Xem mẫu
- BÁO CÁO TỐT NGHIỆP
Đề tài
“Một số vấn đề về đổi mới
kế hoạch 5 năm phát triển
kinh tế xã hội ở Việt Nam”
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc KHHPTKT-XH KhoaKH&PT
PhÇn më ®Çu
Ngµy nay xu thÕ héi nhËp khu vùc, thÕ giíi vµ sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng
cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt ®· chi phèi ngµy cµng m¹nh mÏ vµo nÒn kinh tÕ x·
héi cña tÊt c¶ c¸c quèc gia trªn toµn thÕ giíi, vµ ViÖt Nam còng kh«ng n»m
ngoµi sù chi phèi ®ã .NÒn kinh tÕ níc ta kÓ tõ khi c«ng cuéc ®æi míi ®îc
tiÕn hµnh, kinh tÕ thÞ trêng ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ theo nhiÒu chiÒu
híng kh¸c nhau.§iÒu ®ã ®· ®Æt ra cho c¸c c¬ quan Nhµ níc vÒ qu¶n lý
kinh tÕ ph¶i kh«ng ngõng ®æi míi vµ hoµn thiÖn c¸c c«ng cô, chÝnh s¸ch
qu¶n lý vµ ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ , tõ ®ã t¹o ra mét møc ®é can thiÖp hîp lý cña
Nhµ níc vµo nÒn kinh tÕ.
Thùc tÕ ®· chøng minh r»ng, b»ng c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ Nhµ níc ta ®·
thùc sù cã trong tay mét c«ng cô hiÖu qu¶ trong viÖc ®iÒu tiÕt thÞ trêng qua
®ã gi¸n tiÕp ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ. Do vËy ®æi míi vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ
ho¹ch ho¸ nÒn kinh tÕ quèc d©n trë thµnh mét vÊn ®Ò hÕt quan träng trong
c«ng cuéc ®æi míi nÒn kinh tÕ níc ta. Khi c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ ®îc ®æi
míi vµ hoµn thiÖn phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña thÞ trêng, sÏ t¹o ra mét
sù hîp lý vÒ mèi quan hÖ gi÷a kÕ ho¹ch vµ thÞ trêng, tõ ®ã ph©n ®Þnh râ
rµng “s©n ch¬i” cña chóng trong mét nÒn kinh tÕ cã ®Þnh híng nh cña ViÖt
Nam.
VÊn ®Ò ®æi míi vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ ë níc ta lu«n lµ vÊn
®Ò ®îc quan t©m chó ý ë tÊt c¶ c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn, vÊn ®Ò nµy lu«n ®îc
®Ò cËp ë tÊt c¶ c¸c kú häp ®¹i héi cña §¶ng. Th«ng qua viÖc ph©n tÝch b¶n
chÊt cña c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ vµ thùc tr¹ng cña nÒn kinh tÕ níc ta vµ nh÷ng
yÕu tè t¸c ®éng kh¸c qua tõng thêi kú nhÊt ®Þnh, chóng ta ®· x¸c ®Þnh ®îc
nh÷ng c«ng viÖc ph¶i lµm ®Ó ®æi míi vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ ë
ViÖt Nam. Vµ nh §¶ng vµ Nhµ níc ®· x¸c ®Þnh th× ®æi míi c«ng t¸c kÕ
ho¹ch 5 n¨m ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi lµ träng t©m cña c«ng cuéc ®æi míi kÕ
ho¹ch ho¸ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi.
1
Trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc KHHPTKT-XH KhoaKH&PT
§Ó phôc vô cho bµi tËp ®Ò ¸n m«n häc còng nh viÖc häc tËp chuyªn ngµnh
KÕ ho¹ch, Em ®· chän ®Ò tµi “Mét sè vÊn ®Ò vÒ ®æi míi kÕ ho¹ch 5 n¨m ph¸t
triÓn kinh tÕ x· héi ë ViÖt Nam”. Em xin göi lêi c¶m ¬n tíi thÇy gi¸o: TiÕn sÜ
Ng« Th¾ng Lîi ®· híng dÉn vµ góp ®ì em trong qu¸ tr×nh hoµn thµnh bµi
viÕt cña m×nh.
Hµ Néi ngµy 26 th¸ng 11 n¨m2004
Sinh viªn
NguyÔn ViÖt Hng.
2
Trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc KHHPTKT-XH KhoaKH&PT
PhÇn I
Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ
kÕ ho¹ch 5 n¨m ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi
I. KÕ ho¹ch 5 n¨m trong hÖ thèng kÕ ho¹ch ho¸ ph¸t triÓn kinh
tÕ x· héi.
1. HÖ thèng kÕ ho¹ch ho¸ ph©n theo thêi gian trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.
HÖ thèng kÕ ho¹ch ho¸ lµ mét hÖ thèng c¸c lo¹i h×nh thøc kÕ ho¹ch ph¸t
triÓn, ®ã lµ hÖ thèng c¸c c«ng cô ®iÒu hµnh vµ qu¶n lý vÜ m« nÒn kinh tÕ cña
Nhµ níc. Trong hÖ thèng kÕ ho¹ch ho¸, mçi lo¹i h×nh kÕ ho¹ch kh¸c nhau
cã vai trß kh¸c nhau vµ chóng cã thÓ ®îc ph©n lo¹i theo nhiÒu gãc ®é kh¸c
nhau.
NÕu xem xÐt hÖ th«ng kÕ ho¹ch ho¸ theo gãc ®é néi dung th× hÖ thèng kÕ
ho¹ch ho¸ bao gåm c¸c bé phËn cÊu thµnh nh: ChiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ
x· héi; Quy ho¹ch ph¸t triÓn; kÕ ho¹ch ph¸t triÓn vµ c¸c ch¬ng tr×nh dù ¸n
ph¸t triÓn.
Trong ®ã chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi lµ hÖ thèng c¸c ph©n tÝch,
®¸nh gi¸vµ lùa chän vÒ quan ®iÓm môc tiªu tæng qu¸t, ®Þnh híng ph¸t triÓn
c¸c lÜnh vùc chñ yÕu cña ®êi sèng x· héi vµ c¸c gi¶i ph¸p c¬ b¶n, trong ®ã bao
gåm c¸cchÝnh s¸ch vÒ c¬ cÊu, c¬ chÕ vËn hµnh hÖ thèng kinh tÕ x· héi nh»m
thùc hiÖn môc tiªu ®Æt ra trong mét kho¶ng thêi gian dµi.
Quy ho¹ch ph¸t triÓn lµ sù thÓ hiÖn cña chiÕn lîc ph¸t triÓn trong thùc
tiÔn ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc. Quy ho¹ch ph¸t triÓn thÓ hiÖn tÇm
nh×n, sù bè trÝ chiÕn lîc vÒ thêi gian vµ kh«ng gian l·nh thæ, x©y dùng khung
vÜ m«vÒ tæ chøc kh«ng gian ®Ó chñ ®éng híng tíi môc tiªu ®¹t hiÖu qu¶ cao,
ph¸t triÓn bÒn v÷ng trong t¬ng lai.
KÕ ho¹ch ph¸t triÓn lµ mét c«ng cô qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh vÜ m« nÒn kinh
tÕ quèc d©n, nã lµ sù cô thÓ ho¸ c¸c môc tiªu ®Þnh híng cña chiÕn lîc ph¸t
triÓn kinh tÕ x· héi theo tõng thêi kú b»ng hÖ thèng c¸c môc tiªu chØ tiªuvµ
3
Trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc KHHPTKT-XH KhoaKH&PT
chØ tiªu biÖn ph¸p ®Þnh híngpt vµ hÖ thèng c¸c chÝnh s¸ch, c¬ chÕ ¸p dông
trong thêi kú kÕ ho¹ch.
Ch¬ng tr×nh vµ dù ¸n ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ®îc xem nh lµ mét
c«ng cô triÓn khai thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn nh»m gi¶i quyÕt c¸c vÊn
®Ò bøc xóc vÒ kinh tÕ vµ x· héi. Lµ mét ph¬ng ph¸p kÕ ho¹ch ho¸ ®îc ¸p
dông nhiÒu níc trªn thÕ giíi, ë ViÖt Nam cïng víi qu¸ tr×nh ®æi míi vµ më
cöa nÒn kinh tÕ ph¬ng ph¸p kÕ ho¹ch ho¸ qu¶n lý theo c¸c ch¬ng tr×nh dù
¸n mµ träng t©m lµ c¸c ch¬ng tr×nh quèc gia còng ®îc ¸p dông réng r·i tõ
nh÷ng n¨m 1992.
