- Trang Chủ
- Khoa học xã hội
- Đề tài: Chủ nghĩa Mác - Lênin về xã hội chủ nghĩa và thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa ở Việt Nam ))
Xem mẫu
- LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
ĐỀ TÀI
Chủ nghĩa Mác - Lênin về xã
hội chủ nghĩa và thời kỳ quá
độ lên chủ nghĩa xã hội, thời
kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa ở
Việt Nam
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Lêi nãi ®Çu
Ph¸t triÓn kinh tÕ lµ vÊn ®Ò quan träng nhÊt tõ tríc tíi nay cña x· héi
loai ngêi. KÓ tõ khi con ngêi xuÊt hiÖn , x· héi loµi ngêi ®· tr¶i qua vµ
h×nh thµnh x· héi : cuéc sèng nguyªn thuû , chiÕm h÷u n« lÖ , phong kiÕn , t
b¶n chñ nghÜa vµ ®Ønh cao ®ang huíng tíi x· héi chñ nghÜa . T¬ng øng víi
mçi t×nh th¸i x· héi trong mét h×nh th¸i kinh tÕ mang nÐt ®Æc trng riªng . T
b¶n chñ nghÜa còng vËy , ®©y lµ mét giai ®o¹n mµ cña c¶i vËt chÊt cña x· héi
®îc s¶n xuÊt ra nhiÒu h¬n tÊt c¶ c¸c giai ®o¹n tríc céng l¹i . Mét giai ®o¹n
chøng kiÕn bao sù biÕn ®æi c¶ vÒ mÆt chÊt lÉn vÒ mÆt lîng cña x· héi loµi
ngêi : kinh tÕ , khoa häc kÜ thuËt , chÝnh trÞ , v¨n ho¸ ... Tuy nhiªn trong giai
®o¹n nµy còng lµ mét giai ®o¹n ph¸t triÓn cßn nhiÒu thiÕu sãt nh ph©n biÖt
giµu nghÌo , khñng ho¶ng king tÕ , chiÕn tranh bÊt c«ng b»ng trong x· héi ...
Tõ nh÷ng khuyÕt tËt ®ã , con ngêi muèn híng tíi mét x· héi ë ®ã con ngêi
cã quyÒn b×nh ®¼ng , kh«ng cßn ®ãi nghÌo vµ ¸p bøc bãc lét , vËt chÊt s¶n
xuÊt ra cã thÓ ®¸p øng mäi nhu cÇu cña con ngêi... ®ã chÝnh lµ chÕ ®é x· héi
chñ nghÜa.
Nhng liÖu x· héi tiÕn lªn céng s¶n chñ nghÜa b»ng con ®êng nµo vµ
trong bao l©u , ®©y lµ mét bµi to¸n nan gi¶i ®· ®ang vµ sÏ ®Æt ra víi tÊt c¶ nh©n
lo¹i. §Ó tiÕn lªn x· héi chñ nghÜa th× cÇn ph¶i tr¶i qua hai giai ®o¹n : ®ã lµ giai
®o¹n chñ nghÜa x· héi vµ giai ®o¹n chñ nghÜa céng s¶n. HiÖn nay níc ta ®ang
ë trong thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ; mét thêi k× mang tÝnh chÊt qu¸ ®é
, c¸i míi th× cha thµnh c¸i cò th× ch hoµn toµn døt bá , thêi kÝ nµy cã sù giao
nhËp cña nhiÒu t tëng . Díi ngän cê cña §¶ng lµ kim chØ nam la M¸c - Lª
nin vµ t tëng Hå ChÝ Minh chóng ta cóng khong thÓ ®èt ch¸y giai ®o¹n hay
phñ nhËn hoµn toµn nh÷ng thµnh tùu mµ chñ nghÜa t b¶n ®¹t ®îc , nhÊt lµ c3
chñ nghÜa t b¶n nhµ níc . Theo Lªnin th× trong giai ®o¹n qu¸ ®é lªn x· héi
chñ nghÜa , chóng ta kh«ng thÓ vuøt bá hoµn toµn chñ nghÜa t b¶n nhµ níc
mµ ph¶i thÊy ®îc nh÷ng ®iÓm m¹nh cña nã dÓ ph¸t huy.
Sau sù sôp ®æ cña Liªn x« vµ c¸c níc §«ng ¢u , hÖ thèng c¸c níc
theo chñ nghÜa x· héi bÞ ¶nh hëng rÊt lín . Tuy nhiªn §¶ng vµ nh©n ®©n ViÖt
Nam vÉn kiªn ®Þnh ®i theo con ®êng ®· chän vµ b¶o vÖ thµnh qu¶ C¸ch m¹ng
. §Ó tiÕn lªn X· Héi Chñ NghÜa ViÖt Nam ph¶i tr¶i qua rÊt nhiÒu khã kh¨n do
xuÊt ph¸t ®iÓm rÊt thÊp , nÒn kinh tÕ l¹c hËu , khoa häc kÜ thuËt thÊp , tr×nh ®é
1
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
qu¶n lÝ cßn yÕu kÐm ...V× vËy muèn ph¸t triÓn x· héi chóng ta ph¶i ¸p dông
m« h×nh kinh tÕ nhµ níc t b¶n vµo s¶n xuÊt vµ qu¶n lý . §©y lµ mét vÊn ®Ò
cÇn gi¶i quyÕt lµm sao cho phï hîp víi nÒn kinh tÕ níc ta , t×nh h×nh ph¸t
triÓn kinh tÕ khu vùc vµ thÐ giíi trong sù chuyÓn ho¸ m¹nh mÏ cña nÒn kinh tÕ
toµn cÇu , chóng ta ph¶i ®uæi kÞp ®îc guång quay cña toµn cÇu ho¸kinh tÕ .
Còng v× thÕ nªn ®Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ : ((Chñ nghÜa M¸c - Lªnin vÒ x· héi
chñ nghÜa vµ thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi, thêi kú qu¸ ®é ®i lªn chñ
nghÜa ë ViÖt Nam )) lµ mét ®Ò ¸n rÊt cÊp b¸ch kh«ng chØ ®Æt ra cho c¸c nhµ
kinh tÕ vµ qu¶n lý mµ cßn lµ mét vÊn ®Ò ®Æt ra cho chóng ta , nh÷ng cö nh©n
kinh tÕ t¬ng lai mét kÕt luËn nhËn thøc vµ thùc tÕ cña nÒn kinh tÕ níc ta
hiÖn nay ®ã lµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ TT theo ®Þnh hêng X· héi chñ nghÜa .
2
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
PhÇn néi dung
A. Lý luËn cña V.I.Lª Nin vÒ c CNTB nhµ níc trong thêi kú qu¸ ®é
lªn CNXH
I- ChÝnh s¸ch kinh tÕ míi vµ sù cÇn thiÕt ph¶i sö dông Chñ
nghÜa T b¶n Nhµ níc .
1. ChÝnh s¸ch kinh tÕ míi vµ sù cÇn thiÕt ph¶i sö dông Chñ nghÜa T b¶n
Nhµ níc .
Sau khi giµnh ®îc chÝnh quyÒn tõ tay phong kiÕn l¹i bíc vµo cuéc
chiÕn nh»m lËt ®æ chÕ ®é thµnh qu¶ c¸ch m¹ng võa ®¹t ®îc . Mét níc nga
võa bíc ra khái cuéc néi chiÕn víi nÒn kinh tÕ l©m vµo t×nh trang khñng
ho¶ng trÇm träng : ThiÕu l¬ng thùc , thiÕu n¨ng lîng , s¶n xuÊt ®×nh ®èn ,
n«ng d©n nghÌo ®ãi , khèi liªn minh c«ng n«ng cã nguy c¬ tan vì ... th× chØ
sau mét thêi gian ng¾n hÇu hÕt c¸c ngµnh ®Òu ®· ®¹t vµ vît møc tríc chiÕn
tranh , nÒn kinh tÕ ®îc phôc håi dÇn , nh©n d©n h¨ng h¸i thi ®ua lao ®éng s¶n
xuÊt . Níc Nga nh ®îc thæi mét luång sinh lùc míi kÓ tõ khi chÝnh s¸ch
kinh tÕ míi ra ®êi . Thùc tiÔn ®ã ®· b¸c bá nh÷ng kÓ thï cña Nhµ níc X« viÕt
vµ nh÷ng bän hoµi nghi kh¸ch coi chÝnh s¸ch kinh tÕ míi nh lµ mét chÝnh
s¸ch quay vÒ chñ nghÜa t b¶n .
Khi kÕ thõa nh÷ng lý luËn cña M¸c- Anghen , Lª Nin ®· nãi ®Õn mét
thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi. §Æc ®iÓm næi bËt cña thêi kú nµy lµ
nh÷ng nh©n tè cña x· héi míi vµ nh÷ng tµn tÝch cña x· héi cò tån t¹i ®an xen
lÉn nhau , ®Êu tranh víi nhau trªn mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng chÝnh trÞ, kinh tÕ,
v¨n ho¸, x· héi , t tëng , tËp qu¸n trong x· héi ... trong giai ®o¹n nµy, cha
cã mét lùc lîng nµo th¾ng thÐ tuyÖt ®èi , cã nghÜa lµ viÖc tiÕp tôc ¸p dông
ph¬ng thøc s¶n xuÊt vµ ph©n phèi céng s¶n chñ nghÜa lµ mét sai lÇm ®¸ng
tiÕc vµ ngay giai ®o¹n thÊp cña Chñ nghÜa céng s¶n chóng ta còng kh«ng thÓ
®¹t tíi ®îc .
