- Trang Chủ
- Kinh tế - Thương mại
- Đề tài: Cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nước là giải pháp cơ bản để đổi mới hoạt động của các doanh nghiệp Nhà nước hiện nay
Xem mẫu
- TIỂU LUẬN
Đề tài :“ Cổ phần hoá doanh nghiệp trong quá
trình chuyển đổi nền kinh tế”
.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
®Ò c¬ng Kinh tÕ chÝnh trÞ
§Ò tµi : Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ
Më ®Çu : ®Æt vÊn ®Ò vÒ tÝnh tÊt yÕu cña vÊn ®Ò cæ phÇn ho¸ :
+ §ßi hái cña lÝ luËn
+ §ßi hái cña thùc tiÔn
+ C¨n cø vµo chñ tr¬ng ®êng lèi vµ chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ níc
Néi dung:
I. Chñ lÝ luËn cña nghÜa Marx-Lenin vÒ së h÷u vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ
1 B¶n chÊt cña së h÷u
2 Vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ Nhµ níc
2.1 B¶n chÊt cña thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ níc
2.2 §Æc ®iÓm vai trß cña kinh tÕ Nhµ níc :
.VÒ së h÷u
.VÒ c¸c ngµnh kinh tÕ mòi nhän
.VÒ híng ph¸t triÓn
II. Doanh nghiÖp Nhµ Níc thùc tr¹ng vµ vÊn ®Ò ®Æt ra
1 Vai trß cña doanh nghiÖp Nhµ níc trong nÒn kinh tÕ níc ta hiÖn nay
2 Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña hÖ thèng doanh nghiÖp Nhµ níc
2.1 Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc
2.2 Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng trªn
2.3 Nh÷ng víng m¾c cÇn gi¶i quyÕt
III. Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc lµ gi¶i ph¸p c¬ b¶n ®Ó ®æi míi
ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc hiÖn nay
1. C¸c quan ®iÓm vÒ cæ phÇn ho¸ cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam
2 T×nh tr¹ng cæ phÇn ho¸ ë ViÖt Nam hiÖn nay
2.1 B¶n chÊt cña cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc
2.2 Qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc ë ViÖt Nam
2.3 Nh÷ng gi¶i ph¸p thóc ®Èy qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc
KÕt luËn :
Rót ra kÕt qu¶ chñ yÕu cña ®Ò ¸n ®· ®Ò cËp vµ kiÕn nghÞ cña c¸ nh©n vÒ vÊn ®Ò
cæ phÇn ho¸.
1
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
më ®Çu
Kinh tÕ Nhµ níc mµ thµnh phÇn chñ yÕu lµ c¸c doanh nghiÖp Nhµ
níc(DNNN) ®ang ®ãng mét vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ quèc d©n hiÖn
nay .Nhng bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu vµ ®ãng gãp to lín cña c¸c DNNN
trong suèt qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ níc ta th× hiÖn nay c¸c DNNN
®ang ph¶i ®èi ®Çu víi nhiÒu khã kh¨n thö th¸ch nh: t×nh tr¹ng lµm ¨n thua
lç, c«ng nghÖ l¹c hËu ,søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng kÐm ,yÕu kÐm trong qu¶n
lý tµi s¶n còng nh nh©n lùc ....Th× mét yªu cÇu cÊp thiÕt ®Æt ra lµ lµm sao ph¶i
n¨ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ cña c¸c DNNN mµ vÉn gi÷ v÷ng vai trß chñ ®¹o cña
DNNN trong nÒn kinh tÕ quèc d©n .
Mét gi¶i ph¸p ®óng ®¾n ®a ra tõ ®Çu nh÷ng n¨m 90 cña thÕ kû20,dùa
trªn quan ®iÓm cña chñ nghÜa Mac-Lªnin còng nh quan ®iÓm cña §¶ng vµ
ChÝnh phñ ta chÝnh lµ cæ phÇn ho¸ c¸c DNNN .Trong nghÞ quyÕt Héi nghÞ
trung ¬ng §¶ng lÇn thø 2 kho¸ VII(11-1991)nªu râ :”ChuyÓn mét sè doanh
nghiÖp quèc doanh cã ®iÒu kiÖn thµnh c«ng ty cæ phÇn vµ thµnh lËp mét sè
c«ng ty quèc doanh cæ phÇn míi, ph¶i lµm thÝ ®iÓm chØ ®¹o chÆt chÏ ,rót kinh
nghiÖm chu ®¸o tríc khi më réng ph¹m vi thÝch hîp “.B¾t ®Çu thùc hiÖn cæ
phÇn hãa DNNN tõ n¨m 1992 sau h¬n 10 n¨m thùc hiÖn th× qu¸ tr×nh cæ phÇn
ho¸ DNNN ®· thu ®îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ nhng còng kh«ng Ýt víng
m¾c cÇn nh÷ng biÖn ph¸p kh¾c phôc kÞp thêi ®Ó tiÕp tôc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh
cæ phÇn hãa ë níc .
2
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
néi dung
! Doanh nghiÖp Nhµ níc thùc tr¹ng vµ vÊn ®Ò ®Æt ra :
1. Vai trß cña doanh nghiÖp Nhµ níc trong nÒn kinh tÕ níc ta hiÖn nay
Doanh nghiÖp nh ®· nãi ë trªn chØ lµ mét bé phËn cña kinh tÕ Nhµ níc
nhng l¹i lµ bé phËn chÝnh yÕu ,lµ ph¬ng tiÖn ,c«ng cô lùc lîng ®i ®Çu më
®êng cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ .
C¸c doanh nghiÖp Nhµ níc võa lµ chñ thÓ tham gia kinh doanh ,lµ lùc
lîng trùc tiÕp t¹o c¬ së vËt chÊt cho x· héi ,võa lµ lùc lîng nßng cèt ®Ó Nhµ
níc dÉn d¾t më ®êng cho cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cïng ph¸t triÓn .Nh
vËy ®©y lµ hÖ thèng c¸c doanh nghiÖp do Nhµ níc thµnh lËp vµ lµm chñ së
h÷u võa lµ nh÷ng ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ ®éc lËp võa lµ lùc lîng kinh tÕ vÜ m«
cña Nhµ níc .Lµ chñ thÓ kinh tÕ .c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc ph¶i ho¹t hiÖu
qu¶ ®Ó ®ãng gãp tÝch cùc cho ng©n s¸ch Nhµ níc,®¶m b¶o gia t¨ng nguån lùc
kinh tÕ mµ Nhµ níc ®· ®Çu t cho c¸c doanh nghiÖp nµy .Lµ lùc lîng kinh
tÕ vÜ m« c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc ph¶i gãp phÇn t¹o ra m«i trêng ,tiÒn ®Ò
thuËn lîi cho s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c ,l«i
cuèn c¸cdoanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c vµo quÜ ®¹o ®i lªn
chñ nghÜa x· héi .Vi ph¹m hai chøc n¨ng trªn hÖ thèng doanh nghiÖp Nhµ
níc ch¼ng nh÷ng kh«ng gãp phÇn thóc ®Èy kinh tÕ Nhµ níc t¨ng trëng mµ
cßn lµm suy yÕu lùc lîng kinh tÕ lµm gi¶m vai trß qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ
níc .
