Xem mẫu

  1. LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI Những biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng lao động ở công ty Sản xuất xuất nhập khẩu đầu tư thanh niên Hà Nội
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Lêi nãi ®Çu Trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc vµ ®æi míi, c¬ chÕ qu¶n lý vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån nh©n lùc lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p c¬ b¶n nh»m n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, c¶i thiÖn ®êi sèng vËt chÊt vµ v¨n ho¸ cho ng­êi lao ®éng. Trong ph¹m vi mét doanh nghiÖp, sö dông lao ®éng ®­îc coi lµ vÊn ®Ò quan träng hµng ®Çu v× lao ®éng lµ mét trong ba yÕu tè ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nh­ng sö dông lao ®éng sao cho cã hiÖu qu¶ cao nhÊt l¹i lµ mét vÊn ®Ò riªng biÖt ®Æt ra trong ra trong tõng doanh nghiÖp. ViÖc doanh nghiÖp sö dông nh÷ng biÖn ph¸p g×, nh÷ng h×nh thøc nµo ®Ó ph¸t huy kh¶ n¨ng cña ng­êi lao ®éng nh»m n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµ mét ®iÒu hÕt søc quan träng, cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña doanh nghiÖp ®ã. MÆt kh¸c biÕt ®­îc ®Æc ®iÓm cña lao ®éng trong doanh nghiÖp sÏ gióp cho doanh nghiÖp tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ, thêi gian vµ c«ng søc v× vËy mµ viÖc thùc hiÖn môc tiªu cña doanh nghiÖp dÔ dµng h¬n. N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng lµ c¬ së ®Ó n©ng cao tiÒn l­¬ng, c¶i thiÖn ®êi sèng cho c«ng nh©n, gióp cho doanh nghiÖp cã b­íc tiÕn lín trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. C«ng ty s¶n xuÊt – xuÊt nhËp khÈu ®Çu t­ Thanh Niªn Hµ Néi lµ ®¬n vÞ s¶n xuÊt cã trang thiÕt bÞ ®Çy ®ñ, hiÖn ®¹i, mÉu m·, c«ng nghÖ lu«n lu«n thay ®æi theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng. C¸c mÆt qu¶n lý trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· cã nhiÒu tiÕn bé nh­ng hiÖu qu¶ vÉn cßn h¹n chÕ. Vµ vÊn ®Ò n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng ë C«ng ty lu«n lu«n lµ vÊn ®Ò ®­îc quan t©m vµ cÇn ®­îc n©ng cao. VËy lý do t¹i sao? Vµ gi¶i ph¸p nh­ thÕ nµo h÷u hiÖu nhÊt? ThÊy ®­îc ý nghÜa cña viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i nªn trong thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty SX-XNK§T thanh niªn HN em thÊy: MÆc dï c«ng ty còng ®· cã mét sè biÖn ph¸p qu¶n lý vµ sö dông lao ®éng nh­ng kh«ng phï hîp víi sù thay ®æi cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, chÝnh v× vËy em ®· chän ®Ò tµi : 1 Líp K36 A6 - Khoa QTDN
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. “ Nh÷ng biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng ë c«ng ty S¶n xuÊt – xuÊt nhËp khÈu ®Çu t­ thanh niªn Hµ Néi” lµm ®Ò tµi cho luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh. Bè côc cña luËn v¨n ngoµi phÇn më ®Çu vµ phÇn kÕt luËn, luËn v¨n ®­îc chia lµm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I: Lý luËn vÒ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i Ch­¬ng II: Ph©n tÝch thùc tr¹ng vµ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng t¹i c«ng ty sx- xnk®t thanh niªn Hµ Néi Ch­¬ng III: Mét sè biÖn ph¸p c¬ b¶n nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông t¹i c«ng ty SX-XNK§T thanh niªn HN Thêi gian thùc tËp lµ giai ®o¹n quan träng ®èi víi mçi sinh viªn tr­íc khi tèt nghiÖp ra tr­êng. Th«ng qua qu¸ tr×nh ®ã sinh viªn ®­îc tiÕp xóc víi kiÕn thøc ®· häc, vËn dông kiÕn thøc ®ã mét c¸ch linh ho¹t, s¸ng t¹o vµo thùc tÕ. MÆt kh¸c, qua thêi gian thùc tËp sinh viªn cã ®iÒu kiÖn rÌn luyÖn t¸c phong lµm viÖc sau nµy. Qua thêi gian thùc tËp, em ®· cã ®­îc mét thêi gian thùc tÕ quý b¸u, ®­îc tiÕp xóc víi mét m«i tr­êng lµm viÖc n¨ng ®éng. Em xin tr©n thµnh c¶m ¬n c¸c c«, chó, anh chÞ trong c«ng ty S¶n xuÊt –XuÊt nhËp khÈu ®Çu t­ thanh niªn Hµ néi ®· gióp ®ì em rÊt nhiÖt t×nh trong qu¸ tr×nh em thùc tËp t¹i quý C«ng ty. Em xin tr©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o PGS- TS Ph¹m C«ng §oµn, ng­êi ®· trùc tiÕp h­íng dÉn em hoµn thµnh luËn v¨n nµy. Víi nhËn thøc vµ kh¶ n¨ng cßn h¹n chÕ, luËn v¨n nµy cña em kh«ng tr¸nh khái cã nh÷ng thiÕu sãt. KÝnh mong c¸c thÇy c« gi¸o gióp em söa ch÷a, bæ sung nh÷ng thiÕu sãt ®ã ®Ó néi dung luËn v¨n cña em ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! 2 Líp K36 A6 - Khoa QTDN
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Ch­¬ng I lý luËn vÒ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i I. Lao ®éng th­¬ng m¹i 1.Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña lao ®éng trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i X· héi muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn cÇn ph¶i cã lao ®éng “lao ®éng lµ ho¹t ®éngcã môc ®Ých,cã ý thøc cña con ng­êi nh»m t¹o ra cña c¶i vËt chÊt phôc vô cho nhu cÇu cña m×nh.Nh­ng hä kh«ng thÓ trùc tiÕp s¶n xuÊt ra s¶n phÈm phôc vô nhu cÇu m×nh ®ßi hái.V× thÕ mµ trong x· héi xuÊt hiÖn sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi ®Ó phôc vô cho c¸c ®èi t­îng kh¸c chø kh«ng ph¶i chØ phôc vô cho riªng m×nh. Lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i lµ bé phËn lao ®éng x· héi cÇn thiÕt ®­îc ph©n c«ng thùc hiÖn qu¸ tr×nh l­u th«ng hµng ho¸.Bao gåm lao ®éng thùc hiÖn qu¸ tr×nh mua b¸n ,vËn chuyÓn , ®ãng gãi,chän läc.b¶o qu¶n vµ qu¶n lý ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp.Môc ®Ých lao ®éng cña hä lµ nh»m ®­a hµng ho¸ tõ lÜnh vùc s¶n xuÊt ®Õn lÜnh vùc tiªu dïng. Lao ®éng th­¬ng m¹i nãi chung vµ lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i nãi riªng tån t¹i nh­ mét tÊt yÕu kh¸ch quan cïng víi sù tån t¹i cña s¶n xuÊt , l­u th«ng hµng ho¸ vµ th­¬ng m¹i ,®ã lµ do sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi quyÕt ®Þnh.Nguån lao ®éng cña c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i còng ®­îc tiÕp nhËn tõ thÞ tr­êng lao ®éng nh­ c¸c doanh nghiÖp kh¸c.Song doanh nghiÖp th­¬ng m¹i cã chøc n¨ng l­u th«ng hµng ho¸ nªn lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i cã nh÷ng ®Æc thï riªng cña nã: * Còng nh­ c¸c doanh nghiÖp kh¸c cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, qu¸ tr×nh lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp gi÷a søc lao ®éng cña ng­êi lao ®éng víi c«ng cô lao ®éng ®Ó t¸c ®éng vµo ®èi t­îng lao ®éng song ®èi t­îng lao ®éng cña c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i lµ s¶n phÈm ®· hoµn chØnh,môc ®Ých lao ®éng cña nh©n viªn th­¬ng m¹i kh«ng ph¶i lµ t¸c ®éng vµo s¶n vËt tù nhiªn ®Ó biÕn nã thµnh s¶n phÈm phï hîp víi nhu cÇu tiªu dïng mµ lµ t¸c ®éng vµo vËt phÈm tiªu dïng ®Ó ®­a nã ®Õn ng­êi tiªu dïng nh»m tho¶ m·n nhu cÇu c¸ nh©n 3 Líp K36 A6 - Khoa QTDN
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. cña hä, ®Ó cho s¶n phÈm thùc sù trë thµnh s¶n phÈm nghÜa lµ ®­îc ®em ®i tiªu dïng , thùc hiÖn gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông cña nã.Bëi vËy lao ®éng th­¬ng m¹i võa mang tÝnh chÊt lao ®éng s¶n xuÊt võa mang tÝnh chÊt lao ®éng phi s¶n xuÊt. §©y chÝnh lµ ®Æc ®iÓm c¬ b¶n nhÊt cña lao ®éng th­¬ng m¹i Theo quan ®iÓm cña C.M¸c th× lao ®éng trong th­¬ng m¹i bao gåm hai bé phËn + Bé phËn thø nhÊt lµ lao ®éng tiÕp tôc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong l­u th«ng , bao gåm nh÷ng ho¹t ®éng lao ®éng g¾n liÒn víi gÝa trÞ sö dông cña hµng ho¸,biÕn mÆt hµng cña s¶n xuÊt thµnh mÆt hµng kinh doanh cña th­¬ng m¹i còng tøc lµ mÆt hµng cña tiªu dïng.§ã lµ bé phËn lao ®éng vËn chuyÓn , b¶o qu¶n , ph©n lo¹i , chia nhá,chän läc chØnh lý hµng hãa.Bé phËn lao ®éng nµy tuy kh«ng lµm t¨ng gi¸ trÞ sö dông nh­ng nã s¸ng t¹o ra gÝa trÞ míi , s¸ng t¹o ra thu nhËp quèc d©n.Nh÷ng hao phÝ cña bé phËn lao ®éng nµy ®­îc bï ®¾p b»ng chÝnh thu nhËp quèc d©n míi ®­îc s¸ng t¹o ra. + Bé phËn lao ®éng thø hai cña th­¬ng m¹i mang tÝnh chÊt l­u th«ng thuÇn tuý. Bé phËn nµy chØ liªn quan ®Õn gÝa trÞ vµ nh»m thùc hiÖn gi¸ trÞ cña hµng ho¸.§ã lµ nh÷ng ho¹t ®éng mua b¸n hµng ho¸ , thu tiÒn, kiÓm ng©n,kÕ to¸n vµ c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý kh¸c. Bé phËn lao ®éng nµy kh«ng s¸ng t¹o ra gÝa trÞ , kh«ng s¸ng t¹o ra thu nhËp quèc d©n.Nh÷ng hao phÝ lao ®éng cña bé phËn nµy ®­îc bï ®¾p b»ng thu nhËp thuÇn tuý cña x· héi. VÒ mÆt lý thuyÕt chóng ta dÔ nhËn thÊy hai bé phËn lao ®éng nµy, nh­ng trong thùc tÕ khã cã thÓ t¸ch b¹ch ®­îc râ rµng nÕu xÐt trong tõng hµnh vi lao ®éng cô thÓ .VÝ dô hµnh vi b¸n hµng cña nh©n viªn b¸n hµng t¹i c¸c cöa hµng b¸n lÎ.NÕu chØ xÐt b¸n hµng ®Ó thu tiÒn vÒ th× ®ã lµ lao ®éng l­u th«ng thuÇn tuý ,song trong hµnh vi ®­a hµng cho kh¸ch hµng cã chøa ®ùng viÖc chuyÓn hµng tõ lÜnh vùc s¶n xuÊt ®Õn lÜnh vùc tiªu dïng ,mÆt kh¸c ®Ó cã hµng ho¸ b¸n nh©n viªn ph¶i b¶o qu¶n bao gãi hµng ho¸. H¬n n÷a khi ta ®Ò cËp ®Õn ®Æc ®iÓm nµy kh«ng nh»m môc ®Ých ®Ó t¸ch b¹ch hai bé phËn lao ®éng ,mµ ®iÒu quan träng h¬n lµ ®Ó thÊy ®­îc b¶n chÊt cña lao ®éng th­¬ng m¹i vµ sù kh¸c biÖt cña nã so víi lao ®éng trong c¸c nghµnh s¶n xuÊt vËt chÊt vµ c¸c nghµnh dÞch vô kh¸c. 4 Líp K36 A6 - Khoa QTDN
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. * Lao ®éng th­¬ng m¹i lµ lo¹i h×nh lao ®éng phøc t¹p , ®ßi hái tr×nh ®é chuyªn m«n tæng hîp. Lao ®éng th­¬ng m¹i lµ chiÕc cÇu nèi liÒn gi÷a ng­êi s¶n xuÊt víi ng­êi tiªu dïng. Mét mÆt hä ®¹i diÖn cho ng­êi tiªu dïng ®Ó t¸c ®éng vµo s¶n xuÊt ,lµm cho s¶n phÈm ®­¬c s¶n xuÊt ra ngµy cµng phï hîp víi tiªu dïng, mÆt kh¸c hä ®¹i diÖn cho s¶n xuÊt ®Ó h­íng dÉn tiªu dïng lµm cho tiªu dïng phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña s¶n xuÊt trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh cña ®Êt n­íc .§Ó gi¶i quyÕt c¸c mèi quan hÖ nµy ®ßi hái nh©n viªn th­¬ng m¹i võa ph¶i cã tr×nh ®é khoa häc kü thuËt nhÊt ®Þnh,hiÓu biÕt quy tr×nh c«ng nghÖ ,tÝnh n¨ng t¸c dông cña hµng, võa ph¶i cã tr×nh ®é gi¸c ngé chÝnh trÞ x· héi ph¶i cã kiÕn thøc cuéc sèng, hiÓu biÕt t©m lý ng­êi tiªu dïng,ph¶i biÕt thiÕt lËp c¸c mèi quan hÖ x· héi vµ cã kh¶ n¨ng chi phèi ®­îc c¸c mèi quan hÖ nµy. * Tû lÖ lao ®éng n÷ cao trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i .XuÊt ph¸t tõ tÝnh chÊt vµ ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i ,nhÊt lµ tÝnh chÊt x· héi cña c¸c ho¹t ®éng nµy ,lao ®éng th­¬ng m¹i rÊt phï hîp víi së tr­êng cña phô n÷. * Lao ®éng th­¬ng m¹i mang tÝnh chÊt thêi vô rÊt cao.TÝnh chÊt thêi vô nµy kh«ng nh÷ng thÓ hiÖn gi÷a c¸c mïa trong n¨m mµ cßn thÓ hiÖn râ gi÷a c¸c ngµy trong th¸ng,thËm chÝ gi÷a c¸c giê lao ®éng trong ngµy. §Æc ®iÓm nµy ¶nh h­ëng ®Õn sè l­îng vµ c¬ cÊu lao ®éng ,®Õn vÊn ®Ò tuyÓn dông vµ sö dông lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp ,vÊn ®Ò bè trÝ thêi gian b¸n hµng,ca kÝp lµm viÖc trong doanh nghiÖp .