Sù thiªn tµi cña Lª Nin ®îc thÓhiÖn ë viÖc ngêi ®· nhËn ra sù Êu trÜ Êy
vµ ®· ph¸t triÓn ngay lý luËn cña M¸c khi c¸ch m¹ng X· héi Chñ nghÜa míi
giµnh ®îc th¾ng lîi chØ trong mét thêi gian rÊt ng¾n . Lªnin nhÊn m¹nh viÖc
cÇn ph¶i x¸c ®Þnh xem m×nh ®ang ë giai ®o¹n nµo cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn.
Nh÷ng xÝ nghiÖp nhá tríc ®©y bÞ Quèc h÷u ho¸ nay cho t nh©n thuª hay
mua l¹i ®Î kinh doanh tù do , chñ yÕu lµ xÝ nghiÖp s¶n xuÊt hµng tiªu dïng .
3
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Cho phÐp më réng trao ®æi hµng ho¸ gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n , gi÷a c«ng
nghiÖp vµ n«ng nghiÖp cho th¬ng nh©n ®îc tù do ho¹t ®éng ( chñ yÕu lµ b¸n
lÎ ) ®Ó gãp phÇn kh«i phôc kinh tÕ thay thÕ chÝnh s¸ch trng thu l¬ng thùc
b»ng chÝnh s¸ch thuÕ l¬ng thùc . Theo chÝnh s¸ch nµy ngêi n«ng d©n ph¶i
nép thuÕ l¬ng thùc víi mét møc cè ®Þnh trong nhiÒu n¨m . Møc thuÕ nµy c¨n
cø vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn cña ®Êt ®ai canh t¸c . Nãi c¸ch kh¸c thuÕ n«ng
nghiÖp chÝnh lµ ®Þa t« mµ ngêi n«ng d©n canh t¸c trªn ruéng ®Êt thuéc sá h÷u
toµn d©n ph¶i tr¶ cho nhµ níc . Sè lîng l¬ng thùc cßn l¹i ngêi n«ng d©n
®îc tù do trao ®æi , mua b¸n trªn thÞ trêng . Tæ chøc thÞ trêng , th¬ng
nghiÖp , thiÕt lËp quan hÖ hµng hãa - tiÒn tÖ gi÷a nhµ níc vµ n«ng d©n , gi÷a
thµnh thÞ vµ n«ng th«n , gi÷a c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp . Sö dông søc m¹nh
kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn , c¸c h×nh thøc kinh tÕ qu¸ ®ä nh khuyÕn khÝch ph¸t
triÓn s¶n xuÊt nhá cña n«ng d©n , thî thñ c«ng , khuyÕn khÝch kinh tÕ t b¶n t
nh©n , sö dông chñ nghÜa T b¶n Nhµ níc, cñng cè l¹i c¸c doanh nghiÖp nhµ
níc , chuyÓn sang chÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ. §ång thêi, V.I.Lªnin chñ tr¬ng
ph¸t triÓn m¹nh mÏ quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ víi c¸c níc t b¶n ph¬ng t©y ®Ó
tranh thñ kü thuËt , vèn vµ khuyÕn khÝch kinh tÕ ph¸t triÓn . Danh tõ níc
céng hoµ x· héi chñ nghÜa X«viÕt cã nghÜa lµ chÝnh quyÒn X«viÕt quyÕt t©m
thùc hiÖn bíc chuyÓn lªn chñ nghÜa x· héi, chø hoµn toµn kh«ng cã nghÜa lµ
®· thõa nhËn chÕ ®é kinh tÕ hiÖn nay lµ chÕ ®é x· héi chñ nghÜa (( ®iÒu nµy cã
mét ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng , nhÊt lµ sau thÊt b¹i nÆng nÒ cña chÝnh s¸ch
céng s¶n thêi chiÕn håi mïa xu©n n¨m 1921 . Nã chØ lµ mét chÝnh s¸ch t¹m
thêi trong thêi chiÕn cßn khi ®Êt níc ®· giµnh l¹i th¾ng lîi th× ch¼ng ngêi
d©n nµo cßn muèn thùc hiÖn nã n÷a . Cßn lóc nµy Nga lµ mét níc trung n«ng
chó kh«ng ph¶i lµ mét níc t b¶n ph¸t triªnt nh §øc hay Anh , Ph¸p ®Ó mµ
cã thÓ chuyÓn lªn ngay chñ nghÜa x· héi . Muèn duy tr× ®î chñ ngih· x· héi
th× ph¶i cã nh÷ng c¬ së kinh tÕ , x· héi nhÊt ®Þnh . Sai lÇm ë ®©y lµ nh÷ng
ngêi céng s¶n tëng r»ng chØ cÇn thiÕt lËp chÕ ®é s¶n xuÊt quèc doanh vµ chÕ
®ä nhµ níc ph©n phèi lµ ®· b¾t ®Çu mét chÕ ®é kihn tÕ míi kh¸c víi chÕ ®é
tríc .
Nh vËy ®Õn thêi kú hoµ b×nh x©y dùng chñ nghÜa x· héi th× chÝnh s¸ch
kinh tÕ c«ng s¶n thêi chiÕn kh«ng cßn thÝch hîp lµ mét ®iÒu tÊt yÕu vµ cÇn
ph¶i ®îc thay thÕ b»ng mét chÝnh s¸ch kh¸c phï hîp h¬n víi quy luËt cña sù
ph¸t triÓn
4
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Theo Lªnin , nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa vÉn cÇn ph¶i ®îc tæ chøc
theo kiÓu s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ vËn ®éng theo c¸c quy luËt kinh tÕ hoµng ho¸ ,
kinh tÕ thÞ trîng . Giai cÊp v« s¶n l·nh ®¹o cÇn thiÕt ph¶i biÕt sö dông tèt c¸c
quan hÖ hµng - tiÒn , c¸c ph¹m trï kinh tÕ cña s¶n xuÊt hµng ho¸ ®Ó thùc hiÖn
®îc môc ®Ých cña m×nh . chÝnh s¸ch kinh tÕ míi ( NEP ) ra ®êi . VËy thùc
chÊt cña chÝnh s¸ch nµy lµ nh thª nµo vµ nã cã u ®iÓm g× h¬n so víi chÝnh
s¸chs¸ch céng s¶n thêi chiÕn.
Cã thÓ kh¸i qu¸t toµn bé néi dung cña chÝnh s¸ch kinh tÕ míi thµnh
chÝnh s¸ch ph¸t triÓn m¹nh mÏ lùc lîng s¶n xuÊt , ®Æc biÖt ®èi víi mét níc
tiÓu n«ng qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi. §©y ®îc coi lµ nhiÖm vô c¬ b¶n vµ
bøc thiÕt nhÊt , phï hîp víi c¬ng lÜnh mµ §¶ng ®· ®Ò ra .
Chóng ta biÕt r»ng bÊt cø mét lÝ luËn nµo ®a ra ®Òu ph¶i dùa trªn nh÷ng
c¬ së thùc tÕ kh¸ch quan . Níc Nga lóc bÊy giê lµ mét níc trung n«ng ,
n«ng d©n chiÕm ®¹i ®a sè nhng sau chiÕn tranh nã l¹i r¬i vµo t×nh tr¹ng thiÕu
l¬ng thùc trÇm träng , n¹n ®Çu c¬ tÝch tr÷ lóa m× gia t¨ng khiÕn cho chÝnh
phñ kh«ng thÓ kiÓm so¸t ®îc t×nh h×nh . C¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt ®Òu bÞ ®×nh
trÖ , toµn bbé nÒn ®¹i c«ng nghiÖp bÞ ph¸ huû toµn bbé sau chiÕn tranh , c«ng
nh©n thiÕu viÖc lµm , thiÕu l¬ng thùc , ®êi sèng hÕt søc khã kh¨n . KÓ c¶ ®èi
víi mét níc giµu nhÊt vµ ph¸t triÓn nhÊt th× sau cuéc chiÕn tranh ®Õ quèc tµn
ph¸ còng chØ cã thÓ kh«i phôc ®îc nÒn ®¹i s¶n xuÊt c«ng nghiÖp sau nhiÒu
n¨m . VËy víi mét níc tiÓu n«ng , gi¶i ph¸p tèi u ®Ó kh«i phôc nÒn kinh tÕ
ph¶i ch¨ng lµ c¶i thiÖn ®êi sèng cña ngêi n«ng d©n vµ n©ng cao lùc lîng s¶n
xuÊt cña hä , ®ång thêi trong mét chõng mùc nµo ®ã cã thÓ kh«i phôc nÒn tiÓu
c«ng nghiÖp ®Ó gióp ®ì ngay mét phÇn nµo ®ã cho nÒn king tÕ n«ng d©n ?
