1. Trang Chủ
  2. Kinh tế - Thương mại
  3. Đề tài “Một số biện pháp nhằm tiếp tục đẩy mạnh quá trình cổ phần hoá trong một bộ phận Doanh nghiệp nhà nước ở nước ta trong giai đoạn hiện nay”

Đề tài “Một số biện pháp nhằm tiếp tục đẩy mạnh quá trình cổ phần hoá trong một bộ phận Doanh nghiệp nhà nước ở nước ta trong giai đoạn hiện nay”

Tham khảo luận văn - đề án 'đề tài “một số biện pháp nhằm tiếp tục đẩy mạnh quá trình cổ phần hoá trong một bộ phận doanh nghiệp nhà nước ở nước ta trong giai đoạn hiện nay”', luận văn - báo cáo phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả Đồ án tốt nghiệp Đề tài Một số biện pháp nhằm tiếp tục đẩy mạnh quá trình cổ phần hoá trong một bộ phận Doanh nghiệp nhà nước ở nước ta trong giai đoạn hiện nay Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evalua

Thể loại Tài liệu miễn phí Kinh tế - Thương mại

Số trang 34

Ngày tạo 8/30/2018 12:51:58 AM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước 0.25 M

Tên tệp

Tải Đề tài “Một số biện pháp nhằm tiếp tục đẩy mạnh qu... (.pdf)

Xem mẫu

  1. Đồ án tốt nghiệp Đề tài Một số biện pháp nhằm tiếp tục đẩy mạnh quá trình cổ phần hoá trong một bộ phận Doanh nghiệp nhà nước ở nước ta trong giai đoạn hiện nay
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ Lêi më ®Çu S¾p xÕp, ®æi míi, ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ Doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ mét trong nh÷ng yªu cÇu bøc thiÕt cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta hiÖn nay. Thùc tiÔn ho¹t ®éng cña Doanh nghiÖp nhµ n­íc ë ViÖt Nam hµng chôc n¨m qua cho thÊy mÆc dï Doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc giao phã vai trß chñ ®¹o song ho¹t ®éng cña chóng cã nhiÒu ®iÓm bÊt cËp. Doanh nghiÖp nhµ n­íc chiÕm phÇn vèn ®Çu t­ chñ yÕu tõ ng©n s¸ch. §éi ngò c¸n bé cã ®µo t¹o, c¸n bé qu¶n lý cã n¨ng lùc còng tËp trung chñ yÕu trong c¸c Doanh nghiÖp nhµ n­íc. C¸c Doanh nghiÖp nhµ n­íc chiÕm lÜnh nh÷ng lÜnh vùc quan träng cña nÒn kinh tÕ nh­ dÇu khÝ, vËn t¶i, b­u chÝnh, ®iÖn, khai kho¸ng vµ nhiÒu ngµnh, lÜnh vùc kh¸c nh­ b¶o hiÓm, ng©n hµng… Tuy nhiªn, víi nhiÒu thÕ m¹nh nh­ vËy song Doanh nghiÖp nhµ n­íc vÉn ch­a thùc sù ph¸t huy tèt vai trß cña nßng cèt cña chóng trong viÖc lµm cho kinh tÕ Nhµ n­íc thùc sù ®ãng vai trß chñ ®¹o. §a sè c¸c Doanh nghiÖp nhµ n­íc lµm ¨n thua lç, g©y thÊt tho¸t tµi s¶n cña Nhµ n­íc mét c¸ch nghiªm träng. Nh÷ng vô tham nhòng ®iÓn h×nh ®Òu trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp liªn quan ®Õn Doanh nghiÖp nhµ n­íc. ChÝnh v× vËy, tõ tr­íc ®Õn nay, vÊn ®Ò s¾p xÕp, ®æi míi Doanh nghiÖp nhµ n­íc ®Ó lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy trë thµnh ®éng lùc chñ yÕu cña nÒn kinh tÕ lu«n lu«n ®­îc §¶ng vµ Nhµ n­íc ta chó träng. S¾p xÕp, ®æi míi Doanh nghiÖp nhµ n­íc cµng trë nªn cÊp b¸ch khi ®Êt n­íc chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa vµ chñ ®éng héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. Mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p ®æi míi Doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ vµ mang l¹i nhiÒu thay ®æi triÖt ®Ó trong cÊu tróc tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña Doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ cæ phÇn ho¸. Cæ phÇn ho¸ ®­îc b¾t ®Çu triÓn khai c¸ch ®©y 15 n¨m víi nh÷ng b­íc ®i thö nghiÖm vµ sau ®ã lµ sù triÓn khai réng kh¾p trªn c¶ n­íc. Tuy nhiªn, do nhiÒu lý do kh¸c nhau, cæ phÇn ho¸ vÉn ch­a mang l¹i nh÷ng kÕt qu¶ mong muèn. SV: Hoµng ThÞ Trang
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ MÆc dï ho¹t ®éng cña c¸c Doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc cæ phÇn ho¸ ®· chøng tá t¸c dông to lín cña nã song thùc tÕ sè Doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc cæ phÇn ho¸ Ýt h¬n nhiÒu so víi yªu cÇu ®Æt ra. ChÝnh v× vËy, viÖc nghiªn cøu cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp nhµ n­íc, t×m ®­îc nh÷ng h¹n chÕ cña nã, ®Ó ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p nh»m ®Èy nhanh tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ viÖc lµm cÇn thiÕt. §ã còng chÝnh lµ lý do mµ em chän ®Ò tµi “Mét sè biÖn ph¸p nh»m tiÕp tôc ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ trong mét bé phËn Doanh nghiÖp nhµ n­íc ë n­íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay” lµm ®Ò tµi nghiªn cøu m«n häc Kinh tÕ chÝnh trÞ víi mong muèn sÏ hiÓu h¬n vÒ tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp nhµ n­íc ë n­íc ta. Tõ ®ã thÊy ®­îc tr¸ch nhiÖm vµ nghÜa vô cña b¶n th©n cÇn ph¶i lµm g× ®Ó gãp phÇn thóc ®Èy qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp nhµ n­íc ë ViÖt Nam. Lµ mét sinh viªn cßn ngåi trªn ghÕ nhµ tr­êng, víi vèn kiÕn thøc cßn h¹n chÕ, ch¾c ch¾n bµi viÕt cña em cßn nhiÒu sai sãt. V× thÕ em rÊt mong ®­îc sù chØ b¶o, h­íng dÉn tËn t×nh cña thÇy gi¸o NguyÔn An Ninh ®Ó ®Ò ¸n cña em ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy. SV: Hoµng ThÞ Trang
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ néi dung I. C¬ së lý luËn vÒ viÖc cæ ph©n ho¸ mét bé phËn doanh nghiÖp Nhµ n­íc ë n­íc ta. 1. TÝnh tÊt yÕu ph¶i cæ phÇn ho¸ mét bé phËn doanh nghiÖp nhµ n­íc ë n­íc ta. 1.1. Doanh nghiÖp nhµ n­íc vµ yªu cÇu ®æi míi Doanh nghiÖp nhµ n­íc. D­íi gãc ®é chñ së h÷u, doanh nghiÖp ®­îc gäi lµ Doanh nghiÖp nhµ n­íc khi Nhµ n­íc lµ chñ së h÷u. Theo m« h×nh chñ nghÜa x· héi truyÒn thèng, së h÷u Nhµ n­íc (së h÷u toµn d©n) ®­îc thiÕt lËp ngoµi ý nghÜa chÝnh trÞ lµ xo¸ bá bãc lét, vÒ mÆt kinh tÕ nã ®­îc dùa trªn dù b¸o cã hiÖu qu¶ cao h¬n so víi së h÷u t­ nh©n. Trªn nÒn t¶ng së h÷u toµn d©n vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt, Nhµ n­íc tæ chøc nÒn kinh tÕ cã kÕ ho¹ch, hiÖu qu¶ h¬n nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hçn lo¹n, mÊt c©n ®èi. Nh­ng trªn thùc tÕ, nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung ®· vËn hµnh kh«ng tèt nh­ mong ®îi. C¬ chÕ kinh tÕ nµy cã nhiÒu khuyÕt tËt vµ ®iÒu nan gi¶i nhÊt lµ c¸c Doanh nghiÖp nhµ n­íc ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶. ë ViÖt Nam, viÖc xo¸ bá qu¸ véi vµng së h÷u t­ nh©n, thiÕt lËp së h÷u Nhµ n­íc vµ tËp thÓ dùa trªn c¸c biÖn ph¸p hµnh chÝnh, ®· ®Èy nÒn kinh tÕ r¬i vµo t×nh tr¹ng khñng ho¶ng trÇm träng kÐo dµi. Tõ khi chuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr­êng, trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng nhanh, bÊt chÊp mäi nç lùc ®æi míi, ho¹t ®éng cña c¸c Doanh nghiÖp nhµ n­íc cã kh¸ h¬n nh­ng hiÖu qu¶ vÉn rÊt thÊp. Bªn c¹nh ®ã viÖc sö dông c¸c nguån lùc kÐm hiÖu qu¶, kh¶ n¨ng c¹nh tranh thÊp ®ßi hái c¸c Doanh nghiÖp nhµ n­íc ph¶i cã nh÷ng ®æi míi mét c¸ch c¨n b¶n. NÕu kh«ng chóng sÏ thÊt b¹i trong c¹nh tranh, trong ®iÒu kiÖn héi nhËp hiÖn nay. 1.2. Yªu cÇu ®æi míi Doanh nghiÖp nhµ n­íc. Ph¸t triÓn kinh tÕ vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc khan hiÕm. - Doanh nghiÖp nhµ n­íc n¾m trong tay phÇn lín nh÷ng nguån lùc cña nÒn kinh tÕ nh­ tµi nguyªn thiªn nhiªn, vèn vµ nh©n lùc. Tuy nhiªn hÇu hÕt c¸c doanh SV: Hoµng ThÞ Trang
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ nghiÖp l¹i sö dông l·ng phÝ kh«ng hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc khan hiÕm. §iÒu nµy chØ ra tr­íc t­¬ng lai kh«ng s¶ng sña cña nÒn kinh tÕ. Tèc ®é t¨ng tr­ëng cao cña nÒn kinh tÕ trong nh÷ng n¨m qua kh«ng cã nghÜa lµ mäi viÖc cña chóng ta ®ang tiÕn triÓn tèt ®Ñp. C¸c tæ chøc kinh tÕ thÕ giíi ®· c¶nh b¸o kh«ng Ýt lÇn lµ tèc ®é t¨ng tr­ëng cao cña chóng ta cã mét nguyªn nh©n quan träng lµ nÒn kinh tÕ cã ®iÓm xuÊt ph¸t thÊp. Ph¸t triÓn kinh tÕ ®ßi hái xo¸ bá bao cÊp ®æi víi Doanh nghiÖp nhµ - n­íc. HiÖn nay mèi quan hÖ gi÷a Nhµ n­íc vµ c¸c Doanh nghiÖp nhµ n­íc hoµn toµn kh«ng râ rµng. Nhµ n­íc kh«ng n¾m râ ë mçi thêi ®iÓm tæng sè doanh nghiÖp cña m×nh lµ bao nhiªu, chø ch­a nãi ®Õn c¸c chØ tiªu phøc t¹p nh­ vèn n»m ë ®©u, t¨ng gi¶m nh­ thÕ nµo, hiÖu qu¶ sö dông ra sao? §Ó duy tr× doanh nghiÖp kÐm hiÖu qu¶, Nhµ n­íc ®· sö dông hµng lo¹t c¸c biÖn ph¸p bao cÊp trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp nh­ : xo¸ nî, khoanh nî, t¨ng vèn, ­u ®·i tÝn dông, tÝnh chi phÝ kh«ng ®Çy ®ñ… vµ cuèi cïng, kh«ng ai biÕt Doanh nghiÖp nhµ n­íc nu«i x· héi hay x· héi ph¶i nu«i Doanh nghiÖp nhµ n­íc. Kh«ng nªn quªn r»ng Doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ ph­¬ng tiÖn chø kh«ng ph¶i môc ®Ých. Kh«ng thÓ lÊy tiÒn cña d©n chóng ®Ó nu«i mét vµi doanh nghiÖp thua lç triÒn miªn, nh­ng ®· ®­îc c¸c c¬ quan chñ qu¶n hµ h¬i tiÕp søc hÕt ®ît nµy ®Õn ®ît kh¸c, víi lý do cè vùc dËy, lý do b¶o vÖ ng­êi lao ®éng. Nh­ng tiÒn bao cÊp cho doanh nghiÖp chÝnh lµ thuÕ mµ d©n chóng ®ãng gãp, trong ®ã cã kh«ng Ýt ng­êi cßn sèng trong c¶nh ®ãi nghÌo. Nhµ n­íc ph¶i lµ cña toµn d©n chø kh«ng ph¶i cña riªng c¸c Doanh nghiÖp nhµ n­íc, vµ Nhµ n­íc cÇn hµnh ®éng v× lîi Ých cña toµn d©n chø kh«ng ph¶i chØ riªng lîi Ých cña nh÷ng ng­êi trong Doanh nghiÖp nhµ n­íc. C¹nh tranh víi khu vùc t­ nh©n. Yªu cÇu ®æi míi cßn xuÊt ph¸t tõ viÖc - c¹nh tranh víi khu vùc t­ nh©n ®ang håi sinh nhanh chãng. MÆt kh¸c, trong qu¸ tr×nh héi nhËp, Doanh nghiÖp nhµ n­íc kh«ng ph¶i chØ c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n trong n­íc mµ víi c¶ c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n rÊt m¹nh cña n­íc ngoµi. C¹nh tranh trong n­íc vµ quèc tÕ kh«ng chÊp nhËn viÖc SV: Hoµng ThÞ Trang
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ Nhµ n­íc gi÷ ®éc quyÒn cho c¸c doanh nghiÖp cña m×nh. C¹nh tranh b×nh ®¼ng ®ßi hái kh«ng chØ xo¸ bá ®éc quyÒn mµ c¶ bao cÊp. Tãm l¹i, ¸p lùc ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Æt dÊu chÊm hái lín ®èi víi c¸c t­¬ng lai cña c¸c Doanh nghiÖp nhµ n­íc nÕu chóng kh«ng ®æi míi. 1.3. Cæ phÇn ho¸ - gi¶i ph¸p c¶i c¸ch Doanh nghiÖp nhµ n­íc tèi ­u 1.3.1. Cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ g×? 