÊt yÕu g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña mét quèc gia, ®Æc biÖt lµ sù ph¸t triÓn trong qu¸ tr×nh héi nhËp. 2. Ph©n lo¹i c¬ cÊu kinh tÕ - C¬ cÊu ngµnh kinh tÕ lµ tæng hîp c¸c ngµnh hîp thµnh c¸c t­¬ng quan tû lÖ, biÓu hiÖn mèi liªn hÖ gi÷a c¸c nhãm ngµnh cña nÒn kinh tÕ quèc d©n - C¬ cÊu kinh tÕ l·nh thæ ®­îc h×nh thµnh bëi viÖc bè trÝ s¶n xuÊt theo kh«ng gian ®Þa lý. Trong c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ, l·nh thæ cã sù biÓu hiÖn cña c¬ cÊu ngµnh trong ®iÒu kiÖn cô thÓ cña kh«ng gian l·nh thæ. Tuú theo tiÒm nang Hoµng Mai Dung
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc Kinh tÕ Lao ®éng ph¸t triÓn kinh tÕ g¾n víi sù h×nh thµnh ph©n bè d©n c­ trªn l·nh thæ ®Ó ph¸t triÓn tæng hîp hay ­u tiªn mét vµi ngµnh kinh tÕ nµo ®ã - C¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ biÓu hiÖn hÖ th«ngd tæ chøc kinh tÕ víi c¸c chÕ ®é së h÷u kh¸c nhau cã kh¶ n¨ng thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, thóc ®Èy ph©n c«ng lao ®éng x· héi C¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ còng lµ mét nh©n tè t¸c ®éng ®Õn c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ vµ c¬ cÊu vïng l·nh thæ trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn Ba lo¹i h×nh kinh tÕ trªn ®Æc tr­ng cho c¬ cÊu kinh tÕ cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Chóng cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, trong ®ã c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ cã vai trß quan träng h¬n c¶. Vµ c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ còng ph¶n ¸nh phÇn nµo tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ ph©n c«ng lao ®éng x· héi cña mét quèc gia. ChÝnh v× vËy mµ sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ cã quan hÖ mËt thiÕt tíi sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng. III. T¸c ®éng gi÷a nguån nh©n lùc vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ 1. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ t¸c ®éng ®Õn qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng C¬ cÊu kinh tÕ vµ c¬ cÊu lao ®éng cã quan hÖ mËt thiÕt vµ cã t¸c ®éng qua l¹i víi nhau. Khi c¬ cÊu kinh tÕ thay ®æi th× ®ång nghÜa víi viÖc thay ®æi tû träng c¸c ngµnh trong nÒn kinh tÕ. Ngµnh nµo cã tû träng t¨ng lªn th× nguån lùc cho ngµnh ®ã sÏ ph¶i t¨ng lªn ®Ó cã thÓ ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña ngµnh, ®ång thêi nguån lùc trong c¸c ngµnh cã tû träng gi¶m còng sÏ gi¶m theo. ChÝnh v× vËy mµ khi qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch kinh tÕ diÔn ra sÏ lµm thay ®æi tû träng lùc l­îng lao ®éng trong c¸c ngµnh. Lao ®éng sÏ chuyÓn tõ ngµnh cã tû träng gi¶m (thõa lao ®éng) sang ngµnh cã tû träng t¨ng (thiÕu lao ®éng), do ®ã dÉn ®Õn sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng. Ngµy nay cïng víi sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña khoa häc kü thuËt th× c¸ ngµnh c«ng nghiÖp vµ c¸c ngµnh dÞch vô còng ko ngõng ph¸t triÓn, tû träng cña c¸c ngµnh nµy trong nÒn kinh tÕ còng kh«ng ngõng t¨ng lªn dÉn ®Õn qu¸ tr×nh dÞch chuyÓn lô l­îng lao ®éng tõ n«ng nghiÖp sang c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch lao ®éng diÔn ra theo h­íng gi¶m tû träng lao ®éng trong c¸c ngµnh n«ng nghiÖp vµ t¨ng tû träng lao ®éng trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. Nh­ vËy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ th­êng diÔn ra tr­íc vµ ®Þnh h­íng cho chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng. Hoµng Mai Dung
