Xem mẫu

  1. BÁO CÁO TỐT NGHIỆP Đề tài “Hiệu quả hoạt động kinh doanh và biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của các Ngân hàng thương mại”
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tr­êng §HKTQD Hµ Néi Khoa Ng©n hµng-Tµi chÝnh Lêi më ®Çu Thùc hiÖn ®æi míi cña §¶ng, hÖ thèng Ng©n hµng n­íc ta ®· cã nh÷ng ®æi míi s©u s¾c vµ c¨n b¶n, ®Æc biÖt tõ sau khi héi ®ång Nhµ n­íc ban hµnh 2 ph¸p lÖnh vÒ Ng©n hµng (th¸ng 5/1990). Vµ ®­îc kiÖn toµn h¬n sau khi c«ng bè 2 luËt vÒ Ng©n hµng (th¸ng 10/1998). Sau h¬n 10 n¨m tiÕn hµnh ®æi míi, hÖ thèng Ng©n hµng kh«ng ngõng ph¸t triÓn c¶ vÒ m¹ng l­íi vµ néi dung ho¹t ®éng. KÕt qu¶ ®æi míi ®ã ®· gãp phÇn xøng ®¸ng vµo kÒt qu¶ chung cña nÒn kinh tÕ, mµ nÐt næi bËt nhÊt lµ ®· gãp phÇn ®Èy lïi vµ kiÒm chÕ l¹m ph¸t, thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng CNH-H§H ®Êt n­íc. §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· trao tÆng nhiÒu hu©n huy ch­¬ng cao quý cho ngµnh Ng©n hµng ë n­íc ta, bªn c¹nh sù ph¸t triÓn, hiÖn ®ang gÆp nhiÒu khã kh¨n vµ kh«ng Ýt tån t¹i khi ®øng tr­íc xu thÕ héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi . VÊn ®Ò hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i lu«n thu hót ®­îc nhiÒu sù quan t©m cña nhiÒu nhµ nghiªn cøu còng nh­ c¸c nhµ ®iÒu hµnh Ng©n hµng. NhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu gÇn ®©y ®· ®i s©u vµo ph©n tÝch vµ cung cÊp rÊt nhiÒu th«ng tin bæ Ých vÒ vÊn ®Ò nµy. Tuy vËy, trªn nhiÒu khÝa c¹nh vµ tr­íc nh÷ng yªu cÇu ®æi míi nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i th× vÊn ®Ò nµy cÇn ph¶i ®­îc xem xÐt mét c¸ch th­êng xuyªn, liªn tôc. V× vËy nghiªn cøu vµ ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p cho vÊn ®Ò hiÖu qu¶ kinh doanh cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ v« cïng cÊp thiÕt. Qua qu¸ tr×nh häc tËp vµ nghiªn cøu, em xin tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ vÊn ®Ò nµy th«ng qua ®Ò tµi: “HiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh vµ biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i”. Lµ mét sinh viªn míi ®­îc trang bÞ vÒ mÆt lý luËn c¨n b¶n cña nhµ tr­êng vµ ch­a cã ®iÒu kiÖn t×m hiÓu thùc tÕ nªn vÊn ®Ò mµ em tr×nh bÇy sÏ cã nhiÒu khiÕm khuyÕt vµ sai sãt. §©y lµ mét lÇn tËp d­ît ®èi víi em ®Ó hoµn thµnh luËn v¨n tèt nghiÖp trong n¨m tíi, v× vËy em rÊt mong ®­îc sù gãp ý cña c« ®Ó bµi viÕt sau tèt h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! 1
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tr­êng §HKTQD Hµ Néi Khoa Ng©n hµng-Tµi chÝnh Ch­¬ng I: nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ Ng©n hµng th­¬ng m¹i I. Ng©n hµng th­¬ng m¹i 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña ng©n hµng th­¬ng m¹i. Trªn thÕ giíi, lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Ng©n hµng g¾n liÒn víi lÞch sö ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ®· ®ßi hái sù ph¸t triÓn cña Ng©n hµng vµ ®Õn l­ît m×nh sù ph¸t triÓn cña Ng©n hµng l¹i thóc ®Èy sù t¨ng tr­ëng cña kinh tÕ. Nguån gèc ra ®êi cña nghiÖp vô Ng©n hµng ®­îc b¾t ®Çu tõ nhiÒu c¸ch song nh×n chung l¹i Ng©n hµng ra ®êi lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan vµ ®· trë thµnh mét lo¹i h×nh tæ chøc quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ bÊt kú. Cã thÓ ®Þnh nghÜa Ng©n hµng, tuú thuéc vµo chøc n¨ng, c¸c dÞch vô hoÆc vai trß mµ chóng thùc hiÖn song cµng ngµy c¸c yÕu tè trªn ®ang kh«ng ngõng thay ®æi nªn kh¸i niÖm ®Ó ph©n biÖt Ng©n hµng víi c¸c h×nh thøc kh¸c chØ mang tÝnh t­¬ng ®èi. Trong ®Ò tµi nghiªn cøu nµy ®øng tõ gi¸c ®é xem xÐt c¸c tæ chøc nµy trªn ph­¬ng diÖn c¸c ho¹t ®éng cña Ng©n hµng th× “Ng©n hµng lµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh cung cÊp mét danh môc c¸c dÞch vô tµi chÝnh ®a d¹ng nhÊt ®Æc biÖt lµ tÝn dông, tiÕt kiÖm, dÞch vô thanh to¸n vµ thùc hiÖn nhiÒu chøc n¨ng tµi chÝnh nhÊt so víi bÊt kú mét tæ chøc kinh doanh nµo trong nÒn kinh tÕ ”. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn tr¶i qua nhiÒu thÊt b¹i vµ d­íi sù t¸c ®éng cña nhiÒu yÕu tè: c«ng nghÖ, ®iÒu kiÖn cô thÓ cña mçi n­íc... mµ ho¹t ®éng cña ng©n hµng ®· cã nh÷ng b­íc tiÕn rÊt nhanh: ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh Ng©n hµng vµ c¸c ho¹t ®éng Ng©n hµng. Sù t¸ch rêi gi÷a c¸c chøc n¨ng ®iÒu tiÕt, qu¶n lý víi c¸c chøc n¨ng kinh doanh tiÒn tÖ, tÝn dông lµ mét b­íc tiÕn míi cña ngµnh Ng©n hµng. Vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña Ng©n hµng ®ang t¹o ra mèi liªn hÖ rµng buéc ngµy cµng chÆt chÏ, sù phô thuéc lÉn nhau ngµy cµng lín gi÷a c¸c Ng©n hµng trªn tÇm quèc tÕ. ë ViÖt nam ngµy 6/5/1951 Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ký s¾c lÖnh sè 15/SL thµnh lËp Ng©n hµng Quèc gia ViÖt nam, víi tæng gi¸m ®èc ®Çu tiªn lµ cè phã Chñ TÞch NguyÔn L­¬ng B»ng, chÝnh thøc khai sinh mét ngµnh 2
