1. Trang Chủ
  2. Thạc sĩ - Tiến sĩ - Cao học
  3. Đề tài MỘT VÀI ĐẶC ĐIỂM NGÔN NGỮ CỦA THÀNH NGỮ GỐC HÁN TRONG TIẾNG VIỆT

Đề tài MỘT VÀI ĐẶC ĐIỂM NGÔN NGỮ CỦA THÀNH NGỮ GỐC HÁN TRONG TIẾNG VIỆT

Cùng với sự tồn tại và hoạt động của các đơn vị từ vựng gốc Hán khác trong tiếng Việt (bao gồm từ, yếu tố cấu tạo từ), tổ hợp từ - thành ngữ gốc Hán đang chiếm một số lượng không nhỏ trong kho tàng thành ngữ Việt Nam. Có thể nói, sự tồn tại của các thành ngữ gốc Hán chẳng những làm tăng thêm một số lượng đáng kể cho vốn thành ngữ tiếng Việt, mà về mặt chất lượng, chúng thực sự có vai trò quan trọng. Một mặt các thành ngữ gốc Hán mang vào... ÑAÏI HOÏC QUOÁC GIA THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH TRÖÔØNG ÑA

Thể loại Tài liệu miễn phí Thạc sĩ - Tiến sĩ - Cao học

Số trang 133

Ngày tạo 8/30/2018 1:14:09 AM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước 0.83 M

Tên tệp

Tải Đề tài MỘT VÀI ĐẶC ĐIỂM NGÔN NGỮ CỦA THÀNH NGỮ GỐC... (.pdf)

Xem mẫu

  1. ÑAÏI HOÏC QUOÁC GIA THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KHOA HOÏC XAÕ HOÄI VAØ NHAÂN VAÊN ____________________________ HOAØNG QUOÁC MOÄT VAØI ÑAËC ÑIEÅM NGOÂN NGÖÕ CUÛA THAØNH NGÖÕ GOÁC HAÙN TRONG TIEÁNG VIEÄT LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ NGÖÕ VAÊN THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH - 2003
  2. ÑAÏI HOÏC QUOÁC GIA THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KHOA HOÏC XAÕ HOÄI VAØ NHAÂN VAÊN ____________________________ HOAØNG QUOÁC MOÄT VAØI ÑAËC ÑIEÅM NGOÂN NGÖÕ CUÛA THAØNH NGÖÕ GOÁC HAÙN TRONG TIEÁNG VIEÄT LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ NGÖÕ VAÊN CHUYEÂN NGAØNH: NGOÂN NGÖÕ HOÏC SO SAÙNH MAÕ SOÁ: 5.04.27 NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC: Tieán só NGUYEÃN COÂNG ÑÖÙC THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH, THAÙNG 01 - 2003
  3. Lôøi caûm taï Toâi xin chaân thaønh caùm ôn caùc Thaày Coâ ñaõ taän tình giaûng daïy vaø giuùp ñôõ toâi trong suoát quaù trình hoïc taäp, ñaëc bieät laø tieán só Nguyeãn Coâng Ñöùc, ngöôøi tröïc tieáp höôùng daãn toâi thöïc hieän ñeà taøi naøy. Toâi xin chaân thaønh caùm ôn quí Thaày Coâ phaûn bieän ñaõ cho chuùng toâi nhieàu yù kieán quyù baùu. Xin caùm ôn caùc anh chi hoïc vieân cao hoïc cuøng lôùp ñaõ ñoäng vieân giuùp ñoõ toâi trong quaù trình hoïc taäp. Do haïn cheá veà thôøi gian vaø khaû naêng coøn coù haïn, luaän vaên naøy khoâng traùnh khoûi nhöõng thieáu soùt. Chuùng toâi mong nhaän ñöôïc söï chæ baûo cuûa quyù Thaày Coâ. Kính thö Hoaøng Quoác
  4. MUÏC LUÏC DAÃN NHAÄP TRANG 1. Lyù do choïn ñeà taøi vaø nhieäm vuï nghieân cöùu 1 2. Ñoái töôïng vaø muïc ñích nghieân cöùu 2 3. Lòch söû nghieân cöùu 3 4. Phöông phaùp nghieân cöùu vaø nguoàn tö lieäu 5 5. Boá cuïc luaän vaên 6 CHÖÔNG I: MOÄT SOÁ VAÁN ÑEÀ LYÙ THUYEÁT 1.1. Quaù trình tieáp nhaän töø ngöõ Haùn vaøo tieáng Vieät 7 1.2. Nhöõng bieän phaùp Vieät hoaù chuû yeáu caùc töø ngöõ Haùn 19 1.3. Khaùi nieäm thaønh ngöõ goác Haùn 23 CHÖÔNG II: ÑAËC ÑIEÅM HÌNH THAÙI CAÁU TRUÙC VAØ NGÖÕ NGHÓA CUÛA THAØNH NGÖÕ GOÁC HAÙN 2.1. Thaønh ngöõ goác Haùn ñöôïc hình thaønh töø nhöõng tích truyeän lieân quan ñeán vaên hoaù 29 2.2. Loaïi hình ngoân ngöõ cuûa tieáng Vieät vaø tieáng Haùn 34 2.3. Ñaëc ñieåm veà hình thaùi caáu truùc cuûa thaønh ngöõ goác Haùn 36 2.3.1. Tính hoaøn chænh veà hình thöùc cuûa thaønh ngöõ goác Haùn 36 2.3.2. Ñaëc ñieåm veà caáu taïo cuûa thaønh ngöõ goác Haùn 39 2.3.2.1. Thaønh ngöõ goác Haùn ñöôïc duøng nguyeân khoái caû voû ngöõ aâm Haùn Vieät, caáu truùc vaø noäi dung ngöõ nghóa 40
