Xem mẫu
- Đề tài “ Một số
giải pháp đẩy
mạnh xuất khẩu
gạo ở Việt Nam”
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n
Lêi nãi ®Çu
Sù nghiÖp ®æi míi kinh tÕ ViÖt Nam ®· vµ ®ang ®¹t ®îc nh÷ng th¾ng lîi
rÊt kh¶ quan, tríc hÕt ph¶i kÓ ®Õn th¾ng lîi cña mÆt trËn n«ng nghiÖp. Trong
n«ng nghiÖp, th¾ng lîi lín nhÊt lµ bíc ngoÆt ph¸t triÓn vÒ s¶n xuÊt vµ xuÊt
khÈu lóa g¹o.
Tõ mét níc n«ng nghiÖp thiÕu ®ãi kÐo dµi, ViÖt Nam kh«ng chØ tù tóc
®îc l¬ng thùc æn ®Þnh, mµ cßn v¬n lªn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu vµ trë thµnh
níc xuÊt khÈu g¹o ®øng thø hai thÕ giíi. §ã lµ mét kú tÝch mµ c¶ thÕ giíi biÕt
®Õn.
Thµnh tùu ®ã chøng minh ®êng lèi ®æi míi n«ng nghiÖp cña §¶ng nãi
chung, ®Þnh híng chiÕn lîc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o nãi riªng lµ ®óng ®¾n.
Tuy nhiªn, chuyÓn sang kinh tÕ thÞ trêng, trong ®iÒu kiÖn t×nh h×nh kinh
tÕ, chÝnh trÞ thÕ giíi vµ khu vùc cã nhiÒu biÕn ®æi, cuéc ch¹y ®ua vµ c¹nh tranh
kinh tÕ toµn cÇu diÔn ra hÕt søc gay g¾t, th× vÊn ®Ò s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu mét
s¶n phÈm nµo ®ã, ®ßi hái ph¶i cã mét chiÕn lîc ph¸t triÓn kh«n ngoan, cã sù
tÝnh to¸n kü cµng, cÈn träng trong mét tæng thÓ chiÕn lù¬c ph¸t triÓn chung míi
dµnh ®îc th¾ng lîi vµ ®¹t ®îc hiÖu qu¶ tèi u.
§èi víi níc ta xuÊt khÈu g¹o cã vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ
quèc d©n, ngo¹i tÖ thu ®îc tõ xuÊt khÈu lµ nguån vèn cho qu¸ tr×nh c«ng
nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, t¨ng thu nhËp ®Æc biÖt ®èi víi ngêi n«ng
d©n.
Cïng víi ViÖt Nam, trªn thÞ trêng g¹o thÕ giíi cßn cã nhiÒu níc kh¸c
tham gia nh:Th¸i Lan, Mü, Trung Quèc, Pakistan…®ã lµ nh÷ng ®èi thñ c¹nh
tranh lín cña níc ta.
Mêi bèn n¨m qua xuÊt khÈu g¹o cu¶ ViÖt Nam ®· thu ®îc nh÷ng thµnh
tùu nhÊt ®Þnh nhng bªn c¹nh ®ã cßn nhiÒu bÊt cËp cÇn gi¶i quyÕt nh vÊn ®Ò
thÞ trêng, gi¸ c¶, chÊt lîng g¹o, vÊn ®Ò ®Çu ra… NÕu nh÷ng vÊn ®Ò trªn ®îc
gi¶i quyÕt mét c¸ch hîp lý th× xuÊt khÈu g¹o ViÖt Nam sÏ cã bíc ph¸t triÓn cao
h¬n trong thêi gian tíi.
1
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n
Víi ®Ò tµi “ Mét sè gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu g¹o ë ViÖt Nam”
em xin ®îc ®a ra mét vµi ®¸nh gi¸ vÒ thùc tr¹ng xuÊt khÈu g¹o vµ c¸ch gi¶i
quyÕt ®Ó thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu g¹o ë níc ta.
Néi dung cña ®Ò ¸n gåm 3 ch¬ng:
Ch¬ng I: Lý luËn vÒ xuÊt khÈu g¹o.
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng vÒ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o.
Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu g¹o ë ViÖt Nam.
Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò ¸n em ®· nhËn ®îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh
cña c¸c thÇy, c« ®Æc biÖt lµ thÇy Hoµng V¨n §Þnh, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n
c¸c thÇy, c«.
Do tr×nh ®é cã h¹n nªn ®Ò ¸n cña em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt, em
rÊt mong ®îc sù gãp ý vµ gióp ®ì cña c¸c thÇy c«.
Sinh viªn thùc hiÖn
NguyÔn ThÞ H©n
2
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n
Néi dung
Ch¬ng 1
Lý luËn chung vÒ xuÊt khÈu g¹o
I.Thùc chÊt vµ vai trß cña xuÊt khÈu g¹o
1. Thùc chÊt xuÊt khÈu
XuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng trao ®æi hµng ho¸, dÞch vô víi níc ngoµi vµ víi
c¸c khu chÕ xuÊt lµm gi¶m nguån vËt chÊt trong níc. Bao gåm xuÊt khÈu mËu
dÞch vµ phi mËu dÞch
C¬ së cña xu©t khÈu lµ ho¹t ®éng mua b¸n, trao ®æi hµng ho¸. Môc ®Ých
cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ khai th¸c lîi thÕ cña tõng vïng, tõng quèc gia trong
ph©n phèi lao ®éng quèc tÕ.
Ho¹t ®éng khÈu diÔn ra trªn mäi lÜnh vùc, trong mäi nÒn kinh tÕ tõ xuÊt
khÈu hµng ho¸ tiªu dïng cho ®Õn t liÖu s¶n xuÊt m¸y mãc thiÕt bÞ c«ng nghÖ
cao. TÊt c¶ ho¹t ®éng trao ®æi ®ã ®Òu nh»m môc tiªu ®em l¹i lîi Ých cho c¸c
quèc gia tham gia vµo ho¹t ®éng xuÊt khÈu.
C¸c lo¹i h×ng xuÊt khÈu chÝnh:
-XuÊt khÈu trùc tiÕp: C¸c nhµ s¶n xuÊt giao hµng trùc tiÕp cho ngêi tiªu
dïng níc ngoµi. PhÇn lín hµng ho¸ ë thÞ trêng thÕ giíi qua xuÊt khÈu trùc
tiÕp (trªn 2/3 kim ngh¹ch)
-XuÊt khÈu gi¸n tiÕp lµ xuÊt khÈu qua kh©u trung gian.
-T¹m xuÊt, t¸i nhËp nh hµng ®a ®i triÓn l·m, ®a ®i söa ch÷a( m¸y bay,
tµu thuû ) råi l¹i mang vÒ.
-T¹m nhËp, t¸i xuÊt nh hµng ®a ®i triÓn l·m, héi chî, qu¶ng c¸o sau
®a vÒ.