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tr­êng §HKTQD Hµ Néi Khoa Ng©n hµng-Tµi chÝnh kinh tÕ rÊt träng yÕu cña Nhµ n­íc - ngµnh Ng©n hµng. Ng©n hµng quèc gia ViÖt nam ban ®Çu cã nh÷ng nhiÖm vô chñ yÕu lµ: qu¶n lý viÖc ph¸t hµnh giÊy b¹c vµ tæ chøc l­u th«ng tiÒn tÖ, qu¶n lý kho b¹c nhµ n­íc, huy ®éng vèn vµ cho vay phôc vô s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng hãa, qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng tÝn dông b»ng biÖn ph¸p hµnh chÝnh, qu¶n lý ngo¹i hèi vµ c¸c kho¶n giao dÞch b»ng ngo¹i tÖ vµ ®Êu tranh tiÒn tÖ víi ®Þch. Ngµy 21/1/1960 Ng©n hµng quèc gia ViÖt nam ®­îc ®æi tªn thµnh Ng©n hµng nhµ n­íc ViÖt nam, ®Õn n¨m 1975 c¸c chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ còng nh­ hÖ thèng tiÒn tÖ -Ng©n hµng theo m« h×nh ë miÒn B¾c ®· ¸p dông thèng nhÊt trong c¶ n­íc. Song do nhiÒu nguyªn nh©n mµ trong nhiÒu n¨m liªn tôc, c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ béi chi rÊt lín, kinh tÕ vÜ m« mÊt c©n ®èi nghiªm träng, t×nh h×nh tµi chÝnh tiÒn tÖ c¨ng th¼ng, l¹m ph¸t phi m· tíi 3 con sè (774%), s¶n xuÊt ®×nh trÖ ... §¹i héi §¶ng lÇn thø 6 ®· ®Ò ra ®­êng lèi ®æi míi cho ®Êt n­íc, 2 ph¸p lÖnh ng©n hµng ®­¬c c«ng bè ngµy 24/5/1990 lµ c¬ së ph¸p lý quan träng kh¼ng ®Þnh sù thay ®æi m¹nh mÏ cña ng©n hµng: Tõ Ng©n hµng mét cÊp thµnh Ng©n hµng hai cÊp. Ng©n hµng nhµ n­íc ViÖt nam lµ c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ tiÒn tÖ tÝn dông vµ lµ ng©n hµng Trung ¦¬ng, hÖ thèng Ng©n hµng th­¬ng m¹i víi chøc n¨ng kinh doanh. Ho¹t ®éng kinh doanh trªn lÜnh vùc tiÒn tÖ, qua thùc tiÔn ®· yªu cÇu ®­a ho¹t ®éng Ng©n hµng vµo khu«n khæ ph¸p luËt cao h¬n, hai ph¸p lÖnh Ng©n hµng ®· ®­îc tæng kÕt, n©ng lªn thµnh hai luËt ®­îc th«ng qua vµ cã hiÖu lùc thi hµnh tõ 1/10/1998. Tõ ®©y, ngµnh Ng©n hµng ®· ®ãng gãp rÊt nhiÒu cho sù nghiÖp c¸ch m¹ng chung cña d©n téc vµ ph¸t triÓn ngµy cµng lín víi 4 ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh 31chi nh¸nh cña 26 Ng©n hµng n­íc ngoµi, 4 Ng©n hµng liªn doanh, 35 ng©n hµng th­¬ng m¹i cæ phÇn, 959 quü tÝn dông nh©n d©n vµ mét sè c«ng ty tµi chÝnh kh¸c. C¸c nghiÖp vô Ng©n hµng ®· trë nªn s©u réng, ®a d¹ng, phong phó vµ t¨ng lªn nhanh chãng, huy ®éng vèn t¨ng gÊp trªn 1000 lÇn so víi n¨m 1986 vµ gÊp 21lÇn so víi n¨m 1990, cho vay nÒn kinh tÕ t¨ng gÊp 28 lÇn so víi n¨m 1990. 2. Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i Ng©n hµng th­¬ng m¹i Ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ mét tæ chøc kinh tÕ, ho¹t ®éng kinh doanh trªn lÜnh vùc tiÒn tÖ, tÝn dông, nã cung cÊp mét sè dÞch vô cho kh¸ch hµng vµ ng­îc l¹i nã nhËn tiÒn göi cña kh¸ch hµng víi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau. NghiÖp vô kinh doanh cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i rÊt phong phó vµ ®a 3
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tr­êng §HKTQD Hµ Néi Khoa Ng©n hµng-Tµi chÝnh d¹ng cïng víi sù ph¸t triÓn cña kh¸ch hµng, khoa häc kü thuËt kinh tÕ vµ x· héi, ho¹t ®éng cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i còng cã nhiÒu ph­¬ng ph¸p míi, nh­ng c¸c nghiÖp vô kinh doanh vÒ c¬ b¶n kh«ng thay ®æi lµ nhËn tiÒn göi vµ ho¹t ®éng cho vay, ®Çu t­. Qua Ng©n hµng th­¬ng m¹i c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh tiÒn tÖ cña Quèc gia sÏ ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch nhanh chãng vµ còng nhê nã mµ viÖc kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp theo ®óng luËt ph¸p ®­îc dÔ dµng h¬n. Sù ra ®êi, tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña Ng©n hµng lu«n g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ vµ ®êi sèng x· héi. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ c¸c tæ chøc tÝn dông còng lµ c¸c doanh nghiÖp nh­ng chóng lµ nh÷ng doanh nghiÖp ®Æc biÖt v× tµi s¶n trong qu¸ tr×nh kinh doanh cña c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i ®Òu phô thuéc vµo c¸c kh¸ch hµng. MÆt kh¸c, hµng hãa mµ c¸c Ng©n hµng kinh doanh lµ mét lo¹i hµng hãa ®Æc biÖt, nã rÊt nhËy c¶m víi sù biÕn ®æi cña thÞ tr­êng vµ t×nh h×nh kinh tÕ x· héi. Cã thÓ ph©n chia Ng©n hµng theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau tïy theo yªu cÇu cña ng­êi qu¶n lý. 2.1 Ph©n lo¹i NHTM theo h×nh thøc së h÷u: 2.1.1 Ng©n hµng së h÷u t­ nh©n: Lµ Ng©n hµng do c¸ thÓ thµnh lËp b»ng vèn cña c¸ nh©n. Lo¹i Ng©n hµng nµy th­êng nhá, ph¹m vi ho¹t ®éng th­êng lµ trong tõng ®Þa ph­¬ng vµ th­êng g¾n liÒn víi doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n ë ®Þa ph­¬ng. 2.1.2 Ng©n hµng së h÷u cña c¸c cæ ®«ng ( Ng©n hµng cæ phÇn): Ng©n hµng nµy ®­îc thµnh lËp th«ng qua ph¸t hµnh ( b¸n) c¸c cæ phiÕu, viÖc n¾m gi÷ c¸c cæ phiÕu cho phÐp ng­êi së h÷u cã quyÒn tham gia quyÕt ®Þnh c¸c ho¹t ®éng cña Ng©n hµng, tham gia chia cæ tøc tõ thu nhËp cña Ng©n hµng ®ång thêi ph¶i chÞu tæn thÊt cã thÓ x¶y ra. Do vèn së h÷u ®­îc h×nh thµnh th«ng qua tËp trung, c¸c Ng©n hµng cæ phÇn cã kh¶ n¨ng t¨ng vèn nhanh chãng v× vËy th­êng lµ c¸c Ng©n hµng lín vµ cã ph¹m vi ho¹t ®éng réng, ®a n¨ng, cã nhiÒu chi nh¸nh hoÆc c«ng ty con. 2.1.3 Ng©n hµng së h÷u nhµ n­íc: 4
