Xem mẫu
- BÁO CÁO TỐT NGHIỆP
Đề tài:
Phân tích và thiết kế hệ thống
thông tin quản lý cán bộ tại
Công Ty Cổ Phần Hạ Long”
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Môc Lôc
PhÇn Më §Çu.....................................................................................................3
Ch¬ng I.Tæng Quan VÒ C«ng Ty Cæ PhÇn H¹ Long...................................4
I.Tæng quan vÒ c«ng ty Cæ phÇn H¹ Long......................................................4
1.LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty...................................................4
2.Chøc n¨ng ho¹t ®éng cña c«ng ty....................................................................4
3.S¬ ®å tæ chøc cña c«ng ty................................................................................4
4.Chøc n¨ng ,nhiÖm vô c¸c phßng ban trong c«ng ty.........................................5
II.Tæng quan vÒ ®Ò tµi nghiªn cøu...................................................................7
1.Lý do lùa chän ®Ò tµi........................................................................................7
2.ý nghÜa cña ®Ò tµi nghiªn cøu...........................................................................7
Ch¬ng II.Nh÷ng VÊn §Ò Chung VÒ C¬ Së Vµ Ph¬ng Ph¸p LuËn C¬ B¶n
§Ó Ph©n TÝch Vµ ThiÕt KÕ Ch¬ng Tr×nh......................................................8
I.Tæng quan vÒ ph¬ng ph¸p luËn c¬ b¶n......................................................8
1.Tæ chøc vµ th«ng tin trong tæ chøc..................................................................8
2.Chøc n¨ng cña hÖ thèng th«ng tin trong tæ chøc.............................................9
3Ph¬ng ph¸p ph¸t triÓn mét hÖ thèng th«ng tin................................................9
3.1.Nguyªn nh©n dÉn tíi viÖc ph¸t triÓn mét hÖ thèng th«ng tin........................9
3.2.C¸c nguyªn t¾c ®Ó ph¸t triÓn mét hÖ thèng th«ng tin...................................9
4.Chøc n¨ng cña hÖ thèng th«ng tin trong tæ chøc............................................10
5.Tiªu chuÈn chÊt lîng cña mét hÖ thèng th«ng tin........................................12
II.C¸c ph¬ng ph¸p luËn c¬ b¶n ®Ó ph©n tÝch vµ thiÕt kÕ ch¬ng tr×nh...13
1.C¸c ph¬ng ph¸p thu thËp th«ng tin..............................................................13
2.C¸c c«ng cô m« h×nh hãa..............................................................................13
2.1.S¬ ®å luång th«ng tin (IFD)......................................................................13
2.2.S¬ ®å luång d÷ liÖu (DFD)..........................................................................14
III.C¬ së d÷ liÖu cña hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý..........................................16
1.Mét sè kh¸i niÖm cña c¬ së d÷ liÖu................................................................16
2.C¸c ph¬ng ph¸p thiÕt kÕ c¬ së d÷ liÖu..........................................................17
2.1.ThiÕt kÕ c¬ së d÷ liÖu tõ th«ng tin ra...........................................................17
2.2.ThiÕt kÕ c¬ së d÷ liÖu b»ng ph¬ng ph¸p m« h×nh hãa...............................18
3.Giíi thiÖu vÒ hÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu Microsof Access................................19
Ch¬ng III.Ph©n TÝch Vµ ThiÕt KÕ HÖ Thèng Th«ng Tin Qu¶n Lý C¸n Bé
T¹i C«ng Ty Cæ PhÇn H¹ Long......................................................................21
I.Ph©n tÝch hÖ thèng.........................................................................................21
1.Kh¸i qu¸t vÒ hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý c¸n bé.............................................21
2.S¬ ®å luång th«ng tin (IFD) cña hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý c¸n bé..............22
3.S¬ ®å chøc n¨ng cña hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý c¸n bé................................24
4.S¬ ®å luång d÷ liÖu (DFD) cña hÖ thèng........................................................24
4.1.S¬ ®å ng÷ c¶nh............................................................................................24
1
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
4.2.S¬ ®å DFD møc 0........................................................................................26
4.3.S¬ ®å DFD møc 1........................................................................................27
II.ThiÕt kÕ c¬ së d÷ liÖu..................................................................................29
1.ThiÕt kÕ c¬ së d÷ liÖu logic tõ c¸c th«ng tin ra..............................................29
2.ThiÕt kÕ c¬ së d÷ liÖu trªn Microsoft Access................................................35
3.S¬ ®å mèi quan hÖ gi÷a c¸c thùc thÓ.............................................................39
4.ThiÕt kÕ gi¶i thuËt cña ch¬ng tr×nh..............................................................40
KÕt LuËn..........................................................................................................44
Danh môc c¸c tµi liÖu tham kh¶o..................................................................45
2
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
PhÇn Më §Çu
ThÕ giíi ®ang bíc vµo mét giai ®o¹n ph¸t triÓn míi ®Çy s«i ®éng vµ biÕn
®æi, trong ®ã vai trß cña c¸ch m¹ng khoa häc rÊt quan träng ®Æc biÖt lµ cuéc
c¸ch m¹ng th«ng tin .Nã ®· vµ ®ang th©m nhËp ,t¸c ®éng s©u s¾c ,trùc tiÕp lªn
mäi mÆt ,mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng kinh tÕ x· héi. øng dông tin häc vµo lÜnh
vùc kinh tÕ gióp ta n¾m b¾t th«ng tin mét c¸ch chÝnh x¸c kÞp thêi ,®Çy ®ñ ,gãp
phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh ,thóc ®Èy nÒn kinh tÕ më réng vµ ph¸t
triÓn.V× vËy ,trong qu¸ tr×nh qu¶n lý c¸c c¬ quan,doanh nghiÖp ph¶i thÊy ®îc
vai trß cña c«ng nghÖ th«ng tin .Nã gióp doanh nghiÖp ®¸p øng mäi nhu cÇu cña
kh¸ch hµng hiÖn t¹i mµ cßn n©ng cao ®îc n¨ng lùc s¶n xuÊt ,gióp cho c¸c
doanh nghiÖp cã ®ñ søc c¹nh tranh víi thÞ trêng trong vµ ngoµi níc .
Qua qu¸ tr×nh t×m hiÓu ,em cµng thÊy râ vai trß cña tin häc nãi chung vµ hÖ
thèng th«ng tin qu¶n lý nãi riªng khi ¸p dông vµo doanh nghiÖp .Nã gióp cho
doanh nghiÖp vËn hµnh vµ qu¶n lý tèt mäi ho¹t ®éng cña m×nh.
Tõ nh÷ng ®Æc trng ,häat ®éng chñ yÕu cña c«ng ty,em ®· hiÓu ®îc nhu
cÇu cña c«ng ty vµ x©y dùng nªn mét phÇn mÒm qu¶n lý .
C«ng ty cæ phÇn H¹ Long lµ doanh nghiÖp kinh doanh chñ yÕu trong lÜnh
vùc kh¸ch s¹n ,ngoµi ra c«ng ty còng ho¹t ®éng trong nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nh
l÷ hµnh chuyªn tæ chøc cung cÊp thiÕt kÕ tour du lÞch ,phôc vô ¨n uèng ,kinh
doanh th¬ng m¹i ...Trong xu thÕ thÞ trêng kinh doanh du lÞch vµ dÞch vô ngµy
cµng ph¸t triÓn ,viÖc qu¶n lý c¸n bé lµ mét vÊn ®Ò quan träng cña c«ng ty .V×
vËy ,øng dông tin häc vµo qu¶n lý c¸n bé lµ rÊt cÇn thiÕt gãp phÇn n©ng cao chÊt
lîng ,hiÖu qu¶ cña ®éi ngò c¸n bé ®Ó c«ng ty ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ .Do ®ã em
lùa chän ®Ò tµi: "Ph©n tÝch vµ thiÕt kÕ hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý c¸n bé t¹i
C«ng Ty Cæ PhÇn H¹ Long”.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n Th.S NguyÔn V¨n Th ®· tËn t×nh chØ b¶o híng
dÉn ,gióp ®ì em hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy.
