Xem mẫu

  1. BÁO CÁO TỐT NGHIỆP Đề tài: "Các nguồn vốn và khả năng khai thác các nguồn vốn cho đầu tư phát triển ở Việt Nam"
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Lý thuyÕt Tµi chÝnh TiÒn tÖ Lêi më ®Çu Tõ sau ®¹i héi VI n¨m 1986 nÒn kinh tÕ n­íc ta ®· thùc hiÖn mét c«ng cuéc chuyÓn ®æi lín. §ã lµ chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ tËp trung quan liªu, bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Tõ ®ã ®Õn nay n­íc ta ®· ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh tùu nh÷ng ®¸ng kÓ nh­: Tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ trung b×nh hµng n¨m gÇn 7% (tõ n¨m 1990) ®êi sèng nh©n d©n ngµy cµng c¶i thiÖn vµ lµ n­íc xuÊt khÈu g¹o ®øng thø 2 thÕ giíi… §¶ng vµ ChÝnh phñ ta ®­a ra chØ tiªu t¨ng tr­ëng kinh tÕ nh÷ng n¨m tíi lµ 7% - 9% vµ phÊn ®Êu ®Õn n¨m 2020 n­íc ta c¬ b¶n trë thµnh n­íc c«ng nghiÖp. Víi møc GDP b×nh qu©n ®Çu ng­êi lªn kho¶ng 2000 - 3000 USD/ng­êi/n¨m. Thùc hiÖn ®­îc môc tiªu nµy hay kh«ng lµ do nguån vèn quyÕt ®Þnh. Nguån vèn trong n­íc lµ rÊt quan träng song nguån vèn n­íc ngoµi còng rÊt cÇn thiÕt vµ kh«ng thÓ thiÕu. Víi t­ t­ëng chñ ®¹o t¨ng c­êng thu hót vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguån vèn lµ vÊn ®Ò quan träng ®­îc §¶ng vµ Nhµ n­íc ta quan t©m th­êng xuyªn. Tuy nhiªn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ®Æc biÖt sau cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc n¨m 1997 nguån vèn ®Çu t­ vµo nÒn kinh tÕ n­íc ta cã phÇn gi¶m ®i vµ béc lé nhiÒu khiÕm khuyÕt trong chÝnh s¸ch thu håi vèn. ChÝnh v× nhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña vèn ®Çu t­ nªn em chän ®Ò tµi: "C¸c nguån vèn vµ kh¶ n¨ng khai th¸c c¸c nguån vèn cho ®Çu t­ ph¸t triÓn ë ViÖt Nam".
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Lý thuyÕt Tµi chÝnh TiÒn tÖ I. Kh¸i niÖm vÒ ®Çu t­ vµ nguån vèn 1.1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc tr­ng cña ®Çu t­ 1.1.1. Kh¸i niÖm ®Çu t­ §Çu t­ lµ qu¸ tr×nh huy ®éng vµ sö dông mäi nguån vèn phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh nh»m s¶n xuÊt s¶n phÈm hay cung cÊp dÞch vô ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña c¸ nh©n hay x· héi. §èi víi mét doanh nghiÖp ho¹t ®éng ®Çu t­ lµ c«ng viÖc khëi ®Çu quan träng nhÊt vµ còng lµ khã kh¨n nhÊt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Nh÷ng quyÕt ®Þnh cña ngµy h«m nay vÒ lÜnh vùc, quy m«, h×nh thøc, thêi h¹n ®Çu t­ sÏ chi phèi qu¸ tr×nh ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp trong t­¬ng lai. Do ®ã chÊt l­îng cña c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t­ sÏ quyÕt ®Þnh sù thÞnh v­îng hay ®i xuèng cña doanh nghiÖp. §èi víi nÒn kinh tÕ nãi chung toµn bé viÖc ®Çu t­ ®­îc tiÕn hµnh ë mét thêi kú nhÊt ®Þnh lµ nh©n tè c¬ b¶n duy tr× vµ ph¸t triÓn c¬ së vËt kü thuËt cña nÒn kinh tÕ, t¹o ra s¶n phÈm, dÞch vô, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm ®¸p øng nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ thêi kú tiÕp theo. XÐt l©u dµi, khèi l­îng ®Çu t­ cña ngµy h«m nay sÏ quyÕt ®Þnh dung l­îng s¶n xuÊt, tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ, møc ®é c¶i tiÕn ®êi sèng trong t­¬ng lai. 1.1.2. §Æc tr­ng c¬ b¶n cña ®Çu t­ §Çu t­ cã 2 ®Æc tr­ng c¬ b¶n: - TÝnh sinh lêi: Lµ ®Æc tr­ng hµng ®Çu cña ®Çu t­, nÕu viÖc sö dông nguån vèn kh«ng nh»m môc ®Ých thu l¹i mét kho¶n tiÒn cã gi¸ trÞ lín h¬n kho¶n tiÒn ®· bá ra ban ®Çu th× kh«ng thÓ coi lµ ®Çu t­. Nh­ vËy ®Çu t­ kh¸c víi: + ViÖc mua s¾m, cÊt tr÷, ®Ó dµnh + ViÖc mua s¾m nh»m môc ®Ých tiªu dïng v× trong viÖc nµy tiÒn cña kh«ng sinh lêi. + ViÖc chi tiªu v× lý do nh©n ®¹o, t×nh c¶m.
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Lý thuyÕt Tµi chÝnh TiÒn tÖ - TÝnh kÐo dµi: Thêi gian cña ®Çu t­ th­êng lµ 2 n¨m ®Õn 70 n¨m. §Æc tr­ng nµy cho phÐp ph©n biÖt ho¹t ®éng ®Çu t­ vµ ho¹t ®éng kinh doanh. Kinh doanh th­êng ®­îc coi lµ mét giai ®o¹n cña ®Çu t­. Nh­ vËy ®Çu t­ vµ kinh doanh thèng nhÊt ë tÝnh sinh lêi nh­ng kh¸c nhau ë thêi gian thùc hiÖn. 1.2. Kh¸i niÖm vµ vai trß cña vèn 1.2.1. Kh¸i niÖm vÒ vèn vµ nguån vãn Vèn lµ mét khèi l­îng tiÒn tÖ nµo ®ã ®­îc ®­a vµo l­u th«ng víi môc ®Ých kiÕm lêi. Sè tiÒn ®ã ®­îc sö dông mu«n h×nh mu«n vÎ nh­ng suy cho cïng lµ ®Ó mua s¾m t­ liÖu s¶n xuÊt vµ ®Ó tr¶ c«ng cho ng­êi lao ®éng nh»m hoµn thµnh c«ng viÖc s¶n xuÊt kinh doanh hoÆc dÞch vô nµo ®ã víi môc ®Ých lµ thu vÒ sè tiÒn lín h¬n. Nguån vèn chÝnh lµ n¬i mµ tõ ®ã cã thÓ khai th¸c ®­îc mét sè l­îng vèn nµo ®ã ®Ó phôc vô cho nhu cÇu cña c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi. 1.2.2. Vai trß cña vèn trong nÒn kinh tÕ Vèn lµ mét trong n¨m yÕu tè quan träng nhÊt trong mäi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®ã lµ: Nh©n lùc, vËt lùc, tµi lùc (vèn), th«ng tin vµ sù qu¶n lý. NÕu thiÕu vèn th× qu¸ tr×nh s¶n xuÊt sÏ kh«ng thÓ ®­îc tiÕn hµnh. Vèn lµ mét yÕu tè v« cïng quan träng ®èi víi c¸c n­íc ®Æc biÖt lµ ®ãi víi n­íc ®ang ph¸t triÓn nh­ ViÖt Nam. ViÖt Nam lµ mét n­íc tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ muén so víi thÕ giíi, mÆt kh¸c l¹i cã xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp, ®ã lµ nh÷ng khã kh¨n c¶n trë sù ph¸t triÓn kinh tÕ. §Ó kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n nµy th× vèn ®ãng vai trß rÊt quan träng. N­íc ta cÇn ph¶i cã mét l­îng vèn lín ®Ó x©y dùng vµ n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng, ®µo t¹o n©ng cao chÊt l­îng nguån nh©n lùc vµ ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ… cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ kh«ng ph¶i t×m mäi c¸ch ®Ó huy ®éng cho ®­îc c¸c nguån vèn mµ ph¶i coi träng viÖc qu¶n lý vµ sö dông nguån vèn Êy cho ®Çu t­ ph¸t triÓn sao cho cã hiÖu qu¶ ®Ó nguån vèn Êy sinh s«i n¶y në vµ ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi ®Ò ra.