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tr­êng §HKTQD Hµ Néi Khoa Ng©n hµng-Tµi chÝnh §©y lµ lo¹i h×nh Ng©n hµng mµ vèn së h÷u do nhµ n­íc cÊp, cã thÓ lµ nhµ n­íc Trung ­¬ng hoÆc tØnh, thµnh phè. C¸c Ng©n hµng nµy ®­îc thµnh lËp nh»m thùc hiÖn mét sè môc tiªu nhÊt ®Þnh, th­êng lµ do chÝnh s¸ch cña chÝnh quyÒn Trung ­¬ng hoÆc ®Þa ph­¬ng quy ®Þnh. ë c¸c n­íc ®i theo con ®­êng ph¸t triÓn x· héi chñ nghÜa, Nhµ n­íc th­êng quèc h÷u hãa c¸c Ng©n hµng t­ nh©n hoÆc cæ phÇn lín, hoÆc tù x©y dùng nªn c¸c Ng©n hµng. Nh÷ng Ng©n hµng nµy th­êng ®­îc Nhµ n­íc hç trî vÒ tµi chÝnh vµ b¶o l·nh ph¸t hµnh giÊy nî, do vËy rÊt Ýt khi bÞ ph¸ s¶n, tuy nhiªn, trong nhiÒu tr­êng hîp c¸c Ng©n hµng nµy ph¶i thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc cã thÓ bÊt lîi trong ho¹t ®éng kinh doanh . 2.1.4 Ng©n hµng liªn doanh: Ng©n hµng nµy ®­îc h×nh thµnh trªn gãp vèn cña hai hay nhiÒu bªn, th­êng lµ gi÷a Ng©n hµng trong n­íc víi Ng©n hµng n­íc ngoµi ®Ó tËn dông lîi thÕ cña nhau. 2.2 C¸c lo¹i ng©n hµng th­¬ng m¹i chia theo tÝnh chÊt ho¹t ®éng 2.2.1 Ng©n hµng chuyªn doanh vµ ®a n¨ng Ng©n hµng ho¹t ®éng theo chuyªn doanh: lo¹i Ng©n hµng nµy chØ tËp trung cung cÊp mét sè dÞch vô ng©n hµng, nh­ chØ cho vay ®èi víi x©y dùng c¬ b¶n, hoÆc ®èi víi N«ng nghiÖp, hoÆc chØ cho vay ( kh«ng b¶o l·nh hoÆc cho thuª). TÝnh chuyªn m«n hãa cao cho phÐp Ng©n hµng cã ®­îc ®éi ngò c¸n bé giµu kinh nghiÖm, tinh th«ng nghiÖp vô, tuy vËy lo¹i Ng©n hµng nµy th­êng gÆp rñi ro rÊt lín khi ngµnh hoÆc lÜnh vùc ho¹t ®éng mµ Ng©n hµng phôc vô sa sót. Ng©n hµng ®¬n n¨ng cã thÓ lµ Ng©n hµng nhá, ph¹m vi ho¹t ®éng hÑp, tr×nh ®é c¸n bé kh«ng ®a d¹ng, hoÆc lµ nh÷ng Ng©n hµng së h÷u cña c«ng ty. Ng©n hµng ®a n¨ng: Lµ Ng©n hµng cung cÊp mäi dÞch vô Ng©n hµng cho mäi ®èi t­îng, ®©y lµ xu h­íng ho¹t ®éng chñ yÕu hiÖn nay cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i, Ng©n hµng ®a n¨ng th­êng lµ Ng©n hµng lín. TÝnh ®a d¹ng sÏ lµm Ng©n hµng t¨ng thu nhËp vµ h¹n chÕ rñi ro. 2.2.2 Ng©n hµng b¸n bu«n vµ Ng©n hµng b¸n lÎ: Ng©n hµng b¸n bu«n lµ Ng©n hµng chñ yÕu cung cÊp c¸c dÞch vô cho c¸c Ng©n hµng, c¸c c«ng ty tµi chÝnh, cho Nhµ n­íc, cho doanh nghiÖp 5
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tr­êng §HKTQD Hµ Néi Khoa Ng©n hµng-Tµi chÝnh lín... Ng©n hµng b¸n bu«n th­êng lµ nh÷ng Ng©n hµng lín ho¹t ®éng t¹i c¸c trung t©m tµi chÝnh quèc tÕ, cung cÊp c¸c tµi kho¶n tÝn dông lín. Ng©n hµng b¸n lÎ th­êng cung cÊp c¸c dÞch vô trùc tiÕp cho doanh nghiÖp, hé gia ®×nh vµ c¸c c¸ nh©n c¸c kho¶n tÝn dông nhá. 2.3 C¸c lo¹i Ng©n hµng th­¬ng m¹i chia theo c¬ cÊu tæ chøc: Ng©n hµng së h÷u c«ng ty vµ Ng©n hµng kh«ng së h÷u c«ng ty. Ng©n hµng së h÷u c«ng ty: lµ Ng©n hµng n¾m gi÷ phÇn lín vèn cña c«ng ty, cho phÐp Ng©n hµng ®­îc quyÒn tham gia quyÕt ®Þnh c¸c ho¹t ®éng c¬ b¶n cña c«ng ty. C¸c Ng©n hµng kh«ng së h÷u c«ng ty: cã thÓ do vèn nhá, hoÆc quy ®Þnh cña luËt kh«ng cho phÐp... Ng©n hµng ®¬n nhÊt ®­îc hiÓu lµ Ng©n hµng kh«ng cã chi nh¸nh, tøc lµ c¸c dÞch vô Ng©n hµng chØ do mét c¬ së Ng©n hµng cung cÊp. Ng©n hµng cã chi nh¸nh th­êng lµ Ng©n hµng t­¬ng ®èi lín, cung cÊp dÞch vô Ng©n hµng th«ng qua nhiÒu ®¬n vÞ Ng©n hµng, viÖc thµnh lËp chi nh¸nh th­êng bÞ kiÓm so¸t chÆt chÏ bëi NHNN th«ng qua c¸c quy ®Þnh vÒ møc vèn së h÷u, vÒ chuyªn m«n cña ®éi ngò c¸n bé, vÒ sù cÇn thiÕt cña c¸c dÞch vô Ng©n hµng trong vïng. 3. Chøc n¨ng cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i: Trong sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ-x· héi, Ng©n hµng lµ mét yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu bëi c¸c chøc n¨ng c¬ b¶n cña nã: lµ trung gian tµi chÝnh, t¹o ph­¬ng tiÖn thanh to¸n, trung gian thanh to¸n 3.1 Trung gian tµi chÝnh. Ng©n hµng lµ mét tæ chøc trung gian tµi chÝnh víi ho¹t ®éng chñ yÕu lµ chuyÓn tiÕt kiÖm thµnh ®Çu t­, ®ßi hái sù tiÕp xóc víi hai lo¹i c¸ nh©n vµ tæ chøc trong kinh tÕ: C¸c c¸ nh©n vµ tæ chøc t¹m thêi th©m hôt chi tiªu (tøc lµ chi tiªu cho tiªu dïng vµ ®Çu t­ v­ît qu¸ thu nhËp vµ v× thÕ hä lµ nh÷ng ng­êi cÇn bæ sung vèn). C¸c c¸ nh©n vµ tæ chøc thÆng d­ t¹m thêi trong chi tiªu (tøc lµ thu nhËp hiªn t¹i cña hä lín h¬n c¸c kho¶n chi tiªu cho hµng hãa, dÞch vô vµ do vËy hä cã tiÒn ®Ó tiÕt kiÖm). Sù tån t¹i cña hai lo¹i c¸ nh©n vµ tæ chøc trªn hoµn toµn ®éc lËp víi Ng©n hµng, vµ ®iÒu tÊt yÕu lµ tiÒn sÏ chuyÓn tõ nhãm thø hai sang nhãm thø nhÊt nÕu c¶ hai cïng cã lîi. Khi ®ã sÏ h×nh thµnh nªn mèi quan hÖ tµi 6
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tr­êng §HKTQD Hµ Néi Khoa Ng©n hµng-Tµi chÝnh chÝnh, mµ cã thÓ lµ quan hÖ trùc tiÕp d­íi h×nh thøc tÝn dông hoÆc quan hÖ cÊp ph¸t, hïn vèn vµ còng cã thÓ lµ quan hÖ gi¸n tiÕp nÕu trong quan hÖ trùc tiÕp bÞ nhiÒu giíi h¹n do kh«ng phï hîp vÒ qui m«, thêi gian, kh«ng gian... Víi quan hÖ gi¸n tiÕp ®ßi hái cã sù tham gia cña c¸c trung gian tµi chÝnh mµ víi sù chuyªn m«n hãa hä cã thÓ gi¶m chi phÝ giao dÞch xuèng, lµm t¨ng thu nhËp cho ng­êi tiÕt kiÖm tõ ®ã mµ khuyÕn khÝch ®­îc tiÕt kiÖm, ®ång thêi gi¶m phÝ tæn tÝn dông cho ng­êi ®Çu t­ vµ còng khuyÕn khÝch ®Çu t­. Trung gian tµi chÝnh ®· tËp hîp nh÷ng ng­êi tiÕt kiÖm vµ ®Çu t­, v× vËy gi¶i quyÕt ®­îc m©u thuÉn cña quan hÖ tµi chÝnh trùc tiÕp. §ång thêi do sù ph©n bæ kh«ng ®Òu th«ng tin vµ n¨ng lùc ph©n tÝch th«ng tin th­êng ®­îc gäi lµ t×nh tr¹ng “th«ng tin kh«ng c©n xøng” lµm gi¶m tÝnh hiÖu qu¶ cña thÞ tr­êng vµ Ng©n hµng cã n¨ng lùc ®Ó lµm gi¶m ®Õn møc thÊp nhÊt nh÷ng sai lÖch ®ã. 3.2 T¹o ph­¬ng tiÖn thanh to¸n TiÒn-Vµng cã mét chøc n¨ng quan träng lµ lµm ph­¬ng tiÖn thanh to¸n trong trao ®æi mua b¸n hµng hãa, dÞch vô, song khi nÒn s¶n xuÊt ph¸t triÓn cao h¬n, l­îng ph©n phèi qua l¹i ngµy cµng nhiÒu th× trong thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt, vµng gÆp nhiÒu khã kh¨n vµ Ng©n hµng ®· t¹o ph­¬ng tiÖn thanh to¸n khi ph¸t hµnh giÊy nhËn nî cho kh¸ch hµng, vµ víi nh÷ng ­u ®iÓm nhÊt ®Þnh nã ®· trë thµnh ph­¬ng tiÖn thanh to¸n réng r·i ®­îc nhiÒu ng­êi chÊp nhËn. Ngoµi ra giÊy nhËn nî ®ã cßn ®­îc thay thÕ tiÒn kim lo¹i lµm ph­¬ng tiÖn l­u th«ng, ph­¬ng tiÖn cÊt tr÷, nã trë thµnh tiÒn giÊy. Ngµy nay giÊy nhËn nî ®· ®­îc ph¸t triÓn d­íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau nh­: SÐc, kú phiÕu... ®· gióp cho viÖc thanh to¸n ®­îc diÔn ra nhanh gän vµ cã hiÖu qu¶ h¬n. 3.3 Trung gian thanh to¸n: Ng©n hµng trë thµnh trung gian thanh to¸n lín nhÊt hiÖn nay ë hÇu hÕt c¸c quèc gia. Thay mÆt cho kh¸ch hµng, Ng©n hµng thùc hiÖn thanh to¸n gi¸ trÞ hµng hãa vµ dÞch vô, ®Ó viÖc thanh to¸n nhanh chãng thuËn tiÖn vµ tiÕt kiÖm chi phÝ, Ng©n hµng ®­a ra cho kh¸ch hµng nhiÒu h×nh thøc thanh to¸n nh­ thanh to¸n b»ng Sec, ñy nhiÖm chi, nhê thu... Cung cÊp m¹ng l­íi thanh to¸n ®iÖn tö, kÕt nèi c¸c quü vµ cung cÊp tiÒn giÊy khi kh¸ch hµng cÇn. C¸c Ng©n hµng cßn thùc hiÖn thanh to¸n bï trõ víi nhau th«ng qua 7
