Xem mẫu
- ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
KHOA KINH TẾ - LUẬT
ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
2010
VẤN ĐỀ LÀM VIỆC NHÓM CỦA SINH VIÊN
KHOA KINH TẾ - LUẬT
Giáo viên hướng dẫn Nhóm sinh viên thực hiện:
PGS.TS PHẠM ĐÌNH NGHIỆM 1. Lê Ngọc Hạnh K084040500
2. Đoàn Quốc Huy K084050936
3. Phan Nữ Quỳnh Mơ K084040533
4. Lã Văn Thọ K084040573
Lê Ngọc Hạnh
TP. Hồ Chí Minh – 12 /2009
NHÓM KT28
1/13/2010
- January 13, 2010 VẤN ĐỀ LÀM VIỆC NHÓM CỦA SINH VIÊN KHOA KINH TẾ - LUẬT
Lời cảm ơn
Trong những năm qua, công cuộc cải cách nền giáo dục nước nhà và việc đổi mới
phương pháp dạy và học diễn ra mạnh mẽ. Điều đó đã mang lại cho nền giáo dục nước
nhà một bộ mặt mới và thể hiện chủ đường lối đúng đắn của nhà nước ta. Tuy nhiên,
vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề cần phải xem xét xung quanh phương pháp dạy và học của
sinh viên Việt Nam.
Với mong muốn tìm hiểu thực tế những gì còn tồn tại trong vấn đề làm việc nhóm
của sinh viên, hy vọng đóng góp một phần nhỏ bé của mình để làm sáng tỏ vấn đề tưởng
chừng như rất quen thuộc này chúng em đã quyết định lưa chọn đề tài “ Vấn đề làm việc
nhóm của sinh viên Khoa Kinh Tế-Luật ĐHQG.TP HỒ CHÍ MINH. Sau một thời gian
nghiên cứu tìm hiểu, tới hôm nay đề tài đã được hoàn thành. Điều đầu tiên, chúng tôi xin
gửi lời cảm ơn chân thành tới các thầy cô đang giảng dạy tại Khoa Kinh Tế- ĐHQG.TP
HỒ CHÍ MINH. Đặc biệt là những thầy đã trực tiếp hướng dẫn giúp đỡ tận tình để đề
tài được hoàn thành: PGS.TS Phạm Đình Nghiệm, ThS Lâm Tường Thoại. Cũng xin gửi
lời cảm ơn sâu sắc tới các anh chị, các bạn sinh viên tai Khoa đã nhiệt tình giúp đỡ chúng
tôi trong quá trình khảo sát, đồng thời cũng đã thẳng thắn đóng góp những ý kiến hết sức
cần thiết và quý báu để giúp chúng tôi sớm hoàn tất đề tài.
Tât cả những nội dung mà chúng tôi trình bày trong đề tài này có thể còn chưa đầy
đủ, thậm chí là có đôi chỗ chưa thật chính xác về một vấn đề đầy tính phức tạp. Bởi vậy
một lần nữa rất mong có được sự đóng góp ý kiến nhận xét của thầy,cô và các bạn để
đề tài hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
NHÓM KT28 | ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU BỘ MÔN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC 2
- January 13, 2010 VẤN ĐỀ LÀM VIỆC NHÓM CỦA SINH VIÊN KHOA KINH TẾ - LUẬT
Tóm tắt đề tài
Đề tài “Vấn đề làm việc nhóm của sinh viên Khoa kinh tế Luật -ĐHQG
TPHCM” được phôi thai, nhen nhóm không phải từ một ý tưởng ngẫu nhiên mà được
đưa ra từ chính những băn khoăn trăn trở. Những vấn đề mà chính nhóm của chúng tôi
gặp phải trong quá trình làm việc từ khi vào ĐH và cùng với bao suy nghĩ, bao trăn trở
mong muốn một hình ảnh mới đẹp hơn tươi sáng hơn cho bức tranh giáo dục đại học,
làm sao để sinh viên không chỉ giỏi cả về chuyên môn, đồng thời lại phải thành thạo
những kỹ năng mềm để đáp ứng kịp nhu cầu xã hội. Kỹ năng làm việc nhóm là một
trong những kỹ năng rất cần thiết mà sinh viên không thể thiếu trong học tập cũng như
cho việc làm về sau, chúng tôi nhìn nhận vấn đề một cách nghiêm túc bởi nó liên quan
trực tiếp tới quyền lợi của những sinh viên và xem thực trạng làm việc nhóm của sinh
viên Khoa kinh tế- Luật làm điểm khởi đầu cho quyết định thực hiện đề tài vấn đề làm
việc nhóm của sinh viên Khoa kinh tế Luật- ĐHQG TPHCM.
Làm việc nhóm đã và đang phát triển nhanh chóng ở hầu hết các nền giáo dục các
nước trên thế giới và ở nhiều cấp bậc khác nhau. Hiệu quả cao trong công việc, lợi ích
mà nó mang lại cũng như sự du nhập của phương pháp này vào Việt Nam đã được kiểm
chứng bằng lịch sử hình thành nên phương pháp này. Như vậy nếu chúng ta khắc phục
những vấn đề còn tồn tại và nâng cao được hiêu quả làm việc nhóm, thì sinh viên sẽ
không chỉ có được kiên thức mà còn rất nhiều điều khác mà làm việc nhóm mang lại.
