- Trang Chủ
- Quản trị kinh doanh
- Đề tài: “ Những biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng lao động ở công ty Sản xuất – xuất nhập khẩu đầu tư thanh niên Hà Nội”
Xem mẫu
- LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
ĐỀ TÀI
Những biện pháp nhằm
nâng cao hiệu quả sử dụng
lao động ở công ty Sản xuất
xuất nhập khẩu đầu tư
thanh niên Hà Nội
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Lêi nãi ®Çu
Trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc vµ ®æi míi, c¬ chÕ
qu¶n lý vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån nh©n lùc lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p c¬
b¶n nh»m n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, c¶i thiÖn ®êi sèng vËt chÊt vµ v¨n ho¸ cho
ngêi lao ®éng.
Trong ph¹m vi mét doanh nghiÖp, sö dông lao ®éng ®îc coi lµ vÊn ®Ò quan
träng hµng ®Çu v× lao ®éng lµ mét trong ba yÕu tè ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
Nhng sö dông lao ®éng sao cho cã hiÖu qu¶ cao nhÊt l¹i lµ mét vÊn ®Ò riªng biÖt
®Æt ra trong ra trong tõng doanh nghiÖp. ViÖc doanh nghiÖp sö dông nh÷ng biÖn
ph¸p g×, nh÷ng h×nh thøc nµo ®Ó ph¸t huy kh¶ n¨ng cña ngêi lao ®éng nh»m n©ng
cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµ mét ®iÒu hÕt søc quan
träng, cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña doanh nghiÖp ®ã.
MÆt kh¸c biÕt ®îc ®Æc ®iÓm cña lao ®éng trong doanh nghiÖp sÏ gióp cho doanh
nghiÖp tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ, thêi gian vµ c«ng søc v× vËy mµ viÖc thùc hiÖn môc
tiªu cña doanh nghiÖp dÔ dµng h¬n.
N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng lµ c¬ së ®Ó n©ng cao tiÒn l¬ng, c¶i
thiÖn ®êi sèng cho c«ng nh©n, gióp cho doanh nghiÖp cã bíc tiÕn lín trong ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh.
C«ng ty s¶n xuÊt – xuÊt nhËp khÈu ®Çu t Thanh Niªn Hµ Néi lµ ®¬n vÞ s¶n
xuÊt cã trang thiÕt bÞ ®Çy ®ñ, hiÖn ®¹i, mÉu m·, c«ng nghÖ lu«n lu«n thay ®æi theo
yªu cÇu cña kh¸ch hµng. C¸c mÆt qu¶n lý trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· cã nhiÒu
tiÕn bé nhng hiÖu qu¶ vÉn cßn h¹n chÕ. Vµ vÊn ®Ò n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao
®éng ë C«ng ty lu«n lu«n lµ vÊn ®Ò ®îc quan t©m vµ cÇn ®îc n©ng cao. VËy lý
do t¹i sao? Vµ gi¶i ph¸p nh thÕ nµo h÷u hiÖu nhÊt?
ThÊy ®îc ý nghÜa cña viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng trong c¸c
doanh nghiÖp th¬ng m¹i nªn trong thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty SX-XNK§T
thanh niªn HN em thÊy: MÆc dï c«ng ty còng ®· cã mét sè biÖn ph¸p qu¶n lý vµ sö
dông lao ®éng nhng kh«ng phï hîp víi sù thay ®æi cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng,
chÝnh v× vËy em ®· chän ®Ò tµi :
1
Líp K36 A6 - Khoa QTDN
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
“ Nh÷ng biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng ë c«ng ty
S¶n xuÊt – xuÊt nhËp khÈu ®Çu t thanh niªn Hµ Néi” lµm ®Ò tµi cho luËn v¨n
tèt nghiÖp cña m×nh.
Bè côc cña luËn v¨n ngoµi phÇn më ®Çu vµ phÇn kÕt luËn, luËn v¨n ®îc chia lµm 3
ch¬ng:
Ch¬ng I: Lý luËn vÒ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng trong doanh nghiÖp th¬ng
m¹i
Ch¬ng II: Ph©n tÝch thùc tr¹ng vµ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng t¹i c«ng ty sx-
xnk®t thanh niªn Hµ Néi
Ch¬ng III: Mét sè biÖn ph¸p c¬ b¶n nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông t¹i
c«ng ty SX-XNK§T thanh niªn HN
Thêi gian thùc tËp lµ giai ®o¹n quan träng ®èi víi mçi sinh viªn tríc khi tèt
nghiÖp ra trêng. Th«ng qua qu¸ tr×nh ®ã sinh viªn ®îc tiÕp xóc víi kiÕn thøc ®·
häc, vËn dông kiÕn thøc ®ã mét c¸ch linh ho¹t, s¸ng t¹o vµo thùc tÕ. MÆt kh¸c, qua
thêi gian thùc tËp sinh viªn cã ®iÒu kiÖn rÌn luyÖn t¸c phong lµm viÖc sau nµy.
Qua thêi gian thùc tËp, em ®· cã ®îc mét thêi gian thùc tÕ quý b¸u, ®îc
tiÕp xóc víi mét m«i trêng lµm viÖc n¨ng ®éng. Em xin tr©n thµnh c¶m ¬n c¸c c«,
chó, anh chÞ trong c«ng ty S¶n xuÊt –XuÊt nhËp khÈu ®Çu t thanh niªn Hµ néi ®·
gióp ®ì em rÊt nhiÖt t×nh trong qu¸ tr×nh em thùc tËp t¹i quý C«ng ty.
Em xin tr©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o PGS- TS Ph¹m C«ng §oµn, ngêi ®·
trùc tiÕp híng dÉn em hoµn thµnh luËn v¨n nµy.
Víi nhËn thøc vµ kh¶ n¨ng cßn h¹n chÕ, luËn v¨n nµy cña em kh«ng tr¸nh
khái cã nh÷ng thiÕu sãt. KÝnh mong c¸c thÇy c« gi¸o gióp em söa ch÷a, bæ sung
nh÷ng thiÕu sãt ®ã ®Ó néi dung luËn v¨n cña em ®îc hoµn thiÖn h¬n.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
2
Líp K36 A6 - Khoa QTDN
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Ch¬ng I
lý luËn vÒ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng trong
doanh nghiÖp th¬ng m¹i
I. Lao ®éng th¬ng m¹i
1.Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña lao ®éng trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i
X· héi muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn cÇn ph¶i cã lao ®éng “lao ®éng lµ ho¹t
®éngcã môc ®Ých,cã ý thøc cña con ngêi nh»m t¹o ra cña c¶i vËt chÊt phôc vô cho
nhu cÇu cña m×nh.Nhng hä kh«ng thÓ trùc tiÕp s¶n xuÊt ra s¶n phÈm phôc vô nhu
cÇu m×nh ®ßi hái.V× thÕ mµ trong x· héi xuÊt hiÖn sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi ®Ó
phôc vô cho c¸c ®èi tîng kh¸c chø kh«ng ph¶i chØ phôc vô cho riªng m×nh.
Lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i lµ bé phËn lao ®éng x· héi
cÇn thiÕt ®îc ph©n c«ng thùc hiÖn qu¸ tr×nh lu th«ng hµng ho¸.Bao gåm lao ®éng
thùc hiÖn qu¸ tr×nh mua b¸n ,vËn chuyÓn , ®ãng gãi,chän läc.b¶o qu¶n vµ qu¶n lý
ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp.Môc ®Ých lao ®éng cña hä lµ nh»m ®a
hµng ho¸ tõ lÜnh vùc s¶n xuÊt ®Õn lÜnh vùc tiªu dïng.