  5. 2.3.2.2.Thaønh ngöõ möôïn Haùn döôùi hình thöùc dòch hoaøn toaøn ra tieáng Vieät töông ñöông 40 2.3.2.3. Loaïi song toàn, vöøa thaønh ngöõ daïng goác vöøa thaønh ngöõ daïng dòch 41 2.3.2.4. Thaønh ngöõ möôïn Haùn döôùi hình thöùc dòch moät boä phaän ra tieáng Vieät, giöõ nguyeân boä phaän coøn laïi vaø caáu truùc thaønh ngöõ goác 41 2.3.2.5.Thaønh ngöõ do ngöôøi Vieät taïo laäp baèng chöõ Haùn 42 2.3.3. Ñaëc ñieåm veà caáu truùc ngöõ phaùp cuûa thaønh ngöõ goác Haùn 43 2.3.3.1. Thaønh ngöõ coù caáu truùc hai danh ngöõ 43 2.3.3.2. Thaønh ngöõ coù caáu truùc hai ñoäng ngöõ 43 2.3.3.3. Thaønh ngöõ coù caáu truùc cuûa moät caâu 45 2.3.4. Phaân loaïi thaønh ngöõ goác Haùn döïa treân hình thaùi caáu truùc 45 2.3.4.1. Thaønh ngöõ ñoái 46 2.3.4.2. Thaønh ngöõ so saùnh 49 2.3.4.3. Thaønh ngöõ thöôøng 51 2.4. Ñaëc ñieåm veà ngöõ nghóa cuûa thaønh ngöõ goác Haùn 53 2.4.1. Tính hoaøn chænh veà nghóa cuûa thaønh ngöõ 53 2.4.2. Tính hình aûnh, tính gôïi taû cuûa thaønh ngöõ 56 2.4.3. Tính bieåu tröng thaønh ngöõ 59 2.5. Thaønh ngöõ goác Haùn vaø bieán theå cô baûn cuûa chuùng 69 2.6. Nhöõng nhaân toá taùc ñoäng ñeán vieäc hình thaønh nghóa cuûa thaønh ngöõ goác Haùn 71
  6. CHÖÔNG III: THAØNH NGÖÕ GOÁC HAÙN ÑÖÔÏC SÖÛ DUÏNG TRONG TIEÁNG VIEÄT HIEÄN NAY 3.1. Vò trí cuûa thaønh ngöõ goác Haùn trong tieáng Vieät 74 3.2. Khaûo saùt ñaëc ñieåm thaønh ngöõ goác Haùn trong quan heä vôùi vieäc giöõ gìn, chuaån hoaù tieáng Vieät 76 3.3. Tieåu keát 80 KEÁT LUAÄN 84 PHUÏ LUÏC 88 Danh saùch thaønh ngöõ coù yeáu toá goác Haùn trong tieáng Vieät TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 122
  7. DAÃN NHAÄP 1. Lyù do choïn ñeà taøi vaø phaïm vi nghieân cöùu Cuøng vôùi söï toàn taïi vaø hoaït ñoäng cuûa caùc ñôn vò töø vöïng goác Haùn khaùc trong tieáng Vieät (bao goàm töø, yeáu toá caáu taïo töø), toå hôïp töø - thaønh ngöõ goác Haùn ñang chieám moät soá löôïng khoâng nhoû trong kho taøng thaønh ngöõ Vieät Nam. Coù theå noùi, söï toàn taïi cuûa caùc thaønh ngöõ goác Haùn chaúng nhöõng laøm taêng theâm moät soá löôïng ñaùng keå cho voán thaønh ngöõ tieáng Vieät, maø veà maët chaát löôïng, chuùng thöïc söï coù vai troø quan troïng. Moät maët caùc thaønh ngöõ goác Haùn mang vaøo tieáng Vieät nhöõng noäi dung, khaùi nieäm môùi maø trong tieáng Vieät chöa coù hoaëc ñaõ coù maø laïi chöa coù thaønh ngöõ bieåu thò. Ví du: Baùch nieân giai laõo, an cö laïc nghieäp, hoàng nhan baïc meänh, bæ cöïc thaùi lai, oân coá tri taân (oân cuõ bieát môùi), tri bæ tri kæ, töï löïc caùnh sinh v.v… Maët khaùc, ñoái vôùi nhöõng thaønh ngöõ Haùn mang noäi dung ngöõ nghóa maø trong tieáng Vieät ñaõ coù thaønh ngöõ bieåu thò thì söï du nhaäp cuûa chuùng coù taùc duïng laäp thaønh nhoùm thaønh ngöõ ñoàng nghóa, laøm ña daïng hoùa, saéc thaùi hoùa nhöõng noäi dung ñoù. Thí duï thaønh ngöõ goác Haùn “thuû chaâu ñaõi thoá” vaø caùc thaønh ngöõ Vieät “oâm caây ñôïi thoû”, “haù mieäng chôø sung”, “ñaïi laõn chôø sung” laäp thaønh nhoùm ñoàng nghóa, laøm ña daïng hoaù noäi dung: chôø ñôïi, caàu may moät caùch voâ ích, ngu ngoác. Thaønh ngöõ “muùa rìu qua maét thôï” (ban moân loäng phuû) cuøng vôùi thaønh ngöõ Vieät “ñaùnh troáng qua cöûa nhaø saám” laäp thaønh caëp thaønh ngöõ ñoàng nghóa vôùi noäi dung “lieàu lónh, coù gan laøm ñieàu vuïng veà, keùm coûi tröôùc ngöôøi taøi gioûi hôn mình gaáp boäi”. Moät caâu hoûi ñaët ra laø: Taïi sao thaønh ngöõ goác Haùn laïi ñöôïc söû duïng moät caùch roäng raõi vaø vôùi soá löôïng lôùn trong tieáng Vieät? Nhöõng nhaân toá naøo aûnh höôûng ñeán vieäc tieáp thu cuõng nhö caùch söû duïng thaønh ngöõ goác Haùn – ñôn vò 1
  8. ngoân ngöõ “ngoaïi lai” naøy trong tieáng Vieät. Ñaây laø lyù do khieán chuùng toâi choïn ñeà taøi naøy ñeå nghieân cöùu. Nhö chuùng ta bieát, thaønh ngöõ goác Haùn laø moät boä phaän quan troïng trong kho taøng thaønh ngöõ Vieät Nam ñöôïc chuùng ta söû duïng vôùi moät taàn suaát khaù cao trong taùc phaåm vaên hoïc, ñaëc bieät laø vaên hoïc coå trung ñaïi, laïi chöa ñöôïc söï quan taâm nhieàu cuûa giôùi nghieân cöùu ngoân ngöõ. Trong khuoân khoå ñeà taøi naøy chuùng toâi khoâng coù tham voïng neâu ra moät ñieàu gì môùi maø chæ giôùi haïn ôû phaïm vi: Phaân tích moät vaøi ñaëc ñieåm veà hình thaùi caáu truùc vaø ngöõ nghóa cuûa caùc thaønh ngöõ goác Haùn nhaèm laøm roõ quaù trình tieáp xuùc song ngöõ - vaên hoùa Haùn - Vieät. Khi thaønh ngöõ Haùn nhaäp vaøo tieáng Vieät, chuùng ñöôïc Vieät hoùa vaø ñöôïc söû duïng ôû nhöõng möùc ñoä khaùc nhau, theo caùch söû duïng cuûa ngöôøi Vieät chuùng ta. Thoâng qua khaûo saùt ñaëc ñieåm cuûa caùc thaønh ngöõ goác Haùn nhaèm phaùt hieän nhöõng töông ñoàng vaø dò bieät veà ñaëc tröng vaên hoùa – ngoân ngöõ giöõa hai daân toäc, goùp phaàn vaøo vieäc nghieân cöùu tieáng Vieät noùi chung vaø ñôn vò thaønh ngöõ goác Haùn noùi rieâng, nhaèm naâng cao hieäu quaû trong vieäc daïy, hoïc thaønh ngöõ goác Haùn trong nhaø tröôøng, cuõng nhö vieäc giöõ gìn chuaån hoùa tieáng Vieät. 