Tuy nhiên, đề tài của chúng tôi không chỉ dừng lại ở việc chỉ ra những bất cập này
cũng như nêu ra những yếu tố ảnh hưởng tới vấn đề làm việc nhóm. Trọng tâm của đề
tài chính là đề ra nhưng giải pháp hợp lý cho vấn đề làm việc nhóm hiện nay tại Khoa.
Từ đó, chúng tôi mạnh dạn đề ra một mô hình hết sức khả thi vừa giúp sinh viên tiệp
cận thực tế tại doanh nghiệp lại vừa nâng cao khả năng làm việc nhóm.
Với tất cả những vấn đề được đặt ra và giải quyết trong đề tài, chúng tôi mong muốn
góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy của Khoa Kinh Tế trước các yêu cầu của doanh
nghiệp về những kỹ năng giải quyết vấn đề của sinh viên, bên cạnh đó chúng tôi cũng
mong muốn biến quá trình dạy học thành quá trình tự học, lấy sinh viên làm trung tâm. Đề
tài của chúng tôi một lần nữa nêu lên những mong muốn của sinh viên đó là cùng sự cố
gắng của sinh viên đồng thời là sự giúp đỡ về vật chất cũng như là sự chỉ dẫn của các
thầy cô trong quá trình giảng dạy sẽ nâng cao được hiẹu quả làm việc nhóm từ đó nâng cao
chất lượng giáo dục, đó cũng là mục tiêu mà toàn xã hội mong muốn.
NHÓM KT28 | ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU BỘ MÔN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC 3
- January 13, 2010 VẤN ĐỀ LÀM VIỆC NHÓM CỦA SINH VIÊN KHOA KINH TẾ - LUẬT
MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU…………………………………………………………………………
1.Lý do chọn đề tài..............................................................................................................8
2. Mục đích của đề tài........................................................................................................8
3.Nhiệm vụ của đề tài........................................................................................................9
4. Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong đề tài...............................................9
5. Cấu trúc của đề tài.........................................................................................................9
6.Tổng quan về đề tài......................................................................................................10
1.Lịch sử quá trình hình thành phương pháp làm việc theo nhóm.............................13
2. Khái quát về làm việc nhóm.......................................................................................14
3.Quá trình phát triển nhóm làm việc............................................................................16
4.Tiêu chuẩn đánh giá nhóm làm việc hiệu quả...........................................................19
5.Các yếu tố tác động tới hiệu quả của nhóm làm việc.............................................20
2.Thực trạng về vấn đề làm việc nhóm của sinh viên. ..............................................23
3.Hiệu quả làm việc nhóm và các yếu tố tác động đến nó........................................37
3.1. Yếu tố chủ quan...............................................37
3.2.Yếu tố khách quan .............................................44
4. Kết luận.........................................................................................................................53
3.Đề xuất giải pháp dành cho nhà trường....................................................................54
3.1. Sơ lược qua về môn Kỹ năng làm việc nhóm......................54
3.2.Giải pháp cho môn học Kỹ năng làm việc nhóm....................54
3.3.Mô hình giảng dạy và rèn luyện môn học Kỹ năng làm việc nhóm....56
4. Đề xuất giải pháp dành cho giảng viên......................................................................61
5. Giải pháp dành cho sinh viên.......................................................................................64
KẾT LUẬN.
Mục lục các hình và bảng
Mục lục các hình
NHÓM KT28 | ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU BỘ MÔN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC 4
- January 13, 2010 VẤN ĐỀ LÀM VIỆC NHÓM CỦA SINH VIÊN KHOA KINH TẾ - LUẬT
Hình 1.1 Các giai đoạn phát triển của nhóm.
Hình 1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả nhóm.
Hình 2.1. Mức độ ưa thích làm việc nhóm của sinh viên Khoa Kinh Tế-Luật
Hình 2.2.Mức độ thường xuyên làm việc nhóm trong học tập của sv Khoa Kinh Tế-
Luật.
Hình 2.3. Mức độ thường xuyên nêu ý kiến khi làm việc nhóm
Hình 2.4. Mục tiêu hướng tới khi làm việc nhóm
Hình 2.5. Đánh giá về cách thức hoạt động nhóm của sinh viên Khoa Kinh Tế
Hình 2.6. Đánh giá về việc họp rút kinh nghiệm khi hoàn thành công việc
Hình 2.7. Đánh giá về thái độ làm việc của nhóm
Hình 2.8. Mức độ thường xuyên xảy ra mâu thuẫn của nhóm
Hình 2.9. Đánh giá chung về mức độ hiệu quả làm việc nhóm
Hình 2.10. Đánh giá về chất lượng công việc và lượng kiến thức thu được khi làm
nhóm
Hình 2.11. Đánh giá về mức độ đóng góp của các thành viên trong nhóm
Hình 2.12. Thái độ yêu thích ở các vị trí trong nhóm
Hình 2.13. Biểu đồ kết hợp 2 yêu tố “hiệu quả làm việc nhóm” và “điểm số”
Hình 2.14. Mức độ hài lòng về nhóm trưởng của sinh viên Khoa Kinh Tế-Luật
Hình 2.15. Biểu đồ kết hợp giữa 2 yếu tố “quy mô nhóm” và “hiệu quả làm việc của
nhóm”
Hình 2.16 Biểu đồ thể hiện mức độ đoàn kết trong nội bộ nhóm.