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc Kinh tÕ Lao ®éng 2. Nguån nh©n lùc t¸c ®éng ®Õn qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ Nguån nh©n lùc ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ , vµ cã cã t¸c ®éng to lín tíi qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ . Nguån nh©n lùc mµ cã tr×nh ®é v¨n ho¸, tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt cao... th× kh¶ n¨ng t­ duy s¸ng t¹o, vµ tinh thÇn lµm viÖc còng nh­ tinh thÇn tr¸ch nhiÖm vµ tÝnh tù gi¸c sÏ cao h¬n, kh¶ n¨ng tiÕp thu khoa häc c«ng nghÖ còng cao h¬n. §©y lµ yÕu tè quan träng gãp phÇn thóc ®Èy khoa häc kü thuËt trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt ph¸t triÓn, c¶i tiÕn c«ng nghÖ s¶n xuÊt, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ n©ng cao n¨ng su©t lao ®éng, thóc ®Èy c¸c ngµnh dÞch vô kü thuËt cao ph¸t triÓn, do ®ã lµm cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô ph¸t triÓn m¹nh h¬n. Tû träng c¸c ngµnh nµy trong nÒn kinh tÕ còng t¨ng lªn t¸c ®éng ®Õn qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ®­îc ®i ®óng h­íng , thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ. Ng­îc l¹i, nguån nh©n lùc mµ cã tr×nh ®é v¨n ho¸ vµ chuyªn m«n nghiÖp vô thÊp th× sÏ kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng ®Ó tiÕp thu khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Khoa häc kü thuËt th× l¹c hËu, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp sÏ lµm cho tèc ®é ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô c«ng nghÖ cao thÊp vµ qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ còng sÏ diÔn ra chËm ch¹p hoÆc “ dËm ch©n t¹i chç” thËm chÝ cã khi cßn thôt lïi, nÒn kinh tÕ sÏ ph¸t triÓn mét c¸ch chËm ch¹p. Do ®ã, ®Ó ph¸t triÓn ®Êt n­íc th× viÖc ®Çu tiªn cÇn lµm lµ n©ng cao tr×nh ®é cho ng­êi lao ®éng vµ ®µo t¹o nguån nh©n lùc lµ mét viÖc lµm cÊp thiÕt cÇn ph¶i ®­îc quan t©m ®óng møc. NhÊt lµ trong hoµn c¶nh hiÖn nay cña n­íc ta th× ®iÒu nµy cµng cÇn ph¶i ®­îc quan t©m nhiÒu h¬n. N­íc ta lµ n­íc n«ng nghiÖp vµ chØ võa tiÕn hµnh ®æi míi nÒn kinh tÕ ch­a l©u, ®ang trªn con ®­êng thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Khoa häc, kü thuËt cßn rÊt l¹c hËu tr×nh ®é häc vÊn vµ tr×nh ®é chuyªn kü thuËt cßn nhiÒu h¹n chÕ. Do ®ã ®Ó cã thÓ theo kÞp ®­îc c¸c n­íc trªn thÕ giíi vµ khu vùc th× n­íc ta cÇn ph¶i ®Çu t­ ph¸t triÓn c¸c nguån lùc ®Êt n­íc nhiÒu h¬n n÷a trong ®ã quan träng nhÊt lµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc v× ®©y lµ nh©n tè bªn trong quan träng quyÕt ®Þnh tíi sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. Hoµng Mai Dung
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc Kinh tÕ Lao ®éng HiÖn nay, lùc l­îng lao ®éng trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô cña n­íc ta ®· qua ®µo t¹o lµ rÊt Ýt, vµ sè ®· qua ®µo t¹o th× tr×nh ®é còng cßn rÊt h¹n chÕ ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸. Tû lÖ lao ®éng qua ®µo t¹o theo c¸c cÊp tr×nh ®é: §¹i häc/Trung cÊp/C«ng nh©n kü thuËt ë c¸c n­íc ph¸t triÓn trªn thÕ giíi lµ 1/4/10, trong khi tû lÖ nµy ë n­íc ta lµ 1/1.2/2.7. Nh­ vËy cã thÓ thÊy lµ n­íc ta cã sè l­îng lao ®éng víi tr×nh ®é Trung cÊp vµ tr×nh ®é kü thuËt cßn thiÕu rÊt nhiÒu ®Æc biÖt lµ lùc l­îng c«ng nh©n kü thuËt. V× vËy, cÇn ph¶i chó träng h¬n vµo c«ng t¸c ®µo t¹o c«ng nh©n kü thËt trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô vµ tËp trung chñ yÕu vµo c¸c nghÒ nh­ c¬ khÝ, chÕ t¹o vµ chÕ biÕn, c«ng nghÖ... C¸c ngµnh x©y dùng vµ kiÕn tróc, y tÕ, tµi chÝnh vµ b­u chÝnh viÔn th«ng... Hoµng Mai Dung
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc Kinh tÕ Lao ®éng Ch­¬ng II §¸nh gi¸ thùc tr¹ng cña §µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ë ViÖt Nam hiÖn nay I. §¸nh gi¸ thùc tr¹ng nguån nh©n lùc 1. Quy m« nguån nh©n lùc N­íc ta lµ mét n­íc n«ng nghiÖp víi d©n sè rÊt ®«ng vµ cã tèc ®é gia t¨ng d©n sè lín. Do ®ã mµ quy m« cña nguån nh©n lùc còng rÊt lín vµ tèc ®é gia t¨ng còng rÊt cao, kho¶ng gÇn 1,5%. §©y lµ mét th¸ch thøc rÊt lín ®èi víi nÒn kinh tÕ trong vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ n©ng cao tr×nh ®é cho ng­êi lao ®éng. N¨m 2001 quy m« lùc l­îng lao ®éng cña c¶ n­íc lµ 39489804 ng­êi, ®Õn n¨m 2002 lµ 40716856 ng­êi vµ ®Õn n¨m 2003 lµ 41313288. Cho thÊy lµ quy m« nguån nh©n lùc cña n­íc ta vÉn kh«ng ngõng t¨ng lªn nh­ng víi tèc ®é ngµy cµng gi¶m. V× vËy mµ ®Ó ph¸t triÓn ®Êt n­íc th× n­íc ta cÇn chó träng lµm gi¶m tû lÖ t¨ng d©n sè vµ ®¶m b¶o chÊt l­îng cho nguån nh©n lùc ®ang ngµy cµng t¨ng lªn. a. C¬ cÊu nguån nh©n lùc theo tuæi N­íc ta lµ mét n­íc thuéc