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tr­êng §HKTQD Hµ Néi Khoa Ng©n hµng-Tµi chÝnh Ng©n hµng trung ­¬ng hoÆc th«ng qua c¸c trung t©m thanh to¸n, c«ng nghÖ thanh to¸n qua Ng©n hµng cµng ®¹t hiÖu qu¶ cao khi qui m« sö dông c«ng nghÖ ®ã cµng ®­îc më réng. NhiÒu h×nh thøc thanh to¸n ®­îc chuÈn hãa gãp phÇn t¹o tÝnh thèng nhÊt trong thanh to¸n kh«ng chØ gi÷a c¸c ng©n hµng trong mét quèc gia mµ cßn gi÷a c¸c Ng©n hµng trªn toµn thÕ giíi. Víi c¸c trung t©m thanh to¸n quèc tÕ ®­îc thiÕt lËp ®· lµm t¨ng hiÖu qu¶ cña thanh to¸n qua Ng©n hµng, biÕn Ng©n hµng trë thµnh trung t©m thanh to¸n quan träng vµ cã hiÖu qu¶, phôc vô ®¾c lùc cho nÒn kinh tÕ toµn cÇu. 4. Vai trß cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i: KÓ tõ khi h×nh thµnh nªn hÖ thèng Ng©n hµng hai cÊp: Ng©n hµng trung ­¬ng vµ Ng©n hµng th­¬ng m¹i, trong ®ã c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh vÒ tiÒn tÖ vµ ngµy cµng ®­îc më réng c¶ vÒ sè l­îng còng nh­ chÊt l­îng ®· ®¸p øng ngµy mét tèt h¬n nhu cÇu vèn vµ dÞch vô Ng©n hµng cho nÒn kinh tÕ. Bªn c¹nh ®ã ngµnh Ng©n hµng cßn cã ®ãng gãp lín cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc th«ng qua viÖc thùc hiÖn nghÜa vô thuÕ vµ lîi nhuËn cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc mçi n¨m hµng tû ®ång, b»ng nguån quü phóc lîi vµ sù ®ãng gãp cña c¸n bé, c«ng nh©n viªn, ngµnh Ng©n hµng cßn tham gia ®ãng gãp nhiÒu ho¹t ®éng x· héi kh¸c nh­: xãa ®ãi gi¶m nghÌo, ñng hé quü tõ thiÖn, kh¾c phôc hËu qu¶ thiªn tai... VÒ mÆt qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ tiÒn tÖ còng kh«ng ngõng ®­îc hoµn thiÖn, viÖc ®iÒu hµnh c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc ®­îc ¸p dông ngµy cµng cã hiÖu qu¶. Nh÷ng thay ®æi ®ã ®· gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo ®Èy lïi vµ kiÓm so¸t l¹m ph¸t phi m· tõ møc ba con sè xuèng (æn ®Þnh) cßn d­íi 10% nh÷ng n¨m gÇn ®©y, t¹o m«i tr­êng vÜ m« thuËn lîi cho t¨ng tr­ëng kinh tÕ víi tèc ®é cao, ®­a ®Êt n­íc vµo mét thËp kû ph¸t triÓn nhanh vµ t­¬ng ®èi æn ®Þnh. Ho¹t ®éng ®èi ngo¹i vµ hîp t¸c quèc tÕ cña hÖ thèng Ng©n hµng còng kh«ng ngõng ph¸t triÓn, gióp khai th¸c ®­îc nguån vèn ®¸ng kÓ tõ n­íc ngoµi cho ph¸t triÓn ®Êt n­íc. §Õn nay quan hÖ song ph­¬ng vÒ hîp t¸c Ng©n hµng gi÷a ViÖt nam víi c¸c n­íc kh«ng ngõng ph¸t triÓn vµ më réng, hiÖn nay hÖ thèng Ng©n hµng ViÖt nam ®· cã quan hÖ giao dÞch víi trªn 2000 Ng©n hµng vµ tæ chøc tµi chÝnh cña h¬n 100 quèc gia trªn thÕ giíi. 8
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tr­êng §HKTQD Hµ Néi Khoa Ng©n hµng-Tµi chÝnh II. C¸c ho¹t ®éng c¬ b¶n cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i: 1. Huy ®éng vèn: Ban ®Çu, c¸c Ng©n hµng ®· dïng vèn tù cã ®Ó tµi trî cho ho¹t ®éng cña m×nh, song ®iÒu ®ã kh«ng kÐo dµi vµ ho¹t ®éng cho vay t¹o nªn lîi nhuËn lín cho Ng©n hµng, do vËy c¸c Ng©n hµng ®Òu t×m c¸ch më réng thu hót tiÒn göi ®Ó tËp trung ®­îc nh÷ng nguån vèn lín cho kinh doanh. C¸c h×nh thøc huy ®éng vèn ngµy cµng phong phó, c¸c lo¹i h×nh tiÒn göi kh¸c nhau ®uîc ®­a ra ®· ®¸p øng ®­îc tèi ®a nhu cÇu cña kh¸ch hµng: tiÒn göi thanh to¸n, tiÒn göi phi giao dÞch… Trong ®ã mçi lo¹i h×nh tiÒn göi l¹i ®ãng nh÷ng vai trß kh¸c nhau ®èi víi vèn cña Ng©n hµng, tiÒn göi thanh to¸n t¹o ra sù thuËn tiÖn trong giao dÞch cho c¸c kh¸ch hµng, song ®èi víi Ng©n hµng ®©y lµ nguån vèn cã chi phÝ thÊp nhÊt vµ mÆt kh¸c lo¹i tiÒn göi nµy lu«n biÕn ®éng. TiÒn göi phi giao dÞch gåm hai lo¹i chÝnh: tµi kho¶n tiÕt kiÖm vµ tiÒn göi kú h¹n, lo¹i tiÒn göi phi giao dÞch cã qui m« lín, æn ®Þnh song ph¶i chÞu møc chi phÝ cao h¬n tiÒn göi cã thÓ ph¸t SÐc. Trong sù c¹nh tranh gi÷a c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i, nh÷ng thay ®æi trong tõng lo¹i h×nh tiÒn göi ngµy cµng gióp cho ng©n hµng dÔ dµng tiÕp cËn h¬n víi c¸c kho¶n tiÒn nhµn rçi trong d©n c­ h¬n. Ngoµi nhËn tiÒn göi ra, c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i cßn huy ®éng vèn b»ng c¸ch ®i vay. Nguån vèn ®Ó vay cã thÓ tõ Ng©n hµng trung ­¬ng, tõ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i kh¸c vµ tõ c¸c c«ng ty ... §©y lµ nh÷ng kho¶n vay cã sè l­îng lín, víi thêi gian nhanh chãng vµ ngµy nay nhiÒu khi cßn t¹o ra sù thuËn lîi trong thanh to¸n. Tuy nhiªn, ®Ó vay ®­îc th× c¸c Ng©n hµng ph¶i tr¶i qua nhiÒu thñ tôc khã kh¨n, chÞu møc chi phÝ cao vµ bÞ h¹n chÕ ë møc giíi h¹n nhÊt ®Þnh. Nh×n chung, cã nhiÒu ph­¬ng thøc ®Ó c¸c Ng©n hµng cã thÓ huy ®éng ®­îc vèn, song cÇn c©n nh¾c ®Ó cã mét c¬ cÊu vèn hîp lý ®Ó ®¶m b¶o hiÖu qu¶ cña tõng ®ång vèn, kh«ng nªn l·ng phÝ g©y tæn thÊt cho Ng©n hµng. Ngoµi ra, c¸c Ng©n hµng còng nªn h­íng sang c¸c thÞ tr­êng kh¸c nh­ thÞ tr­êng chøng kho¸n ( thÞ tr­êng tËp trung vµ phi tËp trung) ®Ó cã qui m« lín h¬n cho m×nh. 9