Hình 2.17 Biểu đồ thể hiện mối quan hệ giữa 2 yếu tố mức độ đoàn kết và hiệu quả
làm việc nhóm
NHÓM KT28 | ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU BỘ MÔN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC 5
- January 13, 2010 VẤN ĐỀ LÀM VIỆC NHÓM CỦA SINH VIÊN KHOA KINH TẾ - LUẬT
Mục lục các bảng.
Bảng 1.1. 10 tiêu chí đánh giá sự “chín muồi” của nhóm làm việc
Bảng 1.2. Những tác động của quy mô lên nhóm làm việc.
Bảng 2.1 Tần suất kết hợp yếu tố ngành học và mức độ thường xuyên làm việc nhóm
Bảng 2.2. Tần suất kết hợp 2 yếu tố giữa mức độ đóng góp và thái độ yêu thích ở các
vị trí.
Bảng 2.3. Kiểm định chi bình phương 2 yếu tố giữa mức độ đóng góp và thái độ yêu
thích ở các vị trí
Bảng 2.4. Tần suất 2 yếu tố giữa mức độ đóng góp và mức độ thường xuyên nêu ý
kiến
Bảng 2.5. Tần suất 2 yếu tố giữa mức độ đóng góp và mức độ thường xuyên bảo vệ ý
kiến
Bảng 2.6. Kiểm định chi bình phương “mức độ nêu ý kiến” và “mức độ đóng góp”
Bảng 2.7. Kiểm định chi bình phương “mức độ bảo vệ ý kiến” và “mức độ đóng góp”
Bảng 2.8. Kiểm định chi bình phương 2 yếu tố giữa hiệu quả làm việc nhóm và điểm
số
Bảng 2.9. Tần suất 2 yếu tố giữa cách thức làm việc nhóm và hiệu quả làm việc nhóm
Bảng 2.10. Kiểm định chi bình phương “cách thức hoạt động” và “hiệu quả hoạt động”
Bảng 2.11. Tần suất giữa 2 yếu tố “mức độ hài lòng về nhóm trưởng” và “cách thức
làm việc của nhóm”
Bảng 2.12. Tần suất giữa 2 yếu tố “mức độ hài lòng về nhóm trưởng” và “hiệu quả
làm việc của nhóm”
Bảng 2.13 Kiểm định chi bình phương 2 yếu tố giữa mức độ đoàn kết và hiệu quả làm
việc nhóm
NHÓM KT28 | ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU BỘ MÔN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC 6
- January 13, 2010 VẤN ĐỀ LÀM VIỆC NHÓM CỦA SINH VIÊN KHOA KINH TẾ - LUẬT
PHẦN MỞ ĐẦU
NHÓM KT28 | ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU BỘ MÔN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC 7
- January 13, 2010 VẤN ĐỀ LÀM VIỆC NHÓM CỦA SINH VIÊN KHOA KINH TẾ - LUẬT
1. Lý do chọn đề tài
Qúa trình hội nhập quốc tế của Việt Nam hiện nay đang đứng trước muôn vàn thời
cơ và thách thức, điều này đề ra nhu cầu cấp thiết cho nền giáo dục Việt Nam trong
việc nâng cao chất lượng đào tạo và bồi dưỡng nhân tài. Song song với việc nâng cao
chất lượng trong việc đào tạo thì sinh viên cũng là đối tượng cần phải năng động và
sáng tạo để tiếp thu những kiến thức , phương pháp học tập mới mẻ . Ở bậc đại học
thì phương pháp làm việc theo nhóm được biết đến như là một phương pháp học tập
khá phổ biến. Ngày nay, kỹ năng làm việc nhóm gần như không thể tách rời với sinh
viên, đặc biệt là sinh viên khối ngành kinh tế, nó có thể coi như là hành trang mang theo
khi sinh viên ra trường. Nó đã trở thành một trong những tố chất quan trọng đối với
những ứng viên muốn thành công. Các doanh nghiệp tuyển nhân viên luôn yêu cầu ứng
viên có khả năng làm việc theo nhóm. Đây cũng là lý do mà rất nhiều các công ty hiện
nay, đặc biệt là các công ty nước ngoài yêu cầu ứng viên phải có khả năng làm việc
theo nhóm.
Khoa kinh tế - ĐHQG TPHCM với khoảng 7000 sinh viên thuộc khối ngành kinh
tế cũng đã đưa mô hình làm việc theo nhóm vào trong quá trình học tập. Tuy nhiên đa
phần các sinh viên từ bậc trung học phổ thông lên bậc ĐH đều không thích ứng kịp với
cách học và làm việc nhóm, bên cạnh đó một số khác, tuy đã tham gia làm việc nhóm
nhưng không tìm thấy được sự thích thú trong công việc cũng như không tạo ra được
hiệu quả trong công việc của nhóm. Có một kỹ làm việc nhóm tốt là hết sức cần thiết
với sinh viên Khoa kinh tế, vì vậy việc nghiên cứu tìm hiểu về tình hình làm việc theo
nhóm của sinh viên Khoa Kinh Tế là không thể chậm trễ.