§Ó sö dông lao ®éng tèt ,c¸c doanh nghiÖp ph¶i kÕt hîp hµi hoµ gi÷a lao ®éng th­êng xuyªn vµ lao ®éng t¹m thêi,gi÷a lao ®éng tuyÓn dông suèt ®êi víi lao ®éng hîp ®ång ,gi÷a lao ®éng trong danh s¸ch víi lao ®éng c«ng nhËt,gi÷a sè l­îng lao ®éng vµ thêi gian lao ®éng cña ng­êi lao ®éng trong tõng ngµy , tõng mïa vô.Trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i cïng mét lóc cã 3 lo¹i lao ®éng : + Mét lµ: lao ®éng trong biªn chÕ : ®©y lµ bé phËn lao ®éng cøng ,c¬ yÕu cña doanh nghiÖp ,lµ nh÷ng ng­êi lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao vµ ®­îc ®µo t¹o mét c¸ch cã hÖ thèng.§éi ngò nµy sÏ n¾m nh÷ng kh©u chñ chèt cña kinh doanh vµ qu¶n lý doanh nghiÖp . 5 Líp K36 A6 - Khoa QTDN
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. + Hai lµ: mét sè lín lao ®éng cña doanh nghiÖp cã thÓ tiÕp nhËn lµm viÖc trong mét sè thêi gian nhÊt ®Þnh.Nh÷ng ng­êi nµy phÇn ®«ng lµ n÷ giíi v× mét sè lý do nµo ®ã mµ kh«ng thÓ lµm trän thêi gian nh­ nh÷ng ng­êi b×nh th­êng kh¸c.Hä th­êng ®­îc doanh nghiÖp gäi ®i lµm vµo nh÷ng mïa vô cã nhu cÇu lao ®éng cao, hoÆc cã thÓ thay phiªn nhau lµm viÖc mét sè ngµy trong tuÇn ,mét sè giê trong ngµy .§©y lµ bé phËn lao ®éng mÒm cã tÝnh co gi·n thÓ hiÖn tÝnh linh ho¹t cña doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh qu¶n lý kinh doanh. + Ba lµ: lao ®éng c«ng nhËt :sè lao ®éng nµy kh«ng n»m trong danh s¸ch lao ®éng cña doanh nghiÖp mµ ®­îc doanh nghiÖp tuyÓn dông theo nhu cÇu lao ®éng tõng ngµy mét. §­¬ng nhiªn khi tÝnh to¸n chØ tiªu lao ®éng b×nh qu©n ph¶i tÝnh mét lao ®éng b×nh qu©n lµ mét ng­êi lµm ®ñ sè ngµy c«ng theo chÕ ®é theo ph­¬ng ph¸p quy ®æi. 2, Ph©n lo¹i lao ®éng trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i Muèn cã c¸c th«ng tin vÒ sè l­îng lao ®éng vµ c¬ cÊu lao ®éng chÝnh x¸c, ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i lao ®éng .ViÖc ph©n lo¹i lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i nh»m môc ®Ých phôc vô cho nhu cÇu qu¶n lý , tÝnh to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, theo dâi c¸c nhu cÇu vÒ sinh ho¹t kinh doanh,vÒ tr¶ l­¬ng vµ kÝch thÝch lao ®éng. Chóng ta cã thÓ ph©n lo¹i lao ®éng theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau tuú theo môc ®Ých nghiªn cøu. a.Ph©n lo¹i theo vai trß vµ t¸c ®éng cña lao ®éng ®Õn qu¸ tr×nh kinh doanh ,ta cã thÓ chia lao ®éng trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i ra lµm hai lo¹i: _ Lao ®éng trùc tiÕp kinh doanh th­¬ng m¹i: gåm cã nh©n viªn mua hµng ,nh©n viªn b¸n hµng ,nh©n viªn kho, vËn chuyÓn ,nh©n viªn thu ho¸, bao gãi ,chän läc ,chØnh lý hµng ho¸. Trong khi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng bé phËn nµy cßn bao gåm c¶ c¸c nh©n viªn tiÕp thÞ, nh©n viªn qu¶n trÞ kinh doanh.Bé phËn lao ®éng nµy chiÕm tû träng lín trong c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i vµ gi÷ vÞ trÝ chñ chèt trong viÖc thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng nhiÖm vô vµ c¸c môc tiªu ®· x¸c ®Þnh cña doanh nghiÖp . - Bé phËn thø hai lµ lao ®éng gi¸n tiÕp kinh doanh th­¬ng m¹i: Bao gåm c¸c nh©n viªn hµnh chÝnh, nh©n viªn kinh tÕ, kÕ to¸n, thèng kª, nh©n viªn b¶o vÖ cña doanh nghiÖp . 6 Líp K36 A6 - Khoa QTDN
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. b.Ph©n theo nghiÖp vô chuyªn m«n cña ng­êi lao ®éng - Nh©n viªn b¸n hµng - Nh©n viªn mua hµng - Nh©n viªn nghiÖp vô kho - Nh©n viªn vËn chuyÓn - Nh©n viªn tiÕp thÞ - Nh©n viªn kÕ to¸n - v. .v Môc ®Ých cña ph­¬ng ph¸p ph©n lo¹i nµy lµ ®Ó tÝnh to¸n, s¾p xÕp, vµ bè trÝ lao ®éng trong tõng nghiÖp vô chuyªn m«n, x¸c ®Þnh c¬ cÊu lao ®éng hîp lý tõ ®ã cã ph­¬ng ph¸p tr¶ l­¬ng vµ kÝch thÝch lao ®éng ®èi víi tõng lo¹i lao ®éng cña doanh nghiÖp . c. Ph©n lo¹i theo tr×nh ®é chuyªn m«n: Th«ng th­êng nh©n viªn trùc tiÕp kinh doanh th­¬ng m¹i cã 7 bËc - BËc 1 vµ bËc 2 phÇn lín gåm lao ®éng phæ th«ng, ch­a qua ®µo t¹o ë mét tr­êng líp nµo. - BËc 3 vµ bËc 4 bao gåm nh÷ng nh©n viªn ®· qua mét qu¸ tr×nh ®µo t¹o. - BËc 5 trë lªn lµ nh÷ng lao ®éng lµnh nghÒ cña doanh nghiÖp, cã tr×nh ®é kinh doanh cao. Lao ®éng gi¸n tiÕp kinh doanh th­¬ng m¹i còng ®­îc chia thµnh: nh©n viªn, chuyªn viªn,chuyªn viªn chÝnh, chuyªn viªn cao cÊp. Tãm l¹i, viÖc ph©n lo¹i lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i cã ý nghÜa quan träng trong qu¸ tr×nh tuyÓn chän,bè trÝ s¾p xÕp lao ®éng mét c¸ch khoa häc,nh»m ph¸t huy ®Çy ®ñ mäi kh¶ n¨ng lao ®éng cña ng­êi lao ®éng ,phèi kÕt hîp lao ®éng gi÷a c¸c c¸ nh©n trong qu¸ tr×nh lao ®éng nh»m kh«ng ngõng t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng, t¹o tiÒn ®Ò vËt chÊt ®Ó n©ng cao thu nhËp cho ng­êi lao ®éng. 7 Líp K36 A6 - Khoa QTDN