3
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Ch¬ng I: Tæng Quan VÒ C«ng Ty Cæ PhÇn H¹ Long
I. Tæng quan vÒ c«ng ty cæ phÇn H¹ Long
1.LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty
C«ng ty cæ phÇn H¹ Long lµ mét trong nh÷ng c«ng ty cã tuæi ®êi rÊt trÎ
.TiÒn th©n lµ mét chi nh¸nh cña c«ng ty than U«ng BÝ t¹i Hµ Néi.
Th¸ng 7/1996 c«ng ty quyÕt ®Þnh thµnh lËp kh¸ch s¹n H¹ Long trùc thuéc
c«ng ty Than U«ng BÝ .
Th¸ng 5/1999 kh¸ch s¹n ®îc ®æi tªn thµnh “Kh¸ch s¹n Thanh lÞch H¹
Long” trùc thuéc c«ng ty du lÞch Than ViÖt Nam.Sau ba n¨m ho¹t ®éng cã
nhiÒu khëi s¾c th× ®Õn th¸ng 5/2002 Kh¸ch s¹n Thanh lÞch H¹ Long ®îc ®æi
tªn thµnh “C«ng ty cæ phÇn H¹ Long “trùc thuéc c«ng ty du lÞch vµ th¬ng m¹i
Than ViÖt Nam.
Ngµy 1/3/2004 C«ng ty cæ phÇn H¹ Long l¹i ®îc chuyÓn vÒ thuéc quyÒn
qu¶n lý cña c«ng ty than U«ng BÝ theo quyÕt ®Þnh 248\Q§_H§QT ngµy
23/2/2004 cña chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ tæng c«ng ty Than ViÖt Nam.
Sù ra ®êi cña c«ng ty cæ phÇn H¹ Long lµ mét sù thiÕt yÕu kh«ng chØ theo
kÞp víi tiÕn ®é ph¸t triÓn cña ngµnh du lÞch ViÖt Nam mµ cßn ®¸p øng mong
muèn ,nhu cÇu cña c«ng ty vµ cña du kh¸ch .
C«ng ty cæ phÇn H¹ Long ®Æt t¹i 297 Kim M·,Ba §×nh Hµ Néi,lµ mét
kh¸ch s¹n ®¹t tiªu chuÈn sao (1 sao) ,sè lîng nh©n viªn lµ 45 trong ®ã 23 n÷ vµ
22 nam .Víi vÞ trÝ ®Ñp vµ nguån nh©n lùc trÎ kháe ,th«ng minh vµ s¸ng t¹o cïng
víi c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt hiÖn ®¹i .Nh vËy ,c«ng ty ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh
tùu kh«ng nhá víi doanh thu n¨m 2003 lµ 11 tû.Nh÷ng thµnh c«ng nh trªn ®·
t¹o cho c«ng ty mét bíc ®i v÷ng ch¾c trong thÞ trêng kinh doanh du lÞch vµ
dÞch vô.
2.Chøc n¨ng ho¹t ®éng cña c«ng ty
C«ng ty cæ phÇn H¹ Long mÆc dï chØ lµ chi nh¸nh nhá cña c«ng ty than
U«ng BÝ nhng lÜnh vùc ho¹t ®éng cña nã rÊt réng trong ®ã chøc n¨ng ho¹t
®éng chÝnh lµ kinh doanh kh¸ch s¹n ,phôc vô mäi ®èi tîng kh¸ch víi møc gi¸
phï hîp.§©y lµ nguån doanh thu chñ yÕu cña c«ng ty.Ngoµi kinh doanh kh¸ch
s¹n ,c«ng ty còng ho¹t ®éng trong c¶ lÜnh vùc l÷ hµnh chuyªn tæ chøc ,cung cÊp
thiÕt kÕ c¸c tour du lÞch ,nhËn vµ göi kh¸ch ,phôc vô nhµ hµng ¨n uèng ,kinh
doanh th¬ng m¹i ,xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp c¸c mÆt hµng tiªu dïng vµ ®êi sèng
3.S¬ ®å tæ chøc cña c«ng ty
4
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§¹i Héi Cæ §«ng
Ban KiÓm So¸t
Héi §ång Qu¶n TrÞ
Gi¸m §èc C«ng Ty Phã Gi¸m §èc C«ng Ty
Phßng Phßng
Phßng Phßng Phßng §éi Xe
KÕ Th¬ng
Tæ Du Kinh VËn
To¸n M¹i
Chøc LÞch Doanh T¶i
Tµi
Hµnh L÷ Kh¸ch
ChÝnh
ChÝnh Hµnh S¹n
4 Chøc n¨ng ,nghiÖm vô cña c¸c phßng ban trong c«ng ty
a.Phßng tæ chøc _hµnh chÝnh:
Chøc n¨ng:
Tham mu gióp viÖc cho Gi¸m ®èc c«ng ty qu¶n lý ,®iÒu hµnh vµ thùc hiÖn
trong lÜnh vùc tæ chøc ,lao ®éng tiÒn l¬ng ,qu¶n trÞ ,hµnh chÝnh.
NhiÖm vô:
Tæ chøc bé m¸y cña c«ng ty.
Qu¶n lý theo dâi c«ng t¸c tæ chøc nh©n sù ,®µo t¹o phï hîp víi vÞ trÝ c«ng
viÖc .X¸c ®Þnh nhu cÇu vÒ sè lîng lao ®éng vµ c¸c yªu cÇu vÒ tr×nh ®é chuyªn
m«n cho c¸c c¸n bé nh©n viªn .X¾p xÕp vÞ trÝ phï hîp víi kh¶ n¨ng tr×nh ®é ®µo
t¹o.
Qu¶n lý ,theo dâi c«ng t¸c lao ®éng ,tiÒn l¬ng ,b¶o hiÓm x· héi,b¶o hé lao
®éng ,an toµn vÖ sinh lao ®éng .
Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng
Tæ chøc thùc hiÖn c«ng t¸c qu¶n trÞ ,hµnh chÝnh.
5
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
b.Phßng Tµi chÝnh _KÕ to¸n:
Chøc n¨ng:
Tham mu gióp gi¸m ®èc tæ chøc ,qu¶n lý,®iÒu hµnh thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ
to¸n tµi chÝnh .
NhiÖm vô:
Tæ chøc qu¶n lý ,híng dÉn theo dâi ,thùc hiÖn tæng hîp t×nh h×nh c¸c mÆt
ho¹t ®éng vÒ tµi chÝnh kÕ to¸n ,thèng kª,tµi vô ,vèn,tµi s¶n trong c«ng ty ®¶m
b¶o theo ®óng chÕ ®é,chÝnh s¸ch phï hîp víi c«ng ty.
Thùc hiÖn thu chi ®óng nguyªn t¾c ,hç trî c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý chÊt lîng
mÆt tµi chÝnh.
c.Phßng Kinh doanh th¬ng m¹i:
Lªn kÕ ho¹ch qu¶n lý cã hiÖu qu¶ ,lËp kÕ ho¹ch vµ ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm
,dÞch vô míi ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng .
B¸n hµng ,qu¶ng c¸o cho s¶n phÈm vµ dÞch vô.