Lao ®éng th¬ng m¹i nãi chung vµ lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp
th¬ng m¹i nãi riªng tån t¹i nh mét tÊt yÕu kh¸ch quan cïng víi sù tån t¹i cña s¶n
xuÊt , lu th«ng hµng ho¸ vµ th¬ng m¹i ,®ã lµ do sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi
quyÕt ®Þnh.Nguån lao ®éng cña c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i còng ®îc tiÕp nhËn
tõ thÞ trêng lao ®éng nh c¸c doanh nghiÖp kh¸c.Song doanh nghiÖp th¬ng m¹i
cã chøc n¨ng lu th«ng hµng ho¸ nªn lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i
cã nh÷ng ®Æc thï riªng cña nã:
* Còng nh c¸c doanh nghiÖp kh¸c cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, qu¸ tr×nh lao
®éng trong c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp gi÷a søc lao ®éng cña
ngêi lao ®éng víi c«ng cô lao ®éng ®Ó t¸c ®éng vµo ®èi tîng lao ®éng song ®èi
tîng lao ®éng cña c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i lµ s¶n phÈm ®· hoµn chØnh,môc
®Ých lao ®éng cña nh©n viªn th¬ng m¹i kh«ng ph¶i lµ t¸c ®éng vµo s¶n vËt tù
nhiªn ®Ó biÕn nã thµnh s¶n phÈm phï hîp víi nhu cÇu tiªu dïng mµ lµ t¸c ®éng vµo
vËt phÈm tiªu dïng ®Ó ®a nã ®Õn ngêi tiªu dïng nh»m tho¶ m·n nhu cÇu c¸ nh©n
3
Líp K36 A6 - Khoa QTDN
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
cña hä, ®Ó cho s¶n phÈm thùc sù trë thµnh s¶n phÈm nghÜa lµ ®îc ®em ®i tiªu
dïng , thùc hiÖn gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông cña nã.Bëi vËy lao ®éng th¬ng m¹i võa
mang tÝnh chÊt lao ®éng s¶n xuÊt võa mang tÝnh chÊt lao ®éng phi s¶n xuÊt. §©y
chÝnh lµ ®Æc ®iÓm c¬ b¶n nhÊt cña lao ®éng th¬ng m¹i
Theo quan ®iÓm cña C.M¸c th× lao ®éng trong th¬ng m¹i bao gåm hai bé
phËn
+ Bé phËn thø nhÊt lµ lao ®éng tiÕp tôc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong lu th«ng , bao
gåm nh÷ng ho¹t ®éng lao ®éng g¾n liÒn víi gÝa trÞ sö dông cña hµng ho¸,biÕn mÆt
hµng cña s¶n xuÊt thµnh mÆt hµng kinh doanh cña th¬ng m¹i còng tøc lµ mÆt hµng
cña tiªu dïng.§ã lµ bé phËn lao ®éng vËn chuyÓn , b¶o qu¶n , ph©n lo¹i , chia
nhá,chän läc chØnh lý hµng hãa.Bé phËn lao ®éng nµy tuy kh«ng lµm t¨ng gi¸ trÞ sö
dông nhng nã s¸ng t¹o ra gÝa trÞ míi , s¸ng t¹o ra thu nhËp quèc d©n.Nh÷ng hao
phÝ cña bé phËn lao ®éng nµy ®îc bï ®¾p b»ng chÝnh thu nhËp quèc d©n míi ®îc
s¸ng t¹o ra.
+ Bé phËn lao ®éng thø hai cña th¬ng m¹i mang tÝnh chÊt lu th«ng thuÇn
tuý. Bé phËn nµy chØ liªn quan ®Õn gÝa trÞ vµ nh»m thùc hiÖn gi¸ trÞ cña hµng
ho¸.§ã lµ nh÷ng ho¹t ®éng mua b¸n hµng ho¸ , thu tiÒn, kiÓm ng©n,kÕ to¸n vµ c¸c
ho¹t ®éng qu¶n lý kh¸c. Bé phËn lao ®éng nµy kh«ng s¸ng t¹o ra gÝa trÞ , kh«ng
s¸ng t¹o ra thu nhËp quèc d©n.Nh÷ng hao phÝ lao ®éng cña bé phËn nµy ®îc bï
®¾p b»ng thu nhËp thuÇn tuý cña x· héi.
VÒ mÆt lý thuyÕt chóng ta dÔ nhËn thÊy hai bé phËn lao ®éng nµy, nhng trong thùc
tÕ khã cã thÓ t¸ch b¹ch ®îc râ rµng nÕu xÐt trong tõng hµnh vi lao ®éng cô thÓ .VÝ
dô hµnh vi b¸n hµng cña nh©n viªn b¸n hµng t¹i c¸c cöa hµng b¸n lÎ.NÕu chØ xÐt
b¸n hµng ®Ó thu tiÒn vÒ th× ®ã lµ lao ®éng lu th«ng thuÇn tuý ,song trong hµnh vi
®a hµng cho kh¸ch hµng cã chøa ®ùng viÖc chuyÓn hµng tõ lÜnh vùc s¶n xuÊt ®Õn
lÜnh vùc tiªu dïng ,mÆt kh¸c ®Ó cã hµng ho¸ b¸n nh©n viªn ph¶i b¶o qu¶n bao gãi
hµng ho¸. H¬n n÷a khi ta ®Ò cËp ®Õn ®Æc ®iÓm nµy kh«ng nh»m môc ®Ých ®Ó t¸ch
b¹ch hai bé phËn lao ®éng ,mµ ®iÒu quan träng h¬n lµ ®Ó thÊy ®îc b¶n chÊt cña
lao ®éng th¬ng m¹i vµ sù kh¸c biÖt cña nã so víi lao ®éng trong c¸c nghµnh s¶n
xuÊt vËt chÊt vµ c¸c nghµnh dÞch vô kh¸c.
4
Líp K36 A6 - Khoa QTDN
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
* Lao ®éng th¬ng m¹i lµ lo¹i h×nh lao ®éng phøc t¹p , ®ßi hái tr×nh ®é
chuyªn m«n tæng hîp. Lao ®éng th¬ng m¹i lµ chiÕc cÇu nèi liÒn gi÷a ngêi s¶n
xuÊt víi ngêi tiªu dïng. Mét mÆt hä ®¹i diÖn cho ngêi tiªu dïng ®Ó t¸c ®éng vµo
s¶n xuÊt ,lµm cho s¶n phÈm ®¬c s¶n xuÊt ra ngµy cµng phï hîp víi tiªu dïng, mÆt
kh¸c hä ®¹i diÖn cho s¶n xuÊt ®Ó híng dÉn tiªu dïng lµm cho tiªu dïng phï hîp
víi ®iÒu kiÖn cña s¶n xuÊt trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh cña ®Êt níc .§Ó gi¶i quyÕt
c¸c mèi quan hÖ nµy ®ßi hái nh©n viªn th¬ng m¹i võa ph¶i cã tr×nh ®é khoa häc
kü thuËt nhÊt ®Þnh,hiÓu biÕt quy tr×nh c«ng nghÖ ,tÝnh n¨ng t¸c dông cña hµng, võa
ph¶i cã tr×nh ®é gi¸c ngé chÝnh trÞ x· héi ph¶i cã kiÕn thøc cuéc sèng, hiÓu biÕt t©m
lý ngêi tiªu dïng,ph¶i biÕt thiÕt lËp c¸c mèi quan hÖ x· héi vµ cã kh¶ n¨ng chi
phèi ®îc c¸c mèi quan hÖ nµy.
* Tû lÖ lao ®éng n÷ cao trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i .XuÊt ph¸t tõ tÝnh
chÊt vµ ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i ,nhÊt lµ
tÝnh chÊt x· héi cña c¸c ho¹t ®éng nµy ,lao ®éng th¬ng m¹i rÊt phï hîp víi së
trêng cña phô n÷.
