1. Trang Chủ
  2. Luận Văn - Báo Cáo
  3. ĐỀ TÀI: MỘT SỐ GIẢI PHÁP TẠO VỐN VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN CHO CÁC DNNN Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

ĐỀ TÀI: MỘT SỐ GIẢI PHÁP TẠO VỐN VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN CHO CÁC DNNN Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

RONG CHIẾN LƯỢC ỔN ĐỊNH VÀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ – XÃ HỘI ĐẾN NĂM 2000, ĐẢNG TA CŨNG ĐÃ CHỈ RÕ “CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH QUỐC GIA HƯỚNG VÀO VIỆC TẠO RA VỐN VÀ SỬ DỤNG VỐN CÓ HIỆU QUẢ TRONG TOÀN XÃ HỘI, TĂNG NHANH SẢN PHẨM XÃ HỘI VÀ THU NHẬP QUỐC DÂN...”(1). TẠO VỐN VÀ SỬ DỤNG VỐN CÓ HIỆU QUẢ LÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐANG ĐƯỢC CHÍNH PHỦ, NGÂN HÀNG VÀ CÁC DOANH NGHIỆP ĐẶC BIỆT QUAN TÂM. ĐỀ TÀI “MỘT SỐ GIẢI PHÁP TẠO VỐN VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN CHO CÁC DNNN Ở VIỆT NAM HIỆN NAY” Generated by Foxit PDF Creat

Thể loại Tài liệu miễn phí Luận Văn - Báo Cáo

Số trang 38

Ngày tạo 8/30/2018 12:44:04 AM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước 0.26 M

Tên tệp

Tải ĐỀ TÀI: MỘT SỐ GIẢI PHÁP TẠO VỐN VÀ NÂNG CAO HIỆU ... (.pdf)

Xem mẫu

  1. ĐỀ TÀI “MỘT SỐ GIẢI PHÁP TẠO VỐN VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN CHO CÁC DNNN Ở VIỆT NAM HIỆN NAY”
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Lêi nãi ®Çu rong chiÕn l­îc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi ®Õn n¨m 2000, T §¶ng ta còng ®· chØ râ “ChÝnh s¸ch tµi chÝnh quèc gia h­íng vµo viÖc t¹o ra vèn vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶ trong toµn x· héi, t¨ng nhanh s¶n phÈm x· héi vµ thu nhËp quèc d©n...”(1). T¹o vèn vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶ lµ nh÷ng vÊn ®Ò ®ang ®­îc ChÝnh phñ, Ng©n hµng vµ c¸c doanh nghiÖp ®Æc biÖt quan t©m. §¹i héi §¶ng toµn lÇn thø VI ®¸nh dÊu mét b­íc ngoÆt ®æi míi chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ kinh tÕ nãi chung, thÞ tr­êng vµ s¶n xuÊt kinh doanh nãi riªng. C¸c DNNN ®­îc quyÒn tù chñ h¬n trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, nh­ng cïng víi nã, doanh nghiÖp ph¶i ®èi mÆt víi sù c¹nh tranh gay g¾t trªn thÞ tr­êng. Trong cuéc c¹nh tranh nµy DNNN cã nh÷ng vÞ thÕ bÊt lîi ®ã lµ thiÕu vèn, bé m¸y chËm thÝch øng víi sù biÕn ®æi cña thÞ tr­êng, l¾m tÇng nÊc trung gian, vµ nhiÒu sù rµng buéc lÉn nhau, phÇn lín ®éi ngò c¸n bé rÊt thô ®éng. DNNN lµ mét bé phËn quan träng nhÊt cña nÒn kinh tÕ quèc gia, cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc vµ trong qu¸ tr×nh héi nhËp. Tuy nhiªn hiÖn nay c¸c DNNN ®ang ph¶i ®èi ®Çu víi nhiÒu vÊn ®Ò nan gi¶i, trong ®ã vèn vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn lu«n lµ bµi to¸n hãc bóa víi hÇu hÕt c¸c DNNN. VËy huy ®éng vèn ë ®©u? lµm thÕ nµo ®Ó huy ®éng vèn? vµ ®ång vèn ®­îc ®­a vµo sö dông nh­ thÕ nµo?. §ã lµ c©u hái kh«ng chØ c¸c DNNN quan t©m, mµ lµ vÊn ®Ò bøc thiÕt víi hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Do ®ã ®i t×m lêi gi¶i vÒ vèn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cho khu vùc DNNN lµ mét vÊn ®Ò mang tÝnh thêi sù vµ thiÕt thùc. Qua nghiªn cøu vµ ®­îc sù h­íng dÉn nhiÖt t×nh cña thÇy gi¸o NguyÔn Ngäc HuyÒn, em quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi “Mét sè gi¶i ph¸p t¹o vèn vµ n©ng cao hiÖu (1) T¹p chÝ Th«ng tin Khoa häc Ng©n hµng sè 7/1997 -1-
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc qu¶ sö dông vèn cho c¸c DNNN ë ViÖt Nam hiÖn nay”. Do thêi gian h¹n chÕ, kinh nghiÖm thùc tÕ ch­a nhiÒu. Do ®ã ®Ò tµi nay kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Song ®©y còng lµ nç lùc cña b¶n th©n. Em rÊt mong ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn quý b¸u cña thÇy gi¸o ®Ó viÖc nghiªn cøu cña em ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! -2-
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc I. Vèn vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn - ®iÒu kiÖn tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng 1.Vèn vµ vai trß cña vèn ®èi víi DNNN trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng 1.1.Kh¸i qu¸t vÒ vèn. Tõ tr­íc ®Õn nay cã rÊt nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ vèn, mçi mét quan ®iÓm ®Òu cã c¸ch tiÕp cËn riªng. Nh­ng cã thÓ nãi, thùc chÊt vèn chÝnh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn, lµ gi¸ trÞ cña tµi s¶n mµ doanh nghiÖp ®ang n¾m gi÷. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, vèn ®­îc quan niÖm lµ toµn bé gi¸ trÞ øng ra ban ®Çu vµ trong c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tiÕp theo cña doanh nghiÖp. Nh­ vËy vèn lµ yÕu tè sè mét cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Vèn cã c¸c ®Æc tr­ng c¬ b¶n lµ: thø nhÊt, vèn ph¶i ®¹i diÖn cho mét l­îng tµi s¶n nhÊt ®Þnh, cã nghÜa lµ vèn ®­îc biÓu hiÖn b»ng gi¸ trÞ cña tµi s¶n h÷u h×nh vµ v« h×nh cña doanh nghiÖp. Thø hai, vèn ph¶i vËn ®éng sinh lêi, ®¹t ®­îc môc tiªu kinh doanh cña doanh nghiÖp. Thø ba, vèn ph¶i ®­îc tÝch tô vµ tËp trung ®Õn mét l­îng nhÊt ®Þnh, cã nh­ vËy míi cã thÓ ph¸t huy t¸c dông ®Ó ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt kinh doanh. Thø t­, vèn ph¶i g¾n liÒn víi chñ së h÷u nhÊt ®Þnh, kh«ng thÓ cã ®ång vèn v« chñ vµ kh«ng ai qu¶n lý. Thø n¨m, vèn ®­îc quan niÖm nh­ mét hµng hãa ®Æc biÖt, cã thÓ mua b¸n quyÒn sö dông vèn trªn thÞ tr­êng. 1.2.Ph©n lo¹i vèn HiÖn nay, cã rÊt nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i vèn theo c¸c gi¸c ®é tiÕp cËn kh¸c nhau. Theo nguån h×nh thµnh cã vèn chñ së h÷u vµ vèn huy ®éng cña doanh nghiÖp. Vèn chñ së h÷u cña doanh nghiÖp h×nh thµnh tõ vèn ph¸p ®Þnh vµ vèn tù bæ sung tõ nhiÒu nguån nh­ lîi nhuËn gi÷ l¹i hoÆc tõ c¸c quü ®Çu t­ ph¸t triÓn, quü dù phßng tµi chÝnh.…Ngoµi ra, ®èi víi DNNN cßn ®­îc ®Ó l¹i toµn bé khÊu hao c¬ b¶n sö dông tµi s¶n cè ®Þnh ®Ó ®Çu t­, thay thÕ, ®æi míi tµi s¶n cè ®Þnh. §èi víi -3-
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc mét doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vèn chñ së h÷u cã vai trß quan träng nh­ng chØ chiÕm tû lÖ nhá trong tæng nguån vèn. §Ó ®¸p øng nhu cÇu vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh, doanh nghiÖp ph¶i t¨ng c­êng huy ®éng c¸c nguån vèn kh¸c d­íi h×nh thøc vay nî, liªn doanh liªn kÕt, ph¸t hµnh tr¸i phiÕu vµ c¸c h×nh thøc kh¸c. Trªn gi¸c ®é ph­¬ng thøc chu chuyÓn cña vèn, ng­êi ta chia thµnh vèn cè ®Þnh (VC§) vµ vèn l­u ®éng (VL§). VC§ lµ mét bé phËn cña vèn ®Çu t­ øng tr­íc vÒ tµi s¶n cè ®Þnh. Nã lu©n chuyÓn dÇn dÇn, tõng phÇn trong nhiÒu chu kú s¶n xuÊt. HiÖn nay Nhµ n­íc quy ®Þnh VC§ ph¶i cã thêi gian sö dông Ýt nhÊt lµ 1 n¨m vµ cã gi¸ trÞ trªn 5 triÖu ®ång. VC§ ®ãng vai trß quan träng trong s¶n xuÊt kinh doanh, ®Æc biÖt lµ víi c¸c DNNN ho¹t ®éng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt. VL§ cña doanh nghiÖp lµ sè tiÒn øng tr­íc vÒ tµi s¶n l­u ®éng nh»m ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®­îc thùc hiÖn th­êng xuyªn, liªn tôc. 1.3.Vai trß cña vèn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc. TÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, dï bÊt kú quy m« nµo còng cÇn ph¶i cã mét l­îng vèn nhÊt ®Þnh, nã lµ tiÒn ®Ò cho sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp. VÒ mÆt ph¸p lý: DNNN khi muèn thµnh lËp, ®iÒu kiÖn ®Çu tiªn lµ doanh nghiÖp ph¶i cã mét l­îng vèn nhÊt ®Þnh, l­îng vèn ®ã tèi thiÓu ph¶i b»ng l­îng vèn ph¸p ®Þnh (l­îng vèn tèi thiÓu mµ ph¸p luËt qui ®Þnh cho tõng lo¹i DNNN). Khi ®ã ®Þa vÞ ph¸p lý cña doanh nghiÖp míi ®­îc x¸c lËp. Ng­îc l¹i, viÖc thµnh lËp doanh nghiÖp kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc. Theo ®iÒu 4- ch­¬ng II Quy chÕ qu¶n lý Tµi chÝnh vµ H¹ch to¸n kinh doanh ®èi víi DNNN, nÕu trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh, vèn ®iÒu lÖ cña doanh nghiÖp kh«ng ®¹t ®iÒu kiÖn mµ ph¸p luËt quy ®Þnh, tøc lµ thÊp h¬n tæng møc vèn ph¸p ®Þnh cña c¸c ngµnh nghÒ mµ doanh nghiÖp ®ã kinh doanh th× c¬ quan cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh thµnh lËp doanh -4-
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc nghiÖp ®ã ph¶i cÊp bæ sung vèn ®iÒu lÖ cho doanh nghiÖp, hoÆc gi¶m ngµnh nghÒ kinh doanh cho doanh nghiÖp hoÆc ph¶i tuyªn bè chÊm døt ho¹t ®éng nh­: ph¸ s¶n, gi¶i thÓ, s¸t nhËp(2)…. Nh­ vËy, vèn cã thÓ ®­îc xem nh­ lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®¶m b¶o sù tån t¹i t­ c¸ch ph¸p nh©n cña doanh nghiÖp tr­íc ph¸p luËt. VÒ mÆt kinh tÕ: Trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, vèn lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mçi doanh nghiÖp. Vèn kh«ng nh÷ng ®¶m b¶o kh¶ n¨ng mua s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ, d©y truyÒn c«ng nghÖ ®Ó phôc vô cho qu1¸ tr×nh s¶n xuÊt mµ cßn ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh diÔn ra th­êng xuyªn liªn tôc. Vèn lµ yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ x¸c lËp vÞ thÕ cña doanh nghiÖp trªn th­¬ng tr­êng. §iÒu nµy cµng thÓ hiÖn râ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay víi sù c¹nh tranh gay g¾t, c¸c doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng c¶i tiÕn m¸y mãc thiÕt bÞ, ®Çu t­ hiÖn ®¹i hãa c«ng nghÖ... tÊt c¶ nh÷ng yÕu tè nµy muèn ®¹t ®­îc ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i cã mét l­îng vèn ®ñ lín. Vèn còng lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc më réng ph¹m vi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Cã vèn gióp doanh nghiÖp ®Çu t­ më réng s¶n xuÊt, th©m nhËp vµo thÞ tr­êng míi, tõ ®ã më réng thÞ tr­êng tiªu thô, n©ng cao uy tÝn cña doanh nghiÖp trªn th­¬ng tr­êng. NhËn thøc ®­îc vai trß quan träng cña vèn nh­ vËy, doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu huy ®éng ®¶m b¶o ®ñ vèn cho doanh nghiÖp ho¹t ®éng mét c¸ch hiÖu qu¶. 