Xem mẫu

  1. Đề tài “ Một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu gạo ở Việt Nam”
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n Lêi nãi ®Çu Sù nghiÖp ®æi míi kinh tÕ ViÖt Nam ®· vµ ®ang ®¹t ®­îc nh÷ng th¾ng lîi rÊt kh¶ quan, tr­íc hÕt ph¶i kÓ ®Õn th¾ng lîi cña mÆt trËn n«ng nghiÖp. Trong n«ng nghiÖp, th¾ng lîi lín nhÊt lµ b­íc ngoÆt ph¸t triÓn vÒ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu lóa g¹o. Tõ mét n­íc n«ng nghiÖp thiÕu ®ãi kÐo dµi, ViÖt Nam kh«ng chØ tù tóc ®­îc l­¬ng thùc æn ®Þnh, mµ cßn v­¬n lªn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu vµ trë thµnh n­íc xuÊt khÈu g¹o ®øng thø hai thÕ giíi. §ã lµ mét kú tÝch mµ c¶ thÕ giíi biÕt ®Õn. Thµnh tùu ®ã chøng minh ®­êng lèi ®æi míi n«ng nghiÖp cña §¶ng nãi chung, ®Þnh h­íng chiÕn l­îc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o nãi riªng lµ ®óng ®¾n. Tuy nhiªn, chuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr­êng, trong ®iÒu kiÖn t×nh h×nh kinh tÕ, chÝnh trÞ thÕ giíi vµ khu vùc cã nhiÒu biÕn ®æi, cuéc ch¹y ®ua vµ c¹nh tranh kinh tÕ toµn cÇu diÔn ra hÕt søc gay g¾t, th× vÊn ®Ò s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu mét s¶n phÈm nµo ®ã, ®ßi hái ph¶i cã mét chiÕn l­îc ph¸t triÓn kh«n ngoan, cã sù tÝnh to¸n kü cµng, cÈn träng trong mét tæng thÓ chiÕn lù¬c ph¸t triÓn chung míi dµnh ®­îc th¾ng lîi vµ ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ tèi ­u. §èi víi n­íc ta xuÊt khÈu g¹o cã vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, ngo¹i tÖ thu ®­îc tõ xuÊt khÈu lµ nguån vèn cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, t¨ng thu nhËp ®Æc biÖt ®èi víi ng­êi n«ng d©n. Cïng víi ViÖt Nam, trªn thÞ tr­êng g¹o thÕ giíi cßn cã nhiÒu n­íc kh¸c tham gia nh­:Th¸i Lan, Mü, Trung Quèc, Pakistan…®ã lµ nh÷ng ®èi thñ c¹nh tranh lín cña n­íc ta. M­êi bèn n¨m qua xuÊt khÈu g¹o cu¶ ViÖt Nam ®· thu ®­îc nh÷ng thµnh tùu nhÊt ®Þnh nh­ng bªn c¹nh ®ã cßn nhiÒu bÊt cËp cÇn gi¶i quyÕt nh­ vÊn ®Ò thÞ tr­êng, gi¸ c¶, chÊt l­îng g¹o, vÊn ®Ò ®Çu ra… NÕu nh÷ng vÊn ®Ò trªn ®­îc gi¶i quyÕt mét c¸ch hîp lý th× xuÊt khÈu g¹o ViÖt Nam sÏ cã b­íc ph¸t triÓn cao h¬n trong thêi gian tíi. 1
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n Víi ®Ò tµi “ Mét sè gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu g¹o ë ViÖt Nam” em xin ®­îc ®­a ra mét vµi ®¸nh gi¸ vÒ thùc tr¹ng xuÊt khÈu g¹o vµ c¸ch gi¶i quyÕt ®Ó thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu g¹o ë n­íc ta. Néi dung cña ®Ò ¸n gåm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I: Lý luËn vÒ xuÊt khÈu g¹o. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng vÒ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o. Ch­¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu g¹o ë ViÖt Nam. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò ¸n em ®· nhËn ®­îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c¸c thÇy, c« ®Æc biÖt lµ thÇy Hoµng V¨n §Þnh, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy, c«. Do tr×nh ®é cã h¹n nªn ®Ò ¸n cña em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt, em rÊt mong ®­îc sù gãp ý vµ gióp ®ì cña c¸c thÇy c«. Sinh viªn thùc hiÖn NguyÔn ThÞ H©n 2
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n Néi dung Ch­¬ng 1 Lý luËn chung vÒ xuÊt khÈu g¹o I.Thùc chÊt vµ vai trß cña xuÊt khÈu g¹o 1. Thùc chÊt xuÊt khÈu XuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng trao ®æi hµng ho¸, dÞch vô víi n­íc ngoµi vµ víi c¸c khu chÕ xuÊt lµm gi¶m nguån vËt chÊt trong n­íc. Bao gåm xuÊt khÈu mËu dÞch vµ phi mËu dÞch C¬ së cña xu©t khÈu lµ ho¹t ®éng mua b¸n, trao ®æi hµng ho¸. Môc ®Ých cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ khai th¸c lîi thÕ cña tõng vïng, tõng quèc gia trong ph©n phèi lao ®éng quèc tÕ. Ho¹t ®éng khÈu diÔn ra trªn mäi lÜnh vùc, trong mäi nÒn kinh tÕ tõ xuÊt khÈu hµng ho¸ tiªu dïng cho ®Õn t­ liÖu s¶n xuÊt m¸y mãc thiÕt bÞ c«ng nghÖ cao. TÊt c¶ ho¹t ®éng trao ®æi ®ã ®Òu nh»m môc tiªu ®em l¹i lîi Ých cho c¸c quèc gia tham gia vµo ho¹t ®éng xuÊt khÈu. C¸c lo¹i h×ng xuÊt khÈu chÝnh: -XuÊt khÈu trùc tiÕp: C¸c nhµ s¶n xuÊt giao hµng trùc tiÕp cho ng­êi tiªu dïng n­íc ngoµi. PhÇn lín hµng ho¸ ë thÞ tr­êng thÕ giíi qua xuÊt khÈu trùc tiÕp (trªn 2/3 kim ngh¹ch) -XuÊt khÈu gi¸n tiÕp lµ xuÊt khÈu qua kh©u trung gian. -T¹m xuÊt, t¸i nhËp nh­ hµng ®­a ®i triÓn l·m, ®­a ®i söa ch÷a( m¸y bay, tµu thuû ) råi l¹i mang vÒ. -T¹m nhËp, t¸i xuÊt nh­ hµng ®­a ®i triÓn l·m, héi chî, qu¶ng c¸o sau ®­a vÒ. H×nh thøc kinh doanh “t¹m nhËp, t¸i xuÊt” ®­îc hiÓu lµ viÖc mua hµng cña mét n­íc ®Ó b¸n cho mét n­íc kh¸c trªn c¬ së hîp ®ång mua b¸n hµng ho¸ ngo¹i th­¬ng cã lµm thñ tôc nhËp khÈu hµng ho¸ vµo ViÖt Nam råi l¹i lµm thñ tôc xuÊt khÈu mµ kh«ng qua gia c«ng chÕ biÕn. 3