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Lý thuyÕt Tµi chÝnh TiÒn tÖ II. C¬ cÊu c¸c nguån vèn ®Çu t­ 2.1. Nguån vèn trong n­íc 2.1.1. C¸c bé phËn cÊu thµnh nguån vèn trong n­íc 2.1.1.1. Nguån vèn tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc VÒ h×nh thøc: Ng©n s¸ch Nhµ n­íc lµ mét b¶ng tæng hîp c¸c kho¶n thu vµ c¸c kho¶n chi cña Nhµ n­íc trong mét n¨m tµi chÝnh theo dù to¸n ng©n s¸ch ®· duyÖt. VÒ b¶n chÊt kinh tÕ th× ng©n s¸ch Nhµ n­íc thÓ hiÖn c¸c quan hÖ kinh tÕ gi÷a Nhµ n­íc víi c¸c doanh nghiÖp, c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp, c¸c tÇng líp d©n c­, c¸c tæ chøc trung gian tµi chÝnh, thÞ tr­êng tµi chÝnh. Vèn huy ®éng tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc lµ bé phËn quan träng trong toµn bé khèi l­îng ®Çu t­, nã cã vÞ trÝ rÊt quan träng trong viÖc t¹o ra m«i tr­êng ®Çu t­ thuËn lîi nh»m thóc ®Èy m¹nh ®Çu t­ cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ theo ®Þnh h­íng chung cña kÕ ho¹ch, chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt. §ång thêi trùc tiÕp t¹o ra n¨ng lùc s¶n xuÊt cña mét sè lÜnh vùc quan träng cña nÒn kinh tÕ, ®¶m b¶o theo ®óng ®Þnh h­íng cña chiÕn l­îc vµ quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. Ng©n s¸ch Nhµ n­íc cã vai trß qu¶n lý, ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ x· héi. Nã ®­îc thÓ hiÖn trong ba néi dung c¬ b¶n sau: - Thø nhÊt: KÝch thÝch sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Nhµ n­íc sÏ sö dông thuÕ vµ chi ®Çu t­ ®Ó h­íng dÉn kÝch thÝch vµ t¹o søc Ðp ®èi víi c¸c chñ thÓ cña c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. VËn dông thuÕ suÊt hîp lý sÏ cã t¸c dông h­íng dÉn, kÝch thÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ më réng ho¹t ®éng kinh doanh, t¹o ra m«i tr­êng kinh tÕ më réng ho¹t ®éng kinh doanh, t¹o ra m«i tr­êng c¹nh tranh lµnh m¹nh, thu hót vèn ®Çu t­ vµ ®Þnh h­íng ®Çu t­ cña khu vùc doanh nghiÖp. - Thø hai: §iÒu tiÕt thÞ tr­êng gi¸ c¶, chèng l¹m ph¸t. Nhµ n­íc sÏ can thiÖp vµo thÞ tr­êng th«ng qua c¸c kho¶n chi cña ng©n s¸ch Nhµ n­íc d­íi h×nh thøc tµi trî vèn, trî gi¸ vµ sö dông c¸c quü Nhµ n­íc vÒ hµng ho¸ vµ tµi chÝnh.
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Lý thuyÕt Tµi chÝnh TiÒn tÖ - Thø ba: §iÒu tiÕt thu nhËp ®Ó thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi b»ng c¸ch ¸p dông møc thuÕ thu nhËp. Nguån ng©n s¸ch bao gåm: Nguån thu trong n­íc vµ nguån thu bæ xung tõ bªn ngoµi (chñ yÕu th«ng qua nguån vèn ODA vµ mét sè Ýt lµ vay nî n­íc ngoµi). Do thuÕ lµ mét nguån thu chñ yÕu cña ng©n s¸ch Nhµ n­íc (chiÕm h¬n 90%) cho nªn viÖc huy ®éng vèn ng©n s¸ch Nhµ n­íc phô thuéc rÊt nhiÒu vµo chÝnh s¸ch thuÕ. C¶i c¸ch thuÕ cã t¸c ®éng trùc tiÕp tíi ng©n s¸ch Nhµ n­íc. ViÖc miÔn gi¶i thuÕ cÇn ®i ®«i víi viÖc më réng ph¹m vi vµ ®èi t­îng nép thuÕ nh»m b¶o ®¶m quy m« cña ng©n s¸ch Nhµ n­íc. 2.1.1.2. Nguån vèn huy ®éng tõ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc §©y lµ nguån vËt lùc to lín nhÊt cña Nhµ n­íc, nguån vèn nµy do c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc qu¶n lý. Ngoµi ra nguån tµi s¶n c«ng ë d¹ng tiÒm n¨ng lµ tµi s¶n Nhµ n­íc do c¸c c¬ quan hµnh chÝnh sù nghiÖp, ®¬n vÞ lùc l­îng vò trang, c¬ quan §¶ng ®oµn thÓ qu¶n lý. Nh÷ng tµi nguyªn quèc gia n¬i cã gi¸ trÞ to lín. §Ó huy ®éng ®­îc nguån vèn nµy th× ®ßi hái ph¶i cã sù qu¶n lý hiÖu qu¶ ë c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc. HiÖn nay nguån tÝch luü tõ c¸c doanh nghiÖp cßn rÊt h¹n chÕ bëi lÏ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh hiÖu qu¶ cßn thÊp c«ng nghÖ ch­a ®­îc ®æi míi, chÊt l­îng cña s¶n phÈm ch­a cao nªn kha rn¨ng tiÕt kiÖm cho ®Çu t­ ch­a nhiÒu. MÆt kh¸c vèn khÊu hao ch­a ®­îc qu¶n lý nghiªm ngÆt vµ ®Çy ®ñ. V× thÕ ®Ó huy ®éng ®­îc nguån vèn lín trong doanh nghiÖp Nhµ n­íc th× ®ßi hái Nhµ n­íc ph¶i tiÕn hµnh söa ®æi vµ ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch ®Ó khuyÕn khÝch doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶, ®Ó cã thÓ ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt. 2.1.1.3. Nguån vèn huy ®éng tõ ®Çu t­ §©y lµ nguån vèn tiÕt kiÖm trong c¸c hé gia ®×nh d­íi d¹ng tiÒn hoÆc c¸c tµi s¶n cã gi¸: vµng, b¹c, ®¸ quý, ®å cæ… Theo ®iÒu tra vµ ­íc tÝnh cña Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ vµ Tæng côc Thèng kª nguån vèn trong d©n hiÖn cã kho¼ng 10 tû USD trong ®ã chØ cã tõ 30-40% vèn hiÖn cã trong d©n lµ ®­îc