* Lao ®éng th¬ng m¹i mang tÝnh chÊt thêi vô rÊt cao.TÝnh chÊt thêi vô nµy
kh«ng nh÷ng thÓ hiÖn gi÷a c¸c mïa trong n¨m mµ cßn thÓ hiÖn râ gi÷a c¸c ngµy
trong th¸ng,thËm chÝ gi÷a c¸c giê lao ®éng trong ngµy. §Æc ®iÓm nµy ¶nh hëng
®Õn sè lîng vµ c¬ cÊu lao ®éng ,®Õn vÊn ®Ò tuyÓn dông vµ sö dông lao ®éng trong
c¸c doanh nghiÖp ,vÊn ®Ò bè trÝ thêi gian b¸n hµng,ca kÝp lµm viÖc trong doanh
nghiÖp .§Ó sö dông lao ®éng tèt ,c¸c doanh nghiÖp ph¶i kÕt hîp hµi hoµ gi÷a lao
®éng thêng xuyªn vµ lao ®éng t¹m thêi,gi÷a lao ®éng tuyÓn dông suèt ®êi víi lao
®éng hîp ®ång ,gi÷a lao ®éng trong danh s¸ch víi lao ®éng c«ng nhËt,gi÷a sè
lîng lao ®éng vµ thêi gian lao ®éng cña ngêi lao ®éng trong tõng ngµy , tõng
mïa vô.Trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i cïng mét lóc cã 3 lo¹i lao ®éng :
+ Mét lµ: lao ®éng trong biªn chÕ : ®©y lµ bé phËn lao ®éng cøng ,c¬ yÕu cña
doanh nghiÖp ,lµ nh÷ng ngêi lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao vµ ®îc ®µo
t¹o mét c¸ch cã hÖ thèng.§éi ngò nµy sÏ n¾m nh÷ng kh©u chñ chèt cña kinh doanh
vµ qu¶n lý doanh nghiÖp .
5
Líp K36 A6 - Khoa QTDN
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
+ Hai lµ: mét sè lín lao ®éng cña doanh nghiÖp cã thÓ tiÕp nhËn lµm viÖc trong
mét sè thêi gian nhÊt ®Þnh.Nh÷ng ngêi nµy phÇn ®«ng lµ n÷ giíi v× mét sè lý do
nµo ®ã mµ kh«ng thÓ lµm trän thêi gian nh nh÷ng ngêi b×nh thêng kh¸c.Hä
thêng ®îc doanh nghiÖp gäi ®i lµm vµo nh÷ng mïa vô cã nhu cÇu lao ®éng cao,
hoÆc cã thÓ thay phiªn nhau lµm viÖc mét sè ngµy trong tuÇn ,mét sè giê trong
ngµy .§©y lµ bé phËn lao ®éng mÒm cã tÝnh co gi·n thÓ hiÖn tÝnh linh ho¹t cña
doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh qu¶n lý kinh doanh.
+ Ba lµ: lao ®éng c«ng nhËt :sè lao ®éng nµy kh«ng n»m trong danh s¸ch lao
®éng cña doanh nghiÖp mµ ®îc doanh nghiÖp tuyÓn dông theo nhu cÇu lao ®éng
tõng ngµy mét.
§¬ng nhiªn khi tÝnh to¸n chØ tiªu lao ®éng b×nh qu©n ph¶i tÝnh mét lao ®éng b×nh
qu©n lµ mét ngêi lµm ®ñ sè ngµy c«ng theo chÕ ®é theo ph¬ng ph¸p quy ®æi.
2, Ph©n lo¹i lao ®éng trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i
Muèn cã c¸c th«ng tin vÒ sè lîng lao ®éng vµ c¬ cÊu lao ®éng chÝnh x¸c,
ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i lao ®éng .ViÖc ph©n lo¹i lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp
th¬ng m¹i nh»m môc ®Ých phôc vô cho nhu cÇu qu¶n lý , tÝnh to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt kinh doanh, theo dâi c¸c nhu cÇu vÒ sinh ho¹t kinh doanh,vÒ tr¶ l¬ng vµ kÝch
thÝch lao ®éng. Chóng ta cã thÓ ph©n lo¹i lao ®éng theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau
tuú theo môc ®Ých nghiªn cøu.
a.Ph©n lo¹i theo vai trß vµ t¸c ®éng cña lao ®éng ®Õn qu¸ tr×nh kinh doanh ,ta
cã thÓ chia lao ®éng trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i ra lµm hai lo¹i:
_ Lao ®éng trùc tiÕp kinh doanh th¬ng m¹i: gåm cã nh©n viªn mua hµng ,nh©n
viªn b¸n hµng ,nh©n viªn kho, vËn chuyÓn ,nh©n viªn thu ho¸, bao gãi ,chän läc
,chØnh lý hµng ho¸. Trong khi nÒn kinh tÕ thÞ trêng bé phËn nµy cßn bao gåm c¶
c¸c nh©n viªn tiÕp thÞ, nh©n viªn qu¶n trÞ kinh doanh.Bé phËn lao ®éng nµy chiÕm
tû träng lín trong c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i vµ gi÷ vÞ trÝ chñ chèt trong viÖc
thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng nhiÖm vô vµ c¸c môc tiªu ®· x¸c ®Þnh cña doanh nghiÖp .
- Bé phËn thø hai lµ lao ®éng gi¸n tiÕp kinh doanh th¬ng m¹i: Bao gåm c¸c
nh©n viªn hµnh chÝnh, nh©n viªn kinh tÕ, kÕ to¸n, thèng kª, nh©n viªn b¶o vÖ cña
doanh nghiÖp .
6
Líp K36 A6 - Khoa QTDN
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
b.Ph©n theo nghiÖp vô chuyªn m«n cña ngêi lao ®éng
- Nh©n viªn b¸n hµng
- Nh©n viªn mua hµng
- Nh©n viªn nghiÖp vô kho
- Nh©n viªn vËn chuyÓn
- Nh©n viªn tiÕp thÞ
- Nh©n viªn kÕ to¸n
- v. .v
Môc ®Ých cña ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i nµy lµ ®Ó tÝnh to¸n, s¾p xÕp, vµ bè trÝ
lao ®éng trong tõng nghiÖp vô chuyªn m«n, x¸c ®Þnh c¬ cÊu lao ®éng hîp lý tõ ®ã
cã ph¬ng ph¸p tr¶ l¬ng vµ kÝch thÝch lao ®éng ®èi víi tõng lo¹i lao ®éng cña
doanh nghiÖp .
c. Ph©n lo¹i theo tr×nh ®é chuyªn m«n: Th«ng thêng nh©n viªn trùc tiÕp kinh
doanh th¬ng m¹i cã 7 bËc
- BËc 1 vµ bËc 2 phÇn lín gåm lao ®éng phæ th«ng, cha qua ®µo t¹o ë mét
trêng líp nµo.
- BËc 3 vµ bËc 4 bao gåm nh÷ng nh©n viªn ®· qua mét qu¸ tr×nh ®µo t¹o.
- BËc 5 trë lªn lµ nh÷ng lao ®éng lµnh nghÒ cña doanh nghiÖp, cã tr×nh ®é
kinh doanh cao.
Lao ®éng gi¸n tiÕp kinh doanh th¬ng m¹i còng ®îc chia thµnh: nh©n viªn,
chuyªn viªn,chuyªn viªn chÝnh, chuyªn viªn cao cÊp.
Tãm l¹i, viÖc ph©n lo¹i lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i cã ý
nghÜa quan träng trong qu¸ tr×nh tuyÓn chän,bè trÝ s¾p xÕp lao ®éng mét c¸ch khoa
häc,nh»m ph¸t huy ®Çy ®ñ mäi kh¶ n¨ng lao ®éng cña ngêi lao ®éng ,phèi kÕt hîp
lao ®éng gi÷a c¸c c¸ nh©n trong qu¸ tr×nh lao ®éng nh»m kh«ng ngõng t¨ng n¨ng
suÊt lao ®éng, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng, t¹o tiÒn ®Ò vËt chÊt ®Ó n©ng cao
thu nhËp cho ngêi lao ®éng.
7
Líp K36 A6 - Khoa QTDN
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
3.C¸c ph¬ng ph¸p qu¶n lý lao ®éng thêng ®îc ¸p dông trong c¸c
doanh nghiÖp th¬ng m¹i .