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n - ChuyÓn khÈu: Mua hµng cña n­íc nµy b¸n cho n­íc kh¸c, kh«ng lµm thñ tôc xuÊt nhËp khÈu - DÞch vô xuÊt khÈu 2. Vai trß cña xuÊt nhËp khÈu g¹o XuÊt khÈu ®­îc thõa nhËn lµ ho¹t ®éng rÊt c¬ b¶n cña ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i lµ ph­¬ng tiÖn thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn.ViÖc më réng xuÊt khÈu ®Ó t¨ng thu nhËp ngo¹i tÖ cho tµi chÝnh vµ cho nhu cÇu nhËp khÈu còng nh­ t¹o c¬ së cho ph¸t triÓn h¹ tÇng lµ mét môc tiªu quan träng nhÊt cña chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i.Nhµ n­íc ®· vµ ®ang thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p thóc ®Èy c¸c ngµnh kinh tÕ theo h­íng xuÊt khÈu , khuyÕn khÝch khu vùc t­ nh©n më réng xuÊt khÈu ®Ó gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm t¨ng thu nhËp, ngo¹i tÖ cho ®Êt n­íc. 2.1. T¹o nguån vèn chñ yÕu cho nhËp khÈu phôc vô c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt n­íc. Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ cÇn mét l­îng vèn lín ®Ó nhËp khÈu m¸y mãc, thiÕt bÞ kÜ thuËt c«ng nghÖ cao ®Ó cã thÓ theo kÞp nÒn c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i cña c¸c n­íc ®· ph¸t triÓn.Nguån vèn cho nhËp khÈu ®­îc h×nh thµnh tõ rÊt nhiÒu nguån vèn kh¸c nhau: - §Çu t­ n­íc ngoµi - Vay nî, viÖn trî - Thu tõ ho¹t ®éng du lÞch - XuÊt khÈu… C¸c nguån vèn kh¸c quan träng nh­ng råi còng ph¶i tr¶ b»ng c¸ch nµy hay c¸ch kh¸c ë thêi kú sau. Nguån vèn quan träng nhÊt vÉn lµ xuÊt khÈu , xuÊt khÈu quyÕt ®Þnh quy m« vµ tèc ®é t¨ng cña nhËp khÈu. HiÖn nay c¸c n­íc xuÊt khÈu g¹o víi khèi l­îng lín chñ yÕu lµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn: Th¸i Lan, ViÖt Nam, Trung Quèc, Pakistan…ChÝnh v× thÕ nguån ngo¹i tÖ thu vÒ tõ xuÊt khÈu g¹o ®èi c¸c n­íc nµy lµ rÊt quan träng. 2.2. XuÊt khÈu ®ãng vai trß chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. 4
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n Ngµy nay víi xu thÕ héi nhËp, c¬ héi vµ th¸ch thøc rÊt nhiÒu, c¸c n­íc ®Òu ph¶i ph¸t triÓn kinh tÕ theo h­íng xuÊt khÈu nh÷ng s¶n phÈm mµ m×nh cã lîi thÕ vµ nhËp khÈu nh÷ng s¶n phÈm kh«ng cã lîi thÕ hoÆc lîi thÕ so víi c¸c s¶n phÈm kh¸c nhá h¬n. Khi g¹o ®· trë thµnh mét lîi thÕ trong xuÊt khÈu cña mét n­íc th× c¸c n­íc ®ã sÏ tËp chung vµo s¶n xuÊt lóa g¹o víi quy m« lín, tr×nh ®é th©m canh cao, khoa häc kü thuËt tiÕn bé nh»m t¨ng n¨ng xuÊt, s¶n l­îng vµ chÊt l­îng g¹o. Tõ sù tËp chung s¶n xuÊt ®ã sÏ kÐo theo sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh cã liªn quan vµ dÉn tíi sù ph¸t triÓn cña toµn bé nÒn kinh tÕ. - XuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c ngµnh kh¸c cã c¬ héi ph¸t triÓn. - XuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn më réng kh¶ n¨ng cung cÊp yÕu tè ®Çu vµo cho s¶n xuÊt, n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt trong n­íc. - T¹o tiÒn ®Ò kinh tÕ, kü thuËt nh»m n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt trong n­íc. - Th«ng qua xuÊt khÈu n­íc ta cã thÓ tham gia vµo c«ng cuéc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi vÒ gi¸ c¶, chÊt l­îng tõ ®ã h×nh thµnh c¬ cÊu s¶n xuÊt lu«n thÝch ghi víi thÞ tr­êng. - §ßi hái c¸c doanh nghiÖp lu«n ph¶i ®æi míi hoµn thiÖn c«ng viÖc s¶n xuÊt kinh doanh. 