Lªnin kh¼ng ®Þnh (( ph¶i b¾t ®Çu ®Çu t n«ng d©n , ngêi nµo kh«ng
hiÓu ®iÒu ®ã , ngêi nµo cã ý ®a vÊn ®Ò n«ng ®©n lªn hµng ®Çu nh thÕ lµ
mét sù tõ bá hoÆc t¬ng tù nh sù tõ bá chuyªn chÝnh v« s¶n , th× ch¼ng qua lµ
v× ngêi ®ã kh«ng chÞu suy nghÜ kÜ cµng vÊn ®Ò ®ã vµ bÞ loÌi nãi chèng rçng
chi phèi )) . Tuy giai cÊp v« s¶n n¾m chÝnh quyÒn nhng mét sù liªn kÕt chÆt
chÏ gi÷a giai cÊp n«ng d©n trong mét níc tiÓu n«ng sÏ lµ ®iÒu kiÖn cÇn ®Ó
thùc hiÖn ®îc chñ nghÜa x· héi . Giai cÊp t s¶n víi t c¸ch lµ giai cÊp l·nh
®¹o cÇn thiÕt ph¶i biÕt híng chÝnh s¸ch vµo viÖc gi¶i quyÕt tríc tiªn nh÷ng
vÊn ®Ò cÊp thiÕt nhÊt , mÊu chèt nhÊt . Mµ (( vÊn ®Ò cÊp thiÕt nhÊt hiÖn nay lµ
dïng c¸c biÖn ph¸p cã thÓ kh«i phôc ngay lùc lîng s¶n xuÊt cu¶ kinh tÕ n«ng
d©n )) . ChÝnh s¸ch thuÕ l¬ng thùc vµ tù do trao ®æi ra ®êi chÝnh lµ sù biÓu
5
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
hiÖn quan ®iÓm ®ã cña Lªnin . §èi víi nh÷ng ngêi tiÓu n«ng th× chÕ ®é x·
héi chñ nghÜa hay chÕ ®é t b¶n kh«ng quan träng , ®iÒu mµ hä quan t©m lµ
hä sÏ ®îc lîi nh thÕ nµo . ViÖc tù do trao ®æi hµng ho¸ vµ l¬ng thùc thõa
®É t¹o ra mét ®éng lùc thóc ®Èy tinh thÇn h¨ng say lao ®éng cña ngêi n«ng
d©n . §èi víi níc Nga lóc bÊy giê , n«ng nghiÖp ph¸t triÓn tÊt sÏ kÐo theo c¸c
ngµnh kh¸c ph¸t triÓn . ChÝnh ®iÒu ®ã ®· cñng cè thªm mèi liªn minh c«ng
n«ng vµ v« s¶n ®îc sù ñng hé cña nh÷ng n«ng d©n nghÌo khæ . Tuy nhiªn
nãi ®Õn tù do trao ®æi lµ tù do bu«n b¸n , mµ tù do bu«n b¸n theo quan ®iÓm
cña Lªnin thêi ®ã - tøc lµ lïi l¹i chñ nghÜa t b¶n. Lªnin chØ râ , tù do bu«n
b¸n lµ kh«i phôc chñ nghÜa t b¶n trªn mét møc ®é lín , lµ tù do cña chñ
nghÜa t b¶n . §iÒu ®ã cã ph¶i lµ mét thÊt b¹i nÆng nÒ cña giai cÊp v« s¶n hay
kh«ng hay chØ lµ mét bíc lïi mang tÝnh chiÕn lîc mµ chÝnh quyÒn X« ViÕt
thi hµnh nh»m ®¹t ®îc c¸i mµ m×nh muèn .
CÇn thÊy ngay r»ng víi chÝnh s¸ch tù do trao ®æi , tõng líp s¶n xuÊt nhá
®· ph¸t triÓn nhanh chãng vµ chñ nghÜa t b¶n lµ cÇn cho ®«ng ®¶o quÇn
chóng n«ng d©n vµ cho t b¶n t nh©n lµ ngêi ph¶i bu«n b¸n ®Ó tho· m·n
nhu cÇu n«ng d©n . §Ó võa khuyÕn khÝch s¶n xuÊt ph¸t triÓn mµ vÉn gi÷ ®îc
b¶n chÊt chuyªn chÝnh cña m×nh , giai cÊp v« s¶n chØ cã thÓ thõa nhËn cho chñ
nghÜa t ®îc ph¸t triÓn ë mét chõng mùc nµo ®ã . T b¶n t nh©n cÇn ph¶i
®îc ph¸t triÓn theo sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ níc , vµ ®iÒu ®ã tÊt dÉn ®Õn sù ra
®êi cña chñ nghÜa t b¶n Nhµ níc .
Mét nguyªn nh©n n÷a dÉn ®Õn sù ra ®êi cña chñ nghÜa t b¶n nhµ níc
lµ ë ngay t×nh tr¹ng s¶n xuÊt cña níc Nga lóc bÊy giê . M¸c vµ Anghen dù
b¸o r»ng : C¸ch m¹ng v« s¶n vµ do ®ã chñ nghÜa x· héi vµ Chñ nghÜa céng s¶n
sÏ næ ra vµ th¾ng lîi cïng mét lóc , hoÆc trong phÇn lín c¸c níc t b¶n tiªn
tiÕn ë t©y ©u . ThÕ nhng níc Nga lµ mét níc t b¶n trung b×nh - theo c¸ch
®¸nh gi¸ cña Lªnin - ®ang muèn tiÕn lªn con ®êng chñ nghÜa x· héi . Nã
kh«ng ph¶i lµ níc Anh x· héi chñ nghÜa hay níc §øc x· héi chñ nghÜa . V×
vËy nÕu chØ muèn kh«ng th«i mµ kh«ng cã nÒn t¶ng kinh tÕ v÷ng ch¾c th× con
®êng tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi ®ét ph¸ vµo t¬ng lai lµ mét ®iÒu kh«ng tëng
. Lªnin nãi râ thªm kh«ng cã kÜ thuËt t b¶n chñ nghÜa ®ùoc x©y dùng trªn
nh÷ng trªn nh÷ng ph¸t minh míi nhÊt cña khoa häc hiÖn ®¹i th× kh«ng thÓ nãi
®Õn chñ nghÜa x· héi ®îc . NhiÖm vô cña chÝnh quyÒn v« s¶n Nga lµ hÕt søc
nÆng nÒ . Lµm sao ®Ó níc Nga vèn l¹c hËu vÒ khoa häc kÜ thuËt , tr×nh ®é d©n
chÝ thÊp lªn mét níc cã tr×nh ®é khoa häc kÜ thuËt ph¸t triÓn , khoa häc kÜ
6
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
thuËt tiÕn tiÕn khi mµ ®¹i ®a sè nh©n d©n lµ n«ng d©n nghÌo chØ cã biÕt s¶n
xuÊt n«ng nghiÖp . Mèi quan hÖ gi÷a c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp , n«ng d©n
víi c«ng nh©n kh«ng chØ mang tÝnh chÊt mét chiÒu mµ ngêi n«ng d©n còng
cÇn nh÷ng s¶n phÈm , hµng ho¸ cña c«ng nghiÖp vµ thñ c«ng nghiÖp, ®iÒu ®ã
sÏ kÝch thÝch c¶ c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp ph¸t triÓn . ThÕ nhng sau chiÕn
tranh níc Nga cßn l¹i g× ?
ChØ nh " mét ngêi bÞ ®¸nh gÇn chÕt ... vµ may mµ nã vÉn cã thÓ chèng
n¹ng mµ ®i ®îc " . Kh«ng cã bÊt kú sù ñng hé cña c¸ch m¹ng x· héi chñ
nghÜa ë mét níc hay mét sè níc nµo, nuíc Nga ph¶i dùa vµo nç lùc cña
m×nh lµ chÝnh nhng ®iÒu ®ã vÉn chua ®ñ . D©n téc Nga cÇn ph¶i dùa vµo thêi
®¹i ®Ó tån t¹i , ®Ó x©y dùng lý tëng cña m×nh . Trong khi chñ nghÜa t b¶nvÉn
m¹nh th× t¹i sao ta kh«ng dùa vµo nã ®Ó sèng ? Lªnin nãi râ ®iÒu ®ã chóng ta
kh«ng thÓ tù m×nh lµm ®îc nÕu kh«ng cã sù gióp ®ì cña t b¶n níc ng¬µi .
Ngêi nµo kh«ng ch×m ®¾m trong ¶o tëng mµ nh×n vµo thùc tÕ , th× ph¶i hiÓu
râ ®iÒu ®ã . Theo Lªnin cÇn ph¶i du nhËp chñ nghÜa t b¶n tõ bªn ngoµi b»ng
nh÷ng hîp ®ång bu«n b¸n víi c¸c níc t b¶n lãn b»ng chÝnh s¸ch t«nhîng .
Tãm l¹i b»ng nh÷ng h×nh thøc kh¸c nhau cña chñ nghÜa t b¶n nhµ níc , chñ
nghÜa t b¶n nhµ níc sÏ lµm mét bíc tiÕn so víi t×nh h×nh hiÖn nay trong
níc céng hoµ X« ViÕt cña chóng ta . NÕu ch¼ng h¹n trong nöa n¨m n÷a
chóng ta thiÕt lËp ®îc chñ nghÜa t b¶n nhµ níc th× ®ã sÏ lµ th¾ng lîi to lín
vµ sÏ ®¶m b¶o ch¾c ch¾n r»ng qua mét n¨m sau chñ nghÜa x· héi sÏ ®îc cñng
cè hoÇn toµn vµ trë nªn v÷ng ch¾c .
T¹i sao mét níc x· héi chñ nghÜa l¹i cã thÓ tån t¹i mét h×nh thøccña
chñ nghÜa t b¶n nhng ®ã l¹i lµ nhËn xÐt cña V.I.Lªnin , ngêi ®· s¸ng lËp ra
§¶ng céng s¶n X« ViÕt ®a d©n Nga ®i theo con ®êng chñ nghÜa t b¶n .
B»ng nh÷ng chÝnh s¸ch tiÕn bé vµ nh÷ng thµnh qu¶ ®¹t ®îc sau mét thêi gian
ng¾n thùc hiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ míi ( NEP ) mµ néi dung chñ yÕu cña chÝnh
s¸ch nµy lµ viÖc thùc hiÖn chñ nghÜa t b¶n nhµ níc. Lªnin ®· chøng minh
®îc r»ng nhËn ®Þnh trªn lµ hoµn toµn ®óng ®¾n víi mét níc Nga cã chÝnh
quyÒn míi non trÎ vµ mét nÒn kinh tÕ ®i lªn tõ l¹c hËu .