2.C¸c c«ng cô t¹o vèn cho c¸c DNNN trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. HiÖn nay, vèn ng©n s¸ch nhµ n­íc cÊp cho c¸c doanh nghiÖp rÊt h¹n chÕ, do ®ã ®Ó ®¶m b¶o vèn ho¹t ®éng, doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn huy ®éng vèn tõ nhiÒu (2) Quy chÕ qu¶n lý tµi chÝnh vµ h¹ch to¸n kinh doanh ®èi víi DNNN -5-
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc nguån kh¸c nhau nh­ ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, cæ phiÕu, vay vèn ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông, nhËn gãp vèn liªn doanh liªn kÕt vµ c¸c h×nh thøc kh¸c. Tuy nhiªn viÖc huy ®éng vèn ph¶i tu©n theo c¸c qui ®Þnh cña ph¸p luËt, kh«ng ®­îc lµm thay ®æi h×nh thøc së h÷u cña doanh nghiÖp vµ tæng møc d­ nî vèn huy ®éng kh«ng ®­îc v­ît qu¸ vèn ®iÒu lÖ cña doanh nghiÖp t¹i thêi ®iÓm c«ng bè gÇn nhÊt. (§iÒu 11-N§59/CP-3/10/1996) §Ó huy ®éng vèn doanh nghiÖp còng cÇn ph¶i xem xÐt thùc tr¹ng t×nh h×nh tµi chÝnh, chiÕn l­îc tµi trî, chñ nguån tµi chÝnh, còng nh­ kÕ ho¹ch huy ®éng tµi chÝnh cho chi tr¶. DNNN cã thÓ huy ®éng vèn qua nguån cung øng néi bé vµ huy ®éng tõ bªn ngoµi. Nguån cung øng néi bé lµ ph­¬ng thøc tù cÊp vèn cña doanh nghiÖp. Mét lµ, nguån khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh. Trong qóa tr×nh sö dông th× tµi s¶n cè ®Þnh chuyÓn dÇn gi¸ trÞ vµo thµnh phÈm d­íi h×nh thøc khÊu hao. Sè khÊu hao nµy ®­îc sö dông ®Ó kh«i phôc tµi s¶n cè ®Þnh nh»m t¸i s¶n xuÊt hoÆc sö dông cho c¸c yªu cÇu kinh doanh cña doanh ghiÖp. Doanh nghiÖp trÝch khÊu hao theo nguyªn t¾c b¶o ®¶m bï ®¾p c¶ hao mßn v« h×nh vµ hao mßn h÷u h×nh cña tµi s¶n. Hai lµ, tõ c¸c kho¶n doanh nghiÖp ph¶i nép ng©n s¸ch nh­ng ®­îc nhµ n­íc cho phÐp ®Ó l¹i doanh nghiÖp bæ sung vµo nguån vèn kinh doanh. Ba lµ, tÝch luü t¸i ®Çu t­, ®©y lµ phÇn lîi nhuËn kh«ng chia ®Ó l¹i doanh nghiÖp nh»c môc ®Ých ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Cã thÓ nãi r»ng phÇn nµy ®­îc c¸c doanh nghiÖp coi lµ nguån tù cung øng tµi chÝnh quan träng v× nã cã c¸c ­u ®iÓm c¬ b¶n sau: doanh nghiÖp cã thÓ hoµn toµn chñ ®éng, gi¶m sù phô thuéc vµo c¸c nhµ cung øng, gióp doanh nghiÖp t¨ng tiÒm lùc tµi chÝnh nhê gi¶m tû lÖ nî/vèn….Bèn lµ, ®iÒu chØnh c¬ cÊu tµi s¶n, ph­¬ng thøc nµy tuy kh«ng lµm t¨ng sè vèn s¶n xuÊt kinh doanh nh­ng l¹i cã t¸c dông lín trong viÖc t¨ng vèn cho c¸c ho¹t ®éng cÇn thiÕt trªn c¬ së gi¶m -6-
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc vèn ë nh÷ng n¬i kh«ng cÇn thiÕt. Do m«i tr­êng kinh doanh th­êng xuyªn biÕn ®éng, nhiÖm vô kinh doanh thay ®æi nªn trong kinh doanh lu«n diÔn ra hiÖn t­îng thõa tµi s¶n nµy nh­ng l¹i thiÕu lo¹i tµi s¶n kh¸c. §iÒu chØnh c¬ cÊu tµi s¶n chÝnh lµ viÖc kÞp thêi cã gi¶i ph¸p b¸n c¸c tµi s¶n d­ thõa, kh«ng sö dông ®Õn, ph¶i trªn c¬ së th­êng xuyªn kiÓm tra tÝnh to¸n vµ x¸c ®Þnh l¹i møc tµi s¶n l­u ®éng trªn c¬ së øng dông m« h×nh dù tr÷ tèi ­u nh»m gi¶m l­îng l­u kho tµi s¶n l­u ®éng kh«ng cÇn thiÕt, ®¶m b¶o l­îng l­u kho mçi lo¹i tµi s¶n l­u ®éng hîp lý. Huy ®éng tõ nguån cung øng néi bé cã ­u ®iÓm lín lµ hoµn toµn do doanh nghiÖp chñ ®éng, kh«ng bÞ phô thuéc vµo bªn ngoµi, doanh nghiÖp cã toµn quyÒn sö dông trong dµi h¹n víi chi phÝ sö dông vèn thÊp. MÆt kh¸c, sù nç lùc tù cung øng lu«n ®­îc coi lµ mét yÕu tè ®Ó ng­êi cÊp vèn bªn ngoµi xem xÐt kh¶ n¨ng cho vay vèn. Tuy nhiªn tù cung øng vèn còng cã h¹n chÕ c¬ b¶n lµ qui m« cung øng vèn nhá vµ nguån bæ sung lu«n cã giíi h¹n. Huy ®éng vèn tõ bªn ngoµi cã thÓ qua c¸c ph­¬ng thøc sau: Thø nhÊt lµ tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc, hiÖn nay vèn tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc ®èi víi c¸c DNNN cµng bÞ thu hÑp c¶ vÒ quy m« cña vèn vµ ph¹m vi ®­îc cÊp vèn. §èi t­îng ®­îc cung cÊp vèn theo h×nh thøc nµy hiÖn nay ph¶i lµ c¸c DNNN ®ãng vai trß c«ng cô ®iÒu tiÕt kinh tÕ, c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt hµng ho¸ c«ng céng , ho¹t ®éng c«ng Ých mµ t­ nh©n kh«ng muèn hoÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng ®Çu t­, c¸c dù ¸n cã tÇm quan träng ®Æc biÖt do Nhµ n­íc trùc tiÕp ®Çu t­. Thø hai lµ ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu trªn thÞ tr­êng. §©y lµ ph­¬ng thøc ®ang ®­îc sö dông réng r·i. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i mäi doanh nghiÖp ®­îc phÐp khai th¸c nguån vèn nµy mµ chØ nh÷ng doanh nghiÖp ®­îc ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu do Nhµ n­íc quy ®Þnh. H×nh thøc ph¸t hµnh cæ phiÕu cã ®Æc tr­ng c¬ b¶n lµ t¨ng vèn mµ kh«ng lµm t¨ng nî cña doanh nghiÖp bëi nh÷ng ng­êi së h÷u cæ phiÕu trë thµnh cæ ®«ng cña doanh nghiÖp. Thø ba, lµ vay vèn cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i, hiÖn t¹i ph­¬ng thøc nµy cung øng mét l­îng vèn lín cho DNNN. Bªn c¹nh ®ã ®Ó thùc hiÖn h×nh thøc nµy ®ßi -7-
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc hái doanh nghiÖp ph¶i cã uy tÝn lín, kiªn tr× ®µm ph¸n, chÊp nhËn c¸c thñ tôc ngÆt nghÌo. Trong qu¸ tr×nh sö dông vèn doanh nghiÖp ph¶i tÝnh to¸n tr¶ nî ng©n hµng theo ®óng tiÕn ®é kÕ ho¹ch. MÆt kh¸c doanh nghiÖp vay vèn ng©n hang th­¬ng m¹i cã thÓ bÞ ng©n hµng th­¬ng m¹i ®ßi quyÒn kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trong thêi gian cho vay. Thø t­, lµ tÝn dông th­¬ng m¹i tõ nhµ cung cÊp, ®ã lµ h×nh thøc chiÕm dông hîp ph¸p vèn cña c¸c nhµ cung øng vµ cña kh¸ch hµng. Cã c¸c h×nh thøc tÝn dông th­¬ng m¹i chñ yÕu lµ: doanh nghiÖp mua m¸y mãc, thiÕt bÞ theo ph­¬ng thøc tr¶ chËm . Vèn kh¸ch hµng øng tr­íc. Tuy nhiªn, kinh doanh trong nÒn kinh tÕ hiÖn nay ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i tÝnh to¸n, c©n nh¾c cÈn thËn v× kh«ng ph¶i chØ tån t¹i l­îng vèn nhÊt ®Þnh kh¸ch hµng ®Æt cäc tr­íc mµ bªn c¹nh ®ã l¹i tån t¹i l­îng tiÒn kh¸ch hµng chiÕm dông l¹i khi mua hµng cña doanh nghiÖp nhiÒu khi lµ rÊt lín. Thø n¨m, lµ tÝn dông thuª mua. HiÖn nay cã hai h×nh thøc chñ yÕu lµ thuª tµi chÝnh vµ thuª ho¹t ®éng. Trong kinh tÕ thÞ tr­êng ph­¬ng thøc tÝn dông thuª mua ®­îc thùc hiÖn gi÷a mét doanh nghiÖp cã nhu cÇu sö dông m¸y mãc, thiÕt bÞ víi mét doanh nghiÖp thùc hiÖn chøc n¨ng thuª mua diÔn ra kh¸ phæ biÕn. Thø s¸u lµ, doanh nghiÖp cã thÓ huy ®éng vèn th«ng qua liªn doanh, liªn kÕt víi c¸c tæ chøc c¸ nh©n trong vµ ngoµi n­íc. Ph­¬ng thøc nµy sÏ huy ®éng ®­îc mét l­îng vèn lín cÇn thiÕt cho mét sè ho¹t ®éng nµo ®ã mµ kh«ng lµm t¨ng nî, nh­ng ph­¬ng thøc nµy còng cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh, ch¼ng h¹n nh­ ph¶i chia sÎ lîi nhuËn cho bªn liªn doanh . Ngoµi ra doanh nghiÖp cã thÓ huy ®éng vèn n­íc ngoµi kh¸c nh­ vay ng¾n h¹n, trung h¹n vµ dµi h¹n tõ c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n n­íc ngoµi hay th«ng qua c¸c h×nh thøc ®Çu t­ trùc tiÕp tõ n­íc ngoµi (FDI) vµ nguån vèn ODA. Huy ®éng vèn tõ bªn ngoµi tuy cung cÊp mét l­îng vèn lín cho doanh nghiÖp. Nh­ng l¹i h¹n chÕ tÝnh chñ ®éng cña doanh nghiÖp vµ doanh nghiÖp mét phÇn chÞu sù kiÓm so¸t trong viÖc sö dông vèn vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. -8-
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc 3. vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn 3.1.quan ®iÓm vÒ sö dông vèn §Ó ®¸nh gi¸ tr×nh ®é qu¶n trÞ ®iÒu hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña mét doanh nghiÖp, ng­êi ta sö dông th­íc ®o lµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. HiÖu qu¶ x¶n xuÊt kinh doanh ®­îc ®¸nh gi¸ trªn hai gãc ®é : hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ hiÖu qu¶ x· héi.Trong ph¹m vi qu¶n trÞ doanh nghiÖp, ng­êi ta chñ yÕu quan t©m ®Õn hiÖu qu¶ kinh tÕ. §©y lµ mét ph¹m trï kinh tÕ ph¶n ¸nh tr×nh ®é sö dông c¸c nguån lùc cña doanh nghiÖp ®Ó ®¹t ®­îc kÕt qu¶ cao nhÊt víi chi phÝ hîp lý nhÊt. Do ®ã c¸c nguån lùc kinh tÕ ®Æc biÖt lµ nguån vèn cña doanh nghiÖp cã t¸c ®éng rÊt lín ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. V× thÕ viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lµ yªu cÇu mang tÝnh th­êng xuyªn vµ b¾t buéc ®èi víi mçi doanh nghiÖp. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn lµ yªu cÇu mang tÝnh th­êng xuyªn vµ b¾t buéc ®èi víi mçi doanh nghiÖp. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn sÏ gióp ta thÊy ®­îc hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng kinh doanh nãi chung vµ qu¶n trÞ sö dông vèn nãi riªng. HiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp lµ mét ph¹m trï kinh tÕ ph¶n ¸nh tr×nh ®é khai th¸c, sö dông vµ qu¶n trÞ vèn lµm cho ®ång vèn sinh lêi tèi ®a nh»m môc tiªu cuèi cïng cña doanh nghiÖp lµ tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ tµi s¶n cña chñ së h÷u. HiÖu qu¶ sö dông vèn ®­îc l­îng ho¸ th«ng qua hÖ thèng c¸c chØ tiªu vÒ kh¶ n¨ng ho¹t ®éng, kh¶ n¨ng sinh lêi, tèc ®é lu©n chuyÓn vèn…. Nã ph¶n ¸nh quan hÖ gi÷a ®Çu ra vµ ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh th«ng qua th­íc ®o tiÒn tÖ hay cô thÓ lµ mèi t­¬ng quan gi÷a kÕt qu¶ thu ®­îc víi chÝ phÝ bá ra ®Ó thùc hiÖn s¶n xuÊt kinh doanh. KÕt qu¶ thu ®­îc cµng cao so víi chi phÝ bá ra th× hiÖu qu¶ sö dông vèn cµng cao. Do ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó doanh nghiÖp ph¸t triÓn v÷ng m¹nh. N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn sau: -9-