2.3. XuÊt khÈu cã t¸c ®éng tÝch cùc tíi gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n XuÊt khÈu g¹o tr­íc hÕt lµm t¨ng thu nhËp cña ng­êi n«ng d©n ®Æc biÖt ë c¸c vïng chuyªn canh lóa n­íc, ®êi sèng ng­êi d©n phô thuéc chñ yÕu vµo c©y lóa. Sau n÷a, xuÊt khÈu gióp gi¶i quyÕt mét l­îng lín lao ®éng d­ thõa trong n­íc. Khi thùc hiÖn t¨ng c­êng xuÊt khÈu th× kÐo theo nã lµ vÊn ®Ò xay x¸t, chÕ biÕn ph¸t triÓn, vÊn ®Ò vËn chuyÓn hµng ho¸ …nh÷ng c«ng t¸c trªn thu hót kh¸ nhiÒu lao ®éng tõ kh«ng cã tr×nh ®é kü thuËt, qu¶n lý ®Õn cã tr×nh ®é cao. ViÖc t¹o viÖc lµm æn ®Þnh còng chÝnh lµ mét biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó t¨ng thu nhËp, æn ®Þnh x· héi. §èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ ViÖt Nam th× xuÊt khÈu g¹o lµ mét lîi thÕ lín. Bëi s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o cã nh÷ng lîi thÕ c¨n b¶n nh­: ®Êt ®ai, khÝ hËu, nguån n­íc, nguån nh©n lùc … Vµ ®Æc biÖt yªu cÇu vÒ vèn kü 5
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n thuËt trung b×nh, víi c¸c lîi thÕ nh­ vËy t¨ng c­êng xuÊt khÈu g¹o lµ h­íng ®i ®óng ®¾n nhÊt. XuÊt khÈu g¹o hay xuÊt khÈu hµng ho¸ n«ng s¶n nãi chung cã t¸c ®éng to lín ®Õn nÒn kinh tÕ n­íc ta, gióp khai th¸c ®­îc tÊt c¶ c¸c lîi thÕ t­¬ng ®èi còng nh­ tuyÖt ®èi cña ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lóa g¹o, ViÖt Nam ®· thu ®­íc nh÷ng kÕt qu¶ to lín tõ mét n­íc nhËp khÈu trë thµnh mét n­íc xuÊt khÈu thø hai thÕ giíi. Tuy nhiªn xuÊt khÈu g¹o ViÖt Nam cßn ch­a t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng s½n cã. CÇn cã gi¶i ph¸p cô thÓ cho vÊn ®Ò nµy. II. §Æc ®iÓm xuÊt khÈu g¹o 1. §Æc ®iÓm vÒ s¶n xuÊt VÒ mÆt sinh th¸i, søc ®Ò kh¸ng s©u bÖnh vµ kh¶ n¨ng chÞu ®ùng cña lóa kÐm do vËy s¶n xuÊt lóa phô thuéc nhiÒu vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn. §iÒu nµy cã ¶nh h­ëng nhÊt ®Þnh ®Õn xu h­íng ph¸t triÓn chung còng nh­ mïa mµng thu ho¹ch trong tõng thêi ®iÓm cô thÓ. Do s¶n xuÊt lóa g¹o phô thuéc nhiÒu vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn do ®ã lóa chØ ®­îc trång phæ biÕn ë c¸c n­íc cã ®ång b»ng ch©u thæ, khÝ hËu nhiÖt ®íi Èm, n¾ng l¾m, m­a nhiÒu, nh÷ng n­íc nµy chñ yÕu lµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nh­ : Th¸i Lan, ViÖt Nam, Ên §é , Pakistan…HiÖn nay do tr×nh ®é ®« thÞ ho¸, viÖc t¨ng d©n sè qu¸ nhanh còng nh­ viÖc x©y dùng c¸c khu c«ng nghiÖp å ¹t nªn diÖn tÝch n«ng nghiÖp hay diÖn tÝch trång lóa ngµy cµng bÞ hu hÑp. Do ®ã viÖc t¨ng s¶n l­îng lóa phô thuéc vµo kh¶ n¨ng t¨ng n¨ng suÊt, v× thÕ mµ yªu cÇu cÇn cã tr×nh ®é th©m canh cao, khoa häc tiÕn bé trong s¶n xuÊt lóa. ViÖt Nam n»m trong khu vùc cã khÝ hËu nhiÖt ®íi Èm víi hai ®ång b»ng ch©u thæ réng lín, víi l­îng d©n sè tËp trung ë n«ng th«n kh¸ cao (80% d©n sè) do ®ã rÊt thuËn lîi cho ph¸t triÓn lóa n­íc. Nh­ng ®ång thêi víi nh÷ng thuËn lîi lµ c¸c khã kh¨n nh­: b·o , lò lôt, h¹n h¸n, hay c¸c biÕn ®éng bÊt th­êng cña thêi tiÕt lu«n ®e do¹ tíi ho¹t ®éng s¶n xuÊt. HiÖn nay lóa g¹o ®· trë thµnh mÆt hµng xuÊt khÈu chÝnh cña ViÖt Nam do ®ã s¶n xuÊt lóa g¹o rÊt ®­îc chó träng c¶ vÒ t¨ng n¨ng suÊt vµ diÖn tÝch b»ng 6
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n c¸c biÖn ph¸p nh­ th©m canh, xen canh, gèi vô hay ¸p dông c¸c biÖn ph¸p khoa häc trong kh©u gieo trång, ch¨m sãc, thu ho¹ch vµ t¹o gièng chÊt l­îng tèt… 2. §Æc ®iÓm xuÊt khÈu lóa g¹o - TÝnh thêi vô trong trao ®æi: S¶n xuÊt lóa g¹o mang ®Æc ®iÓm cè h÷u cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp tÝnh thêi vô do vËy mµ h×nh thµnh tÝnh thêi vô trong trao ®æi s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng. Tøc lµ sè l­îng lóa g¹o cung cÊp trªn thÞ tr­êng lµ kh«ng ®Òu vµo mçi thêi ®iÓm trong n¨m , ®iÒu nµy phô thuéc vµo thêi gian gieo trång. §Ó kh¾c phôc ®Æc ®iÓm nµy yªu cÇu c¸c n­íc xuÊt khÈu ph¶i lu«n cã kÕ ho¹ch b¶o qu¶n, dù tr÷ hîp lý tr¸nh t×nh tr¹ng lóc thõa lóc thiÕu sÏ dÉn tíi bÞ Ðp gi¸. - PhÇn lín g¹o ®­îc tiªu thô t¹i chç: T×nh h×nh ®ã lµ do mét mÆt, n¨ng lùc s¶n xuÊt cña c¸c n­íc nµy bÞ h¹n chÕ mÆt kh¸c do quy m« d©n sè vµ tèc ®é t¨ng d©n sè nhanh. V× vËy phÇn lín lóa g¹o cßn l¹i ®em trao ®æi trªn thÞ tr­êng g¹o thÕ giíi chØ chiÕm tû lÖ rÊt nhá. C¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn s¶n xuÊt 53-55% s¶n l­îng g¹o thÕ giíi, c¸c n­íc Ch©u ¸, Ch©u Phi s¶n xuÊt nhiÒu nhÊt chiÕm 85% s¶n l­îng g¹o tiªu thô trªn thÕ giíi. Trong khi ®ã c¸c n­íc nµy chØ cung cÊp 4-5% l­îng g¹o ®­îc trao ®æi trªn thÕ giíi, Ch©u ¸ lµ khu vùc s¶n xuÊt nhiÒu nhÊt vµ còng tiªu thô l­îng g¹o lín nhÊt. N¨m 1995 trõ sè l­îng ®· xuÊt khÈu ®i c¸c lôc ®Þa kh¸c, møc tiªu thô g¹o cßn l¹i cña Ch©u ¸ vÉn gÊp 21,4 lÇn Ch©u Mü, 23,2 lÇn Ch©u Phi vµ 80,5 lÇn Ch©u ¢u. - Bu«n b¸n gi÷a c¸c chÝnh phñ lµ ph­¬ng thøc chñ yÕu v× thÕ xuÊt khÈu s¶n phÈm lóa g¹o æn ®Þnh h¬n so víi hµng c«ng nghiÖp. Nguyªn nh©n , thø nhÊt, lµ do yÕu tè chÝnh trÞ quèc gia. Mçi n­íc ®Òu ph¶i ®¶m b¶o an ninh l­¬ng thùc, nÕu l­¬ng thùc kh«ng ®­îc ®¶m b¶o sÏ cã ¶nh h­ëng rÊt lín tíi chÝnh trÞ quèc gia ®ã. V× thÕ buèn b¸n chñ yÕu ®­îc ký kÕt gi÷a c¸c chÝnh phñvíi nhau th«ng qua c¸c hiÖp ®Þnh, c¸c hîp ®ång cã tÝnh nguyªn t¾c, dµi h¹n vµ ®Þnh l­îng cô thÓ hµng n¨m vµo ®Çu c¸c niªn vô. Thø hai, mét sè n­íc dïng xuÊt khÈu g¹o ®Ó thùc hiÖn c¸c ý ®å chÝnh trÞ th«ng qua viÖn trî, cho kh«ng, b¸n chÞu dµi h¹n…®iÒu nµy ®­îc thùc hiÖn gi÷a c¸c chÝnh phñ lµ chñ yÕu. 7
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n - C¸c n­íc lín ®ãng vai trß chi phèi thÞ tr­êng g¹o thÕ giíi: Trªn thÕ giíi chØ mét vµi n­íc lµ xuÊt khÈu víi mét l­îng g¹o lín vµ cã uy tÝn: Th¸i Lan, Mü, Ttung Quèc, ViÖt Nam…. NÕu l­îng g¹o xuÊt khÈu cña c¸c n­íc nµy cã sù biÕn ®éng cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ c¶ cña g¹o dÉn tíi nh÷ng biÕn ®éng trong cung – cÇu g¹o, hay cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn t×nh h×nh s¶n xuÊt ®Õn c¸c lo¹i hµng ho¸ kh¸c. - Trong mËu dÞch g¹o thÕ giíi, cã rÊt nhiÒu lo¹i g¹o kh¸c nhau cña c¸c n­íc xuÊt khÈu g¹o trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. T­¬ng øng víi mçi lo¹i g¹o , tuú thuéc chÊt l­îng, phÈm cÊp kh¸c nhau l¹i h×nh thµnh mét møc gi¸ cô thÓ phï thuéc vµo c¸c tiªu chuÈn cô thÓ vÒ chän gi¸ quèc tÕ mµ trong nhiÒu thËp kû qua, ng­êi ta vÉn lÊy gi¸ g¹o xuÊt khÈu cña Th¸i Lan lµm gi¸ g¹o quèc tÕ. V× g¹o cã rÊt nhiÒu lo¹i nªn khi nãi gi¸ g¹o xuÊt khÈu th­êng nãi râ cÊp lo¹i nµo (5% tÊm, 10% tÊm…) vµo ®iÒu kiÖn giao hµng nµo (FOB. CIF,C&F…) Tuy cã gi¸ g¹o quèc tÕ nh­ng gi¸ g¹o cña mét cÊp g¹o cô thÓ, gi÷a c¸c n­íc xuÊt khÈu lµ kh«ng ®ång nhÊt: nh­ gi¸ g¹o cña viÖt nam th­êng thÊp h¬n cña Th¸i Lan hoÆc cña mét sè n­íc kh¸c mÆc dï cïng cÊp. §iÒu nµy lµ do chÊt l­îng cña tõng lo¹i, do uy tÝn s¶n phÈm , do ®iÒu kiÖn tù nhiªn, nguån gièng t¹o nªn lo¹i g¹o ®ã. III. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn xuÊt khÈu g¹o. 1. Nh©n tè thÞ tr­êng. Nh©n tè thÞ tr­êng cã ¶nh h­ëng rÊt lín chi phèi toµn bé ho¹t ®éng xuÊt khÈu g¹o cña mçi quèc gia tham gia xuÊt khÈu. Trong ®ã co thÓ xÐt trªn c¸c yÕu tè c¬ b¶n sau: - Nhu cÇu cña thÞ tr­êng vÒ s¶n phÈm g¹o: G¹o lµ hµng ho¸ thiÕt yÕu, còng gièng nh­ c¸c lo¹i hµng ho¸ kh¸c nã còng phô thuéc vµo thu nhËp, c¬ cÊu d©n c­, thÞ hiÕu… Khi thu nhËp cao th× cÇu vÒ sè l­îng g¹o gi¶m nh­ng trong ®ã cÇu vÒ g¹o chÊt l­îng cao cã xu h­¬ngs t¨ng lªn (ë c¸c n­íc ph¸t triÓn: NhËt, Ch©u ©u, ..) ng­îc l¹i cÇu ®èi víi g¹o chÊt l­îng thÊp gi¶m ®i chÝnh v× thÕ tû träng tiªu dïng cho g¹o trong tæng thu nhËp vÉn t¨ng. 8
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n - Cung g¹o trªn thÞ tr­êng lµ mét nh©n tè quan träng trong xuÊt khÈu. C¸c doanh nghiÖp tham gia xuÊt khÈu cÇn ph¶i t×m hiÓu kü vÒ kh¶ n¨ng xuÊt khÈu tõng lo¹i g¹o cña m×nh còng nh­ kh¶ n¨ng cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. Trªn thÞ tr­êng thÕ giíi s¶n phÈm g¹o rÊt ®a d¹ng, phong phó, nhu cÇu vÒ g¹o co gi·n Ýt so víi møc gi¸ do ®ã nÕu l­îng cung t¨ng qu¸ nhiÒu cã thÓ dÉn tíi d­ cung ®iÒu ®ã lµ bÊt lîi cho c¸c doanh nghiÖp tham gia xuÊt khÈu. - Gi¸ c¶ lµ mét yÕu tè quan träng lµ th­íc ®o sù c©n b»ng cung – cÇu trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Tuy cÇu vÒ g¹o lµ Ýt biÕn ®éng nh­ng víi nh÷ng s¶n phÈm ®Æc s¶n th× g¸i cã quyÕt ®Þnh kh¸ lín. 2. Nh©n tè vÒ c¬ së vÊt chÊt – kü thuËt vµ c«ng nghÖ cña s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. - C¸c nh©n tè vÒ c¬ së vËt chÊt – kü thuËt ®ã lµ hÖ thèng vËn chuyÓn, kho tµng, bÕn b·i, hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c… HÖ thèng nµy b¶o ®¶m viÖc l­u th«ng nhanh chãng kÞp thêi, ®¶m b¶o cung cÊp nguån hµng mét c¸ch nhanh nhÊt, tiÕt kiÖm thêi gian vµ chi phÝ l­u th«ng. - C¸c nh©n tè vÒ kü thuËt, c«ng nghÖ s¶n xuÊt vµ tiªu thô ®Æc biÖt quan träng trong viÖc t¨ng kh¶ n¨ng tiÕp cËn vµ më réng thÞ tr­êng tiªu thô g¹o. HÖ thèng chÕ biÕn víi c«ng nghÖ d©y truyÒn hiÖn ®¹i sÏ g¹p phÇn t¨ng chÊt l­îng vµ gi¸ trÞ cña g¹o. 3. Nh©n tè vÒ chÝnh s¸ch vÜ m«. Nhãm nh©n tè nµy thÓ hiÖn sù t¸c ®éng cña nhµ n­íc tíi ho¹t ®éng xuÊt khÈu g¹o. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam míi tham gia thÞ tr­êng xuÊt khÈu rÊt cÇn tíi sù quan t©m h­íng dÉn cña nhµ n­íc. §Æc biÖt hiÖn nay kh¶ n¨ng marketinh tiÕp cËn thÞ tr­êng, sù am hiÓu luÊt kinh doanh, kh¶ n¨ng qu¶n lý cña doanh nghiÖp cßn h¹n chÕ, v× thÕ viÖc ®µo t¹o c¸n bé qu¶n lý, c¸n bé lµm c«ng t¸c tiªu thô lµ rÊt quan träng. H¬n n÷a hiÖn nay xuÊt khÈu g¹o gäp phÇn rÊt lín vµo ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nh­ng ®êi sèng cña ng­êi n«ng d©n cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n yªu cÇu nhµ n­íc cÇn cã sù ®iÒu tiÕt lîi Ých gi÷a nhµ n­íc – doanh nghiÖp – ng­êi n«ng d©n sao cho tho¶ ®¸ng vµ hîp lý nhÊt. 9
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n Ch­¬ng 2 Thùc tr¹ng vÒ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam I. Thùc tr¹ng vÒ s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn lóa g¹o ë ViÖt Nam 1.S¶n xuÊt lóa g¹o Tõ sau ®æi míi s¶n xuÊt lóa g¹o cña n­íc ta kh«ng ngõng ph¸t triÓn c¶ vÒ diÖn tÝch, n¨ng suÊt, s¶n l­äng. Tõ chç thiÕu ®ãi triÒn miªn vµ ph¶i nhËp khÈu l­¬ng thùc b×nh qu©n hµng n¨m trªn nöa triÖu tÊn g¹o nh­ng nhê ®­êng lèi ®æi míi vµ quyÕt s¸ch trong n«ng nghiÖp tõ n¨m 1989 trë ®i ViÖt Nam ch¼ng nh÷ng ®· s¶n xuÊt ®ñ lóa g¹o cho nhu cÇu tiªu dïng néi ®Þa mµ cßn dµnh mét khèi l­îng lín cho xuÊt khÈu. B¶ng: S¶n xuÊt lóa nãi chung cña c¶ n­íc tõ n¨m 1990-2003 N¨m DiÖn tÝch(1000ha) N¨ng suÊt(t¹/ha) S¶n l­îng(1000 tÊn) 1990 6042.8 31.8 19225.1 1991 6302.8 31.1 19621.9 1992 6475.3 33.3 21590.4 1993 6559.4 34.8 22836.5 1994 6598.6 35.7 23528.2 1995 6765.6 36.9 24963.7 1996 7003.8 37.7 26396.7 1997 7009.7 38.8 27523.9 1998 7362.7 39.6 29145.5 1999 7653.6 41.0 31393.8 2000 7666.3 42.4 32529.5 2001 7492.7 42.9 32108.4 2002 7504.3 45.9 34447.2 10
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n 2003 7449.3 46.3 34518.6 Tæng 97976.9 379829.4 Nguån: Tæng côc thèng kª 1-2001vµ Bé NN & PTNT, Vô KÕ ho¹ch vµ quy ho¹ch 2002 1.1. VÒ s¶n l­îng Tõ n¨m 1990-2003 s¶n l­îng lóa cã xu h­íng t¨ng vµ æn ®Þnh. Trung b×nh mçi n¨m t¨ng 1776.2 tÊn t­¬ng øng 5.03% so víi n¨m tr­íc. §©y lµ møc t¨ng cña n¨m 1992 lµ kh¸ cao 10.2% so víi n¨m 1991 vÒ sè tuyÖt ®èi lµ 1986.5 ngh×n tÊn møc t¨ng nµy lµ kh¸ cao ®Æc biÖt trong thêi gian nµy n­íc ta míi b¾t ®Çu thùc hiÖn c¬ chÕ më cöa, nÒn kinh tÕ míi cã sù chuyÓn biÕn tÝch cùc. Tõ 1990- 2003 s¶n l­îng lóa lu«n t¨ng tuy kh«ng ®Òu qua c¸c n¨m, cã n¨m t¨ng 2338.8 ngh×n tÊn(2002) cã n¨m t¨ng 71.4 ngh×n tÊn (2003) vµ ®Æc biÖt n¨m 2001 ®· bÞ gi¶m sót 421.1 ngh×n tÊn so víi n¨m 2000. Tuy nhiªn n¨m 2002 l¹i t¨ng víi l­îng cao nªn s¶n l­îng 2002 so víi 2000 vÉn t¨ng 1917.7 ngh×n tÊn. Chªnh lÖch N¨m S¶n l­îng(1000tÊn) +/- % 1990 19,225.1 - - 1991 19,621.9 396.8 2.06 1992 21,590.4 1968.5 10.03 1993 22,836.5 1246.1 5.77 1994 23,528.2 691.7 3.03 1995 24,963.7 1435.5 6.10 1996 26,396.7 1433.0 5.74 1997 27,523.9 1127.2 4.27 1998 29,145.5 1621.6 5.89 1999 31,393.8 2248.3 7.71 2000 32,529.5 1135.7 3.62 2001 32,108.4 - 421.1 - 1.30 11
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n 2002 34,447.2 2338.8 7.30 2003 34,518.6 71.4 0.21 Nguån: Niªn gi¸n thèng kª- 2003 Nguyªn nh©n chÝnh cña viÖc t¨ng liªn tôc nh­ trªn lµ: - Do sù nç lùc cña hµng chôc triÖu n«ng d©n trong ®iÒu kiÖn ®æi míi, ng­êi lao ®éng lµm chñ ruéng ®Êt tõ ®ã lµm chñ tÊt c¶ c¸c kh©u trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tiªu thô, ®­îc ®¶m b¶o tiÕt kiÖm vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt. §Æc biÖt trong c¬ chÕ thÞ tr­êng hiÖn nay, khi xuÊt khÈu g¹o ngµy cµng t¨ng, g¹o ngµy cµng ®­îc gi¸ sÏ khuyÕn khÝch trùc tiÕp nh÷ng ng­êi n«ng d©n tÝch cùc s¶n xuÊt nh»m t¨ng thu nhËp c¶i thiÖn ®êi sèng. - Do nh÷ng tiÕn bé vÒ khoa häc c«ng nghÖ trong sinh häc, thuû lîi, ph©n bãn …®Æc biÖt trong lÜnh vùc sinh häc ch¼ng h¹n nh­ ¸p dông c¸c gièng lóa míi vµo s¶n xuÊt, lµm