H×nh thøc kinh doanh “t¹m nhËp, t¸i xuÊt” ®îc hiÓu lµ viÖc mua hµng
cña mét níc ®Ó b¸n cho mét níc kh¸c trªn c¬ së hîp ®ång mua b¸n hµng ho¸
ngo¹i th¬ng cã lµm thñ tôc nhËp khÈu hµng ho¸ vµo ViÖt Nam råi l¹i lµm thñ
tôc xuÊt khÈu mµ kh«ng qua gia c«ng chÕ biÕn.
3
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n
- ChuyÓn khÈu: Mua hµng cña níc nµy b¸n cho níc kh¸c, kh«ng
lµm thñ tôc xuÊt nhËp khÈu
- DÞch vô xuÊt khÈu
2. Vai trß cña xuÊt nhËp khÈu g¹o
XuÊt khÈu ®îc thõa nhËn lµ ho¹t ®éng rÊt c¬ b¶n cña ho¹t ®éng kinh tÕ
®èi ngo¹i lµ ph¬ng tiÖn thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn.ViÖc më réng xuÊt khÈu
®Ó t¨ng thu nhËp ngo¹i tÖ cho tµi chÝnh vµ cho nhu cÇu nhËp khÈu còng nh t¹o
c¬ së cho ph¸t triÓn h¹ tÇng lµ mét môc tiªu quan träng nhÊt cña chÝnh s¸ch
th¬ng m¹i.Nhµ níc ®· vµ ®ang thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p thóc ®Èy c¸c ngµnh
kinh tÕ theo híng xuÊt khÈu , khuyÕn khÝch khu vùc t nh©n më réng xuÊt
khÈu ®Ó gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm t¨ng thu nhËp, ngo¹i tÖ cho ®Êt níc.
2.1. T¹o nguån vèn chñ yÕu cho nhËp khÈu phôc vô c«ng nghiÖp ho¸
®Êt níc.
Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ cÇn mét lîng vèn lín ®Ó nhËp khÈu m¸y
mãc, thiÕt bÞ kÜ thuËt c«ng nghÖ cao ®Ó cã thÓ theo kÞp nÒn c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i
cña c¸c níc ®· ph¸t triÓn.Nguån vèn cho nhËp khÈu ®îc h×nh thµnh tõ rÊt
nhiÒu nguån vèn kh¸c nhau:
- §Çu t níc ngoµi
- Vay nî, viÖn trî
- Thu tõ ho¹t ®éng du lÞch
- XuÊt khÈu…
C¸c nguån vèn kh¸c quan träng nhng råi còng ph¶i tr¶ b»ng c¸ch nµy
hay c¸ch kh¸c ë thêi kú sau. Nguån vèn quan träng nhÊt vÉn lµ xuÊt khÈu , xuÊt
khÈu quyÕt ®Þnh quy m« vµ tèc ®é t¨ng cña nhËp khÈu.
HiÖn nay c¸c níc xuÊt khÈu g¹o víi khèi lîng lín chñ yÕu lµ c¸c níc
®ang ph¸t triÓn: Th¸i Lan, ViÖt Nam, Trung Quèc, Pakistan…ChÝnh v× thÕ
nguån ngo¹i tÖ thu vÒ tõ xuÊt khÈu g¹o ®èi c¸c níc nµy lµ rÊt quan träng.
2.2. XuÊt khÈu ®ãng vai trß chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ thóc ®Èy s¶n
xuÊt ph¸t triÓn.
4
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n
Ngµy nay víi xu thÕ héi nhËp, c¬ héi vµ th¸ch thøc rÊt nhiÒu, c¸c níc
®Òu ph¶i ph¸t triÓn kinh tÕ theo híng xuÊt khÈu nh÷ng s¶n phÈm mµ m×nh cã
lîi thÕ vµ nhËp khÈu nh÷ng s¶n phÈm kh«ng cã lîi thÕ hoÆc lîi thÕ so víi c¸c
s¶n phÈm kh¸c nhá h¬n. Khi g¹o ®· trë thµnh mét lîi thÕ trong xuÊt khÈu cña
mét níc th× c¸c níc ®ã sÏ tËp chung vµo s¶n xuÊt lóa g¹o víi quy m« lín,
tr×nh ®é th©m canh cao, khoa häc kü thuËt tiÕn bé nh»m t¨ng n¨ng xuÊt, s¶n
lîng vµ chÊt lîng g¹o. Tõ sù tËp chung s¶n xuÊt ®ã sÏ kÐo theo sù ph¸t triÓn
cña c¸c ngµnh cã liªn quan vµ dÉn tíi sù ph¸t triÓn cña toµn bé nÒn kinh tÕ.
- XuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c ngµnh kh¸c cã c¬ héi ph¸t
triÓn.
- XuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn më réng kh¶ n¨ng cung cÊp yÕu tè ®Çu vµo cho
s¶n xuÊt, n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt trong níc.
- T¹o tiÒn ®Ò kinh tÕ, kü thuËt nh»m n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt trong
níc.
- Th«ng qua xuÊt khÈu níc ta cã thÓ tham gia vµo c«ng cuéc c¹nh tranh
trªn thÞ trêng thÕ giíi vÒ gi¸ c¶, chÊt lîng tõ ®ã h×nh thµnh c¬ cÊu s¶n xuÊt
lu«n thÝch ghi víi thÞ trêng.
- §ßi hái c¸c doanh nghiÖp lu«n ph¶i ®æi míi hoµn thiÖn c«ng viÖc s¶n
xuÊt kinh doanh.
2.3. XuÊt khÈu cã t¸c ®éng tÝch cùc tíi gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm, c¶i
thiÖn ®êi sèng nh©n d©n
XuÊt khÈu g¹o tríc hÕt lµm t¨ng thu nhËp cña ngêi n«ng d©n ®Æc biÖt ë
c¸c vïng chuyªn canh lóa níc, ®êi sèng ngêi d©n phô thuéc chñ yÕu vµo c©y
lóa. Sau n÷a, xuÊt khÈu gióp gi¶i quyÕt mét lîng lín lao ®éng d thõa trong
níc. Khi thùc hiÖn t¨ng cêng xuÊt khÈu th× kÐo theo nã lµ vÊn ®Ò xay x¸t, chÕ
biÕn ph¸t triÓn, vÊn ®Ò vËn chuyÓn hµng ho¸ …nh÷ng c«ng t¸c trªn thu hót kh¸
nhiÒu lao ®éng tõ kh«ng cã tr×nh ®é kü thuËt, qu¶n lý ®Õn cã tr×nh ®é cao. ViÖc
t¹o viÖc lµm æn ®Þnh còng chÝnh lµ mét biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó t¨ng thu nhËp, æn
®Þnh x· héi.
§èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ ViÖt Nam th× xuÊt khÈu g¹o
lµ mét lîi thÕ lín. Bëi s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o cã nh÷ng lîi thÕ c¨n b¶n nh:
®Êt ®ai, khÝ hËu, nguån níc, nguån nh©n lùc … Vµ ®Æc biÖt yªu cÇu vÒ vèn kü
5
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n
thuËt trung b×nh, víi c¸c lîi thÕ nh vËy t¨ng cêng xuÊt khÈu g¹o lµ híng ®i
®óng ®¾n nhÊt.