lo¹i d©n sè trÎ. Sè lao ®éng trong ®é tuæi tõ 15-44 chiÕm gÇn 80% lao ®éng ®é tuæi trªn 60 chiÕm kho¶ng 3% tæng lao ®éng cña c¶ n­íc. Nguån nh©n lùc cña n­íc ta rÊt dåi dµo vµ ®ang ngµy cµng t¨ng nhanh. Tû lÖ lao ®éng trong ®é tuæi 15-34 vµ ®é tuæi trªn 60 th× cã xu h­íng gi¶m cßn ®é tuæi tõ 35-59 l¹i cã xu h­íng t¨ng lªn. Tuy nhiªn, sù thay ®æi nµy lµ rÊt nhá kh«ng ®¸ng kÓ. Trong tæng sè lao ®éng cña c¶ n­íc th× lao ®éng n«ng th«n chiÕm tû träng lín. N¨m 2002 c¶ n­íc cã 31012699 lao ®éng n«ng th«n (chiÕm 76,17% lao déng c¶ n­íc) n¨m 2004 th× cã 31298750 lao ®éng n«ng th«n (chiÕm 75,76 lao ®éng c¶ n­íc). L­îng lao ®éng n«ng th«n vÉn ngµy cµng t¨ng tuy nhiªn tû träng trong tæng sè lao ®éng c¶ n­íc th× ®ang cã xu h­íng gi¶m dÇn. Tû lÖ lao ®éng n«ng th«n lín, mµ ®a sè l¹i kh«ng cã tr×nh ®é ®ang lµ mét th¸ch thøc rÊt lín ®èi víi ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ. Yªu cÇu gi¸o dôc, ®µo t¹o ®èi víi hä lµ cÊp thiÕt kh«ng thÓ kh«ng triÓn khai nÕu muèn ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc. Hoµng Mai Dung
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc Kinh tÕ Lao ®éng Trong khi ®ã th× khu vùc thµnh thÞ cã l­îng lao ®éng thÊt nghiÖp t­¬ng ®èi cao vµ cã xu h­íng ngµy cµng t¨ng. N¨m 2002 lµ 6,85% vµ n¨m 2003 lµ 7,22% B¶ng 1: Lùc l­îng vµ c¬ cÊu lao ®éng chia theo nhãm tuæi cña c¶ n­íc §¬n vÞ: ng­êi N¨m 2002 N¨m 2003 C¸c chØ tiªu Tæng sè Tû lÖ (%) Tæng sè Tû lÖ (%) Chung c¶ n­íc 40716856 100 41313288 100 15-24 8868700 21,78 8895951 21,53 25-34 11346249 27,87 11164509 27,02 35-44 11216660 27,55 11496511 27,83 45-54 6544274 15,07 7175375 17,37 55-59 1289063 3,11 1411690 3,42 >=60 1450858 3,60 1168413 2,83 Nguån: Lao ®éng – viÖc lµm ë ViÖt Nam 1996-2003 Nh­ vËy ta cã thÓ thÊy lµ nguån nh©n lùc cña n­íc ta cã nhu cÇu ®µo t¹o rÊt lín do sè l­îng lao ®éng ®«ng tû lÖ trong ®é tuæi lao ®éng cao vµ sè l­îng lao ®éng n«ng th«n còng rÊt lín. MÆt kh¸c th× hiÖn nay tr×nh ®é cña lùc l­îng lao ®éng n­íc ta rÊt thÊp, mét khèi l­îng lín ng­êi lao ®éng ch­a ®­îc gi¸o dôc ®µo t¹o. Do ®ã, muèn ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu th× lao ®éng cÇn ph¶i ®­îc ®µo t¹o, trang bÞ vµ n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt, tr×nh ®é tay nghÒ b. C¬ cÊu nguån nh©n lùc theo giíi tÝnh Lùc l­îng lao ®éng n­íc ta cã tû lÖ lao ®éng n÷ chiÕm gÇn 52% trong ®ã lao ®éng n÷ trong vµ trªn ®é tuæi lao ®éng nhiÒu h¬n lao ®éng nam ®Æc biÖt lµ lao ®éng n÷ trªn ®é tuæi lao ®éng cao h¬n rÊt nhiÒu so víi lao ®éng nam (gÊp 2 lÇn). Nh­ vËy cã thÓ thÊy lµ lao ®éng n÷ n­íc ta trong tæng sè lao ®éng cña c¶ n­íc lµ lín vµ ®©y lµ mét lùc l­îng lao ®éng rÊt quan träng, gãp phÇn kh«ng nhá vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. Hoµng Mai Dung
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc Kinh tÕ Lao ®éng Theo ®iÒu tra lao ®éng - viÖc lµm 1/7/2004 tû lÖ lao ®éng n÷ trong ®é tuæi lao ®éng tham gia vµo lùc l­îng lao ®éng x· héi chiÕm kho¶ng 77,4% B¶ng 2: C¬ cÊu lao ®éng theo giíi tÝnh cña c¶ n­íc §¬n vÞ: % C¸c chØ tiªu N÷ Nam Chung 51,4 48,6 Trong ®é tuæi lao ®éng 50,74 49,26 Trªn ®é tuæi lao ®éng 63,5 36,5 Nguån: Nh©n lùc ViÖt Nam trong chiÕn l­îc kinh tÕ 2001-2010 Do ®Æc ®iÓm vÒ giíi tÝnh vµ chøc n¨ng cña ng­êi phô n÷ nªn tû lÖ n÷ tham gia vµo ho¹t ®éng kinh tÕ Ýt h¬n so víi nam giíi ë c¶ hai khu vùc thµnh thÞ vµ n«ng th«n. §©y lµ mét sù l·ng phÝ rÊt lín nguån nh©n lùc cña ®Êt n­íc. Khu vùc n«ng th«n tû lÖ n÷ tham gia ho¹t ®éng kinh tÕ cao h¬n thµnh thÞ (81,3% ë n«ng th«n so víi 67,3% ë khu vùc thµnh thÞ). §iÒu nµy cho thÊy ë n«ng th«n chñ yÕu lµ lao ®éng n«ng nghiÖp nªn thu hót nhiÒu lao ®éng n÷ h¬n khu vùc thµnh thÞ B¶ng 3: Tû lÖ ng­êi tham gia ho¹t ®éng kinh tÕ chia theo giíi vµ khu vùc §¬n vÞ: % Chung Thµnh thÞ N«ng th«n C¸c chØ tiªu Nam N÷ Nam N÷ Nam N÷ Tõ 15 tuæi trë lªn 75,51 67,62 68,9 57,95 77,9 71,3 Trong ®é tuæi lao ®éng 81,9 77,4 76,07 67,3 84,16 81,3 Nguån: §iÒu tra lao ®éng- viÖc lµm 1/7/2004 Lao ®éng n÷ chiÕm tû lÖ t­¬ng ®­¬ng víi lao ®éng nam trong lùc l­îng lao ®éng cña c¶ n­íc. Tuy nhiªn, th× tû lÖ lao ®éng n÷ tham gia vµo ho¹t ®«ng kinh tÕ l¹i Ýt h¬n so víi lao ®éng nam (77,4% so víi 81,9%) vµ nhÊt lµ ë khu vùc thµnh thÞ th× kho¶ng c¸ch chªnh lÖch tû lÖ nµylµ rÊt cao (tû lÖ n÷ tham gia ho¹t ®éng kinh tÕ lµ 67,3% trong khi tû lÖ nam lµ 76,6%) Hoµng Mai Dung