Vai trß cña doanh nghiÖp Nhµ níc g¾n víi viÖc tham gia vµo ho¹t ®éng
kinh tÕ cña Nhµ níc .Vai trß nµy thÓ hiÖn trªn ba khÝa c¹nh :kinh tÕ ,chÝnh trÞ
,x· héi .Néi dung ba vai trß nµy ®îc thÓ hiÖn nh sau :
- Lµ c«ng cô chñ yÕu t¹o ra søc m¹nh vËt chÊt ®Ó Nhµ níc gi÷ v÷ng sù æn
®Þnh x· héi ®iÒu tiÕt vµ híng dÉn nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo ®Þnh híng x·
héi chñ nghÜa
3
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
- Më ®êng ,hç trî c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ph¸t triÓn ,thóc ®Èy sù t¨ng
trëng vµ ph¸t triÓn nhanh cña toµn bé nÒn kinh tÕ .
- §¶m nhËn c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng cã tÝnh chiÕn lîc ®èi víi sù ph¸t triÓn
kinh tÕ x· héi .Cung øng c¸c hµng ho¸ vµ dÞch vô thiÕt yÕu ,nhÊt lµ trong lÜnh
vùc kÕt cÊu h¹ tÇng( giao th«ng , thuû lîi ,®iÖn níc ,th«ng tin liªn l¹c,v.v..),
x· héi ( gi¸o dôc ,y tÕ ,v.v..) vµ an ninh ,quèc phßng .
- Lµ lùc lîng xung kÝch t¹o ra sù thay ®æi c¬ cÊu kinh tÕ ,thóc ®Èy nhanh
viÖc øng dông tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ nh»m thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸
hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc .
- Lµ lùc lîng ®èi träng trong c¹nh tranh trªn thÞ trêng trong vµ ngoµi
níc ,chèng sù phô thuéc vµo níc ngoµi vÒ kinh tÕ trong ®iÒu kiÖn më cña
héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi .
2. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña hÖ thèng doanh nghiÖp Nhµ níc
2.1 Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc :
2.1.1 Nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®îc:
C¸c doanh nghiÖp Nhµ níc (DNNN) ë níc ta ®· cã lÞch sö h¬n 50
n¨m ph¸t triÓn vµ cã nh÷ng ®ãng gãp to lín vµo sù nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÖ
tæ quèc trong c¸c giai ®o¹n lÞch sö .Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y thùc hiÖn
®êng lèi ®æi míi cña §¶ng c¸c DNNN ®· kh«ng ngõng ®æi míi ,s¾p xÕp tæ
chøc l¹i .Sè doanh nghiÖp ®· gi¶m ®i nhiÒu ,tõ h¬n 12 000 doanh nghiÖp nay
chØ cßn h¬n 5 000 doanh nghiÖp nhng vÉn lµ mét lùc lîng kinh tÕ m¹nh ë
níc ta hiÖn nay :n¨m 1999 c¸c DNNN lµm ra 40,2% GDP trªn 50% gi¸ trÞ
xuÊt khÈu,®ãng gãp 39,25% tæng nép ng©n s¸ch Nhµ níc.
Tõ ®Çu thËp niªn 90 §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· thùc thi nhiÒu biÖn ph¸p
®æi míi c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®Ó doanh nghiÖp tù chñ trong c¬ chÕ thÞ trêng .Tõ
n¨m 1991 tíi nay ChÝnh phñ ®· thùc hiÖn ba ®ît s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp Nhµ
níc. §ît thø nhÊt (1990-1993), ®ît thø hai (1994-1997), ®ît thø ba (1998-
nay) trong ®ã thùc hiÖn viÖc s¸p nhËp, gi¶i thÓ ,ph¸ s¶n doanh nghiÖp Nhµ
níc yÕu kÐm thua lç kÐo dµi ®Ó khu vùc Nhµ níc cã c¬ cÊu vµ qui m« hîp
4
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
lý .KÕt qu¶ 3 ®ît s¾p xÕp ®æi míi nãi trªn lµ tÝch cùc ,hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña
doanh nghiÖp Nhµ níc ®îc t¨ng lªn vµ kh«ng g©y hËu qu¶ xÊu cho x· héi
.Sè doanh nghiÖp gi¶m 55% vÒ sè lîng chñ yÕu lµ doanh nghiÖp nhá do ®Þa
ph¬ng qu¶n lý. C¬ cÊu doanh nghiÖp hîp lý h¬n cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn qu¸
tr×nh tÝch tô vµ tËp trung vèn ,h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thªm mét sè doanh
nghiÖp míi cã c«ng nghÖ vµ tr×nh ®é cao h¬n ,cã søc c¹nh tranh tèt h¬n .Sè
doanh nghiÖp cã vèn tõ 1 tû ®ång trë xuèng ®· gi¶m tõ gÇn 50%( n¨m 1994)
xuèng cßn 18,2% (n¨m 2000) ;sè doanh nghiÖp cã vèn trªn 10 tû t¨ng tõ 10%
lªn 25%; vèn b×nh qu©n cña mét doanh nghiÖp t¨ng tõ 3,3 tû ®ång lªn 22 tû
®ång. Qua s¾p xÕp l¹i khu vùc doanh nghiÖp Nhµ níc ph¸t triÓn c¬ b¶n t¬ng
®èi æn ®Þnh vµ gãp phÇn quan träng cho nguån thu ng©n s¸ch Nhµ níc .
Thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh sè 90/TTg,91/TTg cña Thñ tíng ChÝnh phñ vµ nghÞ
®Þnh sè39/CP ban hµnh §iÒu lÖ mÉu vµ ho¹t ®éng cña tæng c«ng ty Nhµ níc,
theo luËt doanh nghiÖp Nhµ níc ®Ó n¨ng cao hiÖu qu¶ vµ nhu cÇu tËp trung
ph¸t triÓn doanh nghiÖp vµo mét sè ngµnh träng ®iÓm ,then chèt trªn c¬ së s¾p
xÕp l¹i 250 liªn hiÖp xÝ nghiÖp vµ tæng c«ng .Sau nhiÒu lÇn s¸p nhËp vµ
chuyÓn ®æi ®Õn nay cã 17 tæng c«ng ty 91 vµ 77 tæng c«ng ty 90 ®ang ho¹t
®éng tËp trung vµo c¸c ngµnh then chèt cña nÒn kinh tÕ .C¸c tæng c«ng ty Nhµ
níc cã 1 605 c«ng ty thµnh viªn chiÕm 28,4% tæng sè doanh nghiÖp Nhµ
níc, 65% vèn Nhµ nø¬c ,61%lao ®éng .KÕt qu¶ lµ :
- C¸c tæng c«ng ty ®· chi phèi ®îc c¸c ngµnh c¸c lÜnh vùc qu¶n lý then
chèt cña nÒn kinh tÕ. N¨m 2000 c¸c tæng c«ng ty ®· cung cÊp nÒn kinh tÕ
quèc d©n 98% s¶n lîng ®iÖn ,97% s¶n lîng than ,54% s¶n lîng xi m¨ng,
52% s¶n lîng thÐp ,48% s¶n lîng giÊy ,67% s¶n lîng thuèc l¸ ,c¸c ng©n
hµng ngo¹i thong n¾m gi÷ 70%thÞ phÇn vèn vay ....Tæng kim ng¹ch xuÊt
khÈu cña 17 tæng c«ng ty 91 n¨m 2000lµ 4,7 tû USD ,b»ng 31,9% tæng gi¸ trÞ
xuÊt nhËp khÈu cña c¶ níc .