1.3.1.1. Kh¸i niÖm vÒ Cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp nhµ n­íc. Ph¶i nãi r»ng nh©n d©n ta kh«ng cßn xa l¹ g× víi kh¸i niÖm cæ phÇn. Côm tõ “cæ phÇn” ®· rÊt quen thuéc tõ trªn 40 n¨m nay, kÓ tõ khi §¶ng ta vËn ®éng nh©n d©n lËp hîp t¸c x· mua b¸n, hîp t¸c x· tÝn dông, lËp cöa hµng, xÝ nghiÖp, c«ng ty hîp danh. VËy Cæ phÇn ho¸ lµ g×? “Cæ phÇn ho¸ lµ qu¸ tr×nh chuyÓn Doanh nghiÖp nhµ n­íc tõ chç chØ cã mét chñ së h÷u lµ Nhµ n­íc thµnh lËp doanh nghiÖp cã nhiÒu chñ së h÷u”. Ng­êi chñ së h÷u cña doanh nghiÖp lµ c¸c cæ ®«ng tù do bÇu chän ra Héi ®ång qu¶n trÞ lµ ng­êi ®¹i diÖn chÝnh thøc cho m×nh. 1.3.1.2. B¶n chÊt vµ c¸c h×nh thøc Cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp nhµ n­íc ë n­íc ta. XÐt ë b¶n chÊt ph¸p lý, cæ phÇn ho¸ lµ biÕn doanh nghiÖp mét chñ thµnh doanh nghiÖp nhiÒu chñ tøc lµ chuyÓn tõ h×nh thøc së h÷u ®¬n nhÊt sang së h÷u chung th«ng qua viÖc chuyÓn mét phÇn tµi s¶n cña doanh nghiÖp cho nh÷ng ng­êi kh¸c. Nh÷ng ng­êi nµy trë thµnh së h÷u doanh nghiÖp theo tû lÖ tµi s¶n mµ hä së h÷u trong doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸. XÐt d­íi gãc ®é nµy th× cæ phÇn ho¸ dÉn tíi sù xuÊt hiÖn kh«ng chØ cña c«ng ty cæ phÇn trªn nÒn t¶ng cña doanh nghiÖp ®­îc cæ phÇn ho¸. B¶n chÊt cña cæ phÇn ho¸ nh­ ®· nªu ë trªn kh«ng ph¶i còng ®­îc hiÓu ®óng trong thùc tiÔn x©y dùng vµ thùc hiÖn ph¸p luËt vÒ cæ phÇn ho¸. Cã quan ®iÓm ®ång nhÊt cæ phÇn ho¸ víi t­ nh©n ho¸ hay cã quan ®iÓm cho r»ng cæ phÇn ho¸ chØ liªn qu©n ®Õn Doanh nghiÖp nhµ n­íc. SV: Hoµng ThÞ Trang
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ Nh×n bÒ ngoµi, cæ phÇn ho¸ lµ qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh l¹i môc tiªu ph­¬ng h­íng kinh doanh, nhu cÇu vèn ®iÒu lÖ vµ chia ra thµnh cæ phÇn. §¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n cña doanh nghiÖp, quyÕt ®Þnh møc vèn Nhµ n­íc gi÷ cÇn n¾m gi÷ vµ rao b¸n réng r·i phÇn cßn l¹i. Qua ®ã lµm thay ®æi c¬ cÊu së h÷u, huy ®éng tiÒn vèn, x¸c lËp cô thÓ nh÷ng ng­êi tham gia lµm chñ, ®­îc chia lîi nhuËn vµ chuyÓn Doanh nghiÖp nhµ n­íc thµnh C«ng ty cæ phÇn, thuéc së h÷u cña tËp thÓ cæ ®«ng vµ chuyÓn sang ho¹t ®éng theo LuËt cña doanh nghiÖp. Song ®Ó hiÓu râ thùc chÊt cña cæ phÇn ho¸, cÇn thÊy r»ng trong c«ng ty cæ phÇn, trªn c¬ së vèn ®iÒu lÖ ®­îc chia ra thµnh nhiÒu phÇn, th× quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm ®èi víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh còng ®­îc ph©n ra thµnh nh÷ng ®¬n vÞ cã c¬ cÊu së h÷u. Së dÜ cæ phÇn ho¸ cã thÓ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c Doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ do qua cæ phÇn ho¸, c¬ cÊu së h÷u cña doanh nghiÖp ®· thay ®æi, dÉn tíi c¬ cÊu vµ c¬ chÕ thùc hiÖn quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm ®èi víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh còng thay ®æi theo, tõ ®ã t¹o ra mét c¬ cÊu ®éng lùc cã chñ thÓ râ rµng vµ hîp lùc míi m¹nh mÏ h¬n; ®ång thêi chuyÓn doanh nghiÖp sang vËn hµnh theo c¬ chÕ qu¶n lý míi, tù chñ, n¨ng ®éng h¬n, nh­ng cã sù gi¸m s¸t réng r·i vµ chÆt chÏ h¬n. Cho nªn, thùc chÊt cæ phÇn ho¸ nãi chung lµ gi¶i ph¸p tµi chÝnh vµ tæ chøc, dùc trªn chÕ ®é cæ phÇn nh»m ®æi míi c¬ chÕ vµ c¬ cÊu ph©n chia quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm g¾n chÆt víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Cæ phÇn ho¸ theo ph­¬ng thøc hiÖn hµnh lµ gi¶i ph¸p nh»m lµm thay ®æi c¬ cÊu së h÷u, dÉn tíi thay ®æi c¬ cÊu vµ c¬ chÕ thùc hiÖn quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm tõ chç chØ cã Nhµ n­íc n¾m quyÒn vµ chÞu tr¸ch nhiÖm chuyÓn sang chia sÎ kÕt qu¶ kinh doanh, c¶ quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm, lîi nhuËn vµ rñi ro cho nh÷ng ng­êi tham gia gãp vèn, do ®ã t¹o ra ®éng lùc, tr¸ch nhiÖm vµ hiÖu qu¶ doanh nghiÖp. Trªn c¬ së môc ®Ých cña cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ nh»m chuyÓn doanh nghiÖp tõ mét chñ së h÷u sang doanh nghiÖp nhiÒu chñ së h÷u, cæ phÇn ho¸ ë n­íc ta bao gåm nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau: SV: Hoµng ThÞ Trang
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ - Gi÷ nguyÕn gi¸ trÞ doanh nghiÖp, ph¸t hµnh cæ phiÕu ®Ó thu hót thªm vèn. - B¸n mét phÇn gi¸ trÞ doanh nghiÖp cho c¸c cæ ®«ng. - Cæ phÇn ho¸ ®¬n vÞ phô thuéc cña c«ng ty. - ChuyÓn toµn bé doanh nghiÖp thµnh c«ng ty cæ phÇn. Nh­ vËy, thùc chÊt cæ phÇn ho¸ lµ lµm gi¶m bít vai trß trùc tiÕp lµm chñ së h÷u c¸c doanh nghiÖp, gi¶m bít ®Çu t­ cña Nhµ n­íc, t¨ng thªm nguån vèn tõ d©n c­, c¸c tæ chøc kinh tÕ - x· héi trong vµ ngoµi n­íc ®Ó t¹o thªm søc m¹nh kinh tÕ cho doanh nghiÖp. 1.3.2. Cæ phÇn ho¸ lµ gi¶i ph¸p c¶i c¸ch doanh nghiÖp tèi ­u ë n­íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay. Tõ yªu cÇu ®ßi hái ph¶i ®æi míi c¸c Doanh nghiÖp nhµ n­íc, vÊn ®Ò c¶i c¸ch Doanh nghiÖp nhµ n­íc tõ l©u lµ mèi quan t©m cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta. §· cã nhiÒu gi¶i ph¸p c¶i c¸ch ®­îc thùc hiÖn. Trong thêi gian tõ 1960 ®Õn 1990, tøc lµ tr­íc thêi ®iÓm thùc hiÖn cæ phÇn ho¸, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· triÓn khai nhiÒu biÖn ph¸p nh»m c¶i tiÕn qu¶n lý xÝ nghiÖp quèc doanh (Doanh nghiÖp nhµ n­íc theo tªn gäi lóc ®ã). Tuy nhiªn thùc tÕ cho thÊy c¸c gi¶i ph¸p c¶i c¸ch Doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc thùc hiÖn tr­íc n¨m 1990 Ýt mang l¹i hiÖu qu¶. Vai trß, hiÖu qu¶ cña Doanh nghiÖp nhµ n­íc hÇu nh­ kh«ng ®­îc c¶i thiÖn. T×nh tr¹ng kÐm hiÖu qu¶, thua lç, t×nh tr¹ng l·ng phÝ tµi s¶n vÉn lµ c¨n bÖnh cè h÷u cña Doanh nghiÖp nhµ n­íc ë n­íc ta. NhiÒu Doanh nghiÖp nhµ n­íc ®· trë thµnh b×nh phong cho nh÷ng ho¹t ®éng kinh tÕ phi ph¸p, trèn thuÕ, lËu thuÕ, bu«n lËu. Cã kh¸ nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau vÒ nh÷ng kÕt qu¶ h¹n chÕ cña c¸c biÖn ph¸p c¶i c¸ch Doanh nghiÖp nhµ n­íc ®· thùc hiÖn tr­íc ®©y. Tuy nhiªn cã thÓ nhËn thÊy dÔ dµng ®­îc thõa nhËn kh¸ réng r·i lµ Doanh nghiÖp nhµ n­íc thùc tÕ kh«ng cã chñ nh©n thùc sù. Nhµ n­íc còng lµ thùc thÓ trõu t­îng. C¸c c¸n bé, c«ng nh©n trong Doanh nghiÖp nhµ n­íc Ýt quan t©m ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña Doanh nghiÖp nhµ n­íc n¬i m×nh ®ang lµm viÖc. Lý do ®¬n gi¶n lµ hä vÉn cã l­¬ng ngay c¶ khi Doanh nghiÖp nhµ n­íc ®· bªn bê ph¸ s¶n. Râ rµng, vÊn ®Ò lîi Ých, ®Æc biÖt lµ lîic Ých së h÷u SV: Hoµng ThÞ Trang