XuÊt khÈu g¹o hay xuÊt khÈu hµng ho¸ n«ng s¶n nãi chung cã t¸c ®éng to
lín ®Õn nÒn kinh tÕ níc ta, gióp khai th¸c ®îc tÊt c¶ c¸c lîi thÕ t¬ng ®èi
còng nh tuyÖt ®èi cña ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp. Trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt lóa g¹o, ViÖt Nam ®· thu ®íc nh÷ng kÕt qu¶ to lín tõ mét níc nhËp khÈu
trë thµnh mét níc xuÊt khÈu thø hai thÕ giíi. Tuy nhiªn xuÊt khÈu g¹o ViÖt
Nam cßn cha t¬ng xøng víi tiÒm n¨ng s½n cã. CÇn cã gi¶i ph¸p cô thÓ cho
vÊn ®Ò nµy.
II. §Æc ®iÓm xuÊt khÈu g¹o
1. §Æc ®iÓm vÒ s¶n xuÊt
VÒ mÆt sinh th¸i, søc ®Ò kh¸ng s©u bÖnh vµ kh¶ n¨ng chÞu ®ùng cña lóa
kÐm do vËy s¶n xuÊt lóa phô thuéc nhiÒu vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn. §iÒu nµy cã
¶nh hëng nhÊt ®Þnh ®Õn xu híng ph¸t triÓn chung còng nh mïa mµng thu
ho¹ch trong tõng thêi ®iÓm cô thÓ.
Do s¶n xuÊt lóa g¹o phô thuéc nhiÒu vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn do ®ã lóa chØ
®îc trång phæ biÕn ë c¸c níc cã ®ång b»ng ch©u thæ, khÝ hËu nhiÖt ®íi Èm,
n¾ng l¾m, ma nhiÒu, nh÷ng níc nµy chñ yÕu lµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn nh :
Th¸i Lan, ViÖt Nam, Ên §é , Pakistan…HiÖn nay do tr×nh ®é ®« thÞ ho¸, viÖc
t¨ng d©n sè qu¸ nhanh còng nh viÖc x©y dùng c¸c khu c«ng nghiÖp å ¹t nªn
diÖn tÝch n«ng nghiÖp hay diÖn tÝch trång lóa ngµy cµng bÞ hu hÑp. Do ®ã viÖc
t¨ng s¶n lîng lóa phô thuéc vµo kh¶ n¨ng t¨ng n¨ng suÊt, v× thÕ mµ yªu cÇu
cÇn cã tr×nh ®é th©m canh cao, khoa häc tiÕn bé trong s¶n xuÊt lóa.
ViÖt Nam n»m trong khu vùc cã khÝ hËu nhiÖt ®íi Èm víi hai ®ång b»ng
ch©u thæ réng lín, víi lîng d©n sè tËp trung ë n«ng th«n kh¸ cao (80% d©n sè)
do ®ã rÊt thuËn lîi cho ph¸t triÓn lóa níc. Nhng ®ång thêi víi nh÷ng thuËn lîi
lµ c¸c khã kh¨n nh: b·o , lò lôt, h¹n h¸n, hay c¸c biÕn ®éng bÊt thêng cña
thêi tiÕt lu«n ®e do¹ tíi ho¹t ®éng s¶n xuÊt.
HiÖn nay lóa g¹o ®· trë thµnh mÆt hµng xuÊt khÈu chÝnh cña ViÖt Nam do
®ã s¶n xuÊt lóa g¹o rÊt ®îc chó träng c¶ vÒ t¨ng n¨ng suÊt vµ diÖn tÝch b»ng
6
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n
c¸c biÖn ph¸p nh th©m canh, xen canh, gèi vô hay ¸p dông c¸c biÖn ph¸p khoa
häc trong kh©u gieo trång, ch¨m sãc, thu ho¹ch vµ t¹o gièng chÊt lîng tèt…
2. §Æc ®iÓm xuÊt khÈu lóa g¹o
- TÝnh thêi vô trong trao ®æi:
S¶n xuÊt lóa g¹o mang ®Æc ®iÓm cè h÷u cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp tÝnh
thêi vô do vËy mµ h×nh thµnh tÝnh thêi vô trong trao ®æi s¶n phÈm trªn thÞ
trêng. Tøc lµ sè lîng lóa g¹o cung cÊp trªn thÞ trêng lµ kh«ng ®Òu vµo mçi
thêi ®iÓm trong n¨m , ®iÒu nµy phô thuéc vµo thêi gian gieo trång. §Ó kh¾c
phôc ®Æc ®iÓm nµy yªu cÇu c¸c níc xuÊt khÈu ph¶i lu«n cã kÕ ho¹ch b¶o qu¶n,
dù tr÷ hîp lý tr¸nh t×nh tr¹ng lóc thõa lóc thiÕu sÏ dÉn tíi bÞ Ðp gi¸.
- PhÇn lín g¹o ®îc tiªu thô t¹i chç:
T×nh h×nh ®ã lµ do mét mÆt, n¨ng lùc s¶n xuÊt cña c¸c níc nµy bÞ h¹n
chÕ mÆt kh¸c do quy m« d©n sè vµ tèc ®é t¨ng d©n sè nhanh. V× vËy phÇn lín
lóa g¹o cßn l¹i ®em trao ®æi trªn thÞ trêng g¹o thÕ giíi chØ chiÕm tû lÖ rÊt nhá.
C¸c níc ®ang ph¸t triÓn s¶n xuÊt 53-55% s¶n lîng g¹o thÕ giíi, c¸c níc
Ch©u ¸, Ch©u Phi s¶n xuÊt nhiÒu nhÊt chiÕm 85% s¶n lîng g¹o tiªu thô trªn
thÕ giíi. Trong khi ®ã c¸c níc nµy chØ cung cÊp 4-5% lîng g¹o ®îc trao ®æi
trªn thÕ giíi, Ch©u ¸ lµ khu vùc s¶n xuÊt nhiÒu nhÊt vµ còng tiªu thô lîng g¹o
lín nhÊt. N¨m 1995 trõ sè lîng ®· xuÊt khÈu ®i c¸c lôc ®Þa kh¸c, møc tiªu thô
g¹o cßn l¹i cña Ch©u ¸ vÉn gÊp 21,4 lÇn Ch©u Mü, 23,2 lÇn Ch©u Phi vµ 80,5
lÇn Ch©u ¢u.
- Bu«n b¸n gi÷a c¸c chÝnh phñ lµ ph¬ng thøc chñ yÕu v× thÕ xuÊt khÈu
s¶n phÈm lóa g¹o æn ®Þnh h¬n so víi hµng c«ng nghiÖp.
Nguyªn nh©n , thø nhÊt, lµ do yÕu tè chÝnh trÞ quèc gia. Mçi níc ®Òu
ph¶i ®¶m b¶o an ninh l¬ng thùc, nÕu l¬ng thùc kh«ng ®îc ®¶m b¶o sÏ cã ¶nh
hëng rÊt lín tíi chÝnh trÞ quèc gia ®ã. V× thÕ buèn b¸n chñ yÕu ®îc ký kÕt
gi÷a c¸c chÝnh phñvíi nhau th«ng qua c¸c hiÖp ®Þnh, c¸c hîp ®ång cã tÝnh
nguyªn t¾c, dµi h¹n vµ ®Þnh lîng cô thÓ hµng n¨m vµo ®Çu c¸c niªn vô. Thø
hai, mét sè níc dïng xuÊt khÈu g¹o ®Ó thùc hiÖn c¸c ý ®å chÝnh trÞ th«ng qua
viÖn trî, cho kh«ng, b¸n chÞu dµi h¹n…®iÒu nµy ®îc thùc hiÖn gi÷a c¸c chÝnh
phñ lµ chñ yÕu.