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tr­êng §HKTQD Hµ Néi Khoa Ng©n hµng-Tµi chÝnh 2. Sö dông vèn: §ång tiÒn ®· cã trong tay mµ kh«ng sö dông sÏ lµ nh÷ng ®ång tiÒn chÕt, c¸c Ng©n hµng thu ®­îc lîi nhuËn chñ yÕu b»ng c¸ch cho vay. §©y lµ nh÷ng kho¶n tiÒn cã tÝnh thanh kho¶n thÊp so víi c¸c tµi kho¶n kh¸c vµ x¸c suÊt vì nî còng cao h¬n nh­ng mÆt kh¸c lîi nhuËn mµ Ng©n hµng th­¬ng m¹i thu ®­îc còng nhiÒu h¬n. Cho vay còng bao gåm nhiÒu lo¹i: lín nhÊt lµ c¸c mãn tiÒn cho vay th­¬ng m¹i, ban ®Çu chØ lµ h×nh thøc chiÕt khÊu th­¬ng phiÕu sau ®ã lµ chuyÓn sang cho c¸c kh¸ch hµng vay trùc tiÕp ®Ó hä cã vèn mua hµng dù tr÷, x©y dùng thªm c¬ së h¹ tÇng... nh»m më réng s¶n xuÊt, kinh doanh. Thø hai lµ cho vay tiªu dïng ®· trë thµnh mét lo¹i t¨ng tr­ëng nhanh nhÊt ë c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. C¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i còng thùc hiÖn c¸c mãn cho vay gi÷a c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i víi nhau nh­ng th­êng lµ c¸c mãn tiÒn cho vay ng¾n h¹n ®­îc thùc hiÖn th«ng qua thÞ tr­êng liªn Ng©n hµng. Ngoµi ho¹t ®éng cho vay ra, c¸c Ng©n hµng cßn ®Çu t­ vèn vµo viÖc mua chøng kho¸n (cña chÝnh phñ, cña chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng, cña doanh nghiÖp...), lîi nhuËn cña c¸c chøng kho¸n nµy th­êng æn ®Þnh, song víi thêi gian dµi vµ ®ßi hái ph¶i cã sù c©n nh¾c tÝnh to¸n kü l­ìng ®Ó tr¸nh nh÷ng rñi ro. 3. Lµ trung gian tµi chÝnh Cung cÊp c¸c tiÖn Ých cho kh¸ch hµng lu«n lµ môc tiªu cña mçi Ng©n hµng, b¾t ®Çu tõ viÖc gi÷ hé tiÒn ngµy nay c¸c dÞch vô ®· ph¸t triÓn v­ît bËc c¶ vÒ sè l­îng, chÊt l­îng, ®¸p øng tèt h¬n cho kh¸ch hµng. 3.1 Mua b¸n ngo¹i tÖ: §©y lµ mét trong nh÷ng lo¹i dÞch vô ®Çu tiªn ®­îc thùc hiÖn, mét Ng©n hµng ®øng ra mua b¸n mét lo¹i tiÒn nµy lÊy mét lo¹i tiÒn kh¸c vµ h­ëng phÝ dÞch vô. Víi mét thÕ giíi ®ang ph¸t triÓn ngµy cµng nhiÒu h¬n vÒ ngo¹i th­¬ng th× yªu cÇu trao ®æi, mua b¸n ngo¹i tÖ t¨ng ®ßi hái Ng©n hµng ph¶i chó träng thÝch hîp. Nh­ng ®©y lµ lo¹i ho¹t ®éng cã møc ®é rñi ro cao vµ yªu cÇu tr×nh ®é chuyªn m«n cao, do vËy chØ c¸c Ng©n hµng lín míi cã kh¶ n¨ng ®Ó thùc hiÖn. 10
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tr­êng §HKTQD Hµ Néi Khoa Ng©n hµng-Tµi chÝnh 3.2 Cung cÊp c¸c dÞch vô ñy th¸c vµ t­ vÊn: Do ho¹t ®éng trong lÜnhvùc tµi chÝnh c¸c ng©n hµng cã rÊt nhiÒu chuyªn gia vÒ qu¶n lý tµi chÝnh nªn ®· cã nhiÒu c¸ nh©n vµ doanh nghiÖp nhê Ng©n hµng qu¶n lý tµi s¶n vµ qu¶n lý ho¹t ®éng tµi chÝnh hé m×nh. DÞch vô ñy th¸c ph¸t triÓn rÊt cao: DÞch vô ñy th¸c vay hé, ñy th¸c vay hé, ñy th¸c ®Çu t­... Ng©n hµng cßn s½n sµng t­ vÊn vÒ ®Çu t­, qu¶n lý tµi chÝnh, thµnh lËp, mua b¸n, s¸p lËp doanh nghiÖp... ®Ó nh»m gi¶m rñi ro cho kh¸ch hµng. 3.3. Cho thuª thiÕt bÞ trung vµ dµi h¹n DÞch vô cña Ng©n hµng ®­îc më réng h¬n n÷a, Ng©n hµng cho kh¸ch hµng thuª c¸c m¸y mãc, thiÕt bÞ cÇn thiÕt th«ng qua hîp ®ång thuª mua. §©y lµ mét lo¹i h×nh kinh doanh míi cña Ng©n hµng trong ®ã Ng©n hµng mua thiÕt bÞ råi cho thuª. Do ®ã cho thuª cña Ng©n hµng còng cã nhiÒu ®iÓm gièng víi cho vay nªn d­îc xÕp vµo tÝn dông trung vµ dµi nh­ng cã ­u ®iÓm lµ nÕu sau thêi h¹n thuª kh¸ch hµng cã thÓ thuª tiÕp hoÆc mua l¹i víi gi¸ ­u ®·i, nªn hiÖn nay dÞch vô nµy ®ang ®­îc më réng. 3.4. Cung cÊp c¸c tµi kho¶n giao dÞch vµ thùc hiÖn thanh to¸n Ngµy nay ngoµi viÖc göi tiÒn vµo ng©n hµng, c¸c doanh nh©n cßn ph¶i thùc hiÖn viÖc chi tr¶ cho kh¸ch hµng cña hä vµ nÕu thanh to¸n trùc tiÕp sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n vµ tæn thÊt nhiÒu h¬n. H×nh thøc thanh to¸n qua Ng©n hµng ®· më ®Çu cho viÖc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. DÞch vô nµy cã rÊt nhiÒu tiÖn Ých: an toµn, nhanh chãng, chÝnh x¸c, gi¶m chi phÝ... ®· gãp phÇn rót ng¾n thêi gian kinh doanh vµ cµng khuyÕn kÝch hä göi tiÒn vµo Ng©n hµng ®Ó nhê ng©n hµng thanh to¸n hé. Tõ ®ã h×nh thµnh nªn mét dÞch vô míi rÊt quan träng: tµi kho¶n tiÒn göi giao dÞch, ®©y còng ®­îc xem lµ mét trong nh÷ng b­íc quan träng nhÊt cña c«ng nghÖ Ng©n hµng. Cïng víi sù bïng næ cña c«ng nghÖ th«ng tin, h×nh thøc thanh to¸n liªn Ng©n hµng ®· ph¸t triÓn lªn mét bËc cao vµ th«ng dông h¬n vµ còng cã nhiÒu thÓ thøc thanh to¸n míi xuÊt hiÖn: ñy nhiÖm chi, nhê thu, thanh to¸n b»ng thÎ... 3.5 DÞch vô m«i giíi ®Çu t­ chøng kho¸n ThÞ tr­êng chømg kho¸n lµ h×nh thøc ph¸t triÓn cao cña thÞ tr­êng tµi chÝnh, tham gia vµo ®ã ®ßi hái ng­êi ®Çu t­ ph¶i cã tr×nh ®é chuyªn m«n vµ ph¶i dù tÝnh ®­îc nh÷ng rñi ro th­êng rÊt cao cña chøng kho¸n. §ßi hái 11