chuyÓn dÞch m¹nh mÏ c¬ cÊu mïa vô, ®Èy m¹nh th©m canh, t¨ng nhanh s¶n l­îng. Cïng víi hµng chôc triÖu ng­êi n«ng d©n trªn ®ång ruéng cßn ph¶i kÓ ®Õn sù ®ãng gãp kh«ng nhá cu¶ c¸c nhµ khoa häc ®· trùc tiÕp lµm nªn thµnh qu¶ cña mÆt trËn n«ng nghiÖp nh÷ng n¨m qua. 1.2. DiÖn tÝch Tõ 1990-2003 diÖn tÝch gieo trång kh«ng ngõng t¨ng, nh­ng ®­îc chia lµm hai giai ®o¹n râ rÖt. Tõ 1990-2000 diÖn tÝch t¨ng vµ æn ®Þnh qua c¸c n¨m, n¨m 1991 diÖn tÝch t¨ng 260 ngh×n ha- t­¬ng øng t¨ng 4.3% so víi n¨m 1990, n¨m 1998 t¨ng 263 ngh×n ha –3.7% so víi n¨m 1997. §©y lµ hai n¨m diÖn tÝch gieo trång t¨ng víi tèc ®é cao. Nguyªn nh©n lµ do nhµ n­íc thùc hiÖn ®æi míi qu¶n lý trong n«ng nghiÖp tõ ®ã khuyÕn khÝch ®­îc s¶n xuÊt víi quy m« lín vµ sè vô trong n¨m còng t¨ng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu g¹o hµng ho¸. Tõ n¨m 2001 – 2003 diÖn tÝch cã sù biÕn ®éng kh«ng æn ®Þnh , n¨m 2001 diÖn tÝch gi¶m 173.6 ngh×n ha, ®Õn n¨m 2002 diÖn tÝch cã t¨ng 11,6 ngh×n ha so víi n¨m 2001 nh­ng vÉn thÊp h¬n n¨m 2000 lµ 162 ngh×n ha. §Õn n¨m 2003 diÖn tÝch l¹i gi¶m so víi n¨m 2002 lµ 55 ngh×n ha. Nguyªn nh©n do tr×nh ®é ®« thÞ hãa ngµy cµng t¨ng c¸c khu c«ng nghiÖp, d©n c­ chñ yÕu ®uîc x©y dùng ë vïng ®ång b»ng dÉn ®Õn diÖn tÝch trång lóa ngµy cµng bÞ thu hÑp . Do ®ã nh÷ng n¨m s¾p tíi cÇn t¨ng 12
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n c­êng th©m canh thùc hiÖn t¨ng s¶n l­îng dùa vµo t¨ng n¨ng suÊt c©y trång chÝnh lµ chñ yÕu. 1.3.VÒ n¨ng suÊt Xu h­íng t¨ng cña n¨ng suÊt æn dÞnh h¬n so víi xu h­íng t¨ng cña diÖn tÝch. Tõ n¨m 1991-2003 n¨ng suÊt lu«n t¨ng trong ®ã n¨m 1992 møc t¨ng kh¸ cao 2.2 t¹ / ha – 7.07%, n¨m 2002 møc t¨ng 3 t¹/ha – 7% so víi n¨m tr­íc. Cã ®­îc møc t¨ng liªn tôc nh­ trªn lµ do n«ng nghiÖp n­íc ta ®· cã ®­îc nh÷ng ®Çu t­ vÒ vèn, khoa häc, kü thuËt cho s¶n xuÊt nh­ng møc s¶n l­îng nµy cßn thÊp so víi tiÒm n¨ng vµ so víi nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi. Do ®ã Viªt Nam cÇn chó ý ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt h¬n. Theo t¹p chÝ con sè vµ sù kiÖn –7-2004. Trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 2004 diÖn tÝch lóa ®«ng xu©n c¶ n­íc ­íc tÝnh ®¹t 2978,4 ngh×n ha , gi¶m 44,2 ngh×n ha vµ b»ng 98,5 % vô ®«ng xu©n n¨m 2003. C¸c ®Þa ph­¬ng phÝa B¾c ®¹t 1146 ngh×n ha b»ng 98,6%. Do ®Çu vô n¨m nay ë phÝa B¾c cã rÐt ®Ëm kÐo dµi vµ h¹n h¸n trªn diÖn réng lµm ¶nh h­ëng ®Õn tiÕn ®é gieo cÊy. C¸c tØnh phÝa Nam ®¹t 1814,4 ngh×n ha, b»ng 98,5 % do mét phÇn diÖn tÝch lóa n¨ng suÊt thÊp ®­îc chuyÓn sang nu«i trång thuû s¶n. Thêi tiÕt cuèi vô diÔn biÕn thuËn lîi h¬n t¹o ®iÒu kiÖn cho trµ lóa chÝnh vô ph¸t triÓn tèt vµ n¨ng suÊt kh¸. §Õn trung tuÇn th¸ng 6 c¸c ®Þa ph­¬ng phÝa b¾c thu ho¹ch 856 ngh×n ha chiÕm 74 % diÖn tÝch gieo trång, n¨ng suÊt ­íc ®¹t 57,8 t¹/ha, t¨ng 1,1 t¹/ha so víi vô ®«ng xu©n n¨m 2003, trong ®ã vïng ®ång b»ng s«ng Hång ®¹t 62,2 t¹/ha t¨ng 0,8 t¹/ha ,vïng trung bé ®· thu ho¹ch xong víi 56,6 t¹/ha t¨ng 2,2 t¹/ha, miÒn nói phÝa b¾c 49,4 t¹/ha, t¨ng 0,3 t¹/ha. S¶n l­îng lóa phia b¾c ­íc tÝnh ®¹t 6,73 triÖu tÊn, t¨ng 3,4 v¹n tÊn so víi vô ®«ng xu©n tr­íc. C¸c ®Þa ph­ong phÝa nam ®· thu ho¹ch xong víi n¨ng suÊt ®¹t 56,6 t¹/ha, t¨ng 1,6 t¹/ha ,s¶n l­îng ­íc tÝnh ®¹t 10,3 triªu t©n«ng d©n t¨ng 14 v¹n tÊn. Trong ®ã vïng §ång b»ng s«ng Cöu Long ®¹t 8,6 triÖu tÊn t¨ng 11,9 v¹n tÊn. TÝnh chung n¨ng suÊt lóa ®«ng xu©n n¨m nay c¶ n­íc ®¹t 57,1 t¹/ha t¨ng 1,4 t¹/ha so víi vô ®«ng xu©n n¨m 2003 vµ s¶n l­îng ®¹t 17 triÖu tÊn t¨ng 17,4 v¹n tÊn. Cã thÓ nãi triÓn väng n¨ng suÊt vµ s¶n l­îng sÏ ®¹t ë møc cao 13