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc - Ph¶i khai th¸c nguån vèn mét c¸ch triÖt ®Ó nghÜa lµ kh«ng ®Ó vèn nhµn rçi mµ kh«ng sö dông, kh«ng sinh lêi. - Ph¶i sö dông vèn mét c¸ch hîp lý vµ tiÕt kiÖm - Ph¶i qu¶n trÞ vèn mét c¸ch chÆt chÏ nghÜa lµ kh«ng ®Ó vèn bÞ sö dông sai môc ®Ých, kh«ng ®Ó vèn thÊt tho¸t do bu«ng láng qu¶n trÞ. Ngoµi ra doanh nghiÖp ph¶i th­êng xuyªn ph©n tÝch ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn ®Ó nhanh chãng cã biÖn ph¸p kh¾c phôc nh÷ng mÆt h¹n chÕ vµ ph¸t huy nh÷ng ­u ®iÓm cña doanh nghiÖp trong qu¶n trÞ vµ sö dông vèn. 3.2. c¸c chØ tiªu c¬ b¶n ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn 3.2.1.C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ tænh hîp §Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp mét c¸ch chung nhÊt ng­êi ta th­êng dïng mét sè chØ tiªu tæng qu¸t nh­: hiÖu qu¶ sö dông toµn bé vèn, doanh lîi vèn, doanh lîi vèn chñ së h÷u. Trong ®ã: Doanh thu HiÖu qu¶ sö dông toµn bé vèn = Tæng sè vèn sö dông b×nh qu©n trongkú ChØ tiªu nµy cßn ®­îc gäi lµ vßng quay cña toµn bé vèn, nã cho biÕt mét ®ång vèn ®em l¹i bao nhiªu ®ång doanh thu, v× vËy nã cµng lín cµng tèt. Lîi nhuËn Doanh lîi vèn = Tæng sè vèn sö dông b×nh qu©n trong kú - 10 -
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc ChØ tiªu nµy cßn ®­îc gäi lµ tû suÊt lîi nhuËn trªn vèn. Nã ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng sinh lîi cña mét ®ång vèn ®Çu t­. Nã cho biÕt mét ®ång vèn ®Çu t­ ®em l¹i bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. Lîi nhuËn Doanh lîi vèn chñ së h÷u = Vèn chñ së h÷u b×nh qu©n trong kú ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng sinh lêi cña vèn chñ së h÷u, tr×nh ®é sö dông vèn cña ng­êi qu¶n trÞ doanh nghiÖp. ChØ tiªu nµy cµng lín cµng tèt. Tuy nhiªn chØ tiªu nµy cã h¹n chÕ lµ nã ph¶n ¸nh mét c¸ch phiÕn diÖn. Do mÉu sè chØ ®Ò cËp ®Õn vèn chñ së h÷u b×nh qu©n trong kú, trong khi hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp nguån vèn huy ®éng tõ bªn ngoµi chiÕm mét tû lÖ kh«ng nhá trong tæng nguån vèn. Do ®ã nÕu chØ nh×n vµo chØ tiªu nµy nhiÒu khi ®¸nh gi¸ thiÕu chÝnh x¸c. Ba chØ tiªu trªn cho ta mét c¸i nh×n tæng qu¸t vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp. Ngoµi ra ng­êi ta cßn sö dông mét sè chØ tiªu kh¸c nh­ tû suÊt thanh to¸n ng¾n h¹n, sè vßng quay c¸c kho¶n ph¶i thu…. Tuy nhiªn nh­ ta ®· biÕt nguån vèn cña doanh nghiÖp ®­îc ph©n lµm hai lo¹i lµ vèn cè ®Þnh(VC§) vµ vèn l­u ®éng(VL§). Do ®ã, c¸c nhµ ph©n tÝch kh«ng chØ quan t©m ®Õn viÖc ®o l­êng hiÖu qu¶ sö dông vèn cña tæng nguån vèn mµ cßn chó träng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông cña tõng bé phËn cÊu thµnh nguèn vèn cña doanh nghiÖp ®ã lµ VC§ vµ VL§. 3.2.2.ChØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh §Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông VC§ ng­êi ta sö dông nh÷ng chØ tiªu sau: Doanh thu thuÇn HiÖu suÊt sö dông VC§ = Vèn cè ®Þnh sö dông b×nh qu©n trong kú - 11 -
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc ChØ tiªu nµy cho biÕt mét ®ång vèn cè ®Þnh t¹o ra ®­îc bao nhiªu ®ång doanh thu thuÇn trong mét n¨m. Lîi nhuËn Vèn cè ®Þnh sö dông b×nh qu©n trong kú Søc sinh lîi cña vèn cè ®Þnh = ChØ tiªu nµy cho biÕt trung b×nh mét ®ång VC§ t¹o ra bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. ChØ tiªu nµy cµng lín cµng chøng tá viÖc sö dông VC§ lµ cã hiÖu qu¶. Ngoµi hai chØ tiªu trªn ng­êi ta cßn sö dông nhiÒu chØ tiªu kh¸c ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông VC§ nh­ : hÖ sè ®æi míi tµi s¶n cè ®Þnh, hÖ sè lo¹i bá tµi s¶n cè ®Þnh…. 3.2.3.ChØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng Khi ph©n tÝch ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông VL§ ng­êi ta th­êng dïng c¸c chØ tiªu sau: Doanh thu thuÇn VL§ sö dông b×nh qu©n trong kú HiÖu suÊt sö dông VL§ = ChØ tiªu nµy cho biÕt mét ®ång VL§ Sö dông b×nh qu©n trong kú t¹o ra ®­îc bao nhiªu ®ång doanh thu thuÇn. Lîi nhuËn VL§ sö dông b×nh qu©n trong kú Søc sinh lîi cña VL§ = - 12 -