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 3.C¸c ph­¬ng ph¸p qu¶n lý lao ®éng th­êng ®­îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i . Ph­¬ng ph¸p qu¶n lý lµ tæng thÓ nh÷ng c¸ch thøc t¸c ®éng cã h­íng ®Õn ng­êi lao ®éng vµ tËp thÓ ng­êi lao ®éng nh»m ®¶m b¶o phèi hîp ho¹t ®éngcña hä trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô ®· ®Ò ra. Trong qu¸ tr×nh qu¶n lý lao ®éng, doanh nghiÖp cã thÓ sö dông nhiÒu ph­¬ng ph¸p qu¶n lý lao ®éng kh¸c nhau.C¨n cø vµo néi dung vµ ®Æc ®iÓm cña c¸c ph­¬ng ph¸p cã thÓ ph©n chia thµnh c¸c nhãm ph­¬ng ph¸p: 3.1Ph­¬ng ph¸p kinh tÕ C¸c ph­¬ng ph¸p kinh tÕ t¸c ®éng vµo ®èi t­îng qu¶n lý th«ng qua lîi Ých kinh tÕ ®Ó cho ®èi t­îng bÞ qu¶n trÞ tù lùa chän ph­¬ng ¸n ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ nhÊt trong ph¹m vi ho¹t ®éng cña nã.T¸c ®éng th«ng qua lîi Ých kinh tÕ chÝnh lµ t¹o ra ®éng lùc thóc ®Èy con ng­êi lao ®éng tÝch cùc. §éng lùc ®ã cµng lín nÕu nhËn thøc ®Çy ®ñ vµ kÕt hîp ®óng ®¾n c¸c lîi Ých tån t¹i kh¸ch quan trong doanh nghiÖp.MÆt m¹nh cña ph­¬ng ph¸p nµy chÝnh lµ t¸c ®éng vµo lîi Ých kinh tÕ cña ®èi t­îng qu¶n trÞ (lµ c¸ nh©n hoÆc tËp thÓ ng­êi lao ®éng ) xuÊt ph¸t tõ ®ã mµ hä lùa chän ph­¬ng ¸n ho¹t ®éng ,b¶o ®¶m lîi Ých chung còng ®­îc thùc hiÖn.§Æc ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ t¸c ®éng lªn ®èi t­îng qu¶n trÞ kh«ng b»ng c­ìng bøc hµnh chÝnh mµ b»ng lîi Ých tøc lµ nªu môc tiªu nhiÖm vô ®¹t ®­îc, ®­a ra nh÷ng ®iÒu kiÖn khuyÕn khÝch vÒ kinh tÕ, nh÷ng ph­¬ng thøc vËt chÊt cã thÓ huy ®éng ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô. Víi mét biÖn ph¸p kinh tÕ ®óng ®¾n, c¸c lîi Ých ®­îc thùc hiÖn tho¶ ®¸ng th× tËp thÓ con ng­êi trong doanh nghiÖp sÏ h¨ng h¸i lµm viÖc vµ nhiÖm vô chung sÏ ®­îc gi¶i quyÕt nhanh chãng,cã hiÖu qu¶.§©y lµ ph­¬ng ph¸p qu¶n trÞ tèt nhÊt ®Ó thùc hµnh tiÕt kiÖm vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ. 3.2 Ph­¬ng ph¸p hµnh chÝnh Ph­¬ng ph¸p hµnh chÝnh lµ c¸c ph­¬ng ph¸p t¸c ®éng dùa vµo mèi quan hÖ tæ chøc hÖ thèng qu¶n lý vµ kü thuËt cña doanh nghiÖp. C¸c ph­¬ng ph¸p hµnh chÝnh trong qu¶n trÞ kinh doanh chÝnh lµ c¸c t¸c ®éng trùc tiÕp cña chñ doanh nghiÖp lªn tËp thÓ ng­êi lao ®éng d­íi quyÒn b»ng c¸c quyÕt ®Þnh døt kho¸t, mang 8 Líp K36 A6 - Khoa QTDN
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. tÝnh b¾t buéc ®ßi hái ng­êi lao ®éng ph¶i chÊp hµnh nghiªm ngÆt nÕu vi ph¹m sÏ bÞ xö lý thÝch ®¸ng kÞp thêi. Vai trß cña c¸c ph­¬ng ph¸p hµnh chÝnh trong qu¶n trÞ kinh doanh rÊt to lín nã x¸c ®Þnh trËt tù kû c­¬ng lµm viÖc trong doanh nghiÖp, lµ kh©u nèi c¸c ph­¬ng ph¸p qu¶n trÞ kh¸c l¹i víi nhau vµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ®Æt ra trong doanh nghiÖp rÊt nhanh chãng. C¸c ph­¬ng ph¸p hµnh chÝnh t¸c ®éng vµo c¸c ®èi t­îng qu¶n trÞ theo hai h­íng. - T¸c ®éng vÒ mÆt tæ chøc vµ t¸c ®éng ®iÒu chØnh hµnh ®éng cña c¸c ®èi t­îng qu¶n trÞ. - T¸c ®éng hµnh chÝnh cã hiÖu lùc ngay khi ban hµnh quyÕt ®Þnh. V× vËy c¸c ph­¬ng ph¸p hµnh chÝnh nµy lµ hÕt søc cÇn thiÕt trong nh÷ng tr­êng hîp hÖ thèng qu¶n trÞ r¬i vµo t×nh huèng khã kh¨n, phøc t¹p. Tãm l¹i ph­¬ng ph¸p hµnh chÝnh lµ hoµn toµn cÇn thiÕt, kh«ng cã ph­¬ng ph¸p nµy th× kh«ng thÓ qu¶n trÞ doanh nghiÖp cã hiÖu qu¶. 3.3 Ph­¬ng ph¸p t©m lý x· héi Ph­¬ng ph¸p t©m lý x· héi lµ h­íng nh÷ng quyÕt ®Þnh ®Õn c¸c môc tiªu phï hîp víi tr×nh ®é nhËn thøc t©m lý t×nh c¶m cña con ng­êi. Sö dông ph­¬ng ph¸p nµy, ®ßi hái ng­êi l·nh ®¹o ph¶i ®i s©u t×m hiÓu ®Ó n¾m ®­îc t©m lý nguyÖn väng vµ së tr­êng cña ng­êi lao ®éng. Trªn c¬ së s¾p xÕp bè trÝ , sö dông hä ®¶m b¶o ph¸t huy hÕt tµi n¨ng s¸ng t¹o cña hä, trong nhiÒu tr­êng hîp ng­êi lao ®éng cßn lµm viÖc h¨ng say h¬n c¶ ®éng viªn kinh tÕ. 3.4 Ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc Ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc lµ ph­¬ng ph¸p sö dông h×nh thøc liªn kÕt c¸ nh©n tËp thÓ theo nh÷ng tiªu chuÈn vµ môc tiªu ®Ò ra trªn c¬ së ph©n tÝch vµ ®éng viªn tÝnh tù gi¸c, kh¶ n¨ng hîp t¸c cña tõng c¸ nh©n. Cã hai h×nh thøc c¬ b¶n ®éng viªn ng­êi lao ®éng ®ã lµ: ®éng viªn vËt chÊt vµ ®éng viªn tinh thÇn (khen th­ëng, b»ng khen, giÊy khen) Ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ gi¸o dôc chÝnh trÞ t­ t­ëng chung mµ cßn bao gåm c¶ gi¸o dôc quan niÖm nghÒ nghiÖp phong c¸ch lao ®éng, 9 Líp K36 A6 - Khoa QTDN
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ®Æc biÖt lµ quan ®iÓm ®æi míi c¶ c¸ch nghÜ, c¸ch lµm.. theo ph­¬ng thøc s¶n xuÊt kinh doanh míi, s¶n xuÊt g¾n liÒn víi thÞ tr­êng, chÊp nhËn c¹nh tranh lµnh m¹nh t¹o ra nhiÒu thuËn lîi cho doanh nghiÖp. 