- Cïng víi ®ã Nhµ níc tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc .
Thµnh tùu cña qu¸ tr×nh nµy sÏ ®îc ®Ò cËp ®Õn ë phÇn sau .Qu¸ tr×nh thùc
hiÖn giao b¸n vµ kho¸n kinh doanh cho thuª nh÷ng doanh nghiÖp Nhµ níc cã
5
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
qui m« nhá ,thua lç kÐo dµi th«ng qua viÖc ban hµnh NghÞ ®Þnh sè
103/1999/N§-CP,®Õn th¸ng 5-2001 toµn quèc ®· thùc hiÖn giao ,b¸n ,kho¸n
kinh doanh 52 doanh nghiÖp Nhµ níc cã vèn Nhµ níc díi 1 tû ®ång
.Theo b¸o c¸o ,so víi tríc ®©y tÝnh chung vèn kinh doanh t¨ng 67,3%;doanh
thu t¨ng 42,5%,lao ®éng t¨ng12,8%,nép ng©n s¸ch Nhµ níc t¨ng 44,55 ,thu
nhËp b×nh qu©n cña ngêi lao ®éng t¨ng 38,7%.
Trong h¬n 10 n¨m thùc hiÖn ®æi míi,s¾p xÕp ,ph¸t triÓn DNNN®· cã
nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc gióp DNNN thÝch øng vµ ho¹t ®éng hiÖu qu¶
trong c¬ chÕ míi .Qua s¾p xÕp l¹i sè doanh nghiÖp gi¶m m¹nh nhng tæng gi¸
trÞ tµi s¶n cña c¸c vÉn t¨ng lªn vµ tèc ®é ph¸t triÓn s¶n xuÊt b×nh qu©n hµng
n¨m trong 10 n¨m 1992-2000 cña khu vùc DNNNvÉn duy tr× ë møc 11%.N¨m
2000 c¸cDNNN ®· ®ãng gãp 39,5%GDP ,39,2%tæng thu ng©n s¸ch Nhµ níc
,trªn 50% kim ngach xuÊt nhËp khÈu cña c¶ níc ,chiÕm 98%c¸c dù ¸n liªn
doanh víi níc ngoµi .Trong 10 n¨m (1991-2000) DNNN®· nép thuÕ thu
nhËp doanh nghiÖp gÇn 64 000 tû ®ång.
2.1.2 Nh÷ng h¹n chÕ:
Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu to lín mµ DNNN ®· ®¹t ®îc th× còng cßn
tån t¹i nhiÒu tån t¹i .HiÖn nay mÆc dï ®· qua nhiÒu lÇn tæ chøc s¾p xÕp l¹i
,thùc hiÖn nhiÒu ®æi míi trong c¬ chÕ qu¶n lý ,kÓ c¶ nh÷ng hç trî ,khoanh nî
,xo¸ nî ,cÊp vèn bæ sung ,miÔn gi¶m thuÕ ,cÊp tÝn dông u ®·i cña Nhµ níc
nhng nh×n chung doanh nghiÖp Nhµ níc cßn rÊt nhiÒu khã kh¨n yÕu kÐm
:hiÖu qu¶ kinh doanh thÊp vµ cã xu híng gi¶m dÇn .N¨m 1995 mét ®ång vèn
do doanh nghiÖp Nhµ níc t¹o ra ®îc 3,46 ®ång doanh thu vµ 0,19 ®ång lîi
nhuËn ,nhng tíi n¨m 1998chØ cßn lµm ®îc 2,9 ®ång Bªn c¹nh nh÷ng
thµnh tùu to lín mµ DNNN ®· ®¹t ®îc th× còng cßn tån t¹i nhiÒu tån t¹i .HiÖn
nay mÆc dï ®· qua nhiÒu lÇn tæ chøc s¾p xÕp l¹i ,thùc hiÖn nhiÒu ®æi míi
trong c¬ chÕ qu¶n lý ,kÓ c¶ nh÷ng hç trî ,khoanh nî ,xo¸ nî ,cÊp vèn bæ sung
,miÔn gi¶m thuÕ ,cÊp tÝn dông u ®·i cña Nhµ níc nhng nh×n chung doanh
nghiÖp Nhµ níc cßn rÊt nhiÒu khã kh¨n yÕu kÐm :hiÖu qu¶ kinh doanh thÊp vµ
cã xu híng gi¶m dÇn .N¨m 1995 mét ®ång vèn do doanh nghiÖp Nhµ níc t¹o
6
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
ra ®îc 3,46 ®ång doanh thu vµ 0,19 ®ång lîi nhuËn ,nhng tíi n¨m 1998chØ cßn
lµm ®îc 2,9 ®ång doanh thu vµ 0,14 ®ång lîi nhuËn .Theo ®¸nh gi¸, sè doanh
nghiÖp ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ thua lç chiÕm tíi 20% tæng sè doanh nghiÖp
.NÕu tÝnh ®ñ khÊu hao kh«ng cã sù hç trî cña Nhµ níc díi nhiÒu h×nh thøc th×
sè doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç cßn lín h¬n .Sè doanh nghiÖp cßn l¹i còng ë
tr¹ng th¸i kh«ng æn ®Þnh kh«ng v÷ng ch¾c .C«ng nî trong c¸c DNNN hiÖn
nay qu¸ lín .HiÖn nay 54,1% gi¸ trÞ tµi s¶n DNNN h×nh thµnh tõ vèn vay ,vèn
chiÕm dông .nghÜa lµ doanh nghiÖp cã 1 ®ång th× cã 1,2 ®«ng vèn vay vµ
chiÕm dông (theo b¸o Ngêi lao ®éng ngµy 16/2/2001 ).Nh vËy th× c¸c
doanh nghiÖp ph¶i tr¶ l·i nhiÒu do ®ã hiÖu qu¶ kinh doanh bÞ gi¶m liªn tôc .
Nh÷ng yÕu kÐm cßn tån t¹i bao gåm:
- §æi míi qu¶n lý Nhµ nøoc ®èi víi DNNNcha ®¸p øng ®îc yªu cÇu lµm
râ vµ b¶o ®¶m quyÒn qu¶n lý Nhµ níc ,quyÒn chñ së h÷u cña Nhµ níc ®ång
thêi t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó DNNNthùc sù kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ trêng ®Þnh
hãng x· héi chñ nghÜa.
- Trong s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp Nhµ níc cßn nhiÒu yÕu kÐm .Nh×n chung
viÖc s¾p xÕp l¹i DNNNchñ yÕu míi lµ thu gän ®Çu mèi vÒ mÆt sè lîng .C¬
cÊu vµ chÊt lîng cßn nhiÒu tån t¹i .N¨m 2000 míi cã 40% doanh nghiÖp ho¹t
®éng thùc sù cã hiÖu qu¶ cßn l¹i 31% cha cã hiÖu qu¶ khi l·i ,khi lç,vµ 29%
liªn tôc thua lç ; qui m« vèn díi 5 tû ®ång chiÕm tíi59,82% trong ®ã cã
18,2%vèn tõ mét tû ®ång trë xuèng .