7
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n
- C¸c níc lín ®ãng vai trß chi phèi thÞ trêng g¹o thÕ giíi:
Trªn thÕ giíi chØ mét vµi níc lµ xuÊt khÈu víi mét lîng g¹o lín vµ cã
uy tÝn: Th¸i Lan, Mü, Ttung Quèc, ViÖt Nam…. NÕu lîng g¹o xuÊt khÈu cña
c¸c níc nµy cã sù biÕn ®éng cã thÓ ¶nh hëng ®Õn gi¸ c¶ cña g¹o dÉn tíi
nh÷ng biÕn ®éng trong cung – cÇu g¹o, hay cã thÓ ¶nh hëng ®Õn t×nh h×nh s¶n
xuÊt ®Õn c¸c lo¹i hµng ho¸ kh¸c.
- Trong mËu dÞch g¹o thÕ giíi, cã rÊt nhiÒu lo¹i g¹o kh¸c nhau cña c¸c
níc xuÊt khÈu g¹o trªn thÞ trêng thÕ giíi. T¬ng øng víi mçi lo¹i g¹o , tuú
thuéc chÊt lîng, phÈm cÊp kh¸c nhau l¹i h×nh thµnh mét møc gi¸ cô thÓ phï
thuéc vµo c¸c tiªu chuÈn cô thÓ vÒ chän gi¸ quèc tÕ mµ trong nhiÒu thËp kû qua,
ngêi ta vÉn lÊy gi¸ g¹o xuÊt khÈu cña Th¸i Lan lµm gi¸ g¹o quèc tÕ. V× g¹o cã
rÊt nhiÒu lo¹i nªn khi nãi gi¸ g¹o xuÊt khÈu thêng nãi râ cÊp lo¹i nµo (5% tÊm,
10% tÊm…) vµo ®iÒu kiÖn giao hµng nµo (FOB. CIF,C&F…)
Tuy cã gi¸ g¹o quèc tÕ nhng gi¸ g¹o cña mét cÊp g¹o cô thÓ, gi÷a c¸c
níc xuÊt khÈu lµ kh«ng ®ång nhÊt: nh gi¸ g¹o cña viÖt nam thêng thÊp h¬n
cña Th¸i Lan hoÆc cña mét sè níc kh¸c mÆc dï cïng cÊp. §iÒu nµy lµ do chÊt
lîng cña tõng lo¹i, do uy tÝn s¶n phÈm , do ®iÒu kiÖn tù nhiªn, nguån gièng t¹o
nªn lo¹i g¹o ®ã.
III. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn xuÊt khÈu g¹o.
1. Nh©n tè thÞ trêng.
Nh©n tè thÞ trêng cã ¶nh hëng rÊt lín chi phèi toµn bé ho¹t ®éng xuÊt
khÈu g¹o cña mçi quèc gia tham gia xuÊt khÈu. Trong ®ã co thÓ xÐt trªn c¸c yÕu
tè c¬ b¶n sau:
- Nhu cÇu cña thÞ trêng vÒ s¶n phÈm g¹o: G¹o lµ hµng ho¸ thiÕt yÕu,
còng gièng nh c¸c lo¹i hµng ho¸ kh¸c nã còng phô thuéc vµo thu nhËp, c¬ cÊu
d©n c, thÞ hiÕu… Khi thu nhËp cao th× cÇu vÒ sè lîng g¹o gi¶m nhng trong
®ã cÇu vÒ g¹o chÊt lîng cao cã xu h¬ngs t¨ng lªn (ë c¸c níc ph¸t triÓn:
NhËt, Ch©u ©u, ..) ngîc l¹i cÇu ®èi víi g¹o chÊt lîng thÊp gi¶m ®i chÝnh v× thÕ
tû träng tiªu dïng cho g¹o trong tæng thu nhËp vÉn t¨ng.
8
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n
- Cung g¹o trªn thÞ trêng lµ mét nh©n tè quan träng trong xuÊt khÈu. C¸c
doanh nghiÖp tham gia xuÊt khÈu cÇn ph¶i t×m hiÓu kü vÒ kh¶ n¨ng xuÊt khÈu
tõng lo¹i g¹o cña m×nh còng nh kh¶ n¨ng cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. Trªn thÞ
trêng thÕ giíi s¶n phÈm g¹o rÊt ®a d¹ng, phong phó, nhu cÇu vÒ g¹o co gi·n Ýt
so víi møc gi¸ do ®ã nÕu lîng cung t¨ng qu¸ nhiÒu cã thÓ dÉn tíi d cung ®iÒu
®ã lµ bÊt lîi cho c¸c doanh nghiÖp tham gia xuÊt khÈu.
- Gi¸ c¶ lµ mét yÕu tè quan träng lµ thíc ®o sù c©n b»ng cung – cÇu
trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Tuy cÇu vÒ g¹o lµ Ýt biÕn ®éng nhng víi nh÷ng s¶n
phÈm ®Æc s¶n th× g¸i cã quyÕt ®Þnh kh¸ lín.
2. Nh©n tè vÒ c¬ së vÊt chÊt – kü thuËt vµ c«ng nghÖ cña s¶n xuÊt vµ
tiªu thô s¶n phÈm.
- C¸c nh©n tè vÒ c¬ së vËt chÊt – kü thuËt ®ã lµ hÖ thèng vËn chuyÓn, kho
tµng, bÕn b·i, hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c… HÖ thèng nµy b¶o ®¶m viÖc lu
th«ng nhanh chãng kÞp thêi, ®¶m b¶o cung cÊp nguån hµng mét c¸ch nhanh
nhÊt, tiÕt kiÖm thêi gian vµ chi phÝ lu th«ng.
- C¸c nh©n tè vÒ kü thuËt, c«ng nghÖ s¶n xuÊt vµ tiªu thô ®Æc biÖt quan
träng trong viÖc t¨ng kh¶ n¨ng tiÕp cËn vµ më réng thÞ trêng tiªu thô g¹o. HÖ
thèng chÕ biÕn víi c«ng nghÖ d©y truyÒn hiÖn ®¹i sÏ g¹p phÇn t¨ng chÊt lîng
vµ gi¸ trÞ cña g¹o.