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tr­êng §HKTQD Hµ Néi Khoa Ng©n hµng-Tµi chÝnh kh«ng ph¶i ai còng cã vµ ai còng ®¸p øng ®ñ, vËy nªn c¸c Ng©n hµng trong qu¸ tr×nh phÊn ®Êu ®Ó cung cÊp ®ñ c¸c dÞch vô tµi chÝnh ®Ó tháa m·n mäi nhu cÇu cña kh¸ch hµng ®· b¾t ®Çu b¸n c¸c dÞch vô m«i giíi chøng kho¸n. 3.6 DÞch vô b¶o hiÓm, b¶o l·nh: Do Ng©n hµng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n cho mét kh¸ch hµng lµ rÊt lín vµ l¹i n¾m gi÷ tiÒn göi cña kh¸ch hµng nªn rÊt cã uy tÝn trong viÖc b¶o l·nh cho kh¸ch hµng. GÇn ®©y, nghiÖp vô b¶o l·nh cña Ng©n hµng ngµy cµng ®a d¹ng vµ ph¸t triÓn m¹nh, Ng©n hµng th­êng b¶o l·nh ®Ó kh¸ch hµng cã thÓ mua chÞu hµng hãa, thiÕt bÞ, ph¸t hµnh chøng kho¸n, vay tÝn dông... Còng tõ sù uy tÝn mµ tõ l©u nay Ng©n hµng ®· b¸n b¶o hiÓm cho kh¸ch hµng, ®iÒu ®ã ®¶m b¶o viÖc hoµn tr¶ nÕu kh¸ch hµng gÆp rñi ro. Th­êng th× Ng©n hµng hay kÕt hîp víi h×nh thøc tiÕt kiÖm (nh©n thä) ®Ó ®¶m b¶o cho kh¸ch hµng c¸c h×nh thøc tiÕt kiÖm b×nh th­êng. 3.7 Qu¶n lý ng©n quü: C¸c c¸ nh©n vµ doanh nghiÖp ®Ó ®¶m b¶o møc lîi nhuËn vµ ®é an toµn cao nhÊt cã thÓ cña m×nh do vËy hä ®· nhê c¸c Ng©n hµng gi÷ hé tiÒn vµ do cã kinh nghiÖm l©u n¨m trong viÖc qu¶n lý ng©n quü vµ kh¶ n¨ng trong viÖc thu ng©n s¸ch nªn nhiÒu Ng©n hµng ®· cung cÊp dÞch vô qu¶n lý ng©n quü. Trong ®ã, ng©n hµng sÏ qu¶n lý viÖc thu chi cho mét c«ng ty kinh doanh vµ tiÕn hµnh ®Çu t­ phÇn thÆng d­ t¹m thêi cña c¸c doanh nghiÖp vµo c¸c chøng kho¸n sinh lêi vµ tÝn dông ng¾n h¹n ®Ó thu lîi nhuËn cho c«ng ty. 3.8 Tµi trî c¸c ho¹t ®éng cña chÝnh phñ Víi kh¶ n¨ng tÝch tô vµ tËp trung mét khèi l­îng lín tiÒn vèn cña c¸c ng©n hµng vµ do nhu cÇu chi tiªu lín vµ cÊp b¸ch, trong khi thu kh«ng ®ñ cña chÝnh phñ nªn chÝnh phñ c¸c n­íc ®Òu lu«n muèn tiÕp cËn víi c¸c kho¶n cho vay cña ng©n hµng. Ngµy nay, v× chÝnh phñ cã quyÒn cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng vµ thùc hiÖn kiÓm so¸t Ng©n hµng nªn khi ®ã c¸c ng©n hµng ph¶i cam kÕt thùc hiÖn ë mét møc ®é nµo ®ã cho nh÷ng chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ vµ tµi trî cho chÝnh phñ (mua tr¸i phiÕu chÝnh phñ víi mét tû lÖ nhÊt ®Þnh hoÆc cho vay ­u ®·i cho c¸c doanh nghiÖp cña chÝnh phñ). Nh­ vËy, ngµy nay vèi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, c¸c Ng©n hµng ngµy cµng cung cÊp nhiÒu h¬n c¸c dÞch vô vÒ tµi chÝnh ®¸p øng cho nhu cÇu ®ang t¨ng cña 12
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tr­êng §HKTQD Hµ Néi Khoa Ng©n hµng-Tµi chÝnh kh¸ch hµng. NhiÒu lo¹i h×nh míi cã chÊt l­îng h¬n ®­îc cung cÊp ®· gióp ng©n hµng t¹o sù thuËn tiÖn trong giao dÞch, n©ng cao søc c¹nh tranh gi÷a c¸c Ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh kh¸c, t¨ng thu nhËp cho m×nh. III. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña Ng©n hµng. 1. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng sinh lêi trong ho¹t ®éng ng©n hµng: C¸c chØ tiªu quan träng nhÊt ®o l­êng kh¶ n¨ng sinh lêi cña ng©n hµng ®­îc sö dông hiÖn nay gåm : Tû lÖ thu nhËp trªn vèn chñ së h÷u ( ROE), lÖ thu nhËp trªn tæng tµi s¶n tû (ROA), tû lÖ thu nhËp l·i cËn biªn (NIM), tû lÖ thu nhËp ngoµi l·i cËn biªn, tû lÖ thu nhËp ho¹t ®éng cËn biªn… ROE = Error! ROA = Error! NIM = Error! Tû lÖ thu nhËp ngoµi l·i cËn biªn = Error! Tû lÖ thu nhËp ho¹t ®éng cËn biªn = Error! Gièng nh­ tÊt c¶ c¸c chØ sè tµi chÝnh kh¸c, mçi tû lÖ ®o l­êng kh¶ n¨ng sinh lêi ®­îc sö dông trong tõng tr­êng hîp kh¸c nhau vµ ph¶n ¸nh nh÷ng ý nghÜa kh«ng kh¸c nhau ®¸ng kÓ. ROA lµ mét th«ng sè chñ yÕu vÒ tÝnh hiÖu qu¶ qu¶n lý, nã chØ ra kh¶ n¨ng cña héi ®ång qu¶n trÞ ng©n hµng trong qu¸ tr×nh chuyÓn tµi s¶n cña ng©n hµng thµnh thu nhËp rßng. Ng­îc l¹i, ROE lµ mét chØ tiªu ®o l­êng tû lÖ thu nhËp cho c¸c cæ ®«ng cña ng©n hµng, nã thÓ hiÖn thu nhËp mµ c¸c cæ ®«ng nhËn ®­îc tõ viÖc ®Çu t­ vµo ng©n hµng . Tû lÖ thu nhËp ho¹t ®éng cËn biªn, tû lÖ thu nhËp l·i cËn biªn vµ tû lÖ thu nhËp ngoµi l·i cËn biªn lµ c¸c th­íc ®o tÝnh hiÖu qu¶ còng nh­ kh¶ n¨ng sinh lêi. Chóng chØ ra n¨ng lùc cña héi ®ång qu¶n trÞ vµ nh©n viªn nh©n hµng trong viÖc duy tr× sù t¨ng tr­ëng cña c¸c nguån thu (chñ yÕu lµ thu tõ c¸c kho¶n cho vay, ®Çu t­ vµ phÝ dÞch vô) so víi møc t¨ng cña chi phÝ (chñ yÕu lµ chi phÝ tr¶ l·i cho tiÒn göi, nh÷ng kho¶n vay trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ tiÒn l­¬ng nh©n viªn vµ phóc lîi). Tû lÖ thu nhËp l·i cËn biªn ®o l­êng møc 13
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tr­êng §HKTQD Hµ Néi Khoa Ng©n hµng-Tµi chÝnh chªnh lÖch gi÷a thu tõ l·i vµ chi phÝ tr¶ l·i mµ ng©n hµng cã thÓ ®¹t ®­îc th«ng qua ho¹t ®éng kiÓm so¸t chÆt chÏ tµi s¶n sinh lßi vµ theo ®uæic¸c nguån vèn cã chi phÝ thÊp nhÊt. Tr¸i l¹i, tû lÖ thu nhËp ngoµi l·i cËn biªn ®o l­êng møc chªnh lÖch gi÷a nguån thu ngoµi l·i, chñ yÕu lµ nguån thuphÝ tõ c¸c dÞch vô víi c¸c chi phÝ ngoµi l·i mµ ng©n hµng ph¶i chÞu (gåm tiÒn l­¬ng, chi phÝ söa ch÷a, b¶o hµnh thiÕt bÞ, vµ chi phÝ tæn thÊt tÝn dông). §èi vãi hÇu hÕt c¸c ng©n hµng, chªnh lÖch ngoµi l·i th­êng lµ ©m, chi phÝ ngoµi l·i nh×n chung v­ît qu¸ thu tõ phÝ, mÆc dï tû lÖ thu tõ phÝ trong tæng c¸c nguån thu cña ng©n hµng ®· t¨ng rÊt nhanh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Mét biÖn ph¸p ®o l­êng hiÖu qu¶ chØ tiªu thu nhËp truyÒn thèng kh¸c mµ c¸c nhµ qu¶n lý sö dông ®iÒu hµnh ng©n hµng lµ chªnh lÖch l·i suÊt b×nh qu©n ( hay chªnh lÖch l·i suÊt ®Çu vµo vµ ®Çu ra), ®­îc tÝnh nh­ sau : Chªnh lÖch; l·i suÊt b×nh qu©n = Error! - Error! ChØ tiªu nµy ®o l­êng hiÖu qu¶ ®èi vèi ho¹t ®éng trung gian cña ng©n hµng trong qu¸ tr×nh huy ®éng vèn vµ cho vay, ®ång thåi nã còng ®o l­êng c­êng ®é c¹nh tranh trong thÞ tr­êng cña ng©n hµng. Sù c¹nh tranh gay g¾t cã xu h­íng thu hÑp møc chªnh lÖch l·i suÊt b×nh qu©n. Mét th­íc ®o kh¶ n¨ng sinh lîi kh¸c lµ tû lÖ hiÖu suÊt sö dông tµi s¶n cè ®Þnh: Tû lÖ hiÖu suÊt; sö dông tµi s¶n cè ®Þnh = Error! = Error! + Error! Khi c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng tÝn dông gia t¨ng vµ c¸c kho¶n cho vay kÐm chÊt l­îng ngµy cµng nhiÒu th× mét sè lín c¸c ng©n hµng ®· chó träng vµo viÖc t¨ng nguån thu ngoµi l·i. Nh÷ng kho¶n phÝ nµy cñng cè tæng nguån thu, gióp t¨ng thu nhËp rßng cho cæ ®«ng cña ng©n hµng. Ngµy nay c¸c nhµ qu¶n lý ng©n hµng còng ®ang nç lùc h¹n chÕ tû träng tµi s¶n kh«ng sinh lêi (tiÒn mÆt, tµi s¶n cè ®Þnh vµ tµi s¶n v« h×nh) trong tæng tµi s¶n. Ngoµi nh÷ng chØ tiªu trªn cßn cã c¸c chØ tiªu kh¸cnh­: thu nhËp cËn biªn tr­íc nh÷ng giao dÞch ®Æc biÖt (NRST), tû lÖ tµi s¶n sinh lêi, tû lÖ sinh lêi ho¹t ®éng (NPM), tû lÖ hiÖu qu¶ s­ dông tµi s¶n (AU)… Mçi chØ tiªu ph¶n ¸nh mét khÝa c¹nh, c¸c nhµ qu¶n lý cã thÓ vËn dông trong nh÷ng tr­êng hîp riªng cho phï hîp. 14