-Nh÷ng tån t¹i yÕu kÐm cña DNNN cßn thÓ hiÖn ë nh÷ng mÆt cô thÓ nh:
+ HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ,søc c¹nh tranh cña DNNN cßn thÊp ,tèc
®é ph¸t triÓn cha cao ,kh«ng Ýt doanh nghiÖp cßn û l¹i vµo sù bao cÊp cña
Nhµ níc .N¨m 1998 theo ®¸nh gi¸ chung sè doanh nghiÖp kinh doanh cha
cã hiÖu qu¶ chiÕm kho¶ng 40%.§Õn n¨m 2000 tû lÖ nãi trªn vÉn lµ trªn díi
40% trong ®ã sè doanh nghiÖp bÞ lç liªn tôc cßn t¨ng lªn tõ 20% lªn
29%.N¨m 2000 DNNN ®ãng gãp 39,2% tæng thu ng©n s¸ch Nhµ níc ,trong
®ã phÇn thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp chØ cã 13,4% . N¨m 2000 mét ®ång vèn
7
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Nhµ níc cña DNNN lµm ra 0.095 ®ång lîi nhuËn tríc thuÕ ,trong khi 1
®ång vèn cña c«ng ty cæ phÇn ®îc chuyÓn ®æi tõ DNNNlµm ra 0,19 ®ång .
+ DNNN qui m« vÉn cßn nhá ,c¬ cÊu cßn nhiÒu bÊt hîp lý ,dµn tr¶i chång
chÐo vÒ ngµnh nghÒ vµ tæ chøc qu¶n lý .
+ C«ng nî cña DNNN ngµy cµng t¨ng,®Çu t ®æi míi c«ng nghÖ chËm
,tr×nh ®é c«ng nghÖ l¹c hËu ,lao ®éng thiÕu viÖc lµm vµ d«i d cßn lín ,tr×nh
®é qu¶n lý cßn yÕu kÐm .
Tãm l¹i, c¸c DNNN ë níc ta do yÕu tè lÞch sö ®Ó l¹i ®· vµ ®ang
®ãng gãp vai trß to lín gÇn nh tuyÖt ®èi trong lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ
quèc d©n, nhng l¹i ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ vµ ph¸t sinh nhiÒu tiªu
cùc. Qu¸ tr×nh chuyÓn ®Êt níc sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh
phÇn vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lÝ cña nhµ níc tÊt yÕu
ph¶i ®æi míi c¨n b¶n DNNN. §©y lµ m©u thuÉn lín, song b¾t buéc ph¶i
kiªn quyÕt ®æi míi, ph¶i cã gi¶i ph¸p vµ bíc ®i phï hîp víi tr×nh ®é
thùc tÕ c¬ së .
III Cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ níc lµ gi¶i ph¸p c¬ b¶n ®Ó ®æi
míi ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc hiÖn nay
1 C¸c quan ®iÓm vÒ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc cña §¶ng céng
s¶n ViÖt Nam
Cæ phÇn ho¸ lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi doanh nghiÖp tõ chç cã mét chñ së
h÷u thµnh c«ng ty cæ phÇn cã nhiÒu chñ së h÷u .Cæ phÇn hãa DNNNlµ qu¸
tr×nh chuyÓn ®æi së h÷u Nhµ níc thµnh c«ng ty cæ phÇn trong ®ã Nhµ níc
vÉn gi÷ t c¸ch lµ mét cæ ®«ng -vÉn lµ chñ së h÷u mét bé phËn tµi s¶n cña
doanh nghiÖp
Cæ phÇn ho¸ mét bé phËn doanh nghiÖp nhµ níc lµ mét chñ tr¬ng lín cña
§¶ng vµ nhµ níc. NghÞ quyÕt héi nghÞ lÇn thø 2 Ban chÊp hµnh Trung ¬ng
kho¸ VII ®· nªu râ: ChuyÓn mét sè doanh nghiÖp quèc doanh cã ®iÒu kiÖn
thµnh c«ng ty cæ phÊn vµ thµnh lËp mét sè c«ng ty quèc doanh cæ phÇn míi.
Ph¶i thÝ ®iÓm chØ ®¹o chÆt chÏ rót kinh nghiÖm chu ®¸o tríc khi më réng
trong ph¹m vi thÝch hîp.
8
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
NghÞ quyÕt 10-NQ/ TW ngµy 17/3/1995 cña bé chÝnh trÞ ®· nªu: ‘’Thùc
hiÖn tõng bíc v÷ng ch¾c vÒ tæ chøc vÒ cæ phÇn ho¸ mét bé phËn doanh
nghiÖp kh«ng cÇn nhµ níc ®Çu t 100% vèn. Tuú tÝnh chÊt lo¹i h×nh doanh
nghiÖp mµ tiÕn hµnh b¸n tû lÖ cæ phiÕu cho c«ng nh©n viªn chøc lµm t¹i doanh
nghiÖp ®Ó t¹o ®éng lùc bªn trong trùc tiÕp thóc ®Èy ph¸t triÓn vµ b¸n cæ phÇn
cho tæ chøc hay c¸ nh©n ngoµi quèc doanh’’, Nh vËy, nghÞ quyÕt cña §¶ng
chØ ra môc tiªu, ®ång thêi còng nªu kh¸i qu¸t h×nh thøc, møc ®é vµ ph¹m vi
thÝ ®iÓm cæ phÇn doanh nghiÖp nhµ níc.
NghÞ quyÕt kú häp thø 4 Quèc héi kho¸ IX nhÊn m¹nh ‘’§æi míi c¬ b¶n tæ
chøc vµ c¬ chÕ qu¶n lý doanh nghiÖp nhµ níc. Thùc hiÖn c¸c h×nh thøc cæ
phÇn thÝch hîp víi tæ chøc vµ lÜnh vùc s¶n xuÊt ®Ó thu hót thªm c¸c nguån
vèn, taä thªm ®éng lùc, ng¨n chÆn tiªu cùc, thóc ®Èy doanh nghiÖp lµm ¨n cã
hiÖu qu¶’’
Thùc hiÖn chñ tr¬ng cña §¶ng; Quèc héi, ChÝnh phñ ®· ban hµnh c¸c v¨n
b¶n ®Ó tæ chøc thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ níc.
C¨n cø c¸c chñ tr¬ng nªu trªn, c¸n bé ngµnh ®· th«ng b¸o ®Õn tõng doanh
nghiÖp ®Ó ®¨ng ký thùc hiÖn thÝ ®iÓm chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn. Dùa vµo
sè lîng doanh nghiÖp nhµ níc ®· ®¨ng ký, Chñ TÞch Héi §ång Bé Trëng
(naylµ Thñ Tíng ChÝnh Phñ) ®· cã :
QuyÕt ®Þnh sè 203/TC ngµy 8/5/1992 chän 7 doanh nghiÖp nhµ níc ®îc
cæ phÇn chØ ®¹o thÝ ®iÓm chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn. Bé Tµi chÝnh quyÕt
®Þnh danh s¸ch 19 doanh nghiÖp ®îc c¸c Bé chØ ®¹o chuyÓn thµnh c«ng tycæ
phÇn. Tuy cã 19 doanh nghiÖp nhµ níc ®¨ng ký lµm thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸,
nhng trong qu¸ tr×nh x©y dùng ®Ò ¸n nhiÒu gi¸m ®èc vµ tËp thÓ lao ®éng l¹i
xin rót, hoÆc kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ (tÝnh ®Õn
1/9/1998). Danh s¸ch c¸c doanh nghiÖp nhµ níc nµy ®· hoµn thµnh viÖc
chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn.