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n 2 . Thùc tr¹ng vÒ chÕ biÕn lóa g¹o Nh÷ng n¨m gÇn ®©y c«ng nghÖ sau thu ho¹ch cña n­íc ta ®· cã nh÷ng tiÕn bé ®¸ng kÓ. -Tæn thÊt sau thu ho¹ch gi¶m xuèng: tæn thÊt sau thu ho¹ch ( cßn gäi lµ “ mÊt mïa trong nhµ”) lµ tæn thÊt x¶y ra ë tÊt c¶ c¸c kh©u cña hÖ thèng sau thu ho¹ch tõ khi thu ho¹ch, s¬ chÕ , b¶o qu¶n, chÕ biÕn ®­a n«ng s¶n ra thÞ tr­êng cho ®Õn khi tiªu dïng. Theo sè liÖu thèng kª vµ sè liÖu ®iÒu tra nh÷ng n¨m tr­íc ®©y (1990- 1991) cña viÖn c«ng nghÖ sau thu ho¹ch vµ tæng côc thèng kª th× tæn thÊt sau thu ho¹ch lóa ë ViÖt Nam tõ 13%-16% trªn tæng s¶n l­îng lóa thu ho¹ch , t­¬ng ®­¬ng 1-2% GDP hµng n¨m. Møc tæn thÊt ®­îc chi tiÕt cho c¸c kh©u sau: +Kh©u thu ho¹ch: 1.3-1.7% +Kh©u vËn chuyÓn:1.2-1.5% +Kh©u ®Ëp, tuèt lóa: 1.4-1.8% +Kh©u ph¬i sÊy, lµm s¹ch:1.9-2.1% +Kh©u b¶o qu¶n :3.2-3.9% +Kh©u xay x¸t:4-5% Theo ®iÒu tra cña viÖn c«ng nghÖ sau thu ho¹ch, trong gÇn 10 n¨m (1992- 2002), nhê ¸p dông c«ng nghÖ sau thu ho¹ch cña lóa gi¶m xuèng 10-12%. Nh­ vËy trung b×nh ®· gi¶m ®­îc 3- 4% t­¬ng ®­¬ng 1 triÖu tÊn lóa. C¸c nhµ kinh tÕ ®· tÝnh to¸n r»ng cø 1% tæn thÊt t­¬ng ®­¬ng 7 triÖu USD hay 100 tû ®ång . ViÖc gi¶m tû lÖ tæn thÊt xuèng cßn 3- 4% t­¬ng øng viÖc t¨ng thªm 1-28 triÖu USD hay 300- 400 tû VND cho ®Êt n­íc. Gi¸ trÞ s¶n l­îng cña lóa g¹o t¨ng lrªn: Nhê ¸p dông c«ng nghÖ sau thu ho¹ch ®Æc biÖt c«ng nghÖ b¶o qu¶n, chÊt l­îng g¹o xuÊt khÈu thay ®æi theo h­íng tû träng g¹o cã chÊt l­îng cao t¨ng lªn , tû träng g¹o cã chÊt l­îng thÊp gi¶m xuèng. N¨m 1990 tû lÖ g¹o 40% tÊm chiÕm 55% tæng khèi l­îng g¹o xuÊt khÈu, g¹o phÈm chÊt cao 5% tÊm chØ chiÕm 3.3%. N¨m 1998 g¹o phÈm chÊt cao t¨ng lªn 27% tõ 1999 g¹o phÈm chÊt cao xuÊt khÈu chiÕm 35- 40%. C«ng nghÖ chÕ biÕn g¹o tiªn tiÕn ®Æc biÖt c«ng nghÖ t¸ch h¹t vµ ®¸nh bãng g¹o ®· gãp phÇn quan träng ®­a ViÖt Nam lªn hµng thø hai trong sè c¸c n­íc xuÊt khÈu g¹o. 14
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n HÖ thèng m¸y xay x¸t lóa g¹o ë ViÖt Nam Sè m¸y Tæng c«ng suÊt (tÊn/ha) 950 3600 1.Khèi c¬ së quèc doanh 278 2756 MiÒn B¾c 348 5844 MiÒn Nam 2.Khèi c¬ së tù nhiªn 3890 17400 3.C¸c c¬ së kh¸c 160 10000 Tæng sè 5000 26000 Nguån : Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n –2001 HiÖn nay c¸c c¬ së xay x¸t ®· ®ñ søc xay x¸t hÕt sè thãc cho tiªu dïng vµ xuÊt khÈu, trung b×nh mçi n¨m kho¶ng 13.5 triÖu tÊn tronmg ®ã §ång b»ng s«ng Hång lµ 4 triÖu tÊn, s«ng Cöu Long lµ 9 triÖu tÊn. C¸c c¬ së xay x¸t quèc doanh thùc hiÖn mét quy tr×nh xay x¸t khÐp kÝn tõ khö trÊu, x¸t tr¾ng ®¸nh bãng, t¹o mµu, ph©n lo¹i, ®ãng bao. C¸c c¬ së t­ nh©n chØ tiÕn hµnh 1 hay 2 c«ng ®o¹n cña qu¸ tr×nh xay x¸t g¹o nh­ng chiÕm 75% l­îng g¹o xay x¸t cña c¶ n­íc. II. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam N¨m 1989 ViÖt Nam ®· cã møc t¨ng tr­ëng ®Çy Ên t­îng vÒ l­îng g¹o xuÊt khÈu . N¨m ®ã chóng ta xuÊt khÈu ®­îc h¬n 1.4 triÖu tÊn g¹o, thu vÒ 290 triÖu USD víi gi¸ b×nh qu©n 204 USD/tÊn trë thµnh n­íc xuÊt khÈu g¹o thø 3 thÕ giíi sau Th¸i Lan vµ Mü. Nh÷ng n¨m tiÕp theo l­îng g¹o xuÊt khÈu cã xu h­íng t¨ng ë møc æn ®Þnh vµ trë thµnh 1 trong 10 mÆt hµng xuÊt khÈu thu vÒ l­îng ngo¹i tÖ lín cho ®Êt n­íc . 10 nhµ xuÊt khÈu g¹o n¨m 2003 15
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n STT Tªn n­íc S¶n l­îng (tÊn) 1 Th¸i Lan 7,500,000 2 4,000,000 Ên §é 3 ViÖt Nam 3,500,000 4 Mü 2,950,000 5 Trung Quèc 2,250,000 6 Burma 1,500,000 7 Pakistan 800,000 8 Urugoay 650,000 9 500,000 «tr©ylia 10 Ai CËp 500,000 Nguån : B¸o c¸o thùc tr¹ng vµ tæng quan thÞ tr­êng g¹o thÕ giíi ®­îc bé n«ng nghiÖp Mü c«ng bè. TÝnh chung trong 15 n¨m, nø¬c ta tham gia thÞ tr­êng g¹o xuÊt khÈu, chóng ta ®· cung cÊp h¬n 40 triÖu tÊn, b×nh qu©n 2.7 triÖu tÊn/ n¨m, thu vÒ cho ®Êt n­íc h¬n 9 tû USD ®­a ViÖt Nam trë thµnh n­íc xuÊt khÈu g¹o ®øng thø hai trªn thÕ giíi sau Th¸i Lan. 1.Sè l­îng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu Do s¶n xuÊt t¨ng nhanh vµ æn ®Þnh, møc l­¬ng thùc b×nh qu©n nãi chung vµ lóa g¹o nãi riªng liªn tiÕp ®­îc c¶i thiÖn, ViÖt Nam kh«ng nh÷ng tù tóc ®­îc l­¬ng thùc trong n­íc, mµ cßn d­ thõa l­¬ng thùc ®Ó xuÊt khÈu. N¨m 1989 ®· ®¸nh dÊu mét b­íc ngoÆt lín ®èi víi nÒn kinh tÕ vµ ngo¹i th­¬ng n­íc ta. ViÖt Nam xuÊt hiÖn trªn thÞ tr­êng thÕ giíi víi vÞ trÝ lµ mét n­íc xuÊt khÈu thø 3. Trªn thùc tÕ, sè l­îng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam nh÷ng n¨m gÇn ®©y cµng gia t¨ng h¬n. 16