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Lý thuyÕt Tµi chÝnh TiÒn tÖ huy ®éng cho ®Çu t­ ph¸t triÓn. Vèn trong d©n hiÖn vÉn lµ nguån vèn cã tiÒm n¨ng vµ kh¶ n¨ng khai th¸c cao. Vèn ®Çu t­ cña t­ nh©n vµ d©n c­ cã vai trß ®Æc biÖt quan träng trong viÖc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, më mang ngµnh nghÒ ë n«ng th«n, ph¸t triÓn tiÓu, thñ c«ng nghiÖp, th­¬ng m¹i, dÞch vô, vËn t¶i… Khi thu nhËp quèc d©n trªn ®Çu ng­êi t¨ng lªn th× l­îng vèn trong d©n còng t¨ng theo. Trong t­¬ng lai ®©y lµ mét nguån vèn quan träng ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. V× vËy chóng ta cÇn ph¶i thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch sau: - §a d¹ng ho¸ c¸c c«ng cô huy ®éng vèn ®Ó cho mäi ng­êi d©n ë bÊt cø n¬i nµo còng cã ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, kinh doanh. - T¨ng l·i suÊt tiÕt kiÖm, ®¶m b¶o l·i suÊt sau khi trõ ®i l¹m ph¸t cña nÒn kinh tÕ d­¬ng. - T¹o m«i tr­êng ®Çu t­ th«ng tho¸ng vµ thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®Ó ng­êi d©n dÔ dµng bá vèn ®Çu t­. - ChÝnh phñ ban hµnh chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch t­ nh©n trong n­íc tù ®Çu t­, khai th¸c thÕ m¹nh cña vïng, ®Þa ph­¬ng. 2.1.2. §Æc ®iÓm c¸c nguån vèn trong n­íc - Vèn trong n­íc lµ mét bé phËn quan träng trong toµn bé khèi l­îng ®Çu t­, nã cã vÞ trÝ rÊt quan träng trong viÖc t¹o ra m«i tr­êng ®Çu t­ thuËn lîi nh»m thóc ®Èy m¹nh ®Çu t­ cña mäi nguån lùc theo ®Þnh h­íng chung cña kÕ ho¹ch. §ång thêi trùc tiÕp t¹o ra n¨ng lùc s¶n xuÊt cña mét sè lÜnh vùc quan träng cña nÒn kinh tÕ ®¶m b¶o theo ®óng ®Þnh h­íng cña chiÕn l­îc vµ quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. - Nguån vèn trong n­íc hiÖn nay cßn rÊt h¹n chÕ mét phÇn do n­íc ta lµ mét n­íc n«ng nghiÖp l¹c hËu nguån vèn tÝch luü cho ®Çu t­ ph¸t triÓn kinh tÕ cßn thÊp, nh­ng nguyªn nh©n quan träng lµ ch­a cã c¸c chÝnh s¸ch thÝch hîp ®Ó khuyÕn khÝch ®Çu t­ cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ trong ®ã cã kinh tÕ t­ nh©n vµ kinh tÕ hé gia ®×nh.
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Lý thuyÕt Tµi chÝnh TiÒn tÖ - ViÖc ®Çu t­ ph¸t triÓn kinh tÕ tõ nguån vèn trong n­íc cã hiÖu qu¶ kh«ng cao do qu¶n lý vµ sö dông theo c¬ chÕ quan liªu, bao cÊp. - Vèn ®Çu t­ tõ khu vùc Nhµ n­íc gi÷ vai trß quan träng trong viÖc ®Çu t­ vµo khu vùc doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®Ó ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, kinh tÕ x· héi, c¸c c«ng tr×nh c«ng céng, hç trî c¸c vïng chËm ph¸t triÓn, vïng s©u, vïng xa, h¶i ®¶o… - Vèn ®Çu t­ cña khu vùc t­ nh©n cã vai trß cùc kú quan träng trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng nghiÖp n«ng th«n, më mang c¸c ngµnh nghÒ ë n«ng th«n, ph¸t triÓn tiÓu thñ c«ng nghiÖp, vËn t¶i dÞch vô vµ th­¬ng nghiÖp. 2.1.3. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn viÖc huy ®éng nguån vèn trong n­íc - Nguån ng©n s¸ch bao gåm: Nguån thu trong n­íc vµ nguån thu bæ sung tõ bªn ngoµi, chñ yÕu th«ng qua nguån vèn ODA vµ mét sè Ýt vay nî tõ t­ nh©n n­íc ngoµi. Do thuÕ lµ nguån thu chñ yÕu cña ng©n Nhµ n­íc cho nªn viÖc huy ®éng vèn ng©n s¸ch Nhµ n­íc phô thuéc rÊt nhiÒu vµo chÝnh s¸ch thuÕ. C¶i c¸ch thuÕ cã t¸c ®éng trùc tiÕp tíi ng©n s¸ch Nhµ n­íc. ViÖc miÔn gi¶m thuÕ cÇn ®i ®«i víi viÖc më réng ph¹m vi vµ ®èi t­îng nép thuÕ nhõam ®¶m b¶o quy m« cña ngana s¸ch Nhµ n­íc. C¸c biÖn ph¸p quan träng ®Ó t¨ng thu lµ thu ®óng vµ thu ®ñ thuÕ vµ c¸c kho¶n vay trong n­íc. - C¶i tiÕn c¸c hÖ thèng thuÕ, lµm cho diÖn thu thuÕ t¨ng lªn, nh­ng thuÕ suÊt ®¬n gi¶n ho¸. KÕt qu¶ lµ: Gi¶m ®­îc tû lÖ trèn lËu thuÕ, t¨ng nguån thu cho ng©n s¸ch, ®¸p øng ®­îc nhu cÇu chi th­êng xuyªn vµ chi cho ®Çu t­ ph¸t triÓn, ®ång thêi tr¸nh ®­îc c¸c kho¶n l¹m thu g©y khã kh¨n, phiÒn hµ ®Õn sinh ho¹t vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña ®êi sèng d©n c­. - Qu¶n lý tèt vÊn ®Ò nî, ®¶m b¶o tèt ®èi t­îng tr¶ nî vµ tÝnh kü c¸c ®iÒu kiÖn tr¶ tr­íc khi ký hîp ®ång khung vay vèn vµ hiÖp ®Þnh vay cho tõng c«ng tr×nh, ch­¬ng tr×nh dù ¸n ®Çu t­. HiÖn nay nguån tÝch luü tõ c¸c doanh nghiÖp cßn rÊt h¹n chÕ. Bëi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh hiÖu qu¶ cßn thÊp, c«ng nghÖ ch­a ®­îc
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Lý thuyÕt Tµi chÝnh TiÒn tÖ ®æi míi, chÊt l­îng s¶n phÈm ch­a cao nªn kh¶ n¨ng tiÕt kiÖm cho ®Çu t­ ch­a nhiÒu. MÆt kh¸c vèn khÊu hao ch­a ®­îc qu¶n lý nghiªm ngÆt vµ khÊu hao ®ñ. V× vËy ®Ó huy ®éng ®­îc nguån vèn lín trong doanh nghiÖp Nhµ n­íc th× ®ßi hái Nhµ n­íc ph¶i tiÕn hµnh söa ®æi vµ ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch ®Ó khuyÕn khÝch lµm ¨n cã hiÖu qu¶ b»ng c¸ch: + Më réng quyÒn tù chñ cña c¸c doanh nghiÖp, x©y dùng c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®ång bé ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng thªm tÇng líp trung gian g©y khã kh¨n cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. + Sím s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp, chØ gi÷ l¹i mét sè doanh nghiÖp thËt cÇn thiÕt cho phÐp chuyÓn ®æi h×nh thøc së h÷u. §ång thêi trong c¬ chÕ chÝnh s¸ch cÇn ®¶m b¶o sù b×nh ®¼ng tèi ®a, cïng lo¹i h×nh ho¹t ®éng, nÕu nh­ kh«ng cã c¸c quy chÕ ®Æc biÖt th× ®Òu cã c¬ chÕ vÒ thuÕ, tÝn dông, l·nh thæ… nh­ nhau… - §Ó t¨ng