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ trong Doanh nghiÖp nhµ n­íc chÝnh lµ céi nguån cña nh÷ng c¨n bÖnh mµ chóng gÆp ph¶i. C¶i c¸ch Doanh nghiÖp nhµ n­íc cã thÓ tiÕn hµnh b»ng nhiÒu c¸ch kh¸c nhau nh­: b¸n Doanh nghiÖp nhµ n­íc, cho thuª Doanh nghiÖp nhµ n­íc, c¶i c¸ch c¬ chÕ qu¶n lý Doanh nghiÖp nhµ n­íc… Cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp nhµ n­íc chØ lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p s¾p xÕp, ®æi míi, n©ng cao hiÖu qu¶ Doanh nghiÖp nhµ n­íc. Tuy nhiªn thùc tiÔn ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña n­íc ta trong thËp kû võa qua cho thÊy cæ phÇn ho¸ lµ gi¶i ph¸p phï hîp víi nÒn kinh tÕ n­íc ta trong giai ®o¹n ph¸t triÓn hiÖn nay. Cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp nhµ n­íc ë ViÖt Nam b¾t ®Çu ®­îc thùc hiÖn thÝ ®iÓm thÝ ®iÓm tõ n¨m 1990. C¬ së ph¸p lý cho viÖc thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh nµy lµ QuyÕt ®Þnh sè 143/H§BT ngµy 10-5-1990 cña Héi ®ång bé tr­ëng vµ sau ®ã ®­îc thùc hiÖn víi quy m« réng h¬n. ViÖc chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®­îc §¹i héi §¶ng lÇn thø VI (1986) khëi x­íng ®· t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó c¶i c¸ch triÖt ®Ó h¬n ®èi víi Doanh nghiÖp nhµ n­íc, th«ng qua viÖc cæ phÇn ho¸ chóng. Së dÜ cæ phÇn ho¸ ®­îc coi lµ gi¶i ph¸p triÖt ®Ó v× nã gi¶i quyÕt ®­îc c¨n nguyªn cña nh÷ng yÕu kÐm trong tæ chøc qu¶n lý vµ ho¹t ®éng cña Doanh nghiÖp nhµ n­íc – ®ã lµ vÊn ®Ò së h÷u. Nh÷ng gi¶i ph¸p c¶i c¸ch Doanh nghiÖp nhµ n­íc kh¸c chØ ®éng ch¹m ®Õn c¬ chÕ qu¶n lý theo h­íng t¨ng c­êng quyÒn tù chñ cña cña Doanh nghiÖp nhµ n­íc trong mét hoÆc mét sè lÜnh vùc cô thÓ. Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp chÊp nhËn sù dung hoµ cña nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau trong b¶n th©n c¸c thùc thÓ kinh tÕ vÜ m« mµ tr­íc hÕt lµ trong c¸c doanh nghiÖp. Cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ gi¶i ph¸p lµm thay ®æi kÕt cÊu së h÷u cña chóng, ®iÒu mµ tr­íc ®æi míi Ýt ai d¸m nghÜ ®Õn chø ch­a nãi lµ triÓn khai nã. 2. §èi t­îng cña cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp nhµ n­íc ë n­íc ta. Cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ biÖn ph¸p c¶i c¸ch Doanh nghiÖp nhµ n­íc tèi ­u cña n­íc ta. Tuy nhiªn, kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ®Òu cã thÓ ®æi míi b»ng ph­¬ng thøc nµy. Cã nh÷ng doanh nghiÖp mµ Nhµ SV: Hoµng ThÞ Trang
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ n­íc cÇn duy tr× 100% vèn Nhµ n­íc. §ã lµ khu vùc kinh tÕ quèc doanh ®ãng vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ trªn c¸c lÜnh vùc sau: - C¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng nh»m phôc vô cho c«ng t¸c an ninh vµ quèc phßng : s¶n xuÊt vò khÝ, ®¹n d­îc, s¶n xuÊt thuèc næ, s¶n xuÊt ph­¬ng tiÖn ph¸t sãng, truyÒn tin… - C¸c doanh nghiÖp ®ãng vai trß then chèt cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, bao gåm c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc : n¨ng l­îng, dÇu khÝ, khai th¸c vµng vµ ®¸ quý, x©y dùng s©n bay, bÕn c¶ng, ®­êng s¾t… - C¸c doanh nghiÖp thuéc h¹ tÇng c¬ së nh­ : giao th«ng, b­u chÝnh, viÔn th«ng, ®iÖn, thuû n«ng… - C¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc th­êng bÞ thua lç, l·i Ýt hoÆc gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. Theo nguyªn t¸c h¹ch to¸n th­¬ng m¹i th× c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tËp thÓ, t­ nh©n kh«ng ®Çu t­ vµo c¸c lÜnh vùc nh­ : vËn t¶i ®­êng s¾t, vËn t¶i hµng ho¸ lªn miÒn nói, ra biªn giíi, h¶i ®¶o, ®Õn vïng kinh tÕ míi, s¶n xuÊt ph­¬ng tiÖn cho ng­êi tµn tËt, ®å ch¬i cho trÎ em… §Ó kh¾c phôc nh­îc ®iÓm ®ã cña c¬ chÕ thÞ tr­êng, Nhµ n­íc ph¶i tæ chøc c¸c Doanh nghiÖp nhµ n­íc ®Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng nµy. Cã thÓ lµm viÖc ®ã nhê vµo viÖc tµi trî cña Ng©n s¸ch Nhµ n­íc cho c¸c doanh nghiÖp thua lç. Trong tr­êng hîp nµy, sù tµi trî cho doanh nghiÖp lµ cÇn thiÕt, nªn kh«ng thÓ coi ®ã lµ bao cÊp. Tãm l¹i, trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, kh«ng chØ ë ViÖt Nam mµ dï ë bÊt kú n­íc nµo, sù tån t¹i cña Doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. Nh­ vËy, kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c Doanh nghiÖp nhµ n­íc cÇn ph¶i ®æi míi b»ng gi¶i ph¸p cæ phÇn ho¸, mµ chØ cã mét bé phËn doanh nghiÖp. Bé phËn doanh nghiÖp Êy lµ g×? C¨n cø vµo t×nh h×nh thùc tÕ ë ViÖt Nam, Doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc chän lùa cæ phÇn ho¸ ph¶i cã ®ñ ba ®iÒu kiÖn sau ®©y: - Lµ nh÷ng doanh nghiÖp võa vµ nhá - Kh«ng thuéc diÖn nh÷ng doanh nghiÖp cÇn thiÕt gi÷ 100% vèn ®Çu t­ Nhµ n­íc. SV: Hoµng ThÞ Trang