Những lý do trên là động lực thôi thúc chúng tôi đăng ký thực hiện đề tài NCKH :
“ VẤN ĐỀ LÀM VIỆC NHÓM CỦA SINH VIÊN KHOA KINH TẾ -LUẬT ĐHQG
TPHCM”
2. Mục đích của đề tài
NHÓM KT28 | ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU BỘ MÔN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC 8
- January 13, 2010 VẤN ĐỀ LÀM VIỆC NHÓM CỦA SINH VIÊN KHOA KINH TẾ - LUẬT
Đề tài được nghiên cứu với mục đích sau đây:
- Khuyến khích sinh viên khoa kinh tế luật ĐHQG TPHCM làm việc và học tập theo
nhóm.
- Nâng cao kỹ năng làm việc nhóm của sinh viên khoa kinh tế luật ĐHQG TPHCM
bằng cách tìm ra phương pháp học tập và hoạt động theo nhóm phù hợp trong môi
trường ĐH nhằm giúp sinh viên phát huy được năng lực của mỗi cá nhân. Từ đó làm
nền tảng để sinh viên có thể hòa nhập tốt trong môi trường làm việc nhóm trong
doanh nghiệp.
3. Nhiệm vụ của đề tài
- Khảo sát tình hình làm việc nhóm của sinh viên Khoa Kinh Tế-Luật và hiệu quả
đem lại.
- Tìm ra các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc nhóm.
- Đề xuất các giải pháp thực tế và kiến nghị để nâng cao kỹ năng làm việc nhóm
cho sinh viên.
4. Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong đề tài.
- Logic hình thức (Formal Logic)
- Tổng hợp và phân tích
- Điều tra khảo sát
5. Cấu trúc của đề tài
Với cách xác định mục tiêu và nhiệm vụ đề tài phải giải quyết ở mục 2 và 3, đề tài
có kết cấu gồm các phần: Phần mở đầu, chương 1, chương 2, chương 3, kiến nghị
chung và kết luận. Nội dung chính tập trung trong ba chương là:
Chương 1: Cơ sở lý luận về vấn đề làm việc nhóm.
Chương 2: Vấn đề làm việc nhóm của sinh viên Khoa kinh tế và các yếu tố tác động.
NHÓM KT28 | ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU BỘ MÔN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC 9
- January 13, 2010 VẤN ĐỀ LÀM VIỆC NHÓM CỦA SINH VIÊN KHOA KINH TẾ - LUẬT
Chương 3: Giải pháp kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả làm việc nhóm của sinh viên
Khoa Kinh Tế Luật- ĐHQG.TP Hồ Chí Minh.
6. Tổng quan về đề tài
Vấn đề làm việc nhóm của sinh viên là một trong những vấn đề được quan tâm
hàng đầu trong môi trường đại học hiện nay. Do đó đã được đề cập rất nhiều trên sách
báo, tạp chí,…Bên cạnh đó, cũng đã có nhiều buổi hội thảo và đề tài nghiên cứu khoa
học nói về vấn đề này.
Đề tài : “Kỹ năng làm việc nhóm của sinh viên khoa tiếng Pháp , trường ĐH
Ngoại Ngữ - Đà Nẵng ” của một sinh viên Nguyễn Đăng Khoa. Bài viết này đã đưa ra
tình hình làm việc nhóm, chỉ ra nguyên nhân và một số yếu tố ảnh hưởng đến quá trình
làm việc nhóm không hiêu quả của sinh viên khoa tiếng Pháp thuộc trường đại học
Ngoại Ngữ - ĐH Đà Nẵng.
Đề tài: “ Kỹ năng làm việc nhóm của sinh viên trường Đại học Khoa học xã
hội và nhân văn theo mô hình đào tạo tín chỉ” của nhóm sinh viên Nguyễn Hồng Anh,
Nguyễn Cát Linh (giải nhì cuộc thi nghiên cứu khoa học cấp trường)
Đề tài: “ Đánh giá hiện trạng làm việc nhóm của sinh viên Trường Đại học
Khoa học Xã hội và Nhân văn với hình thức đào tạo theo tín chỉ” của nhóm sinh
viên Lô Kim Chánh, Phùng Thị Minh Dương, Bùi Thị Hằng, Nguyễn Thị Thúy.
Bài viết của thạc sĩ Lê Tân Huỳnh Câm Giang, thuộc Viên nghiên cứu giáo dục,
bài viết với tiêu đề “ Những rào cản của đổi mới phương pháp dạy học ở Đại
học”. Bài viết chỉ ra những khó khăn trong việc thay đổi phương pháp dạy và học tại
các trường Đại học ở Việt Nam, trong đó ông cũng chỉ ra những vấn đề nảy sinh khi
sinh viên làm việc theo nhóm.
Bên cạnh đó còn có rất nhiều các cuộc thảo luận, hội thảo lớn các ý kiến xung
quanh vấn đề này. Ngày 20/8/2008 tại ĐHQG TP. Hồ Chí Minh Bộ Giáo dục và Đào tạo
NHÓM KT28 | ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU BỘ MÔN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC 10
- January 13, 2010 VẤN ĐỀ LÀM VIỆC NHÓM CỦA SINH VIÊN KHOA KINH TẾ - LUẬT
đã tổ chức Hội thảo quốc gia về chủ đề “Sinh viên với đào tạo đáp ứng nhu cầu xã
hội, nhu cầu doanh nghiệp”. Hội thảo đã cùng thảo luận và đưa ra những vấn đề cần
chú trọng và đổi mới trong phương pháp học tập của sinh viên. Trong đó kỹ năng làm
việc theo nhóm của sinh viên cũng là một trong những vấn đề được nêu ra trong hội
thảo .