Tãm l¹i khi xem xÐt hÖ thèng kÕ ho¹ch ho¸ díi gãc ®é néi dung ta thÊy
®îc r»ng kÕ ho¹ch ho¸ lµ mét qu¸ tr×nh liªn tiÕp nhau, bæ trî nhau vµ thÓ
hiÖn mèi quan hÖ ®Þnh híng vµ thùc hiÖn gi÷a c¸c bé phËn cÊu thµnh cña hÖ
thèng kÕ ho¹ch ho¸.
Khi chóng ta xem xÐt hÖ thèng kÕ ho¹ch ho¸ ë gãc ®é thêi gian th× hÖ
thèng kÕ ho¹ch ho¸ l¹i ®îc ph©n chia thµnh 3 lo¹i kÕ ho¹ch chñ yÕu lµ: KÕ
ho¹ch dµi h¹n; kÕ ho¹ch trung h¹n vµ kÕ ho¹ch ng¾n h¹n.
1.1. KÕ ho¹ch dµi h¹n.
Khi nãi kÕ ho¹ch dµi h¹n ta cã thÓ hiÓu ®ã lµ nh÷ng chiÕn lîc ph¸t triÓn
kinh tÕ x· héi cã kho¶ng thêi gian tõ 10 ®Õn 20 n¨m. Vµ ngoµi chiÕn lîc ph¸t
triÓn kinh tÕ x· héi 10 n¨m, 20 n¨m chóng ta cßn cã thÓ cã c¸c chiÕn lîc
ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cã thêi gian dµi tõ 20 ®Õn 25 n¨m vµ chóng ®îc gäi
lµ “tÇm nh×n”. §Ó t¹o thuËn lîi cho viÖc x©y dùng vµ bè trÝ c¸c chiÕn lîc ph¸t
triÓn kinh tÕ x· héi cho10 n¨m, “tÇm nh×n thêng cã néi dung tæng qu¸t h¬n,
linh ®éng h¬n hay mÒm h¬n vµ cã tÝnh chÊt ®Þnh tÝnh h¬n so víi chiÕn lîc
ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. §iÒu quan träng cña viÖc ph©n ®Þnh gi÷a chiÕn lîc
ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ tÇm nh×n lµ ph¶i thèng nhÊt vÒ môc tiªu ®Þnh
híng cña chóng sao cho nh÷ng bíc ®i tríc “thuËn” vµ t¹o tiÒn ®Ò cho bíc
®i sau ®ång thêi cã kh¶ n¨ng hiÖu chØnh khi cÇn thiÕt.
Mét kÕ ho¹ch dµi h¹n thêng cã néi dung ®Ó gi¶i ®¸p nh÷ng c©u hái:
Chóng ta ®ang ®øng ë ®©u? Muèn ®i ®Õn ®©u? §i b»ng c¸ch nµo? Vµ lµm thÕ
4
Trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc KHHPTKT-XH KhoaKH&PT
nµo ®Ó biÕt ®îc chóng ta ®· ®i ®Õn ®ã? §Ó tr¶ lêi mçi mét c©u hái trªn
chóng ta ph¶i tiÕn hµnh nh÷ng c«ng viÖc cô thÓ nh:
- NhËn d¹ng thùc tr¹ng cña nÒn kinh tÕ : Qu¸ tr×nh nhËn d¹ng thùc tr¹ng
ph¶i ®îc ®¸nh gi¸ toµn diÖn vµ trong mét kho¶ng thêi gian dµi t¬ng ®¬ng
víi thêi kú cña chiÕn lîc ph¸t triÓn sÏ x©y dùng. Nã lµ c¬ së ®Ó rót ra kÕt
luËn ®óng ®¾n cho c©u hái: Chóng ta ®ang ®øng ë ®©u?.
- X©y dùng c¸c quan ®iÓm ph¸t triÓn, ®ã lµ nh÷ng t tëng chñ ®¹o thÓ
hiÖn tÝnh ®Þnh híng cña c¸c kÕ ho¹ch dµi h¹n. ViÖc x¸c ®Þnh c¸c quan ®iÓm
chñ d¹o cã ý nghÜa quan träng trong viÖc t×m ra c¸c bíc ngoÆt cña con ®êng
ph¸t triÓn , nã t¹o ®éng lùc c¬ b¶n xuyªn xuètqu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ®Êt
níc.
- X©y dùng hÖ thèng môc tiªu, c¸c môc tiªu chñ yÕu lµ môc tiªu tæng
qu¸t, chñ yÕu tËp trung vµo c¸c vÊn ®Ò n©ng cao ®êi sèng x· héi cña c¸c tÇng
líp d©n c, thay ®æi bé mÆt ®Êt níc, t¹o thÕ v÷ng ch¾c cho ®Êt níc, ph¶n
¸nh nh÷ng biÕn ®æi quan träng cña nÒn kinh tÕ.
- X©y dùng hÖ thèng chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p. §©y lµ thÓ hiÖn sù híng
dÉn vÒ c¸ch thøc thùc hiÖn c¸c môc tiªu ®Ò ra. Nã bao gåm c¸c chÝnh s¸ch vµ
biÖn ph¸p vÒ c¬ cÊu vµ c¬ chÕ vËn hµnh hwj thèng kinh tÕ –x· héi, c¸c chÝnh
s¸ch vÒ båi dìng , khai th¸c, huy ®éng, ph©n bæ vµ sö dông hîp lý c¸ nguån
lùc ph¸t triÓn.
1.2 KÕ ho¹ch trung h¹n.
KÕ ho¹ch trung h¹n lµ nh÷ng kÕ ho¹ch cã kho¶ng thêi gian tõ 3 ®Õn 10
n¨m. ë mét sè níc trªn thÕ giíi nh níc Ph¸p, khi ph©n chia theo thêi gian
th× h×nh thøc duy nhÊt cña kÕ ho¹ch lµ kÕ ho¹ch 5 n¨m, níc §øc thêng x©y
dùng kÕ ho¹ch trung h¹n 5 n¨m, ë Malaysia cã kÕ ho¹ch trung h¹n 5 n¨m, kÕ
ho¹ch trung h¹n 3 n¨m, ë ViÖt Nam kÕ ho¹ch trung h¹n thêng lµ kÕ ho¹ch 5
n¨m.
KÕ ho¹ch trung h¹n (kÕ ho¹ch 5 n¨m) lµ sù cô thÓ ho¸ c¸c chiÕn lîc
ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ quy ho¹ch ph¸t triÓn trong lé tr×nh ph¸t triÓn dµi
h¹n cña ®Êt níc. KÕ ho¹ch trung h¹n x¸c ®Þnh c¸c môc tiªu chØ tiªu t¨ng
5
Trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc KHHPTKT-XH KhoaKH&PT
trëng kinh tÕ, n©ng cao phóc lîi x· héi trong thêi kú kÕ ho¹ch vµ x¸c ®Þnh
c¸c c©n ®èi, c¸c chÝnh s¸ch ph©n bæ nguån lùc, vèn cho c¸c ch¬ng tr×nh ph¸t
triÓn cña khu vùc kinh tÕ Nhµ níc vµ khuyÕn khÝch sù ph¸t triÓn cña khu vùc
kinh tÕ t nh©n.
1.3. KÕ ho¹ch ng¾n h¹n (kÕ ho¹ch n¨m- kÕ ho¹ch t¸c nghiÖp).
Trong hÖ thèng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn th× kÕ ho¹ch 5 n¨m lµ c«ng cô chÝnh
s¸ch ®Þnh híng cßn kÕ ho¹ch hµng n¨m lµ c«ng cô thùc hiÖn. §Æc biÖt nÕu
thùc hiÖn kÕ ho¹ch 5 n¨m theo h×nh thøc “cuèn chiÕu” th× kÕ ho¹ch hµng n¨m
thùc chÊt sÏ lµ mét phÇn ®Þnh híng cña kÕ ho¹ch 5 n¨m. V× vËy, vai trß hay
chøc n¨ng ®Çu tiªn cña kÕ ho¹ch n¨m lµ cô thÓ ho¸ kÕ ho¹ch 5 n¨m, ph©n
®o¹n kÕ ho¹ch 5 n¨m ®Ó tõng bíc thùc hiÖn kÕ ho¹ch 5 n¨m. Quy m« vµ sù
cÊu thµnh cña kÕ ho¹ch n¨m v× thÕ chñ yÕu ®¬c quyÕt ®Þnh bëi ng©n s¸ch,
c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch 5 n¨m, c¸c tiÕn tr×nh trong nghiªn cøu kh¶ thi vµ nh÷ng
dù ¸n triÓn khai trong thêi kú tríc. Bªn c¹nh ®ã kÕ ho¹ch n¨m cßn lµ c«ng cô
®Ó ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch 5 n¨m cã tÝnh ®Õn ®Æc ®iÓm cña tõng n¨m. Ngoµi ra,
kÕ ho¹ch hµng n¨m cßn ®ãng vai trß ®éc lËp quan träng, nã cã thÓ bao hµm
c¸c nhiÖm vô, c¸c chØ tiªu cha ®îc dù kiÕn trong kÕ ho¹ch 5 n¨m, b¶o ®¶m
tÝnh linh ho¹t, nh¹y bÐn cña kÕ ho¹ch ho¸ nãi chung.