2 T×nh tr¹ng cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc hiÖn nay
2.1 Thùc chÊt cña qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸
9
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Trong tiÕn tr×nh chuyÓn ®æi kinh tÕ tõ c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp
sang c¬ chÕ thÞ trêng, sù ®a d¹ng h¸o c¸c lo¹i h×nh thøc së h÷u ®· trë thµnh
®ßi hái tÊt yÕu vµ ngµy cµng phæ biÕn trong toµn x· héi. Nh÷ng thµnh tùu cña
c«ng cuéc ®æi míi cho phÐp ®«ng ®¶o quÇn chóng c«ng nh©n ngµy cµng râ
h¬n r»ng: Bªn c¹nh h×nh thøc së h÷u Nhµ níc, c¸c h×nh thøc së h÷u kh¸c (
T nh©n hay hçn hîp) nÕu ®îc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi còng ph¸t huy vai trß
tÝch cÆc trong ®êi sèng kinh tÕ. §ång thêi ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u
cho phÐp thùc hiÖn triÖt ®Ó nh÷ng nguyªn t¾c kinh tÕ,n©ng cao quyÒn tù chñ
tµi chÝnh vµ kh¶ n¨ng tù qu¶n kinh doanh s¶n xuÊt, n©ng cao tinh thÇn tr¸ch
nhiÖm còng nh ®Çu ãc s¸ng t¹o cña ngêi lao ®éng vµ l·nh ®¹o doanh nghiÖp
.
- Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc ®· kh¾c phôc ®îc t×nh tr¹ng v«
tr¸ch nhiÖm, û l¹i vµ l·ng phÝ cña c¸c thµnh viªn trong doanh nghiÖp.Bëi v×
nh÷ng chñ thùc sù cña doanh nghiÖp ®Òu cã quyÒn lîi g¾n liÒn víi sù thµnh
b¹i cña doanh nghiÖp.
- Cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ níc ®· th¸o gì khã kh¨n trong ng©n s¸ch
Nhµ níc vµ gãp phÇn x©y dng thÞ trêng vèn lµnh m¹nh phong phó.
Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, viÖc ®¶m b¶o nÒn kinh tÕ quèc gia v÷ng vµng lµ mét
yªu cÇu cùc kú bøc thiÕt, ®Æc biÖt trong hoµn c¶nh nÒn kinh tÕ kh«ng chØ cÇn
®îc ph©n bæ hîp lý, cã lîi cho viÖc t¸i c¬ cÊu nÒn kinh tÕ quèc d©n mµ tµi
s¶n Nhµ níc còng cÇn ®îc sö dông nh»m mang l¹i hiÖu qu¶ ®Çu t tèi ®a.
Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc lµ gi¶i ph¸p gióp chÝnh phñ thùc hiÖn
®îc nh÷ng ®ßi hái thùc tiÔn trªn ®©y.Tµi s¶n doanh nghiÖp Nhµ níc nhê cæ
phÇn ho¸ thu håi sÏ ®îc ph©n bè cho nh÷ng dù ¸n quèc gia giµu tÝnh kh¶ thi
hoÆc ®Çu t vµo nh÷ng ngµnh mang l¹i nhiÒu lîi Ých kinh tÕ x· héi quan träng
nh»m thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ bÒn v÷ng.
H¬n n÷a c¸c c«ng ty cæ phÇn díi quyÒn ®iÒu hµnh cña chñ nh©n míi, víi
®éng lùc míi trong qu¶n lý doanh nghiÖp,søc m¹nh c¹nh tranh kh«ng ngõng
®îc cñng cè ®Ó ®¶m b¶o thu hót vèn cæ phÇn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ
kh¸c, ®Æc biÖt lµ phÇn vèn nhµn rçi trong x· héi. §iÒu ®ã gãp phÇn tÝch cùc
10
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
cho viÖc h×nh thµnh thÞ trêng chøng kho¸n, mét ®iÒu kiÖn quan trong cho
viÖc vËn hµnh cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
- Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc t¹o ®éng lùc míi trong qu¶n lý
doanh nghiÖp.Cæ phÇn hãa t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn ngêi lao ®éng, g¾n tr¸ch
nhiÖm cña hä víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh c¶u doanh nghiÖp, lîi Ých cña
hä g¾n liÒn víi lîi Ých cña doanh nghiÖp. Ngoµi ra cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp
Nhµ níc lµm thay ®æi mèi quan hÖ gi÷a quyÒn qu¶n lý vµ quyÒn së h÷u tµi
s¶n, quan hÖ qu¶n lý vµ quan hÖ ph©n phèi ë c¸c c«ng ty cæ phÇn quyÒn së
h÷u vµ quyÒn qu¶n lý ®îc t¸ch biÖt râ rµng, sù can thiÖp cña c¸c cÊp chÝnh
quyÒn tíi doanh nghiÖp ®îc gi¶m xuèng tíi møc thÊp nhÊt bëi nã kh¼ng ®Þnh
vai trß cña héi ®ång qu¶n trÞ-lÇ tæ chøc thay mÆt tÊt c¶ c¸c cæ ®«ng, qu¶n lý
víi t c¸ch lµ ngêi chñ thùc sù cña doanh nghiÖp
Tãm l¹i: Víi nh÷ng gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh trªn, cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp
Nhµ níc thùc sù lµ mét gi¶i ph¸p cÇn thiÕt, quan träng vµ träng t©m cña cuéc
c¶i c¸ch doanh nghiÖp Nhµ níc .
2.2 Qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc ë ViÖt Nam :
Tõ n¨m 1954 miÒn B¾c níc ta b¾t ®Çu kh«i phôc vµ ph¸t triÓn nÒn kinh
tÕ. Mét sè Ýt xÝ nghiÖp cña t s¶n d©n téc ®îc c¶i t¹o thµnh c«ng ty cæ phÇn
díi d¹ng c«ng -t hîp doanh víi ®iÒu kiÖn Nhµ níc l¾m quyÒn qu¶n lý vµ
®iÒu hµnh s¶n xuÊt. §Õn cuèi nh÷ng n¨m 1960 c¸c xÝ nghiÖp nµy ®îc chuyÓn
thµnh c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh.
Cßn ë MiÒn Nam, sau nh÷ng n¨m 1975 do tiÕn hµnh c¶i t¹o c«ng th¬ng
nªn ®· ra ®êi nhiÒu xÝ nghiÖp cæ phÇn. Tõ n¨m 1980 c¸c xÝ nghiÖp ®ã chuyÓn
thµnh c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh.