Nhiều cuốn sách nói về kỹ năng làm việc nhóm như “17 nguyên tắc vàng trong
làm việc nhóm” của tác giả John C. Maxwell. Cuốn sách đã nêu lên những nguyên tắc
cần tuân thủ trong quá trình làm việc nhóm và giá trị của những nguyên tắc đó.
Trong bộ sách cẩm nang dành cho nhà quản lý của tác giả Michael Magiin có cuốn “
Thúc đẩy nhóm làm việc hiệu quả”. Nội dung cuốn sách đề câp tới những vấn đề
nảy sinh trong quá trình làm việc nhóm và đã đưa ra một số phương thức đẩy mạnh
hiệu quả làm việc.
Những đề tài nghiên cứu, những hội thảo khoa học hay những cuốn sách kể trên
cũng đã phần nào chỉ ra cái đã đạt được, cái cần phải đạt được và đưa ra những cách
thức để sử dụng kỹ năng trong qua trình làm việc nhóm. Tuy nhiên những sách báo, tạp
chí chỉ đơn thuần là lý thuyết về vấn đề làm việc nhóm, chưa thật thực tế và cụ thể
cho sinh viên.
Những buổi hội thảo mang tính thực tế hơn, giải đáp được những thắc mắc, khó
khăn của sinh viên trong quá trình làm việc nhóm, tuy nhiên các buổi hội thảo này không
được tổ chức thường xuyên, cũng như không có đủ thời gian để giải đáp hết thắc mắc
cho sinh viên.
Các đề tài nghiên cứu khoa học về vấn đề này chủ yếu lại tập trung vào các
trường khối ngành xã hội học, nên một số yếu tố và ảnh hưởng không phù hợp với sinh
viên ngành kinh tế.
Vì vậy vấn đề làm việc theo nhóm của sinh viên vẫn còn là vấn đề cần tiếp tục
nghiên cứu. Và trong giới hạn cho phép chúng tôi xin thực hiện đề tài này để tiếp tục
làm rõ vấn đề tại Khoa Kinh Tế - Luật ĐH Quốc Gia TP Hồ Chí Minh.
NHÓM KT28 | ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU BỘ MÔN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC 11
- January 13, 2010 VẤN ĐỀ LÀM VIỆC NHÓM CỦA SINH VIÊN KHOA KINH TẾ - LUẬT
PHẦN NỘI DUNG
NHÓM KT28 | ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU BỘ MÔN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC 12
- January 13, 2010 VẤN ĐỀ LÀM VIỆC NHÓM CỦA SINH VIÊN KHOA KINH TẾ - LUẬT
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN
1. Lịch sử quá trình hình thành phương pháp làm việc theo nhóm.
Trước hết ta sơ qua vài nét về “Teambuilding”. Hình thức team building được
hiểu là tổng hợp của việc xây dựng nhóm và làm việc nhóm. Đây là một quá trình lâu
dài mà một tổ chức, tập thể thực hiện để gắn kết các thành viên lại với nhau, để các
thành viên phối hợp, đoàn kết tạo ra hiệu quả công việc cao hơn. “Teambuilding” xuất
hiện trên thế giới từ lâu, vào khoảng cuối những năm 20 và đầu những năm 30 của thế
kỷ XX. Elton Mayo (1880 – 1949), chính là người đầu tiên nghiên cứu những hoạt động
này, ông đã khai sáng ra “hoạt động tương quan giữa người và người” (Human Relations
Movement), với những chuỗi hoạt động thử thách trong những điều kiện nhất định,
nhằm thử khả năng làm việc của nhóm công nhân. Qua nhiều lần nghiên cứu và phân
tích, người ta đồng ý rằng yếu tố chủ yếu thành công là xây dựng tinh thần đồng nhất,
tạo sự gắn kết và hỗ trợ nhau trong tập thể.
Qua 2 thập niên sau đó, nhiều cuộc thử nghiệm và phân tích được áp dụng cho
nhiều nhóm công nhân, đã minh chứng rằng năng suất làm việc tăng nhanh khi các công
nhân được lập thành nhóm. Vào những năm 1950, tập đoàn Genaral Foods đã có một
cuộc thử nghiệm về khái niệm làm việc nhóm. Nhiều nghiên cứu sau đó liên tục được
đưa ra, nhấn mạnh tầm quan trọng của nhóm trong việc tăng năng suất làm việc.