Nghiªn cøu thÞ trêng ,®èi tîng kh¸ch hµng hiÖn t¹i lµ ai ,kh¸ch hµng
trong t¬ng lai lµ ai vµ nhu cÇu cña hä.
§Þnh gi¸ cho s¶n phÈm vµ dÞch vô.
Xóc tiÕn b¸n hµng ,ph©n phèi s¶n phÈm ,dÞch vô tíi kh¸ch hµng.
d.Phßng Kinh doanh du lÞch l÷ hµnh:
N¾m ®îc lÞch tr×nh ,tÝnh chÊt ®oµn kh¸ch ®i híng dÉn,th«ng cho kh¸ch
cïng thèng nhÊt .
Gäi ®iÖn ®Õn c¸c ®¬n vÞ ®Ó chµo c¸c ch¬ng tr×nh.
Híng dÉn hå s¬ xuÊt nhËp c¶nh cho kh¸ch,giao nhiÖm vô cho híng dÉn cô
thÓ ch¬ng tr×nh ,yªu cÇu cña ®oµn kh¸ch .
X©y dùng ch¬ng tr×nh ,tÝnh gi¸ c¶ cho c¸c tour ,phèi hîp cïng tiÕp thÞ ®Ó ký
kÕt hîp ®ång.
e.Phßng Kinh doanh kh¸ch s¹n:
Bé phËn buång :qu¶n lý cung cÊp c¸c ®å dïng ,vËt dông cho c¸c bé phËn
kh¸c ,cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi c¸c bé phËn kh¸c:lÔ t©n ,b¶o vÖ ,söa
ch÷a,b¶o dìng...
Bé phËn lÔ t©n: liªn hÖ gi÷a kh¸ch vµ kh¸ch s¹n ,cung cÊp th«ng tin vÒ dÞch
vô kh¸ch s¹n .NhiÖm vô lµ kinh doanh phßng kh¸ch ,nghiªn cøu ph¸t triÓn
kh¸ch ,dù tÝnh phßng kh¸ch vµ c«ng viÖc cô thÓ ,tham gia vµo c«ng t¸c
marketing,cung cÊp th«ng tin vÒ nguån kh¸ch ,nhu cÇu cña kh¸ch.
II Tæng quan vÒ ®Ò tµi nghiªn cøu:
1.Lý do lùa chän ®Ò tµi:
6
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
C«ng ty Cæ phÇn H¹ Long lµ lo¹i h×nh kinh doanh dÞch vô ,c«ng ty t¹o ra lîi
nhuËn tõ nhiÒu m¶ng kinh doanh nhng chñ yÕu lµ kinh doanh kh¸ch s¹n.Do ®ã
viÖc qu¶n lý nh©n viªn ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch lµ rÊt quan träng .Ph¶i qu¶n
lý sao cho tèt ,x¾p xÕp c¸n bé c«ng nh©n viªn vµo ®óng vÞ trÝ ,®óng n¨ng lùc ®Ó
hä cã thÓ ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng ®ãng gãp cho c«ng ty.
Sö dông tin häc trong qu¶n lý c¸n bé cña c«ng ty gióp Ých cho viÖc t×m
kiÕm, tæng hîp nh÷ng th«ng tin d÷ liÖu cÇn thiÕt vµ gióp tiÕt kiÖm thêi gian,nÕu
cã sai th× viÖc cËp nhËt söa ch÷a còng dÔ dµng thuËn tiÖn.ChÝnh v× vËy em ®· lùa
chän ®Ò tµi nµy.
2 .ý nghÜa cña ®Ò tµi nghiªn cøu :
§Æc trng cña ngµnh kinh doanh dÞch vô lµ tháa m·n nhu cÇu cña kh¸ch
hµng mét c¸ch tèt nhÊt .Muèn vËy c«ng ty ph¶i qu¶n lý tèt nguån nh©n lùc cña
m×nh.Trong thêi buæi ngµy nay cã rÊt nhiÒu c«ng ty lµm dÞch vô,viÖc qu¶n lý,
n¾m râ th«ng tin cµng trë nªn quan träng h¬n bao giê hÕt. Thêi ®¹i ngµy nay lµ
thêi ®¹i cña khoa häc kü thuËt, cña tri thøc v× thÕ viÖc qu¶n lý nh©n sù b»ng
Word, Excel sÏ kh«ng cßn thÝch hîp n÷a v× nã võa tèn thêi gian mµ dÔ g©y
nhÇm lÉn. V× vËy em thÊy vÊn ®Ò nµy cã thÓ gi¶i quyÕt mét phÇn trong ®Ò tµi
cña m×nh.
NÕu chóng ta kh«ng cã mét phÇn mÒm qu¶n lý nh©n sù th× viÖc qu¶n lý sÏ
khã kh¨n h¬n, cång kÒnh vµ vÊt v¶ h¬n. NÕu cã ®îc phÇn mÒm nµy ®i vµo ho¹t
®éng ta cã thÓ gi¶m bít ®îc mét lîng giÊy tê trong c«ng ty vµ c¸c phßng ban
cã thÓ linh ho¹t h¬n trong viÖc ®iÒu ®éng nh©n sù cña m×nh. Khi cã quyÕt ®Þnh
vÒ nh©n sù nh tõ chøc, th«i viÖc, bæ nhiÖm, th¨ng chøc, ®iÒu ®éng nh©n viªn tõ
vÞ trÝ nµy sang vÞ trÝ kh¸c......sÏ rÊt ®¬n gi¶n vµ nhanh chãng thuËn tiÖn, tr¸nh
®îc nh÷ng sai sãt trong qu¸ tr×nh lµm viÖc.
7
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Ch¬ng II: Nh÷ng VÊn §Ò Chung VÒ C¬ Së Vµ Ph¬ng Ph¸p LuËn §Ó
Ph©n TÝch Vµ ThiÕt KÕ Ch¬ng Tr×nh
I.Tæng Quan VÒ Ph¬ng Ph¸p LuËn C¬ B¶n:
1.HÖ thèng th«ng tin vµ c¸c bé phËn cÊu thµnh:
D÷ liÖu (data) lµ nh÷ng m« t¶ vÒ sù vËt, con ngêi vµ sù kiÖn trong thÕ giíi
mµ chóng ta gÆp b»ng nhiÒu c¸ch thÓ hiÖn kh¸c nhau.
- Th«ng tin (Information) lµ c¸c th«ng b¸o hay b¶n tin nh»m mang l¹i sù hiÓu
biÕt nµo ®ã cho ®èi tîng nhËn tin.
th«ng tin
Chñ thÓ §èi tîng
ph¶n ¸nh tiÕp nhËn
S¬ ®å ph¶n ¸nh cña th«ng tin
-HÖ thèng th«ng tin (Informatinon System) lµ mét tËp hîp nh÷ng con ngêi,
c¸c thiÕt bÞ phÇn cøng, phÇn mÒm, d÷ liÖu......thùc hiÖn ho¹t ®éng thu thËp, lu
tr÷, xö lý vµ ph©n phèi th«ng tin trong mét tËp hîp c¸c rµng buéc gäi lµ m«i
trêng.
Nguån §Ých
Thu thËp Xö lý vµ lu gi÷ Ph©n ph¸t
Kho d÷ liÖu
M« h×nh hÖ thèng th«ng tin
8
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
-HÖ thèng th«ng tin qu¶n lý lµ sù ph¸t triÓn vµ sö dông hÖ thèng th«ng tin cã
hiÖu qu¶ trong mét tæ chøc. Gåm 5 yÕu tè cÊu thµnh xÐt theo tr¹ng th¸i tÜnh lµ:
ThiÕt bÞ tin häc (m¸y tÝnh, c¸c thiÕt bÞ, c¸c ®êng truyÒn...., phÇn cøng), c¸c
ch¬ng tr×nh (phÇn mÒm), d÷ liÖu, thñ tôc, quy tr×nh vµ con ngêi.