2/ Thµnh tùu cña chÝnh s¸ch kinh tÕ ( NEP ) .
ChÝnh s¸ch kinh tÕ míi ®· t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt ë c¶
thµnh thÞ lÉn n«ng th«n , v× nã ®¾p øng ®îc nhu cÇu cña qui luËt kinh tÕ cña
nÒn s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa cßn mang tÝnh chÊt hµng ho¸ vµ cã nhiÒu thµnh
phÇn . Nhê ®ã , trong mét thêi gian ng¾n , Nhµ níc X« ViÕt ®· kh«i phôc
7
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
®îc nÒn kinh tÕ quèc d©n bÞ chiÕn tranh tµn ph¸ , · tiÕn ®îc mét bøoc dµi
trong viÖc cñng cè khèi liªn minh c«ng n«ng ; mét Nhµ níc c«ng n«ng nhiÒu
d©n téc ®Çu tiªn trªn thÕ giíi ®· ®îc thµnh lËp , ®ã lµ liªn bang céng hoµ x·
héi chñ nghÜa X« ViÕt .
ChÝnh s¸ch kinh tÕ míi cßn cã ý nghÜa quèc tÕ cña nã . §èi víi c¸c níc
tiªn tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi ®Òu cÇn thiÕt vËn dông tinh thÇn c¬ b¶n cña
chÝnh s¸ch ®ã bch¼ng h¹n nh vÊn ®Ò quan hÖ hµng ho¸ - tiÒn tÖ , nguyªn t¾c
liªn minh c«ng n«ng , sö dông nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn .
ChÝnh s¸ch kinh tÕ míi ®îc qu¸n triÖt trong c¸c ngµnh kinh tÕ vµ lÊy
viÖc kh«i phôc n«ng nghiÖp lµm nhiÖm vô hµng ®Çu , lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch tríc
m¾t . §Õn cuèi xu©n n¨m 1922 , Liªn X« ®· vît qua ®îc n¹n ®ãi vµ ®Õnn¨m
1925 , n«ng nghiÖp Liªn X« ®· vît møc tríc chiÐn tranh .
Tæng s¶n lîng c«ng nghiÖp n¨m 1925 so víi n¨m 1913 míi ®Æt 75.5%.
tuy nhiªn ngµnh iÖn vµ c¬ khÝ chÕ t¹o vît møc tríc chiÕn tranh , nhiÒu xÝ
nghiÖp c«ng nghiÖp nhÑ vµ c«ng nghiÖp thùc phÈm ®· ®Æt vµ vît mø tríc
chiÕn tranh . Trong viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ míi , Lªnin coi th¬ng
nghiÖp lµ m¾t xÝchtrong chuçi d©y xÝch c¸c sù biÕn lÞch sö mµ Nhµ níc ph¶i
®em toµn lùc ra mµ n¾m lÊy nã . Do ®ã th¬ng nghiÖp ®· ®îc t¨ng cêng
m¹nh mÏ .
II-Chñ nghÜa t b¶n nhµ níc
1.Khaùi nieäm:
Chuû Nghóa Tö Baûn laø moät hình thaùi kinh teá xaõ hoäi lôùn
cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi vôùi caùc giai ñoaïn phaùt trieån khaùc
nhau.Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø Nöôùc laø moät trong nhöõng giai ñoaïn
lòch söû quan troïng cuûa Chuû Nghóa Tö Baûn .Khoâng moät ai coù theå
phuû nhaän thaønh quaû cuûa Chuû Nghóa Tö Baûn ù ñaõ ñaït ñöôïc ,ñoù laø
moät böùôc ngoaët cuûa lòch söû.
C.Mac ñaõ coù nhaän xeùt xaùc ñaùng raèng trong voøng chöa ñaày
moät theá kyû thoáng trò cuûa mình Chuû Nghóa Tö Baûn ñaõ taïo ra moät
möùc saûn xuaát khoång loà baèng taát caùc theá heä loaøi ngöôøi tröôùc
ñoù ñaõ taïo ra .Töø luùc xuaát hieän loaøi ngöôøi ,hoï ñaõ soánng laâu daøi
trong neàn saûn xuaát nhoû laïc haäu,phaân taùn ,naêng xuaát voâ cuøng
thaáp keùm, khoâng baûo ñaûm taùi saûn suaát giaûn ñôn.Töø ñaàu theá kyû
XVI ñeán nay,laàn ñaàu tieân trong lòch söû ,Chuû Nghóa Tö Baûn ñaõ
chuyeån neàn saûn xuaát nhoû leân neàn saûn xuaát lôùn vôùi ñaëc tröng veà
chaát so vôùi saûn xuaát nhoû.Söï thaéng lôïi naøy dieãn ra ñaàu tieân ôû
nöôùc Anh roài laàn löôït sang caùc nöôùc Phaùp ,Ñöùc,…vaø caùc nöôùc
8
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
khaùc . Cuøng vôùi ñaø phaùt trieån cuûa löïc löôïng saûn xuaát ,quaù trình
xaõ hoäi hoaù saûn xuaát cuõng ñaït ñöôïcnhöôõng böôùc tieán lôùn , vôùi
trình ñoä cao . Hieäp taùc ñôn giaûn , coâng tröôøng thuû coâng neàn ñaïi
coâng nghieäp cô khí laø nhöõng giai ñoaïn phaùt trieån xaõ hoäi hoaù saûn
xuaát Tö Baûn Chuû Nghóa .
Maàm moáng ñaàu tieân cuûa Chuû Nghóa Tö Baûn chính laø söï tích
luyõ tö baûn nguyeân thuyû, vôùi söï buoân baùn noâ leä ,trao ñoåi buoân
baùn caùc loaïi haøng hoaù vôùi nöôùc ngoaøi do neàn saûn xuaát thuû coâng
phaùt trieån vaø do boùc loät thuoäc ñòa caùc nöôùc ñaõ tích luyõ ñöôïc moät
khoái löôïng khoång loà tö baûn cho neàn saûn xuaát tö baûn sau naøy .Tieáp
tuïc phaùt trieån kinh teá vôùi söï trôï giuùp ñaéc löïc cuûa khoa hoïc kó
thuaät caùc nöôùc Tö baûn tieáp tuïc phaùt trieån vöôït baäc veà kinh teá , söï
caïnh tranh cuûa caùc nöôùc veà thi tröôøng tieâu thuï haøng hoaù ,thuoäc
ñòa…ñaõ daãn ñeán caùc cuoäc chieán tranh lôùn maø ñieån hình laø hai
cuoäc chieán tranh theá giôùi thöù nhaát vaø thöù hai voâ cuøng aùc lieät vaø
thaûm khoác.
Hình thöùc xaõ hoäi hoaù cao hôn khi Chuû Nghóa Tö Baûn
chuyeån leân giai ñoaïn Chuû Nghóa Tö Baûn ñoäc quyeàn va ñænh cao laø
Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø Nöôùc . Chuû Nghóa Tö Baûn ñoäc quyeàn
Nhaø Nöôùc laø hình thöùc thoáng trò cuûa Chuû Nghóa Tö Baûn ñoäc
quyeàn döïa treân cô sôû tích tuï vaø taäp trung tö baûn ra ñôøi töø sau
chieán tranh theá giôùi thöù nhaát ,noù xuaát hieän ñaàu tieân ôû Ñöùc .Do
caïnh tranh quaù khoác lieät neân caùc nhaø saûn xuaát tö baûn coù xu
höôùng lieân keát vôùi nhau hay quy luaät caù lôùn nhuoát caù beù hìmh
thaønh neân caùc taäp ñoaøn ñoäc quyeàn quoác gia ñeán caùc taäp ñoaøn
xuyeân quoác gia cac ten, xanhdica,congglomera .Trong giai ñoaïn naøy
vai troø cuûa nhaø nöôùc con chöa thöïc söï quan troïng laém nhöng sau naøy
thì noù caøng theå hieän vai troø cuûa mình nhö trong giai ñoaïn Chuû Nghóa
Tö Baûn ñoäc quyeàn Nhaø Nöôâc coäng saûn theå noùi tö baûn daã taïo ra
phaàn moät neàn taûng kinh teá vöõng chaéc vôùi cô sôû khoa hoïc kó thuaät
tieân tieán,neàn saûn xuaát cô khí ,töï ñoäng hoaù taïo ra moät khoái löôïng
vaät chaát khoång loà.
Leânin ñaõ töøng so saùnh nöôùc nga vôùi nöôùc Ñöùc luùc baáy giôø
vaø cho raèng neáu nöôùc Nga coù ñaày ñuû vaät chaát kyõ thuaät nhö nöôùc
Ñöùc thì coù theå chuyeån tieáp leân Chuû Nghóa Xaõ Hoäi maø khoâng
9
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
phaûi traûi qua baát kì moät giai ñoaïn trung gian naøo. Ngöôøi nhaän ñònh
raèng “Chuû Nghóa Tö Baûn ñoïc quyeàn Nhaø nöôùc laø söï chuaån bò vaät
chaát ñaày ñuû nhaát cho Chuû Nghóa Xaõ Hoäi ,laø phoøng chôø ñi vaøo
Chuû Nghóa Xaõ Hoäi maø giöõa naác thang ñoù vôùi naác thang Chuû
Nghóa Xaõ Hoäi khoâng coøn moät naác thang naøo nöõa caû” .Nhö vaäy
xaõ hoäi coäng saûn chæ coù theå xuaát hieän moät caùch töï nhieân khi
nhöõng tieàn ñeà vaät chaát vaø tieàn ñeà xaõ hoäi ñöôïc chuaån bò ñaày
ñuûnhaát , moät “phoøng chôø” lyù töôûng cho Chuû Nghóa Xaõ Hoäi ñaõ
saün saøng.