Những thập niên sau đó, càng ngày càng có nhiều tập đoàn như Genaral Motors,
Saab, Volvo, Honeywell, Xerox, và Pratt & Whitney tổ chức những hoạt động, nhằm
chứng tỏ hiệu quả lớn lao của làm việc nhóm. Giờ đây, kỹ năng làm việc nhóm được
coi là tất yếu cho mỗi nhân viên thế kỉ XXI hay nói cách khác làm việc theo nhóm chính
NHÓM KT28 | ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU BỘ MÔN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC 13
- January 13, 2010 VẤN ĐỀ LÀM VIỆC NHÓM CỦA SINH VIÊN KHOA KINH TẾ - LUẬT
là một đòi hỏi của thời đại. Khi khoa học kỹ thuật ngày càng phát triển thì yêu cầu làm
việc theo nhóm là cần thiết hơn bao giờ hết. Từ nhiều thế kỷ qua, thanh niên Nhật khi
đi xin việc làm, ngoài cuộc phỏng vấn cá nhân còn phải qua những bài tập làm việc theo
nhóm. Tinh thần và kỹ năng hợp tác của người lao động quan trọng không thua gì các
phẩm chất khác như nắm vững chuyên môn,siêng năng cần cù , có tinh thần học hỏi.
Con người là một thực thể sống, không ai là hoàn hảo, làm việc theo nhóm sẽ tập trung
những mặt mạnh của từng người và bổ sung cho nhau. Cá nhân thường chỉ đảm nhiệm
được một hai việc cụ thể nhưng một nhóm lại có thể làm được nhiều việc cùng lúc với
hiệu quả thường cao hơn.
“Nhóm làm việc” ngày nay đã trở thành một đối tượng của khoa học và người ta
được đào tạo không phải chỉ để hiểu nó mà còn là tác động vào để biến nó thành một
công cụ giáo dục và phát triển cá nhân và xã hội.
2. Khái quát về làm việc nhóm.
1.2.1 Định nghĩa nhóm.
Nhóm là một tập hợp hai hay nhiều người cùng chia sẻ mục tiêu. Các thành viên
trong nhóm luôn tương tác với nhau, theo đó hành vi của mỗi thành viên bị chi phối bởi
hành vi của các thành viên khác.
Theo như hầu hết các nhà nghiên cứu có 2 loại nhóm:
Nhóm chính thức là nhóm được thành lập xuất phát từ nhu cầu của chính tổ
chức, trên cơ sở quyết định chính thức. Mục tiêu của nhóm chính thức phù hợp với mục
tiêu của tổ chức.
Nhóm không chính thức là nhóm được phát triển một cách tự nhiên nhằm đáp
ứng các nhu cầu xã hội. Hai loại nhóm không chính thức thường gặp là nhóm có cùng sự
quan tâm, lợi ích và nhóm bạn bè cùng sở thích, cùng lứa tuổi….Mục tiêu của nhóm
không chính thức không nhất thiết phải liên quan đến mục tiêu của tổ chức.
Nhóm làm việc (team) - một dạng đặc biệt của nhóm chính thức là một tập hợp
những người có các năng lực bổ trợ cho nhau (kiến thức, kỹ năng và khả năng), cùng
NHÓM KT28 | ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU BỘ MÔN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC 14
- January 13, 2010 VẤN ĐỀ LÀM VIỆC NHÓM CỦA SINH VIÊN KHOA KINH TẾ - LUẬT
cam kết chịu trách nhiệm thực hiện các mục tiêu chung. Bản chất của nhóm làm việc là
sự sẻ chia, đóng góp của mỗi thành viên vào việc thực hiện công việc chung của nhóm
để đạt được mục tiêu đã đề ra. Vì vậy, mục đích của việc thành lập nhóm làm việc là
để thực hiện những mục tiêu mà một cá nhân đơn lẻ khó có thể đạt được.
Có nhiều hình thức nhóm làm việc khác nhau tuỳ theo những mục đích.Tuy nhiên,
trong bài nghiên cứu này, chúng tôi chỉ quan tâm đến làm việc nhóm trong học tập, cụ
thể là trong học tập ở bậc Đại học của sinh viên khoa kinh tế- luật, ĐH Quốc gia
TP.HCM.
1.2.2 Lợi ích của làm việc nhóm.
Quá trình phát triển nhanh chóng của nền kinh tế cũng như công nghệ của thế
giới trong những thập niên trở lại đây đã phần nào cho thấy tầm quan trọng của quá
trình chuyên môn hóa, và sức mạnh của lao động tập thể. Chính vì thế làm việc theo
nhóm là một cách làm việc vô cùng hữu ích, nó góp phần năng cao hiệu quả học tập,
hiệu quả công việc mà khi đơn lẻ từng cá nhân khó có thể làm được. Những lợi ích cụ
thể khi tham gia lám việc nhóm.
- Mọi thành viên trong tổ chức sẽ càng đồng lòng hướng tới mục tiêu và dốc sức cho
thành công chung của tập thể khi họ cùng nhau xác định và vạch ra phương pháp đạt
được chúng.
- Là thành viên của một nhóm, họ có cảm giác kiểm soát được cuộc sống của mình
tốt hơn và không phải chịu đựng sự chuyên quyền của bất cứ người lãnh đạo nào.
- Khi các thành viên cùng góp sức giải quyết một vấn đề chung, họ học hỏi được cách
xử lý mọi nhiệm vụ đơn giản hay khó khăn; họ học hỏi từ những thành viên khác và cả
người lãnh đạo. Thúc đẩy quản lý theo nhóm là cách tốt nhất để phát huy năng lực của
các nhân viên (một hình thức đào tạo tại chức).