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc Kinh tÕ Lao ®éng B¶ng 4: Tû lÖ thÊt nghiÖp cña lao ®éng trong ®é tuæi lao ®éng ë khu vùc thµnh thÞ §¬n vÞ: % C¸c chØ tiªu N¨m 2002 N¨m 2003 Chung 6,01 5,78 Lao ®éng n÷ 6,85 7,22 Nguån: Lao ®éng – viÖc lµm ë ViÖt Nam 1996-2003 ë khu vùc thµnh thÞ tû lÖ lao ®éng n÷ thÊt nghiÖp cao, cao h¬n so víi tû lÖ thÊt nghiÖp chung vµ ngµy cµng cã xu h­íng t¨ng lªn (n¨m 2002 lµ 6,85% n¨m 2003 lµ 7,22%). Nh­ vËy ®Ó cã thÓ ph¸t huy hÕt nguån lùc ph¸t triÓn ®Êt n­íc th× cÇn ph¶i cã gi¶i ph¸p ®Ó t¨g tû lÖ lao ®éng n÷ tham gia vµo ho¹t ®éng kinh tÕ, vµ gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp cña lao ®éng n÷ còng nh­ tû lÖ thÊt nghiÖp chung cña lao ®éng c¶ n­íc nh»m tËn dông hÕt nguån lùc bªn trong, ph¸t triÓn ®Êt n­íc. c. Theo tr×nh ®é häc vÊn Tr×nh ®é häc vÊn vµ d©n trÝ cña n­íc ta hiÖn nay lµ kh¸ cao nhê ph¸t triÓn m¹nh nÒn gi¸o dôc vµ coi gi¸o dôc lµ quèc s¸ch hµng ®Çu. §©y lµ ch×a kho¸ quan träng ®Ó tiÕp thu khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ míi cho t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. B¶ng 5: Sè l­îng vµ lo¹i h×nh c¸c tr­êng trung häc trong c¶ n­íc §¬n vÞ: Tr­êng Trung häc c¬ së Trung häc phæ th«ng Tæng CL NCL Tæng CL NCL 2000-2001 7733 7635 98 1251 905 346 2001-2002 8092 7997 95 1397 995 402 2002-2003 8396 8314 82 1532 1090 442 Nguån: Gi¸o dôc ViÖt Nam 1945- 2005 Hoµng Mai Dung
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc Kinh tÕ Lao ®éng Quy m« gi¸o dôc vÉn kh«ng ngõng t¨ng lªn c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng. Sè l­îng tr­êng cÊp II vµ cÊp III t¨ng nhanh theo thêi gian, cïng víi sù gia t¨ng cña tr­êng c«ng lËp th× sè l­îng tr­êng ngoµi c«ng lËp còng kh«ng ngõng t¨ng lªn. Cho thÊy lµ n­íc ta ®· h×nh thµnh ®­îc mét hÖ thèng tr­êng häc ®a d¹ng vÒ h×nh thøc nh»m ®¸p øng ngµy cµng tèt h¬n nhu cÇu häc tËp cña nh©n d©n, còng nh­ ®· khai th¸c ®­îc triÖt ®Ó h¬n c¸c nguån lùc trong nh©n d©n, phôc vô cho c«ng t¸c ®µo t¹o n­íc ta ngµy cµng tèt h¬n. Kh«ng chØ quy m« hÖ thèng tr­êng häc t¨ng lªn mµ quy m« häc sinh trong c¸c cÊp häc còng kh«ng ngõng t¨ng lªn, ph¶n ¸nh nhu cÇu häc tËp ngµy cµng t¨ng cña nh©n d©n. Trong ®ã th× sè häc sinh n÷ còng t¨ng qua c¸c thêi kú cho thÊy sù b×nh ®¼ng giíi trong x· héi ®· ®­îc quan t©m, chó ý nhiÒu h¬n vµo viÖc ®µo t¹o lao ®éng n÷. Tæng sè häc sinh tèt nghiÖp còng t¨ng qua c¸c n¨m lµm cho l­îng lao ®éng cã tr×nh ®é häc vÊn ngµy cµng t¨ng lªn. B¶ng 6: Tæng sè häc sinh trung häc phæ th«ng trong c¶ n­íc §¬n vÞ: Ng­êi Trong tæng sè Ngoµi N¨m Tæng sè C«ng lËp c«ng lËp Míi N÷ Tèt nghiÖp tuyÓn 2000-2001 2199814 1444376 755438 1028351 830826 598957 2001-2002 2328965 1545120 783845 1091430 853998 634628 2002-2003 2458446 1656942 801504 1164367 942111 686478 Nguån: Gi¸o dôc ViÖt Nam 1945- 2005 Tuy nhiªn tû lÖ tèt nghiÖp nµy lµ ch­a cao chØ kho¶ng 28% trong tæng sè häc sinh. Nh­ vËy cã thÓ thÊy lµ chÊt l­îng gi¸o dôc vÉn ch­a cao, ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y vÉn ch­a ®­îc tèt nªn häc sinh Ýt chó träng vµo viÖc häc tËp, vµ chÊt l­îng qu¸ tr×nh häc tËp còng kh«ng ®­îc cao. Do ®ã tû lÖ lùc l­îng lao ®éng cã tr×nh ®é häc vÊn vÉn cßn rÊt h¹n chÕ. V× vËy ®Ó n©ng cao chÊt l­îng gi¶ng d¹y th× cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p nh»m lµm cho häc sinh chó t©m nhiÒu h¬n vµo viÖc häc, thÝch thó h¬n víi viÖc häc tËp vµ quan träng nhÊt lµ Hoµng Mai Dung