-HÖ thèng th«ng tin qu¶n lý nh©n sù lµ hÖ thèng th«ng tin trî gióp c¸c ho¹t
®éng qu¶n lý nh©n sù vµ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn nh©n sù cña tæ chøc.
HÖ thèng th«ng tin qu¶n lý nh©n sù kh«ng chØ gåm phÇn mÒm qu¶n lý nh©n
sù mµ cßn cÇn ®Õn c¸c thiÕt bÞ m¸y tÝnh, c¸c phßng ban vµ ®èi tîng ®Ó thu thËp
vµ xö lý d÷ liÖu ®Ó sö dông chóng vµo c¸c môc ®Ých kh¸c nhau.
2 Chøc n¨ng cña hÖ thèng th«ng tin trong tæ chøc:
HÖ thèng th«ng tin trong mét tæ chøc cã nh÷ng chøc n¨ng sau:
_Thu thËp
_Lu tr÷
_Xö lý
-Ph©n Phèi
3 Ph¬ng ph¸p ph¸t triÓn mét hÖ thèng th«ng tin
3.1 Nguyªn nh©n dÉn tíi viÖc ph¸t triÓn mét hÖ thèng th«ng tin
Thêi ®¹i ngµy nay lµ thêi ®¹i cña khoa häc c«ng nghÖ ,th«ng tin.HÖ thèng
th«ng tin ngµy cµng cã vai trß quan träng ,to lín trong cuéc sèng ,¶nh hëng
®Õn viÖc ra quyÕt ®Þnh vµ chÊt lîng cña quyÕt ®Þnh .Mét hÖ thèng th«ng tin
ho¹t ®éng tèt lµ mét hÖ thèng mµ nhê nã c¸c nhµ qu¶n lý cã thÓ ra c¸c quyÕt
®Þnh cã chÊt lîng cao .Nhê cã c¸c quyÕt ®Þnh nµy mµ c¸c c¬ quan hay tæ chøc
cã thÓ s¶n xuÊt ph©n phèi nh÷ng s¶n phÈm vµ dÞch vô víi ®é tin cËy lín ,®¸p
øng tèt nhu cÇu kh¸ch hµng,gãp phÇn vµo sù thµnh c«ng cña c¬ quan hay tæ
chøc .
Cã thÓ nãi ,ph¸t triÓn mét hÖ thèng th«ng tin lµ cung cÊp cho c¸c thµnh
viªn cña tæ chøc nh÷ng c«ng cô qu¶n lý tèt nhÊt .Mét hÖ thèng th«ng tin ho¹t
®éng tèt lµ bé phËn kh«ng thÓ thiÕu cña c¬ quan ,tæ chøc hiÖn ®¹i nµo.
Nguyªn nh©n dÉn ®Õn viÖc ph¸t triÓn hÖ thèng th«ng tin :
1.Nh÷ng vÊn ®Ò vÒ qu¶n lý
2.Nh÷ng yªu cÇu míi cña nhµ qu¶n lý
3.Sù thay ®æi cña c«ng nghÖ
4.Thay ®æi s¸ch lîc chÝnh trÞ.
3.2 C¸c nguyªn t¾c ®Ó ph¸t triÓn mét hÖ thèng th«ng tin
Ph¸t triÓn mét hÖ thèng th«ng tin bao gåm viÖc ph©n tÝch hÖ thèng ®ang tån
t¹i ,thiÕt kÕ mét hÖ thèng míi ,thùc hiÖn vµ tiÕn hµnh cµi ®Æt nã .Ph©n tÝch mét
hÖ thèng b¾t ®Çu tõ viÖc thu thËp d÷ liÖu vµ chØnh ®èn chóng ®Ó ®a ra nh÷ng
9
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
chuÈn ®o¸n vÒ t×nh h×nh thùc tÕ .ThiÕt kÕ lµ nh»m x¸c ®Þnh c¸c bé phËn cña mét
hÖ thèng míi cã kh¶ n¨ng c¶i thiÖn t×nh tr¹ng hiÖn t¹i vµ x©y dùng c¸c m« h×nh
logic,m« h×nh vËt lý ngoµi cña hÖ thèng ®ã .ViÖc thùc hiÖn hÖ thèng th«ng tin
liªn quan tíi x©y dùng m« h×nh vËt lý trong cña hÖ thèng míi vµ chuyÓn m«
h×nh ®ã sang ng«n ng÷ tin häc .Cµi ®Æt mét hÖ thèng lµ tÝch hîp nã vµo ho¹t
®éng cña tæ chøc .
Díi ®©y lµ ba nguyªn t¾c chung cña nhiÒu ph¬ng ph¸p hiÖn ®¹i cã cÊu
tróc ®Ó ph¸t triÓn mét hÖ thèng th«ng tin :
Nguyªn t¾c 1:Sö dông c¸c m« h×nh
Nguyªn t¾c 2 :ChuyÓn tõ c¸i chung sang c¸i riªng
Nguyªn t¾c 3:ChuyÓn tõ m« h×nh vËt lý sang m« h×nh logic khi ph©n tÝch
vµ tõ m« h×nh logic sang m« h×nh vËt lý khi thiÕt kÕ.
4.C¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn mét hÖ thèng th«ng tin
§Ó ph¸t triÓn mét hÖ thèng th«ng tin trong mét tæ chøc ph¶i tr¶i qua 7 giai
®o¹n .Sau ®©y lµ m« t¶ s¬ lîc c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn hÖ thèng th«ng tin .