3. Nh©n tè vÒ chÝnh s¸ch vÜ m«.
Nhãm nh©n tè nµy thÓ hiÖn sù t¸c ®éng cña nhµ níc tíi ho¹t ®éng xuÊt
khÈu g¹o. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam míi tham gia
thÞ trêng xuÊt khÈu rÊt cÇn tíi sù quan t©m híng dÉn cña nhµ níc. §Æc biÖt
hiÖn nay kh¶ n¨ng marketinh tiÕp cËn thÞ trêng, sù am hiÓu luÊt kinh doanh,
kh¶ n¨ng qu¶n lý cña doanh nghiÖp cßn h¹n chÕ, v× thÕ viÖc ®µo t¹o c¸n bé
qu¶n lý, c¸n bé lµm c«ng t¸c tiªu thô lµ rÊt quan träng. H¬n n÷a hiÖn nay xuÊt
khÈu g¹o gäp phÇn rÊt lín vµo ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhng ®êi sèng cña ngêi
n«ng d©n cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n yªu cÇu nhµ níc cÇn cã sù ®iÒu tiÕt lîi Ých
gi÷a nhµ níc – doanh nghiÖp – ngêi n«ng d©n sao cho tho¶ ®¸ng vµ hîp lý
nhÊt.
9
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n
Ch¬ng 2
Thùc tr¹ng vÒ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o cña
ViÖt Nam
I. Thùc tr¹ng vÒ s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn lóa g¹o ë ViÖt Nam
1.S¶n xuÊt lóa g¹o
Tõ sau ®æi míi s¶n xuÊt lóa g¹o cña níc ta kh«ng ngõng ph¸t triÓn c¶
vÒ diÖn tÝch, n¨ng suÊt, s¶n läng. Tõ chç thiÕu ®ãi triÒn miªn vµ ph¶i nhËp
khÈu l¬ng thùc b×nh qu©n hµng n¨m trªn nöa triÖu tÊn g¹o nhng nhê ®êng lèi
®æi míi vµ quyÕt s¸ch trong n«ng nghiÖp tõ n¨m 1989 trë ®i ViÖt Nam ch¼ng
nh÷ng ®· s¶n xuÊt ®ñ lóa g¹o cho nhu cÇu tiªu dïng néi ®Þa mµ cßn dµnh mét
khèi lîng lín cho xuÊt khÈu.
B¶ng: S¶n xuÊt lóa nãi chung cña c¶ níc
tõ n¨m 1990-2003
N¨m DiÖn tÝch(1000ha) N¨ng suÊt(t¹/ha) S¶n lîng(1000 tÊn)
1990 6042.8 31.8 19225.1
1991 6302.8 31.1 19621.9
1992 6475.3 33.3 21590.4
1993 6559.4 34.8 22836.5
1994 6598.6 35.7 23528.2
1995 6765.6 36.9 24963.7
1996 7003.8 37.7 26396.7
1997 7009.7 38.8 27523.9
1998 7362.7 39.6 29145.5
1999 7653.6 41.0 31393.8
2000 7666.3 42.4 32529.5
2001 7492.7 42.9 32108.4
2002 7504.3 45.9 34447.2
10
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n
2003 7449.3 46.3 34518.6
Tæng 97976.9 379829.4
Nguån: Tæng côc thèng kª 1-2001vµ Bé NN & PTNT, Vô KÕ ho¹ch vµ
quy ho¹ch 2002
1.1. VÒ s¶n lîng
Tõ n¨m 1990-2003 s¶n lîng lóa cã xu híng t¨ng vµ æn ®Þnh. Trung
b×nh mçi n¨m t¨ng 1776.2 tÊn t¬ng øng 5.03% so víi n¨m tríc. §©y lµ møc
t¨ng cña n¨m 1992 lµ kh¸ cao 10.2% so víi n¨m 1991 vÒ sè tuyÖt ®èi lµ 1986.5
ngh×n tÊn møc t¨ng nµy lµ kh¸ cao ®Æc biÖt trong thêi gian nµy níc ta míi b¾t
®Çu thùc hiÖn c¬ chÕ më cöa, nÒn kinh tÕ míi cã sù chuyÓn biÕn tÝch cùc. Tõ
1990- 2003 s¶n lîng lóa lu«n t¨ng tuy kh«ng ®Òu qua c¸c n¨m, cã n¨m t¨ng
2338.8 ngh×n tÊn(2002) cã n¨m t¨ng 71.4 ngh×n tÊn (2003) vµ ®Æc biÖt n¨m
2001 ®· bÞ gi¶m sót 421.1 ngh×n tÊn so víi n¨m 2000. Tuy nhiªn n¨m 2002 l¹i
t¨ng víi lîng cao nªn s¶n lîng 2002 so víi 2000 vÉn t¨ng 1917.7 ngh×n tÊn.
Chªnh lÖch
N¨m S¶n lîng(1000tÊn)
+/- %
1990 19,225.1 - -
1991 19,621.9 396.8 2.06
1992 21,590.4 1968.5 10.03
1993 22,836.5 1246.1 5.77
1994 23,528.2 691.7 3.03
1995 24,963.7 1435.5 6.10
1996 26,396.7 1433.0 5.74
1997 27,523.9 1127.2 4.27
1998 29,145.5 1621.6 5.89
1999 31,393.8 2248.3 7.71
2000 32,529.5 1135.7 3.62
2001 32,108.4 - 421.1 - 1.30
11
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n
2002 34,447.2 2338.8 7.30
2003 34,518.6 71.4 0.21
Nguån: Niªn gi¸n thèng kª- 2003
Nguyªn nh©n chÝnh cña viÖc t¨ng liªn tôc nh trªn lµ:
- Do sù nç lùc cña hµng chôc triÖu n«ng d©n trong ®iÒu kiÖn ®æi míi,
ngêi lao ®éng lµm chñ ruéng ®Êt tõ ®ã lµm chñ tÊt c¶ c¸c kh©u trong qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt tiªu thô, ®îc ®¶m b¶o tiÕt kiÖm vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt. §Æc biÖt trong c¬
chÕ thÞ trêng hiÖn nay, khi xuÊt khÈu g¹o ngµy cµng t¨ng, g¹o ngµy cµng ®îc
gi¸ sÏ khuyÕn khÝch trùc tiÕp nh÷ng ngêi n«ng d©n tÝch cùc s¶n xuÊt nh»m t¨ng
thu nhËp c¶i thiÖn ®êi sèng.
- Do nh÷ng tiÕn bé vÒ khoa häc c«ng nghÖ trong sinh häc, thuû lîi, ph©n
bãn …®Æc biÖt trong lÜnh vùc sinh häc ch¼ng h¹n nh ¸p dông c¸c gièng lóa
míi vµo s¶n xuÊt, lµm chuyÓn dÞch m¹nh mÏ c¬ cÊu mïa vô, ®Èy m¹nh th©m
canh, t¨ng nhanh s¶n lîng. Cïng víi hµng chôc triÖu ngêi n«ng d©n trªn ®ång
ruéng cßn ph¶i kÓ ®Õn sù ®ãng gãp kh«ng nhá cu¶ c¸c nhµ khoa häc ®· trùc tiÕp
lµm nªn thµnh qu¶ cña mÆt trËn n«ng nghiÖp nh÷ng n¨m qua.