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc Kinh tÕ Lao ®éng ph¶i gi¸o dôc cho hä ý thøc ®­îc tÇm quan träng cña viÖc häc tËp råi tõ ®ã mµ tù gi¸c häc tËp. Cã vËy míi n©ng cao ®­îc chÊt l­îng gi¸o dôc ®µo t¹o. B¶ng 7: Lùc l­îng lao ®éng chia theo tr×nh ®é v¨n ho¸ phæ th«ng §¬n vÞ: Ng­êi C¸c chØ tiªu N¨m 2002 N¨m 2003 Tæng c¶ n­íc 40716856 41313288 Kh«ng biÕt ch÷ 1523001 1752393 Ch­a tèt nghiÖp cÊp 1 6433724 6393460 Tèt nghiÖp cÊp 1 12911678 13017458 Tèt nghiÖp cÊp 2 12400369 12560352 Tèt nghiÖp cÊp 3 7447084 7589625 Nguån: Lao ®éng - viÖc lµm ë ViÖt Nam 1996-2003 Trong tæng sè lao ®éng cña c¶ n­íc sè lao ®éng biÕt ch÷ lµ kh¸ cao chiÕm gÇn 95%, sè lao ®éng kh«ng biÕt ch÷ chiÕm kho¶ng gÇn 5%, tuy nhiªn tû lÖ nµy ®ang cã xu h­íng t¨ng, n¨m 2002 lµ 3,74% ®Õn n¨m 2003 lµ 4,24% vµ n¨m 2004 lµ 5% chñ yÕu tËp trung ë c¸c vïng nói, cao nguyªn vµ miÒn n«ng th«n. Tû lÖ tèt nghiÖp phæ th«ng c¬ së vµ tû lÖ tèt nghiÖp phæ th«ng trung häc cã t¨ng nh­ng kh«ng ®¸ng kÓ vµ tû lÖ nµy vÉn cßn thÊp so víi yªu cÇu cña x· héi. Mét ®iÒu ®¸ng quan t©m lµ cã sù c¸ch biÖt vÒ tr×nh ®é häc vÊn gi÷a lùc l­îng lao ®éng thµnh thÞ vµ n«ng th«n, gi÷a c¸c vïng l·nh thæ. Vïng nói vµ cao nguyªn th× tû lÖ ng­êi mï ch­ cao h¬n vµ ng­êi tèt nghiÖp c¸c cÊp th× thÊp h¬n so víi vïng ®ång b»ng. N¨m 2004 ë ®ång b»ng s«ng Hång cø 100 ng­êi tham gia lùc l­îng lao ®éng th× sã 27 ng­êi tèt nghiÖp phæ th«ng trung häc, 51 ng­êi tèt nghiÖp phæ th«ng c¬ së vµ chØ 3 ng­êi mï ch÷ hoÆc ch­a tèt nghiÖp tiÓu häc. trong khi ®ã ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long cã c¸c chØ sè t­¬ng øng lµ 11,16 vµ 33. T©y B¾c lµ 12,23 vµ 35. T©y Nguyªn lµ 16,26 vµ 26. Nh­ vËy, cã thÓ thÊy lµ lùc l­îng lao ®éng n­íc ta cã tr×nh ®é häc vÊn vÉn cßn h¹n chÕ vµ tr×nh ®é nµy còng kh«ng ®Òu gi÷a c¸c vïng, miÒn. Lùc l­¬ng lao ®éng ë thµnh thÞ cã tr×nh ®é cao h¬n lao ®éng ë n«ng th«n, vµ lao Hoµng Mai Dung
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc Kinh tÕ Lao ®éng ®éng ë c¸c vïng ®ång b»ng cã tr×nh ®é cao h¬n nhiÒu so víi lao ®éng ë c¸c vïng nói vµ cao nguyªn. d. Theo tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt Tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt lµ chØ tiªu thÓ hiÖn chÊt l­îng nguån nh©n lùc vµ tiÒm n¨ng to lín cña nguån nh©n lùc. Do ®ã ®Ó n©ng cao chÊt l­îng nguån nh©n lùc th× ph¶i n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt cho ng­êi lao ®éng. TÝnh ®Õn nay c¶ n­íc ®· cã 127 tr­êng cao ®¼ng, 87 tr­êng ®¹i häc, häc viÖn, 147 c¬ së ®µo t¹o sau ®¹i häc, 95 c¬ së ®µo t¹o tiÕn sÜ. HÖ thèng c¸c tr­êng ®µo t¹o cña n­íc ta ngµy cµng t¨ng vÒ sè l­îng vµ lo¹i h×nh. Sè tr­êng d©n lËp còng ngµy cµng t¨ng lªn cïng víi sù gia t¨ng cña lo¹i h×nh c«ng lËp. B¶ng 8: Sè l­îng vµ tû lÖ c¸c tr­êng d©n lËp trong c¶ n­íc §¬n vÞ: Tr­êng §¹i häc- cao ®¼ng Trung häc chuyªn nghiÖp Sè l­îng Tû lÖ (%) Sè l­îng Tû lÖ (%) 27 21,7 30 11 Nguån: Gi¸o dôc ViÖt Nam 1945-2005 Sè l­îng gi¸o viªn gi¶ng d¹y trong c¸c tr­êng ngoµi c«ng lËp còng ngµy cµng t¨ng lªn nh»m ®¶m b¶o ngµy cµng tèt h¬n chÊt l­îng ®µo t¹o vµ ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña ng­êi d©n. Tû lÖ gi¸o viªn ®­îc ®µo t¹o ®¹t chuÈn ®èi víi trung häc chuyªn nghiÖp lµ 86,3%, ®¹i häc – cao ®¼ng cã 45% gi¸o viªn ®¹t tr×nh ®é th¹c sÜ trë lªn. Cïng víi sù ph¸t triÓn ngµy cµng nhanh cña hÖ thèng c¬ së gi¸o dôc ®µo t¹o th× quy m« tuyÓn sinh vµo c¸c tr­êng ®¹i häc, cao ®¼ng vµ c¸c tr­êng trung häc chuyªn nghiÖp còng kh«ng ngõng t¨ng lªn Trong tæng sè sinh viªn tuyÓn míi vµo c¸c tr­êng ®¹i häc vµ cao ®¼ng th× sè sinh viªn vµo c¸c tr­êng ®¹i häc lµ chñ yÕu, trong ®ã phÇn lín lµ vµo c¸c tr­êng c«ng lËp. Cho thÊy nhu cÇu ®µo t¹o ®¹i häc lµ rÊt lín, lín h¬n rÊt nhiÒu so víi c¸c lo¹i h×nh kh¸c. §©y võa lµ ®iÓm tèt võa lµ ®iÓm kh«ng tèt. Tèt v× nã cho thÊy ®­îc nhu cÇu ®µo t¹o ®¹i häc, cao ®¼ng cña nh©n d©n ngµy cµng t¨ng, lµm cho sè d©n cã tr×nh ®é cao ngµy cµng t¨ng. Tuy nhiªn ®©y còng Hoµng Mai Dung