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ - Cã ph­¬ng ¸n kinh doanh hiÖu qu¶. Ngoµi ra, ®èi víi c¸c doanh nghiÖp lín (Tæng c«ng ty Nhµ n­íc) còng cã thÓ thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ theo ph­¬ng thøc ph¸t hµnh cæ phiÕu theo quy ®Þnh nh»m thu hót thªm vèn ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt trong khi vÉn gi÷ nguyªn gi¸ trÞ tµi s¶n hiÖn cã cña doanh nghiÖp. Theo tinh thÇn nghÞ quyÕt 28/CP c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ nh÷ng doanh nghiÖp cã tæng sè vèn tõ 300 tû ®ång trë xuèng vµ cã sè lao ®éng d­íi 1000 ng­êi, kh«ng kÓ sè lao ®éng lµm hîp ®ång theo thêi vô. C¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá kh«ng chØ dÔ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ tµi s¶n h¬n c¸c doanh nghiÖp cã quy m« lín mµ cßn phï hîp víi søc mua cña c¸n bé c«ng nh©n viªn t¹i nhiÖm së vµ trong ngµnh. 3. Môc tiªu cæ phÇn ho¸ mét bé phËn Doanh nghiÖp nhµ n­íc §¹i héi §¶ng lÇn thø VIII (1986) ®· kh¼ng ®Þnh “TriÓn khai tÝch cùc vµ v÷ng ch¾c viÖc cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp nhµ n­íc ®Ó huy ®éng vèn, t¹o thªm ®éng lùc thóc ®Èy doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶ lµm cho tµi s¶n Nhµ n­íc ngµy cµng t¨ng lªn chø kh«ng ph¶i t­ nh©n ho¸” NghÞ ®Þnh 44/1998/N§-CP ngµy 29/6/1998 cña ChÝnh Phñ vÒ viÖc chuyÓn mét sè Doanh nghiÖp nhµ n­íc thµnh c«ng ty cæ phÇn ®· nªu râ: chuyÓn Doanh nghiÖp nhµ n­íc thµnh c«ng ty cæ phÇn nh»m c¸c môc tiªu: - Huy ®éng vèn cña toµn x· héi, bao gåm c¸ nh©n, c¸c tæ chøc kinh tÕ, tæ chøc x· héi trong n­íc vµ n­íc ngoµi ®Ó ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ t¹o thªm viÖc lµm, ph¸t triÓn doanh nghiÖp, n©ng cao søc c¹nh tranh, thay ®æi c¬ cÊu Doanh nghiÖp nhµ n­íc. - T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp cã cæ phÇn vµ nh÷ng ng­êi ®· gãp vèn ®­îc lµm chñ thùc sù; thay ®æi ph­¬ng thøc qu¶n lý t¹o ®éng lùc thóc ®Èy doanh nghiÖp kinh doanh cã hiÖu qu¶, t¨ng c­êng ph¸t triÓn ®Êt n­íc, n©ng cao thu nhËp cña ng­êi lao ®éng, gãp phÇn t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña ®Êt n­íc. Qua nh÷ng v¨n b¶n c¬ b¶n ®ã cã thÓ kh¼ng ®Þnh c¸c môc tiªu cña cæ phÇn ho¸ ®· ®­îc x¸c ®Þnh mét c¸ch râ rµng vµ nhÊt qu¸n. Song ph¶i ch¨ng huy ®éng vèn ®Ó ph¸t triÓn doanh nghiÖp lµ môc tiªu hµng ®Çu, n©ng cao vai SV: Hoµng ThÞ Trang
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ trß lµm chñ thùc sù, t¹o ®éng lùc thóc ®Èy kinh doanh cã hiÖu qu¶ lµ môc tiªu hµng thø, hay hai môc tiªu ë vÞ trÝ ngang nhau. Huy ®éng vèn vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn quan träng hµng ®Çu ®Ó thóc ®Èy nhanh c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, ®ã còng lµ ®iÒu kiÖn tèi quan träng ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh, më réng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. HiÖn nay vèn kinh doanh lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò nan gi¶i cña c¸c doanh nghiÖp. §Ó huy ®éng vèn, doanh nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o nhiÒu ®iÒu kiÖn, trong ®ã kh¶ n¨ng kinh doanh cã hiÖu qu¶ ®­îc coi lµ diÒu kiÖn tiªn quyÕt. §Æt viÖc huy ®éng vèn cho ph¸t triÓn doanh nghiÖp nh­ mét môc tiªu hµng ®Çu sÏ g©y c¶m nhËn viÖc cæ phÇn ho¸ xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu gi¶i quyÕt khã kh¨n cña Nhµ n­íc trong viÖc ®¶m b¶o vèn doanh nghiÖp. §iÒu ®ã ®Õn l­ît m×nh, cã thÓ g©y trë ng¹i cho viÖc thùc hiÖn chÝnh môc tiªu Êy, ng­êi lao ®éng kh«ng thÊy ®­îc ®éng lùc kinh tÕ trùc tiÕp trong viÖc gãp vèn cña m×nh. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, ®Ó thóc ®Èy n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp n»m ë sù g¾n bã mËt thiÕt gi÷a quyÒn së h÷u víi quyÒn qu¶n lý vµ sö dông tµi s¶n cña doanh nghiÖp, x¸c ®Þnh râ ng­êi chñ ®Ých thùc cña c¸c tµi s¶n ®ã. ViÖc huy ®éng thªm vèn tõ cæ phÇn ho¸ lµ ®iÒu kiÖn x¸c lËp ng­êi chñ mét bé phËn tµi s¶n cña doanh nghiÖp, ng­êi chñ Êy cïng víi ng­êi ®¹i diÖn Nhµ n­íc ë doanh nghiÖp qu¶n lý ®iÒu hµnh ho¹t ®éng kinh doanh mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt. H¬n n÷a, viÖc huy ®éng thªm vèn chØ lµ ph­¬ng tiÖn thiÕt yÕu ®Ó ®¹t tíi môc tiªu n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ mµ th«i. NÕu kh«ng ®­îc qu¶n lý sö dông tèt sè vèn ®­îc huy ®éng ®ã còng kh«ng thÓ mang l¹i hiÖu qu¶ mong ®îi. Theo nh÷ng lËp luËn trªn, môc tiªu hµng ®Çu cã lµ thóc ®Èy n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh trªn c¬ së ®¶m b¶o vai trß lµm chñ thùc sù cña nh÷ng ng­êi së h÷u tµi s¶n. Huy ®éng thªm vèn b»ng cæ phÇn vµ ph¸t hµnh cæ phÇn lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó t¹o thµnh nh÷ng ng­êi chñ ®Ých thùc cña doanh nghiÖp phô thuéc chñ yÕu vµo sö dông vèn hiÖn cã vµ huy ®éng vèn thªm. SV: Hoµng ThÞ Trang