Tõ sau §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø 6 ( n¨m1986) thùc hiÖn chñ tr¬ng
®æi míi qu¶n lý kinh tÕ cña §¶ng vµ Nhµ níc lµ ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸
nhiÒu thµnh phÇn. ë níc ta ®· xuÊt hiÖn mét sè xÝ nghiÖp c«ng ty cæ phÇn víi
quy m« nhá bÐ, tr×nh ®é thÊp nguån vèn do c¸c xÝ nghiÖp ®ãng gãp vµ ®ang
trong giai ®o¹n s¬ khai nh: c«ng ty xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n (Seapr odex), xÝ
nghiÖp vËn t¶i biÓn H¶i Phßng, c¸c c«ng ty cæ phÇn trong lÜnh vùc ng©n hµng
11
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
thµnh phè Hå ChÝ Minh, hµng lo¹t c¸c c«ng ty liªn doanh níc ngoµi vµ c«ng
ty cæ phÇn t nh©n ho¸.Tõ n¨m 1992 tíi nay ®· thùc hiÖn nh÷ng giai ®oan sau
:
+ Giai ®oµn thÝ ®iÓm (1992 - 1995 ):
Trong giai ®o¹n nµy Chñ tÞch Héi ®ång Bé trëng ( nay lµ Thñ tíng
ChÝnh phñ ) ®· ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè 202/CT ngµy 8/6/1992 vÒ thÝ
®iÓm chuyÓn mét sè DNNN thµnh c«ng ty cæ phÇn vµ ChØ thÞ sè 84 vÒ
viÖc xóc tiÕn thùc hµnh thÝ ®iÓm CPH DNNN vµ c¸c gi¶i ph¸p ®a d¹ng
ho¸ h×nh thøc së h÷u ®èi víi c¸c DNNN. Sau 4 n¨m thùc hiÖn, triÓn
khai quyÕt ®Þnh sè 202/CT vµ ChØ thÞ sè 84 cña Thñ tíng ChÝnh phñ
(1992 - 1996) ®· chuyÓn ®îc 5 DNNN thµnh c«ng ty cæ phÇn
Trong sè 5 doanh nghiÖp nãi trªn th× cã 4 doanh nghiÖp thuéc ®Þa bµn
TP Hå ChÝ Minh vµ 1 doanh nghiÖp thuéc ®Þa bµn tØnh Long An.
+ Giai ®o¹n më réng tõ n¨m 1996 ®Õn nay :
Trong giai ®o¹n nµy ta cã thÓ t¸c thµnh 2 giai ®o¹n sau:
+ G iai ®o¹n tõ 5/1996 – 7/1998: T rªn c¬ së ®¸nh gi¸ c¸c u ®iÓm
vµ tån t¹i trong giai ®o¹n triÓn khai thÝ ®iÓm CPH DNNN, ChÝnh phñ ®·
ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 28/CP ngµy 7/5/1996 vÒ chuyÓn mét sè DNNN
thµnh c«ng ty cæ phÇn. NghÞ ®Þnh ®· x¸c ®Þnh râ môc tiªu, ®èi tîng
thùc hiÖn CPH : quy ®Þnh cô thÓ nguyªn t¾c x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh
nghiÖp, chÕ ®é u ®·i cho ngêi lao ®éng trong DNNN vµ tæ chøc bé
m¸y gióp Thñ tíng ChÝnh phñ chØ ®¹o c«ng t¸c CPH DNNN. §ång
thêi giao nhiÖm vô cho c¸c Bé, c¸c ®Þa ph¬ng híng dÉn vµ tæ chøc
thùc hiÖn. Lµ giai ®Çu cña thêi k× më réng c«ng t¸c CPH tõ th¸ng
5/1996 ®Õn 5/1998 tèc ®é CPH ®· t¨ng nhanh h¬n. Trong hai n¨m ®·
CPH ®îc 25 doanh nghiÖp, b»ng 5 lÇn giai ®o¹n thÝ ®iÓm. DiÖn CPH
còng réng h¬n : 3 bé vµ 9 tØnh thµnh phè cã doanh nghiÖp CPH. Quy m«
doanh nghiÖp còng lín h¬n, cã doanh nghiÖp vèn trªn 120 tû ®ång, 5
doanh nghiÖp cã vèn trªn 10 tû ®ång
12
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
+ G iai ®o¹n tõ 7/1998 ®Õn nay : T rªn c¬ së ®¸nh gi¸ c¸c u thÕ vµ
h¹n chÕ cña NghÞ ®Þnh sè 28/CP ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh sè
44/CP ngµy 29/6/1998 vÒ vÊn ®Ò CPH DNNN thay thÕ cho c¸c nghÞ ®Þnh
tríc ®©y. §©y lµ mét mèc quan träng trong tiÕn tr×nh CPH DNNN ë
ViÖt Nam. Trªn c¬ së ®¸nh gi¸ c¸c u thÕ vµ h¹n chÕ cña NghÞ ®Þnh sè
28/CP ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 44/CP ngµy 29/6/1998 vÒ
vÊn ®Ò CPH DNNN thay thÕ cho c¸c nghÞ ®Þnh tríc ®©y. §©y lµ mét
mèc quan träng trong tiÕn tr×nh CPH DNNN ë ViÖt Nam. NghÞ ®Þnh nµy
®· x¸c ®Þnh râ vµ gi¶m thiÓu danh môc ngµnh nghÒ Nhµ níc cÇn gi÷
100% vèn, Nhµ níc n¾m gi÷ cæ phÇn ®Æc biÖt, cæ phÇn chi phèi, kh«ng
h¹n chÕ quy m« doanh nghiÖp. Do ®ã chØ trong 6 th¸ng ®Õn 31/12/1998
®· CPH ®îc sè doanh nghiÖp gÊp ba lÇn hai giai ®o¹n tríc ®©y. Tøc lµ
tÝnh ®Õn ngµy 31\12\1998 c¶ níc ®· CPH ®îc 120 DNNN. N¨m 1999
lµ n¨m ®¹t kÕt qu¶ cao nhÊt vÒ c«ng t¸c CPH: c¶ níc ®· chuyÓn ®îc
250 DNNN hoÆc bé phËn DNNN thµnh c«ng ty cæ phÇn, ®¹t 55,5% chØ
tiªu nhµ níc ®Ò ra(450 DN). Nh vËy tÝnh ®Õn ngµy 31/12/1999 ®· cã
370 DNNN hoÆc bé phËn DNNN thµnh c«ng ty cæ phÇn, trong ®ã cã
nh÷ng DN cã vèn lín nh C«ng ty mÝa ®êng Lam S¬n cã gi¸ trÞ tµi s¶n 665
tû ®ång, vèn Nhµ níc t¹i DN lµ 92,5 tû ®ång.... Tuy sè DNNN ®· CPH ®¹t
con sè 370 doanh nghiÖp (31/12/1999) nhng so víi tæng sè DNNN hiÖn cã
th× míi chiÕm tû lÖ rÊt thÊp (6,4%) vµ so víi sè vèn Nhµ níc hiÖn cã t¹i khu
vùc DNNN th× míi cæ phÇn ho¸ ®îc 1% phÇn vèn Nhµ níc t¹i doanh
nghiÖp. §iÒu nµy râ rµng cha gãp phÇn h÷u hiÖu vµo viÖc c¬ cÊu l¹i khu vùc
DNNN trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n.