Giai ®o¹n 1:§¸nh gi¸ yªu cÇu
§¸nh gi¸ yªu cÇu cã môc ®Ých cung cÊp cho l·nh ®¹o tæ chøc hoÆc héi
®ång gi¸m ®èc nh÷ng d÷ liÖu ®Ých thùc ®Ó ra quyÕt ®Þnh vÒ thêi c¬, tÝnh kh¶ thi
vµ hiÖu qu¶ cña dù ¸n ph¸t triÓn hÖ thèng. Giai ®o¹n nµy bao gåm c¸c c«ng
®o¹n sau:
1.1.LËp kÕ ho¹ch ®¸nh gi¸ yªu cÇu
1.2.Lµm râ yªu cÇu
1.3.§¸nh gi¸ kh¶ n¨ng thùc thi
1.4.ChuÈn bÞ vµ tr×nh bµy b¸o c¸o ®¸nh gi¸ yªu cÇu
Giai ®o¹n 2: Ph©n tÝch chi tiÕt
Ph©n tÝch chi tiÕt ®îc tiÕn hµnh sau khi cã sù ®¸nh gi¸ thuËn lîi vÒ yªu
cÇu. Nh÷ng môc ®Ých chÝnh cña ph©n tÝch chi tiÕt lµ hiÓu râ c¸c vÊn ®Ò cña hÖ
thèng ®ang nghiªn cøu, x¸c ®Þnh nh÷ng nguyªn nh©n ®Ých thùc cña nh÷ng vÊn
®Ò ®ã, x¸c ®Þnh nh÷ng ®ßi hái vµ nh÷ng rµng buéc ¸p ®Æt ®èi víi hÖ thèng vµ
x¸c ®Þnh môc tiªu mµ hÖ thèng th«ng tin míi ph¶i ®¹t ®îc. Trªn c¬ së néi
dung b¸o c¸o ph©n tÝch chi tiÕt sÏ quyÕt ®Þnh tiÕp tôc tiÕn hµnh hay th«i ph¸t
triÓn mét hÖ thèng míi. §Ó lµm nh÷ng viÖc ®ã giai ®o¹n ph©n tÝch chi tiÕt bao
gåm c¸c c«ng ®o¹n sau ®©y:
2.1.LËp kÕ ho¹ch ph©n tÝch chi tiÕt
2.2.Nghiªn cøu m«i trêng cña hÖ thèng ®ang tån t¹i
2.3.Nghiªn cøu hÖ thèng thùc t¹i
2.4.§a ra chÈn ®o¸n vµ x¸c ®Þnh c¸c yÕu tè gi¶i ph¸p
10
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
2.5.§¸nh gi¸ l¹i tÝnh kh¶ thi
2.6.Thay ®æi ®Ò xuÊt cña dù ¸n
2.7.ChuÈn bÞ vµ tr×nh bµy b¸o c¸o chi tiÕt
Giai ®o¹n 3: ThiÕt kÕ l«gÝc
Giai ®o¹n nµy nh»m x¸c ®Þnh tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn l«gÝc cña mét hÖ thèng
th«ng tin, cho phÐp lo¹i bá ®îc c¸c vÊn ®Ò cña mét hÖ thèng thùc tÕ vµ ®¹t
®îc nh÷ng môc tiªu ®· ®îc thiÕt lËp tõ giai ®o¹n tríc. M« h×nh l«gÝc cña hÖ
thèng míi sÏ bao gåm th«ng tin mµ hÖ thèng sÏ s¶n sinh ra (néi dung cña
Outputs), néi dung cña c¬ së d÷ liÖu (c¸c tÖp, c¸c quan hÖ gi÷a c¸c tÖp), c¸c xö
lý vµ hîp thøc hãa sÏ ph¶i thùc hiÖn (c¸c xö lý) vµ c¸c d÷ liÖu sÏ ®îc chÊp
nhËn vµo (c¸c Inputs).M« h×nh l«gÝc sÏ ph¶i ®îc nh÷ng ngêi sö dông xem xÐt
vµ chuÈn y. ThiÕt kÕ l«gÝc bao gåm c¸c c«ng ®o¹n sau:
3.1.ThiÕt kÕ c¬ së d÷ liÖu
3.2.ThiÕt kÕ xö lý
3.3.ThiÕt kÕ c¸c luång d÷ liÖu vµo
3.4.ChØnh söa tµi liÖu cho møc l«gÝc
3.5.Hîp thøc hãa m« h×nh l«gÝc
Giai ®oan 4: §Ò xuÊt c¸c ph¬ng ¸n cña gi¶i ph¸p
M« h×nh l«gÝc cña hÖ thèng míi m« t¶ c¸i mµ hÖ thèng sÏ lµm. Khi m« h×nh
nµy ®îc x¸c ®Þnh vµ chuÈn y bëi ngêi sö dông, th× ph©n tÝch viªn hoÆc nhãm
ph©n tÝch viªn ph¶i nghiªng vÒ c¸c ph¬ng tiÖn ®Ó thùc hiÖn hÖ thèng nµy.§ã lµ
viÖc x©y dùng c¸c ph¬ng ¸n kh¸c nhau ®Ó cô thÓ hãa m« h×nh l«gÝc. Mçi mét
ph¬ng ¸n lµ mét ph¸c häa cña m« h×nh vËt lý ngoµi cña hÖ thèng nhng cha
ph¶i lµ mét m« t¶ chi tiÕt. C¸c c«ng ®o¹n cña giai ®o¹n ®Ò xuÊt c¸c ph¬ng ¸n
gi¶i ph¸p:
4.1.X¸c ®Þnh c¸c rµng buéc cña tæ chøc vµ tin häc
4.2.X©y dùng c¸c ph¬ng ¸n cña gi¶i ph¸p
4.3.§¸nh gi¸ c¸c ph¬ng ¸n cña gi¶i ph¸p
4.4.ChuÈn bÞ vµ tr×nh bµy b¸o c¸o cña giai ®o¹n ®Ò xuÊt c¸c ph¬ng ¸n cña
gi¶i ph¸p
Giai ®o¹n 5: ThiÕt kÕ vËt lý ngoµi
Giai ®o¹n nµy ®îc tiÕn hµnh sau khi mét ph¬ng ¸n ®îc lùa chän. ThiÕt kÕ
vËt lý ngoµi gåm 2 tµi liÖu kÕt qu¶ cÇn cã: tríc hÕt lµ mét tµi liÖu bao chøa tÊt
c¶ c¸c ®Æc trng cña hÖ thèng míi sÏ cÇn cho viÖc thùc hiÖn kü thuËt; vµ tiÕp ®ã
lµ tµi liÖu dµnh cho ngêi sö dông vµ nã m« t¶ phÇn thñ c«ng vµ c¶ nh÷ng giao
diÖn víi nh÷ng phÇn tin häc hãa. Nh÷ng c«ng ®o¹n chÝnh cña qu¸ tr×nh thiÕt kÕ
vËt lý ngoµi :
11
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
5.1.LËp kÕ ho¹ch thiÕt kÕ vËt lý ngoµi
5.2.ThiÕt kÕ chi tiÕt c¸c giao diÖn vµo/ra
5.3.ThiÕt kÕ c¸ch thøc t¬ng t¸c víi phÇn tin häc hãa
5.4.ThiÕt kÕ c¸c thñ tôc thñ c«ng
5.5.ChuÈn bÞ vµ tr×nh bµy b¸o c¸o thiÕt kÕ vËt lý ngoµi
Giai ®o¹n 6: TriÓn khai kü thuËt hÖ thèng
KÕt qu¶ quan träng nhÊt cña giai ®o¹n thùc hiÖn kü thuËt lµ phÇn tin häc hãa
cña hÖ thèng th«ng tin, cã nghÜa lµ phÇn mÒm.Nh÷ng ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ
giai ®o¹n nµy ph¶i cung cÊp c¸c tµi liÖu nh c¸c b¶n híng dÉn sö dông vµ thao
t¸c còng nh c¸c tµi liÖu m« t¶ vÒ hÖ thèng. C¸c ho¹t ®éng chÝnh cña viÖc triÓn
khai thùc hiÖn kü thuËt hÖ thèng nh sau:
6.1.LËp kÕ ho¹ch thùc hiÖn kü thuËt
6.2.ThiÕt kÕ vËt lý trong
6.3.LËp tr×nh
6.4.Thö nghiÖm hÖ thèng
6.5.ChuÈn bÞ c¸c tµi liÖu hÖ thèng
Giai ®o¹n 7: Cµi ®Æt vµ khai th¸c
Cµi ®Æt hÖ thèng lµ pha trong ®ã viÖc chuyÓn tõ hÖ thèng cò sang hÖ thèng
míi ®îc thùc hiÖn. §Ó chuyÓn ®æi ®îc thùc hiÖn víi nh÷ng va ch¹m Ýt nhÊt,
cÇn ph¶i lËp kÕ ho¹ch mét c¸ch cÈn thËn. Giai ®o¹n nµy gåm c¸c c«ng ®o¹n:
7.1.LËp kÕ ho¹ch cµi ®Æt
7.2.ChuyÓn ®æi
7.3.Khai th¸c vµ b¶o tr×
7.4.§¸nh gi¸
5.Tiªu chuÈn chÊt lîng cña mét hÖ thèng th«ng tin
Qu¶n lý cã hiÖu qu¶ cña mét tæ chøc dùa phÇn lín vµo chÊt lîng th«ng tin
do c¸c hÖ thèng th«ng tin chÝnh thøc s¶n sinh ra .Tõ sù ho¹t ®éng kÐm cña mét
hÖ thèng th«ng tin sÏ lµ nguån gèc g©y ra nh÷ng hËu qu¶ xÊu nghiªm
träng.Ho¹t ®éng tèt hay xÊu cña mét hÖ thèng th«ng tin ®îc ®¸nh gi¸ qua chÊt
lîng cña th«ng tin mµ nã cung cÊp .