2. Ñoái töôïng vaø muïc ñích nghieân cöùu Ñoái töôïng maø chuùng toâi khaûo saùt laø moät soá thaønh ngöõ coù yeáu toá goác Haùn bao goàm: Thaønh ngöõ möôïn nguyeân daïng töø tieáng Haùn vaø thaønh ngöõ do ngöôøi Vieät taïo neân töø caùc yeáu toá goác Haùn. 2
  9. Caùc kieåu tieáp nhaän vaø söû duïng nhöõng thaønh ngöõ goác Haùn trong tieáng Vieät hieän nay. Söï khaûo saùt naøy döïa treân caùc taùc phaåm vaên hoïc do ngöôøi Vieät vieát. Chuùng toâi chæ böôùc ñaàu khaûo saùt moät vaøi ñaëc ñieåm cuûa thaønh ngöõ goác Haùn trong tieáng Vieät nhaèm goùp phaàn vaøo vieäc tìm hieåu moái quan heä giöõa vaên hoùa Haùn vaø vaên hoùa Vieät ñöôïc theå hieän thoâng qua ngoân ngöõ. Tìm hieåu moät soá ñaëc ñieåm cuûa thaønh ngöõ goác Haùn trong tieáng Vieät nhö: ñaëc ñieåm veà hình thaùi caáu truùc vaø ngöõ nghóa. Tieán haønh phaân loaïi vaø mieâu taû moät soá thaønh ngöõ goác Haùn thöôøng duøng trong tieáng Vieät. Ruùt ra moät soá nhaän xeùt böôùc ñaàu. 3. Lòch söû nghieân cöùu Thaønh ngöõ goác Haùn laø moät boä phaän quan troïng trong kho taøng thaønh ngöõ Vieät Nam. Cho neân trong caùc coâng trình Vieät ngöõ hoïc, caùc nhaø nghieân cöùu khoâng theå khoâng ñeà caäp ñeán ñoái töôïng naøy. Tuy nhieân, vôùi nhöõng ñieàu kieän khaùc nhau, muïc ñích khaùc nhau, thaønh ngöõ goác Haùn ñöôïc xem xeùt, luaän giaûi theo caùc phöông thöùc vaø möùc ñoä khaùc nhau. Khaùc vôùi thaønh ngöõ tieáng Vieät ñöôïc chuù yù ñeàu khaép ôû caùc bình dieän ngöõ aâm, ngöõ phaùp, töø vöïng - ngöõ nghóa vaø tu töø hoïc… Thaønh ngöõ goác Haùn ñöôïc ñeà caäp ñeán khi nghieân cöùu veà caùc ñôn vò töø vöïng tieáng Vieät goác Haùn, chuùng ta nhaän thaáy thaønh ngöõ goác Haùn ñöôïc ñeà caäp taûn maïn ôû caùc chuyeân luaän veà töø vöïng hoïc, ngöõ phaùp hoïc nhö ôû caùc coâng trình cuûa Nguyeãn Vaên Tu (1960,1968,1976), Ñoã Höõu Chaâu (1962, 1981, 1986), Nguyeãn Kim Thaûn (1963), Cuø Ñình Tuù (1973, 1982), Nguyeãn Vaên Meänh (1972, 1986), 3
  10. Nguyeãn Thieän Giaùp (1975, 1985), Hoà Leâ (1976), Ñaùi Xuaân Ninh (1976), Tröông Ñoâng San (1976)… Moät soá taùc giaû khaùc thì laïi taùch rieâng moät vaøi loaïi thaønh ngöõ ra ñeå nghieân cöùu caùc maët caáu truùc – hình thaùi vaø ñaëc ñieåm ngöõ nghóa cuûa thaønh ngöõ tieáng Vieät, do ñoù cuõng khoâng theå khoâng noùi ñeán loaïi thaønh ngöõ goác Haùn naøy. Theo höôùng naøy, chuùng ta coù theå thaáy Tröông Ñoâng San (1974), Hoaøng Vaên Haønh (1976)… Phong phuù hôn caû laø vieäc nghieân cöùu caùc maët rieâng reõ cuûa thaønh ngöõ tieáng Vieät nhö nguoàn goác hình thaønh vaø phaùt trieån thaønh ngöõ, caùc vaán ñeà ngöõ nghóa cuûa thaønh ngöõ, caùc bình dieän vaên hoaù cuûa thaønh ngöõ, caùc bieán theå cuûa thaønh ngöõ, phöông phaùp nghieân cöùu thaønh ngöõ,. . . thì caùc taùc giaû cuõng khoâng boû qua khi gaëp caùc thaønh ngöõ goác Haùn. Coù theå gaëp caùc coâng trình nghieân cöùu cuûa caùc taùc giaû Buøi Khaéc Vieät (1978), Phan Xuaân Thaønh (1963), Vuõ Quang Haøo (1992), Nhö YÙ (1993), Nguyeãn Coâng Ñöùc (1995), Nguyeãn Vaên Haèng (1999). Ngoaøi ra, chuùng ta coøn thaáy trong giôùi nghieân cöùu vaên hoïc daân gian cuõng coù nhöõng söï chuù yù nhaát ñònh khi ñeà caäp ñeán thaønh ngöõ tieáng Vieät trong ñoù coù thaønh ngöõ goác Haùn qua caùc coâng trình cuûa Haïo Nhieân Nghieâm Toaûn (1956), Döông Quaûng Haøm (1956), Phaïm Theá Ngöõ (1969), Ñinh Gia Khaùnh, Chu Xuaân Dieân (1972, 1973). Söï quan taâm nghieân cöùu thaønh ngöõ Vieät trong ñoù coù thaønh ngöõ goác Haùn quaû thaät, töông ñoái ñeàu khaép caùc maët. Tuy nhieân, xeùt moät caùch nghieâm ngaët thì chöa coù coâng trình naøo chuyeân nghieân cöùu thaønh ngöõ goác Haùn toaøn dieän veà ñaëc ñieåm caáu truùc – hình thaùi vaø ngöõ nghóa vôùi söï chi phoái cuûa caùc nhaân toá trong ngoân ngöõ laãn caùc nhaân toá ngoaøi ngoân ngöõ. Caùc taùc giaû chæ môùi döøng 4