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc ChØ tiªu nµy cho biÕt cø mét ®ång VL§ tham gia vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú th× t¹o ra ®­îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn, ChØ tiªu nµy cµng lín cµng tèt. §ång thêi, ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông VL§ ng­êi ta còng ®Æc biÖt quan t©m ®Õn tèc ®é lu©n chuyÓn VL§, v× trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh,VL§ kh«ng ngõng vËn ®éng qua c¸c h×nh th¸i kh¸c nhau. Do ®ã ®Èy nhanh tèc ®é lu©n chuyÓn VL§ sÏ gãp phÇn gi¶i quyÕt vÒ nhu cÇu vèn cho doanh nghiÖp, gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. §Ó x¸c ®Þnh tèc ®é lu©n chuyÓn VL§ ng­êi ta sö dông c¸c chØ tiªu sau: Doanh thu thuÇn Sè vßng quay cña VL§ = VL§ sö dông b×nh qu©n trong kú ChØ tiªu nµy cßn ®­îc gäi lµ hÖ sè lu©n chuyÓn VL§, nã cho biÕt VL§ ®­îc quay mÊy vßng trong kú. NÕu sè vßng quay t¨ng th× chøng tá hiÖu qu¶ sö dông VL§ t¨ng vµ ng­îc l¹i. Thêi gian cña mét kú ph©n tÝch Thêi gian cña mét vßng lu©n chuyÓn= Sè vßng quay cña VL§ trong kú ChØ tiªu nµy thÓ hiÖn sè ngµy cÇn thiÕt cho VL§ quay ®­îc mét vßng, thêi gian cña mét vßng lu©n chuyÓn cµng nhá th× tèc ®é lu©n chuyÓn cña VL§ cµng lín vµ lµm rót ng¾n chu kú kinh doanh, vèn quay vßng hiÖu qu¶ h¬n. - 13 -
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc 3.3. Sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cña DNNN trong c¬ chÕ thÞ tr­êng. C¸c doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh th­êng ®Æt ra nhiÒu môc tiªu vµ tuú thuéc vaß giai ®o¹n hay ®iÒu kiÖn cô thÓ mµ cã nh÷ng môc tiªu ®­îc ­u tiªn thùc hiÖn, nh­ng tÊt c¶ ®Òu nh»m môc ®Ých cuèi cïng lµ tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ tµi s¶n cña chñ së h÷u, ®¹t ®­îc môc tiªu ®ã doanh nghiÖp míi cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®­îc. Mét doanh nghiÖp muèn thùc hiÖn tèt môc tiªu cña m×nh th× ph¶i ho¹t ®éng kinh doanh cã hiÖu qu¶. Trong khi ®ã yÕu tè t¸c ®éng cã tÝnh quyÕt ®Þnh ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh lµ hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp. Do vËy doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn, ®Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay. Tr­íc ®©y trong c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp, DNNN coi nguån vèn cÊp ph¸t tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc ®ång nghÜa víi “cho kh«ng”, nªn khi sö dông nhiÒu doanh nghiÖp kh«ng cÇn quan t©m ®Õn hiÖu qu¶, kinh doanh thua lç ®· cã Nhµ n­íc bï ®¾p. §iÒu ®ã g©y ra t×nh tr¹ng v« chñ trong qu¶n trÞ vµ sö dông vèn dÉn ®Õn l·ng phÝ vèn vµ hiÖu qu¶ kinh doanh thÊp. Theo sè liÖu thèng kª cho thÊy viÖc sö dông tµi s¶n cè ®Þnh chØ ®¹t 50%- 60% c«ng suÊt thiÕt kÕ, phæ biÕn chØ ho¹t ®éng 1 ca trªn ngµy, v× vËy hÖ sè sinh lêi cña ®ång vèn thÊp. Khi n­íc ta chuyÓn sang c¬ chÕ kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, c¸c doanh nghiÖp buéc ph¶i chuyÓn m×nh theo c¬ chÕ míi, míi cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn. C¹nh tranh gi÷a c¸c DNNN víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c trë lªn gay g¾t. Bëi vËy, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cã vÞ trÝ quan träng hµng dÇu cña doanh nghiÖp. N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn sÏ ®¶m b¶o an toµn tµi chÝnh cho doanh nghiÖp. Go¹t ®éng trong c¬ chÕ thÞ tr­êng ®ßi hái mçi doanh nghiÖp ph¶i lu«n ®Ò cao tÝnh - 14 -
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc an toµn, ®Æc biÖt lµ an toµn tµi chÝnh. §©y lµ vÊn ®Ò cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. ViÖc sö dông vèn cã hiÖu qu¶ gióp doanh nghÖp n©ng cao kh¶ n¨ng huy ®éng vèn, kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp ®­îc b¶o ®¶m…. N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn sÏ gióp doanh nghiÖp n©ng cao søc c¹nh tranh. §Ó ®¸p øng yªu cÇu c¶i tiÕn c«ng nghÖ, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, ®a d¹ng ho¸ mÉu m· s¶n phÈm… doanh nghiÖp ph¶i cã vèn, trong khi ®ã vèn cña doanh nghiÖp chØ cã h¹n, v× vËy n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lµ cÇn thiÕt. N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn sÏ gióp doanh nghiÖp ®¹t ®­îc môc tiªu t¨ng gi¸ trÞ tµi s¶n chñ së h÷u vµ c¸c môc tiªu kh¸c cña doanh nghiÖp nh­ n©ng cao uy tÝn cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng , n©ng cao ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng. V× khi ho¹t ®éng kinh doanh cã hiÖu qu¶ th× doanh nghiÖp cã thÓ më réng quy m« s¶n xuÊt, t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng vµ møc sèng cña ng­êi lao ®éng còng ngµy cµng ®­îc c¶i thiÖn. §ång thêi nã còng lµm t¨ng c¸c kho¶n ®ãng gãp cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc. Nh­ vËy, viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp kh«ng nh÷ng ®em l¹i hiÖu qu¶ thiÕt thùc cho doanh nghiÖp vµ ng­êi lao ®éng mµ nã cßn ¶nh h­ëng ®Õn sù ph¸t triÓn cña c¶ nÒn kinh tÕ vµ toµn x· héi. Do ®ã, c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n t×m ra c¸c biÖn ph¸p phï hîp ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp. - 15 -