2. KÕ ho¹ch 5 n¨m trong hÖ th«ng kÕ ho¹ch ho¸ ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi.
2.1. Kh¸i niÖm vµ néi dung c¬ b¶n cña kÕ ho¹ch 5 n¨m.
KÕ ho¹ch 5 n¨m lµ sù cô thÓ ho¸ c¸c chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi
vµ quy ho¹ch ph¸t triÓn trong lé tr×nh ph¸t triÓn dµi h¹n cña ®Êt níc. KÕ
ho¹ch 5 n¨m x¸c ®Þnh c¸c môc tiªu chØ tiªu t¨ng trëng kinh tÕ, n©ng cao
phóc lîi x· héi trong thêi kú kÕ ho¹ch vµ x¸c ®Þnh c¸c c©n ®èi, c¸c chÝnh s¸ch
ph©n bæ nguån lùc, vèn cho c¸c ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn cña khu vùc kinh tÕ
Nhµ níc vµ khuyÕn khÝch sù ph¸t triÓn cña khu vùc kinh tÕ t nh©n. Néi dung
chñ yÕu cña viÖc lËp kÕ ho¹ch 5 n¨m bao gåm:
- X¸c ®Þnh nhiÖm vô tæng qu¸t vµ c¸c môc tiªu, chØ tiªu chñ yÕu ph¸t triÓn
kinh tÕ –x· héi cña ®Êt níc trong giai ®o¹n 5 n¨m nh: Môc tiªu t¨ng
6
Trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc KHHPTKT-XH KhoaKH&PT
trëng kinh tÕ, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, huy ®éng tiÕt kiÖm, c¸c chØ tiªu
vÒ phóc lîi x· héi …
- X¸c ®Þnh c¸c ch¬ng tr×nh vµ lÜnh vùc ph¸t triÓn . C¸c vÊn ®Ò ®îc ®a vµo
ch¬ng tr×nh vµ lÜnh vùc ph¸t triÓn cã sù lùa chän, nã thùc sù ph¶i lµ c¸c
vÊn ®Ò næi cém, träng yÕu cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña nÒn kinh tÕ. C¸c
ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn chÝnh lµ c¬ së hoµn thµnh c¸c nhiÖm vô vµ môc tiªu
ph¸t triÓn cña kú kÕ ho¹ch 5 n¨m.
- PhÇn x©y dùng c¸c gi¶i ph¸p lín cña kÕ ho¹ch 5 n¨m sÏ bao gåm 2 néi
dung c¬ b¶n: Mét lµ x¸c ®Þnh c¸c c©n ®èi vÜ m« chñ yÕu: C©n ®èi vèn ®Çu
t, c©n ®çi xuÊt nhËp khÈu, c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ, c©n ®èi søc mua
toµn x· héi; x¸c ®Þnh c¸c kh¶ n¨ng thu hót vèn c¶ trong vµ ngoµi
níc,®ång thêi x¸c ®Þnh nh÷ng quan hÖ lín vÒ ph©n bæ ®Çu t gi÷a c¸c
vïng kinh tÕ, gi÷a c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp vµ c¸c lÜnh vùc v¨n ho¸, x·
héi; x¸c ®Þnh c¸c quan hÖ cung cÇu mét sè hµng ho¸ vËt t chñ yÕu. Hai lµ
x©y dùng, hoµn thiÖn nh÷ng vÊn ®Ò c¬ chÕ qu¶n lý, c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ,
vÒ hiÖu lùc bé m¸y qu¶n lý vµ c¸c vÊn ®Ò tæ chøc thùc hiÖn.
Trong hÖ thèng kÕ ho¹ch ho¸ kÕ ho¹ch 5 n¨m võa lµ sù cô thÓ ho¸ c¸c
chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ quy ho¹ch ph¸t triÓn võa lµ c«ng cô
®Þnh híng cho c¸c kÕ ho¹ch hµng n¨m. Dùa vµo hÖ thèng chØ tiªu môc tiªu
vµ c¸c c©n ®èi lín cña kÕ ho¹ch 5 n¨m c¸c kÕ ho¹ch hµng n¨m ®îc x©y dùng,
tõ ®ã ®¶m b¶o sù thèng nhÊt vÒ môc tiªu cña kÕ ho¹ch hµng n¨m víi kÕ ho¹ch
5 n¨m vµ môc tiªu ®Þnh híng cña quy ho¹ch ph¸t triÓn vµ chiÕn lîc ph¸t
triÓn. Tõ ®ã ta cã thÓ thÊy ®îc kÕ ho¹ch 5 n¨m lµ cÇu nèi gi÷a chiÕn lîc
ph¸t triÓn, quy ho¹ch ph¸t triÓn víi c¸c kÕ ho¹ch hµng n¨m hay lµ cÇu nèi biÕn
c¸c môc tiªu mang tÝnh ®Þnh tÝnh cao thµnh c¸c c«ng viÖc cô thÓ b»ng viÖc
theo ®uæi môc tiªu hµng n¨m mang tÝnh ®Þnh lîng nhiÒu h¬n.
2.2. Sù cÇn thiÕt lùa chän kÕ ho¹ch 5 n¨m lµm kÕ ho¹ch träng t©m
trong hÖ thèng kÕ ho¹ch ho¸ ph¸t triÓn kinh tÕ –x· héi.
7
Trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc KHHPTKT-XH KhoaKH&PT
NghÞ quyÕt §¹i héi 9 cña §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam ®· x¸c ®Þnh “x©y
dùng kÕ ho¹ch 5 n¨m trë thµnh c«ng cô chñ yÕu cña hÖ thèng kÕ ho¹ch ho¸
ph¸t triÓn”.
Trong hÖ thèng kÕ ho¹ch ho¸ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ta thÊy kÕ ho¹ch 5
n¨m (kÕ ho¹ch trung h¹n) lµ lo¹i h×nh kÕ ho¹ch cã kho¶ng thêi gian n»m gi÷a
kÕ ho¹ch dµi h¹n (chiÕn lîc ph¸t triÓn, quy ho¹ch ph¸t triÓn ) vµ kÕ ho¹ch
ng¾n h¹n(kÕ ho¹ch hµng n¨m). Do vËy khi xÐt vÒ mÆt thêi gian th× ®iÒu ®©u
tiªn ta thÊy kÕ ho¹ch 5 n¨m ®· ®¶m b¶o mèi quan hÖ gi÷a kinh tÕ vµ chÝnh trÞ.
Do kho¶ng thêi gian 5 n¨m võa ®óng b»ng mét nhiÖm kú lµm viÖc cña c¬
quan chÝnh phñ, lµ thêi h¹n mµ theo ®ã lîi tøc ®Çu t b¾t ®Çu cã sau 1 n¨m
hoÆc mét vµi n¨m, do vËy t¹o thuËn lîi cho viÖc tËp trung quan ®iÓm l·nh ®¹o,
thuËn lîi cho viÖc ®æi míi vµ hoµn thiÖn viÖc thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn
míi. Khi mét nhiÖm kú lµm viÖc cña chÝnh phñ kÕt thóc còng lµ lóc mét kÕ
ho¹ch 5 n¨m kÕt thóc, do vËy trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn
nÕu cßn tån t¹i nh÷ng h¹n chÕ hay kh«ng ®¹t ®îc nh÷ng môc tiªu ®· ®Ò ra,
viÖc quy kÕt tr¸ch nhiÖm sÏ dÔ dµng h¬n. Tõ ®ã buéc mçi c¸ nh©n cã tr¸ch
nhiÖm thùc hiÖn môc tiªu chung mét c¸ch tèt nhÊt, kh«ng ®Ó x¶y ra t×nh tr¹ng
thiÕu tinh thÇn tr¸ch nhiÖm trong viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô ®îc giao råi b¾t
ngêi ®i sau (nhiÖm kú sau) ph¶i gi¶i quyÕt hËu qu¶ do chÝnh m×nh g©y ra.