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ Cæ phÇn ho¸ mét bé phËn Doanh nghiÖp nhµ n­íc chØ lµ mét chñ tr­¬ng lín cña §¶ng va Nhµ n­íc. NghÞ quyÕt Héi nghÞ lÇn thø hai Ban chÊp hµnh Trung ­¬ng kho¸ VII ®· nªu râ: “ChuyÓn mét sè doanh nghiÖp quèc doanh cã ®iÒu kiÖn thµnh c«ng ty cæ phÇn vµ thµnh lËp mét sè c«ng ty quèc doanh cæ phÇn míi”. NghÞ quyÕt 10-NQ/TW ngµy 17/3/1995 cña Bé chÝnh trÞ ®· nªu “thùc hiÖn tõng b­íc v÷ng ch¾c viÖc cæ phÇn ho¸ mét bé phÇn doanh nghiÖp kh«ng cÇn Nhµ n­íc ®Çu t­ 100% vèn. Tuú tÝnh chÊt, lo¹i h×nh doanh nghiÖp mµ tiÕn hµnh b¸n mét tØ lÖ cæ phÇn cho c«ng nh©n viªn chøc lµm viÖc t¹i doanh nghiÖp ®Ó t¹o ®éng lùc bªn trong trùc tiÕp thóc ®Èy ph¸t triÓn vµ b¸n cæ phÇn cho tæ chøc hay c¸ nh©n ngoµi quèc doanh ®Ó thu hót vèn, më réng quy m« kinh doanh”. Nh­ vËy, NghÞ quyÕt cña §¶ng chØ ra môc tiªu, ®ång thêi còng nªu kh¸i qu¸t h×nh thøc, møc ®é cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp nhµ n­íc. 4. TiÒn ®Ò ®Ó cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp nhµ n­íc. - §iÒu kiÖn vµ m«i tr­êng ph¸p lý vÒ c¬ b¶n ®· ®­îc x¸c lËp ®Æt tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. ViÖc thùc hiÖn “th­¬ng m¹i ho¸” c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ lµ tiÒn ®Ò c¬ b¶n vµ cÇn thiÕt ®Ó tõng b­íc thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ c¸c Doanh nghiÖp nhµ n­íc. - ChÝnh Phñ ®· nhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò cæ phÇn ho¸ c¸c Doanh nghiÖp nhµ n­íc vµ quyÕt t©m thùc hiÖn. §iÒu nµy thÓ hiÖn ë viÖc ban hµnh c¸c v¨n b¶n luËt vµ d­íi luËt nh¨m thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp nhµ n­íc nh­ luËt c«ng ty, quyÕt ®Þnh 315 vµ 330 vÒ s¾p xÕp l¹i s¶n xuÊt trong khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc. ChØ thÞ 84-TTg cña Thñ t­íng ChÝnh phñ vÒ thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸ mét sè Doanh nghiÖp nhµ n­íc… Ngoµi ra cßn cã c¸c quyÕt ®Þnh, th«ng t­ cña c¸c Bé vµ c¸c liªn Bé ®Ó cô thÓ ho¸ viÖc thùc hiÖn vÊn ®Ò nµy. §iÒu nµy gãp phÇn x¸c ®Þnh râ quan ®iÓm vµ ph­¬ng h­íng chØ ®¹o thèng nhÊt ë mäi cÊp, mäi ngµnh cho ®Õn tõng doanh nghiÖp triÓn khai thùc hiÖn. SV: Hoµng ThÞ Trang
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ - T×nh h×nh kinh tÕ ®Êt n­íc ®· cã nhiÒu biÕn ®æi theo h­íng tÝch cùc: gi¸ c¶ thÞ tr­êng ®· ®­îc duy tr× t­¬ng ®èi æn ®Þnh, møc l¹m ph¸t ®· ®­îc kiÒm chÕ, ®ång tiÒn ViÖt Nam ®· gi÷ ®­îc gi¸, l·i suÊt ®· ë møc khuyÕn khÝch c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ s¶n xuÊt kinh doanh… §iÒu nµy ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ t©m lý cho mäi ng­êi muèn ®Çu t­ th«ng qua h×nh thøc mua cæ phiÕu trong c¸c Doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc cæ phÇn ho¸. - Nhê nh÷ng ®æi míi trong chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn cña Nhµ n­íc mÊy n¨m qua, thu nhËp cña d©n c­ ®­îc n©ng cao. Sè ng­êi kh¸ gi¶ ë thµnh thÞ vµ n«ng th«n ngµy cµng nhiÒu. §©y lµ l­îng cÇu tiÒm n¨ng cã thÓ ®¸p øng cho c¸c chøng kho¸n ph¸t hµnh ë nh÷ng doanh nghiÖp ®­îc cæ phÇn ho¸. - Ho¹t ®éng trong c¬ chÕ thÞ tr­êng míi ®­îc hai chôc n¨m nh­ng ®· xuÊt hiÖn ®éi ngò c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh lín; ng­êi lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp ®· thÝch øng ®­îc vÒ ý thøc, t¸c phong vµ hiÖu qu¶ cña c«ng viÖc trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh vÒ n¨ng suÊt, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶. §iÒu nµy sÏ lµm cho ng­êi ®Çu t­ yªn t©m bá vèn, gãp phÇn thuËn lîi cho viÖc thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ c¸c Doanh nghiÖp nhµ n­íc. - Víi luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi cµ sù xuÊt hiÖn cña nhiÒu nh¸nh ng©n hµng kinh doanh cña n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam gãp phÇn t¹o m«i tr­êng vµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó c¸c nhµ ®Çu t­ b»ng cæ phiÕu vµo c¸c Doanh nghiÖp nhµ n­íc sÏ ®­îc tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸. - Ngoµi ra víi nh÷ng kinh nghiÖm thùc tiÔn phong phó cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi trong qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp nhµ n­íc sÏ lµ nh÷ng bµi häc bæ Ých vµ quý gi¸ ®Ó Nhµ n­íc tiÕn hµnh ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vµ tæ chøc thùc hiÖn c«ng viÖc cæ phÇn ho¸ c¸c Doanh nghiÖp nhµ n­íc ë ViÖt Nam. - Ngoµi ra, ngµy nay chóng ta cßn cã nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ®Èy m¹nh cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp nhµ n­íc. §ã lµ nh÷ng khã kh¨n gÆp ph¶i trong thêi gian ®Çu thùc hiÖn thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸ ®· dÇn ®­îc kh¾c phôc, cã thÓ kÓ ®Õn nh­ chóng ta ®· cã mét thÞ tr­êng chøng kho¸n thùc sù, SV: Hoµng ThÞ Trang
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ tuy ch­a ph¸t triÓn s«i ®éng nh­ c¸c n­íc ph¸t triÓn vµ khu vùc, nh­ng ®ã còng lµ m«i tr­êng ®Ó thùc hiÖn cæ phÇn ho¸. C¸c Doanh nghiÖp nhµ n­íc hiÖn nay hÇu hÕt ®Òu trang bÞ m¸y mãc, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao… do ®ã cã thÓ tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nµy. Bªn c¹nh ®ã t×nh h×nh chÝnh trÞ quèc gia æn ®Þnh t¹o niÒm tin thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi… Víi nh÷ng tiÒn ®Ò nh­ thÕ th× qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp nhµ n­íc cña chóng ta ®· diÔn ra nh­ thÕ nµo? Chóng ta ®· lµm ®­îc nh÷ng g× vµ cßn h¹n chÕ g×? §Ó tõ ®ã cã biÖn ph¸p thÝch hîp thóc ®Èy nhanh h¬n n÷a qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸. SV: Hoµng ThÞ Trang