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tr­êng §HKTQD Hµ Néi Khoa Ng©n hµng-Tµi chÝnh 2. Nhãm c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh rñi ro Nî cã vÊn ®Ò/d­ nî Nî qu¸ h¹n/D­ nî Nî qu¸ h¹n /vèn cña chñ Ng©n quü/Nguån ng¾n h¹n Tµi s¶n nh¹y c¶m/Nguån vèn nh¹y c¶m Nî/vèn cña chñ C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh rñi ro (rñi ro tÝn dông, rñi ro thanh kho¶n, rñi ro l·i suÊt…) bæ sung cho c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh sinh lêi nh»m ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ kÕt qu¶ kinh doanh cña ng©n hµng trong mét thêi kú. NÕu ng©n hµng theo ®uæi c¸c kho¶n ®Çu t­ m¹o hiÓm, cã thÓ tû lÖ sinh lêi hiÖn t¹i sÏ cao h¬n. Tuy nhiªn, nÕu tæn thÊt x¶y ra (th­êng qua mét thêi gian nhÊt ®Þnh), sinh lêi cña ng©n hµng sÏ gi¶m sót, thËm chÝ cã thÓ ng©n hµng sÏ bÞ ph¸ s¶n. Do vËy, thêi kú nµy rñi ro cao cã thÓ g©y ra tæn thÊt k× sau, lµm gi¶m kh¶ n¨ng sinh lêi k× sau. Tû lÖ Nî/Vèn cña chñ cµng cao, tû lÖ sinh lêi ROE cµng lín, song kh¶ n¨ng chèng ®ì víi ng÷ng tæn thÊt cña ng©n hµng cµng kÐm. Tû lÖ Tµi s¶n nh¹y c¶m/Nguån vèn nh¹y c¶m ph¶n ¸nh rñi ro l·i suÊt khi l·i sÊt thay ®æi theo h­íng bÊt lîi cho ng©n hµng.Tuy nhiªn, khi l·i suÊt thay ®æi theo h­íng cã lîi hoÆc kh«ng thay ®æi, thu nhËp cña ng©n hµng sÏ gia t¨ng. 3. C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh chÊt l­îng tÝn dông §iÓn h×nh cña ho¹t ®éng trong ng©n hµng lµ ho¹t ®éng tÝn dông, chÊt l­îng tÝn dông chÞu ¶nh h­ëng cña nhiÒu nh©n tè kh¸c nhau vµ lµ mét chØ tiªu tæng hîp ph¶n ¸nh møc ®é thÝch nghi cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i víi sù thay ®æi cña m«i tr­êng bªn ngoµi, nã thÓ hiÖn søc m¹nh cña mét ng©n hµng trong qu¸ tr×nh c¹nh tranh ®Ó tån t¹i. ChÊt l­îng tÝn dông ®­îc ®¸nh gi¸ theo mét sè chØ tiªu c¬ b¶n, võa cã chØ tiªu mang tÝnh ®Þnh tÝnh l¹i võa cã chØ tiªu mang tÝnh ®Þnh l­îng. Nh­ng hiÖn nay ë n­íc ta viÖc qui ®Þnh tiªu chuÈn cho c¸c chØ tiªu ®Þnh tÝnh rÊt khã do nã chØ mang tÝnh t­¬ng ®èi. V× vËy, nÕu xÐt vÒ b¶n chÊt vµ yªu cÇu ®èi víi mét ng©n hµng tr­íc m¾t cÇn quy ®Þnh hÖ thèng chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt l­îng tÝn dông cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i theo c¸c chØ tiªu sau : 15
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tr­êng §HKTQD Hµ Néi Khoa Ng©n hµng-Tµi chÝnh 3.1. Tû lÖ nî qu¸ h¹n: Tû lÖ nî qu¸ h¹n lµ tû lÖ phÇn tr¨m gi÷a nî qu¸ h¹n vµ tæng d­ nî cña ng©n hµng th­¬ng m¹i ë mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh, th­êng lµ cuèi th¸ng, cuèi quý, cuèi n¨m. XÐt vÒ mÆt b¶n chÊt, tÝn dông lµ sù hoµn tr¶, do ®ã tÝnh an toµn (kh¶ n¨ng hoµn tr¶ cña ng­êi vay) lµ yÕu tè quan träng bËc nhÊt ®Ó cÊu thµnh chÊt l­îng tÝn dông. Khi mét kho¶n vay kh«ng ®­îc hoµn tr¶ ®óng hÑn nh­ ®· cam kÕt mµ kh«ng cã lý do chÝnh ®¸ng th× nã ®· vi ph¹m nguyªn t¾c tÝn dông quan träng nhÊt cña ng©n hµng vµ nã bÞ chuyÓn sang nî qu¸ h¹n víi l·i suÊt cao h¬n l·i suÊt b×nh th­êng (1,5 lÇn). Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh lµ kh¸ch quan, do ®ã nî qu¸ h¹n cña ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ tÊt yÕu. Song, nÕu mét ng©n hµng th­¬ng m¹i cã nhiÒu kho¶n nî qu¸ h¹n sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n trong kinh doanh v× sÏ cã nguy c¬ mÊt vèn, mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ gi¶m thu nhËp. Ng©n hµng th­¬ng m¹i nµo cã tû lÖ nî qu¸ h¹n cao sÏ bÞ ®¸nh gi¸ lµ cã chÊt l­îng tÝn dông thÊp. §©y lµ chØ tiªu hiÖn nay th­êng ®­îc sö dông khi ph©n tÝch ®¸nh gi¸ chÊt l­îng tÝn dông cña ng©n hµng th­¬ng m¹i . 3.2. C¬ cÊu vèn ®Çu t­: Mét trong c¸c chØ tiªu khi xem xÐt vµ ®¸nh gi¸ chÊt l­îng tÝn dông cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ chØ tiªu c¬ cÊu vèn ®Çu t­. ViÖc ph©n tÝch c¬ cÊu vèn ®Çu t­ chÝnh lµ viÖc xem xÐt ®¸nh gi¸ tû träng cho vay ®· phï hîp víi kh¶ n¨ng ®¸p øng cña b¶n th©n ng©n hµng còng nh­ ®ßi hái vÒ vèn cña nÒn kinh tÕ ch­a. Trªn c¬ së ®ã, c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i cã thÓ quyÕt ®Þnh quy m«, tû träng ®Çu t­ vµo c¸c lÜnh vùc mét c¸ch hîp lý ®Ó võa b¶o ®¶m an toµn vèn cho vay võa cã thÓ thu lîi nhuËn cao nhÊt. 3.3. Tû lÖ thanh to¸n nî do b¸n tµi s¶n cña ng­êi vay. NÕu xÐt vÒ b¶n chÊt tÝn dông, th× nguån tr¶ nî cho ng©n hµng cña ng­êi vay vÒ nguyªn t¾c lµ ®­îc trÝch ra tõ phÇn thu nhËp do ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña kh¸ch hµng. Tuy vËy, cã nhiÒu tr­êng hîp do sö dông vèn kÐm hiÖu qu¶, bÞ mÊt vèn (s¶n xuÊt kinh doanh thua lç, ph¸ s¶n...) nªn ng­êi vay ph¶i b¸n tµi s¶n (cã thÓ tù nguyÖn hoÆc b¾t buéc) ®Ó tr¶ nî ng©n hµng. Sè tiÒn b¸n tµi s¶n cã thÓ ®ñ ®Ó tr¶ nî, nh­ng còng cã thÓ chØ tr¶ ®­îc 16