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc Kinh tÕ Lao ®éng l¹i lµ th¸ch thøc lín ®èi víi c«ng t¸c gi¸o dôc, ®µo t¹o cña ®Êt n­íc. Do nÒn kinh tÕ cßn yÕu kÐm nªn ®Çu t­ cho gi¸o dôc ®µo t¹o cßn nhiÒu h¹n chÕ, do ®ã kh«ng thÓ ®¸p øng tèt ®­îc nhu cÇu cña ng­êi d©n vµ chÊt l­îng ®µo t¹o còng kh«ng ®­îc cao, g©y l·ng phÝ rÊt lín nguån nh©n lùc. B¶ng 9: Sè sinh viªn tuyÓn vµo c¸c tr­êng theo cÊp vµ lo¹i h×nh §¬n vÞ: Tr­êng Chia ra Lo¹i h×nh Tæng sè N¨m tuyÓn míi C§ §H CL BC DL 2000-2001 215281 59892 155389 187330 6535 21416 2001-2002 239584 68643 170941 207902 7959 23723 2002-2003 256935 70378 186557 225528 7065 24342 Nguån: Gi¸o dôc ViÖt Nam 1945-2005 Cïng víi viÖc t¨ng nhanh sè l­îng sinh viªn th× t×nh h×nh thÊt nghiÖp cña ®éi ngò tèt nghiÖp ®¹i häc còng lµ mét vÊn ®Ò næi cém. Tr­íc t×nh h×nh trªn mét luång ý kiÕn kh¸c phæ biÕn ®· n¶y sinh: kh«ng nªn gia t¨ng sè l­îng sinh viªn ®¹i häc n÷a, v× x· héi kh«ng cã nhu cÇu, t¨ng sè l­îng sinh viªn chØ lµm t¨ng ®éi qu©n thÊt nghiÖp ®¹i häc. ThËt ra nÕu xem xÐt kü h¬n th× vÊn ®Ò sÏ ®­îc nh×n theo c¸ch kh¸c. Tr­íc hÕt, tuy sè l­îng sinh viªn n­íc ta t¨ng nhiÒu, nh­ng con sè hiÖn t¹i ch­a ph¶i lµ cao: tÝnh trªn mét v¹n d©n, ta chØ cã kho¶ng 130 sinh viªn, vµ tû lÖ ®é tuæi ®¹i häc ta chØ ®¹t cì 8%. Nh­ vËy tû lÖ ®é tuæi ®¹i häc cña n­íc ta chØ ®¹t cì mét nöa yªu cÇu cña giai ®o¹n gi¸o dôc ®¹i häc ®¹i chóng, t­¬ng øng víi nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp. Do ®ã cã thÓ thÊy sè l­îng sinh viªn ®¹i häc ®­îc ®µo t¹o ë n­íc ta hiÖn nay kh«ng ph¶i lµ qu¸ lín vµ tõ ®ã t¹o nªn thÊt nghiÖp ®¹i häc, còng kh«ng ph¶i chóng ta cÇn ng¨n chÆn sù ph¸t triÓn vÒ sè l­îng, mµ vÊn ®Ò quan träng lµ ë chç chóng ta ph¶i ®¶m b¶o vµ t¨ng c­êng chÊt l­îng ®µo t¹o ®¹i häc. Trong hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n th× d¹y nghÒ lµ mét bé phËn thuéc gi¸o dôc nghÒ nghiÖp. HiÖn nay m¹ng l­íi c¬ së d¹y nghÒ cña n­íc ta còng ®ang ngµy cµng lín m¹nh, ®a d¹ng ho¸ vÒ lo¹i h×nh vµ lÜnh vùc ®µo t¹o. TÝnh Hoµng Mai Dung
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc Kinh tÕ Lao ®éng ®Õn 30-6-2004 m¹ng l­íi c¬ së d¹y nghÒ trong c¶ n­íc cã: 226 tr­êng d¹y nghÒ, trong ®ã 199 tr­êng c«ng lËp, 27 tr­êng ngoµi c«ng lËp; 113 tr­êng thuéc bé, ngµnh (trong ®ã cã 17 tr­êng d¹y nghÒ cña qu©n ®éi, 46 tr­êng thuéc Tæng c«ng ty nhµ n­íc); 98 tr­êng c«ng lËp thuéc ®Þa ph­¬ng (trong ®ã cã 5 tr­êng cña quËn huyÖn); 24 tr­êng d©n lËp, t­ thôc; 2 tr­êng cã vèn ®Çu t­ cña n­íc ngoµi. 61 tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung ­¬ng ®· cã Ýt nhÊt mét tr­êng d¹y nghÒ; riªng 3 tØnh míi ®­îc thµnh lËp, §¾c N«ng ®· quyÕt ®Þnh thµnh lËp tr­êng d¹y nghÒ, Lai Ch©u vµ HËu Giang ®ang xóc tiÕn thµnh lËp tr­êng d¹y nghÒ; 320 trung t©m d¹y nghÒ, trong ®ã: 210 trung t©m d¹ nghÒ ngoµi c«ng lËp(trong ®ã cã h¬n 100 trung t©m d¹y nghÒ quËn, huyÖn) vµ 110 trung t©m d¹y nghÒ ngoµi c«ng lËp; 965 c¬ së d¹y nghÒ g¾n víi c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô vµ c¬ së gi¸o dôc kh¸c. C¸c tr­êng d¹y nghÒ tËp trung chñ yÕu ë vïng ®ång b»ng s«ng Hång, vïng ®«ng nam bé, vïng ®«ng b¾c. Ba vïng nµy chiÕm 70% tæng sè tr­êng d¹y nghÒ trong c¶ n­íc. §Ó ®¸p øng ngµycµng tèt h¬n yªu cÇu ®µo t¹o th× ®éi ngò gi¸o viªn còng ph¶i kh«ng ngõng ph¸t triÓn c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng. Sè l­îng gi¸o viªn d¹y nghÒ cña c¸c tr­êng d¹y nghÒ ®· t¨ng tõ 5849 ng­êi ( n¨m 1998) lªn 7056 ng­êi (n¨m 2003), gi¸o viªn trong c¸c trung t©m d¹y nghÒ n¨m 2003 lµ 2036 ng­êi. Tuy nhiªn, so víi tèc ®é t¨ng quy m« ®µo t¹o th× tèc ®é t¨ng sè l­îng gi¸o viªn ch­a t­¬ng øng. Tû lÖ häc sinh häc nghÒ dµi h¹n/ 1 gi¸o viªn ë c¸c tr­êng d¹y nghÒ n¨m häc 2002-2003 lµ: 28 häc sinh/ 1 gi¸o viªn. Tû lÖ gi¸o viªn ®¹t chuÈn ë c¸c tr­êng d¹y nghÒ lµ 71%, ë c¸c trung t©m d¹y nghÒ lµ 54%; tr×nh ®é chuyªn m«n cña gi¸o viªn d¹y nghÒ ë c¸c tr­êng d¹y nghÒ lµ 70% cã tr×nh ®é cao ®¼ng trë lªn; 12,2 % tr×nh ®é c«ng nh©n lµnh nghÒ vµ 17,8% tr×nh ®é kh¸c; ë c¸c trung t©m d¹y nghÒ t­¬ng øng lµ 65%; 15,2%; 19,8%. Tr×nh ®é s­ ph¹m cña gi¸o viªn d¹y nghÒ: 82% gi¸o viªn c¸c tr­êng d¹y nghÒ, 60% gi¸o viªn c¸c trung t©m d¹y nghÒ ®· ®­îc ®µo t¹o, båi d­ìng bËc I vµ bËc II vÒ s­ ph¹m kü thuËt; 63% gi¸o viªn c¸c tr­êng d¹y nghÒ cã chøng chØ ngo¹i ng÷ tr×nh ®é A trë lªn; 56,3% gi¸o viªn cã chøng chØ tin häc tr×nh ®é c¬ së trë lªn, nhiÒu gi¸o viªn d¹y nghÒ cã thÓ tham kh¶o tµi liÖu n­íc ngoµi vµ øng dông tin häc vµo bµi gi¶ng. Tõ nh÷ng n¨m 1998 ®Õn n¨m 2003 quy m« tuyÓn sinh d¹y nghÒ t¨ng b×nh qu©n 15,65%/ n¨m, trong ®ã quy m« tuyÓn sinh dµi h¹n t¨ng 19,14%/n¨m, ng¾n h¹n t¨ng 15,15%/n¨m. Nh­ vËy lµ sè l­îng vµ tû lÖ ng­êi Hoµng Mai Dung