HiÖn nay tÝnh tõ n¨m 1998 ®Õn ®Çu n¨m 2002 th× c¶ níc ®· cæ phÇn
ho¸ trªn 800 doanh nghiÖp chñ yÕu lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá chiÕm tû
lÖ vµ thÞ phÇn cha cao trong nÒn kinh tÕ quèc d©n .Nhng mét sè víng m¾c
cÇn gi¶i quyÕt ®Æt ra lµ:
-Tèc ®é tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ cßn qu¸ chËm tríc n¨m 1999 cæ phÇn ho¸
®îc 116 doanh nghiÖp , n¨m 1999 cæ phÇn ho¸ 249 doanh nghiÖp ,n¨m 2000
13
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
lµ 212 doanh nghiÖp ,n¨m 2002 c¶ níc míi cã trªn 800 doanh nghiÖp chØ ®¹t
38% kÕ ho¹ch ®îc giao. Nhng theo ®Ò ¸n s¾p xÕp doanh nghiÖp Nhµ níc
tõ n¨m 2002 ®Õn 2005 c¸c bé ngµnh ®Þa ph¬ng vµ c¸c tæng c«ng ty 91 ph¶i
cæ phÇn ho¸kho¶ng 2000 DNNN tøc lµ trung b×nh mçi n¨m ph¶i cæ phÇn
ho¸500 doanh nghiÖp .Nhng c¶ n¨m 2002 c¶ níc míi cæ phÇn ®îc 148
doanh nghiÖp .NghÜa lµ trong 3 n¨m cßn l¹i trung b×nh mçi n¨m ph¶i cã 600
doanh nghiÖp ®îc cæ phÇn ho¸ .
-ViÖc tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c ngµnh c¸c ®Þa
ph¬ng .
-NhiÒu môc tiªu cæ phÇn hãa cha ®¹t nh môc tiªu huy ®éng vèn cña toµn
x· héi vµo ®Çu t ph¸t triÓn ;môc tiªu t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ngêi lao ®éng c¸c
doanh nghiÖp cæ phÇn cã cæ phÇn ,®îc mua cæ phiÕu víi gi¸ u ®·i .
-Tµi s¶n Nhµ níc bÞ thÊt tho¸t nhiÒu trong qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ do kh«ng
®Þnh gi¸ ®óng ®îc tµi s¶n .
-Tæ chøc §¶ng trong c«ng ty cæ phÇn cha ®îc ®æi míi vÒ chøc n¨ng
nhiÖm vô ,ph¬ng híng ho¹t ®éng nªn lóng tóng trong sinh ho¹t ,cha ph¸t
huy tèt vai trß l·nh ®¹o cña m×nh .
Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy bao gåm c¶ nguyªn nh©n chñ quan vµ
kh¸ch quan v× vËy cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m kh¾c phôc t×nh tr¹ng trªn
2.3 Mét sè gi¶i ph¸p thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh
nghiÖp Nhµ níc ë ViÖt Nam:
2.3.1. T¹o m«i trêng ph¸p lý ®Çy ®ñ cho viÖc cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp
Nhµ níc:
§Ó t¹o ra sù thèng nhÊt cao vÒ quan ®iÓm trong toµn x· héi , t¹o ®iÒu kiÖn
®Ó c¸c ngµnh, c¸c cÊp yªn t©m thùc hiÖn vµ thùc hiÖn ®óng, tr¸nh nh÷ng lÖch
l¹c thiÕu xãt kh«ng cÇn thiÕt. Nhµ níc cÇn cã mét hÖ thèng ph¸p quy ®Çy ®ñ
vµ ®ång bé híng dÉn viÖc thùc hiÖn cæ phÇn ho¸.
ViÖc ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch vÒ cæ phÇn ho¸ cÇn ph¶i ®îc thùc hiÖn sím,
kÞp thêi vµ chÝnh x¸c, tr¸nh viÖc ban hµnh véi vµng, söa ®æi nhiÒu lÇn g©y khã
kh¨n cho viÖc thùc hiÖn cña cÊp díi.
14
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
2.3.2. æn ®Þnh m«i trêng kinh tÕ vÜ m«, nhÊt lµ æn ®Þnh tiÒn tÖ, kiÒm chÕ
l¹m ph¸t.
ViÖc æn ®Þnh tiÒn tÖ vµ duy tr× sù æn ®Þnh ®ã mét c¸ch l©u dµi sÏ t¹o ra mét
t©m lý an toµn cho c¸c nhµ ®Çu t, khuyÕn khÝch nhiÒu thµnh viªn bá vèn mua
cæ phiÕu.
HiÖn nay lîng vèn nhµn rçi trong d©n t¬ng ®èi lín theo íc tÝnh, nªn c¸c
chÝnh s¸ch tiÒn tÖ æn ®Þnh vµ hîp lý sÏ lµ mét biÖn ph¸p ®Ó huy ®éng nguån
vèn nhµn rçi trong mäi thµnh phÇn x· héi…th× viÖc ®Çu t mua khi cæ tøc lín
h¬n l·i suÊt ng©n hµng trong trêng hîp tû lÖ l¹m ph¸t thÊp cæ phiÕu sÏ ®îc
u tiªn nhiÒu h¬n.
2.3.3 CÇn sím hoµn thiÖn thÞ trêng chøng kho¸n trong mèi quan hÖ thÞ
trêng vèn, thÞ trêng tiÒn tÖ.
ThÞ trêng chøng kho¸n lµ n¬i diÔn ra c¸c ho¹t ®éng mua b¸n cæ phiÕu vµ
tr¸i phiÕu. ThÞ trêng chøng kho¸n cung cÊp nguån vèn dµi h¹n cho sù ph¸t
triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp.
ThÞ trêng vèn lµ n¬i diÔn ra c¸c ho¹t ®éng mua b¸n chøng kho¸n vµ ccs
giÊy ghi nî trung vµ dµi h¹n. ThÞ trêng vèn cung øng c¸c nguån vèn nhµn rçi
vµo thêi gian cho vay trªn mét n¨m ®Ó ®Çu t dµi h¹n vµo c¸c ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp.
Trªn thùc tÕ ë níc ta hiÖn nay ®· cã thÞ trêng chøng kho¸n .Nhng ho¹t
®éng cña nã cha cã kh¶ n¨ng ¶nh hëng m¹nh mÏ ®Õn nÒn kinh tÕ quèc d©n
v× vËy cha ph¸t huy ®îc tÝnh u viÖt cña m×nh
ViÖc h×nh thµnh thÞ trêng chøng kho¸n sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó mua b¸n cæ
phiÕu, thu hót ®îc ngo¹i tÖ th«ng qua viÖc b¸n cæ phiÕu cho ngêi níc
ngoµi. §ång thêi còng t¹o ®iÒu kiÖn cho Nhµ níc qu¶n lý vÜ m« thÞ trêng
vèn, ®¸nh gi¸ sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ vµ ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng kinh doanh cña
c¸c doanh nghiÖp.
2.3.4. T¹o sù thèng nhÊt trong nhËn thøc vÒ chñ tr¬ng cæ phÇn ho¸.
15
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Thø nhÊt, cæ phÇn ho¸ mét bé phËn doanh nghiÖp Nhµ níc kh«ng dÉn ®Õn
nguy c¬ chªnh lÖch híng x· héi chñ nghÜa vµ lµm suy yÕu kinh tÕ Nhµ níc.
Bëi lÏ:
Trong c¬ cÊu kinh tÕ quèc d©n, Nhµ níc vÉn n¾m gi÷ c¸c doanh nghiÖp
thuéc c¸c ngµnh then chèt, träng yÕu t¹o nÒn t¶ng cho nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ
søc m¹nh cña Nhµ níc x· héi chñ nghÜa.