c­êng sö dông nguån vèn cña nh©n d©n hay vèn ngoµi vïng ng©n s¸ch th× cÇn ph¶i cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn s¶n xuÊt, thùc hµnh tiÕt kiÖm, lµm giµu chÝnh ®¸ng, t¹o lßng tin cho nh©n d©n yªn t©m bá vèn ra ®Çu t­. TiÒm lùc trong d©n cßn rÊt lín muèn khai th¸c nguån vèn nµy Nhµ n­íc ph¶i æn ®Þnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, cñng cè c¸c Nhµ n­íc th­¬ng m¹i vµ tÝn dông theo h­íng ®¶m b¶o môc tiªu an toµn vèn cho göi tiÕt kiÖm. Më thªm c¸c ®iÓm göi thuËn lîi cho ng­êi göi vµ rót tiÒn linh ho¹t khi xö lý c¸c møc thêi h¹n. 2.1.4. Vai trß cña vèn trong n­íc víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ Chñ tr­¬ng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ cã tÝnh kÕ ho¹ch nhiÒu thµnh phÇn, ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa nh»m gi¶i phãng mäi n¨ng lùc s¶n xuÊt cña x· héi, khai th¸c vµ sö dông cã tiÒm n¨ng vèn cña ®Êt n­íc ®· ®Æt nÒn kinh tÕ n­íc ta ®Õn mét lo¹t c¸c m©u thuÉn gi÷a nhu cÇu ®Çu t­ vµ nguån vèn ®¸p øng cho nhu cÇu Êy. ViÖc ®¸nh gi¸ ®óng nguån vèn vµ viÖc sö dông nã trong thêi gian võa qua nã cho chóng ta nh÷ng c¬ së ®Ó t¹o ra chiÕn l­îc t¹o
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Lý thuyÕt Tµi chÝnh TiÒn tÖ vèn nh»m khai th¸c mäi tiÒm n¨ng vÒ vèn vµ ®Þnh h­íng chÝnh s¸ch sö dông nguån vèn cã hiÖu qu¶. §èi víi viÖc huy ®éng vèn trong n­íc th× ®©y chÝnh lµ nguån vèn ®ãng vai trß quan träng, quyÕt ®Þnh. Trong khi ®Êt n­íc cßn nghÌo kh¶ n¨ng tÝch luü cßn thÊp th× tiÕt kiÖm nh÷ng phÇn chi tiªu kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶ th× nã kh«ng nh÷ng lµ quèc s¸ch mµ chóng ta cßn cã c¸c gi¶i ph¸p ®Ó hoµn thiÖn dÇn; Nhµ n­íc, c¸c doanh nghiÖp, hé gia ®×nh, c¸c tæ chøc tµi chÝnh… Ph¶i g¾n tiÕt kiÖm víi tÝch luü trong sù t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè kÝch thÝch vÒ lîi Ých kinh tÕ ®· huy ®éng tèi ®a c¸c nguån vèn trong n­íc. Vèn ®Çu t­ trong n­íc ®­îc h×nh thµnh tõ c¸c nguån vèn trong c¸c khu vùc: Nh­ ng©n s¸ch Nhµ n­íc, tÝn dông Nhµ n­íc, doanh nghiÖp Nhµ n­íc vµ c¸c tæ chøc tÝn dông t­ nh©n. Vèn ®Çu t­ tõ khu vùc Nhµ n­íc gi÷ vai trß quan träng trong viÖc ®Çu t­ vµo khu vùc doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®Ó ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, kinh tÕ x· héi, c¸c c«ng tr×nh c«ng céng, hç trî c¸c vïng chËm ph¸t triÓn, vïng s©u, vïng xa, h¶i ®¶o… Vèn ®Çu t­ cña t­ nh©n cã vai trß cùc kú quan träng trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng nghiÖp - n«ng th«n, më mang c¸c ngµnh nghÒ ë n«ng th«n ph¸t triÓn, tiÓu thñ c«ng nghiÖp, vËn t¶i, dÞch vô vµ th­¬ng nghiÖp. 2.2. Nguån vèn n­íc ngoµi 2.2.1. C¸c nguån vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi 2.2.1.1. §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi * Kh¸i niÖm: §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI) lµ mét lo¹i h×nh di chuyÓn vèn quèc tÕ trong ®ã ng­êi chñ së h÷u vèn ®ång thêi lµ ng­êi trùc tiÕp qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh ho¹t ®éng sö dông vèn. - VÒ thùc chÊt, FDI lµ sù ®Çu t­ cña c«ng ty nh»m x©y dùng c¸c c¬ së, chi nh¸nh ë n­íc ngoµi vµ lµm chñ toµn bé hay tõng phÇn c¬ së ®ã. §©y lµ h×nh thøc ®Çu t­ mµ chñ ®Çu t­, më réng tõ nguån lîi nhuËn thu ®­îc tõ chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi.
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Lý thuyÕt Tµi chÝnh TiÒn tÖ - §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi lµ h×nh thøc mµ c¸c chñ ®Çu t­ ®­îc tù m×nh ra quyÕt ®Þnh ®Çu t­, ®Çu t­ n­íc ngoµi ®ãng gãp mét sè vèn ®ñ lín vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt hoÆc dÞch vô vµ cho phÐp hä trùc tiÕp tham gia ®iÒu hµnh ®èi t­îng mµ hä bá vèn. * §Æc ®iÓm ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi - C¸c chñ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ph¶i ®ãng gãp mét sè vèn tèi thiÓu vµo vèn ph¸p ®Þnh tuú theo luËt ®Çu t­ cña mçi n­íc. - QuyÒn qu¶n lý xÝ nghiÖp phô thuéc vµo møc ®é gãp vèn. NÕu gãp 100% vèn th× doanh nghiÖp hoµn toµn do chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh. - Lîi nhuËn cña c¸c chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi thu ®­îc phô thuéc vµo kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh vµ chia theo tû lÖ gãp vèn ph¸p ®Þnh. - §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®­îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc x©y dùng doanh nghiÖp míi, mua l¹i toµn bé hay tõng phÇn doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng, hoÆc mua cæ phiÕu ®Ó th«n tÝnh hay s¸t nhËp c¸c doanh nghiÖp kh¸c. Nguån vèn ®Çu t­ kh«ng chØ bao gåm vèn ®Çu t­ ban ®Çu mµ cßn cã thÓ ®­îc bæ sung s¶n xuÊt kinh doanh vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ lç, l·i. H×nh thøc nµy mang tÝnh kh¶ thi vµ hiÖu qu¶ cao kh«ng cã rµng buéc vÒ chÝnh trÞ, kh«ng ®Ó l¹i g¸nh nÆng