KÕ ho¹ch 5 n¨m lµ kho¶ng thêi gian ®ñ ng¾n ®Ó ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c
cña c¸c môc tiªu ®Ò ra. Do sù biÕn ®éng kh«ng ngõng cña nÒn kinh tÕ, sù ph¸t
triÓn m¹nh mÏ kh«ng ngõng cña nÒn s¶n xuÊt x· héi còng nh viÖc hiÖn ®¹i
ho¸ c¸c c«ng cô dù b¸o…dÉn ®Ón rñi ro cao ®èi víi c¸c chØ tiªu cña c¸c kÕ
ho¹ch dµi h¹n.
§èi víi kÕ ho¹ch 1 n¨m th× kho¶ng thêi gian 1 n¨m kh«ng ®ñ ®Ó ®¸nh gi¸
nh÷ng ph¸t sinh cña ch¬ng tr×nh dù ¸n. Nh÷ng ch¬ng tr×nh dù ¸n khi hoµn
thµnh ®«i khi cha béc lé hiÖu qu¶ hay nh÷ng ph¸t sinh ngay mµ ph¶i tr¶i qua
mét thêi gian ®i vµo sö dông do vËy trong vßng mét n¨m kh«ng thÓ nhËn biÕt
®îc ®iÒu ®ã. Trong khi ®ã kÕ ho¹ch 5 n¨m ®ñ dµi ®Ó ®¸nh gi¸ c¸c chÝnh s¸ch
gi¶i ph¸p, ch¬ng tr×nh dù ¸n…vµ tiÕn hµnh sö lý nh÷ng ph¸t sinh.
8
Trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc KHHPTKT-XH KhoaKH&PT
Trong qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch th× c«ng viÖc thu thËp, sö lý th«ng tin ®ßi
hái mét thêi gian kh¸ dµi do vËy kÕ ho¹ch hµng n¨m sÏ gÆp rÊt nhiÒu khã
kh¨n trong vÊn ®Ò ®ã bëi v× qu¸ tr×nh thu thËp, sö lý th«ng tin sÏ lµm ¶nh
hëng tíi tiÕn ®é thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng cña kÕ ho¹ch ®Ò ra.
Khi nghiªn cøu vai trß cña kÕ ho¹ch 5 n¨m díi gãc ®é néi dung ta thÊy:
Tríc hÕt néi dung cña kÕ ho¹ch 5 n¨m lµ sù cô thÓ ho¸ c¸c môc tiªu ®Þnh
híng, c¸c “ tÇm nh×n” cña c¸c chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi néi dung
®îc ®Ò cËp trong kÕ ho¹ch 5 n¨m lµ c¸c vÊn ®Ò ®îc lùa chän, nã thùc sù lµ
c¸c vÊn ®Ò næi cém, träng yÕu cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cho sù ph¸t triÓn cña
nÒn kinh tÕ. Trong hÖ thèng chØ tiªu cña m×nh kÕ ho¹ch 5 n¨m x¸c ®Þnh râ c¸c
c©n ®èi vÜ m« chñ yÕu: C©n ®èi vèn ®Çu t, c©n ®çi xuÊt nhËp khÈu, c¸n c©n
thanh to¸n quèc tÕ, c©n ®èi søc mua toµn x· héi; x¸c ®Þnh c¸c kh¶ n¨ng thu
hót vèn c¶ trong vµ ngoµi níc, ®ång thêi x¸c ®Þnh nh÷ng quan hÖ lín vÒ ph©n
bæ ®Çu t gi÷a c¸c vïng kinh tÕ, gi÷a c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp vµ c¸c lÜnh
vùc v¨n ho¸, x· héi; x¸c ®Þnh c¸c quan hÖ cung cÇu mét sè hµng ho¸ vËt t
chñ yÕu. Ngoµi ra kÕ ho¹ch 5 n¨m cßn x©y dùng, hoµn thiÖn nh÷ng vÊn ®Ò c¬
chÕ qu¶n lý, c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ, vÒ hiÖu lùc bé m¸y qu¶n lý vµ c¸c vÊn ®Ò
tæ chøc thùc hiÖn.
Do vËy khi hÖ thèng chØ tiªu vµ c¸c gi¶i ph¸p cña kÕ ho¹ch 5 n¨m ®îc
®¶m b¶o th× viÖc x©y dùng c¸c kÕ ho¹ch hµng n¨m trë lªn dÔ dµng h¬n vµ môc
tiªu cña c¸c cÊp kÕ ho¹ch sÏ lu«n ®îc thèng nhÊt.
Tãm l¹i vai trß cña kÕ ho¹ch 5 n¨m lµ rÊt quan träng vµ viÖc ®a kÕ
ho¹ch 5 n¨m trë thµnh träng t©m chñ yÕu trong hÖ thèng kÕ ho¹ch ho¸ ph¸t
triÓn lµ hoµn toµn ®óng ®óng ®¾n.
II. Nh÷ng vÊn ®Ò vÒ x©y dùng vµ qu¶n lý kÕ ho¹ch 5 n¨m
1. Néi dung c¸c bé phËn cÊu thµnh kÕ ho¹ch 5 n¨m.
Néi dung cña mét kÕ ho¹ch 5 n¨m ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi bao gåm :
1.1 §¸nh gi¸ thùc tr¹ng.
§¸nh gi¸ thùc tr¹ng ë ®©y bao gåm: §¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ
ho¹ch 5 n¨m cña thêi kú tríc, møc ®é hoµn thµnh c¸c chØ tiªu ®· ®Ò ra cña kÕ
9
Trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc KHHPTKT-XH KhoaKH&PT
ho¹ch tõ ®ã rót ra nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm cho kú kÕ ho¹ch 5 n¨m s¾p tíi;
§¸nh gi¸ t×nh h×nh kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi, c¬ së h¹ tÇng… trong níc vµ
ngoµi níc cïng c¸c nh©n tè ¶nh hëng kh¸c; §¸nh gi¸ c¸c nguån lùc lµm c¬
së cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn tiÕp theo.
1.2 §a ra c¸c ®ù b¸o ph¸t triÓn.
B»ng c¸c c«ng cô vµ ph¬ng ph¸p dù b¸o, c¸c nhµ dù b¸o ®a ra nh÷ng dù
b¸o ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. VÝ dô nh dù b¸o vÒ kh¶ n¨ng vèn ®Çu t; dù b¸o
vÒ kh¶ n¨ng ng©n s¸ch; kh¶ n¨ng nguån lao ®éng…
1.3 X¸c ®Þnh c¸c quan ®iÓm, môc tiªu, nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ x·
héi.
Dùa vµo c¸c chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, c¸c quy ho¹ch ph¸t triÓn
mµ nã ®ang phôc vô hÖ thèng quan ®iÓm môc tiªu cña kÕ ho¹ch 5 n¨m ®îc
x©y dùng.
HÖ thèng quan ®iÓm môc tiªu cña kÕ ho¹ch 5 n¨m cã chøc n¨ng cô thÓ
ho¸ c¸c môc tiªu ®Þnh híng cña chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, kh«ng
®îc xa rêi môc tiªu chÝnh cña chiÕn lîc ®· ®Ò ra.
1.4 X©y dng hÖ thèng chØ tiªu kÕ ho¹ch 5 n¨m.
HÖ thèng chi tiªu trong kÕ ho¹ch ph¸t triÓn ®îc hiÓu lµ thíc ®o cô thÓ
nhiÖm vô cÇn ®¹t ®îc trong thêi kú kÕ ho¹ch. C¸c thíc ®o nµy thÓ hiÖn c¶
vÒ sè lîng vµ chÊt lîng. Nã cho phÐp x¸c ®Þnh néi dung c¬ b¶n cña qu¸
tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, c¸c bé phËn cÊu thµnh cô thÓ cña nã vµ ®îc Nhµ níc
sö dông dÓ thùc hiÖn qu¸ tr×nh ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ.
HÖ thèng chØ tiªu cña kÕ ho¹ch 5 n¨m chñ yÕu mang tÝnh ®Þnh híng
ph¸t triÓn nh: tèc ®é t¨ng trëng kú kÕ ho¹ch, tØ trong c«ng nghiÖp n«ng
nghiÖp vµ dÞch vô trong GDP; tû träng lao ®éng x· héi lµm viÖc trong c¸c
ngµnh nãi trªn; thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi; tèc ®é t¨ng trëng n¨ng suÊt
lao ®éng; kim ng¹ch xuÊt khÈu v..v..
10
Trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc KHHPTKT-XH KhoaKH&PT
1.5 X©y dùng c¸c c©n ®èi vÜ m« chñ yÕu trong nÒn kinh tÕ.
§©y còng lµ mét néi dung quan träng cña c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸. KÕ
ho¹ch 5 n¨m x©y dng vµ b¶o ®¶m mét sè c©n ®èi lín:
- C©n ®èi vèn ®Çu t ph¸t triÓn.