Xem xÐt tiªu chuÈn chÝnh lµ viÖc ®Æt ra môc tiªu chÊt lîng mµ phÇn mÒm
cÇn ®¹t ®îc .Sau ®©y lµ nh÷ng tiªu chuÈn cÇn thiÕt nhÊt cho mét hÖ thèng
th«ng tin .
_§é tin cËy
_TÝnh ®Çy ®ñ
_TÝnh thÝch hîp vµ dÔ hiÓu
_TÝnh ®îc b¶o vÖ
12
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
II.C¸c Ph¬ng Ph¸p LuËn C¬ B¶n §Ó Ph©n TÝch Vµ ThiÕt KÕ Ch¬ng
Tr×nh
1.C¸c ph¬ng ph¸p thu thËp th«ng tin
§Ó tiÕn hµnh ph©n tÝch mét hÖ thèng th«ng tin tríc hÕt chóng ta ph¶i thu
thËp th«ng tin vÒ hÖ thèng ®ã. Ngêi ph©n tÝch ph¶i lùa chän sö dông kÕt hîp
c¸c ph¬ng ph¸p thu thËp th«ng tin sau:
a.Pháng vÊn
Pháng vÊn lµ hái trùc tiÕp ngêi cã liªn quan ®Õn thu thËp th«ng tin. §ã lµ
c¸ch ®¬n gi¶n vµ quan träng nhÊt ®Ó thu thËp th«ng tin vÒ mét tæ chøc. Pháng
vÊn cho phÐp thu ®îc nh÷ng xö lý theo c¸ch kh¸c víi m« t¶ trong tµi liÖu, gÆp
®îc nh÷ng ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm trong thùc tÕ, sè ngêi nµy cã thÓ kh«ng
®îc ghi trong v¨n b¶n tæ chøc. Qua ®ã, chóng ta cã thÓ thu ®îc nh÷ng néi
dung kh¸i qu¸t vÒ hÖ thèng mµ khã cã thÓ thu thËp ®îc qua nghiªn cøu tµi liÖu.
Pháng vÊn ®îc thùc hiÖn qua c¸c bíc
- ChuÈn bÞ pháng vÊn
-TiÕn hµnh pháng vÊn
b.Nghiªn cøu tµi liÖu
Ph¬ng ph¸p nµy gióp ta nghiªn cøu kü vµ tØ mØ vÒ nhiÒu khÝa c¹nh cña tæ
chøc nh: lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, t×nh tr¹ng tµi chÝnh, vai trß vµ nhiÖm
vô cña c¸c thµnh viªn, néi dung vµ h×nh d¹ng cña c¸c th«ng tin vµo/ra. Th«ng
tin trªn giÊy tê ph¶n ¸nh qu¸ khø, hiÖn t¹i vµ t¬ng lai cña tæ chøc.
c.Sö dông phiÕu ®iÒu tra
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc sö dông khi cÇn lÊy th«ng tin tõ mét sè lîng lín
c¸c ®èi tîng vµ trªn mét ph¹m vi ®Þa lý réng. Yªu cÇu vµ c©u hái trªn phiÕu
ph¶i râ rµng, cïng hiÓu nh nhau, phiÕu ghi theo c¸ch thøc dÔ tæng hîp
d.Quan s¸t
Khi ph©n tÝch viªn muèn nh×n thÊy nh÷ng g× kh«ng thÓ hiÖn trªn tµi liÖu
hoÆc qua pháng vÊn nh tµi liÖu ®îc lu ë ®©u, cã ®îc s¾p xÕp hay kh«ng s¾p
xÕp, do ai qu¶n lý...
2.C¸c c«ng cô m« h×nh hãa
Sau khi ®· t×m hiÓu vÒ hÖ thèng, ph©n tÝch viªn sö dông mét sè c¸c c«ng cô
m« h×nh hãa ®Ó m« t¶ l¹i hÖ thèng th«ng tin hiÖn t¹i.Mét sè c«ng cô m« h×nh
hãa thêng ®îc sö dông lµ : S¬ ®å luång th«ng tin, s¬ ®å luång d÷ liÖu.
2.1 S¬ ®å luång th«ng tin
S¬ ®å luång th«ng tin dïng ®Ó m« t¶ hÖ thèng th«ng tin theo c¸ch thøc ®éng.
Tøc lµ m« t¶ sù di chuyÓn cña d÷ liÖu, viÖc xö lý, viÖc lu tr÷ trong thÕ giíi vËt
lý b»ng c¸c s¬ ®å.
13
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
C¸c ký ph¸p cña s¬ ®å luång th«ng tin:
-Xö lý
Thñ c«ng Giao t¸c ngêi – m¸y Tin häc hãa hoµn toµn
-Kho lu tr÷ d÷ liÖu
Thñ c«ng Tin häc hãa
-Dßng th«ng tin
-§iÒu khiÓn
2.2 S¬ ®å luång d÷ liÖu (DFD: Data Flow Diagram)
S¬ ®å luång d÷ liÖu dïng ®Ó m« t¶ chÝnh hÖ thèng th«ng tin nh s¬ ®å luång
th«ng tin nhng trªn gãc ®é trõu tîng. Trªn s¬ ®å chØ bao gåm c¸c luång d÷
liÖu, c¸c xö lý, c¸c lu tr÷ d÷ liÖu nhng kh«ng hÒ quan t©m tíi n¬i, thêi ®iÓm
vµ ®èi tîng chÞu tr¸ch nhiÖm xö lý. S¬ ®å nµy chØ ®¬n thuÇn m« t¶ hÖ thèng
th«ng tin lµm g× vµ ®Ó lµm g×
Ký ph¸p dïng cho s¬ ®å luång d÷ liÖu (DFD)
14
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
-Nguån hoÆc ®Ých cña luång d÷ liÖu(t¸c nh©n): ®îc biÓu diÔn b»ng h×nh ch÷
nhËt, ®îc ®Æt tªn b»ng mét danh tõ.T¸c nh©n n»m ngoµi ph¹m vi cña hÖ thèng
hay mét phÇn cña hÖ thèng.T¸c nh©n cã thÓ lµ:
+Mét tæ chøc hay mét ®¬n vÞ cña tæ chøc bªn ngoµi hÖ thèng(hay mét phÇn
cña hÖ thèng) göi hay nhËn th«ng tin tõ hÖ thèng mµ ta nghiªn cøu.
+Nh÷ng ngêi hay nhãm ngêi cã t¬ng t¸c víi hÖ thèng.
+C¸c hÖ thèng th«ng tin kh¸c cã trao ®æi th«ng tin víi hÖ thèng.
Nguån hoÆc ®Ých
Tªn ngêi/Bé phËn
ph¸t/nh©n tin
-Dßng d÷ liÖu :lµ c¸c d÷ liÖu di chuyÓn tõ vÞ trÝ nµy ®Õn mét vÞ trÝ kh¸c trong
hÖ thèng.§îc biÓu diÔn b»ng mét mòi tªn chØ híng cña dßng d÷ liÖu, trªn mòi
tªn lµ tªn cña dßng d÷ liÖu.
Tªn dßng d÷ liÖu Dßng d÷ liÖu
-TiÕn tr×nh (Process) lµ mét c«ng viÖc hay mét hµnh ®éng cã t¸c ®éng lªn c¸c
d÷ liÖu lµm cho chóng di chuyÓn, ®îc lu tr÷, thay ®æi hay ®îc ph©n phèi.