1.2. DiÖn tÝch
Tõ 1990-2003 diÖn tÝch gieo trång kh«ng ngõng t¨ng, nhng ®îc chia
lµm hai giai ®o¹n râ rÖt. Tõ 1990-2000 diÖn tÝch t¨ng vµ æn ®Þnh qua c¸c n¨m,
n¨m 1991 diÖn tÝch t¨ng 260 ngh×n ha- t¬ng øng t¨ng 4.3% so víi n¨m 1990,
n¨m 1998 t¨ng 263 ngh×n ha –3.7% so víi n¨m 1997. §©y lµ hai n¨m diÖn tÝch
gieo trång t¨ng víi tèc ®é cao. Nguyªn nh©n lµ do nhµ níc thùc hiÖn ®æi míi
qu¶n lý trong n«ng nghiÖp tõ ®ã khuyÕn khÝch ®îc s¶n xuÊt víi quy m« lín vµ
sè vô trong n¨m còng t¨ng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu g¹o hµng ho¸. Tõ n¨m 2001 –
2003 diÖn tÝch cã sù biÕn ®éng kh«ng æn ®Þnh , n¨m 2001 diÖn tÝch gi¶m 173.6
ngh×n ha, ®Õn n¨m 2002 diÖn tÝch cã t¨ng 11,6 ngh×n ha so víi n¨m 2001 nhng
vÉn thÊp h¬n n¨m 2000 lµ 162 ngh×n ha. §Õn n¨m 2003 diÖn tÝch l¹i gi¶m so víi
n¨m 2002 lµ 55 ngh×n ha. Nguyªn nh©n do tr×nh ®é ®« thÞ hãa ngµy cµng t¨ng
c¸c khu c«ng nghiÖp, d©n c chñ yÕu ®uîc x©y dùng ë vïng ®ång b»ng dÉn ®Õn
diÖn tÝch trång lóa ngµy cµng bÞ thu hÑp . Do ®ã nh÷ng n¨m s¾p tíi cÇn t¨ng
12
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n
cêng th©m canh thùc hiÖn t¨ng s¶n lîng dùa vµo t¨ng n¨ng suÊt c©y trång
chÝnh lµ chñ yÕu.
1.3.VÒ n¨ng suÊt
Xu híng t¨ng cña n¨ng suÊt æn dÞnh h¬n so víi xu híng t¨ng cña diÖn
tÝch. Tõ n¨m 1991-2003 n¨ng suÊt lu«n t¨ng trong ®ã n¨m 1992 møc t¨ng kh¸
cao 2.2 t¹ / ha – 7.07%, n¨m 2002 møc t¨ng 3 t¹/ha – 7% so víi n¨m tríc. Cã
®îc møc t¨ng liªn tôc nh trªn lµ do n«ng nghiÖp níc ta ®· cã ®îc nh÷ng
®Çu t vÒ vèn, khoa häc, kü thuËt cho s¶n xuÊt nhng møc s¶n lîng nµy cßn
thÊp so víi tiÒm n¨ng vµ so víi nhiÒu níc trªn thÕ giíi. Do ®ã Viªt Nam cÇn
chó ý ®Çu t vµo s¶n xuÊt h¬n.
Theo t¹p chÝ con sè vµ sù kiÖn –7-2004. Trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 2004
diÖn tÝch lóa ®«ng xu©n c¶ níc íc tÝnh ®¹t 2978,4 ngh×n ha , gi¶m 44,2 ngh×n
ha vµ b»ng 98,5 % vô ®«ng xu©n n¨m 2003. C¸c ®Þa ph¬ng phÝa B¾c ®¹t 1146
ngh×n ha b»ng 98,6%. Do ®Çu vô n¨m nay ë phÝa B¾c cã rÐt ®Ëm kÐo dµi vµ h¹n
h¸n trªn diÖn réng lµm ¶nh hëng ®Õn tiÕn ®é gieo cÊy. C¸c tØnh phÝa Nam ®¹t
1814,4 ngh×n ha, b»ng 98,5 % do mét phÇn diÖn tÝch lóa n¨ng suÊt thÊp ®îc
chuyÓn sang nu«i trång thuû s¶n. Thêi tiÕt cuèi vô diÔn biÕn thuËn lîi h¬n t¹o
®iÒu kiÖn cho trµ lóa chÝnh vô ph¸t triÓn tèt vµ n¨ng suÊt kh¸. §Õn trung tuÇn
th¸ng 6 c¸c ®Þa ph¬ng phÝa b¾c thu ho¹ch 856 ngh×n ha chiÕm 74 % diÖn tÝch
gieo trång, n¨ng suÊt íc ®¹t 57,8 t¹/ha, t¨ng 1,1 t¹/ha so víi vô ®«ng xu©n n¨m
2003, trong ®ã vïng ®ång b»ng s«ng Hång ®¹t 62,2 t¹/ha t¨ng 0,8 t¹/ha ,vïng
trung bé ®· thu ho¹ch xong víi 56,6 t¹/ha t¨ng 2,2 t¹/ha, miÒn nói phÝa b¾c 49,4
t¹/ha, t¨ng 0,3 t¹/ha. S¶n lîng lóa phia b¾c íc tÝnh ®¹t 6,73 triÖu tÊn, t¨ng 3,4
v¹n tÊn so víi vô ®«ng xu©n tríc. C¸c ®Þa phong phÝa nam ®· thu ho¹ch xong
víi n¨ng suÊt ®¹t 56,6 t¹/ha, t¨ng 1,6 t¹/ha ,s¶n lîng íc tÝnh ®¹t 10,3 triªu
t©n«ng d©n t¨ng 14 v¹n tÊn. Trong ®ã vïng §ång b»ng s«ng Cöu Long ®¹t 8,6
triÖu tÊn t¨ng 11,9 v¹n tÊn. TÝnh chung n¨ng suÊt lóa ®«ng xu©n n¨m nay c¶
níc ®¹t 57,1 t¹/ha t¨ng 1,4 t¹/ha so víi vô ®«ng xu©n n¨m 2003 vµ s¶n lîng
®¹t 17 triÖu tÊn t¨ng 17,4 v¹n tÊn. Cã thÓ nãi triÓn väng n¨ng suÊt vµ s¶n lîng
sÏ ®¹t ë møc cao
13
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n
2 . Thùc tr¹ng vÒ chÕ biÕn lóa g¹o
Nh÷ng n¨m gÇn ®©y c«ng nghÖ sau thu ho¹ch cña níc ta ®· cã nh÷ng
tiÕn bé ®¸ng kÓ.
-Tæn thÊt sau thu ho¹ch gi¶m xuèng: tæn thÊt sau thu ho¹ch ( cßn gäi lµ “
mÊt mïa trong nhµ”) lµ tæn thÊt x¶y ra ë tÊt c¶ c¸c kh©u cña hÖ thèng sau thu
ho¹ch tõ khi thu ho¹ch, s¬ chÕ , b¶o qu¶n, chÕ biÕn ®a n«ng s¶n ra thÞ trêng
cho ®Õn khi tiªu dïng.