Nhöng thaéng lôïi cuûa Caùch Maïng Thaùng 10 Nga khoâng xuaát
phaùt töø tieàn ñeø noùi treân.Laø moät nöôùc tö baûn phaùt trieån trung bình
vaø coøn nhieàu maët haïn che á, nöôùc Ngak coù cô sôû vaät chaát kó thuaät
, khoâng coù löïc löôïng saûn xuaát phaøt trieån nhaèm taïo tieàn ñeà vaät
chaát cho Chuû Nghóa Xaõ Hoäi ra ñôøi .Chính vì vaäy noù khoâng theå
quaù ñoä tröïc tieáp leân Chuû Nghóa Xaõ Hoäi maø phaûi laáy moâ hình
giaùn tieáp ñi leân Chuû Nghóa Xaõ Hoäi .ngöôøi noùi trong boái caûnh ñoù
,phaûi bieát baéc chieác caàu nhoû xuyeân qua Chuû Nghóa Tö Baûn leân
Chuû Nghóa Xaõ Hoäi ,ñoù laø Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø Ø nöôùc _moät
söï trôû laïi con ñöôøng phaùt trieån hôïp quy luaät kinh teá.
Khi LEÂ_NIN ñaõ ñöa quan nieäm veà Chuû Nghóa Tö Baûn nhaø
nöôùc ,ñaõ coù raùt nhieàu ngöôøi hoang mang giao ñoäng .ngay caû baûn
thaân LEÂ_NIN cuõng baát ngôø veà “thöù Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø
nöôùc” khoâng ai döï kieán naøy .Moïi ngöôøi cho raèng” Chuû Nghóa Tö
BaûnNhaø nöôùc laø Chuû Nghóa Tö Baûn “,vaø ta coù theå caàn hieåu nhö
theá thoâi .LEÂnin ñaõ thuyeát phuïc moïi ngöôøi raèng ñoù laø caùch hieåu
kinh vieän ,sai laàm vi rôi vaøo caùi beänh trí thöùc vaø chuû nghóa töï do
.baây giôø muoán xaây döïng thaønh coâng Chuû Nghóa Xaõ Hoäi thì chuùng
ta phaûi thaúng thaén thöøa nhaän raèng “toaøn boä quan ñieåm cuûa chuùng
ta veà Chuû Nghóa Xaõ Hoäi ñaõ thay ñoåi veà cô baûn”.Theo
LEÂN_NiN,Chuû Nghóa Xaõ Hoäi Nhaø nöôùc laø saûn phaåm cuûa söï can
thieäp tích cöïc cuûa nhaø nöôùc vaø hoaït ñoäng cuûa caùc xí nghieäp tö
baûn .Neáu laø nhaø nöôùc tö saûn thì Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø nöôùc
phucv vuï lôïi ích giai caáp tö saûn,neáu laø nhaø nöôùc Xaõ hoäi chuû nghóa
thì phuïc vuï cho lôïi ích giai caáp coâng nhaân vaø nhaân daân lao ñoäng.
Trong thôøi kì quaù ñoä leân Chuû Nghóa Xaõ Hoäi ,Chuû Nghóa Tö
Baûn Nhaø nöôùc mang tính chaát ñaëc bieät ñoù laø tính chaát chính trò
nhaø nöôùc thay ñoåi ,nhaø nöôùc Xaõ hoäi chuû nghóa –Nhaø nöôùc cuûa
daân do daân ,vì daân .Nhaø nöôùc naøy coù trong tay moät thöïc löïc kinh
teá döïa treân hình thöùc sôû höõu xaõ hoäi maø nhaø nöôùc laø ñaïi bieåu
10
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
naém giöõ nhöõng vò trí then choát troïng yeáu cuûa neàn kinh teá ,giöõ vai
troø chuû ñaïo cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc .
Söï phaùt trieån cuûa Chuû Nghóa Tö Baûn nhaø nöôùc trong thôøi kì
quaù ñoä leân Chuû Nghóa Xaõ Hoäi khoâng coù muïc ñích töï thaân ,maø
laø phöông tieän ,con ñöôøng ñeå taêng saûn xuaát ,laø bieän phaùp bieán
caùc xí nghieäp Tö baûn chuû nghóa thaønh Xaõ hoäi chuû nghóa .LEÂNIN
noùi “thöôøng chuùng ta vaãn coøn laäp laïi caùi lyù luaän cho raèng Chuû
Nghóa Tö Baûn laø xaáu, Chuû Nghóa Xaõ Hoäi laø toát “Cuõng nhö quan
ñieåm tröôùc ñaây cho raèng “maët traêng Trung Hoa troøn hôn maët traêng
Hoa KÌ “.Nhöng caùi lí luaän aáy laø sai vì noù khoâng ñeám xæa ñeán toaøn
boä keát caáu kinh teá xaõ hoäi hieän coù ,maø chæ nhìn thaáy coù hai keát
caáu trong soá ñoù thoâi .Chuû Nghóa Tö Baûn la xaáu so vôùi Chuû Nghóa
Xaõ Hoäi nhöng laø toát so vôùi neàn tieåu saûn xuaát .Chuû Nghóa Tö Baûn
nhaø nöôùc veà kinh teá cao hôn raát nhieàu so vôùi neàn kinh teá luùc ñoù
cuûa nöôc Nga vì vaäy nöôùc Nga phaûi bieát lôïi duïng noù laøm maét xích
trung gian giöõa neàn tieåu saûn xuaát vaø Chuû Nghóa Xaõ Hoäi ,laøm
phöông tieän ,laøm con ñöôøng ,phöông phaùp,phöông thöùc ñeå û taêng löïc
löôïng saûn xuaát leân .Vaø ñieàu ñoù seõ ñöa nöôùc Nga ñeán Chuû Nghóa
Xaõ Hoäi baèng con ñöôøng chaéc chaén nhaát.
Vôùi ñieàu kieän ñaëc bieät ñoù ,vôùi söï kieåm keâ, kieåm soaùt vaø
söï thoãn hôïp cuûa voán cuûa nhaø nöôùc vaøo caùc doanh nghieäp coâng
nghieäp,noâng nghieäp vaø dòch vuï seõ höôùng söï hoaït ñoäng cuûa caùc
doanh nghieäp theo tay laùi cuûa nhaø nöôùc xaõ hoäi chuû nghóa .Bôûi vaäy
Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø Nöôùc theo caùch noùi cuûa Leânin “laø caùi
khoâng ñaùng sôï “laø saûn phaåm taát yeáu “laø moät “böôùc tieán trong söï
phaùt trieån cuûa lòch söû ñoái vôùi caùc nöôùc quaù ñoä leân Chuû Nghóa
Xaõ Hoäi tö moät neàn kinh teá laïc haäu
Coù theå noùi noäi dung cuûa Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø Nöôùc qua
caùc maët sau :
Söï kieåm keâ ,kieåm soaùt ñoái vôùi caùc thaønh phaàn kinh teá .
_Caùc hình thöùc kinh teá quaù ñoâï döïa treân caùc hình thöùc sôû höõu
hoãn hôïp veà voán giöõa nhaø nöôùc XãHCN vôùi nenà kinh teá tö baûn tö
nhaân trong vaø ngoaøi nöôùc.
Vieäc hoïc taäp ,söû duïng coù choïn loïc nhöõng thaøng töïu khoa hoïc
coâng ngheä vaø chuyeån giao khoa hoïc kyõ thuaät,coâng ngheä ,khoa hoïc
kinh teá vaø quaûn lyù kinh teá ôû caùc nöôùc tö baûn tieân tieán.
Vieäc coi troïng lôïi ích kinh teá ,hieäu quaû kinh teá thoâng qua vieäc nhaø
nöôùc vaän duïng cô cheá thò tröôøng vôùi tö caùch laø ñoäng löïc kinh teá
cuûa söï phaùt trieånneà kinh teá quoác daân.
11
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Töø caùc khía caïnh treân coù theå quan nieäm söï hình thaønh vaø phaùt
trieån Chuû Nghóa Tö Baûn.Nhaø nöôùc trong thôøi kyø quaù ñoä leân Chuû
Nghóa Xaõ Hoäi ,veà noäi dung gaén lieàn vôùi 3 möùc ñoä:
ÔÛ möùc cao nhaát vaø toaøn dieäïn nhaát , Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø
Nöôùc ñöôïc quan nieäm nhö laø moät hình thöùc kinh teáxaõ hoäi quaù
ñoä
ÔÛ möùc heïp vaø thaáp hôn ,Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø Nöôùc ñöôïc
quan nieäm laø moät chính saùch,moät coâng cuï maø nhaø nöôùc Xaõ Hoäi
Chuû Nghóa duøng ñeå ñieàu tieát vaø quaûn lyù hoaït ñoäng cuûa caùc
thaønh phaàn kinh teá ,nhaát laø kinh teá tö baûn tö nhaân trong thôøi kyø
quaù ñoä leân Chuû Nghóa Xaõ Hoäi .
Döôùi goùc nhìn kinhteá,Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø Nöôùc ñöôïc quan
nieäm laø caùc hình thöùc kinh teá trung gian quaù ñoä.Caùc hình thöùc naøy
döïa treân hình thöùc sôû höõu hoãn hôïp giöõa kinh teá nhaø nöôùc vaø kinh
teá tö baûn tö nhaân trong vaø ngoaøi nöôùc.