§îc biÓu diÔn b»ng mét h×nh trßn vµ tªn cña xö lý b¾t ®Çu b»ng mét ®éng tõ
thÓ hiÖn kh¸i qu¸t c«ng viÖc mµ nã thùc hiÖn.
Tªn tiÕn
tr×nh xö lý xö lý
TiÕn tr×nh
-Kho d÷ liÖu (Data Store): lµ c¸c d÷ liÖu ®îc lu tr÷ t¹i mét chç. Kho d÷ liÖu
®îc dïng ®Ó lu tr÷ c¸c d÷ liÖu t¹o nguån d÷ liÖu cho xö lý.
Kho d÷ liÖu
TÖp d÷ liÖu
15
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
C¸c møc cña DFD
S¬ ®å ng÷ c¶nh (Context Diagram) thÓ hiÖn rÊt kh¸i qu¸t néi dung chÝnh cña
hÖ thèng th«ng tin. S¬ ®å nµy kh«ng ®i vµo chi tiÕt mµ m« t¶ sao cho chØ cÇn
mét lÇn nh×n lµ nhËn ra néi dung chÝnh cña hÖ thèng. §Ó cho s¬ ®å ng÷ c¶nh
s¸ng sña, dÔ nh×n, cã thÓ bá qua c¸c kho d÷ liÖu; bá qua c¸c xö lý cËp nhËt. S¬
®å khung c¶nh cßn ®îc gäi lµ s¬ ®å møc 0.
Ph©n r· s¬ ®å
§Ó m« t¶ hÖ thèng chi tiÕt h¬n ngêi ta dïng kü thuËt ph©n r· (Explosion) s¬
®å.B¾t ®Çu tõ s¬ ®å khung c¶nh, ngêi ta ph©n r· s¬ ®å thµnh s¬ ®å møc 0, tiÕp
sau møc 0 lµ møc 1.....
III C¬ Së D÷ LiÖu Cu¶ HÖ Thèng Th«ng Tin Qu¶n Lý
1.Mét sè kh¸i niÖm cña c¬ së d÷ liÖu
§Ó thiÕt kÕ ®îc c¬ së d÷ liÖu tríc hÕt ta ph¶i hiÓu ®îc c¸c kh¸i niÖm c¬
b¶n liªn quan ®Õn c¬ së d÷ liÖu.
Tríc khi cã m¸y tÝnh ®iÖn tö tÊt c¶ c¸c th«ng tin vÉn ph¶i ®îc thu thËp,
lu tr÷, xö lý, ph©n tÝch vµ cËp nhËt. C¸c d÷ liÖu nµy ®îc ghi lªn b¶ng, ghi
trong sæ s¸ch, trong c¸c phÝch b»ng cøng, héc Catalog....thËm chÝ ngay trong trÝ
n·o cña nh÷ng nh©n viªn lµm viÖc. Lµm nh vËy cÇn rÊt nhiÒu ngêi, cÇn rÊt
nhiÒu kh«ng gian nhí vµ rÊt vÊt v¶ khi t×m kiÕm tÝnh to¸n. Thêi gian xö lý l©u,
quy tr×nh mÖt mái vµ nÆng nhäc vµ kÕt qu¶ c¸c b¸o c¸o thêng lµ kh«ng ®Çy ®ñ
vµ kh«ng chÝnh x¸c.
Ngµy nay ngêi ta sö dông m¸y tÝnh vµ c¸c hÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu
(HQTCSDL) ®Ó giao t¸c víi c¸c d÷ liÖu trong c¬ së d÷ liÖu. HQTCSDL lµ mét
phÇn mÒm øng dông gióp chóng ta t¹o ra, lu tr÷, tæ chøc vµ t×m kiÕm d÷ liÖu tõ
mét c¬ së d÷ liÖu ®¬n lÎ hoÆc tõ mét sè c¬ së d÷ liÖu. Microsoft Access, Foxpro
lµ nh÷ng vÝ dô vÒ HQTCSDL th«ng dông trªn c¸c m¸y tÝnh c¸ nh©n.
C¬ së d÷ liÖu b¾t ®Çu tõ nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n sau:
- Thùc thÓ (Entity) lµ mét nhãm ngêi, ®å vËt, sù kiÖn, hiÖn tîng hay kh¸i
niÖm bÊt kú víi c¸c ®Æc ®iÓm vµ tÝnh chÊt cÇn ghi chÐp l¹i. Mét sè thùc thÓ cã
vÎ vËt chÊt nh vËt t, m¸y mãc, kh¸ch hµng, sinh viªn, nh©n viªn......cßn mét
sè thùc thÓ kh¸c chØ lµ nh÷ng kh¸i niÖm hay quan niÖm ch¼ng h¹n tµi kho¶n, dù
¸n, nhiÖm vô c«ng t¸c.....
- Mçi thùc thÓ ®Òu cã ®Æc ®iÓm vµ tÝnh chÊt mµ ta gäi lµ nh÷ng thuéc tÝnh
(attribute). Mçi thuéc tÝnh lµ mét yÕu tè d÷ liÖu t¸ch biÖt, thêng kh«ng chia
nhá ®îc n÷a. C¸c thuéc tÝnh gãp phÇn m« t¶ thùc thÓ vµ lµ nh÷ng d÷ liÖu vÒ
thùc thÓ mµ ta muèn lu tr÷.VD: thùc thÓ nh©n viªn ®îc ®Æc trng bëi c¸c
thuéc tÝnh hä tªn, ngµy sinh, giíi tÝnh, ®Þa chØ, quª qu¸n.......
16
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
- B¶ng (Table) nh b¶ng thèng kª, kÕ to¸n, b¶ng niªm yÕt gi¸ hµng, b¶ng
danh s¸ch c¸n bé.....ghi chÐp d÷ liÖu vÒ mét nhãm phÇn tö nµo ®ã gäi lµ thùc
thÓ.
-Mçi b¶ng cã nh÷ng dßng (row) mçi dßng cßn ®îc gäi lµ mét b¶n ghi
(record) bëi v× nã ghi chÐp d÷ liÖu vÒ mét c¸ thÓ – tøc lµ mét biÓu hiÖn riªng
biÖt cña thùc thÓ.
-Mçi b¶ng cã nh÷ng cét (column). Mçi cét cßn ®îc gäi lµ mét trêng
(field). Giao gi÷a mét dßng vµ mét cét lµ mét chøa mÈu d÷ liÖu ghi chÐp mét
thuéc tÝnh cña c¸ thÓ trªn dßng ®ã.
-C¬ së d÷ liÖu (Database) lµ mét nhãm gåm mét hay nhiÒu b¶ng cã liªn quan
®Õn nhau.
-Mét tËp hîp c¸c CSDL cã liªn quan víi nhau ®îc gäi lµ mét hÖ c¬ së d÷
liÖu (Database System).
2 C¸c ph¬ng ph¸p thiÕt kÕ C¬ së d÷ liÖu:
Cã hai ph¬ng ph¸p chñ yÕu dïng ®Ó thiÕt kÕ c¬ së d÷ liÖu ®ã lµ thiÕt kÕ c¬
së d÷ liÖu tõ c¸c th«ng tin ®Çu ra vµ thiÕt kÕ c¬ së d÷ liÖu b»ng ph¬ng ph¸p m«
h×nh hãa .
2.1.ThiÕt kÕ c¬ së d÷ liÖu tõ c¸c th«ng tin ®Çu ra.