- C©n ®èi thanh to¸n quèc tÕ.
- C©n ®èi ng©n s¸ch Nhµ níc.
- C©n ®èi lao ®éng-viÖc lµm.
- C©n ®èi tÝch luü-tiªu dïng.
- C©n ®èi cung- cÇu mét sè vËt t hµng ho¸ chñ yÕu.
1.6 X¸c ®Þnh c¸c ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi chñ yÕu.
C¸c kÕ ho¹ch 5 n¨m cã thÓ ®îc triÓn khai b»ng c¸c kÕ ho¹ch hµng n¨m,
c¸c ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ. Do vËy trong néi dung cña kÕ ho¹ch 5 n¨m
cÇn x¸c ®Þnh nh÷ng bé phËn triÓn khai chñ yÕu.
1.7. X¸c ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p chñ yÕu thùc hiÖn kÕ ho¹ch.
§©y lµ mét phÇn rÊt quan träng cña b¶n kÕ ho¹ch, nÕu kh«ng ®Ò ra c¸c
chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p th× tÊt c¶ c¸c c«ng ®o¹n ë trªn kh«ng cã t¸c dông. C¸c
gi¶i ph¸p chØ ra c¸ch thøc ho¹t ®éng nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu ®· ®Ò ra.
2. HÖ thèng chØ tiªu kÕ ho¹ch 5 n¨m.
Mét néi dung quan träng kh«ng thÓ thiÕu cña kÕ ho¹ch nãi chung vµ kÕ
ho¹ch 5 n¨m nãi riªng ®ã lµ x©y dùng hÖ thèng chØ tiªu. HÖ thèng chi tiªu
trong kÕ ho¹ch ph¸t triÓn ®îc hiÓu lµ thíc ®o cô thÓ nhiÖm vô cÇn ®¹t ®îc
trong thêi kú kÕ ho¹ch. C¸c thíc ®o nµy thÓ hiÖn c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt
lîng. Nã cho phÐp x¸c ®Þnh néi dung c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ,
c¸c bé phËn cÊu thµnh cô thÓ cña nã vµ ®îc Nhµ níc sö dông dÓ thùc hiÖn
qu¸ tr×nh ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ. Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i hÖ thèng chØ tiªu kÕ
ho¹ch:
- §øng trªn gãc ®é ph¹m vi tÝnh to¸n, hÖ thèng chØ tiªu bao gåm c¸c chØ
tiªu kÕ ho¹ch quèc gia nh: ChØ tiªu ph¶n ¸nh ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ
®Êt níc, c¸c dù b¸o kinh tÕ-x· héi, c¸c chØ tiªu cña hÖ thèngµi kho¶n quèc
gia, nguån ng©n s¸ch ChÝnh phñ vµ tµi chÝnh Nhµ níc. C¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch
11
Trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc KHHPTKT-XH KhoaKH&PT
cña tØnh, thµnh phè bao gåm c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn cña
c¸c vïng vµ ng©n s¸ch ®Þa ph¬ng. HÖ thèng c¸c chØ tiªu ph¸t triÓn cña tõng
ngµnh, néi bé ngµnh nh c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n,
giao th«ng, bu chÝnh viÔn th«ng…
- §øng trªn gãc ®é néi dung, hÖ thèng chØ tiªu ®îc chia thµnh c¸c chØ
tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ vµ c¸c chØ tiªu ph¸t triÓn x· héi. C¸c chØ tiªu ph¸t triÓn
kinh tÕ ®Æt ra nhiÖm vô vÒ t¨ng trëng kinh tÕ, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ
nh÷ng c©n ®èi nguån lùc chñ yÕu. VÝ ®ô trong kÕ ho¹ch 5 n¨m 2001-2005 cña
níc ta chØ tiªu kinh tÕ bao gåm mét sè chØ tiªu nh: §a GDP n¨m 2005
b»ng 2 lÇn GDP n¨m 2001. Tèc ®é t¨ng trëng GDP b×nh qu©n mçi n¨m lµ
7,5%/n¨m trong ®ã tèc ®é t¨ng trëng b×nh qu©n cña ngµnh n«ng nghiÖp lµ
4,3%/n¨m, ngµnh c«ng nghiÖp, x©y dùng c¬ b¶n lµ 10,8%/n¨m vµ ngµnh dÞch
vô lµ 6,2%/n¨m; ChØ tiªu tèc ®é t¨ng trëng gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña tõng ngµnh :
n«ng nghiÖp t¨ng 4,8%/n¨m,c«ng nghiÖp t¨ng 13%/n¨m, dÞch vô t¨ng 7,5%/
n¨m; ChØ tiªu c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ theo GDP : N«ng nghiÖp chiÕm 20-21%,
c«ng nghiÖp 38-39%, dÞch vô41-42%; ChØ tiªu tèc ®é t¨ng trëng kim ng¹ch
xuÊt khÈu b×nh qu©n n¨m lµ16%/n¨m vµ mét sè chØ tiªu kh¸c…
C¸c chØ tiªu x· héi ®a ra c¸c môc tiªu gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò nh: Xo¸
®ãi gi¶m nghÌo, c«ng b»ng x· héi, ph¸t triÓn y tÕ gi¸o dôc, khoa häc-c«ng
nghÖ vµ c¸c môc tiªu x· héi kh¸c. Trong KH 5 n¨m PTKT-XH 2001-2005
mét sè chØ tiªu x· héi nh: VÒ gi¸o dôc cã chØ tiªu häc sinh ®Õn trêng trong
®é tuæi ®Õn n¨m 2005: Trung häc c¬ së lµ 80%, phæ th«ng trung häc lµ 45%;
ChØ tiªu vÒ d©n sè: Gi¶m tØ lÖ sinh b×nh qu©n 0,05%/n¨m;Tèc ®é t¨ng d©n sè
tù nhiªn lµ 1,2%/n¨m;
T¹o viÖc lµm cho 7,5 triÖu lao ®éng trong vßng 5 n¨m (trung b×nh 1,5
triÖu lao ®éng /n¨m); TØ lÖ lao ®éng qua ®µo t¹o ®Õn 2005 lµ 30%; VÒ y tÕ-
ch¨m sãc søc khoÎ: §¶m b¶o nhu cÇu thuèc ch÷a bÖnh 40%; TØ lÖ trÎ em suy
dinh dìng 22-5%(2005).
§Ó thùc hiÖn sù g¾n bã gi÷a ph¸t triÓn kinh tÕ víi ph¸t triÓn x· héi, hiÖn
nay ngêi ta thêng ®Æt ra c¸c chØ tiªu lång ghÐp. C¸c chØ tiªu lång ghÐp ®¶m
12
Trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc KHHPTKT-XH KhoaKH&PT
b¶o thÓ hiÖn ®îc c¶ hai yªu cÇu trong mét chØ tiªu. VÝ dô chØ tiªu thu nhËp
b×nh qu©n trªn ®Çu ngêi, nhu cÇu viÖc lµm míi v..v..
- §øng trªn gãc ®é qu¶n lý, hÖ thèng kÕ ho¹ch cã chØ tiªu ph¸p lÖnh,
chØ tiªu híng dÉn vµ chØ tiªu dù b¸o. ChØ tiªu ph¸p lÖnh ®îc Quèc héi vµ
ChÝnh phñ phª duyÖt vµ trë thµnh b¾t buéc ph¶i hoµn thµnh trong thê kú kÕ
ho¹ch. ChØ tiªu híng dÉn thêng mang tÝnh ®Þnh híng ho¹t ®éng cña c¸c
ngµnh, dÞa ph¬ng, c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ vµ dïng ®Ó ph©n tÝch, so s¸nh ®¸nh gi¸
møc ®é ph¸t triÓn cña c¸c ®èi tîng kÕ ho¹ch ho¸. C¸c chØ tiªu dù b¸o ë tÇm
vÜ m« lµm c¬ së luËn chøng cho c¸c chØ tiªu ph¸p lÖnh phª chuÈn vµ ®îc xem
nh c¸c sè liÖu, th«ng tin kinh tÕ cho c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ, c¸c ngµnh, ®Þa
ph¬ng vµ c¸c c¬ quan cã liªn quan tham kh¶o.