  11. laïi ôû vieäc phaân loaïi caùc thaønh ngöõ goác Haùn khi ñeà caäp ñeán nguoàn goác cuûa thaønh ngöõ maø thoâi. Coøn caùc taùc giaû cuoán “Töø ñieån giaûi thích thaønh ngöõ goác Haùn. Nxb Vaên hoaù, 1993”, “ Keå chuyeän thaønh ngöõ tuïc ngöõ. Nxb KHXH, 2002” ñaõ daønh 2 - 3 trang ôû phaàn daãn nhaäp cuûa saùch ñeå noùi qua veà nguoàn goác vaø ñaëc ñieåm cuûa loaïi thaønh ngöõ goác Haùn naøy. Ñaëc bieät laø baøi nghieân cöùu cuûa taùc giaû Nguyeãn Vaên Khang (1994): Bình dieän veà vaên hoaù, xaõ hoäi – ngoân ngöõ hoïc cuûa caùc thaønh ngöõ goác Haùn trong tieáng Vieät ñaõ gôïi môû cho ñeà taøi cuûa toâi raát nhieàu. Ñeå vieát luaän vaên naøy, taùc giaû ñöôïc thöøa höôûng moät phaàn keát quaû nghieân cöùu cuûa caùc nhaø ngoân ngöõ hoïc, caùc nhaø vaên hoaù hoïc ñi tröôùc. Ñoù laø nhöõng gôïi yù boå ích vaø heát söùc caàn thieát ñoái vôùi chuùng toâi trong vieäc thöïc hieän ñeà taøi nghieân cöùu cuûa mình . 4. Phöông phaùp nghieân cöùu vaø nguoàn tö lieäu 4.1. Phöông phaùp nghieân cöùu Luaän vaên söû duïng caùc phöông phaùp: Thoáng keâ ñeå xaùc ñònh veà löôïng, töø ñoù toång hôïp hoùa ñeå phaân loaïi theo ñaëc ñieåm. Laáy nhöõng ñôn vò thaønh ngöõ goác Haùn trong tieáng Vieät ñeå khaûo saùt, mieâu taû ñaëc ñieåm veà hình thaùi caáu truùc vaø ngöõ nghóa cuûa chuùng. Phöông phaùp mieâu taû ñoàng ñaïi ñeå mieâu taû nhöõng ñaëc ñieåm cuûa caùc thaønh ngöõ goác Haùn trong tieáng Vieät, khoâng ñi saâu lòch ñaïi nhöng khi noùi ñeán ñoàng ñaïi thì khoâng theå boû qua lòch ñaïi. 4.2. Nguoàn tö lieäu Nhöõng ñôn vò thaønh ngöõ goác Haùn trong tieáng Vieät ñöôïc choïn vaø söû duïng cho ñeà taøi luaän vaên phaûi phaûn aùnh moät caùch toång hôïp neàn vaên hoùa daân 5
  12. toäc; chuùng toâi thu thaäp chuû yeáu döïa vaøo cuoán “Töø ñieån giaûi thích thaønh ngöõ goác Haùn” do Nhö YÙ (chuû bieân), Nguyeãn Vaên Khang, Phan Xuaân Thaønh bieân soaïn (NXB Vaên Hoùa, Haø Noäi, 1993). Ngoaøi ra chuùng toâi coøn söû duïng caùc cuoán töø ñieån Haùn -Vieät, Vieät - Haùn, töø ñieån thaønh ngöõ Haùn - Vieät, töø ñieån thaønh ngöõ Vieät - Haùn, Vieät - Hoa, Hoa - Vieät, töø ñieån Trung - Vieät, Vieät - Trung ñaõ xuaát baûn ôû Vieät Nam. Caùc cuoán töø ñieån xuaát baûn ôû Trung Quoác nhö: Töø ñieån Haùn ngöõ hieän ñaïi, Baéc Kinh, 1991, töø ñieån Haùn ngöõ hieän ñaïi, Baéc Kinh, 1996, töø ñieån Vieät Haùn, Haø Thaønh vaø nhöõng ngöôøi khaùc, Baéc Kinh, 1960, taùi baûn 1994, töø ñieån Vieät Haùn hieän ñaïi, Loâi Haøng chuû bieân, Baéc Kinh, 1998. 5. Boá cuïc cuûa luaän vaên Luaän vaên ngoaøi phaàn môû ñaàu, keát luaän, phuï luïc, muïc luïc, taøi lieäu tham khaûo ra, goàm 3 chöông: Chöông I: Moät soá vaán ñeà lyù thuyeát Chöông II: Ñaëc ñieåm hình thaùi caáu truùc vaø ngöõ nghóa cuûa thaønh ngöõ goác Haùn Chöông III: Thaønh ngöõ goác Haùn ñöôïc söû duïng trong tieáng Vieät hieän nay CHÖÔNG I 6
  13. MOÄT SOÁ VAÁN ÑEÀ LYÙ THUYEÁT 1.1. Quaù trình tieáp nhaän töø ngöõ Haùn vaøo tieáng Vieät Do ñaëc ñieåm ñòa lyù, lòch söû, xaõ hoäi, hai nöôùc Vieät Nam vaø Trung Hoa coù quan heä vôùi nhau töø raát sôùm. Trong moái quan heä ñoù coù moái quan heä veà ngoân ngöõ vaø vaên hoaù. Moät thöïc teá maø ai cuõng phaûi thöøa nhaän laø giöõa tieáng Vieät vaø tieáng Haùn sôùm coù söï tieáp xuùc vôùi nhau (hoaëc tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp). Söï tieáp xuùc naøy ñeå laïi nhieàu daáu veát trong tieáng Vieät hieän ñaïi. Moät soá löôïng khaù lôùn töø ngöõ Haùn thuoäc caùc nguoàn khaùc nhau (Haùn, Taïng, Mieán, AÁn) ñaõ daàn daàn, qua nhieàu giai ñoaïn vaø phöông thöùc khaùc nhau, ñöôïc du nhaäp vaøo tieáng