Ph¬ng ph¸p qu¶n lý lµ tæng thÓ nh÷ng c¸ch thøc t¸c ®éng cã híng ®Õn
ngêi lao ®éng vµ tËp thÓ ngêi lao ®éng nh»m ®¶m b¶o phèi hîp ho¹t ®éngcña hä
trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô ®· ®Ò ra.
Trong qu¸ tr×nh qu¶n lý lao ®éng, doanh nghiÖp cã thÓ sö dông nhiÒu ph¬ng
ph¸p qu¶n lý lao ®éng kh¸c nhau.C¨n cø vµo néi dung vµ ®Æc ®iÓm cña c¸c ph¬ng
ph¸p cã thÓ ph©n chia thµnh c¸c nhãm ph¬ng ph¸p:
3.1Ph¬ng ph¸p kinh tÕ
C¸c ph¬ng ph¸p kinh tÕ t¸c ®éng vµo ®èi tîng qu¶n lý th«ng qua lîi Ých
kinh tÕ ®Ó cho ®èi tîng bÞ qu¶n trÞ tù lùa chän ph¬ng ¸n ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶
nhÊt trong ph¹m vi ho¹t ®éng cña nã.T¸c ®éng th«ng qua lîi Ých kinh tÕ chÝnh lµ
t¹o ra ®éng lùc thóc ®Èy con ngêi lao ®éng tÝch cùc. §éng lùc ®ã cµng lín nÕu
nhËn thøc ®Çy ®ñ vµ kÕt hîp ®óng ®¾n c¸c lîi Ých tån t¹i kh¸ch quan trong doanh
nghiÖp.MÆt m¹nh cña ph¬ng ph¸p nµy chÝnh lµ t¸c ®éng vµo lîi Ých kinh tÕ cña
®èi tîng qu¶n trÞ (lµ c¸ nh©n hoÆc tËp thÓ ngêi lao ®éng ) xuÊt ph¸t tõ ®ã mµ hä
lùa chän ph¬ng ¸n ho¹t ®éng ,b¶o ®¶m lîi Ých chung còng ®îc thùc hiÖn.§Æc
®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy lµ t¸c ®éng lªn ®èi tîng qu¶n trÞ kh«ng b»ng cìng
bøc hµnh chÝnh mµ b»ng lîi Ých tøc lµ nªu môc tiªu nhiÖm vô ®¹t ®îc, ®a ra
nh÷ng ®iÒu kiÖn khuyÕn khÝch vÒ kinh tÕ, nh÷ng ph¬ng thøc vËt chÊt cã thÓ huy
®éng ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô. Víi mét biÖn ph¸p kinh tÕ ®óng ®¾n, c¸c lîi Ých ®îc
thùc hiÖn tho¶ ®¸ng th× tËp thÓ con ngêi trong doanh nghiÖp sÏ h¨ng h¸i lµm viÖc
vµ nhiÖm vô chung sÏ ®îc gi¶i quyÕt nhanh chãng,cã hiÖu qu¶.§©y lµ ph¬ng
ph¸p qu¶n trÞ tèt nhÊt ®Ó thùc hµnh tiÕt kiÖm vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ.
3.2 Ph¬ng ph¸p hµnh chÝnh
Ph¬ng ph¸p hµnh chÝnh lµ c¸c ph¬ng ph¸p t¸c ®éng dùa vµo mèi quan hÖ
tæ chøc hÖ thèng qu¶n lý vµ kü thuËt cña doanh nghiÖp. C¸c ph¬ng ph¸p hµnh
chÝnh trong qu¶n trÞ kinh doanh chÝnh lµ c¸c t¸c ®éng trùc tiÕp cña chñ doanh
nghiÖp lªn tËp thÓ ngêi lao ®éng díi quyÒn b»ng c¸c quyÕt ®Þnh døt kho¸t, mang
8
Líp K36 A6 - Khoa QTDN
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
tÝnh b¾t buéc ®ßi hái ngêi lao ®éng ph¶i chÊp hµnh nghiªm ngÆt nÕu vi ph¹m sÏ bÞ
xö lý thÝch ®¸ng kÞp thêi.
Vai trß cña c¸c ph¬ng ph¸p hµnh chÝnh trong qu¶n trÞ kinh doanh rÊt to lín
nã x¸c ®Þnh trËt tù kû c¬ng lµm viÖc trong doanh nghiÖp, lµ kh©u nèi c¸c ph¬ng
ph¸p qu¶n trÞ kh¸c l¹i víi nhau vµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ®Æt ra trong doanh nghiÖp
rÊt nhanh chãng.
C¸c ph¬ng ph¸p hµnh chÝnh t¸c ®éng vµo c¸c ®èi tîng qu¶n trÞ theo hai
híng.
- T¸c ®éng vÒ mÆt tæ chøc vµ t¸c ®éng ®iÒu chØnh hµnh ®éng cña c¸c
®èi tîng qu¶n trÞ.
- T¸c ®éng hµnh chÝnh cã hiÖu lùc ngay khi ban hµnh quyÕt ®Þnh.
V× vËy c¸c ph¬ng ph¸p hµnh chÝnh nµy lµ hÕt søc cÇn thiÕt trong nh÷ng trêng
hîp hÖ thèng qu¶n trÞ r¬i vµo t×nh huèng khã kh¨n, phøc t¹p.
Tãm l¹i ph¬ng ph¸p hµnh chÝnh lµ hoµn toµn cÇn thiÕt, kh«ng cã ph¬ng ph¸p nµy
th× kh«ng thÓ qu¶n trÞ doanh nghiÖp cã hiÖu qu¶.
3.3 Ph¬ng ph¸p t©m lý x· héi
Ph¬ng ph¸p t©m lý x· héi lµ híng nh÷ng quyÕt ®Þnh ®Õn c¸c môc tiªu phï
hîp víi tr×nh ®é nhËn thøc t©m lý t×nh c¶m cña con ngêi. Sö dông ph¬ng ph¸p
nµy, ®ßi hái ngêi l·nh ®¹o ph¶i ®i s©u t×m hiÓu ®Ó n¾m ®îc t©m lý nguyÖn väng
vµ së trêng cña ngêi lao ®éng. Trªn c¬ së s¾p xÕp bè trÝ , sö dông hä ®¶m b¶o
ph¸t huy hÕt tµi n¨ng s¸ng t¹o cña hä, trong nhiÒu trêng hîp ngêi lao ®éng cßn
lµm viÖc h¨ng say h¬n c¶ ®éng viªn kinh tÕ.
3.4 Ph¬ng ph¸p gi¸o dôc
Ph¬ng ph¸p gi¸o dôc lµ ph¬ng ph¸p sö dông h×nh thøc liªn kÕt c¸ nh©n tËp
thÓ theo nh÷ng tiªu chuÈn vµ môc tiªu ®Ò ra trªn c¬ së ph©n tÝch vµ ®éng viªn tÝnh
tù gi¸c, kh¶ n¨ng hîp t¸c cña tõng c¸ nh©n.
Cã hai h×nh thøc c¬ b¶n ®éng viªn ngêi lao ®éng ®ã lµ: ®éng viªn vËt chÊt
vµ ®éng viªn tinh thÇn (khen thëng, b»ng khen, giÊy khen)
Ph¬ng ph¸p gi¸o dôc kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ gi¸o dôc chÝnh trÞ t tëng
chung mµ cßn bao gåm c¶ gi¸o dôc quan niÖm nghÒ nghiÖp phong c¸ch lao ®éng,
9
Líp K36 A6 - Khoa QTDN
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
®Æc biÖt lµ quan ®iÓm ®æi míi c¶ c¸ch nghÜ, c¸ch lµm.. theo ph¬ng thøc s¶n xuÊt
kinh doanh míi, s¶n xuÊt g¾n liÒn víi thÞ trêng, chÊp nhËn c¹nh tranh lµnh m¹nh
t¹o ra nhiÒu thuËn lîi cho doanh nghiÖp.