- Hoạt động theo nhóm mang lại cơ hội cho các thành viên thoả mãn những nhu cầu
về bản ngã, được đón nhận và thể hiện mọi tiềm năng.
- Quản lý theo nhóm giúp phá vỡ bức tường ngăn cách, tạo sự cởi mở và thân thiện
giữa các thành viên và người lãnh đạo.
NHÓM KT28 | ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU BỘ MÔN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC 15
- January 13, 2010 VẤN ĐỀ LÀM VIỆC NHÓM CỦA SINH VIÊN KHOA KINH TẾ - LUẬT
- Thông qua việc quản lý theo nhóm, các thành viên có thể học hỏi và vận dụng phong
cách lãnh đạo từ cấp trên của mình. Điều đó tạo sự thống nhất về cách quản lý trong tổ
chức.
- Hoạt động theo nhóm giúp phát huy khả năng phối hợp những bộ óc sáng tạo để
đưa các quyết định đúng đắn.
Những lợi ích trên có thể chỉ là phần nào đó lợi ích mà làm việc nhóm mang lại.
Một cá nhân không thể mạnh nếu không đứng trong một tập thể mạnh và đoàn kết. Khi
mọi người học tập và làm việc như một nhóm, họ sẽ đem lại lợi ích nhiều hơn khi họ
làm việc một cách độc lập. Ai lại không thích sự thành công của mỗi cá nhân mình? Tuy
nhiên, nếu mọi thành công trong vai trò một nhóm thành công, họ sẽ thu được nhiều thứ
hơn. Họ sẽ cảm thấy sự gắn bó, tính cộng đồng với các thành viên trong nhóm - điều đó
khó có thể đạt được trong một thế giới cạnh tranh, phát triển nhanh và kỹ thuật cao. Sẽ
có sự hứng thú thực sự được nhân lên bởi số người trong một nhóm.
3. Quá trình phát triển nhóm làm việc.
Chín muồi có
hiệu quả
Sự chin muồi của
Thất bại
nhóm
Thất bại
Thất bại
Chưa chin muồi
không hiệu quả
Hình thành Hỗn loạn Định hình Hoạt động Kết thúc
Các giai đoạn
NHÓM KT28 | ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU BỘ MÔN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC 16
- January 13, 2010 VẤN ĐỀ LÀM VIỆC NHÓM CỦA SINH VIÊN KHOA KINH TẾ - LUẬT
Hình 1.1 Các giai đoạn phát triển của nhóm.
(Nguồn: Theo Don Hellriegel và John W.Slocum. Organizational behavior. Thomsom –
South – Western, 2004, tr.203).
Quá trình làm việc, phát triển của một nhóm chia ra 5 giai đoạn.
1.3.1 Giai đoạn hình thành.
Hình thành là giai đoạn nhóm được tập hợp lại. Trong giai đoạn này, các thành viên
thường tập trung vào những điểm giống nhau, những điểm khác biệt và những ấn
tượng ban đầu để tìm ra những điểm tương đồng và khác biệt. Các thành viên hay băn
khoăn liệu mình có được nhóm chấp nhận hay không và thường cư xử cẩn thận để
được chấp nhận. Mục tiêu quan trọng của giai đoạn này là xây dựng định hướng hoạt
động. Trong giai đoạn này, hiệu quả hoạt động của nhóm làm việc thấp.
1.3.2 Giai đoạn hỗn loạn.
Sau giai đoạn hình thành, các thành viên trong nhóm làm việc đã bắt đầu hiểu rõ về
nhau hơn. Đây là lúc bắt đầu giai đoạn hỗn loạn. Đặc điểm của giai đoạn này là việc
tranh giành quyền lực và xung đột về mục tiêu, phong cách làm việc…Mỗi thành viên
của nhóm băn khoăn mình đã được tôn trọng hay chưa, làm nảy sinh cạnh tranh, tình
trạng căng thẳng và mất đoàn kết. Vai trò lãnh đạo của người trưởng nhóm cũng bị thử
thách.
1.3.3 Giai đoạn định hình.
Trong giai đoạn định hình, nhóm đã vượt qua được sự xung đột và bắt đầu trở nên
hiệu quả hơn. Các thành viên trở nên cảm thông, quan tâm và tin tưởng nhau nên mức
độ gắn kết và cộng tác trong nhóm ngày càng tăng lên. Nhiệm vụ lớn nhất của cả nhóm
trong giai đoạn này là làm thế nào để củng cố các mối quan hệ, cởi mở trong giao tiếp
và đưa ra những phản hồi tích cực và mang tính xây dựng.
1.3.4 Giai đoạn hoạt động.
Giai đoạn hoạt động là thời gian nhóm bắt đầu hoạt động hiệu quả. Các thành
viên nhiệt tình , tập trung giải quyết công việc. Hai đường gạch đứt quãng trong hình
1.1 cho thấy ở giai đoạn này nhóm có thể phát triển theo hai hướng.
NHÓM KT28 | ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU BỘ MÔN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC 17
- January 13, 2010 VẤN ĐỀ LÀM VIỆC NHÓM CỦA SINH VIÊN KHOA KINH TẾ - LUẬT
Hướng thứ nhất: nhóm tiếp tục học hỏi và phát triển từ những kinh nghiệm đã thu nhận
được và trở nên có hiệu quả hơn.