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc h¸i qu¸t thùc tr¹ng t¹o vèn vµ hiÖu qu¶ sö dông trong c¸c DNNN ë ViÖt nam hiÖn nay 1.Vai trß cña DNNN trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Trong ®­êng lèi c¶i c¸ch vµ ph¸t triÓn cña n­íc ta hiÖn nay, §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· kh¼ng ®Þnh nÒn kinh tÕ n­íc ta lµ nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn trong ®ã khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc gi÷ vai trß chñ ®¹o, vµ do ®ã c¸c DNNN lµ lùc l­îng kinh tÕ chñ lùc, lµ x­¬ng sèng cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng Nhµ n­íc cã thÓ ®iÒu tiÕt vµ thóc ®Èy gi¸n tiÕp vµo nÒn kinh tÕ th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch vÜ m« hay t¸c ®éng trùc tiÕp th«ng qua c¸c DNNN ®Çu t­ vµo c¸c ngµnh ®Ó s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt tho¶ m·n nhu cÇu cña x· héi. DNNN lµ bé phËn quan träng nhÊt cña nÒn kinh tÕ quèc gia, ®ãng gãp nguån lùc tµi chÝnh cho Nhµ n­íc. HiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña DNNNcã ý nghÜa quyÕt ®Þnh trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiªn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, trong qu¸ tr×nh héi nhËp th­¬ng m¹i víi c¸c n­íc khu vùc, víi Ch©u ¸ vµ thÕ giíi. DNNN cã vai trß chñ ®¹o nh»m ®¶m b¶o sù c©n ®èi, æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng trong ph¸t triÓn kinh tÕ, ®¶m b¶o hµi hoµ gi÷a ph¸t triÓn kinh tÕ vµ ph¸t triÓn x· héi, cã tr¸ch nhiÖm kh¾c phôc vµ h¹n chÕ nh÷ng khuyÕt tËt cña kinh tÕ thÞ tr­êng. §iÒu ®ã cã ý nghÜa lµ DNNN cã vai trß chiÕn l­îc gi÷ v÷ng sù c©n ®èi vµ æn ®Þnh trong ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. Vai trß ®ã ®­îc thÓ hiÖn qua nh÷ng ®iÓm sau: Thø nhÊt, c¸c DNNN ph¶i gi÷ ®­îc vai trß chñ ®¹o trong thùc tÕ, n¾m gi÷ c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc kinh tÕ cã liªn quan ®Õn an ninh quèc phßng, c¸c ngµnh then chèt cña nÒn kinh tÕ. Thø hai, c¸c DNNN ph¶i lµ ®ßn bÈy, lµ c«ng cô mµ Nhµ n­íc sö dông ®Ó huy ®éng vèn tËp trung vµo nh÷ng ngµnh mang tÝnh chiÕn l­îc cña nÒn kinh tÕ, tËp trung vµo nh÷ng ho¹t ®éng chuyÓn giao c«ng nghÖ, kü thuËt qu¶n trÞ… t¹o c¬ së - 16 -
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ. Th«ng qua c¸c DNNN cho phÐp Nhµ n­íc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch, c¸c gi¶i ph¸p thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Thø ba, c¸c DNNN tham gia tÝch cùc vµ cã hiÖu qu¶ vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ b»ng kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. §èi víi n­íc ta hiÖn nay ®ãng gãp cña c¸c DNNN trong GDP ®ang ë møc kh¸ cao th× hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c DNNN cã t¸c ®éng rÊt lín ®Õn sù t¨ng tr­ëng cña nÒn kinh tÕ. H¬n n÷a hiÖn nay khu vùc DNNN ®ang chiÕm gi÷ l­îng vèn ®Çu t­ lín víi nh÷ng trang thiÕt bÞ kü thuËt, c«ng nghÖ vµ nh©n lùc cã tr×nh ®é cao th× ho¹t ®éng cña c¸c DNNN sÏ lµ mét yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc hoµn thµnh nh÷ng chØ tiªu kinh tÕ ®· ®Ò ra. Thø t­, c¸c DNNN lµ nh÷ng ®¬n vÞ ®i ®Çu trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ theo h­íng héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Trong mét nÒn kinh tÕ l¹c hËu víi lùc l­îng s¶n xuÊt cßn yÕu kÐm nh­ ViÖt Nam, th× c¸c DNNN ®­îc sö dông nh­ nh÷ng c«ng cô trùc tiÕp nh»m huy ®éng c¸c nguån lùc kü thuËt ®Ó tiÕn hµnh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ, thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, ®ång thêi lµ nh©n tè ®Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm h­íng tíi xuÊt khÈu nh»m hoµ nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Tuy vai trß c¸c DNNN lµ hÕt søc quan träng, nh­ng nh×n nhËn mét c¸ch kh¸ch quan th× DNNN ch­a ®ñ tÇm ®Ó c¹nh tranh víi nÒn kinh tÕ khu vùc. 2.Thùc tr¹ng vèn, t¹o vèn vµ sö dông vèn trong c¸c DNNN 2.1.§¸nh gi¸ chung 2.1.1. Thêi kú tr­íc ®æi míi kinh tÕ. Trong c¬ chÕ kÕ ho¹ch hãa tËp chung bao cÊp, DNNN tån t¹i d­íi h×nh thøc c¸c xÝ nghiÖp thuéc së h÷u Nhµ n­íc ®· h×nh thµnh mét m¹ng l­íi thèng nhÊt trªn kh¾p ®Þa bµn c¶ n­íc, tõ trung ­¬ng ®Õn c¬ së. C¸c xÝ nghiÖp thuéc së h÷u Nhµ n­íc th©m nhËp vµo mäi lÜnh vùc, s¶n xuÊt kinh doanh hÇu hÕt mäi s¶n phÈm hµng hãa, d­íi h×nh thøc chØ tiªu, ®Þnh møc cña nhµ n­íc. ThÝch øng víi thêi kú - 17 -