2.Ñieàu kieän thöïc hieän Chuû Nghóa Tö Baûn nhaø nöôùc vaø
vieäc söû duïng coù hieäu quaû hình thöùc naøy.
Baûnû thaân Chuû Nghóa Tö Baûn khoâng theå töï noù phaùt trieån
trong loøng cheá ñoä Xaõ Hoäi Chuû Nghóa duø raèng söï phaùt trieån cuûa
noù coù laø khaùch quan ,taát yeáu ñi chaêng nöõa.Vì vaäy muoán duy trì
Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø Nöôùc thì chính quyeàn voâ saûn phaûi taïo ra
caùc ñieàu kieän ñeå thöù Chuû Nghóa Tö Baûn naøycoù theå toàn taïi vaø
phaùt trieån.Vieäc söû duïng sao cho coù hieäu quaû hình thöùc kinh teá Tö
baûn Nhaø Nöôùccuõng laø moät vaán ñeà caàn ñöôïc quan taâm .
Theo lyù luaän cuûa V.I.Leânin veà Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø Nöôùc Û
thì Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø Nöôùc laø saûn phaåm cuûa söï can thieäp
tích cöïc cuûa nhaø nöôùc vaøo hoaït ñoäng trong caùc xí nghieäp tö
baûn.Vaäy muoán Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø Nöôùc ra ñôøi thì ñieàu
tröôùc tieân laø phaûi coù quan heä saûn xuaát Tö Baûn Chuû Nghóa , töùc
laø caàn phaûi coù giai caáp tö saûn vaø giai caáp voâ saûn.ÔÛ nöôùc Nga
luùc baáy giôø giai caáp tö saûn haàu nhö khoâng coøn toàn taïi , caùc xí
nghieäp tö baûnkeå caû vöøa vaø nhoû ñeàu bò quoác höõu hoaù,neàn ñaïi
coâng nghieäp Tö Baûn Chuû Nghóa bò taøn phaù naëng neà, caù coâng
xöoûng vaø nhaø maùy bò ngöøng hoaït ñoäng .Giai caáp voâ saûn voán laø
giai caáp saûn xuaát ra cuûa caûi vaät chaát trong caùc xí nghieäp cuûa neàn
ñaïi coâng nghieäp Tö Baûn Chuû Nghóa neân hoï, nhöõng ngöôøi coâng
nhaân “ñaõ bò maát tính giai caáp,nghóa laø bò daåy ra ngoaøi con ñöôøn
toàn taïi giai caáp cuûa mình , vaø khoâng coøn toàn taïi vôùi tö caùch laø
giai caáp voâ saûn nöõa..Ñoâi khi veà hình thöùc noù ñöïoc coi laø giai caáp
voâ saûn, nhöng noù khoâng coù goác reã kinh teá.Vì vaäy moät yeâu caàu
12
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
ñaët ra laø muoán khoâi phuïc quan heä saûn xuaát Tö Baûn Chuû Nghóa thì
phaûi phuïc hoài giai caáp tö saûn trong nöôùcvaø keâu goïi ñaàu tö cuûa tö
saûn nöôùc ngoaøi.Nhôø ñoù giai caáp coâng nhaân môùi coù ñieøu kieän
tieáp tuïc phaùt trieån, “ ñöôïc laøm vieäc trong caùc coâng xöôûng cô khí
lôùn chöù khoâng laøm caùi vieäc ñaàu cô, chöù khoâng phaûi cheá taïo caùi
baät löûa ñeå baùn… .Quan heä saûn xuaát Tö Baûn Chuû Nghóa xeùt veà
maët sôû höõu thì noù toàn taïi döôùi nhieàu hình thöùc sôû höõu khaùc nhau:
Sôû höõu tö nhaân Tö Baûn Chuû Nghóa , Sôû höõu taäp theå Tö Baûn Chuû
Nghóa , Sôû höõu nhaø nöôùc ,Sôû höõu hôïp taùc , Sôû höõu khoâng mang
tính chaát Tö baûn Nhaø nöôùc .Töông öùng vôùi caùc loaïi hình thöùc
khaùc nhau laø söï ña daïng veà caùc thaønh phaàn kinh teá. Ñaây cuõng laø
moät phaàn noäi dung cuûa chính saùch kinh teá môùi maø Leânin ñaõ ñeà
ra.Vaø noù cuõng phuø hôïp vôùi neàn kinh teá thôøi kyø quaù ñoä.Quan heä
sôû höõu Tö Baûn Chuû Nghóa vôùi hình thöùc phoå bieán nhaát laø sôû
höõu coå phaàn ñöïoc C.Maùc coi laø böôùc quaù ñoä ñeå “bieán taát caû
nhöõng chöùc naêng cuûa quaù trình taùi saûn xuaát hieän coøn gaén vôùi
quyeàn sôû höõu tö baûn giaûn ñôn than chöùc naêng cuûa ngöôøi saûn xuaát
ñaõ lieân hieäp laïi vôùi nhau ,töùc laø thanh chöùc naêng cuûa xaõ hoäi.,vaø
do ñoù xí nghieäp cuûa noù cuõng bieåu hieän ra laø nhöõng xí nghieäp xaõ
hoäi.
Ñieàu kieän thöù hai ñeå phaùt trieån Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø Nöôùc
coù söï can thieäp cuûa nhaø nöôùc vaøo neàn kinh teá .Ñieàu naøy coù yù
nghóa raát quan troïng vì Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø Nöôùc trong thôøi kyø
quaù ñoä leân Chuû Nghóa Xaõ Hoäi phaûn aùnh moái quan heä giöõa giai
caáp coâng nhaân vaø nhaø nöôùc cuûa hoï vôùi nhaø nöôùc tö baûn .Kinh
teá tö baûn nhaø nöôùc laø moät kieåu toå chöùc kinh teá do nhaø nöôùc cuûa
hoï vôùi caùc nhaø tö baûn.Kinh teá tö baûn nhaø nöôùc laø moät kieåu toå
chöùc kinh teá do nhaø nöôùc cuûa giai caáp coâng nhaân chuû ñoäng taïo ra
ñeå khai thaùc ,thu huùt caùc nguoàn löïc ñònh höôùng caùc thaønh phaàn
kinh teá khaùc phaùt trieån theo con ñöôøng Xaõ Hoäi Chuû Nghóa .Khi
aùp duïng Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø Nöôùc vaøo neàn kinh teá Nga thì
Chuû Nghóa Tö Baûn seõ coù ñieàu kieän phaùt trieån trong loøng moät
nöôùc ñi theo ñònh höôùng Xaõ Hoäi Chuû Nghóa .vaø nhö vaäy thì Chuû
Nghóa Tö Baûn hay giai caáp voâ saûn seõ chieán thaéng? Lieäu raèng nhaø
nöôùc voâ saûn coù khoáng cheá ñöôïc caùc nhaø tö saûn maø phaùt trieån
theo nhöõng ñònh höôùng ,keá hoaïch maø mình ñaët ra hay khoâng hay laïi
bi laät ñoå vaø bò cheá nhaïo.ÔÛ ñaây vai troø cuûa nhaø nöôùc laø raát to
lôùn .Ñeå ñònh höôùng söï phaùt trieån cuûa Chuû Nghóa Tö Baûn theo cheá
ñoä Xaõ Hoäi Chuû Nghóa thì nhaø nöôùc voâ saûn khoâng chæ ñôn thuaàn
ñoùng vai troø ngöôøi quaûn lyù,ñieàu haønh kinh teá quoác daân maø coøn
phaûi coù thöïc löïc kinh teá laøm cô sôû .Do ñoù nhaø nöôùc caàn tröïc
13
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
tieáp ñaàu tö vaøo nhöõng lónh vöïc , nhöõng ngaønh troïng yeáu , nhöõng vò
trí “phaùo ñaøi” ,”huyeát maïch” cuûa neàn kinh teá quoác daân nhö: keát
caáu haï taàng kinh teá xaõ hoäi , heä thoáng taøi chính ngaân haøng, quoác
phoøng an ninh…
Nhaø nöùôc voâ saûn taùc ñoäng ñeán quaù trình tuaàn hoaøn TB thoâng
qua caùc chính saùch veà thueá
14
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Tö lieäu saûn xuaát
T–H …….Saûn xuaát
…..H’_T’
Söùc lao ñoäng
Moãi giai ñoaïn cuûa quaù trình tuaàn hoaøn nhaø nöôùc laïi coù
nhöõng chính saùch taùc ñoäng nhau nhö : ôû gai ñoaïn baùn (H’ – T’) chính
quyeàn Xoâ Vieát coù theå yeâu caàu nhaø tö baûn baùn theâm töø 50% ñeán
100% soá löôïng saûn phaåm tieâu duøng cho caùc coâng nhaân ôû xí
nghieäp toâcuõng vôùi moät giaù baùn, laøm nhö vaäy laø ñeå caûi thieän
ñôøi soáng coâng nhaân khaùc .
Töø nhöõng phaân tích teân ta thaáy raèng vieäc aùp duïng thaønh coâng
Chuû Nghóa Tö Baûn nhaø nöôùc ñoøi hoûi phaûi coù nhöõng caûi bieán
saâu saéc trong caùch nhìn vaø trong caùch laøm cuûa giai caáp voâ saûn
ñoái vôùi Chuû Nghóa Tö Baûn .Ñaây laø moâït vaán ñeà môùi meû caàn
ñöôïc tieáp tuïc nghieân cöùu töø kinh nghieäm thöïc tieãn.
3.Taùc duïng cuûa Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø Nöôùc .