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tr­êng §HKTQD Hµ Néi Khoa Ng©n hµng-Tµi chÝnh mét phÇn nî vay, song trong tr­êng hîp nµo th× vÉn cã thÓ ®¸nh gi¸ lµ chÊt l­îng tÝn dông thÊp. C«ng thøc tÝnh tû lÖ nµy cã thÓ ®­îc x¸c nh­ sau: Tû lÖ thanh to¸n do; b¸n tµi s¶n cña ng­êi vay = Error! x 100% Tû lÖ nµy ®­îc c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i tÝnh theo ®Þnh kú ( th¸ng, quý, n¨m) sè thu nî do b¸n tµi s¶n cã thÓ thèng kª theo b¸o c¸o cña tÝn dông. 3.4. ChØ tiªu vßng quay vèn tÝn dông. §©y lµ mét chØ tiªu th­êng ®­îc c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i tÝnh to¸n hµng n¨m ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng tæ chøc qu¶n lý vèn tÝn dông vµ chÊt l­îng tÝn dông trong viÖc ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng, gi¶i quyÕt hîp lý gi÷a ba lîi Ých: Nhµ n­íc, kh¸ch hµng vµ ng©n hµng. C«ng thøc tÝnh vßng quay vèn tÝn dông ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: Vßng quay cña vèn tÝn dông = Error! HÖ sè nµy ph¶n ¸nh sè vßng chu chuyÓn cña vèn tÝn dông (th­êng lµ mét n¨m). HÖ sè nµy cµng t¨ng ph¶n ¸nh t×nh h×nh tæ chøc qu¶n lý vèn tÝn dông cµng tèt, chÊt l­îng tÝn dông cµng cao. 3.5. Ph©n lo¹i tµi s¶n “Cã”. Trong thùc tÕ, viÖc xem xÐt ph©n lo¹i tµi s¶n “Cã” th­êng ®­îc c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i rÊt chó ý quan t©m. Tµi s¶n “Cã”cña ng©n hµng lµ kÕt qu¶ cña viÖc sö dông vèn cña ng©n hµng ®ã, nh÷ng tµi s¶n “Cã” ®em l¹i thu nhËp, tøc lµ tµi s¶n thu ®­îc l·i, gióp cho ng©n hµng t¹o lîi nhuËn. VÒ c¬ cÊu tµi s¶n “Cã” gåm mét sè lo¹i tµi s¶n sau: tiÒn mÆt, tiÒn göi ë ng©n hµng kh¸c, c¸c chøng kho¸n, tiÒn cho vay, nh÷ng tµi s¶n kh¸c... Môc ®Ých cña viÖc qu¶n lý tµi s¶n “Cã” cña ng©n hµng lµ nh»m ®Ó lµm cùc ®¹i lîi nhuËn cña m×nh, mét ng©n hµng ph¶i t×m kiÕm nh÷ng lîi tøc cao nhÊt cã thÓ cã cña vèn cho vay vµ cña chøng kho¸n. §ång thêi gi¶m ®Õn tèi thiÓu rñi ro vµ chuÈn bÞ ®Çy ®ñ cho tr¹ng th¸i “láng” b»ng c¸ch n¾m gi÷ c¸c tµi s¶n “láng”. Ngoµi c¸c chØ tiªu trªn, ng©n hµng Nhµ n­íc cßn cã thÓ th«ng qua c¸c v¨n b¶n nghiÖp vô ®Ó quy ®Þnh c¸c chØ tiªu cã tÝnh b¾t buéc ®èi víi c¸c 17
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tr­êng §HKTQD Hµ Néi Khoa Ng©n hµng-Tµi chÝnh ng©n hµng th­¬ng m¹i nh­: thñ tôc, hå s¬ cho vay, thêi gian tèi ®a ®Ó ra quyÕt ®Þnh ®èi víi mét kho¶n vay... Ho¹t ®éng kh¸c cña ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ huy ®éng vèn, chÊt l­îng cña nguån vèn cã thÓ ®­îc ®¸nh gi¸ qua c¸c chØ tiªu: qui m«, c¬ cÊu cña nguån vèn, møc ®é æn ®Þnh... C¨n cø vµo c¸c chØ tiªu trªn, hµng quý, n¨m c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cã thÓ tù ph©n tÝch ®¸nh gi¸ ®Ó x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña m×nh. Qua ®ã, Ng©n hµng trung ­¬ng còng cã c¬ së ®Ó chØ ®¹o Ng©n hµng th­¬ng m¹i n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng trong tõng kh©u, tõng mÆt nghiÖp vô hoÆc cã c¸c biÖn ph¸p b¾t buéc cô thÓ ®èi víi tõng Ng©n hµng th­¬ng m¹i. 18
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tr­êng §HKTQD Hµ Néi Khoa Ng©n hµng-Tµi chÝnh Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ë ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû 21. 1. T×nh h×nh kinh tÕ x· héi cña ViÖt Nam: Nh÷ng n¨m ®Çu cña thÕ kû 21 ®· ®¸nh dÊu b»ng nhiÒu sù kiÖn lín trªn thÕ giíi, qu¸ tr×nh suy tho¸i toµn cÇu hiÖn ®ang ë møc xÊu trong hai thËp kû trë l¹i ®©y. T¨ng tr­ëng thÊp, trong ®ã t¨ng tr­ëng th­¬ng m¹i thÕ giíi còng gi¶m sót nghiªm träng, ®Çu t­ quèc tÕ chØ ®¹t 760 tû §«- la (2001) gi¶m 40% so víi n¨m 2000. T×nh h×nh thÕ giíi víi nh÷ng diÔn biÕn bÊt lîi ®· cã ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi môc tiªu t¨ng tr­ëng cña ViÖt nam. Nh÷ng ¶nh h­ëng nµy ®· phÇn nµo ®­îc gi¶m thiÓu nhê sù æn ®Þnh vÒ kinh tÕ vÜ m« vµ nh÷ng chÝnh s¸ch ®æi míi c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­, vµo n¨m 2001 møc t¨ng tr­ëng ®· lµ 6,8%, chØ sau Trung Quèc, l¹m ph¸t ë møc 0,8% lµ mét sù c¶i thiÖn ®¸ng kÓ. Sù t¨ng tr­ëng nhanh vµ lín trong ®Çu t­ cña khu vùc t­ nh©n do m«i tr­êng kinh doanh ®­îc c¶i thiÖn tiÕp tôc lµ ®éng lùc t¨ng tr­ëng kinh tÕ. S¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp ®Òu cã tèc ®é t¨ng cao (14,2%) ®¹t 228,182 tû vµ 145,406 tû t­¬ng øng, c¸n c©n thanh to¸n vÉn duy tr× ë møc thuËn lîi. Bªn c¹nh ®ã c¬ cÊu kinh tÕ còng cã sù chuyÓn dÞch theo h­íng tÝch cùc, tû träng c«ng nghiÖp t¨ng trong khi n«ng- l©m nghiÖp, thñy s¶n gi¶m, khu vùc dÞch vô cã tèc ®é t¨ng thÊp h¬n tèc ®é chung nªn tû träng cã phÇn gi¶m sót. Trong GDP, tû träng n«ng, l©m vµ thñy s¶n, c«ng nghiÖp x©y dùng, dÞch vô t­¬ng øng lµ 23%, 38%, 39%, c«ng nghiÖp chÕ biÕn chiÕm 20%. §©y lµ mét trong nh÷ng th­íc ®o quan träng cña møc ®é C«ng nghiÖp hãa ë ViÖt nam. Nh÷ng thay ®æi vÒ thuÕ thu nhËp c¸ nh©n, l·i suÊt trÇn... ®· gióp c¸c Ng©n hµng l«i kÐo ®­îc rÊt nhiÒu c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ dù ¸n ®Çu t­ míi, më réng dù ¸n hiÖn hµnh nªn ®· huy ®éng ®­îc nguån vèn lín h¬n tr­íc nhiÒu (n¨m 2001 lµ 3 tû §«-la t¨ng 26% so víi n¨m 2000). HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt- Mü ®ù¬c ký ngµy 13/7/2000 thùc sù ®¸nh dÊu mét b­íc chuyÓn biÕn míi trong quan hÖ gi÷a hai n­íc, høa hÑn nhiÒu c¬ héi còng nh­ th¸ch thøc lín cho ViÖt nam. Nã võa më ra mét thÞ tr­êng hµng hãa còng nh­ thÞ tr­êng vèn réng lín ®Çy tiÒm n¨ng nh­ng ®ång thêi còng buéc 19
nguon tai.lieu . vn