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc nµy, vèn cña xÝ nghiÖp ®Òu do ng©n s¸ch nhµ n­íc cÊp. Thùc hiÖn nguyªn t¾c cÊp ph¸t, giao nép ng©n s¸ch, c¸c xÝ nghiÖp kh«ng tù khai th¸c vµ huy ®éng vèn ®Ó ®¶m b¶o vèn kinh doanh, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng c¸c xÝ nghiÖp kh«ng quan t©m ®Õn viÖc b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn. Vèn cña xÝ nghiÖp thÊt tho¸t nghiªm träng, nhiÒu xÝ nghiÖp l·i gi¶, lç thËt vµ b¸o c¸o sai lÖch trong h¹ch to¸n kinh doanh. 2.1.2. Thêi kú ®æi míi kinh tÕ tõ 1986 ®Õn nay. ChuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n trÞ ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc, c¸c DNNN ®­îc tù chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh. Tõ ®©y vÊn ®Ò vèn trë thµnh vÊn ®Ò sèng cßn cña mçi DNNN. Trong thêi kú 1986 – 1990, c¸c DNNN ®­îc h×nh thµnh trªn quy m« réng lín c¶ ë cÊp quËn huyÖn vµ kh«ng cã sù liªn kÕt chÆt chÏ gi÷a c¸c doanh ngiÖp Trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng. §Õn n¨m 1990, c¶ n­íc cã 12080 DNNN. C¸c doanh nghiÖp trong thêi kú nµy cã quy m« nhá, vèn Ýt vµ c«ng nghÖ l¹c hËu. Sù dµn tr¶i cña c¸c DNNN lµm cho nguån vèn ®Çu t­ cña nhµ n­íc kh«ng thÓ tËp trung cho c¸c ngµnh träng ®iÓm dÉn tíi sù thiÕu hôt vèn th­êng xuyªn, hiÖu qu¶ sö dông vèn rÊt thÊp. Tõ n¨m 1990 ChÝnh phñ ®· ban hµnh nhiÒu chÝnh s¸ch nh­ NghÞ ®Þnh 338/H§BT, QuyÕt ®Þnh 315/H§BT, ChØ thÞ 500/Ttg…nh»m s¾p xÕp vµ tæ chøc l¹i c¸c DNNN. Qua nhiÒu lÇn s¾p xÕp, s¸t nhËp vµ gi¶i thÓ, ®Õn nay cßn kho¶ng 5280 DNNN. C¸c DNNN ®· n©ng cao h¬n tr×nh ®é tÝch tô vµ tËp trung, t¨ng qui m« vµ kinh doanh cã hiÖu qu¶ h¬n. Tuy nhiªn hiÖn nay DNNN ®ang ®øng tr­íc thùc tr¹ng yÕu kÐm vÒ nhiÒu mÆt: søc c¹nh tranh cßn qu¸ yÕu kÐm, qui m« qu¸ nhá, thiÕu vèn nghiªm träng, l·i suÊt kinh doanh b×nh qu©n thÊp h¬n l·i suÊt ng©n hµng, hiÖu qu¶ sót kÐm. HÇu hÕt c¸c DNNN ®ang trong t×nh tr¹ng “®ãi vèn” trÇm träng. Theo b¸o c¸o tæng kÕt cña Bé th­¬ng m¹i n¨m 1998, trªn 90% sè doanh nghiÖp kh«ng ®ñ møc vèn ph¸p ®Þnh theo quy ®Þnh t¹i NghÞ ®Þnh sè 50/ChÝnh phñ - 18 -
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc ngµy 28/8/1996 cña ChÝnh phñ. Vµ ngay t¹i TP HCM, trong sè 169 doanh nghiÖp th­¬ng m¹i Nhµ n­íc cã tíi 70% doanh nghiÖp ®ang trong t×nh tr¹ng thiÕu vèn. XÐt chung c¸c DNNN hiÖn nay cã tíi 60% sè DNNN kh«ng ®ñ vèn ph¸p ®Þnh theo qui ®Þnh t¹i N§ 50/CP. Nghiªm träng h¬n lµ do thiÕu vèn nªn c¸c DNNN kh«ng cã kh¶ n¨ng ®Çu t­ ®æi míi trang thiÕt bÞ, hiÖn ®¹i hãa c«ng nghÖ, kh«ng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh. 2.2.Thùc tr¹ng vÒ vèn vµ huy ®éng vèn trong c¸c DNNN. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y vèn ë c¸c DNNN ®ang cã xu h­íng t¨ng lªn. Tuy nhiªn qui m« vèn cßn nhá bÐ vµ dµn tr¶i. N¨m 1994 vèn b×nh qu©n cho mét DNNN chØ kho¶ng 3,3 tû ®ång, n¨m 1996 t¨ng lªn 11 tû ®ång, n¨m 1998 t¨ng lªn 18 tû ®ång vµ hiÖn nay kho¶ng 22 tû ®ång. Nh­ vËy tèc ®é t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m tõ n¨m 1996 ®Õn nay kho¶ng 19%. So víi tèc ®é t¨ng b×nh qu©n giai ®o¹n 1994 – 1998 cã sù gi¶m sót (giai ®o¹n 1994 – 1998 t¨ng b×nh qu©n 52,8%) Tång nguån vèn kinh doanh cña khu vùc DNNN n¨m 1996 kho¶ng 67.100 tû ®ång, ®Õn n¨m 1998 kho¶ng gÇn 100.000 tû ®ång vµ hiÖn nay t¨ng lªn gÇn 117.000 tû ®ång. Tèc ®é t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m chØ ®¹t d­íi 15%. So víi giai ®o¹n 1991-1994 tèc ®é t¨ng b×nh qu©n gi¶m sót nhiÒu (giai ®o¹n 1991-1994 t¨ng b×nh qu©n 29%) §èi víi tæng c«ng ty nhµ n­íc, vèn nhµ n­íc b×nh qu©n cña tæng c«ng ty 91 n¨m 1998 lµ 3.661 tû ®ång (t­¬ng ®­¬ng 260 triÖu USD). N¨m 1999 t¨ng lªn 3900 tû ®ång (t­¬ng ®­¬ng 280 triÖu USD). N¨m 1998 trong sè 17 tæng c«ng ty 91 cã tíi 14 tæng c«ng ty (chiÕm 82%) cã møc vèn nhµ n­íc d­íi møc vèn b×nh qu©n. N¨m 1999 c¸c tæng c«ng ty n¾m gi÷ 66% vÒ vèn. Trong ®ã riªng 17 tæng c«ng ty 91 ®· chiÕm tíi 56% tæng sè vèn kinh doanh. Víi tæng c«ng ty 90 h×nh thµnh vèn cßn kÐm xa so víi c¸c tæng c«ng ty 91. H¬n 20% sè tæng c«ng ty 90 n¨m 1998 cã vèn nhµ n­íc b×nh qu©n d­íi 100 tû ®ång, - 19 -
nguon tai.lieu . vn
Thạc sĩ - Tiến sĩ - Cao học Công nghệ thông tin Kinh tế - Thương mại Tài chính - Ngân hàng Kiến trúc - Xây dựng Điện-Điện tử-Viễn thông Cơ khí - Chế tạo máy Công nghệ - Môi trường Báo cáo khoa học Quản trị kinh doanh Khoa học xã hội Khoa học tự nhiên Nông - Lâm - Ngư Y khoa - Dược