Vieät. Maëc duø, tieáng Haùn vaø tieáng Vieät khoâng cuøng moät nguoàn goác. Tieáng Haùn thuoäc hoï Haùn – Taïng. Tieáng Vieät naèm trong nhaùnh Vieät – Möôøng thuoäc hoï Nam AÙ. Theá nhöng chuùng laïi coù öu theá laø cuøng loaïi hình ñôn laäp(1). Ñaây chính laø moät ñieàu kieän thuaän lôïi cho söï tieáp xuùc vaø vay möôïn giöõa hai ngoân ngöõ. Theo thoáng keâ cuûa H.Maspero (1912) trong coâng trình “Nghieân cöùu lòch söû ngöõ aâm tieáng Vieät Nam” thì trong tieáng Vieät coù moät soá löôïng khaù lôùn ñöôïc du nhaäp töø tieáng Haùn (chieám treân 60%). Söï du nhaäp naøy coù luùc dieãn ra chaäm chaïp, leû teû, coù luùc dieãn ra oà aït. Cuõng coù khi noù ñaõ vaøo tieáng Vieät roài laïi ñöôïc bieán ñoåi ñi theo caùc söï bieán ñoåi ngöõ aâm cuûa tieáng Vieät [Daãn theo 55; 62]. Coù theå xem xeùt söï tieáp xuùc vaên hoùa – ngoân ngöõ Haùn – Vieät theo töøng giai ñoaïn sau: Theá kyû thöù X thöôøng ñöôïc caùc nhaø söû hoïc coi laø caùi moác ñeå phaân ñoâi lòch söû Vieät Nam laøm hai giai ñoaïn: a) giai ñoaïn tröôùc theá kyû X laø thôøi kyø N.V.Xtankeâvich: Loaïi hình caùc ngoân ngöõ. Nxb, ÑH vaø THCN,H, 1982. (1) 7
  14. nöôùc Vieät chòu söï ñoâ hoä cuûa phong kieán phöông Baéc, vaø b) giai ñoaïn töø theá kyû thöù X laø kyû nguyeân môùi cuûa nöôùc Ñaïi Vieät – kyû nguyeân ñoäc laäp, töï chuû nöôùc nhaø. Treân cô sôû ñoù coù theå lyù giaûi tình hình tieáp xuùc ngoân ngöõ – vaên hoùa Haùn – Vieät coù aûnh höôûng ñeán söï du nhaäp vaøo tieáng Vieät cuûa töø vöïng tieáng Haùn noùi chung vaø thaønh ngöõ goác Haùn noùi rieâng. a) Thôøi kyø tröôùc theá kyû thöù X Ngay töø ñaàu Coâng nguyeân, töø khi coù söï ñoâ hoä cuûa phöông Baéc, tieáng Haùn ñaõ ñöôïc söû duïng ôû Giao Chaâu vôùi tö caùch laø moät sinh ngöõ. Maëc duø ngöôøi Haùn muoán ñoàng hoùa tieáng noùi cuûa daân toäc Vieät, nhöng tieáng Vieät ñaõ coù cô sôû vöõng vaøng töø tröôùc vaãn tieáp tuïc toàn taïi. Tuy nhieân traûi qua haøng ngaøn naêm, moät soá leû teû töø Haùn thöôøng duøng ñaõ ñöôïc ngöôøi Vieät möôïn ñeå laáp vaøo choã thieáu huït trong tieáng Vieät nhö: buoàng, buoàm, muoän, maây, muoãi, ñuïc… Ngoaøi 113 yeáu toá ñôn tieát do Vöông Löïc tìm ra vaø sau naøy taêng leân laø 401 do Vöông Loäc phaùt hieän theâm thì khoâng thaáy coù moät thaønh ngöõ naøo caû [Daãn theo 37; 4]. Sôû dó coù tình hình nhö vaäy laø do söùc maïnh choáng laïi ñoàng hoùa cuûa ngöôøi Vieät ôû moïi maët, trong ñoù coù ngoân ngöõ. Tieáng Haùn ôû Vieät Nam trong giai ñoaïn naøy chæ laø moät sinh ngöõ. Hoïc tieáng Haùn, söû duïng tieáng Haùn laø hoïc, söû duïng moät ngoaïi ngöõ. Thôøi kyø naøy ôû Giao Chaâu söû duïng hai loaïi ngoân ngöõ: Vieät ngöõ vaø Haùn ngöõ, töùc laø moät beân laø tieáng Haùn moät beân laø tieáng Vieät bình daân vaø moät loaïi chöõ vieát töùc laø chöõ Haùn. “Suoát thôøi kyø Baéc thuoäc, chöõ Haùn laø ngoân ngöõ Trung Quoác ñöôïc duøng trong Nhaø nöôùc, nhaø chuøa, thôø cuùng toå tieân, saùng taùc vaên hoïc, trong ghi cheùp giaáy tôø haøng ngaøy. Toå chöùc haønh chính theo Trung Quoác, phong tuïc taäp quaùn theo Trung Quoác, Khoång giaùo, Laõo giaùo cuûa Trung Quoác truyeàn vaøo. Phaät giaùo cuõng ñöôïc 8
  15. truyeàn vaøo töø Trung Quoác laø chính. Nhöng ñieàu ñoù khoâng laøm Vieät Nam bò Trung Quoác hoùa maø chæ chòu aûnh höôûng cuûa Trung Quoác”(1). Cuoái thôøi ñoâ hoä, ngöôøi Haùn môû nhieàu tröôøng hoïc, vaên ngoân Haùn ñöôïc truyeàn baù roäng raõi cuøng vôùi kinh, söû, töû, taäp. Nhieàu ngöôøi Vieät ñaõ tinh thoâng chöõ Haùn vaø ñaõ ñoå ñaït cao, sang laøm quan ôû Trung Quoác, beân caïnh ñoù laïi coù nhöõng kinh Phaät vieát baèng chöõ Haùn. Qua thö tòch, lôùp töø vaên hoùa cuûa ngöôøi Haùn ñöôïc phoå bieán cho ngöôøi Vieät. Nhieàu töø bieåu thò khaùi nieäm tröøu töôïng cuûa Nho giaùo, Phaät giaùo, Laõo giaùo trong tieáng Haùn ñöôïc ngöôøi Vieät vay möôïn ñeå laáp khoaûng troáng thieáu huït trong ngoân ngöõ cuûa mình. b) Thôøi kyø töø theá kyû X Naêm 938, Ngoâ Quyeàn ñaùnh baïi quaân Nam Haùn, môû ra moät thôøi kyø ñoäc laäp