Qua nhöõng phaân tích treân chuùng ta thaáy raèng vieäc phaùt
trieån Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø Nöôùc trong thì kyø quaù ñoä leân Chuû
Nghóa Xaõ Hoäi laø moät taát yeáu khaùch quan . Ñaây laø thöù Chuû
Nghóa Tö Baûn “coù lôïi vaø caàn thieát” ,laø”ñieàu ñaùng mong ñôïi” cho
chuùng ta.
Theo Leâ Nin ,caàn phaûi nhaän thöùc roõ : Thöïc haønh Chuû Nghóa Tö
Baûn Nhaø Nöôùc seõ coù lôïi cho ai ?
Nöôùc Ñöùc luùc baáy giôø “laø ñænh cao veà kyõ thuaät ñaïi Tö
Baûn Chuû Nghóa hieâïn ñaïi vaø veà toå chöùc coù keá hoaïch , phuïc tuøng
chuû nghóa ñeá quoác gioáng_keû_tö saûn”.Neáu nhö thay theá chính quyeàn
quaân phieät Ñöùc baèng chính quyeàn Xoâ Vieát thì nöôùc Ñöùc coù taát
caû caùc ñieàu kieän ñeå xaây döïng thaønh coâng Chuû Nghóa Xaõ Hoäi .
Vôùi thöïc traïng nöôùc Nga hieän nay thì ñieàu quan troïng tröôùc
tieân laø phaûi phaùt trieån löïc löôïng saûn xuaát ,taêng leân ngay hoaëc
trong moät thôøi gian ngaén baèng söï “du nhaäp”
Chuû Nghóa Tö Baûn töø beân ngoaøi vaøo.Vaø taùc duïng ñaàu tieân cuûa
Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø Nöôùc laø lôïi duïng söï phaùt trieån cuûa khoa
hoïc kó thuaät cuûa caùc nöôùc tö baûn phaùt trieån ñeå xaây döïng neàn ñaïi
saûn xuaát coâng nghieäp.Qua ñoù giai caáp coâng nhaân coù theå hoïc taäp
ñöôïc caùch quaûn lyù vaø toå chöùc moät neàn saûn xuaát lôùn , daàn khoâi
phuïc laïi tính giai caáp ñaõ bò maát cuûa mình. “Chöøng naøo giai caáp
coâng nhaân hoïc ñöôïc caùch saép ñaët toå chöùc saûn xuaát vôùi quy moâ
lôùn” , chöøng naøo löïc löôïng saûn xuaát xaõ hoäi ñöôïc xaây döïng treân
nhöõng phaùt minh môùi nhaát cuûa khoa hoïc hieän ñaïithì khi ñoù môùi coù
theå noùi ñeán Chuû Nghóa Xaõ Hoäi ñöôïc.
15
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Nöôùc Nga tieåu noâng bò bao truøm bôûi naïn ñaàu cô vaø tình traïng
quan lieâu chuû ngiaõ mang tính heä thoáng , xaõ hoäi rôi vaøo khuûng
hoaûng , tín nhieäm cuûa noâng daân ñoùi vôùi chính quyeàn Xoâ Vieát bò
giaûm suùt nghieâm troïng .Chæ coù Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø Nöôùc
môùi “cöùu nguy”ñöôïc cho neàn chuyeân chính voâ saûn.Chuû Nghóa Tö
Baûn Nhaø Nöôùc seõ laø söï lieân hôïp neàn saûn xuaát nhoû laïi thaønh
neàn ñaïi saûn xuaát , moät ñaëc tröng cuûa xaõ hoäi coäng saûn . Moät
nöôùc tieåu noâng vôùi ñaïi ña soá nhöõng ngöôøi saûn xuaát haøng hoaù
nhoû thì “tính töï phaùt tieåu tö saûn chieám öu theá vaø khoâng theå khoâng
chieám öu theá” .Chính nhöõng ngöôøi tieåu tö saûn naøy ñang ngaám
ngaàm phaù hoaïi söï ñoäc quyeàn cuûa Nhaø nöôùc XOÂ Vieátbaèng vieäc
ñaàu cô tích tröõ, choáng laïi caùc bieän phaùp kinh teá cuûa chính
quyeàn.Nhöng khi Leânin ñöa ra thaønh phaàn kinh teá tö baûn nhaø nöôùc
thì moäi ngöôøi ñeàu cho raêng chính Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø Nöôùc
môùi laø keû thuø cuûa giai caáp voâ saûn .Vaäy thöïc chaát vaán ñeà ôû ñaây
laø gì?Chuùng ta ñeàu bieát raèng cô sôû kinh teá cuûa naïn ñaàu côlaø taàng
lôùp nhöõng keûtieåu tö höõu voâ cuøng roäng raõi ôû nöôùc Nga,coù ñaïi
dieän cuûa mình trong moãi ngöôøi tieåu tö saûn, oû¬ ñaây khoâng phaûi laø
Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø Nöôùc ñaáu tanh vôùic1 maø laø giai caáp tieåu
tö saûn coäng vôùi Chuû Nghóa Tö Baûn tö nhaân ñaáu tranh choáng laïi caû
Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø Nöôùc vaø Chuû Nghóa Xaõ Hoäi .Nhö vaäy
trong thôøi kyø quaù ñoä Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø Nöôùc seõ laø moät
nhaân toá quan troïng giuôù giai caáp coâng nhaân sôùm hoaøn thaønh lyù
töôûng cuûa mình .
Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø Nöôùc do nhaø nöôùc voâ saûn kieåm soaùt vaø
ñieøu tieát coù theå ñaåy nhanh söï phaùt trieån ngay töùc khaéc neàn noâng
nghieäp .Nhôø vieäc taêng nhanh löïc löôïng saûn xuaát trong noâng nghiieäp
maø oån ñònh döôïc xaõ hoäi ,thoaùt khoûi khuûng hoaûng vaø phaàn naøo
khaéc phuïc ñöôïc naïn ñaàu coû nhoû traøn lan…
Chính vôùi yù nghóa vai troø cuûa vieäc thöïc hieän Chuû Nghóa Tö Baûn
Nhaø Nöôùc nhö vaäy maø Leânin noùi raèng ñoù laø ñieàu caàn thieát ñaùng
moâng ñôïi trong dieàu kieän cuûa chính quyeàn Xoâ Vieát luùc baáy giôø .
16
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
4.Caùc hình thöùc cuûa Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø Nöôùc ñöôïc
Leânin ñöa ra :
* Hình thöùc toâ nhöôïng :laø söï giao keøo ,söï lieân keát lieân minh
giöõa chính quyeàn nhaø nöôùc Xoâ Vieát ,nghóalaø nhaø nöôùc voâ saûn
vôùi Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø Nöôùc choáng laïi theá löïc phaùt trieån tö
höõu ,ngöôøi nhaän toâ nhöôïng laø nhaø tö baûn .Nhöng trong hình thöùc
naøy caû nhaø tö baûn laãn chính quyeàn Xoâ Vieát ñeàu nhaän ñöôïcnhöõng
quyeàn lôïi nhaát ñònh.
Ngöôøi nhaän toâ nhöôïng phaûi coù traùch nhieäm caûi thieän ñôøi
soáng coâng nhaân trong caùc xí nghieäp toâ nhöôïng sao cho ñaït tôùi möùc
soáng trung bình cuûa nöôùc ngoaøi.
Ngoaøi ra ngöôøi nhaän toâ nhöôïng phaûi baùn theâm cho chính quyeân
Xoâ Vieát (neáu coù yeâu caàu )töø 50%ñeán 100%soá löôïng saûn phaåm
tieâu duøng cho caùc coâng nhaân caùc xí nghieäp khaùc cuõng vôùi giaù
nhö treân ñeå caûi thieän ñôøi soáng coâng nhaân khaùc .
Ñieàu kieän traû löông cho coâng nhaân seõ quy ñinh rieâng trong töøng
hôïp ñoàng ñaûm baûo möùc soáng cho coâng nhaân .Coâng ñoaøn coù
quyeàn ñoøi cuûa Nga cuõng nhö luaät leä cuûa Nga ñoái vôùi baûn hôïp
ñoàng ñoù.Phaûi toân troïng caùc ñaïo luaät cuû Nga nhö ñieàu kieän lao
ñoäng , veà kì haïn phaùt löông…Khoâng cho caùc chuyeân gia öu tuù laøm
vieäc trong caùc xí nghieäp toâ nhöôïng ,hôp ddooøng phaûi ñöôïc giaùm
saùt .
*Caùc hôïp taùc xaõ :laø moät hình thöùc cuûa Chuû Nghóa Tö Baûn
Nhaø Nöôùc theo quan nieäm ban ñaàu cuûa Leânin nhöng sau naøy oâng cho
raèng trong thöïc teá toàn taïi hai hình thöùc hôïp taùc xa õ tö baûn chuû
nghóa vaø Xaõ Hoäi Chuû Nghóa trong loøng cheá ñoä XoâVieát ñöôïc coi
laø moät hình thöùc cuûa Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø Nöôùc
Ñaëc tröng caùc xí nghieäp cuûa hình thöùc naøy laøsöï keát hôïp giöaõ
tö baûn tö nhaân xaây döïng treân ñaát ñai thuoäc veà xaõ hoäi vôùi nhöõng
xí nghieäp kieåu xaõ hoäi chuû nghóa chính coáng .Chuû Nghóa Tö Baûn
hôïp taùc xaõ gioáng Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø Nöôùc ôû choã noù taïo
ñieàu kieïn cho sôïkieåm keâ kieåm soaùt theo doõi nhöõng quan heä ñaõ ghi
trong hôïp ñoàng giöõa nhaø nöôùc vôùi tö baûn vaø taïo ñieàu kieän cho
haøng trieäu ngöôøi vaø toaøn boä daânchuùng chuaån bò cho böôùc quaù
ñoä trong töông lai.töø Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø Nöôùc leân Chuû Nghóa
Xaõ Hoäi .