4.Vai trß cña lao ®éng ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh doanh nghiÖp th¬ng
m¹i
Lao ®éng lµ yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu quyÕt ®Þnh ®Õn thµnh c«ng trong kinh
doanh cña bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo.Dï lµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt hay kinh
doanh th¬ng m¹i, nÕu thiÕu ®i yÕu tè lao ®éng th× viÖc s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng
thÓ thùc hiÖn ®îc
Lao ®éng ®ãng vai trß rÊt quan träng trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i.Lao
®éng t¹o ra cña c¶i vËt chÊt cho doanh nghiÖp còng nh cho toµn x· héi. NÕu nh
kh«ng cã lao ®éng th× qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng thÓ thù hiÖn
®îc. Dï cho cã c¸c nguån lùc kh¸c nh ®Êt ®ai, tµi nguyªn, vèn, c¬ së vËt chÊt kü
thuËt, khoa häc c«ng nghÖ sÏ kh«ng ®îc sö dông vµ khai th¸c cã môc ®Ých nÕu
nh kh«ng cã lao ®éng. Mét doanh nghiÖp mµ cã nguån lao ®éng dåi dµo, tr×nh ®é
chuyªn m«n nghiÖp vô cao.. sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp ph¸t triÓn m¹nh.
Ngµy nay, víi sù ph¸t triÓn vît bËc cña khoa häc kü thuËt cïng víi sù bïng
næ cña c«ng nghÖ th«ng tin(m¹ng m¸y tÝnh ..)th× lao ®éng th¬ng m¹i cã xu híng
gi¶m ®i.C¸c doanh nghiÖp ®ßi hái ngµy cµng kh¾t khe h¬n trong lÜnh vùc chuyªn
m«n nghiÖp vô, n¨ng lùc tr×nh ®é.. cña ngêi lao ®éng.
II. HiÖu qu¶ sö dông lao ®éng trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i
1. Kh¸i niÖm vÒ hiÖu qu¶
HiÖu qu¶ lµ mèi t¬ng quan so s¸nh gi÷a kÕt qu¶ ®¹t ®îc theo môc tiªu ®·
®îc x¸c ®Þnh víi chi phÝ bá ra ®Ó ®¹t ®ùoc môc tiªu ®ã. §Ó ho¹t ®éng, doanh
nghiÖp th¬ng m¹i ph¶i cã c¸c môc tiªu hµnh ®éng cña m×nh trong tõng thêi kú, ®ã
cã thÓ lµ c¸c môc tiªu x· héi, còng cã thÓ lµ c¸c môc tiªu kinh tÕ cña chñ doanh
nghiÖp vµ doanh nghiÖp lu«n t×m c¸ch ®Ó ®¹t c¸c môc tiªu ®ã víi chi phÝ thÊp nhÊt.
§ã lµ hiÖu qu¶.
HiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp gåm hai bé phËn: hiÖu qu¶ x· héi vµ hiÖu qu¶
kinh tÕ.
10
Líp K36 A6 - Khoa QTDN
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
- HiÖu qu¶ x· héi lµ ®¹i lîng ph¶n ¸nh møc ®é thùc hiÖn c¸c môc tiªu x·
héi cña doanh nghiÖp hoÆc møc ®é ¶nh hëng cña c¸c kÕt qu¶ ®¹t ®îc cña doanh
nghiÖp ®Õn x· héi vµ m«i trêng. HiÖu qu¶ x· héi cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i
thêng ®îc biÓu hiÖn qua møc ®é tho¶ m·n nhu cÇu vËt vµ tinh thÇn cña x· héi,
gi¶i quyÕt viÖc lµm, c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lao ®éng, c¶i thiÖn vµ b¶o vÖ m«i trêng
sinh th¸i.
- HiÖu qu¶ kinh tÕ lµ hiÖu qu¶ chØ xÐt trªn ph¬ng diÖn kinh tÕ cña ho¹t ®éng
kinh doanh. Nã m« t¶ mèi t¬ng quan gi÷a lîi Ých kinh tÕ mµ doanh nghiÖp ®¹t
®îc víi chi phÝ ®· bá ra ®Ó ®¹t ®îc lîi Ých ®ã. Thùc chÊt cña hiÖu qu¶ kinh tÕ lµ
thùc hiÖn yªu cÇu cña quy luËt tiÕt kiÖm thêi gian, nã biÓu hiÖn tr×nh ®é sö dông
c¸c nguån lùc cña doanh nghiÖp ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu ®· x¸c ®Þnh. Nãi quyÕt
®Þnh ®éng lùc ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt, t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn v¨n minh
cña x· héi vµ n©ng cao ®êi sèng cña loµi ngêi qua mäi thêi ®¹i.
Chóng ta cã thÓ kh¸i qu¸t mèi t¬ng quan gi÷a lîi Ých kinh tÕ vµ chi phÝ bá
ra ®Ó cã lîi Ých ®ã b»ng hai c«ng thøc sau:
- Mét lµ: HiÖu qu¶ lµ hiÖu sè gi÷a kÕt qu¶ vµ chi phÝ
HQ = KQ - CF (1)
Trong ®ã: HQ lµ hiÖu qu¶ ®¹t ®îc trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh
KQ lµ kÕt qu¶ ®¹t ®îc trong thêi kú ®ã
CF lµ chi phÝ ®· bá ra ®Ó ®¹t kÕt qu¶
§©y lµ hiÖu qu¶ tuyÖt ®èi, môc ®Ých so s¸nh ë ®©y lµ ®Ó thÊy ®îc møc
chªnh lÖch gi÷a kÕt qu¶ vµ chi phÝ, møc chªnh lÖch nµy cµng lín th× hiÖu qu¶ cµng
cao.
+ ¦u ®iÓm: C¸ch so s¸nh nµy ®¬n gi¶n vµ dÔ tÝnh to¸n
+ Nhîc ®iÓm: Cã mét sè nhîc ®iÓm c¬ b¶n nh sau:
Kh«ng cho phÐp ®¸nh gi¸ chÊt lîng ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh
nghiÖp.
Kh«ng cã kh¶ n¨ng so s¸nh hiÖu qu¶ gi÷a c¸c thêi kú, gi÷a c¸c doanh
nghiÖp víi nhau.
Kh«ng ph¶n ¸nh ®îc n¨ng lùc tiÒm tµng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶.
11
Líp K36 A6 - Khoa QTDN
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
DÔ ®ång nhÊt hai ph¹m trï hiÖu qu¶ vµ kÕt qu¶.
- Hai lµ: HiÖu qu¶ lµ tØ lÖ so s¸nh gi÷a kÕt qu¶ ®¹t ®îc víi chi phÝ bá ra ®Ó
®¹t ®îc kÕt qu¶ ®ã. §©y lµ chi phÝ t¬ng ®èi.
KQ
HQ = (2)
CF
+ ¦u ®iÓm: Kh¾c phôc nhîc ®iÓm cña c«ng thøc (1) vµ cho phÐp ph¶n ¸nh
hiÖu qu¶ ë mäi gãc ®é kh¸c nhau.
+ Nhîc ®iÓm: C¸ch ®¸nh gi¸ nµy kh¸ phøc t¹p, ®ßi hái ph¶i cã quan ®iÓm
thèng nhÊt khi lùa chän hÖ thèng chØ tiªu ®o lêng vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶.
C¶ hai c¸ch tÝnh trªn ®Òu cã nh÷ng u nhîc ®iÓm nªn trong khi ®¸nh gi¸
hiÖu qu¶ kinh tÕ cña doanh nghiÖp ®Æc biÖt lµ cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i chóng
ta ph¶i biÕt kÕt hîp c¶ hai ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ nªu trªn.
HiÖu qu¶ kinh tÕ vµ hiÖu qu¶ x· héi cã mèi quan hÖ h÷u c¬ víi nhau, lµ hai
mÆt cña mét vÊn ®Ò. Bëi vËy khi tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh còng
nh khi ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng nµy cÇn xem xÐt c¶ hai mÆt nµy mét
c¸ch ®ång bé. Kh«ng thÓ cã hiÖu qu¶ kinh tÕ mµ kh«ng cã hiÖu qu¶ x· héi, ngîc
l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ lµ c¬ së, lµ nÒn t¶ng cña hiÖu qu¶ x· héi.