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ II. Thùc tr¹ng cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp nhµ n­íc ë ViÖt Nam. 1. Qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp nhµ n­íc ë n­íc ta. Tõ ®Çu thËp kû 90, cïng víi ®æi míi c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ - x· héi, §¶ng ta ®· cã chñ tr­¬ng chuyÓn mét bé phËn Doanh nghiÖp nhµ n­íc thµnh c«ng ty cæ phÇn. Khëi ®Çu lµ NghÞ quyÕt Héi nghÞ lÇn thø hai cña Ban chÊp hµnh TW kho¸ VII th¸ng 11/1991. NghÞ quyÕt nµy ®· chØ ra : “chuyÓn mét sè doanh nghiÖp quèc doanh cã ®iÒu kiÖn thµnh c«ng ty cæ phÇn vµ thµnh lËp mét sè c«ng ty cæ phÇn míi, ph¶i lµm thÝ ®iÓm, chØ ®¹o chÆt chÏ, rót kinh nghiÖm chu ®¸o tr­íc khi më réng ph¹m vi thÝch hîp”. Tr¶i qua 15 n¨m thùc hiÖn ®Õn hÕt n¨m 2005, chóng ta ®· thµnh lËp ®­îc 2987 c«ng ty cæ phÇn trªn c¬ së cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp nhµ n­íc vµ bé phÇn Doanh nghiÖp nhµ n­íc. KÕt qu¶ thùc hiÖn qua tõng n¨m nh­ sau: N¨m Sè Doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc cæ phÇn ho¸ 1990-1992 Kh«ng 1993 02 1994 01 1995 03 1996 05 1997 07 1998 100 1999 250 2000 212 2001 204 2002 164 2003 532 2004 753 2005 754 Tæng 2987 Qua nh÷ng con sè trªn thÊy râ tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ ®· tr¶i qua nh÷ng b­íc th¨ng trÇm, nh­ng nãi chóng lµ theo xu h­íng mçi ngµy cµng ®­îc ®Èy m¹nh. Tõ chç thùc hiÖn chËm ch¹p trong nh÷ng n¨m ®Çu (mçi n¨m vµi ba SV: Hoµng ThÞ Trang
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ doanh nghiÖp ®Õn vµi tr¨m) vµ cho ®Õn ba n¨m gÇn ®©y tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ ®­îc ®Èy m¹nh h¬n, do ®ã sè l­îng doanh nghiÖp ®­îc cæ phÇn ho¸ t­¬ng ®èi nhiÒu. Theo b¸o c¸o cña Ban chØ ®¹o ®æi míi vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp, h×nh thøc cæ phÇn ho¸ phæ biÕn nhÊt lµ b¸n mét phÇn vèn nhµ n­íc cã t¹i doanh nghiÖp kÕt hîp ph¸t hµnh thªm cæ phiÕu (chiÕm 43,4%) tiÕp ®ã lµ b¸n mét phÇn vèn Nhµ n­íc hiÖn cã t¹i doanh nghiÖp (26%) cßn l¹i lµ b¸n toµn bé vèn Nhµ n­íc t¹i doanh nghiÖp (15,5%) vµ gi÷ nguyªn vèn Nhµ n­íc vµ ph¸t hµnh thªm cæ phiÕu (15,1%). Trong sè c¸c doanh nghiÖp ®· cæ phÇn ho¸, ngµnh c«ng nghiÖp giao th«ng vËn t¶i vµ x©y dùng chiÕm tû träng 65,5%, th­¬ng m¹i dÞch vô chiÕm 28,7% vµ ngµnh n«ng - l©m - ng­ ngiÖp chiÕm 5,8%. NÕu ph©n chia theo ®Þa ph­¬ng th× tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng chiÕm 65,7%, bé ngµnh TW chiÕm 25,8%, tæng c«ng ty 91 chiÕm 8,5%. N¨m 2005 ®· xuÊt hiÖn mét ®iÓm s¸ng míi cÇn ®­îc nhÊn m¹nh lµ trong sè doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ ®· cã nhiÒu doanh nghiÖp lµm ¨n kh¸, quy m« lín, hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­. Cã thÓ kÓ ®Õn c¸c c«ng ty nh­: C«ng ty khoan vµ dÞch vô dÇu khÝ, c¸c nhµ m¸y thuû ®iÖn s«ng Hinh (VÜnh S¬n), Th¸c Bµ, Ph¶ L¹i, §iÖn lùc Kh¸nh Hoµ, c«ng ty giÊy Ph­¬ng Mai, c«ng ty vËn t¶i x¨ng dÇu ®­êng thuû I, Vinamilk, c«ng ty Kinh §«. Gi¸ trÞ cña Vinamilk lªn tíi 2500 tû ®ång. Nhµ m¸y thuû ®iÖn s«ng Hinh cã gi¸ trÞ 2114 tû ®ång trong ®ã vèn Nhµ n­íc lµ 1253 tû ®ång. Mét ®iÓm kh¸c biÖt n÷a, ®ã lµ viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cæ phÇn ®­îc thùc hiÖn th«ng qua ®Êu gi¸ c«ng khai trªn thÞ tr­êng. Ngay trong ngµy ®Çu tiªn b¸n ®Êu gi¸ Vinamilk, b¸n hÕt h¬n 166 triiªô cæ phiÕu víi gi¸ trung b×nh cao gÊp 4,89 lÇn mÖnh gi¸. tÝnh minh b¹ch vµ c«ng khai ®Êu gi¸ cæ phiÕu cña c«ng ty s÷a ViÖt Nam ®· thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ chiÕn l­îc, trong ®ã cã c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. §¸ng chó ý lµ c¸c nhµ míi chiÕm tû lÖ th¾ng thÇu tíi 78,4% trªn tæng sè cæ phÇn b¸n ra, c¸c quü ®Çu t­ n­íc ngoµi ho¹t ®éng ë ViÖt Nam chØ chiÕm 21,6% vµ sè vèn thu hót ®­îc tõ c¸c tæ chøc ®Çu t­ míi lªn tíi 450 tû ®ång. Sau ba n¨m chuÈn bÞ, Vinamilk ®· hoµn toµn SV: Hoµng ThÞ Trang
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ chuyÓn ®æi tõ mét Doanh nghiÖp nhµ n­íc lín thµnh tæng c«ng ty cæ phÇn ®¹i chóng. Sau 15 n¨m cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp nhµ n­íc, cã thÓ nhËn thÊy c¸c chuyÓn biÕn sau: Thø nhÊt, sù chuyÓn h­íng tõ cæ phÇn ho¸ c¸c Doanh nghiÖp nhµ n­íc trong mét sè lÜnh vùc sang cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp nhµ n­íc ë hÇu hÕt ngµnh, lÜnh vùc, trong c¶ kinh tÕ, dÞch vô vµ v¨n ho¸, kÓ c¶ ng©n hµng th­¬ng m¹i, chØ trõ lo¹i Doanh nghiÖp nhµ n­íc trong lÜnh vùc dÇu khÝ vµ an ninh quèc phßng. Thµnh phè Hå ChÝ Minh cßn kiÕn nghÞ ChÝnh Phñ cho phÐp cæ phÇn ho¸ mét sè bÖnh viÖn c«ng. Thø hai, chuyÓn biÕn tõ viÖc chØ cæ phÇn ho¸ c¸c Doanh nghiÖp nhµ n­íc quy m« nhá vÒ vèn vµ lao ®éng lµm ¨n thua lç, nay sang c¶ nh÷ng doanh nghiÖp lam ¨n cã l·i víi quy m« lín trong c¸c ngµnh träng yÕu cña nÒn kinh tÕ (nh­ ®iÖn lùc, xi m¨ng, viÔn th«ng, hµng kh«ng) víi kÕt qu¶ ho¹t ®éng sau ngµy mét tiÕn bé. TiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ kh«ng chØ ®­îc thùc hiÖn ®èi víi tõng doanh nghiÖp thµnh viªn mµ cßn triÓn khai ®èi víi toµn tæng c«ng ty. §Õn nay ®· cã NghÞ quyÕt phª duyÖt cæ phÇn ho¸ 5 tæng c«ng ty, trong ®ã cã c¸c Tæng c«ng ty th­¬ng m¹i - X©y dùng, §iÖn tö - Tin häc, Vinaconex vµ B¶o ViÖt. Thø ba, viÖc cæ phÇn ho¸ kh«ng chØ nh»m thu hót vèn cña c¸c nhµ ®Çu t­, cña nh÷ng ng­êi trong doanh nghiÖp mµ cßn thu hót vèn cña nh÷ng ng­êi n«ng d©n cung cÊp nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, chuyÓn hä thµnh nh÷ng cæ ®«ng, g¾n bã hä víi sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp.C«ng ty mÝa ®­êng lam S¬n vµ c«ng ty mÝa ®­êng La Ng· ®· thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ theo h­íng ®ã. ë Tæng c«ng ty mÝa ®­êng Lam S¬n, Nhµ n­íc gi÷ 46%, n«ng d©n trong mÝa vµ cæ ®«ng ngoµi doanh nghiÖp mua 26% (trong ®ã cã 40.000 cæ phÇn ­u ®·i cho ng­êi trång mÝa), ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp mua 24% cæ phÇn. ë Tæng c«ng ty mÝ ®­êng La Ng· Nhµ n­íc gi÷ 35%, n«ng d©n trßng mÝa vµ cæ ®«ng ngoµi doanh nghiÖp mua 25% (trong ®ã cã 15.000 cæ phÇn ­u ®·i cho ng­êi trång mÝa), ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp 40% cæ SV: Hoµng ThÞ Trang