Theo sè liÖu thèng kª vµ sè liÖu ®iÒu tra nh÷ng n¨m tríc ®©y (1990-
1991) cña viÖn c«ng nghÖ sau thu ho¹ch vµ tæng côc thèng kª th× tæn thÊt sau
thu ho¹ch lóa ë ViÖt Nam tõ 13%-16% trªn tæng s¶n lîng lóa thu ho¹ch ,
t¬ng ®¬ng 1-2% GDP hµng n¨m. Møc tæn thÊt ®îc chi tiÕt cho c¸c kh©u sau:
+Kh©u thu ho¹ch: 1.3-1.7%
+Kh©u vËn chuyÓn:1.2-1.5%
+Kh©u ®Ëp, tuèt lóa: 1.4-1.8%
+Kh©u ph¬i sÊy, lµm s¹ch:1.9-2.1%
+Kh©u b¶o qu¶n :3.2-3.9%
+Kh©u xay x¸t:4-5%
Theo ®iÒu tra cña viÖn c«ng nghÖ sau thu ho¹ch, trong gÇn 10 n¨m (1992-
2002), nhê ¸p dông c«ng nghÖ sau thu ho¹ch cña lóa gi¶m xuèng 10-12%. Nh
vËy trung b×nh ®· gi¶m ®îc 3- 4% t¬ng ®¬ng 1 triÖu tÊn lóa. C¸c nhµ kinh tÕ
®· tÝnh to¸n r»ng cø 1% tæn thÊt t¬ng ®¬ng 7 triÖu USD hay 100 tû ®ång .
ViÖc gi¶m tû lÖ tæn thÊt xuèng cßn 3- 4% t¬ng øng viÖc t¨ng thªm 1-28
triÖu USD hay 300- 400 tû VND cho ®Êt níc.
Gi¸ trÞ s¶n lîng cña lóa g¹o t¨ng lrªn: Nhê ¸p dông c«ng nghÖ sau thu
ho¹ch ®Æc biÖt c«ng nghÖ b¶o qu¶n, chÊt lîng g¹o xuÊt khÈu thay ®æi theo
híng tû träng g¹o cã chÊt lîng cao t¨ng lªn , tû träng g¹o cã chÊt lîng thÊp
gi¶m xuèng. N¨m 1990 tû lÖ g¹o 40% tÊm chiÕm 55% tæng khèi lîng g¹o xuÊt
khÈu, g¹o phÈm chÊt cao 5% tÊm chØ chiÕm 3.3%. N¨m 1998 g¹o phÈm chÊt cao
t¨ng lªn 27% tõ 1999 g¹o phÈm chÊt cao xuÊt khÈu chiÕm 35- 40%. C«ng nghÖ
chÕ biÕn g¹o tiªn tiÕn ®Æc biÖt c«ng nghÖ t¸ch h¹t vµ ®¸nh bãng g¹o ®· gãp phÇn
quan träng ®a ViÖt Nam lªn hµng thø hai trong sè c¸c níc xuÊt khÈu g¹o.
14
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n
HÖ thèng m¸y xay x¸t lóa g¹o ë ViÖt Nam
Sè m¸y Tæng c«ng suÊt (tÊn/ha)
950 3600
1.Khèi c¬ së quèc doanh
278 2756
MiÒn B¾c
348 5844
MiÒn Nam
2.Khèi c¬ së tù nhiªn 3890 17400
3.C¸c c¬ së kh¸c 160 10000
Tæng sè 5000 26000
Nguån : Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n –2001
HiÖn nay c¸c c¬ së xay x¸t ®· ®ñ søc xay x¸t hÕt sè thãc cho tiªu dïng vµ
xuÊt khÈu, trung b×nh mçi n¨m kho¶ng 13.5 triÖu tÊn tronmg ®ã §ång b»ng
s«ng Hång lµ 4 triÖu tÊn, s«ng Cöu Long lµ 9 triÖu tÊn. C¸c c¬ së xay x¸t quèc
doanh thùc hiÖn mét quy tr×nh xay x¸t khÐp kÝn tõ khö trÊu, x¸t tr¾ng ®¸nh
bãng, t¹o mµu, ph©n lo¹i, ®ãng bao. C¸c c¬ së t nh©n chØ tiÕn hµnh 1 hay 2
c«ng ®o¹n cña qu¸ tr×nh xay x¸t g¹o nhng chiÕm 75% lîng g¹o xay x¸t cña
c¶ níc.
II. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam
N¨m 1989 ViÖt Nam ®· cã møc t¨ng trëng ®Çy Ên tîng vÒ lîng g¹o
xuÊt khÈu . N¨m ®ã chóng ta xuÊt khÈu ®îc h¬n 1.4 triÖu tÊn g¹o, thu vÒ 290
triÖu USD víi gi¸ b×nh qu©n 204 USD/tÊn trë thµnh níc xuÊt khÈu g¹o thø 3
thÕ giíi sau Th¸i Lan vµ Mü. Nh÷ng n¨m tiÕp theo lîng g¹o xuÊt khÈu cã xu
híng t¨ng ë møc æn ®Þnh vµ trë thµnh 1 trong 10 mÆt hµng xuÊt khÈu thu vÒ
lîng ngo¹i tÖ lín cho ®Êt níc .
10 nhµ xuÊt khÈu g¹o n¨m 2003
15
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n
STT Tªn níc S¶n lîng (tÊn)
1 Th¸i Lan 7,500,000
2 4,000,000
Ên §é
3 ViÖt Nam 3,500,000
4 Mü 2,950,000
5 Trung Quèc 2,250,000
6 Burma 1,500,000
7 Pakistan 800,000
8 Urugoay 650,000
9 500,000
«tr©ylia
10 Ai CËp 500,000
Nguån : B¸o c¸o thùc tr¹ng vµ tæng quan thÞ trêng g¹o thÕ giíi ®îc bé
n«ng nghiÖp Mü c«ng bè.
TÝnh chung trong 15 n¨m, nø¬c ta tham gia thÞ trêng g¹o xuÊt khÈu,
chóng ta ®· cung cÊp h¬n 40 triÖu tÊn, b×nh qu©n 2.7 triÖu tÊn/ n¨m, thu vÒ cho
®Êt níc h¬n 9 tû USD ®a ViÖt Nam trë thµnh níc xuÊt khÈu g¹o ®øng thø hai
trªn thÕ giíi sau Th¸i Lan.
1.Sè lîng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu
Do s¶n xuÊt t¨ng nhanh vµ æn ®Þnh, møc l¬ng thùc b×nh qu©n nãi chung
vµ lóa g¹o nãi riªng liªn tiÕp ®îc c¶i thiÖn, ViÖt Nam kh«ng nh÷ng tù tóc ®îc
l¬ng thùc trong níc, mµ cßn d thõa l¬ng thùc ®Ó xuÊt khÈu. N¨m 1989 ®·
®¸nh dÊu mét bíc ngoÆt lín ®èi víi nÒn kinh tÕ vµ ngo¹i th¬ng níc ta. ViÖt
Nam xuÊt hiÖn trªn thÞ trêng thÕ giíi víi vÞ trÝ lµ mét níc xuÊt khÈu thø 3.
Trªn thùc tÕ, sè lîng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam nh÷ng n¨m gÇn
®©y cµng gia t¨ng h¬n.