Bíc1.X¸c ®Þnh c¸c th«ng tin ®Çu ra
Bíc 2.X¸c ®Þnh c¸c tÖp d÷ liÖu cÇn thiÕt cung cÊp ®ñ d÷ liÖu cho viÖc t¹o ra
tõng ®Çu ra.
LiÖt kª c¸c phÇn tö th«ng tin trªn ®Çu ra.Trªn mçi th«ng tin ®Çu ra bao gåm
c¸c phÇn tö th«ng tin nh giíi tÝnh, hä tªn, ngµy th¸ng n¨m sinh.........®îc gäi
lµ c¸c thuéc tÝnh. Ta ph¶i liÖt kª toµn bé c¸c thuéc tÝnh thµnh mét danh s¸ch.
§¸nh dÊu c¸c thuéc tÝnh lÆp – lµ nh÷ng thuéc tÝnh cã thÓ nhËn nhiÒu gi¸ trÞ d÷
liÖu nh HS_L¬ng....
§¸nh dÊu c¸c thuéc tÝnh thø sinh – lµ nh÷ng thuéc tÝnh ®îc tÝnh to¸n hoÆc
suy ra tõ c¸c thuéc tÝnh kh¸c nh thùc lÜnh
G¹ch ch©n c¸c thuéc tÝnh khãa cho th«ng tin ®Çu ra.
*ChuÈn hãa møc 1 (1.NF)
-ChuÈn hãa møc 1 (1.NF) quy ®Þnh r»ng, trong mçi danh s¸ch kh«ng ®îc
phÐp chøa nh÷ng thuéc tÝnh lÆp. NÕu cã c¸c thuéc tÝnh lÆp th× ph¶i t¸ch c¸c
thuéc tÝnh lÆp ®ã ra thµnh c¸c danh s¸ch con, cã ý nghÜa díi gãc ®é qu¶n lý.
-G¾n thªm cho danh s¸ch con mét tªn , t×m cho nã mét thuéc tÝnh ®Þnh danh
riªng vµ thªm mét thuéc tÝnh ®Þnh danh cña danh s¸ch gèc.
*ChuÈn hãa møc 2 (2.NF)
17
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
-ChuÈn hãa møc 2 (2.NF) quy ®Þnh r»ng, trong mét danh s¸ch mçi thuéc tÝnh
ph¶i phô thuéc hµm vµo toµn bé khãa chø kh«ng ph¶i chØ phô thuéc vµo mét
phÇn cña khãa. NÕu cã sù phô thuéc nh vËy th× ph¶i t¸ch nh÷ng thuéc tÝnh phô
thuéc hµm vµo mét bé phËn cña khãa thµnh mét danh s¸ch con míi.
-LÊy bé phËn khãa ®ã lµm khãa cho danh s¸ch míi. §Æt cho danh s¸ch míi
nµy mét tªn riªng phï hîp víi néi dung cña c¸c thuéc tÝnh trong danh s¸ch.
*ChuÈn hãa møc 3 (3.NF)
-ChuÈn hãa møc 3 quy ®Þnh r»ng, trong mét danh s¸ch kh«ng ®îc phÐp cã sù
phô thuéc b¾c cÇu gi÷a c¸c thuéc tÝnh. NÕu thuéc tÝnh Z phô thuéc hµm vµo
thuéc tÝnh Y vµ Y phô thuéc hµm vµo X th× ph¶i t¸ch chóng vµo hai danh s¸ch
cã quan hÖ Z, Y vµ danh s¸ch chøa quan hÖ Y víi X.
-X¸c ®Þnh khãa vµ tªn cho mçi danh s¸ch míi.
2.2.ThiÕt kÕ c¬ së d÷ liÖu b»ng ph¬ng ph¸p m« h×nh hãa
Theo ph¬ng ph¸p nµy ta kh«ng m« t¶ vµ liÖt kª c¸c th«ng tin ®Çu ra mµ ta
sÏ dïng c¸c m« h×nh ®Ó biÓu diÔn. Tríc hÕt ta ph¶i t×m hiÓu mét sè kh¸i niÖm.
Thùc thÓ (Entity): thùc thÓ trong m« h×nh l«gÝc d÷ liÖu ®îc dïng ®Ó biÓu
diÔn c¸c ®èi tîng cô thÓ hoÆc trõu tîng trong thÕ giíi thùc mµ ta muèn lu
tr÷ th«ng tin vÒ chóng.
VD: nh©n viªn, phßng ban......
Liªn kÕt (Acssociation): mét thùc thÓ trong thùc tÕ kh«ng tån t¹i ®éc lËp víi
c¸c thùc thÓ kh¸c. Cã sù liªn hÖ qua l¹i gi÷a c¸c thùc thÓ kh¸c nhau. Kh¸i niÖm
liªn kÕt ®îc dïng ®Ó tr×nh bµy, thÓ hiÖn nh÷ng mèi liªn hÖ tån t¹i gi÷a c¸c thùc
thÓ.
VD:
Nh©n viªn
Phßng ban cã
C¸c møc cña liªn kÕt
1@1 Liªn kÕt lo¹i Mét – Mét
Mét lÇn xuÊt cña thùc thÓ A ®îc liªn kÕt víi chØ mét lÇn xuÊt cña thùc thÓ
B vµ ngîc l¹i.
l·nh
Trëng phßng Phßng c«ng t¸c
1 1
®¹o
18
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
1@1 Liªn kÕt lo¹i Mét – NhiÒu
Mçi lÇn xuÊt cña thùc thÓ A ®îc liªn kÕt víi mét hoÆc nhiÒu cña thùc thÓ
B vµ mçi lÇn xuÊt cña thùc thÓ B chØ liªn kÕt víi duy nhÊt mét lÇn xuÊt cña thùc
thÓ A.
1 N iÊy khen thëng
Nh©n viªn G
cã
N@M Liªn kÕt lo¹i NhiÒu – NhiÒu
Mét lÇn xuÊt cña thùc thÓ A ®îc liªn kÕt víi mét hoÆc nhiÒu lÇn xuÊt cña
thùc thÓ B vµ mçi lÇn xuÊt cña thùc thÓ B ®îc liªn kÕt víi mét hoÆc nhiÒu lÇn
xuÊt cña thùc thÓ A.
cã
Phßng ban M h©n viªn
N
N
Mét phßng ban cã nhiÒu c¸n bé cïng lµm viÖc vµ còng cã c¸n bé trong mét
thêi gian lµm ë nhiÒu phßng ban kh¸c nhau. §Ó biÓu diÔn quan hÖ nhiÒu nhiÒu
gi÷a c¸c thùc thÓ ngêi ta dïng mét thùc thÓ trung gian ®Ó biÓu diÔn hai quan hÖ
mét nhiÒu.
1 cã Nhøc vô 1 N
cã Nh©n viªn
C
Phßng ban
3 Giíi thiÖu vÒ hÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu Microsoft Access
Microsoft Access lµ mét phÇn mÒm trong bé tæ hîp phÇn mÒm Microsoft
Office do h·ng phÇn mÒm Microsoft Cooperation s¶n xuÊt.Microsoft Access lµ
hÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu ®ang ®îc dïng phæ biÕn ë níc ta vµ nhiÒu n¬i trªn
thÕ giíi, phiªn b¶n ®Çu tiªn cña Microsoft Access ra ®êi n¨m 1989, tõ ®ã ®Õn
nay c¸c phiªn b¶n kh¸c nhau cña Access ®· lÇn lît ra ®êi mang sè hiÖu 1.0,
1.1,......2.0 råi ®Õn Access 95, Access 97, Access 2000 vµ míi nhÊt lµ phiªn b¶n
Access XP.
19
nguon tai.lieu . vn