- Theo ph¹m vi ®¬n vÞ ®o lêng, hÖ thèng chØ tiªu kÕ ho¹ch gåm cã c¸c chØ
tiªu hiÖn vËt vµ chØ tiªu gi¸ trÞ. ChØ tiªu hiÖn vËt x¸c ®Þnh mÆt vËt chÊt cña
s¶n xuÊt, ®îc ®o lêng b»ng c¸c ®¬n vÞ ®o hiÖn vËt nh: C¸i, träng lîng,
kÝch thíc, dung tÝch v..v.. ChØ tiªu hiÖn vËt cã t¸c dông x¸c ®Þnh cô thÓ
quy m« cña s¶n xuÊt vµ dÞch vô, nã ®a ra kh¶ n¨ng thiÕt lËp mèi quan hÖ
trùc tiÕp gi÷a môc tiªu s¶n xuÊt s¶n phÈm víi khèi lîng nhu cÇu cung cÊp
c¸c hµng ho¸ trung gian. ChØ tiªu gi¸ trÞ ®o lêng c¸cnhiÖm vô, môc tiªu vµ
quy m« ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ díi h×nh th¸i tiÒn tÖ,nã ®îc sö dông ®Ó
h×nh thµnh c¸c c©n ®èi vÜ m«, c¸ con sè ph¶n ¸nh tæng hîp néi dung ph¸t
triÓn kinh tÕ, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ híng ph¸t triÓn cña c¸c
ngµnh, vïng v..v..
- Ngoµi c¸c c¸ch ph©n lo¹i chñ yÕu trªn, hÖ thèng chØ tiªu kÕ ho¹ch cßn
®îc chia thµnh chØ tiªu t¬ng ®èi vµ chØ tiªu tuyÖt ®èi; chØ tiªu ph¶n ¸nh
chÊt lîng vµ sè lîng. TÊt c¶ c¸c chØ tiªu ®Òu gãp phÇn t¨ng cêng tÝnh
®Þnh lîng trong kÕ ho¹ch ho¸ ph¸t triÓn. Tuy vËy, ®Ó thÝch øng víi c¸c
®iÒu kiÖn thêng xuyªn biÕn ®æi cña kinh tÕ thÞ trêng vµ theo yªu cÇu
ph¸t triÓn ngµy cµng cao cña ®êi sèng, x· héi, c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn hiÖn
nay ®Æt träng t©m vµo c¸c chØ tiªu x· héi, c¸c chØ tiªu gi¸ trÞ, c¸ chØ tiªu
mang tÝnh chÊt híng dÉn vµ dù b¸o.
13
Trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc KHHPTKT-XH KhoaKH&PT
3. Mét sè ph¬ng ph¸p x©y dùng vµ qu¶n lý KH 5 n¨m PTKT-XH.
3.1. Ph¬ng ph¸p truyÒn thèng.
X©y dùng vµ qu¶n lý c¸c KH 5 n¨m theo ph¬ng ph¸p truyÒn thèng ®·
®îc ¸p dông tõ rÊt l©u trong hÖ th«ng kinh tÕ x· héi chñ nghÜa, vµ ngµy nay
nÒn kinh tÕ níc ta vÉn cßn ¸p dông díi nh÷ng h×nh thøc kh¸c nhau. §Æc
trng cña ph¬ng ph¸p nµy, nh chóng ta ®· biÕt, ®ã lµ: kho¶ng thêi gian cña
thêi kú 5 n¨m lµ cè ®Þnh( vÝ dô: kÕ ho¹ch 5 n¨m 1996-2000; 2001-2005);
thÝch øng víi kho¶ng thêi gian cè ®Þnh, chØ tiªu kÕ ho¹ch ®îc x©y dùng mét
lÇn cho c¶ thêi kú 5 n¨m, c¸c môc tiªu ph¸t triÓn thêng lµ con sè b×nh qu©n
hµng n¨m hoÆc tÝnh cho n¨m cuèi cña kú kÕ ho¹ch. M« h×nh trªn hoµn toµn
phï hîp trong thêi kú kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung víi nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch¸ æn
®Þnh, qu¸ tr×nh ph¸t triÓn sau ®îc xem nh lµ “qu¸ tr×nh tríc céng thªm mét
bíc”; kinh tÕ trong níc lµ mét tæng thÓ thèng nhÊt bao gåm thµnh phÇn kinh
tÕ XHCN lµ chñ yÕu, c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ còng ®îc x¸c diÞnh
tríc theo kÕ ho¹ch chung cña héi ®ång t¬ng trî kinh tÕ. Tuy vËy, nÕu nh×n
nhËn ë gãc ®é chøc n¨ng cña kÕ ho¹ch trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ ®iÒu tiÕt
c¸c quan hÖ thÞ trêng, kÕ ho¹ch¾c phôc c¸c khuyÕt tËt cña thÞ trêng, bæ sung
vµ híng thÞ trêng ho¹t ®éng theo môc tiªu cña x· héi th× ph¬ng ph¸p
truyÒn thèng tá ra cã nhiÒu h¹n chÕ. ChØ tiªu kÕ ho¹ch x©y dùng mét lÇn cho
c¶ thêi kú 5 n¨m sÏ kh«ng cËp nhËt ®îc c¸c biÕn ®éng cña thÞ trêng; sù thay
®æi m«i trêng kinh tÕ trong níc vµ quèc tÕ lµm cho c¸c con sè kÕ ho¹ch trë
lªn l¹c hËu, thiÕu tÝnh linh ho¹t vµ kh¶ n¨ng hiÖu chØnh. ViÖc qu¶n lý vµ ®iÒu
hµnh vÜ m« nÒn kinh tÕ quèc d©n v× thÕ mµ trë nªn cøng nh¾c, kÐm hiÖu qu¶,
thËm chÝ sai lÑch. Nh÷ng c¨n bÖnh nh: chñ quan, duy ý chÝ hoÆc quan liªu sÏ
s¶y ra. H¬n n÷a kh«ng ph¶i ch¬ng tr×nh dù ¸n hoÆc chÝnh s¸ch nµo còng
®îc s©y dùng vµ triÓn khai bã gän trong mét thêi kú 5 ¨m nhÊt ®Þnh. Khi c¸c
chÝnh s¸ch, ch¬ng tr×nh cã sù gèi ®Çu tõ kÕ ho¹ch 5 n¨m nµy sang kÕ ho¹ch 5
n¨m kh¸c th× c¸ch x©y dùng kÕ ho¹ch theo thêi kú cè ®Þnh sÏ khã ph¶n ¸nh
®îc tÝnh liªn tôc trong môc tiªu ho¹t ®«ng vµ c©n ®èi ng©n s¸ch cho c¸c
chÝnh s¸ch, ch¬ng tr×nh ®ã.
14
Trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc KHHPTKT-XH KhoaKH&PT
3.2. Ph¬ng ph¸p “cuèn chiÕu”
§èi víi ViÖt Nam ®©y lµ mét ph¬ng ph¸p cßn rÊt míi mÆc dï ph¬ng
ph¸p nµy ®· ®îc sö dông phæ biÕn tõ rÊt l©u ë c¸c níc ph¸t triÓn. §Æc biÖt ë
Ph¸p NhËt B¶n, Céng hoµ liªn bang §øc, ¤xtr©ylia, m« h×nh kÕ ho¹ch ho¸
"cuèn chiÕu" ®îc ¸p dông réng r·i cïng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ
trêng vµ thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ –x· héi cña c¸c quèc gia
nµy. Sù kh¸c biÖt cña ph¬ng ph¸p nµy so víi kÕ ho¹ch ho¸ kiÓu truyÒn thèng
thÓ hiÖn ë c¸c diÓm chñ yÕu sau:
Thø nhÊt, thêi kú kÕ ho¹ch 5 n¨m kh«ng cè ®Þnh mµ ®îc thay ®æi theo
kiÓu cuèn chiÕu sau mçi n¨m kÕ ho¹ch. Khi mét n¨m thùc hiÖn kÕ ho¹ch qua
®i th× mét n¨m kÕ ho¹ch míil¹i ®îc ®a vµo khu«n khæ trung h¹n. VÝ dô nh
kÕ ho¹ch 2001-2005 råi ®Õn kÕ ho¹ch 2002-2006, v..v..
Thø hai, c¸c con sè kÕ ho¹ch ®îc tÝnh theo nh÷ng môc tiªu tæng thÓ,
bao gåm kÕ ho¹ch chÝnh thøc cho mét n¨m hiÖn hµnh, kÕ ho¹ch dù tÝnh cho
n¨m tiÕp theo vµ dù b¸o cho kÕ ho¹ch ba n¨m cßn l¹i. Møc ®é chi tiÕt cô thÓ
vµ chÝnh x¸c cña c¸c con sè kÕ ho¹ch c¸c n¨m sau phô thuéc vµo sè lîng, ®é
tin cËy vµ khr n¨ng cËp nhËt th«ng tin.