töï chuû cho daân toäc, chaám döùt nghìn naêm Baéc thuoäc. Vôùi neàn ñoäc laäp töï chuû cuûa mình, caùc trieàu ñaïi phong kieán Vieät Nam ñaõ tieáp thu moät caùch coù yù thöùc nhieàu ñieàu cuûa Trung Quoác töø caùch toå chöùc haønh chính ñeán caùch toå chöùc kinh teá, vaên hoaù, tö töôûng ñeå xaây döïng quoác gia Ñaïi Vieät vaø tieáp tuïc söû duïng tieáng Haùn ñeå xaây döïng theå cheá chính trò vaø vaên hoùa daân toäc, do tieáng Vieät luùc aáy chöa ñuû khaû naêng ñeå dieãn ñaït nhöõng khaùi nieäm phöùc taïp. Ñoïc nhöõng vaên baûn Noâm raát sôùm coøn taøng tröõ laïi ñöôïc, chuùng ta thaáy khaù roõ ñieàu aáy. Trong caùc vaên baûn Noâm naøy, caùc khaùi nieäm tröøu töôïng ñeàu ñöôïc dieãn ñaït baèng chöõ Haùn. Chính quyeàn phong kieán Vieät Nam vaãn söû duïng heä thoáng haønh chính theo moâ hình Trung Quoác, chöõ Haùn vaãn ñöôïc caùc trieàu ñaïi phong kieán Vieät Nam tieáp tuïc söû duïng chính thöùc trong cô quan haønh chính, tröôøng hoïc, khoa cöû cuõng nhö trong saùng taùc vaên hoïc. Ñaëc ñieåm lôùn nhaát trong söï toàn taïi chöõ Haùn ôû Vieät Nam laø chöõ Haùn daàn daàn bò ñoàng hoaù vaø bò (1) Hoàng Phong: Vieät nam theá kæ X,, trong cuoán Theá kyû X nhöõng vaán ñeà lòch söû, Nxb Khoa hoïc xaõ hoäi, 1984. 9
  16. haáp thu vaøo vaên hoaù cuûa Vieät Nam. Nhieàu tinh hoa vaên hoaù chöõ Haùn ñaõ ñöôïc daân toäc Vieät Nam haáp thuï. Nhieàu taùc phaåm vaên hoïc, vaên hoaù cuûa Vieät Nam ñaõ ñöôïc vieát baèng chöõ Haùn. “Chính vaøo luùc söï tieáp xuùc ngoân ngöõ khoâng bò raøng buoäc bôûi yeâu caàu chính trò theo quan heä chinh phuïc, noù laïi ñi saâu vaøo ngoân ngöõ. Söï vay möôïn luùc naøy ñaõ ñoùng moät vai troø cuûa chính ngoân ngöõ ñi vay, khoâng phaûi laø söï cöôõng eùp” [Daãn theo 37; 4]. Nhöng luùc naøy tieáng Haùn ñaõ maát ñi tö caùch laø moät sinh ngöõ; tieáng Haùn khoâng ñöôïc ñoïc theo aâm Haùn cuûa ngöôøi Haùn, tieáng Vieät ñaõ taïo ra aâm Haùn Vieät laø caùch ñoïc chöõ Haùn cuûa rieâng ngöôøi Vieät Nam treân ñòa baøn Vieät Nam. Tieáng Vieät khoâng tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi tieáng Haùn nhöng soá löôïng töø ngöõ Haùn vaøo tieáng Vieät thôøi kyø naøy coù theå noùi laø “oà aït”. Töø caùi moác ñaàu theá kyû X veà sau, tieáng Haùn ôû Vieät Nam ñaõ taùch ra khoûi tieáng Haùn ôû Trung Quoác vaø phaùt trieån theo con ñöôøng rieâng cuûa mình, bò chi phoái bôûi quy luaät ngoân ngöõ cuûa tieáng Vieät vaø caùch söû duïng cuûa ngöôøi Vieät, ñaëc bieät laø veà maët ngöõ aâm. Töø khi xuaát hieän aâm ñoïc Haùn Vieät, veà maët lyù thuyeát taát caû caùc chöõ Haùn vaøo Vieät Nam baèng con ñöôøng saùch vôû ñeàu ñöôïc ñoïc theo aâm Haùn Vieät. Vieäc tieáng Haùn ôû Vieät Nam taùch khoûi tieáng Haùn ôû Trung Quoác vaø phaùt trieån theo con ñöôøng rieâng cuûa mình ñaõ laø böôùc Vieät hoùa ñaàu tieân vaø quan troïng ñoái vôùi lôùp töø vöïng Haùn nhaäp vaøo tieáng Vieät. Ñieàu ñaùng chuù yù laø, ôû Vieät Nam luùc naøy, beân caïnh tieáng Vieät laø ngoân ngöõ giao tieáp khaåu ngöõ haøng ngaøy cuûa moïi töøng lôùp ngöôøi trong xaõ hoäi thì vaên töï Haùn (vôùi caùch ñoïc Haùn Vieät, caùch vieát vöøa theo ngöõ phaùp Haùn coå vöøa theo ngöõ phaùp Vieät) laø ngoân ngöõ saùch vôû, ngoân ngöõ haønh chính (saéc, leänh, chieáu, chæ), ngoân ngöõ khoa cöû, vaên chöông. Caùch goïi chöõ Haùn laø chöõ Nho (hay chöõ Thaùnh Hieàn) cuõng xuaát phaùt töø ñaây. Caùc nhaø Nho laø nhöõng ngöôøi ñi tieân phong trong vieäc 10