nî nÇn cho nÒn kinh tÕ. * C¸c lo¹i h×nh ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi HiÖn nay cã 3 h×nh thøc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi chñ yÕu sau: doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi, doanh nghiÖp liªn doanh, hîp t¸c kinh doanh trªn c¬ së hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh. - Doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi: la doanh nghiÖp do chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Çu t­ 100% vèn t¹i n­íc së t¹i, cã quyÒn ®iÒu hµnh toµn bé doanh nghiÖp theo quy ®Þnh ph¸p luËt cña n­íc së t¹i. - Doanh nghiÖp liªn doanh lµ doanh nghiÖp ®­îc thµnh lËp do c¸c chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi gãp vèn chung víi doanh nghiÖp ViÖt Nam trªn c¬ së hîp
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Lý thuyÕt Tµi chÝnh TiÒn tÖ ®ång liªn doanh. C¸c bªn cïng tham gia ®iÒu hµnh doanh nghiÖp, chia lîi nhuËn vµ chÞu rñi ro theo tû lÖ gãp vèn cña mçi bªn vµ vèn ph¸p ®Þnh. - Ngoµi ra chñ ®Çu ®Çu n­íc ngoµi cã thÓ hîp t¸c kinh doanh víi bªn ViÖt Nam trªn c¬ së hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh nh­: hîp ®ång chia lîi nhuËn, ph©n chia s¶n phÈm mµ kh«ng thµnh lËp ph¸p nh©n míi. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ ®Çu t­, ChÝnh phñ n­íc hiÖn t¹i cßn lËp ra c¸c khu vùc ­u ®·i ®Çu t­ trong l·nh thæ n­íc m×nh nh­: khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp tËp trung, ®Æc khu kinh tÕ. Hîp ®ång x©y dùng - vËn hµnh - chuyÓn giao (B.O.T), x©y dùng - chuyÓn giao (B.T), x©y dùng - chuyÓn giao - vËn hµnh (B.T.O). 2.2.1.2. §Çu t­ gi¸n tiÕp * Kh¸i niÖm ®Çu t­ gi¸n tiÕp: §Çu t­ gi¸n tiÕp lµ mét lo¹i h×nh di chuyÓn vèn gi÷a c¸c quèc gia trong ®ã ng­êi chñ së h÷u vèn. Kh«ng trùc tiÕp qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng sö dông vèn. Hay nãi c¸ch kh¸c thùc chÊt ®Çu t­ gi¸n tiÕp lµ lo¹i h×nh ®Çu t­ trong ®ã chñ ®Çu t­ kh«ng trùc tiÕp chÞu tr¸ch nhiÖm víi kÕt qu¶ ®Çu t­. Hä chØ h­ëng l·i theo tû lÖ cña sè vèn ®Çu t­. * §Æc ®iÓm cña ®Çu t­ gi¸n tiÕp n­íc ngoµi: - NÕu lµ vèn ®Çu t­ cña c¸c tæ chøc quèc tÕ th× nã th­êng ®i kÌm víi ®iÒu kiÖn ­u ®·i nªn chØ tËp trung vµo nh÷ng dù ¸n cã møc vèn ®Çu t­ t­¬ng ®èi lín, thêi gian dµi vµ g¾n chÆt víi th¸i ®é chÝnh trÞ cña c¸c ChÝnh phñ vµ c¸c tæ kinh tÕ quèc tÕ kh¸c nhau. - Ph¹m vi ®Çu t­ cã giíi h¹n v× c¸c chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi chØ quyÕt ®Þnh mua cæ phÇn cña nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n cã l·i hoÆc cã triÓn väng ph¸t triÓn trong t­¬ng lai. - Sè l­îng cæ phÇn cña c¸c c«ng ty n­íc ngoµi ®­îc mua bÞ khèng chÕ ë mét møc ®é nhÊt ®Þnh tuú theo tõng n­íc ®Ó kh«ng cã cæ phÇn nµo chi phèi doanh nghiÖp. Th«ng th­êng sè cæ phÇn nµy d­íi 10% ®Õn 25% vèn ph¸p ®Þnh.
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Lý thuyÕt Tµi chÝnh TiÒn tÖ - Chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi kh«ng tham gia ®iÒu hµnh ho¹t ®éng doanh nghiÖp, do ®ã bªn tiÕp nhËn ®Çu t­ cã quyÒn chñ ®éng hoµn toµn trong kinh doanh. - Chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi thu lîi nhuËn qua l·i suÊt cæ phiÕu kh«ng cè ®Þnh, tuú thuéc vµo kÕt qu¶ kinh doanh. - Tuú doanh nghiÖp ®Çu t­ kh«ng cã kh¶ n¨ng, c¬ héi tiÕp thu c«ng nghÖ, kü thuËt hiÖn ®¹i, kinh nghiÖm qu¶n lý nh­ng thay vµo ®ã doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng ph©n t¸n rñi ro kinh doanh cho nh÷ng ng­êi mua cæ phiÕu, tr¸i phiÕu doanh nghiÖp. * C¸c h×nh thøc ®Çu t­ gi¸n tiÕp n­íc ngoµi. H×nh thøc cña ®Çu t­ gi¸n tiÕp phô thuéc vµo chÝnh nguån vèn cña chñ ®Çu t­. Nguån vèn ®Çu t­ gi¸n tiÕp rÊt ®a d¹ng, cã thÓ lµ cña c¸c ChÝnh phñ, c¸c tæ chøc quèc tÕ, c¸c tæ chøc phi ChÝnh phñ… C¸c nguån vèn nµy cã thÓ d­íi h×nh thøc viÖn trî hoµn l¹i vµ kh«ng hoµn l¹i. Cho vay ­u ®·i vµ kh«ng ­u ®·i. C¸c doanh nghiÖp vµ t­ nh©n còng cã thÓ ®Çu t­ gi¸n tiÕp d­íi h×nh thøc mua cæ phiÕu vµ chøng kho¸n ë møc kh«ng qu¸ lín, ch­a ®¹t ®Õn tû lÖ cæ phÇn khèng chÕ ®Ó ph¶i tù ®øng ra ®iÒu hµnh mét dù ¸n ®Çu t­. Trong c¸c nguån vèn ®Çu t­ gi¸n tiÕp, mét bé phËn quan träng lµ viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc ODA cña ChÝnh phñ mét sè n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. - Kh¸i niÖm: Hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc ODA lµ tÊt c¶ c¸c kho¶n viÖn trî kh«ng hoµn l¹i (hay cho vay dµi h¹n víi l·i suÊt thÊp) cña ChÝnh phñ, c¸c hÖ thèng cña tæ chøc Liªn HiÖp Quèc, c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ, c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ (nh­ Ng©n hµng ThÕ giíi WB, Quü TiÒn tÖ quèc tÕ IMF…) dµnh cho chÝnh phñ vµ nh©n d©n n­íc viÖn trî. - C¸c h×nh thøc chñ yÕu cña hç trî ph¸t triÓn ODA. + Hç trî c¸n c©n thanh to¸n: Bao gåm c¸c kho¶n hç trî tµi chÝnh trùc tiÕp b»ng tiÒn mÆt hç trî b»ng hiÖn vËt, hoÆc hç trî cho nhËp khÈu.