4.Vai trß cña lao ®éng ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh doanh nghiÖp th­¬ng m¹i Lao ®éng lµ yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu quyÕt ®Þnh ®Õn thµnh c«ng trong kinh doanh cña bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo.Dï lµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt hay kinh doanh th­¬ng m¹i, nÕu thiÕu ®i yÕu tè lao ®éng th× viÖc s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc Lao ®éng ®ãng vai trß rÊt quan träng trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i.Lao ®éng t¹o ra cña c¶i vËt chÊt cho doanh nghiÖp còng nh­ cho toµn x· héi. NÕu nh­ kh«ng cã lao ®éng th× qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng thÓ thù hiÖn ®­îc. Dï cho cã c¸c nguån lùc kh¸c nh­ ®Êt ®ai, tµi nguyªn, vèn, c¬ së vËt chÊt kü thuËt, khoa häc c«ng nghÖ sÏ kh«ng ®­îc sö dông vµ khai th¸c cã môc ®Ých nÕu nh­ kh«ng cã lao ®éng. Mét doanh nghiÖp mµ cã nguån lao ®éng dåi dµo, tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô cao.. sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp ph¸t triÓn m¹nh. Ngµy nay, víi sù ph¸t triÓn v­ît bËc cña khoa häc kü thuËt cïng víi sù bïng næ cña c«ng nghÖ th«ng tin(m¹ng m¸y tÝnh ..)th× lao ®éng th­¬ng m¹i cã xu h­íng gi¶m ®i.C¸c doanh nghiÖp ®ßi hái ngµy cµng kh¾t khe h¬n trong lÜnh vùc chuyªn m«n nghiÖp vô, n¨ng lùc tr×nh ®é.. cña ng­êi lao ®éng. II. HiÖu qu¶ sö dông lao ®éng trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i 1. Kh¸i niÖm vÒ hiÖu qu¶ HiÖu qu¶ lµ mèi t­¬ng quan so s¸nh gi÷a kÕt qu¶ ®¹t ®­îc theo môc tiªu ®· ®­îc x¸c ®Þnh víi chi phÝ bá ra ®Ó ®¹t ®ùoc môc tiªu ®ã. §Ó ho¹t ®éng, doanh nghiÖp th­¬ng m¹i ph¶i cã c¸c môc tiªu hµnh ®éng cña m×nh trong tõng thêi kú, ®ã cã thÓ lµ c¸c môc tiªu x· héi, còng cã thÓ lµ c¸c môc tiªu kinh tÕ cña chñ doanh nghiÖp vµ doanh nghiÖp lu«n t×m c¸ch ®Ó ®¹t c¸c môc tiªu ®ã víi chi phÝ thÊp nhÊt. §ã lµ hiÖu qu¶. HiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp gåm hai bé phËn: hiÖu qu¶ x· héi vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ. 10 Líp K36 A6 - Khoa QTDN
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. - HiÖu qu¶ x· héi lµ ®¹i l­îng ph¶n ¸nh møc ®é thùc hiÖn c¸c môc tiªu x· héi cña doanh nghiÖp hoÆc møc ®é ¶nh h­ëng cña c¸c kÕt qu¶ ®¹t ®­îc cña doanh nghiÖp ®Õn x· héi vµ m«i tr­êng. HiÖu qu¶ x· héi cña doanh nghiÖp th­¬ng m¹i th­êng ®­îc biÓu hiÖn qua møc ®é tho¶ m·n nhu cÇu vËt vµ tinh thÇn cña x· héi, gi¶i quyÕt viÖc lµm, c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lao ®éng, c¶i thiÖn vµ b¶o vÖ m«i tr­êng sinh th¸i. - HiÖu qu¶ kinh tÕ lµ hiÖu qu¶ chØ xÐt trªn ph­¬ng diÖn kinh tÕ cña ho¹t ®éng kinh doanh. Nã m« t¶ mèi t­¬ng quan gi÷a lîi Ých kinh tÕ mµ doanh nghiÖp ®¹t ®­îc víi chi phÝ ®· bá ra ®Ó ®¹t ®­îc lîi Ých ®ã. Thùc chÊt cña hiÖu qu¶ kinh tÕ lµ thùc hiÖn yªu cÇu cña quy luËt tiÕt kiÖm thêi gian, nã biÓu hiÖn tr×nh ®é sö dông c¸c nguån lùc cña doanh nghiÖp ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu ®· x¸c ®Þnh. Nãi quyÕt ®Þnh ®éng lùc ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn v¨n minh cña x· héi vµ n©ng cao ®êi sèng cña loµi ng­êi qua mäi thêi ®¹i. Chóng ta cã thÓ kh¸i qu¸t mèi t­¬ng quan gi÷a lîi Ých kinh tÕ vµ chi phÝ bá ra ®Ó cã lîi Ých ®ã b»ng hai c«ng thøc sau: - Mét lµ: HiÖu qu¶ lµ hiÖu sè gi÷a kÕt qu¶ vµ chi phÝ HQ = KQ - CF (1) Trong ®ã: HQ lµ hiÖu qu¶ ®¹t ®­îc trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh KQ lµ kÕt qu¶ ®¹t ®­îc trong thêi kú ®ã CF lµ chi phÝ ®· bá ra ®Ó ®¹t kÕt qu¶ §©y lµ hiÖu qu¶ tuyÖt ®èi, môc ®Ých so s¸nh ë ®©y lµ ®Ó thÊy ®­îc møc chªnh lÖch gi÷a kÕt qu¶ vµ chi phÝ, møc chªnh lÖch nµy cµng lín th× hiÖu qu¶ cµng cao. + ¦u ®iÓm: C¸ch so s¸nh nµy ®¬n gi¶n vµ dÔ tÝnh to¸n + Nh­îc ®iÓm: Cã mét sè nh­îc ®iÓm c¬ b¶n nh­ sau:  Kh«ng cho phÐp ®¸nh gi¸ chÊt l­îng ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp.  Kh«ng cã kh¶ n¨ng so s¸nh hiÖu qu¶ gi÷a c¸c thêi kú, gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi nhau.  Kh«ng ph¶n ¸nh ®­îc n¨ng lùc tiÒm tµng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶. 11 Líp K36 A6 - Khoa QTDN
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.  DÔ ®ång nhÊt hai ph¹m trï hiÖu qu¶ vµ kÕt qu¶. - Hai lµ: HiÖu qu¶ lµ tØ lÖ so s¸nh gi÷a kÕt qu¶ ®¹t ®­îc víi chi phÝ bá ra ®Ó ®¹t ®­îc kÕt qu¶ ®ã. §©y lµ chi phÝ t­¬ng ®èi. KQ HQ = (2) CF + ¦u ®iÓm: Kh¾c phôc nh­îc ®iÓm cña c«ng thøc (1) vµ cho phÐp ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ ë mäi gãc ®é kh¸c nhau. + Nh­îc ®iÓm: C¸ch ®¸nh gi¸ nµy kh¸ phøc t¹p, ®ßi hái ph¶i cã quan ®iÓm thèng nhÊt khi lùa chän hÖ thèng chØ tiªu ®o l­êng vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶. C¶ hai c¸ch tÝnh trªn ®Òu cã nh÷ng ­u nh­îc ®iÓm nªn trong khi ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña doanh nghiÖp ®Æc biÖt lµ cña doanh nghiÖp th­¬ng m¹i chóng ta ph¶i biÕt kÕt hîp c¶ hai ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ nªu trªn. HiÖu qu¶ kinh tÕ vµ hiÖu qu¶ x· héi cã mèi quan hÖ h÷u c¬ víi nhau, lµ hai mÆt cña mét vÊn ®Ò. Bëi vËy khi tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh còng nh­ khi ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng nµy cÇn xem xÐt c¶ hai mÆt nµy mét c¸ch ®ång bé. Kh«ng thÓ cã hiÖu qu¶ kinh tÕ mµ kh«ng cã hiÖu qu¶ x· héi, ng­îc l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ lµ c¬ së, lµ nÒn t¶ng cña hiÖu qu¶ x· héi. 2. Kh¸i niÖm vµ tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i 2.1. Kh¸i niÖm hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng Con ng­êi lµ mét trong nh÷ng yÕu tè kh¸ch quan kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. D­íi gãc ®é kinh tÕ, quan niÖm vÒ con ng­êi g¾n liÒn víi lao ®éng(lao ®éng lµ ho¹t ®éng gi÷a con ng­êi víi giíi tù nhiªn) lµ ®iÒu kiÖn tÊt yÕu ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Qu¸ tr×nh lao ®éng ®ång thêi lµ qu¸ tr×nh sö dông søc lao ®éng. Søc lao ®éng lµ n¨ng lùc lao ®éng cña con ng­êi, lµ toµn bé thÓ lùc vµ trÝ tuÖ cña con ng­êi. Sö dông lao ®éng chÝnh lµ qu¸ tr×nh vËn dông søc lao ®éng ®Ó t¹o ra s¶n phÈm theo c¸c môc tiªu s¶n xuÊt kinh doanh. Lµm thÕ nµo ®Ó sö dông lao ®éng cã hiÖu qu¶ lµ c©u hái th­êng trùc cña nh÷ng nhµ qu¶n lý vµ sö dông lao ®éng. Cho ®Õn ngµy nay cã nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng. 12 Líp K36 A6 - Khoa QTDN