  17. tuyeân truyeàn vaên hoaù, vaên hoïc Haùn vaøo Vieät Nam. Boái caûnh naøy giuùp cho caùc ñôn vò töø vöïng Haùn trong ñoù coù caû thaønh ngöõ Haùn ñöôïc du nhaäp vaøo tieáng Vieät. Nhöõng töø vay möôïn Haùn trong tieáng Vieät bao goàm coå Haùn Vieät (tieàn Haùn Vieät), Haùn Vieät, Haùn Vieät Vieät hoaù. Goïi nhö vaäy laø caên cöù vaøo caùc thôøi kyø du nhaäp khaùc nhau. Ngöõ aâm lòch söû tieáng Haùn vaø tieáng Vieät laø caên cöù ñeå xaùc ñònh coå Haùn Vieät, Haùn Vieät vaø Haùn Vieät Vieät hoaù. Söï phaân bieät ba loaïi naøy ñaõ coù trong coâng trình “Nghieân cöùu ngöõ aâm lòch söû tieáng Vieät Nam” cuûa H.Maspero (1912). Coå Haùn Vieät: chæ nhöõng töø vay möôïn Haùn ngöõ tröôùc khi hình thaønh aâm ñoïc Haùn Vieät, töùc laø ñôøi Ñöôøng trôû veà tröôùc, xa xöa nhaát coù theå töø thôøi Taây Haùn thaäm chí tröôùc ñoù nöõa. Haùn Vieät laø giai ñoaïn vay möôïn tieáng Haùn töø ñôøi Ñöôøng. Coù thuyeát cho raèng aâm ñoïc Haùn – Vieät naøy coù theå laø ngöõ aâm tieáng Haùn ñôøi Ñöôøng cuoái theá kyû VIII truyeàn thuï cho khu vöïc Giao Chaâu. Caùch ñoïc naøy daàn daàn bò bieán ñoåi do aûnh höôûng cuûa aâm heä vaø quy luaät phaùt aâm cuûa tieáng Vieät baûn ñòa. Nhaát laø sau theá kyû X, Vieät Nam ñaõ ñoäc laäp, taùch khoûi heä thoáng ngöõ aâm ñôøi Ñöôøng, hình thaønh quy luaät phaùt aâm rieâng cuûa ngöôøi Vieät Nam vaø vuøng vaên hoaù Vieät Nam. Trong ñoù caùch ñoïc cuûa 6000 – 7000 chöõ Haùn thöôøng duøng nhaát coù tính heä thoáng vaø tính quy luaät raát maïnh, coù quy luaät öùng ñoái chaët cheõ vaø ñeàu ñaën vôùi aâm heä Thieát vaän. Do vaäy, veà lyù thuyeát, coù theå duøng aâm Haùn Vieät naøy ñeå ñoïc toaøn boä kho chöõ Haùn. Xeùt theo nghóa naøy, aâm Haùn Vieät ñaõ hình thaønh moät caùch coù heä thoáng, ñoàng thôøi coù quy luaät phaùt trieån ñoäc ñaùo vaø coù chöùc naêng coâng duïng nhanh. Trong cuoán “Töø vöïng hoïc tieáng Vieät” Nguyeãn Thieän Giaùp [16] coù nhaán maïnh: “Vì ngöôøi ta coù theå ñoïc taát 11
  18. caû caùc chöõ Haùn theo caùch ñoïc Haùn Vieät cho neân caàn phaân bieät töø goác Haùn trong tieáng Vieät vaø caùc töø Haùn ñoïc theo aâm Haùn Vieät”. Taùc giaû cho raèng: “Caùc töø ngöõ goác Haùn khoâng ñoïc theo aâm Haùn Vieät coù soá löôïng leû teû vaø khoâng laøm thaønh heä thoáng nhö töø Haùn Vieät”. Do caùc töø ngöõ Haùn Vieät khi nhaäp vaøo heä thoáng tieáng Vieät ñaõ chòu söï taùc ñoäng cuûa quy luaät bieán ñoåi ngöõ aâm tieáng Vieät neân moät soá töø ñaõ thay ñoåi dieän maïo, khoâng coøn gioáng vôùi daïng ngöõ aâm Haùn Vieät ban ñaàu, taïo neân nhöõng caëp töø song song. Thuoäc nhoùm naøy, theo Nguyeãn Thieän Giaùp coøn coù nhöõng töø goác Haùn tieáp nhaän baèng con ñöôøng khaåu ngöõ qua caùch phaùt aâm ñòa phöông cuûa Trung Quoác nhö: mì chính, suûi caûo, vaèn thaèn,… Trong caùc töø vay möôïn töø tieáng Haùn thì töø Haùn Vieät chieám öu theá tuyeät ñoái, noù chieám moät khoái löôïng töø ngöõ raát lôùn. Theo thoáng keâ cuûa H.Maspero thì chuùng chieám treân 60% soá töø vöïng cuûa Vieät ngöõ. Hôn nöõa, “Nhöõng thaønh phaàn goïi laø töø goác Haùn trong tieáng Vieät, ñaëc bieät laø nhöõng töø Haùn Vieät Vieät hoaù thì tuyeät ñaïi boä phaän töø tieáng Haùn Vieät chuyeån sang” [61]. Ngoaøi ra töø theá kyû thöù VIII – IX ñeán baây giôø, tieáng Vieät ñeàu söû duïng heä thoáng aâm ñoïc naøy khi haáp thuï nhöõng töø möôïn Haùn hay saùng taïo töø môùi trong ngoân ngöõ vieát. Coù theå thaáy aûnh höôûng to lôùn cuûa aâm ñoïc Haùn Vieät trong vieäc hình thaønh vaø phaùt trieån tieáng Vieät hieän ñaïi. Ñoàng thôøi vaãn giöõ ñöôïc saéc thaùi ñaëc bieät veà ngöõ aâm trong aâm vaän caùch luaät coå ñaïi. Coøn moät ñieåm nöõa cuõng phaûi ñeà caäp tôùi laø aâm ñoïc Haùn Vieät baét nguoàn töø Haùn ngöõ thôøi Trung coå. Cho neân noù coù giaù trò quan troïng ñoái vôùi vieäc nghieân cöùu Haùn ngöõ thôøi Trung coå vaø caùc taùc phaåm kinh ñieån cuûa Trung Quoác. Caùc khaùi nieäm tröøu töôïng cuûa Nho, Phaät, Laõo ñaõ ñöôïc möôïn vaøo tieáng Vieät nhö : phaùp, thaàn, saéc, khoâng, töôùng, nieäm, taâm, tín, höõu, ñòa, voâ, thieân, 12