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Lý thuyÕt Tµi chÝnh TiÒn tÖ + TÝn dông th­¬ng m¹i: lµ nh÷ng kho¶n tÝn dông dµnh cho ChÝnh phñ c¸c n­íc së t¹i víi c¸c ®iÒu kiÖn "mÒm" vÒ l·i suÊt, thêi h¹n tr¶ dµi nh­ng cã nh÷ng rµng buéc nhÊt ®Þnh. + Hç trî dù ¸n: §©y lµ h×nh thøc ®Çu t­ chñ yÕu cña vèn ODA. Nã cã thÓ bao gåm nh÷ng hç trî c¬ b¶n cho c¸c dù ¸n c¶i thiÖn, n©ng cÊp hoÆc x©y dùng míi c¬ së h¹ tÇng (nh­ x©y dùng ®­êng cÇu cèng, ®ª ®iÒu…) vµ nh÷ng hç trî vÒ mÆt kü thuËt cho dù ¸n nh­ chuyÓn giao tri thøc, t¨ng c­êng c¬ së, lËp kÕ ho¹ch, cè vÊn, nghiªn cøu lËp luËn chøng kinh tÕ - kü thuËt cña dù ¸n, trî gióp ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch. + Hç trî phi dù ¸n: chñ yÕu lµ viÖn trî ch­¬ng tr×nh ®¹t ®­îc sau khi ký c¸c hiÖp ®Þnh víi ®èi t¸c tµi trî dµnh cho mét môc ®Ých tæng qu¸t víi thêi h¹n nhÊt ®Þnh kh«ng cÇn x¸c ®Þnh chÝnh x¸c nã sÏ ®­îc sö dông nh­ thÕ nµo. - Hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc ODA cã c¸c ®Æc ®iÓm sau: + Lµ nguån víi tµi trî ­u ®·i cña n­íc ngoµi, c¸c nhµ tµi trî kh«ng trùc tiÕp ®iÒu hµnh dù ¸n nh­ng cã thÓ tham gia gi¸n tiÕp d­íi h×nh thøc nhµ thÇu hoÆc hç trî chuyªn gia. + Nguån vèn ODA gåm: ViÖn trî kh«ng hoµn l¹i vµ c¸c kho¶n viÖn trî ­u ®·i. Tuy vËy nÕu qu¶n lý, sö dông vèn ODA kÐm hiÖu qu¶ vÉn cã nguy c¬ ®Ó l¹i g¸nh nÆng nî nÇn trong t­¬ng lai. + C¸c n­íc nhËn ODA ph¶i héi ®ñ mét sè ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh míi ®­îc nhËn tµi trî. §iÒu kiÖn nµy tuú thuéc quy ®Þnh cña tõng nhµ tµi trî. + Nguån vèn ODA chñ yÕu dµnh cho c¸c dù ¸n ®Çu t­ vµo c¬ së h¹ tÇng nh­ giao th«ng vËn t¶i, gi¸o dôc, y tÕ… 2.2.2. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn ®Çu t­ n­íc ngoµi ë ViÖt Nam §Çu t­ n­íc ngoµi lµ mét ho¹t ®éng kinh tÕ cã vai trß rÊt lín víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi, v× vËy viÖc thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi chÞu ¶nh h­ëng cña nhiÒu nh©n tè chñ quan vµ kh¸ch quan. Cô thÓ nh­ sau: - HÖ thèng luËt: lµ mét trong nh÷ng nh©n tè sÏ kÌm h·m hay thóc ®Èy gia t¨ng c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi. Bëi lÏ trong hÖ thèng luËt ®Çu t­,
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Lý thuyÕt Tµi chÝnh TiÒn tÖ n­íc së t¹i sÏ nªu râ quan ®iÓm cña m×nh trªn lÜnh vùc ®Çu t­ vÒ h×nh thøc ®Çu t­, ®¶m b¶o lîiÝch cho c¸c bªn liªn quan nh­ thÕ nµo… §ång thêi c¸c nhµ ®Çu t­ cßn xem xÐt nh÷ng luËt liªn quan nh­: LuËt thuÕ, luËt cho thuª ®Êt ®ai… Nh÷ng néi dung cña hÖ thèng luËt cµng ®ång bé,chÆt chÏ, cëi më phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ th× kh¶ n¨ng hÊp dÉn thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi cµng cao. - B×nh æn vÒ chÝnh trÞ: §©y lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt nh»m gi¶m thiÓu nh÷ng rñi ro, v­ît khái sù kiÓm so¸t cña chñ ®Çu t­. Nh÷ng bÊt æn vÒ kinh tÕ chÝnh trÞ ch¼ng nh÷ng lµm cho dßng vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi bÞ thu hÑp mµ cßn lµm cho qu¸ tr×nh huy ®éng nguån vèn trong n­íc bÞ gi¶m m¹nh. Bëi vËy b×nh æn chÝnh trÞ kh«ng chØ trong thêi gian ng¾n mµ cÇn gi÷ v÷ng l©u dµi, cã nh­ thÕ c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi míi yªn t©m ®Çu t­. - Sù ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng lu«n lµ ®iÒu kiÖn vËt chÊt hµng ®Çu ®Ó c¸c chñ ®Çu t­ cã thÓ nhanh chãng th«ng qua c¸c quyÕt ®Þnh vµ triÓn khai c¸c dù ¸n cam kÕt. Mét tæng thÓ h¹ tÇng ®ång bé gåm: cÇu, c¶ng, ®­êng x¸, hÖ thèng ®iÖn n­íc dåi dµo, ph­¬ng tiÖn nghe, nh×n, truyÒn th«ng hiÖn ®¹i… Khi ®ã c¸c chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi sÏ yªn t©m h¬n ®Ó ®Çu t­ vµo n­íc së t¹i. DÞch vô th«ng tin vµ t­ vÊn ®Çu t­ cã vai trß quan träng trong viÖc cung cÊp th«ng tin cËp nhËt vµ ®¸ng tin cËy ®Ó cho c¸c nhµ ®Çu t­ tiÕp xóc, lùa chän bªn ®èi t¸c. - ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ: Møc ®é æn ®Þnh cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ lµ mét nh©n tè quan träng gãp phÇn æn ®Þnh ho¹t ®éng xuÊt, nhËp khÈu vµ thu lîi nhuËn cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi nhÊt lµ trong chÝnh s¸ch l·i suÊt vµ tû gi¸ hèi ®o¸i. ViÖc nguån vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®æ vµo mét n­íc th­êng tû lÖ nghÞch víi ®é chªnh lÖch l·i suÊt trong vµ ngoµi n­íc. NÕu ®é chªnh lÖch l·i suÊt ®ã cµng cao, t­ b¶n n­íc ngoµi cµng ­u tiªn ®Çu t­ theo kiÓu cho vay ng¾n h¹n Ýt chÞu rñi ro vµ h­ëng l·i ngay trªn chØ sè chªnh lÖch l·i suÊt ®ã h¬n n÷a khi møc l·i suÊt trong n­íc cao h¬n møc l·i suÊt quèc tÕ th× søc hót víi dßng vèn ch¶y vµo cµng nhanh. Tuy nhiªn l·i suÊt cao còng lµm cho chi phÝ trong ®Çu t­ cao. Ngoµi ra mét tû gi¸ hèi ®o¸i linh ho¹t, phï hîp víi t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Lý thuyÕt Tµi chÝnh TiÒn tÖ ë tõng giai ®o¹n th× kh¶ n¨ng thu lîi nhuËn tõ xuÊt khÈu cµng lín. Mét n­íc cã møc t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu cao sÏ lµm yªn lßng c¸c nhµ ®Çu t­ v× kh¶ n¨ng tr¶ nî n­íc ®ã b¶o ®¶m h¬n, møc ®é m¹o hiÓm trong ®Çu t­ sÏ gi¶m. - Sù ph¸t triÓn cña nÒn hµnh chÝnh quèc gia: Lùc c¶n lµm n¶n lßng c¸c nhµ ®Çu t­ lµ thñ tôc r­êm rµ, phiÒn phøc g©y tèn kÐm vÒ thêi gian, chi phÝ vµ lµm mÊt c¬ héi ®Çu t­. §ång thêi nh©n tè nµy cßn g¾n liÒn víi tr×nh ®é, kh¶ n¨ng, tÝnh tr¸ch nhiÖm cña ®éi ngò c¸n bé trong viÖc thÈm ®Þnh dù ¸n, kiÓm tra vµ møc xö lý viÖc ph¸t sinh trong ho¹t ®éng ®Çu t­. Do vËy bé m¸y hµnh chÝnh ph¶i thËt gän nhÑ. Víi c¸c thñ tôc hµnh chÝnh cã tÝnh chÊt ®¬n gi¶n, c«ng khai vµ nhÊt qu¸n. §iÒu ®ã sÏ lµm t¨ng tÝnh ho¹t ®éng cña ®Çu t­ mét c¸ch th«ng suèt vµ chÝnh x¸c. - §Æc ®iÓm thÞ tr­êng n­íc nhËn vèn. §©y lµ yÕu quan träng ¶nh h­ëng ®Õn viÖc thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. §iÒu ®ã ®­îc thÓ hiÖn ë quy m«, dung l­îng cña thÞ tr­êng, søc mua cña c¸c tÇng líp d©n c­ trong n­íc… §Æc biÖt lµ ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng nh©n lùc. MÆt kh¸c víi gi¸ nh©n c«ng rÎ sÏ lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi nhÊt lµ nh÷ng dù ¸n ®Çu t­ vµo lÜnh vùc sö dông nhiÒu lao ®éng. Ngoµi ra tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt, tr×nh ®é häc vÊn, kh¶ n¨ng qu¶n lý… còng cã ý nghÜa nhÊt ®Þnh. - B¶o vÒ quyÒn së h÷u: QuyÒn nµy bao gåm quyÒn cña ng­êi ph¸t minh, s¸ng chÕ, quyÒn t¸c gi¶, nh·n hiÖu hµng ho¸, bÝ quyÕt c«ng nghiÖp… §©y lµ yÕu tè ®Æc biÖt cã ý nghÜa ®èi víi nh÷ng ng­êi muèn ®Çu t­ vµo ngµnh cã hµm l­îng khoa häc cao vµ ph¸t triÓn n¨ng ®éng. - ChÝnh s¸ch thuÕ vµ nh÷ng ­u ®·i: th­êng ®­îc ¸p dông ®Ó thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Gi¶m thuÕ c«ng nghÖ, nguyªn vËt liÖu, thuÕ suÊt. MiÔn gi¶m thuÕ ®èi víi nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn khã kh¨n, ngµnh khuyÕn khÝch ®Çu t­, sÏ khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­ bá vèn vµo ®Çu t­ ë thÞ tr­êng b¶n ®Þa. - ChÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« æn ®Þnh sÏ gãp phÇn thuËn lîi cho ho¹t ®éng cña c¸c nhµ ®Çu t­ lÉn b¶n xø. NÕu kh«ng kiÓm so¸t ®­îc l¹m ph¸t th× nhµ
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Lý thuyÕt Tµi chÝnh TiÒn tÖ ®Çu t­ sÏ khã dù ®o¸n ®­îc c¸c kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. C¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« cña ChÝnh phñ mµ kh«ng æn ®Þnh sÏ lµm cho c¸c nhµ ®Çu t­ kh«ng l­êng tr­íc ®­îc c¸c rñi ro. 2.2.3. Mèi liªn hÖ gi÷a ®Çu t­ trùc tiÕp vµ ®Çu t­ gi¸n tiÕp cña n­íc ngoµi ë ViÖt Nam §Ó thùc hiÖn ®­îc chiÕn l­îc c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ th× kh«ng thÓ thiÕu nguån vèn lín bªn ngoµi. Nguån vèn bªn ngoµi bao gåm chñ yÕu 2 nguån FDI vµ ODA sÏ cã t¸c dông t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm míi vµ c«ng nghÖ cao ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr­êng trong n­íc vµ thÕ giíi. Nguån vèn bªn ngoµi trong bµn c¬ cÊu vèn thêi kú 2000-2005 ®¹t kho¶ng 25-30 tû USD ®¸p øng 5% nhu cÇu vèn thêi kú nµy. Bao gåm: - ODA kho¶ng 10-12 tû USD - FDI kho¶ng 12-15 tû USD - Ph¸t hµnh tr¸i phiÕu trªn thÞ tr­êng vèn quèc tÕ kho¶ng 3-5 USD. - Ngoµi ra tÝn dông th­¬ng m¹i lµ mét nguån vèn chñ yÕu nh»m hç trî cho c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i xuÊt, nhËp khÈu. C¸c nguån vèn nµy cã quan hÖ rÊt chÆt chÏ víi nhau vµ kh«ng thÓ t¸ch rêi. NÕu chóng ta kh«ng vay ®­îc nguån vèn ODA ®ñ møc cÇn thiÕt ®Ó hiÖn ®¹i ho¸ c¬ së h¹ tÇng - x· héi th× khã cã thÓ thu hót vµ hÊp thô mét c¸ch hiÖu qu¶ nguån vèn FDI. Ng­îc l¹i, nÕu chØ tËp trung t×m kiÕm c¸c nguån ODA mµ kh«ng thu hót c¸c nguån vèn FDI th× sÏ kh«ng ®ñ thu nhËp®Ó chÝnh phñ tr¶ nî ODA. VËy ta thÊy gi÷a 2 nguån vèn ODA vµ FDI cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau vµ kh«ng thÓ r¸nh rêi nhau. 2.2.4. Kh¶ n¨ng khai th¸c c¸c nguån vèn n­íc ngoµi cho ®Çu t­ ph¸t triÓn ë ViÖt Nam Nguån vèn FDI lµ nguån vèn n­íc ngoµi cã kh¶ n¨ng khai th¸c cao nhÊt. NhÞp ®é thu hót FDI cã xu h­íng t¨ng lªn kÓ c¶ vÒ sè dù ¸n vµ sè vèn ®¨ng ký tõ n¨m 1988 ®Õn nay. ViÖt Nam lµ mét n­íc cã nÒn chÝnh trÞ æn ®Þnh,
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Lý thuyÕt Tµi chÝnh TiÒn tÖ tr×nh ®é d©n trÝ cao, d©n sè ®«ng lao ®éng kh¸ rÎ… ®ã lµ nh÷ng lîi thÕ gãp phÇn t¨ng kh¶ n¨ng thu hót FDI cho nÒn kinh tÕ. Nguån vèn ODA ®èi víi n­íc ta hiÖn nay vÉn cã mét søc hÊp dÉn thËm chÝ cßn h¬n c¶ nguån vèn FDI. Tuy nhiªn tµi trî ph¸t triÓn chÝnh thøc lµ thÞ tr­êng vèn ®Æc biÖt c¨ng th¼ng vÒ nguån cung vµ mang tÝnh c¹nh tranh cao. §Ó cã thÓ tiÕp tôc nhËn ®­îc khèi l­îng ODA mong muèn, ®ßi hái chóng ta ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch kÞp thêi phï hîp ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò nh­: n©ng cao tèc ®é gi¶i ng©n, chuÈn bÞ tèt vèn ®èi øng, t¨ng c­êng n¨ng lùc cña nhãm dù ¸n ODA… §ã còng chÝnh lµ nh÷ng yÕu tè nh»m n©ng cao lßng tin cña c¸c n­íc, tæ chøc cung cÊp ODA cho n­íc tiÕp nhËn ODA. Nguån vay t­ nh©n ë n­íc ta hiÖn nay ch­a ®­îc khai th¸c mét c¸ch cã hiÖuqu¶. Trong thêi gian tíi, víi sù æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ còng nh­ t×nh h×nh chÝnh trÞ x· héi, viÖc huy ®éng nguån vèn nµy sÏ ®­îc n©ng cao h¬n n÷a mét c¸ch ®óng møc. III. Vai trß cña nguån vèn cho ®Çu t­ ph¸t triÓn ë ViÖt Nam 3.1. TÝnh tÊt yÕu cña viÖc thu hót vèn ®Çu t­ trong n­íc Mét ®iÒu ai còng cã thÓ ®ång ý víi nhau lµ: mét nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn rÊt khã cã thÓ "cÊt c¸nh" ®­îc nÕu kh«ng cã sù tham gia cña c¸c nguån vèn tõ bªn ngoµi. Tuy nhiªn, chóng ta kh«ng nªn tr«ng chê vµ û l¹i vµo nguån vèn tõ bªn ngoµi. Trong