16
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n
B¶ng: Sè lîng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam
N¨m Sè lîng (ngh×n tÊn) Gi¸ trÞ(triÖu USD)
Sè lîng % thay ®æi so Gi¸ trÞ % thay ®æi so
víi n¨m tríc víi n¨m tríc
1989 1450 - 290 -
1990 1624 12.00 374 28.96
1991 1033 -36.39 234 -37.43
1992 1946 88.38 418 78.63
1993 1722 -11.51 362 -13.40
1994 1983 15.16 424 17.13
1995 1988 0.25 530 25.00
1996 3003 51.06 855 61.32
1997 3575 19.05 870 1.75
1998 3730 4.33 1024 17.70
1999 4508 20.86 1025 0.09
2000 3476 -22.89 672 -34.44
2001 3729 7.28 619 -7.89
2002 3240 13.11 726 17.28
2003 3890 20.06 734 1.10
Nguån: Tæng hîp tõ niªn gi¸m thèng kª
Xu híng s¶n lîng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng nhng ®îc chia lµm 3
giai ®o¹n kh¸ râ.
Tõ n¨m 1989-1992 giai ®o¹n nµy lîng xuÊt khÈu kh«ng ®Òu ®Õn n¨m
1991 gi¶m ë møc thÊp 1033 ngh×n tÊn kÐo theo kim ng¹ch còng ë møc thÊp
gi¶m h¬n n¨m tríc(1990) lµ 37.43%. Khi ®ã Pakistan ®· giµnh mÊt vÞ trÝ thø 2
cña níc ta. Tuy nhiªn ®Õn n¨m 1992 níc ta nhanh chãng giµnh l¹i vÞ trÝ thø
hai cña m×nh víi sè lîng 1946 t¨ng gÇn 90%, kim ng¹ch t¨ng gÇn 80%.
Tõ 1993-1999 lîng xuÊt khÈu t¨ng ®Òu qua c¸c n¨m. Tuy n¨m 1993
lîng xuÊt khÈu gi¶m so víi 1992-11.51%, kim ng¹ch gi¶m -13.4% nhng ®Õn
17
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n
1994 lîng xuÊt khÈu ®· t¨ng 1983 ngh×n tÊn lín h¬n1992, kim ng¹ch còng
t¨ng lªn 424 triÖu USD (n¨m 1992 –418 triÖu USD).
§Æc biÖt n¨m 1999 lîng xuÊt khÈu t¨ng cao nhÊt 4508 ngh×n tÊn, kim
ng¹ch xuÊt khÈu ®· ®¹t 1025 triÖu USD cao nhÊt tõ tríc tíi nay.
Tuy nhiªn so víi c¸c níc xuÊt khÈu g¹o trªn thÕ giíi th× lîng g¹o xuÊt
khÈu cña níc ta ®îc coi lµ kh¸ æn ®Þnh. Theo ®¸nh gi¸ cña FAO khu vùc
Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D¬ng, ë Ch©u ¸ ngoµi cêng quèc xuÊt khÈu g¹o µ Th¸i
Lan, cßn cã 3 níc kh¸c cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi ViÖt Nam trong xuÊt khÈu
g¹o lµ Ên §é, Pakistan, Trung Quèc. Song thêi gian qua s¶n lîng g¹o xuÊt
khÈu cña c¶ 3 níc ®Òu kh«ng æn ®Þnh: Ên §é cã n¨m xuÊt khÈu 5 triÖu tÊn
(n¨m 1995) v¬n lªn vÞ trÝ thø 2 sau Th¸i Lan, nhng c¸c n¨m kh¸c l¹i ®¹t rÊt
thÊp phæ biÕn díi 1 triÖu tÊn g¹o:n¨m 1993 lµ 767 ngh×n tÊn; n¨m 1994 lµ 890
ngh×n tÊn ; n¨m 1997 díi 2 triÖu tÊn. Pakistan cao nhÊt 1.8 triÖu tÊn (1995), c¸c
n¨m kh¸c díi 1 triÖu tÊn. Trung Quèc n¨m cao nhÊt lµ n¨m 1994 xuÊt 1.6 triÖu
tÊn, n¨m 1998 s¶n lîng l¬ng thùc ®¹t møc kØ lôc 490 triÖu tÊn nhng xuÊt
khÈu vÉn chØ ®¹t 1 triÖu tÊn.
Kh¸c víi c¸c níc trong khu vùc 17 n¨m qua thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®æi
míi toµn diÖn vµ s©u s¾c trong n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n, theo tinh thÇn
cña nghÞ quyÕt 10 cña Bé chÝnh trÞ vµ c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ tµi chÝnh cña §¶ng
vµ Nhµ níc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nãi chung vµ s¶n xuÊt lóa g¹o nãi riªng ë
níc ta ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ t¨ng trëng nhanh.
2.ChÊt lîng vÇ chñng lo¹i g¹o
ChÊt lîng g¹o trªn thÕ giíi ®îc ph©n thµnh 5 lo¹i dùa trªn 9 chØ tiªu:
TØ lÖ tÊm, kÝch thíc h¹t, mµu g¹o, ®é Èm, møc ®é ®¸nh bãng, tû lÖ Amilaza, tû
lÖ Protªin, nhiÖt ho¸, mïi th¬m. Cßn g¹o cña chóng ta chñ yÕu chØ quan t©m ®Õn
3 chØ tiªu ®Çu.
Cïng víi sù t¨ng lªn vÒ sè lîng chñng lo¹i, chÊt lîng g¹o cña ViÖt
Nam trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ. Trong nh÷ng n¨m ®Çu
xuÊt khÈu g¹o, tû lÖ g¹o chÊt lîng thÊp vµ trung b×nh chiÕm tíi 80-90%, ®Õn
n¨m 1998 chØ cßn 47% vµ cuèi n¨m 2003 tû lÖ nµy lµ 40%. Tû lÖ g¹o chÊt lîng
18
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc NguyÔn ThÞ H©n
cao( 5-10%) ®· t¨ng tõ 1% n¨m 1989 lªn 55% n¨m 2003 tû lÖ g¹o chÊt lîng
thÊp chØ cßn 21%.
B¶ng : ChÊt lîng g¹o xuÊt khÈu qua c¸c n¨m
CÊp lo¹i g¹o(% tÊm )
N¨m
5 10 15 20 25 >25
1989 0.35 - - 2.22 5.02 92.41
1990 3.98 10.21 5.69 3.42 20.47 56.23
1991 7.51 27.58 4.98 5.58 25.85 28.50
1992 18.96 21.48 11.03 4.25 13.82 30.96
1993 25.62 25.62 13.24 8.23 19.08 16.21
1994 44.51 25.00 4.03 9.03 7.31 10.12
1995 30.50 24.58 12.02 10.73 18.11 4.06
1996 30.59 17.66 5.45 6.23 21.70 18.37
1997 27.63 16.20 7.11 1.27 35.98 12.08
1998 26.92 26.15 13.97 0.41 30.82 1.73
1999 18.30 15.80 22.30 1.40 35.10 7.10
Nguån: Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, vô kÕ ho¹ch vµ quy ho¹ch.
3.ThÞ trêng vµ gi¸ c¶ xuÊt khÈu
3.1.ThÞ trêng xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam
19
nguon tai.lieu . vn