2. Kh¸i niÖm vµ tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng trong
doanh nghiÖp th¬ng m¹i
2.1. Kh¸i niÖm hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng
Con ngêi lµ mét trong nh÷ng yÕu tè kh¸ch quan kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Díi gãc ®é kinh tÕ, quan niÖm vÒ con ngêi g¾n
liÒn víi lao ®éng(lao ®éng lµ ho¹t ®éng gi÷a con ngêi víi giíi tù nhiªn) lµ ®iÒu
kiÖn tÊt yÕu ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Qu¸ tr×nh lao ®éng ®ång thêi lµ qu¸ tr×nh sö
dông søc lao ®éng. Søc lao ®éng lµ n¨ng lùc lao ®éng cña con ngêi, lµ toµn bé thÓ
lùc vµ trÝ tuÖ cña con ngêi. Sö dông lao ®éng chÝnh lµ qu¸ tr×nh vËn dông søc lao
®éng ®Ó t¹o ra s¶n phÈm theo c¸c môc tiªu s¶n xuÊt kinh doanh. Lµm thÕ nµo ®Ó sö
dông lao ®éng cã hiÖu qu¶ lµ c©u hái thêng trùc cña nh÷ng nhµ qu¶n lý vµ sö dông
lao ®éng. Cho ®Õn ngµy nay cã nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ hiÖu qu¶ sö dông lao
®éng.
12
Líp K36 A6 - Khoa QTDN
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Theo quan ®iÓm cña Mac-Lªnin vÒ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng lµ sù so s¸nh
kÕt qu¶ ®¹t ®îc víi chi phÝ bá ra mét sè lao ®éng Ýt h¬n ®Ó ®¹t ®îc kÕt qu¶ lao
®éng nhiÒu h¬n.
CacMac chØ râ bÊt kú mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt liªn hiÖp nµo còng cÇn ph¶i
cã hiÖu qu¶, ®ã lµ nguyªn t¾c cña liªn hiÖp s¶n xuÊt. M¸c viÕt: “Lao ®éng cã hiÖu
qu¶ nã cÇn cã mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt , vµ nhÊn m¹nh r»ng “hiÖu qu¶ lao ®éng
gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh, ph¸t triÓn s¶n xuÊt lµ ®Ó gi¶m chi phÝ cña con ngêi, tÊt c¶
c¸c tiÕn bé khoa häc ®Òu nh»m ®¹t ®îc môc tiªu ®ã.
XuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm trªn M¸c ®· v¹ch ra b¶n chÊt cña hiÖu qu¶ sö dông
lao ®éng lµ tiÕt kiÖm vµ mäi sù tiÕt kiÖm suy cho cïng lµ tiÕt kiÖm thêi gian vµ h¬n
thÕ n÷a tiÕt kiÖm thêi gian kh«ng chØ ë nh÷ng kh©u riªng biÖt mµ tiÕt kiÖm thêi
gian cho toµn x· héi. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ khi gi¶i quyÕt bÊt cø viÖc g×,
vÊn ®Ò thùc tiÔn nµo víi quan ®iÓm hiÖu qu¶ trªn, chóng ta lu«n ®øng tríc sù lùa
chän c¸c ph¬ng ¸n, c¸c t×nh huèng kh¸c nhau víi kh¶ n¨ng cho phÐp chóng ta cÇn
®¹t ®îc c¸c ph¬ng ¸n tèt nhÊt víi kÕt qu¶ lín nhÊt vµ chi phÝ nhá nhÊt vÒ lao
®éng.
Theo quan ®iÓm cña F.W.Taylor th× “con ngêi lµ mét c«ng cô lao
®éng”.Quan ®iÓm nµy cho r»ng: vÒ b¶n chÊt con ngêi ®a sè kh«ng lµm viÖc, hä
quan t©m nhiÒu ®Õn c¸i hä kiÕm ®îc chø kh«ng ph¶i lµ c«ng viÖc mµ hä lµm, Ýt
ngêi muèn vµ lµm ®îc nh÷ng c«ng viÖc ®ßi hái tÝnh s¸ng t¹o, ®éc lËp, tù kiÓm
so¸t. V× thÕ ®Ó sö dông lao ®éng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ th× ph¶i ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c
thùc tr¹ng lao ®éng t¹i doanh nghiÖp m×nh, ph¶i gi¸m s¸t vµ kiÓm tra chÆt chÏ
nh÷ng ngêi gióp viÖc, ph¶i ph©n chia c«ng viÖc ra tõng bé phËn ®¬n gi¶n lÆp ®i,
lÆp l¹i, dÔ dµng häc ®îc.
- Con ngêi cã thÓ chÞu ®ùng ®îc c«ng viÖc rÊt nÆng nhäc, vÊt v¶ khi hä
®îc tr¶ l¬ng cao h¬n vµ cã thÓ tu©n theo møc s¶n xuÊt Ên ®Þnh.KÕt qu¶ nh ta ®·
biÕt , nhê cã ph¬ng ph¸p khoa häc øng dông trong ®Þnh møc vµ tæ chøc lao ®éng
mµ n¨ng suÊt lao ®éng ®· t¨ng lªn, nhng sù bãc lét c«ng nh©n còng ®ång thêi víi
chÕ ®é tªn gäi lµ “chÕ ®é v¾t kiÖt må h«i”.¤ng còng ñng hé viÖc khuyÕn khÝch lao
®éng b»ng tiÒn lµ cÇn thiÕt ®Ó hä s½n sµng lµm viÖc nh mäi ngêi cã kû luËt.
13
Líp K36 A6 - Khoa QTDN
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
- Theo quan ®iÓm cña Nayo cho r»ng “con ngêi muèn ®îc c xö nh
nh÷ng con ngêi”
Theo «ng vÒ b¶n chÊt con ngêi lµ mét thµnh viªn trong tËp thÓ, vÞ trÝ vµ
thµnh tùu cña tËp thÓ cã ý nghÜa v« cïng quan träng ®èi víi anh ta lµ lîi Ých c¸
nh©n, anh ta hµnh ®éng t×nh c¶m h¬n lµ lý chÝ, hä muèn c¶m thÊy cã Ých vµ quan
träng, muèn tham gia vµo c«ng viÖc chung vµ ®îc nh×n nhËn nh mét con
ngêi.V× vËy muèn khuyÕn khÝch lao ®éng, con ngêi lµm viÖc cÇn thÊy ®îc nhu
cÇu cña hä quan träng h¬n tiÒn. ChÝnh v× vËy,ngêi sö dông lao ®éng ph¶i lµm sao
®Ó ngêi lao ®éng lu«n lu«n c¶m thÊy m×nh cã Ých vµ quan träng.Tøc lµ ph¶i t¹o ra
bÇu kh«ng khÝ tèt h¬n d©n chñ h¬n vµ l¾ng nghe ý kiÕn cña hä.
Theo quan ®iÓm “con ngêi lµ tiÒm n¨ng cÇn ®îc khai th¸c vµ lµm cho ph¸t
triÓn “cho r»ng: B¶n chÊt con ngêi lµ kh«ng ph¶i kh«ng muèn lµm viÖc.Hä muèn
gãp phÇn thùc hiÖn c¸c môc tiªu, hä cã n¨ng lùc ®éc lËp s¸ng t¹o.ChÝnh s¸ch qu¶n
lý ph¶i ®éng viªn khuyÕn khÝch con ngêi ®em hÕt søc cña hä vµo c«ng viÖc chung,
më réng quyÒn ®éc lËp vµ tù kiÓm so¸t cña hä sÏ cã lîi cho viÖc khai th¸c c¸c tiÒm
n¨ng quan träng.Tõ c¸ch tiÕp cËn trªn ta cã thÓ hiÓu kh¸i niÖm hiÖu qu¶ lao ®éng
nh sau:
+ Theo nghÜa hÑp : hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng lµ kÕt qña mang l¹i tõ c¸c m«
h×nh , c¸c chÝnh s¸ch qu¶n lý vµ sö dông lao ®éng.KÕt qu¶ lao ®éng ®¹t ®îc lµ
doanh thu lîi nhuËn mµ doanh nghiÖp cã thÓ ®¹t ®îc tõ kinh doanh vµ viÖc tæ
chøc, qu¶n lý lao ®éng, cã thÓ lµ kh¶ n¨ng t¹o viÖc lµm cña mçi doanh nghiÖp.