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n B¶ng: Sè l­îng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam N¨m Sè l­îng (ngh×n tÊn) Gi¸ trÞ(triÖu USD) Sè l­îng % thay ®æi so Gi¸ trÞ % thay ®æi so víi n¨m tr­íc víi n¨m tr­íc 1989 1450 - 290 - 1990 1624 12.00 374 28.96 1991 1033 -36.39 234 -37.43 1992 1946 88.38 418 78.63 1993 1722 -11.51 362 -13.40 1994 1983 15.16 424 17.13 1995 1988 0.25 530 25.00 1996 3003 51.06 855 61.32 1997 3575 19.05 870 1.75 1998 3730 4.33 1024 17.70 1999 4508 20.86 1025 0.09 2000 3476 -22.89 672 -34.44 2001 3729 7.28 619 -7.89 2002 3240 13.11 726 17.28 2003 3890 20.06 734 1.10 Nguån: Tæng hîp tõ niªn gi¸m thèng kª Xu h­íng s¶n l­îng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng nh­ng ®­îc chia lµm 3 giai ®o¹n kh¸ râ. Tõ n¨m 1989-1992 giai ®o¹n nµy l­îng xuÊt khÈu kh«ng ®Òu ®Õn n¨m 1991 gi¶m ë møc thÊp 1033 ngh×n tÊn kÐo theo kim ng¹ch còng ë møc thÊp gi¶m h¬n n¨m tr­íc(1990) lµ 37.43%. Khi ®ã Pakistan ®· giµnh mÊt vÞ trÝ thø 2 cña n­íc ta. Tuy nhiªn ®Õn n¨m 1992 n­íc ta nhanh chãng giµnh l¹i vÞ trÝ thø hai cña m×nh víi sè l­îng 1946 t¨ng gÇn 90%, kim ng¹ch t¨ng gÇn 80%. Tõ 1993-1999 l­îng xuÊt khÈu t¨ng ®Òu qua c¸c n¨m. Tuy n¨m 1993 l­îng xuÊt khÈu gi¶m so víi 1992-11.51%, kim ng¹ch gi¶m -13.4% nh­ng ®Õn 17
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n 1994 l­îng xuÊt khÈu ®· t¨ng 1983 ngh×n tÊn lín h¬n1992, kim ng¹ch còng t¨ng lªn 424 triÖu USD (n¨m 1992 –418 triÖu USD). §Æc biÖt n¨m 1999 l­îng xuÊt khÈu t¨ng cao nhÊt 4508 ngh×n tÊn, kim ng¹ch xuÊt khÈu ®· ®¹t 1025 triÖu USD cao nhÊt tõ tr­íc tíi nay. Tuy nhiªn so víi c¸c n­íc xuÊt khÈu g¹o trªn thÕ giíi th× l­îng g¹o xuÊt khÈu cña n­íc ta ®­îc coi lµ kh¸ æn ®Þnh. Theo ®¸nh gi¸ cña FAO khu vùc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng, ë Ch©u ¸ ngoµi c­êng quèc xuÊt khÈu g¹o µ Th¸i Lan, cßn cã 3 n­íc kh¸c cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi ViÖt Nam trong xuÊt khÈu g¹o lµ Ên §é, Pakistan, Trung Quèc. Song thêi gian qua s¶n l­îng g¹o xuÊt khÈu cña c¶ 3 n­íc ®Òu kh«ng æn ®Þnh: Ên §é cã n¨m xuÊt khÈu 5 triÖu tÊn (n¨m 1995) v­¬n lªn vÞ trÝ thø 2 sau Th¸i Lan, nh­ng c¸c n¨m kh¸c l¹i ®¹t rÊt thÊp phæ biÕn d­íi 1 triÖu tÊn g¹o:n¨m 1993 lµ 767 ngh×n tÊn; n¨m 1994 lµ 890 ngh×n tÊn ; n¨m 1997 d­íi 2 triÖu tÊn. Pakistan cao nhÊt 1.8 triÖu tÊn (1995), c¸c n¨m kh¸c d­íi 1 triÖu tÊn. Trung Quèc n¨m cao nhÊt lµ n¨m 1994 xuÊt 1.6 triÖu tÊn, n¨m 1998 s¶n l­îng l­¬ng thùc ®¹t møc kØ lôc 490 triÖu tÊn nh­ng xuÊt khÈu vÉn chØ ®¹t 1 triÖu tÊn. Kh¸c víi c¸c n­íc trong khu vùc 17 n¨m qua thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®æi míi toµn diÖn vµ s©u s¾c trong n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n, theo tinh thÇn cña nghÞ quyÕt 10 cña Bé chÝnh trÞ vµ c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ tµi chÝnh cña §¶ng vµ Nhµ n­íc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nãi chung vµ s¶n xuÊt lóa g¹o nãi riªng ë n­íc ta ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ t¨ng tr­ëng nhanh. 2.ChÊt l­îng vÇ chñng lo¹i g¹o ChÊt l­îng g¹o trªn thÕ giíi ®­îc ph©n thµnh 5 lo¹i dùa trªn 9 chØ tiªu: TØ lÖ tÊm, kÝch th­íc h¹t, mµu g¹o, ®é Èm, møc ®é ®¸nh bãng, tû lÖ Amilaza, tû lÖ Protªin, nhiÖt ho¸, mïi th¬m. Cßn g¹o cña chóng ta chñ yÕu chØ quan t©m ®Õn 3 chØ tiªu ®Çu. Cïng víi sù t¨ng lªn vÒ sè l­îng chñng lo¹i, chÊt l­îng g¹o cña ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®­îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ. Trong nh÷ng n¨m ®Çu xuÊt khÈu g¹o, tû lÖ g¹o chÊt l­îng thÊp vµ trung b×nh chiÕm tíi 80-90%, ®Õn n¨m 1998 chØ cßn 47% vµ cuèi n¨m 2003 tû lÖ nµy lµ 40%. Tû lÖ g¹o chÊt l­îng 18
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n cao( 5-10%) ®· t¨ng tõ 1% n¨m 1989 lªn 55% n¨m 2003 tû lÖ g¹o chÊt l­îng thÊp chØ cßn 21%. B¶ng : ChÊt l­îng g¹o xuÊt khÈu qua c¸c n¨m CÊp lo¹i g¹o(% tÊm ) N¨m 5 10 15 20 25 >25 1989 0.35 - - 2.22 5.02 92.41 1990 3.98 10.21 5.69 3.42 20.47 56.23 1991 7.51 27.58 4.98 5.58 25.85 28.50 1992 18.96 21.48 11.03 4.25 13.82 30.96 1993 25.62 25.62 13.24 8.23 19.08 16.21 1994 44.51 25.00 4.03 9.03 7.31 10.12 1995 30.50 24.58 12.02 10.73 18.11 4.06 1996 30.59 17.66 5.45 6.23 21.70 18.37 1997 27.63 16.20 7.11 1.27 35.98 12.08 1998 26.92 26.15 13.97 0.41 30.82 1.73 1999 18.30 15.80 22.30 1.40 35.10 7.10 Nguån: Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, vô kÕ ho¹ch vµ quy ho¹ch. 3.ThÞ tr­êng vµ gi¸ c¶ xuÊt khÈu 3.1.ThÞ tr­êng xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam 19
nguon tai.lieu . vn