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ phÇn. Sau 5 n¨m cæ phÇn ho¸ (tõ n¨m 2000 ®Õn n¨m 2005) nép ng©n s¸ch t¨ng tõ 10 tû lªn 38 tû ®ång vµ lîi nhuËn ®¹t tíi 77,5 tû ®ång vµ cæ tøc lµ 20%/n¨m. Thø t­, lµ viÖc chuyÓn tõ cæ phÇn ho¸ th­o h­íng c¬ b¶n khÐp kÝn, néi bé sang h×nh thøc ®Êu gi¸ c«ng khai, b¸n cæ phÇn ra bªn ngoµi ®Ó thu hót nhµ ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc. §©y ®­îc coi lµ sù chuyÓn biÕn “cã chÊt” nhÊt thÓ hiÖn sù thay ®æi c¨n b¶n quan ®iÓm vµ chñ tr­¬ng vÒ cæ phÇn ho¸, gãp phÇn t¹o ra søc bËt m¹nh mÏ ®Ó ®Èy nhanh, m¹nh tiÕn tr×nh c¶i c¸ch hÖ thèng Doanh nghiÖp nhµ n­íc mét c¸ch c«ng khai, minh b¹ch vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong vµ ngoµi n­íc cïng tham gia. Trong ®ît ®Êu gi¸ cæ phiÕu ®Çu tiªn cña c«ng ty s÷a ViÖt Nam ®· thu hót ®­îc c¸c nhµ ®Çu t­ chiÕn l­îc n­íc ngoµi vµ hä ®· mua tíi gÇn 80% tæng sè cæ phÇn b¸n ra. Thø n¨m, cæ phÇn ho¸ lµ mét xu h­íng tÊt yÕu, lµ gi¶i ph¸p mang tÝnh ®ét ph¸ nh»m chuyÓn ®æi Doanh nghiÖp nhµ n­íc ®¬n së h÷u sang ®a së h÷u. C¸c doanh nghiÖp qu©n ®éi còng kh«ng n»m ngoµi xu h­íng ®ã. Khi triÓn khai thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp ®· gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n bëi v× c¸c doanh nghiÖp qu©n ®éi vèn ch­a thÝch nghi hoµn toµn víi c¬ chÕ thÞ tr­êng, b¶n th©n ng­êi lao ®éng còng ch­a s½n sµng cho viÖc nµy, nh­ng tÝnh ®Õn thêi ®iÓm nµy, ®· cã 16 doanh nghiÖp qu©n ®éi triÓn khai thùc hiÖn cæ phÇn ho¸, trong ®ã cã 9 c«ng ty, xÝ nghiÖp phô thuéc hoµn thµnh xong (®¹t 56% kÕ ho¹ch). 2. T×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp sau cæ phÇn ho¸. Sau 15 n¨m thùc hiÖn chñ tr­¬ng cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp nhµ n­íc, cho ®Õn nay ®· cã gÇn 3000 doanh nghiÖp ®­îc cæ phÇn ho¸. Nh×n chung c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ ®Òu ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n. Tuy nhiªn thùc tiÔn còng chØ ra nhiÒu trë ng¹i g©y khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp sau cæ phÇn ho¸. ViÖc nhËn d¹ng ®óng thùc tr¹ng vµ t×m biÖn ph¸p th¸o gì t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp sau cæ phÇn ho¸ ph¸t triÓn tèt h¬n ®ang lµ vÊn ®Ò bøc xóc hÞªn nay. SV: Hoµng ThÞ Trang
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ Cæ phÇn ho¸ c¸c Doanh nghiÖp nhµ n­íc ®· n©ng cao râ rÖt hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp trªn tÊt c¶ c¸c chØ tiªu chñ yÕu: vÒ vèn, doanh thu, lîi nhuËn, nép ng©n s¸ch, sè l­îng lao ®éng, cæ tøc. KÕt qu¶ cña c¸c cuéc ®iÒu tra cho thÊy: Thø nhÊt, ngay trong n¨m ®Çu tiªn cæ phÇn ho¸, doanh thu b×nh qu©n cña doanh nghiÖp t¨ng 13%, lîi nhuËn sau thuÕ t¨ng 48,8%... vµ cho ®Õn nay cã tíi 92,5% sè doanh nghiÖp ®­îc ®iÒu tra rõng cã l·i, lîi nhuËn tr­íc thuÕ t¨ng b×nh qu©n 149,7%, lîi nhuËn sau thuÕ t¨ng b×nh qu©n 182,3%. §iÒu nµy cho thÊy viÖc chuyÓn ®æi ®· cã t¸c ®éng m¹nh ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Thø hai, ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ nhiÒu n¨m ®· ®i vµo ho¹t ®éng æn ®Þnh, tèc ®é t¨ng tr­ëng cña doanh nghiÖp ®­îc duy tr×, doanh thu b×nh qu©n t¨ng 23,6%, lîi nhuËn tr­íc thuÕ t¨ng 9,4%, lîi nhuËn sau thuÕ t¨ng tíi 54,4%. Mét sè doanh nghiÖp cã doanh thu t¨ng cao nh­ c«ng ty cæ phÇn ®¹i lý liªn hiÖp vËn chuyÓn: 30 lÇn, c«ng ty cæ phÇn c¬ ®iÖn l¹nh: 13 lÇn, c«ng ty cæ phÇn Kim §an: 11,2 lÇn… Thø ba, mét sè chØ tiªu ph¶n ¸nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp sau cæ phÇn ho¸ ®Òu t¨ng; n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng b×nh qu©n 63,9%; møc nép ng©n s¸ch t¨ng b×nh qu©n 26,53%; thu nhËp b×nh qu©n th¸ng cña lao ®éng t¨ng 34,5% so víi tr­íc khi cæ phÇn ho¸. §iÒu ®ã kh¼ng ®Þnh hiÖu qu¶ cña viÖc chuyÓn ®æi c¸c Doanh nghiÖp nhµ n­íc thµnh c«ng ty cæ phÇn. Thø t­, sau cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm, thu hót thªm lao ®éng, sè lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ ph¸t triÓn b×nh qu©n t¨ng 6,6%. Cæ tøc b×nh qu©n cña c¸c doanh nghiÖp ®¹t 17,11% cao h¬n nhiÒu so víi l·i suÊt. Thø n¨m, vèn huy ®éng ®­îc tõ viÖc b¸n cæ phiÕu còng t¨ng ®¸ng kÓ. Vèn b×nh qu©n mét doanh nghiÖp t¨ng tõ 24 tû ®ång (n¨m 2001) lªn 63,6 tû ®ång (n¨m 2004). §©y lµ yÕu tè ®Çu vµo rÊt quan träng ®Ó më réng s¶n xuÊt kinh doanh mang l¹i lîi nhuËn cao h¬n n÷a cho doanh nghiÖp, t¹o thªm nhiÒu SV: Hoµng ThÞ Trang
nguon tai.lieu . vn
Thạc sĩ - Tiến sĩ - Cao học Công nghệ thông tin Kinh tế - Thương mại Tài chính - Ngân hàng Kiến trúc - Xây dựng Điện-Điện tử-Viễn thông Cơ khí - Chế tạo máy Công nghệ - Môi trường Báo cáo khoa học Quản trị kinh doanh Khoa học xã hội Khoa học tự nhiên Nông - Lâm - Ngư Y khoa - Dược