Thø ba, cuèi mçi n¨m cña thêi kú kÕ ho¹ch, trªn c¬ së kÕt qña thùc hiÖn
kÕ ho¹ch vµ nh÷ng dù b¸o, th«ng tin míi, qu¸ tr×nh x©y dùng kÕ ho¹ch 5 n¨m
thêi kú cuèn chiÕu míi l¹i ®îc thùc hiÖn víi c¸c néi dung: x©y dùng kÕ
ho¹ch chÝnh thøc cho n¨m tiÕp theo (n¨m ®Çu cña thêi kú míi); ®iÒu chØnh vµ
chÝnh x¸c ho¸ thªm chao nh÷ng dù b¸o kÕ ho¹ch cña n¨m thø 2,3,4 vµ dù b¸o
s¬ bé kÕ ho¹ch n¨m cuèi cïng (n¨m thø 5 cña thêi kú míi). §i kÌm theo c¸c
chØ tiªu kÕ ho¹ch lµ nh÷ng dù kiÕn vÒ c¬ héi, th¸ch thøc cña thêi kú kÕ ho¹ch
vµ nh÷ng kiÕn nghÞ, gi¶i ph¸p cô thÓ phï hîp víi c¸c diÔn biÕn x¶y ra.
Ph¬ng ph¸p "cuèn chiÕu" víi c¸c néi dung tæng qu¸t nªu trªn sÏ kh¾c
phôc ®îc tÝnh nhÊt thêi vµ kh«ng phï hîp môc tiªu kÕ ho¹ch víi sù ®æi thay
thêng xuyªn cña m«i trêng. Theo ph¬ng ph¸p nµy viÖc x©y dùng vµ triÓn
khai kÕ ho¹ch 5 n¨m sÏ kh«ng cßn mang tÝnh chÊt “ thêi vô” mµ nã tiÕp tôc
®îc thêi sù hãa ®Ó phï hîp víi hoµn c¶nh vµ nh÷ng yªu cÇu míi ®Æt ra. C¸c
15
Trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc KHHPTKT-XH KhoaKH&PT
chØ tiªu kÕ ho¹ch sÏ ®ñ ®é tin cËy cho c¸c nhµ qu¶n lý vµ l·nh ®¹o sö dông víi
t c¸ch lµ c«ng cô ®Þnh híng vÜ m« nÒn kinh tÕ quèc d©n, lµm cho kÕ ho¹ch
thùc hiÖn tèt chøc n¨ng tæ chøc can thiÖp cña ChÝnh phñ vµo nÒn kinh tÕ thÞ
trêng, ®¬ng ®Çu víi khã kh¨n, biÕn ®éng bÊt thêng tõ thÕ giíi bªn ngoµi.
Ngoµi ra, do c¸c khu«n khæ 5 n¨m KH 5 n¨m kÕ tiÕp nhau lu«n cã 4 n¨m kÕ
ho¹ch trïng nhau nªn tÝnh liªn tôc gi÷a c¸c kÕ ho¹ch 5 n¨m, c¸c chÝnh s¸ch,
ch¬ng tr×nh ®îc thùc hiÖn gèi ®Çu gi÷a c¸c kÕ ho¹ch ®ã sÏ ®îc ®¶m b¶o.
Tãm l¹i x©y dùng vµ qu¶n lý kÕ ho¹ch 5 n¨m theo m« h×nh "cuèn chiÕu"
lµ thùc sù thÝch øng trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ trêng vµ héi nhËp quèc tÕ.
Tuy vËy, ®©y lµ mét híng tiÕp cËn rÊt míi. §Ó vËn dông thµnh c«ng ph¬ng
ph¸p nµy ë ViÖt Nam, ph¶i cã sù chuÈn bÞ vÒ mäi mÆt, trong ®ã nh÷ng vÊn ®Ò
sau ®©y ®îc nhÊn m¹nh:
Mét lµ, thùc hiÖn tèt chøc n¨ng “ tiÕp cËn tõ trªn xuèng” cña c«ng t¸c kÕ
ho¹ch ho¸ b»ng c¸ch n©ng cao chÊt lîng cña dù bao kinh tÕ vÜ m«, sö dông
c¸c c«ng cô, ph¬ng ph¸p tÝnh to¸n hiÖn ®¹i vµ c¸c m« h×nh kinh tÕ trong dù
b¸o ph¸t triÓn. T¨ng cêng c¬ chÕ phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan Bé KH&§T víi
c¸c Bé Th¬ng m¹i, Bé Tµi chÝnh, Ng©n hµng, Thèng kª, c¸c Bé qu¶n lý
ngµnh vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng kh¸c trong x©y dùng kÕ ho¹ch. Thay ®æi hÖ
thèng biÓu mÉu, sè liªu kÕ ho¹ch; ph©n c«ng tæ chøc lùc lîng c¸n bé kÕ
ho¹ch c¸c cÊp ®¶m b¶o tÝnh chÊt ho¹t ®éng thêng xuyªn cña qu¸ tr×nh x©y
dùng vµ ®iÒu hµnh kÕ ho¹ch 5 n¨m chø kh«ng ph¶i lµ c¬ chÕ ho¹t ®éng mang
tÝnh thêi vô nh hiÖn nay.
Hai lµ, ®Ó cã bíc chuyÓn tiÕp hîp lý tõ kÕ ho¹ch ho¸ theo m« h×nh thêi
kú cè ®Þnh sang ph¬ng thøc "cuèn chiÕu", tríc m¾t nªn cã sù thay ®ái trong
c¸ch thøc qu¶n lý hÖ thèng kÕ ho¹ch 5 n¨m thêi kú nµy. C«ng viÖc cô thÓ lµ
cÇn cã sù cËp nhËt, hiÖu chØnh c¸c chi tiªu kÕ ho¹ch 5 n¨m sau mçi n¨m thùc
hiÖn kÕ ho¹ch khi xÐt thÊy cã nh÷ng biÕn ®æi ®¸ng kÓ trong ®êi sèng kinh tÕ.
C¸c kÕ ho¹ch hµng n¨m ph¶i cã chøc n¨ng bæ sung cho kÕ ho¹ch 5 n¨m vµ lµ
c«ng cô ph¶n ¸nh kÕ ho¹ch nµy.
Ba lµ, trong thêi gian tríc m¾t cã thÓ tæ chøc triÓn khai thö nghiÖm
ph¬ng ph¸p kÕ ho¹ch ho¸ kiÓu "cuèn chiÕu" cho mét sè lÜnh vøc cô thÓ.
16
Trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc KHHPTKT-XH KhoaKH&PT
PhÇn II
Mét sè vÊn ®Ò ®æi míi kÕ ho¹ch 5 n¨m ë ViÖt Nam
I. Thùc tr¹ng c«ng t¸c kh 5 n¨m ë ViÖt Nam trong thêi gian qua.
1. Mét sè kÕ ho¹ch 5 n¨m ë níc ta.
C«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ tiÕn hµnh ë ViÖt Nam ®· ®îc h¬n 40 n¨m, cïng
víi viÖc thµnh lËp Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t (1995). Trong thêi gian ®ã, c«ng t¸c
kÕ ho¹ch ho¸ lu«n lu«n lµ c«ng cô chñ yÕu cña Nhµ níc ®Ó qu¶n lý kinh tÕ –
x· héi vµ còng ®· tõng bíc ®æi míi. Qu¸ tr×nh h¬n 40 n¨m kÕ ho¹ch ho¸ ë
níc ta cã thÓ chia ra thµnh hai giai ®o¹n lín:
Giai ®o¹n tríc n¨m 1986.
Nãi ®Õn c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ th× chóng ta ®· ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy
ngay sau khi cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p thµnh c«ng (1954) vµ cô thÓ víi kÕ
ho¹ch kh«i phôc ®Êt níc sau chiÕn tranh (1955-1957) vµ kÕ ho¹ch c¶i t¹o
XHCN ë miÒn B¾c (1958- 1960). Tuy vËy, nÕu nãi ®Õn kÕ ho¹ch 5 n¨m th×
chóng ta cã kÕ ho¹ch 5 n¨m lÇn thø nhÊt ®ã lµ kÕ ho¹ch 1960-1965 vµ sau mét
thêi gian gi¸n ®o¹n do cuéc chiÕn tranh lan ra miÒn B¾c vµ c¶ níc tiÕn hµnh
cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ cøu níc( kÕ ho¹ch thêi chiÕn 1965-1975), ®Êt
níc hoµn toµn ®éc lËp vµ tiÕp tôc c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi víi kÕ
ho¹ch 5 n¨m lÇnII (1976-1980) vµ kÕ ho¹ch 5 n¨m lÇnIII (1981-1985). Do
trong giai ®o¹n nµy níc ta ¸p dông c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung theo m«
h×nh cña mét sè níc x· héi chñ nghÜa nh Liªn X«, Trung Quèc…nhng do
c¬ chÕ ®ã kh«ng cßn phï hîp kÕt hîp víi sù dËp khu«n trong x©y dùng hÖ
thèng chØ tiªu kÕ ho¹ch (®¸nh gi¸ kh«ng ®ung thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ, c¸ch
ph©n bæ nguån lùc thiÕu hîp lý, c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch ch¹y theo thµnh tÝch, qu¸
thiªn vÒ chØ tiªu hiÖn vËt vµ phÇn lín lµ chØ tiªu ph¸p lÖnh…) do v©y c¸c kÕ
ho¹ch 5 n¨m lÇnI vµ lÇnII kh«ng ®¹t ®îc môc tiªu, trong khi nÒn kinh tÕ ®ang
dÇn r¬i vµo khñng ho¶ng.