Cheá hôïp taùc döïa treân cô sôû neàn saûn xuaát tieåu coâng nghieäp
,treân neàn saûn xuaát thuû coâng maø moät boä phaän mang tính gia
tröôûng.phaûi cho caù hôïp taùc xaõ höôûng ôu ñaõi veà taøi chính ngaân
haøng .Theo Leânin ñaây laø moät hoaït ñoäng vaên minh laø cheá doä xaõ
hoäi Xaõ Hoäi Chuû Nghóa .
17
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
*Hình thôùc ñaïi uyû thaùc :Hình thôùc naøy laø nhaø nöôùc loâi
cuoán nhaø tö baûn vôùi tö caùch moät nhf buoân ,traû cho hoï soá tieàn hoa
hoàng ñeå hoï baùn saûn phaåm cuûa nhaø nöôùc vaø mua saûn phaåm cuûa
nhaø saûn xuaát nhoû.
*Cho nhaø tö baûn trong nöôùc thueâ caùc xí nghieäp vuøng moû
,röøng ,ñaát :Hình thöùc naøy gioáng nhö hình thöùc toâ nhöôïng Nhöng ñoái
vôùi toâ ngöôøi]ông khoâng phaûi laø tö baûn ngöôøi[cs ngoaøi maø laø tö
baûn trong nöôùc .Hình thöùc nay ñöôïc coi laø hình thöùc rieâng bieät ñeå
phaân bieät noù vôùi hình thöùc töông töï nhöng ñoái töôïng thueâ chæ laø tö
baûn trong nöôùc.
*Cho coâng nhaân thueâ nhöng haàm moû nhoû :Qua thöïc tieãn
Leânin ruùt ra moät hình thöùc nöõa cuûa Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø Nöôùc
laø: cho coâng nhaân thueâ nhöõng haàm moû .noâng daân naøy hoaït ñoâng
theo kieåu noäp toâ cho nhaø nöôùc Ñaây cuõng laø kieåu cho thueâ nhöng
ñoái töôïng cho thueâ theo caùch noùi cuûa leânin laø nhöng tieåu tö baûn .
*Coâng ty hôïp doanh:Hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty naøy laø trong
lónh vöïc thöông nghieäp ,ñöôïc thaønh laäp theo theå thöùc tieàn voán moät
phaàn laø cuûa tö baûn tö nhaân ,ngoaøi ra cuûa tö baûn nöôùc ngoaøi va
moät phaàn laøchính quyeàn Xoâ Vieát .
5-YÙ nghóa cuûa Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø Nöôùc trong thôøi
kyø quaù ñoï leân Chuû Nghóa Xaõ Hoäi noùi chung vaø cuûa nhaø
nöôùc Xoâ Vieát luùc baáy giôø noùi rieâng :
Kinh teá Tö baûn Nhaø nöôùc coù vai troø quan troïng trong vieäc
ñoäng vieân tieàm naêng to lôùn veà voán ,coâng ngheä ,khaû naêng toå
chôùc quaûn lyù…cuûa caùc nhsaø tö baûn vì lôïi ích cuûa rieâng hoï cuõng
nhô cuûa coâng cuoäc xaây döïng ñaát nöôùc bôûi theo A.Smith:”Lôi ích caø
nhaân seõ laø loaïi daàu nhôøn toát nhaát ñeå laøm chaïy caùc baùnh xe cuûa
toaøn neàn kinh teá “.
Rieâng chính saùch Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø Nöôùc ,qua caùc taøi
lieäu vaø söï ñaùnh giaù cho ñeán naêm1924.nhìn chungñaõ mang laïi cho
nöôc Nga Xoâ Vieát nhöõng taùcduïng tích cöïc nhaát ñònh goùp phaàn laøm
soáng ddoongj neàn kinh teá ñaõ suy suïp töø sau chieán tranh . Nhôø toâ
nhöôïng vôùi nöôùc ngoaøi , nhieàu ngaønh coâng nghieäp quan troïng (nhaát
laø khai thaùc daàu ) ñaõ phaùt trieån ,nhieàu kinh nghieäm tieán tieán vôùi
kó thuaät , thieát bò hieän ñaïi cuûa neàn saûn xuaát lôùn tö baûn chuû nghóa
ñöôïc ñôa vaøo quy trình saûn xuaát ,mang laïi hieäu quûa cao .Toâ nhöôïng
cuøng caùc coâng ty hôïp doanh ñaõ goùp phaàn phaùt trieån saûn xuaát
haøng hoaù ,taêng theâm dôï trôõ ngoaïi teä cho ñaát nöôùc , môû roäng caùc
quan heä lieân doanh ,lieân keát kinh teá trong caùc lónh vôïc ñaàu tô saûn
xuaát ,chuyeån giao coâng ngheä tieân tieán vaø phaùt trieån ngoaïi thöông
vôùi caùc nöôùc tö baûn phöông Taây .Thoâng qua caùc hoaït ñoäng cuûa
18
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
cacs coâng ty hôïp doanh ,nhöõng ngöôøi coäng saûn Nga coù theå thöïc söï
hoïc caùch buoân baùn ,ñieàu maø Leânin tö baûn thöøông noùi laø nhieäm
vuï raát quan troïng .Hoaït ñoäng cuûa caùc xí nghieäp cho thueâ ñaõ goùp
phaàn giuùp nhaø nöôùc Xoâ Vieát duy trì hoaït ñoäng ôû caùc cô sôû kinh
teá ,taêng theâm saûn phaåm cho xaõ hoäi ,vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng
.Hình thôùc ñaïi lyù thöông nghieäpvaø caùc hôïp taùc xaõ tö baûn chuû
nghóa tong caùc lónh vôïc saûn xuaát ,tín duïng vaø tieâu thuï ñaõ goùp
phaàn phaùt trieån heä thoáng thöông nghieäp Xaõ Hoäi Chuû Nghóa ,ñaåy
nhanh quaù trình troa ñoåi ,löu thoâng haøng hoaù tieàn teä ,laøm soáng
ñoïng neàn saûn xuaát nhoû ,qua ñoù caûi bieán nhgeà tieåu noâng ,noái lieàn
quan heä trao ñoåi coâng noâng nghieäp ,thaønh thò noâng thoân giöõa
trong nöôùc vaø quoác teá…
Thöïc hieân chính saùch môùi (NEP) maø moät phaàn ñaëc tröng laø
Chuû Nghóa Tö Baûn Nhaø Nöôùc ,chính quyeàn XoâVieát ñaõ giöõ nhöõng
vò trí vöõng chaéc trong noâng nghieäp vaø coâng nghieäp vaø coù khaû
naêng tieán leân ñöôïc .Noâng daân vöøa loøng ,coâng nghieäp vaø noâng
nghieäp ñang hoài sinh vaø phaùt trieån .Ñoù laø moät thaéng lôïi cuûa chính
quyeàn Xoâ Vieát noùi rieâng vaø cuûa neàn kinh teá trong thôøi kyø qua ñoä
noùi chung.Tuy nhieân so vöùi söï moâng muoán ,muïc tieâu ban ñaàu ñaët
cuûa Leânin thì keát quaû thöïc haønh cheá ñoä naøy vaãn coøn raát thaáp
.Nguyeân nhaân quan troïng nhaát laø Chuû Nghóa Tö Baûn ñeá quoác vaãn
ñang tìm caùch boùp cheát chính quyeàn XoâVieát ,vì theá söï hôïp taùc ,ñaàu
tö cuûa Tö baûn nöôùc ngoaøi vaøo Lieân Xoâk ñaït ñöôïc nhö söï moâng
muoán.
BVaân duïng ôû Vieät Nam.
I-Tính taát yeáu khaùch quan phaûi söû duïng Chuû Nghóa Tö Baûn
Nhaø Nöôùc ôû Vieät Nam
1.Tình traïng moät neàn kinh teá töø xuaát phat ñieåm thaàp:
Tröôùc khi Phaùp thuoäc nöôùc Vieät Nam coù moät neàn saûn xuaát
noâng nghieäp phong kieán laïc haäu .Vôùi sôï saâm löôïc cuûa thöïc daân
Phaùpvaø nay laø ñeá quoác Myõ ,Phaùt xít nhaät vaø hai cuoäc khaùng
chieán tröôøng kyø ñaõ laøm cho neàn kinh teá nöôùc ta ra vaøo tình traïng
kieät queä ,chuùng vô veùt taøi nguyeân ,baàn cuøng hoaù ñôøi soáng con
ngöôøi ñeå deã cai trò ,beân caïnh ñoù laø neàn noâng nghieäp vôùi cô sôû
haï taàng thaáp keùm,trình ñoï kyõ thuaät coâng ngheä laïc haäu..
Böôùc ra khoûi cuoäc chieân tranh ñeå vöïc daäy moät neàn kinh teá
ñaõ voán saün khoù laïi coù moät böôùc phaùt trieån sai laàm cuûa nöôùc ta
laø duy trì quaù laâu cheá ñoä taäp trung bao caáp trì hoaõn söï phaùt trieån
cuûa neàn kinh teá ,laøm cho neàn kinh teá khoâng theå phaùt trieån hôn
ñöôïc do aùp duïng daäp khuoân maùy moùc moâ hinh tröôùc ñaây cuûa
Lieân Xoâ
19
nguon tai.lieu . vn