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc Kinh tÕ Lao ®éng lao ®éng ®­îc ®µo t¹o dµi h¹n, chÝnh quy ngµy cµng ®­îc t¨ng lªn, ®¶m b¶o tèt h¬n chÊt l­îng ®µo t¹o cho ng­êi lao ®éng. Do ®ã chÊt l­îng ®µo t¹o nghÒ cña n­íc ta trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y còng ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh qu¶ nhÊt ®Þnh: tû lÖ häc sinh xÕp lo¹i ®¹o ®øc tèt chiÕm trªn 60%, ®¹o ®øc yÕu chØ trªn 1%; tû lÖ häc sinh tèt nghiÖp lu«n ®¹t trªn 96%, trong ®ã tû lÖ tèt nghiÖp lo¹i kh¸ trë lªn t¨ng tõ 26,26% n¨m häc 1998-1999 lªn 32,2% n¨m 2002-2003. Häc sinh tèt nghiÖp tr­êng d¹y nghÒ ®· tõng b­íc ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña thÞ tr­êng lao ®éng, ë mét sè lÜnh vùc nh­ b­u chÝnh viÔn th«ng, dÇu khÝ... häc sinh tèt nghiÖp tr­êng c¸c tr­êng d¹y nghÒ ®· cã tr×nh ®é t­¬ng ®­¬ng quèc tÕ vµ khu vùc, thay thÕ ®­îc c«ng nh©n n­íc ngoµi. Kho¶ng 70% häc sinh häc nghÒ t×m ®­îc viÖc lµm ngay sau khi tèt nghiÖp (ë c¸c tr­êng thuéc doanh nghiÖp vµ ë mét sè nghÒ tû lÖ nµy ®¹t trªn 90%). KÕt qu¶ nµy còng phÇn nµo ph¶n ¸nh chÊt l­îng d¹y nghÒ ë n­íc ta ®· cã tiÕn bé. Tuy ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn ®¸ng kÓ nh­ng nh×n chung chÊt l­îng nguån lao ®éng n­íc ta vÉn cßn rÊt thÊp so víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi vµ trong khu vùc, ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu, ph¸t triÓn kinh tÕ. Tr×nh ®é v¨n ho¸ vµ d©n trÝ cña n­íc ta còng ®· t¨ng qua c¸c thêi kú, tuy nhiªn chÊt l­îng th× vÉn ch­a tèt, ®Æc biÖt lµ lao ®éng ë vïng n«ng th«n vµ miÒn nói, cao nguyªn th× tû lÖ mï ch÷ lµ rÊt cao vµ tû lÖ tèt nghiÖp c¸c cÊp häc vÉn cßn thÊp. Kh«ng chØ cã tr×nh ®é häc vÊn ch­a cao mµ tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt cña lùc l­îng lao ®éng n­íc ta còng cßn rÊt thÊp. B¶ng10: Lùc l­îng lao ®éng chia theo tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt §¬n vÞ: Ng­êi N¨m 2002 N¨m 2003 Kh«ng cã chuyªn m«n kü thuËt 33090589 33575528 Cã tr×nh ®é tõ s¬ cÊp, häc nghÒ trë lªn 7564874 8625038 Tõ c«ng nh©n kü thuËt cã b»ng trë lªn 4800517 4887362 Nguån: Lao ®éng- viÖc lµm ë ViÖt Nam 1996-2003 Tû lÖ lao ®éng ch­a qua ®µo t¹o, kh«ng cã chuyªn m«n kü thuËt trong tæng lao ®éng lµ rÊt cao, chiÕm gÇn 80%. Trong ®ã tû lÖ qua ®µo t¹o nghÒ lµ Hoµng Mai Dung
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc Kinh tÕ Lao ®éng rÊt thÊp chiÕm trªn 10% tæng lùc l­îng lao ®éng, c¸c c«ng nh©n kü thuËt ®­îc ®µo t¹o th× chñ yÕu lµ qua h×nh thøc ®µo t¹o nghÒ ng¾n h¹n, kh«ng chÝnh quy. n¨m 2004 chØ cã kho¶ng 17,3% lµ ®µo t¹o dµi h¹n chÝnh quy. Do kh«ng ®­îc ®µo t¹o mét c¸ch chÝnh quy nªn kh¶ n¨ng lµm viÖc vµ ph¸t triÓn nghÒ cu¶ hä kh«ng cao. Mét vÊn ®Ò cÇn ®­îc quan t©m n÷a hiÖn nay lµ c¬ cÊu ®µo t¹o, tû lÖ lao ®éng qua ®µo t¹o theo c¸c cÊp tr×nh ®é ë ViÖt Nam n¨m 2002 lµ 1/1/3,65, n¨m 2004 lµ 1/1,2/2,7, trong khi ®ã th× tû lÖ nµy cña c¸c n­íc ph¸t triÓn trªn thÕ giíi lµ 1/4/10. Nh­ vËy cã thÓ thÊy lµ c¬ cÊu ®µo t¹o cña n­íc ta ®ang cã sù mÊt c©n ®èi lín vµ l¹i cã xu h­íng ngµy cµng bÊt hîp lý h¬n, g©y ra t×nh tr¹ng thõa thÇy thiÕu thî lµm h¹n chÕ rÊt lín viÖc sö dông nguån nh©n lùc lµm l·ng phÝ nguån nh©n lùc cña ®Êt n­íc, kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. Tû lÖ lao ®éng qua ®µo t¹o thÊp mµ l­îng lao ®éng ®· qua ®µo t¹o th× chÊt l­îng còng kh«ng ®­îc cao. ThÓ hiÖn ë n¨ng suÊt lao ®éng thÊp vµ tû lÖ thÊt nghiÖp vÉn cßn cao. N¨ng suÊt lao ®éng chung cña c¶ n­íc n¨m 2002 lµ 7,974 triÖu VN§/L§, n¨m 2003 t¨ng lªn lµ 8,212 triÖu VN§/L§ nh­ vËy n¨ng suÊt lao ®éng cña c¶ n­íc cã xu h­íng t¨ng lªn, nh­ng tû lÖ t¨ng lµ kh«ng ®¸ng kÓ, vµ møc n¨ng suÊt lao ®éng nµy lµ cßn rÊt thÊp so víi c¸c n­íc tiªn tiÕn trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Tû lÖ lao ®éng thÊt nghiÖp cña n­íc ta lµ kh¸ cao, trong ®ã th× nh÷ng lao ®éng ®· qua ®µo t¹o bÞ thÊt nghiÖp còng cßn kh¸ lín, ngoµi ra th× víi c¸c lao ®éng ®ang lµm viÖc trong c¸c doanh nghiÖp