XÐt trªn ph¹m vi toµn bé nÒn kinh tÕ, tµi s¶n Nhµ níc kh«ng bÞ suy gi¶m,
mµ cßn cã kh¶ n¨ng gia t¨ng nhê lîi tøc cæ phÇn cña Nhµ níc vµ sù ®ãng gãp
ngµy cµng t¨ng cña c¸c c«ng ty cæ phÇn lµm ¨n hiÖu qu¶.
Qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ ®îc tiÕn hµnh díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ sù chØ
®¹o cña Nhµ níc x· héi chñ nghÜa.
Thø hai, cæ phÇn ho¸ kh«ng lµm ¶nh hëng tíi quyÒn lîi vµ vÞ trÝ cña mçi
ngêi trong doanh nghiÖp nÕu hä thùc sù cã kh¶ n¨ng vµ cã ®ãng gãp tÝch cùc
vµo ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp.
2.3.5. T¹o sù kÝch thÝch m¹nh mÏ h¬n b»ng nh÷ng u ®·i kinh tÕ.
NghÞ ®Þnh 28/CP ®· giµnh c¶ ch¬ng III ®Ó ®Ò cËp ®Õn nh÷ng u ®·i víi
doanh nghiÖp vµ c«ng nh©n viªn chøc trong doanh nghiÖp cæ phµan ho¸. Tuy
nhiªn mét sè kho¶n trong ®ã còng lµ u ®·i chung cho nhiÒu doanh nghiÖp
th«ng thêng kh¸c, hoÆc kh«ng thÓ coi lµ u ®·i theo ®óng nghÜa cña nã.CÇn
cã chÝnh s¸ch tho¶ ®¸ng h¬n ®èi víi ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp.
2.3.6. §èi víi c«ng t¸c chØ ®¹o thùc hiÖn cæ phÇn ho¸.
KÕt hîp sù chØ ®¹o tËp trung cña Nhµ níc vµ ®¨ng ký tù nguyÖn cña c¸n
bé c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp. C¨n cø vµo nh÷ng quy ®Þnh chung vÒ
lùa chän doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ vµ diÒu kiÖn cô thÓ cña ngµnh vµ ®Þa
ph¬ng , c¸c c¬ quan Nhµ níc tiÕn hµnh ph©n lo¹i c¸c doanh nghiÖp Nhµ
níc trùc thuéc. §ã lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh ch¬ng tr×nh cæ phÇn ho¸.X¸c ®Þnh
râ rµng vµ thèng nhÊt xuyªn suèt mäi quy ®Þnh vÒ cæ phÇn ho¸.
2.3.7 §a d¹ng ho¸ h×nh thøc cæ phÇn ho¸:
Muèn thóc ®Èy qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc cÇn sö dông
nhiÒu h×nh thøc cæ phÇn ho¸. Cã thÓ ¸p dông c¸c h×nh thøc sau : C«ng ty ho¸
16
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
doanh nghiÖp Nhµ níc, sè vèn trong doanh nghiÖp Nhµ níc ®îc chia lµm
nhiÒu phÇn, Nhµ níc giao cho mét sè c¬ quan n¾m gi÷ cæ phiÕu cña Nhµ
níc. C¸c c¬ quan nµy ®îc hëng quyÒn lîi, ®îc Nhµ níc giao c¸c quyÒn
h¹n vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc Nhµ níc theo quy ®Þnh ®Ó qu¶n lý phÇn vèn ®ã
; Gi÷ nguyªn gi¸ trÞ hiÖn cã cña doanh nghiÖp, ph¸t hµnh cæ phiÕu theo quy
®Þnh nh»m thu hót thªm vèn ®Ó ph¸t triÓn doanh nghiÖp; B¸n mét phÇn gi¸ trÞ
hiÖn cã cña doanh nghiÖp cho mét sè thÓ nh©n, ph¸p nh©n ®Ó thµnh lËp c«ng
ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n ; Doanh nghiÖp b¸n cæ phÇn cho c«ng chóng ®Ó gi¶m
bít phÇn vèn cña Nhµ níc trong doanh nghiÖp ®Ó t¹o thµnh së h÷u hçn
hîp…
Tãm l¹i: Qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc ë ViÖt Nam diÔn ra
trong nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ khã kh¨n nhÊt ®Þnh cña hoµn c¶nh kinh tÕ
x· héi.
Qu¸n triÖt t tëng chØ ®¹o cña chÝnh phñ vÒ cæ phÇn doanh nghiÖp Nhµ
níc, thùc hiÖn ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p trªn ®©y sÏ th¸o gì c¸c víng m¾c hiÖn
t¹i cña qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ vµ thóc ®Èy qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp
Nhµ níc ë níc ta kÞp víi tiÕn ®é mong muèn, gãp phÇn thùc hiÖn th¾ng lîi
®êng lèi c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
17
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
KÕt luËn
Nh ®· tr×nh bµy ë trªn th× qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ DNNNmµ §¶ng va Nhµ
níc ta ®ang thùc hiÖn lµ mét bíc ®i ®óng ®¾n ,tu©n theo yªu cÇu kh¸ch
quan còng nh t×nh h×nh thùc tÕ cña níc ta .Qu¸ tr×nh cæ phÇn hãa ®· diÔn ra
h¬n 10 n¨m ®em l¹i kh«ng Ýt thµnh qu¶ gióp vùc l¹i nhiÒu doanh nghiÖp ®ang
lµm ¨n thua lç ,®em l¹i søc sèng míi cho nÒn kinh tÕ níc ta trong nh÷ng n¨m
gÇn ®©y .Nhng cßn nhiÒu doanh nghiÖp nóp díi h×nh thøc cæ phÇn hãa ®Ó
tr¸nh t×nh tr¹ng ph¸ s¶n do ®ã kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ ,®ãng gãp thiÕt
thùc cho nÒn kinh tÕ .HoÆc cã nh÷ng doanh nghiÖp cha x¸c ®Þnh ®ù¬c híng
®i ®óng nªn cha t¹o ra søc bËt cho ®¬n vÞ m×nh .Thµnh tùu còng cã ,nh÷ng
víng m¾c tån t¹i còng cßn nhiÒu ,do c¶ nguyªn nh©n chñ quan vµ kh¸ch
quan mang l¹i .V× vËy môc tiªu tríc m¾t cña chóng ta vÉn lµ ®Èy nhanh qu¸
tr×nh cæ phÇn hãa nh»m tíi n¨m 2005 chóng ta sÏ hoµn thµnh qu¸ tr×nh nµy
.§Ó ®¹t ®îc môc tiªu ®ã th× Nhµ níc ph¶i kh«ng ngõng hoµn thiÖn hÖ thèng
chÝnh s¸ch cña m×nh ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n n÷a cho c¸c doanh nghiÖp
Nhµ níc tÝch cùc,yªn t©m tham gia vµo ChÝnh s¸ch mµ §¶ng vµ Nhµ níc ta
®ang ®Ò ra
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o
1. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ chÝnh trÞ -tËp II
2. V¨n kiÖn,nghÞ quyÕt ®¹i héi §¶ng lÇn thø 8,thø 9
3. C¸c t¹p chÝ :
.Ngiªn cøu kinh tÕ
.Kinh tÕ ph¸t triÓn
.T¹p chÝ céng s¶n
.T¹p chÝ lÝ luËn
4.Mét sè th«ng tin trªn c¸c b¸o trªn ®Þa chØ http:\\www.vinaseek.com
18
nguon tai.lieu . vn