Giai ®o¹n sau 1986 ®Õn nay.
17
Trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc KHHPTKT-XH KhoaKH&PT
§¹i héi §¶ng lÇn thø VI (th¸ng 12-1986) ®· x¸c dÞnh ®êng lèi ®æi míi
kinh tÕ víi néi dung c¬ b¶n lµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸ víi sù tham gia cña
nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ, díi sù qu¶n lý cña Nhµ níc b»ng c¬ chÕ chÝnh
s¸ch, ph¸p luËt vµ c¸c c«ng cô kh¸c theo ®inh híng XHCN. §iÒu ®ã còng cã
nghÜa lµ nÒn kinh tÕ chÊp nhËn thÞ trêng, do vËy lóc nµy kÕ ho¹ch ho¸ trë
thµnh mét c«ng cô hÕt søc cÇn thiÕt ®Ó Nhµ níc ®iÒu tiÕt thÞ trêng. Víi ý
nghÜa kÕ ho¹ch lµ c¬ng lÜnh thø 2 cña §¶ng, §¹i h«i §¶ng VI ®Ò ra ph¬ng
híng, nhiªm vô vµ môc tiªu cho kÕ ho¹ch 5 n¨m 1986-1990. Tr¶i qua qu¸
tr×nh ®æi míi vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ, cho ®Õn nay ®· cã c¸c kÕ ho¹ch 5 n¨m
lÇnV(1991-1995), kÕ ho¹ch 5 n¨m lÇn VI(1996-2000) vµ hiÖn nay chóng ta
®ang trong qu¸ tr×nh hoµn thµnh kÕ ho¹ch 5 n¨m lÇn VII (2001-2005).
2. Nh÷ng nhËn xÐt chung vÒ t×nh h×nh x©y dùng vµ thùc hiÖn kÕ ho¹ch 5
n¨m ë níc ta.
2.1. Nh÷ng hiÖu qu¶ ®¹t ®îc.
§èi víi thêi kú tríc nh÷ng n¨m 1986.
Trong thêi kú 1955 ®Õn 1985, chóng ta ®· qua nh÷ng mèc lín nh c¸c
kÕ ho¹ch kh«i phôc vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, thùc hiÖn c¶i t¹o XHCN ë miÒn B¾c,
råi chuyÓn sang kÕ ho¹ch thêi chiÕn, tiÕp ®ã lµ kÕ ho¹ch x©y dùng vµ ph¸t triÓn
kinh tÕ trªn ph¹m vi c¶ níc. Cã thÓ nªu mét sè nhËn xÐt vÒ c«ng t¸c kÕ ho¹ch
ho¸ thêi kú ®ã nh sau:
C¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ ph¸p lÖnh ®· qu¸n triÖt ®êng lèi c¶i t¹o, x©y dùng vµ
ph¸t triÓn kinh tÕ còng nh ®êng lèi kinh tÕ cña §¶ng theo nhËn thøc vÒ m«
h×nh x· héi chñ nghÜa do c¸c nghÞ quyÕt cña §¶ng x¸c ®Þnh trong thêi gian ®ã.
C¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ ph¸p lÖnh cã nhiÒu khuyÕt tËt nh b©y giê chóng ta
nh×n l¹i vµ dÔ dµng nh×n thÊy. ThÕ nhng, ph¶i thõa nhËn r»ng trong nh÷ng
n¨m ®ã, ë miÒn B¾c ®· cã ®ãng gãp ®¸ng kÓ nh: kh«i phôc, ph¸t triÓn kinh tÕ
x· héi; n©ng cao mét bíc ®êi sèng cña c¸c tÇng líp nh©n d©n lao ®éng; x©y
dùng ®îc mét sè c«ng tr×nh c«ng nghiÖp, giao th«ng, gi¸o dôc, v¨n ho¸, y tÕ
cã ý nghÜa quan träng ®èi víi s¶n xuÊt vµ ®êi sèng nh©n d©n ( dï r»ng cã c«ng
tr×nh x©y dùng qu¸ tèn kÐm ); ®¶m b¶o quèc phßng an ninh v.. v.. Trong thêi
18
Trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc KHHPTKT-XH KhoaKH&PT
gian c¶ níc cã chiÕn tranh, c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ ®· cã nh÷ng ®ãng gãp
®¸ng kÓ vÒ tæ chøc qu¶n lý nÒn kinh tÕ thêi chiÕn, b¶o ®¶m æn ®Þnh hËu
ph¬ng miÒn B¾c trong cuéc chiÐn tranh ph¸ ho¹i hÕt søc ¸c liÖt, lµm trßn
nghÜa vô chi viÖn cuéc ®Êu tranh gi¶i phãng miÒn Nam, thèng nhÊt ®Êt níc,
mang l¹i nh÷ng ý nghÜa hÕt søc to lín trong viÖc hoµn thµnh c¸ môc tiªu chiÕn
lîc qua nh÷ng chÆng ®êng lÞch sö cña ®Êt níc, hoµn thnµh nhiÖm vô gi¶i
phãng d©n téc.
§èi víi giai ®o¹n sau thêi kú ®æi míi.
Tõ cuèi nh÷ng n¨m 80, cïng víi qu¸ tr×nh ®æi míi toµn diÖn nÒn kinh
tÕ, tõ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña
Nhµ níc, c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ kh«ng bÞ xem nhÑ mµ vÉn ®îc vËn dông cã
kÕt qu¶ theo híng ®æi míi, phï hîp víi ®iÒu kiÖn vµ yªu cÇu míi. Cïng víi
qu¸ tr×nh ®æi míi kinh tÕ nãi chung, hÖ thèng kÕ ho¹ch còng cã nh÷ng ®æi
míi quan träng vµ c¬ b¶n vÒ néi dung ph¬ng ph¸p còng nh c¸ch thøc cña
c¸c lo¹i h×nh kÕ ho¹ch trong ®ã cã kÕ ho¹ch ®Þnh híng ph¸t triÓn kinh tÕ-x·
héi 5 n¨m.
Nh÷ng kÕt qña ®æi míi ®ã ®· ®îc Thñ tíng Vâ V¨n KiÖt ®¸nh gi¸
trong dÞp kû niªm 40 n¨m ngµy thµnh lËp Uû ban KÕ Ho¹ch Nhµ níc (th¸ng
10 n¨m 1995); “ GÇn 10 n¨m tõ sau n¨m 1986 lµ thêi kú chuyÓn tiÕp, tõng
bíc thay ®æi hÖ thèng c¬ chÕ qu¶n lý cò b»ng c¬ chÕ qu¶n lý míi. §Õn nay
mét phÇn quan träng ®· xo¸ bá thÓ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, h×nh thµnh
bíc ®Çu nh÷ng ®êng nÐt cña nÒn kinh tÕ vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng cã
sù qu¶n lý cña Nhµ níc b»ng ph¸p luËt, kÕ ho¹ch vµ c¸c chÝnh s¸ch kh¸c.
MÆc dÇu m« h×nh kÕ ho¹ch míi , “kÕ ho¹ch ho¸ híng dÉn g¾n víi vËn dông
nguyªn t¾c thÞ trêng” cßn cha hoµn thiÖn, nhng ®· b¾t ®Çu ph¸t huy tÝnh
®óng ®¾n trong sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi … Nhê ®ã ®· gãp phÇn
quan träng hoµn thµnh toµn diÖn vµ vît møc c¸c môc tiªu kÕ ho¹ch chñ yÕu
®· ®Ò ra vÒ t¨ng trëng tæng s¶n phÈm trong níc, t¨ng s¶n xuÊt l¬ng thùc,
t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu, huy ®éng vèn ®Çu t trong níc vµ níc ngoµi,
19
Trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
nguon tai.lieu . vn