+ Theo nghÜa réng
HiÖu qu¶ sö dông lao ®éng cßn bao hµm thªm kh¶ n¨ng sö dông lao ®éng ®óng
ngµnh, ®óng nghÒ ®¶m b¶o søc kháe, ®¶m b¶o an toµn cho ngêi lao ®éng, lµ møc
®é chÊp hµnh nghiªm chØnh kû luËt lao ®éng, kh¶ n¨ng s¸ng kiÕn c¶i tiÕn kü thuËt ë
mçi ngêi lao ®éng, ®ã lµ kh¶ n¨ng ®¶m b¶o c«ng b»ng cho ngêi lao ®éng.
Tãm l¹i muèn sö dông lao ®éng cã hiÖu qu¶ th× ngêi qu¶n lý ph¶i tù biÕt ®¸nh
gi¸ chÝnh x¸c thùc tr¹ng t¹i doanh nghiÖp m×nh, tõ ®ã cã nh÷ng biÖn ph¸p chÝnh
s¸ch ®èi víi ngêi lao ®éng th× míi n©ng cao ®îc n¨ng suÊt lao ®éng, viÖc sö
dông lao ®éng thùc sù cã hiÖu qu¶.
14
Líp K36 A6 - Khoa QTDN
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
2.2. Tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng trong doanh nghiÖp
th¬ng m¹i
HiÖu qu¶ sö dông lao ®éng trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i ®îc ®¸nh gi¸
qua mét hÖ thèng chØ tiªu nhÊt ®Þnh. Nh÷ng chØ tiªu nµy bÞ lÖ thuéc bëi c¸c môc
tiªu ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp trong tõng thêi kú. Bëi vËy khi ph©n
tÝch vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng ph¶i c¨n cø vµo môc tiªu cña doanh
nghiÖp vµ cña ngêi lao ®éng.
Môc tiªu mµ doanh nghiÖp ®Æt ra cho m×nh lu«n thay ®æi theo thêi gian,
®ång thêi còng thay ®æi c¶ c¸c nh×n nhËn vµ quan ®iÓm ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶. Nhng
ch×n chung tÊt c¶ c¸c môc tiªu ®Òu nh»m ®¶m b¶o tÝnh æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn bÒn
v÷ng cña doanh nghiÖp. Do vËy ®Ó ®¸nh gi¸ ®îc hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng tèt
nhÊt th× ph¶i dùa vµo kÕt qu¶ kinh doanh hay dùa vµo lîi nhuËn mµ doanh nghiÖp
®¹t ®îc trong thÕ æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng. MÆc dï vËy kh«ng ph¶i lîi
nhuËn mµ doanh nghiÖp ®¹t ®îc cµng cao th× cã nghÜa lµ hiÖu qu¶ sö dông lao
®éng tèt v× nÕu viÖc tr¶ l¬ng còng nh c¸c ®·i ngé kh¸c cha tho¶ ®¸ng th× sö
dông lao ®éng cha mang l¹i hiÖu qu¶ tèt. V× vËy khi ph©n tÝch ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶
sö dông lao ®éng cña doanh nghiÖp, cÇn ph¶i ®Æt nã trong mèi quan hÖ gi÷a lîi Ých
cña ngêi lao ®éng víi kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®¹t ®îc vµ chi phÝ
bá ra ®Ó ®¹t ®îc kÕt qu¶ ®ã.
3. Sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng trong doanh
nghiÖp th¬ng m¹i.
Cã thÓ nãi trong c¸c yÕu tè nguån lùc cña doanh nghiÖp th× yÕu tè con ngêi
lµ khã sö dông nhÊt. Ph¶i lµm nh thÕ nµo ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng
trong doanh nghiÖp lµ vÊn ®Ò nan gi¶i cña bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo. Trong
doanh nghiÖp, môc tiªu hµng ®Çu lµ ®¹t ®îc hiÖu qu¶ kinh doanh cao. Vµ ®Ó ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp kh«ng bÞ gi¶m sót cÇn ph¶i sö dông
lao ®éng mét c¸ch hîp lý, khoa häc. NÕu sö dông nguån lao ®éng kh«ng hîp lý,
viÖc bè trÝ lao ®éng kh«ng ®óng chøc n¨ng cña tõng ngêi sÏ g©y ra t©m lý ch¸n
n¶n, kh«ng nhiÖt t×nh víi c«ng viÖc ®îc giao dÉn ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh thÊp vµ
sÏ dÉn tíi sù gi¶m sót vÒ tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò kh¸c cña doanh nghiÖp.
15
Líp K36 A6 - Khoa QTDN
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng sÏ gãp phÇn tiÕt kiÖm chi phÝ lao ®éng
sèng, tiÕt kiÖm thêi gian lao ®éng, gi¶m thêi gian khÊu hao tµi s¶n cña doanh
nghiÖp, t¨ng cêng kû luËt lao ®éng… dÉn tíi gi¶m gi¸ thµnh s¶n xuÊt dÉn ®Õn
t¨ng doanh thu vµ gióp doanh nghiÖp më réng thÞ phÇn, c¹nh tranh thµnh c«ng trªn
thÞ trêng.
MÆt kh¸c, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng lµ ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o kh«ng
ngõng c¶i thiÖn vµ n©ng cao ®êi sèng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn, t¹o ®iÒu kiÖn
n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ, khuyÕn khÝch n¨ng lùc s¸ng t¹o cña ngêi lao ®éng,
thóc ®Èy ngêi lao ®éng c¶ vÒ mÆt vËt chÊt vµ tinh thÇn.
Con ngêi lµ bé phËn chñ yÕu ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh, mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh suy cho cïng còng lµ ®Ó phôc vô lîi Ých
con ngêi. Trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i hiÖn nay, yÕu tè con ngêi ®ãng vai trß
quyÕt ®Þnh ®èi íi sù thµnh b¹ cña c¶ doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy ®µo t¹o, ph¸t triÓn
vµ sö dông lao ®éng cã hiÖu qu¶ yÕu tè sèng cßn cña mäi doanh nghiÖp.
Nãi ®Õn sö dông lao ®éng lµ nãi ®Õn viÖc qu¶n lý vµ sö dông con ngêi. Con
ngêi lu«n ph¸t triÓn vµ thay ®æi cã t duy, hµnh ®éng cô thÓ trong tõng hoµn c¶nh
cô thÓ. V× vËy, ph¶i lµm sao ®Ó n¾m b¾t ®îc nh÷ng thay ®æi, t duy, ý thøc cña
con ngêi hay nãi c¸ch kh¸c lµ n¾m b¾t ®îc nhu cÇu cña ngêi lao ®éng th× ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh míi ®¹t hiÖu qu¶ cao.
Tãm l¹i, viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng lµ viÖc lµm hÕt søc quan
träng vµ cÇn thiÕt ®èi víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp. Bëi v× sö dông lao ®éng cã hiÖu
qu¶ sÏ gióp doanh nghiÖp lµm ¨n kinh doanh tèt, gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, khÊu hao
nhanh TSC§… ®iÒu ®ã sÏ gióp doanh nghiÖp ®øng v÷ng trªn thÞ trêng vµ më réng
thÞ phÇn t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi c¸c ®èi thñ trªn thÞ trêng.