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Theo quan ®iÓm cña Mac-Lªnin vÒ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng lµ sù so s¸nh kÕt qu¶ ®¹t ®­îc víi chi phÝ bá ra mét sè lao ®éng Ýt h¬n ®Ó ®¹t ®­îc kÕt qu¶ lao ®éng nhiÒu h¬n. CacMac chØ râ bÊt kú mét ph­¬ng thøc s¶n xuÊt liªn hiÖp nµo còng cÇn ph¶i cã hiÖu qu¶, ®ã lµ nguyªn t¾c cña liªn hiÖp s¶n xuÊt. M¸c viÕt: “Lao ®éng cã hiÖu qu¶ nã cÇn cã mét ph­¬ng thøc s¶n xuÊt , vµ nhÊn m¹nh r»ng “hiÖu qu¶ lao ®éng gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh, ph¸t triÓn s¶n xuÊt lµ ®Ó gi¶m chi phÝ cña con ng­êi, tÊt c¶ c¸c tiÕn bé khoa häc ®Òu nh»m ®¹t ®­îc môc tiªu ®ã. XuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm trªn M¸c ®· v¹ch ra b¶n chÊt cña hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng lµ tiÕt kiÖm vµ mäi sù tiÕt kiÖm suy cho cïng lµ tiÕt kiÖm thêi gian vµ h¬n thÕ n÷a tiÕt kiÖm thêi gian kh«ng chØ ë nh÷ng kh©u riªng biÖt mµ tiÕt kiÖm thêi gian cho toµn x· héi. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ khi gi¶i quyÕt bÊt cø viÖc g×, vÊn ®Ò thùc tiÔn nµo víi quan ®iÓm hiÖu qu¶ trªn, chóng ta lu«n ®øng tr­íc sù lùa chän c¸c ph­¬ng ¸n, c¸c t×nh huèng kh¸c nhau víi kh¶ n¨ng cho phÐp chóng ta cÇn ®¹t ®­îc c¸c ph­¬ng ¸n tèt nhÊt víi kÕt qu¶ lín nhÊt vµ chi phÝ nhá nhÊt vÒ lao ®éng. Theo quan ®iÓm cña F.W.Taylor th× “con ng­êi lµ mét c«ng cô lao ®éng”.Quan ®iÓm nµy cho r»ng: vÒ b¶n chÊt con ng­êi ®a sè kh«ng lµm viÖc, hä quan t©m nhiÒu ®Õn c¸i hä kiÕm ®­îc chø kh«ng ph¶i lµ c«ng viÖc mµ hä lµm, Ýt ng­êi muèn vµ lµm ®­îc nh÷ng c«ng viÖc ®ßi hái tÝnh s¸ng t¹o, ®éc lËp, tù kiÓm so¸t. V× thÕ ®Ó sö dông lao ®éng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ th× ph¶i ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c thùc tr¹ng lao ®éng t¹i doanh nghiÖp m×nh, ph¶i gi¸m s¸t vµ kiÓm tra chÆt chÏ nh÷ng ng­êi gióp viÖc, ph¶i ph©n chia c«ng viÖc ra tõng bé phËn ®¬n gi¶n lÆp ®i, lÆp l¹i, dÔ dµng häc ®­îc. - Con ng­êi cã thÓ chÞu ®ùng ®­îc c«ng viÖc rÊt nÆng nhäc, vÊt v¶ khi hä ®­îc tr¶ l­¬ng cao h¬n vµ cã thÓ tu©n theo møc s¶n xuÊt Ên ®Þnh.KÕt qu¶ nh­ ta ®· biÕt , nhê cã ph­¬ng ph¸p khoa häc øng dông trong ®Þnh møc vµ tæ chøc lao ®éng mµ n¨ng suÊt lao ®éng ®· t¨ng lªn, nh­ng sù bãc lét c«ng nh©n còng ®ång thêi víi chÕ ®é tªn gäi lµ “chÕ ®é v¾t kiÖt må h«i”.¤ng còng ñng hé viÖc khuyÕn khÝch lao ®éng b»ng tiÒn lµ cÇn thiÕt ®Ó hä s½n sµng lµm viÖc nh­ mäi ng­êi cã kû luËt. 13 Líp K36 A6 - Khoa QTDN
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. - Theo quan ®iÓm cña Nayo cho r»ng “con ng­êi muèn ®­îc c­ xö nh­ nh÷ng con ng­êi” Theo «ng vÒ b¶n chÊt con ng­êi lµ mét thµnh viªn trong tËp thÓ, vÞ trÝ vµ thµnh tùu cña tËp thÓ cã ý nghÜa v« cïng quan träng ®èi víi anh ta lµ lîi Ých c¸ nh©n, anh ta hµnh ®éng t×nh c¶m h¬n lµ lý chÝ, hä muèn c¶m thÊy cã Ých vµ quan träng, muèn tham gia vµo c«ng viÖc chung vµ ®­îc nh×n nhËn nh­ mét con ng­êi.V× vËy muèn khuyÕn khÝch lao ®éng, con ng­êi lµm viÖc cÇn thÊy ®­îc nhu cÇu cña hä quan träng h¬n tiÒn. ChÝnh v× vËy,ng­êi sö dông lao ®éng ph¶i lµm sao ®Ó ng­êi lao ®éng lu«n lu«n c¶m thÊy m×nh cã Ých vµ quan träng.Tøc lµ ph¶i t¹o ra bÇu kh«ng khÝ tèt h¬n d©n chñ h¬n vµ l¾ng nghe ý kiÕn cña hä. Theo quan ®iÓm “con ng­êi lµ tiÒm n¨ng cÇn ®­îc khai th¸c vµ lµm cho ph¸t triÓn “cho r»ng: B¶n chÊt con ng­êi lµ kh«ng ph¶i kh«ng muèn lµm viÖc.Hä muèn gãp phÇn thùc hiÖn c¸c môc tiªu, hä cã n¨ng lùc ®éc lËp s¸ng t¹o.ChÝnh s¸ch qu¶n lý ph¶i ®éng viªn khuyÕn khÝch con ng­êi ®em hÕt søc cña hä vµo c«ng viÖc chung, më réng quyÒn ®éc lËp vµ tù kiÓm so¸t cña hä sÏ cã lîi cho viÖc khai th¸c c¸c tiÒm n¨ng quan träng.Tõ c¸ch tiÕp cËn trªn ta cã thÓ hiÓu kh¸i niÖm hiÖu qu¶ lao ®éng nh­ sau: + Theo nghÜa hÑp : hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng lµ kÕt qña mang l¹i tõ c¸c m« h×nh , c¸c chÝnh s¸ch qu¶n lý vµ sö dông lao ®éng.KÕt qu¶ lao ®éng ®¹t ®­îc lµ doanh thu lîi nhuËn mµ doanh nghiÖp cã thÓ ®¹t ®­îc tõ kinh doanh vµ viÖc tæ chøc, qu¶n lý lao ®éng, cã thÓ lµ kh¶ n¨ng t¹o viÖc lµm cña mçi doanh nghiÖp. + Theo nghÜa réng HiÖu qu¶ sö dông lao ®éng cßn bao hµm thªm kh¶ n¨ng sö dông lao ®éng ®óng ngµnh, ®óng nghÒ ®¶m b¶o søc kháe, ®¶m b¶o an toµn cho ng­êi lao ®éng, lµ møc ®é chÊp hµnh nghiªm chØnh kû luËt lao ®éng, kh¶ n¨ng s¸ng kiÕn c¶i tiÕn kü thuËt ë mçi ng­êi lao ®éng, ®ã lµ kh¶ n¨ng ®¶m b¶o c«ng b»ng cho ng­êi lao ®éng. Tãm l¹i muèn sö dông lao ®éng cã hiÖu qu¶ th× ng­êi qu¶n lý ph¶i tù biÕt ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c thùc tr¹ng t¹i doanh nghiÖp m×nh, tõ ®ã cã nh÷ng biÖn ph¸p chÝnh s¸ch ®èi víi ng­êi lao ®éng th× míi n©ng cao ®­îc n¨ng suÊt lao ®éng, viÖc sö dông lao ®éng thùc sù cã hiÖu qu¶. 14 Líp K36 A6 - Khoa QTDN