Hướng thứ hai: những nhóm có quy tắc hoạt động không mang lại hiệu quả thì hoạt
động ở mức vừa đủ để tồn tại.
Một nhóm đạt đến được giai đoạn này, thường đạt được độ chín muồi cao theo mười
tiêu chí sau:
Nhóm chưa đạt đến Nhóm đạt đến độ
độ “chín muồi” “chín muồi”
1. Cơ chế phản hồi Kém Xuất sắc
2. Cách thức ra quyết định Không hiệu quả Hiệu quả
3. Sự kết hợp chặt chẽ của Yếu Mạnh
nhóm và sự trung thực của
các thành viên.
4. Quy trình. Cứng nhắc Mềm dẻo
5. Sử dụng các nguồn lực cá
Không đủ Rất đầy đủ
nhân
6. Truyền thông Lộn xộn Rõ ràng
7. Mục tiêu Được chấp Được chấp
nhận kém nhận tốt
8. Quan hệ cấp bậc Rất rõ ràng, tương Kém chính thức,
đối cứng nhắc mềm dẻo hơn
9. Tham gia vào quản lý Yếu Mạnh
10. Tôn trọng các ý kiến thiểu Yếu Mạnh
số.
Bảng 1.1. 10 tiêu chí đánh giá sự “chín muồi” của nhóm làm việc
(Nguồn: Schermerhorn Jr., J., Hunt, J., Osborn, R. et de Billy, C. 2006. Comportement
Humain et Organisation, Troisième Édition, Edition du Renouveau Pédagogique Inc., tr.
250)
1.3.5 Giai đoạn kết thúc.
Giai đoạn này liên quan tới việc kết thúc các vai trò, hoàn thành các mục tiêu và
giảm mức độ phụ thuộc. Các thành viên của nhóm cần được tập hợp nhanh, hoàn thành
NHÓM KT28 | ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU BỘ MÔN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC 18
- January 13, 2010 VẤN ĐỀ LÀM VIỆC NHÓM CỦA SINH VIÊN KHOA KINH TẾ - LUẬT
các nhiệm vụ trong khoảng thời gian ngắn nhất, sau đó lại tan rã, để tập hợp thành các
nhóm mới theo nhu cầu.
4. Tiêu chuẩn đánh giá nhóm làm việc hiệu quả.
Trên thực tế, có rất nhiều cách đánh giá hiệu quả của nhóm làm việc. Tuy nhiên
chúng tôi chỉ nêu cách phổ biến nhất như sau:
1. Tự cam kết làm việc hiệu quả
- Mỗi thành viên là 1 chủ thể trong nhóm
- Chủ động hoàn thành nhiệm vụ cụ thể của mình trong nhóm
- Chủ động đưa ý kiến và ra quyết định
2. Thỏa thuận thông qua nhất trí
- Biểu quyết - Hạn chế ý kiến và cảm giác cá nhân
- Xung đột phải được giải quyết dựa trên sự nhất trí của toàn bộ thành viên
- Quá trình đi đến quyết định và chiến lược hành động không được thể hiện sở
thích, nhu cầu, mong muốn hay khả năng của 1 cá nhân
3. Xung đột và sáng tạo lành mạnh
- Xung đột là lành mạnh nếu nó tạo tiền đề cho sự sáng tạo và thành quả cao
- Sự không nhất quán dẫn đến việc đưa ra những ý kiến sáng tạo
- Xung đột phải được kiểm soát tránh dẫn đến tác động tiêu cực
4. Giao tiếp trong nhóm
- Giao tiếp ở mức độ cao liên kết 3 đặc điểm trên
- Kích thích tinh thần trách nhiệm và cách cư xử thích hợp của mỗi thành viên
- Mỗi thành viên hiểu rõ cách cư xử, ý kiến và hành động của nhau
- Chấp nhận cả nhận xét tích cực lẫn tiêu cực
- Sẵn sàng cộng tác dựa trên nỗ lực chung và chia sẻ thông tin
5. Chia sẻ quyền lực
- Tạo cảm giác là người gây ảnh hưởng, kích thích thành viên ra quyết định và
thực thi quyết định
- Chia sẻ quyền lực: kích thích phát triển năng lực cá nhân, kỹ năng và sở thích
NHÓM KT28 | ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU BỘ MÔN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC 19
- January 13, 2010 VẤN ĐỀ LÀM VIỆC NHÓM CỦA SINH VIÊN KHOA KINH TẾ - LUẬT
- Chia sẻ tầm nhìn: nhìn thấy mục tiêu lớn và tìm ra những thách thức
- Chia sẻ trách nhiệm
- Chia sẻ mức độ đáp ứng: vạch ra những cơ hội phát triển mới
5. Các yếu tố tác động tới hiệu quả của nhóm làm việc.
Bối cảnh
Các mục tiêu
Quy
Vai trò và sự
Sự Hiệu đa dạng của
quả các thành
lãnh nhóm viên
đạo
Sự gắn kết
Chuẩn
mực
Hình 1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả nhóm.
(Nguồn: Theo Don Hellriegel, John W.Slocum Jr. Organizational behavior,.
2004, Tenth Edition, South - Western).
NHÓM KT28 | ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU BỘ MÔN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC 20
nguon tai.lieu . vn