4. HÖ thèng chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng trong doanh nghiÖp
th¬ng m¹i.
a. ChØ tiªu n¨ng suÊt lao ®éng
C«ng thøc x¸c ®Þnh:
M
W=
NV
16
Líp K36 A6 - Khoa QTDN
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Trong ®ã:
W: N¨ng suÊt lao ®éng cña mét nh©n viªn
M: Doanh thu thuÇn ®¹t ®îc trong kú
NV: Sè nh©n viªn kinh doanh b×nh qu©n trong kú
Sè nh©n viªn kinh doanh b×nh qu©n trong kú ®îc x¸c ®Þnh b»ng c«ng
thøc sau:
NV1/2 + NV2 + NV3 + NV4 + NV5/2
NV =
4
NV1: Sè nh©n viªn trong quý I
NV2: Sè nh©n viªn trong quý II
NV3: Sè nh©n viªn trong quý III
NV4: Sè nh©n viªn trong quý IV
NV5: Sè nh©n viªn cuèi quý IV
ChØ tiªu n¨ng suÊt lao ®éng ph¶n ¸nh n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh cña mét
lao ®éng. Mét lao ®éng trong kú t¹o ra bao nhiªu ®ång doanh thu. Nã ®îc biÓu
hiÖn b»ng doanh thu b×nh qu©n cña mét lao ®éng ®¹t ®îc trong kú.
b. ChØ tiªu vÒ kh¶ n¨ng sinh lêi cña mét nh©n viªn.
Lîi nhuËn b×nh qu©n cña mét ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i
lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng cña
doanh nghiÖp.Mét doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶ khi doanh nghiÖp ®ã t¹o ra
nhiÒu doanh thu, lîi nhuËn.
C«ng thøc x¸c ®Þnh chØ tiªu:
LN
LN
HQ NV
NV
LN
HQ
Trong ®ã: lµ kh¶ n¨ng sinh lêi cña mét nh©n viªn
NV
LN : lîi nhuËn thuÇn cña doanh nghiÖp
NV: sè nh©n viªn b×nh qu©n
ChØ tiªu nµy nh»m ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng cña doanh nghiÖp. khi
chØ tiªu nµy cµng cao th× hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng cµng cao vµ ngîc l¹i.
17
Líp K36 A6 - Khoa QTDN
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
c. ChØ tiªu vÒ hiÖu qu¶ sö dông chi phÝ tiÒn l¬ng (hay møc doanh sè b¸n ra
trªn mét ®¬n vÞ tiÒn l¬ng).
M
M
HQ QL
QL
Trong ®ã:
M
HQ QL : HiÖu qu¶ sö dông chi phÝ tiÒn l¬ng
M: Doanh thu thuÇn ®¹t ®îc trong kú
QL: Tæng quü l¬ng
ChØ tiªu nµy cho biÕt ®Ó thùc hiÖn mét ®ång doanh thu b¸n hµng th× cÇn chi
bao nhiªu ®ång l¬ng. ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh møc doanh thu ®¹t ®îc trªn mét
®ång chi phÝ tiÒn l¬ng. ChØ tiªu nµy cµng lín th× hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng cµng
cao.
Ngoµi ra cßn cã thÓ sö dông chØ tiªu vÒ tØ suÊt chi phÝ tiÒn l¬ng nh sau:
QL
TØ suÊt chi phÝ tiÒn l¬ng = x 100
M
d. ChØ tiªu hiÖu suÊt tiÒn l¬ng (hay møc doanh sè b¸n ra trªn mét ®¬n vÞ
tiÒn l¬ng)
ChØ tiªu nµy ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc:
LN
LN
HQ QL
QL
Trong ®ã:
LN
HQ : lµ hiÖu suÊt tiÒn l¬ng
QL
LN: lµ lîi nhuËn thuÇn trong kú
QL : lµ tæng quü l¬ng
§©y lµ chØ tiªu chÊt lîng. ChØ tiªu nµy cho ta biÕt lµ mét ®ång tiÒn l¬ng bá
ra th× ®em l¹i bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. HiÖu suÊt tiÒn l¬ng t¨ng lªn khi lîi nhuËn
thuÇn t¨ng víi nhÞp ®é cao h¬n nhÞp ®é t¨ng cña tiÒn l¬ng.
III. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng
1. M«i trêng bªn ngoµi
18
Líp K36 A6 - Khoa QTDN
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§ã lµ toµn bé c¸c t¸c nh©n bªn ngoµi doanh nghiÖp cã liªn quan vµ cã ¶nh
hëng tíi qu¸ tr×nh tån t¹i, vËn hµnh vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp.Nã bao gåm:
a.ChÝnh trÞ vµ luËt ph¸p
Sù æn ®Þnh hay bÊt æn vÒ mÆt chÝnh trÞ, x· héi, còng lµ nh÷ng nh©n tè ¶nh
hëng lín ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ kÕt qu¶ kinh ®oanh cña doanh
nghiÖp.HÖ thèng chÝnh trÞ vµ c¸c quan ®iÓm vÒ chÝnh trÞ luËt ph¸p suy cho cïng t¸c
®éng trùc tiÕp ®Õn ph¹m vi lÜnh vùc mÆt hµng...®èi t¸c kinh doanh.C¸c cuéc xung
®ét lín hay nhá vÒ néi bé trong c¸c quèc gia vµ gi÷a c¸c quèc gia sÏ dÉn tíi sù thay
®æi lín, lµm ph¸ vì nh÷ng quan hÖ kinh doanh truyÒn thèng, lµm thay ®æi hÖ thèng
vËn t¶i vµ chuyÓn híng phôc vô tiªu dïng d©n c sang phôc vô tiªu dïng chiÕn
tranh. Nh thÕ v« h×nh chung ®· lµm ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng cña c«ng ty,¶nh
hëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng.
b. M«i trêng tù nhiªn vµ c¬ së h¹ tÇng
Víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc, con ngêi cµng nhËn thøc ra r»ng hä lµ mét
bé phËn kh«ng thÓ t¸ch rêi cña giíi tù nhiªn vµ giíi tù nhiªn cã vai trß quan träng
nh lµ mét th©n thÓ thø hai cña con ngêi. Nhu cÇu c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc, c¶i
thiÖn ®iÒu kiÖn sinh ho¹t gÇn gòi víi thiªn nhiªn chèng « nhiÔm m«i trêng ®· trë
thµnh mét nhu cÇu bøc xóc phæ biÕn trong c¸c nhµ qu¶n trÞ vµ c«ng nh©n viªn cña
doanh nghiÖp. C¸c phßng lµm viÖc tho¸ng m¸t s¹ch sÏ, nh÷ng khu«n viªn c©y xanh
s¹ch, c¬ së h¹ tÇng tèt sÏ t¹o ra m«i trêng thuËn lîi gi÷ g×n søc khoÎ vµ t¨ng n¨ng
suÊt lao ®éng. Ngîc l¹i ®iÒu kiÖn lµm viÖc ån µo , « nhiÔm m«i trêng .. sÏ t¹o ra
øc chÕ, t©m tr¹ng dÔ bÞ kÝch thÝch, quan hÖ x· héi sÏ bÞ tæn th¬ng, m©u thuÉn x·
héi dÔ bÞ tÝch tô, bïng næ do ®ã sÏ ¶nh hëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng.
c. M«i trêng kü thuËt vµ c«ng nghÖ
yÕu tè kü thuËt vµ c«ng nghÖ lµm c¬ së cho yÕu tè kinh tÕ lµ søc m¹nh dÉn
tíi sù ra ®êi cña s¶n phÈm míi sÏ t¸c ®éng ®Õn m« thøc tiªu thô vµ hÖ thèng b¸n
hµng. Sù ph¸t triÓn vÒ kü thuËt vµ c«ng nghÖ buéc ngêi lao ®éng ph¶i b¾t kÞp tiÕn
®é, kh«ng ph¶i lao ®éng nµo trong doanh nghiÖp còng theo kÞp sù ph¸t triÓn cña
khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ, cho nªn viÖc sö dông lao ®éng nh thÕ nµo cho
hîp lý, kh«ng g©y t×nh tr¹ng thõa hay thiÕu lao ®éng, g©y ®×nh trÖ s¶n xuÊt lµ c«ng
19
Líp K36 A6 - Khoa QTDN
nguon tai.lieu . vn