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2.2. Tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i HiÖu qu¶ sö dông lao ®éng trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i ®­îc ®¸nh gi¸ qua mét hÖ thèng chØ tiªu nhÊt ®Þnh. Nh÷ng chØ tiªu nµy bÞ lÖ thuéc bëi c¸c môc tiªu ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp trong tõng thêi kú. Bëi vËy khi ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng ph¶i c¨n cø vµo môc tiªu cña doanh nghiÖp vµ cña ng­êi lao ®éng. Môc tiªu mµ doanh nghiÖp ®Æt ra cho m×nh lu«n thay ®æi theo thêi gian, ®ång thêi còng thay ®æi c¶ c¸c nh×n nhËn vµ quan ®iÓm ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶. Nh­ng ch×n chung tÊt c¶ c¸c môc tiªu ®Òu nh»m ®¶m b¶o tÝnh æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña doanh nghiÖp. Do vËy ®Ó ®¸nh gi¸ ®­îc hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng tèt nhÊt th× ph¶i dùa vµo kÕt qu¶ kinh doanh hay dùa vµo lîi nhuËn mµ doanh nghiÖp ®¹t ®­îc trong thÕ æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng. MÆc dï vËy kh«ng ph¶i lîi nhuËn mµ doanh nghiÖp ®¹t ®­îc cµng cao th× cã nghÜa lµ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng tèt v× nÕu viÖc tr¶ l­¬ng còng nh­ c¸c ®·i ngé kh¸c ch­a tho¶ ®¸ng th× sö dông lao ®éng ch­a mang l¹i hiÖu qu¶ tèt. V× vËy khi ph©n tÝch ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng cña doanh nghiÖp, cÇn ph¶i ®Æt nã trong mèi quan hÖ gi÷a lîi Ých cña ng­êi lao ®éng víi kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®¹t ®­îc vµ chi phÝ bá ra ®Ó ®¹t ®­îc kÕt qu¶ ®ã. 3. Sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i. Cã thÓ nãi trong c¸c yÕu tè nguån lùc cña doanh nghiÖp th× yÕu tè con ng­êi lµ khã sö dông nhÊt. Ph¶i lµm nh­ thÕ nµo ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng trong doanh nghiÖp lµ vÊn ®Ò nan gi¶i cña bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo. Trong doanh nghiÖp, môc tiªu hµng ®Çu lµ ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ kinh doanh cao. Vµ ®Ó ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp kh«ng bÞ gi¶m sót cÇn ph¶i sö dông lao ®éng mét c¸ch hîp lý, khoa häc. NÕu sö dông nguån lao ®éng kh«ng hîp lý, viÖc bè trÝ lao ®éng kh«ng ®óng chøc n¨ng cña tõng ng­êi sÏ g©y ra t©m lý ch¸n n¶n, kh«ng nhiÖt t×nh víi c«ng viÖc ®­îc giao dÉn ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh thÊp vµ sÏ dÉn tíi sù gi¶m sót vÒ tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò kh¸c cña doanh nghiÖp. 15 Líp K36 A6 - Khoa QTDN
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng sÏ gãp phÇn tiÕt kiÖm chi phÝ lao ®éng sèng, tiÕt kiÖm thêi gian lao ®éng, gi¶m thêi gian khÊu hao tµi s¶n cña doanh nghiÖp, t¨ng c­êng kû luËt lao ®éng… dÉn tíi gi¶m gi¸ thµnh s¶n xuÊt dÉn ®Õn t¨ng doanh thu vµ gióp doanh nghiÖp më réng thÞ phÇn, c¹nh tranh thµnh c«ng trªn thÞ tr­êng. MÆt kh¸c, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng lµ ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o kh«ng ngõng c¶i thiÖn vµ n©ng cao ®êi sèng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn, t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ, khuyÕn khÝch n¨ng lùc s¸ng t¹o cña ng­êi lao ®éng, thóc ®Èy ng­êi lao ®éng c¶ vÒ mÆt vËt chÊt vµ tinh thÇn. Con ng­êi lµ bé phËn chñ yÕu ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh suy cho cïng còng lµ ®Ó phôc vô lîi Ých con ng­êi. Trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i hiÖn nay, yÕu tè con ng­êi ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh ®èi íi sù thµnh b¹ cña c¶ doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy ®µo t¹o, ph¸t triÓn vµ sö dông lao ®éng cã hiÖu qu¶ yÕu tè sèng cßn cña mäi doanh nghiÖp. Nãi ®Õn sö dông lao ®éng lµ nãi ®Õn viÖc qu¶n lý vµ sö dông con ng­êi. Con ng­êi lu«n ph¸t triÓn vµ thay ®æi cã t­ duy, hµnh ®éng cô thÓ trong tõng hoµn c¶nh cô thÓ. V× vËy, ph¶i lµm sao ®Ó n¾m b¾t ®­îc nh÷ng thay ®æi, t­ duy, ý thøc cña con ng­êi hay nãi c¸ch kh¸c lµ n¾m b¾t ®­îc nhu cÇu cña ng­êi lao ®éng th× ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh míi ®¹t hiÖu qu¶ cao. Tãm l¹i, viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng lµ viÖc lµm hÕt søc quan träng vµ cÇn thiÕt ®èi víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp. Bëi v× sö dông lao ®éng cã hiÖu qu¶ sÏ gióp doanh nghiÖp lµm ¨n kinh doanh tèt, gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, khÊu hao nhanh TSC§… ®iÒu ®ã sÏ gióp doanh nghiÖp ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng vµ më réng thÞ phÇn t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi c¸c ®èi thñ trªn thÞ tr­êng. 4. HÖ thèng chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i. a. ChØ tiªu n¨ng suÊt lao ®éng C«ng thøc x¸c ®Þnh: M W= NV 16 Líp K36 A6 - Khoa QTDN