th× tû lÖ ®µo t¹o l¹i c«ng nh©n kü thuËt, trung häc chuyªn nghiÖp vµ cao ®¼ng lµ kh¸ cao, chiÕm hh¬n 20% tæng sè lao ®éng ®­îc chän. Qua ®ã ta cã thÓ thÊy chÊt l­îng cña nguån nh©n lùc n­íc ta lµ rÊt thÊp. tuy nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· cã nh÷ng sù thay ®æi tiÕn bé nh­ng vÉn ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña x· héi, cña qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ . Do ®ã ®Ó cã thÓ thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ th× cÇn ph¶i chó träng h¬n n÷a ®Õn c«ng t¸c gi¸o dôc, ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸ vµ tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt cho lùc l­îng lao ®éng – nguån lùc bªn trong cña ®Êt n­íc. 2. Nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®­îc vµ nh÷ng mÆt cßn h¹n chÕ cña ®µo t¹o nguån nh©n lùc Trong nh÷ng n¨m qua th× c«ng t¸c gi¸o dôc, ®µo t¹o cña n­íc ta ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh Hoµng Mai Dung
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc Kinh tÕ Lao ®éng Trong thêi gian qua tû lÖ ng­êi biÕt ch÷ ë n­íc ta cã xu h­íng t¨ng vµ chiÕm tû lÖ cao. §Õn n¨m 2000 toµn quèc ®¹t tiªu chuÈn quèc gia vÌ xo¸ mï ch÷ vµ phæ cËp gi¸o dôc tiÓu häc, b¾t ®µu chuyÓn sang thêi kú míi- thùc hiÖn môc tiªu phæ cËp gi¸o dôc phæ th«ng c¬ së. N­íc ta ®· cã mét hÖ thèng c¸c tr­êng d¹y häc cã quy m« lín vµ ngµy cµng ®­îc më réng h¬n, cã nhiÒu tiÒm n¨m ®Ó ph¸t triÓn ®µo t¹o mét c¸ch ®a d¹ng vµ phong phó, ®éi ngò gi¸o viªn gi¶ng d¹y còng liªn tôc t¨ng c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng. C¸c lÜnh vùc vµ lo¹i h×nh ®µo t¹o ngµy cµng ®­îc më réng vµ ®a d¹ng h¬n ®¸p øng ngµy cµng tèt h¬n nhu cÇu ®µo t¹o cña nh©n d©n, vµ yªu cÇu cña qu¸ tr×nh ®æi míi nÒn kinh tÕ. Sè l­îng lao ®éng ®­îc ®µo t¹o ngµy cµng nhiÒu ®a d¹ng vÒ lÜnh vùc, lo¹i h×nh ®µo t¹o vµ chÊt l­îng ®µo t¹o còng ngµy cµng tèt h¬n. C«ng t¸c gi¸o dôc, ®µo t¹o vïng s©u, vïng xa, vïng ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè ®· ®­îc quan t©m nhiÒu h¬n. tû lÖ ng­êi mï ch÷ ®· gi¶m vµ sè l­îng ng­êi d©n téc thiÓu sè ®­îc cö ®i häc ngµy cµng nhiÒu. Kh«ng chØ t¨ng vÒ sè l­îng c¸c tr­êng d¹y häc mµ c¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ kü thuËt phôc vô cho viÖc gi¶ng d¹y còng ®­îc trang bÞ nhiÒu h¬n. §Æc biÖt lµ ë c¸c vïng s©u, vïng xa, miÒn nói vµ cao nguyªn ®· ®­îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ, gi¶m bít t×nh tr¹ng v« cïng khã kh¨n do thiÕu thèn trang thiÕt bÞ trong c«ng t¸c gi¶ng d¹y. Ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc ®µo t¹o còng ®· ®­îc ®æi míi cho phï hîp víi t×nh h×nh ph¸t triÓn cña x· héi vµ sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña khoa häc kü thuËt. Mét sè tr­êng vµ c¬ së ®µo t¹o ®· cã Ph­¬ng ph¸p ®µo t¹o vµ trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i cã thÓ s¸nh ngang víi c¸c n­íc tiªn tiÕn trong khu vùc. HiÖn nay ®µo t¹o nghÒ ®· g¾n liÒn víi gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ yªu cÇu cña thÞ tr­îng lao ®éng, nh»m gi¶m bít tû lÖ thÊt nghiÖp vµ t×nh tr¹ng thiÕu lao ®éng trong mét sè lÜnh vùc, ngµnh nghÒ míi ®¸p øng ®­îc phÇn nµo nhu cÇu cña xa héi. Tuy ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu nhÊt ®Þnh nh­ng c«ng t¸c gi¸o dôc, ®µo t¹o n­íc ta cßn nhiÒu mÆt h¹n chÕ cÇn ®­îc kh¾c phôc ®Ó n©ng cao tr×nh ®é cña ng­êi lao ®éng. ChÊt l­îng gi¸o dôc phæ th«ng ch­a ®­îc cao, häc sinh bÞ h¹n chÕ vÒ tÝnh linh ho¹t, ®éc lËp s¸ng t¹o trong t­ duy còng nh­ kü n¨ng thùc hµnh, kh¶ n¨ng vËn dông kiÕn thøc vµo c¸c t×nh huèng thùc tiÔn. ChÊt l­îng ®µo t¹o chuyªn m«n kü thuËt ch­a cao, cßn ®¹i trµ, Ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc cßn l¹c hËu vµ chËm ®æi míi trong ®µo t¹o c¸c ngµnh mòi Hoµng Mai Dung
nguon tai.lieu . vn
Thạc sĩ - Tiến sĩ - Cao học Công nghệ thông tin Kinh tế - Thương mại Tài chính - Ngân hàng Kiến trúc - Xây dựng Điện-Điện tử-Viễn thông Cơ khí - Chế tạo máy Công nghệ - Môi trường Báo cáo khoa học Quản trị kinh doanh Khoa học xã hội Khoa học tự nhiên Nông - Lâm - Ngư Y khoa - Dược