  19. nghóa, leã, trí, tính, quaân, thaàn, phong, hoa, tuyeát, nguyeät… vaø nhöõng töø lieân quan ñeán vaên hoùa nhö : buùt, baûng, phaán, saùch, khoa, tröôøng; trong caùc tröôùc taùc thö tòch vaø saùng taùc vaên hoïc, hieän töôïng vay möôïn chöõ Haùn trôû thaønh moät thoùi quen vaø nhu caàu, ñoàng thôøi cuõng laø khaû naêng. Soá löôïng töø Haùn Vieät ñi vaøo tieáng Vieät ngaøy moät nhieàu vaø daàn daàn coù caû töø song tieát. Trong thô Noâm cuûa Nguyeãn Traõi theá kyû XV, ta ñaõ thaáy coù nhöõng töø song tieát nhö: tröôïng phu, tröôøng oác, thanh nhaøn, tieân sinh, coâng danh, söï nghieäp… Töø ñaáy cho ñeán theá kyû XVIII, caùc töø Haùn Vieät vaãn tieáp tuïc boå sung cho kho töø vöïng tieáng Vieät. Caùc töø ngöõ Haùn Vieät ñöôïc du nhaäp vaøo tieáng Vieät khi tieáng Vieät ñaõ coù ñuû nhöõng töø bieåu thò nhöõng söï vaät cuï theå, nhöõng töø thuoäc neàn vaên minh vaät chaát. Coù raát nhieàu töø Haùn coù aâm ñoïc Haùn Vieät chæ xuaát hieän trong vaên baûn Haùn chöù khoâng bao giôø du nhaäp vaøo tieáng Vieät. Ví duï trong kinh thi, sôû töø coù raát nhieàu töø bieåu thò gioáng chim, muoâng, caây, coû vaø caùc traïng thaùi tình caûm, nhöng chæ coù moät soá töø trôû thaønh töø Haùn Vieät nhö: quaân töû, thuïc nöõ, tieåu nhaân, yeåu ñieäu, thieát tha, caàm saét… Nhö vaäy laø ngöôøi Vieät chæ löïa choïn trong soá nhöõng töø Haùn coù aâm Haùn Vieät nhöõng töø naøo coù theå laáp choã troáng cho nhöõng khaùi nieäm thieáu huït trong voán töø vöïng tieáng Vieät. Nhöõng töø naøy phaàn lôùn laø nhöõng töø tröøu töôïng thuoäc lôùp töø vaên hoùa, ví duï caùc töø thuoäc lónh vöïc trieát hoïc, lòch söû, vaên hoïc… nhöõng töø naøy luùc ñaàu ôû trong tieáng Haùn laø nhöõng töø cuï theå. Thí duï töø ñaïo coù nghóa cuï theå laø con ñöôøng, sau ñöôïc tröøu töôïng hoaù thaønh lyù töôûng phaûi nhaém tôùi, thaäm chí coøn thaønh nhöõng khaùi nieäm tröøu töôïng hôn nöõa nhö ñaïo trong tö töôûng cuûa Laõo Töû vaø cuûa caùc phaùi ñaïo gia sau naøy… Tieáng Vieät do coù söï tieáp xuùc laâu daøi vôùi tieáng Haùn vaø do coù caùch ñoïc Haùn Vieät raát thuaän tieän cho vieäc tieáp thu töø ngöõ Haùn neân coù xu 13
  20. höôùng vay möôïn caùc töø ngöõ tröøu töôïng Haùn Vieät. Tuy tieáng Vieät ñaõ coù töø vôï vaø choàng nhöng vieäc döïng vôï gaû choàng laïi goïi laø giaù thuù hay thaønh gia thaát, coù töø xem vaø sao nhöng khoa xem sao ñeå ñoaùn vaän meänh goïi laø khoa chieâm tinh. Ngöôøi Haùn coù theå nhaän thöùc nhöõng töø tröøu töôïng cuûa hoï baèng caùch ñi töø caùi cuï theå nhö giaù (goàm nöõ vaø gia) laø con gaùi veà nhaø choàng vaø thuù (goàm thuû laø laáy vaø nöõ) laø con trai laáy vôï, hoân laø nhaø trai thoâng gia vôùi nhaø gaùi vaø nhaân laø nhaø gaùi thoâng gia vôùi nhaø trai… Ngöôøi Vieät tröôùc ñaây khi tieáp thu töø Haùn Vieät thì coøn coù khaû naêng nhaän thöùc aáy, hoï coù theå hieåu töø kinh teá qua cuïm töø kinh theá teá daân… Nhöng sau naøy nhöõng ngöôøi khoâng tinh thoâng Haùn hoïc thì khoâng coøn khaû naêng nhaän thöùc nhö vaäy nöõa. Töø Haùn Vieät trôû neân khoù hieåu, ngöôøi Vieät chæ coù theå nhaän thöùc mô hoà, maát ñi caùi giai ñoaïn nhaän thöùc cuï theå. Töø Haùn Vieät trôû thaønh moät thöù nhö ngoaïi ngöõ. Theå thoáng nhaát giöõa hình aûnh aâm thanh vaø khaùi nieäm söï vaät cuûa tín hieäu Haùn Vieät bò phaù vôõ trong oùc ngöôøi Vieät. Ngöôøi Vieät caûm nhaän maët aâm thanh cuûa töø Haùn Vieät nhöng khoâng laøm sao naém baét ñöôïc tröïc tieáp khaùi nieäm cuûa noù. Luùc naøy trong oùc ngöôøi Vieät coù söï ñoái laäp hai heä thoáng tín hieäu thuaàn Vieät vaø Haùn Vieät. Tín hieäu thuaàn Vieät mang ñaày ñuû söï thoáng nhaát giöõa aâm thanh vaø khaùi nieäm, coøn tín hieäu Haùn Vieät trôû neân khoù hieåu. Ñaây chính laø tieâu chí phaân bieät giöõa moät beân laø töø Haùn Vieät thöïc söï vaø moät beân laø töø coù hình thöùc ngöõ aâm Haùn Vieät nhö: buùt, saùch, töôøng, aùo, quaàn, bình, baùt, ñaàu… Luùc naøy ñeå hieåu ñöôïc nghóa cuûa caùc tín hieäu Haùn Vieät thì ngöôøi Vieät ñaët noù vaøo trong moái quan heä. Ví duï nghóa cuûa töø thaûo seõ hieän ra trong moái quan heä sau: Thu thaûo, thaûo moäc, thaûo lö, thaûo ñöôøng, thaûo khaáu, thaûo daõ… Nghóa cuûa töø hoøa seõ hieän ra trong chuøm quan heä sau: 14
nguon tai.lieu . vn
Thạc sĩ - Tiến sĩ - Cao học Công nghệ thông tin Kinh tế - Thương mại Tài chính - Ngân hàng Kiến trúc - Xây dựng Điện-Điện tử-Viễn thông Cơ khí - Chế tạo máy Công nghệ - Môi trường Báo cáo khoa học Quản trị kinh doanh Khoa học xã hội Khoa học tự nhiên Nông - Lâm - Ngư Y khoa - Dược