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Trong ®ã: W: N¨ng suÊt lao ®éng cña mét nh©n viªn M: Doanh thu thuÇn ®¹t ®­îc trong kú NV: Sè nh©n viªn kinh doanh b×nh qu©n trong kú Sè nh©n viªn kinh doanh b×nh qu©n trong kú ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c«ng thøc sau: NV1/2 + NV2 + NV3 + NV4 + NV5/2 NV = 4 NV1: Sè nh©n viªn trong quý I NV2: Sè nh©n viªn trong quý II NV3: Sè nh©n viªn trong quý III NV4: Sè nh©n viªn trong quý IV NV5: Sè nh©n viªn cuèi quý IV ChØ tiªu n¨ng suÊt lao ®éng ph¶n ¸nh n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh cña mét lao ®éng. Mét lao ®éng trong kú t¹o ra bao nhiªu ®ång doanh thu. Nã ®­îc biÓu hiÖn b»ng doanh thu b×nh qu©n cña mét lao ®éng ®¹t ®­îc trong kú. b. ChØ tiªu vÒ kh¶ n¨ng sinh lêi cña mét nh©n viªn. Lîi nhuËn b×nh qu©n cña mét ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng cña doanh nghiÖp.Mét doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶ khi doanh nghiÖp ®ã t¹o ra nhiÒu doanh thu, lîi nhuËn. C«ng thøc x¸c ®Þnh chØ tiªu: LN LN  HQ NV NV LN HQ Trong ®ã: lµ kh¶ n¨ng sinh lêi cña mét nh©n viªn NV LN : lîi nhuËn thuÇn cña doanh nghiÖp NV: sè nh©n viªn b×nh qu©n ChØ tiªu nµy nh»m ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng cña doanh nghiÖp. khi chØ tiªu nµy cµng cao th× hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng cµng cao vµ ng­îc l¹i. 17 Líp K36 A6 - Khoa QTDN
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. c. ChØ tiªu vÒ hiÖu qu¶ sö dông chi phÝ tiÒn l­¬ng (hay møc doanh sè b¸n ra trªn mét ®¬n vÞ tiÒn l­¬ng). M M  HQ QL QL Trong ®ã: M HQ QL : HiÖu qu¶ sö dông chi phÝ tiÒn l¬ng M: Doanh thu thuÇn ®¹t ®­îc trong kú QL: Tæng quü l­¬ng ChØ tiªu nµy cho biÕt ®Ó thùc hiÖn mét ®ång doanh thu b¸n hµng th× cÇn chi bao nhiªu ®ång l­¬ng. ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh møc doanh thu ®¹t ®­îc trªn mét ®ång chi phÝ tiÒn l­¬ng. ChØ tiªu nµy cµng lín th× hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng cµng cao. Ngoµi ra cßn cã thÓ sö dông chØ tiªu vÒ tØ suÊt chi phÝ tiÒn l­¬ng nh­ sau: QL TØ suÊt chi phÝ tiÒn l­¬ng = x 100 M d. ChØ tiªu hiÖu suÊt tiÒn l­¬ng (hay møc doanh sè b¸n ra trªn mét ®¬n vÞ tiÒn l­¬ng) ChØ tiªu nµy ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: LN LN  HQ QL QL Trong ®ã: LN HQ : lµ hiÖu suÊt tiÒn l­¬ng QL LN: lµ lîi nhuËn thuÇn trong kú QL : lµ tæng quü l­¬ng §©y lµ chØ tiªu chÊt l­îng. ChØ tiªu nµy cho ta biÕt lµ mét ®ång tiÒn l­¬ng bá ra th× ®em l¹i bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. HiÖu suÊt tiÒn l­¬ng t¨ng lªn khi lîi nhuËn thuÇn t¨ng víi nhÞp ®é cao h¬n nhÞp ®é t¨ng cña tiÒn l­¬ng. III. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng 1. M«i tr­êng bªn ngoµi 18 Líp K36 A6 - Khoa QTDN
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §ã lµ toµn bé c¸c t¸c nh©n bªn ngoµi doanh nghiÖp cã liªn quan vµ cã ¶nh h­ëng tíi qu¸ tr×nh tån t¹i, vËn hµnh vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp.Nã bao gåm: a.ChÝnh trÞ vµ luËt ph¸p Sù æn ®Þnh hay bÊt æn vÒ mÆt chÝnh trÞ, x· héi, còng lµ nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng lín ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ kÕt qu¶ kinh ®oanh cña doanh nghiÖp.HÖ thèng chÝnh trÞ vµ c¸c quan ®iÓm vÒ chÝnh trÞ luËt ph¸p suy cho cïng t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn ph¹m vi lÜnh vùc mÆt hµng...®èi t¸c kinh doanh.C¸c cuéc xung ®ét lín hay nhá vÒ néi bé trong c¸c quèc gia vµ gi÷a c¸c quèc gia sÏ dÉn tíi sù thay ®æi lín, lµm ph¸ vì nh÷ng quan hÖ kinh doanh truyÒn thèng, lµm thay ®æi hÖ thèng vËn t¶i vµ chuyÓn h­íng phôc vô tiªu dïng d©n c­ sang phôc vô tiªu dïng chiÕn tranh. Nh­ thÕ v« h×nh chung ®· lµm ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng cña c«ng ty,¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng. b. M«i tr­êng tù nhiªn vµ c¬ së h¹ tÇng Víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc, con ng­êi cµng nhËn thøc ra r»ng hä lµ mét bé phËn kh«ng thÓ t¸ch rêi cña giíi tù nhiªn vµ giíi tù nhiªn cã vai trß quan träng nh­ lµ mét th©n thÓ thø hai cña con ng­êi. Nhu cÇu c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc, c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn sinh ho¹t gÇn gòi víi thiªn nhiªn chèng « nhiÔm m«i tr­êng ®· trë thµnh mét nhu cÇu bøc xóc phæ biÕn trong c¸c nhµ qu¶n trÞ vµ c«ng nh©n viªn cña doanh nghiÖp. C¸c phßng lµm viÖc tho¸ng m¸t s¹ch sÏ, nh÷ng khu«n viªn c©y xanh s¹ch, c¬ së h¹ tÇng tèt sÏ t¹o ra m«i tr­êng thuËn lîi gi÷ g×n søc khoÎ vµ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. Ng­îc l¹i ®iÒu kiÖn lµm viÖc ån µo , « nhiÔm m«i tr­êng .. sÏ t¹o ra øc chÕ, t©m tr¹ng dÔ bÞ kÝch thÝch, quan hÖ x· héi sÏ bÞ tæn th­¬ng, m©u thuÉn x· héi dÔ bÞ tÝch tô, bïng næ do ®ã sÏ ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng. c. M«i tr­êng kü thuËt vµ c«ng nghÖ yÕu tè kü thuËt vµ c«ng nghÖ lµm c¬ së cho yÕu tè kinh tÕ lµ søc m¹nh dÉn tíi sù ra ®êi cña s¶n phÈm míi sÏ t¸c ®éng ®Õn m« thøc tiªu thô vµ hÖ thèng b¸n hµng. Sù ph¸t triÓn vÒ kü thuËt vµ c«ng nghÖ buéc ng­êi lao ®éng ph¶i b¾t kÞp tiÕn ®é, kh«ng ph¶i lao ®éng nµo trong doanh nghiÖp còng theo kÞp sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ, cho nªn viÖc sö dông lao ®éng nh­ thÕ nµo cho hîp lý, kh«ng g©y t×nh tr¹ng thõa hay thiÕu lao ®éng, g©y ®×nh trÖ s¶n xuÊt lµ c«ng 19 Líp K36 A6 - Khoa QTDN
nguon tai.lieu . vn