viÖc huy ®éng vèn ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn, chóng ta cÇn ph¶i kh¼ng ®Þnh vai trß cña nguån vèn trong n­íc ®ãng vai trß quan träng hay quyÕt ®Þnh. MÆc dï nguån vèn nµy cßn thÊp, khã huy ®éng trong viÖc hiÖn t¹i. Theo ý kiÕn cña c¸c chuyªn gia trong vµ ngoµi n­íc cïng víi kinh nghiÖm cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn cho thÊy: Nguån vèn trong n­íc vÉn lµ nguån vèn cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh, ng­êi d©n trong n­íc vÉn ch­a d¸m bá vèn ra ®Çu t­ th× ng­êi n­íc ngoµi còng ch­a m¹nh d¹n bá vèn ®Çu t­ vµo ViÖt Nam. 3.2. TÝnh tÊt yÕu cña ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam Trong giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, ViÖt Nam lµ mét n­íc n«ng nghiÖp l¹c hËu víi h¬n 70% d©n sè ho¹t ®éng trong lÜnh vùc n«ng
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Lý thuyÕt Tµi chÝnh TiÒn tÖ nghiÖp: N¨ng suÊt lao ®éng thÊp, tr×nh ®é kü thuËt l¹c hËu. Thu nhËp b×nh qu©n trªn ®Çu ng­êi thÊp do ®ã kh¶ n¨ng tiªu dïng còng nh­ tÝch luü rÊt khiªm tèn. Trong khi ®ã nÒn kinh tÕ l¹i cÇn mét kho¶n vèn lín ®Ó ®Çu t­ nh»m môc tiªu hoµn chØnh c¬ së h¹ tÇng, x©y dùng c¸c c«ng tr×nh nÒn t¶ng cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ l©u dµi. Do ®ã trong giai ®o¹n nµy th­êng tån t¹i kho¶ng c¸ch lín gi÷a ®Çu t­ vµ tiÕt kiÖm. §Ó ph¸t triÓn kinh tÕ, chóng ta cÇn mét l­îng vèn rÊt lín. Trong ®iÒu kiÖn kh¶ n¨ng ®¸p øng cña nÒn kinh tÕ lµ cã h¹n th× chóng ta kh«ng cßn con ®­êng nµo kh¸c lµ thu hót l­îng ®Çu t­ tõ n­íc ngoµi. Thùc ra viÖc huy ®éng vèn n­íc ngoµi ®Ó ph¸t triÓn vµ tËn dông ®iÒu kiÖn kh¸ch quan cùc kú thuËn lîi mµ thÕ giíi ®· t¹o ra. Thay v× ph¶i bá ra hµng tr¨m n¨m ph¸t triÓn ®Ó v­ît qua thêi kú tÝch luü ban ®Çu l©u dµi vµ gian khá nh­ n­íc Anh, Ph¸p tr­íc ®©y hay gÇn ®©y h¬n lµ Australia, c¸c n­íc ®i sau cã thÓ dùa vµo c¸c n­íc ®i tr­íc ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. §Çu t­ n­íc ngoµi kh«ng chØ rÊt quan träng ®èi víi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ mµ cßn quan träng h¬n víi viÖc b¶o ®¶m an ninh Quèc gia trªn c¶ hai ph­¬ng diÖn: T¹o c¬ së vËt chÊt kü thuËt ®Ó ®¶m b¶o an ninh Quèc gia vµ sù hîp t¸c giao l­u sÏ t¹o nªn sù hiÓu biÕt tin cËy lÉn nhau, t¹o ra mèi quan hÖ h÷u nghÞ bÒn v÷ng l©u dµi lµ tiÒn ®Ò chÝnh trÞ cho ®¶m b¶o an ninh Quèc gia. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, t¹i §¹i héi VI (12/1986) §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· chñ ®éng më cöa nÒn kinh tÕ, ®Èy m¹nh ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i nh»m tËn dông "nh÷ng kh¶ n¨ng to lín cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi vÒ di chuyÓn vèn, më réng thÞ tr­êng, chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ kinh tÕ ®Ó bæ sung vµ ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ c¸c lîi thÕ vµ nguån lùc trong n­íc". §¶ng ta kh¼ng ®Þnh: "ViÖt Nam muèn lµm b¹n víi tÊt c¶ c¸c n­íc". Nh­ vËy qu¸ tr×nh thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam lµ mét xu thÕ cña thÕ giíi vµ yªu cÇu ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. 3.3. Mèi quan hÖ gi÷a vèn trong n­íc vµ vèn n­íc ngoµi Trong chÆng ®­êng ®Çu cña thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi n­íc ta cÇn mét l­îng vèn lín ®Ó hoµn chØnh c¬ së h¹ tÇng, x©y dùng c¸c c«ng tr×nh
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n Lý thuyÕt Tµi chÝnh TiÒn tÖ nÒn t¶ng cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ l©u dµi… V× thÕ huy ®éng vµ sö dông vèn n­íc ngoµi lµ tÊt yÕu v× nÕu chØ xö lý vÊn ®Ò vèn b»ng con ®­êng tÝch luü néi bé nhanh nh­ hiÖn nay th× hËu qu¶ khã tr¸nh khái sÏ lµ sù tôt hËu ph¸t triÓn. Trong nh÷ng giai ®o¹n cô thÓ nhÊt ®Þnh lµ ë b­íc ®Çu cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, vèn n­íc ngoµi cã thÓ ®ãng vai trß xung lôc, t¹o søc ®ét ph¸ cho b­íc nh¶y vät s¶n l­îng ng¾n h¹n còng nh­ c¬ së v÷ng ch¾c cho viÖc ®¹t môc tiªu t¨ng tr­ëng nhanh, l©u bÒn kinh nhgiÖm ph¸t triÓn gÇn ®©y cña mét sè n­íc nh­ Hµn Quèc, Malaisita… ®· chøng minh ®iÒu ®ã. Tuy nhiªn kh«ng bao giê ®­îc quªn r»ng trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn chung cña mét n­íc, nguån vèn n­íc ngoµi dï quan träng ®Õn ®©u còng chØ lµ mét bé phËn cña tæng thÓ c¸c nguån lùc cña nã. Th«ng th­êng ®Ó vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi cã thÓ ph¸t huy t¸c dông cÇn cã mét tû lÖ lín trong n­íc thÝch hîp nh­ lµ vËt ®èi øng, tû lÖ nµy kh¸c nhau tïy theo ngµnh vµ møc ®é kü thuËt mµ vèn n­íc ngoµi rãt vµo. Kinh nghiÖm hµng lo¹t n­íc ®ang ph¸t triÓn chØ ra r»ng: kh«ng ph¶i mét quèc gia cø vay m­în nhiÒu vèn n­íc ngoµi thi ®Òu ®¹t ®­îc møc t¨ng tr­ëng cao. Ch©n lý thùc tiÔn ë ®©y d­êng nh­ lµ ng­îc l¹i. §a sè n­íc vay m­în nhiÒu nhÊt ®Òu kh«ng ®¹t ®îc møc ®é t¨ng tr­ëng t­¬ng øng, thËm chÝ cßn bÞ suy tho¸i vµ qu¸ t¶i vÒ nî bëi mét lý do nh÷ng n­íc nµy kh«ng ®¶m b¶o mét t­¬ng quan hîp lý gi÷a vèn vay n­íc ngoµi vµ vèn ®èi øng trong n­íc. KÕt qu¶ tÊt yÕu hoÆc lµ hiÖu qu¶ vèn ®Çu t­ s¶n xuÊt rÊt thÊp hoÆc lµ ph¶i chuyÓn mét phÇn lín vèn vay ®­îc sang ®Çu t­ tiªu dïng. NhiÒu nhµ khoa häc ph­¬ng T©y khi ph©n tÝch t¸c dông cña vèn n­íc ngoµi ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña thÕ giíi thø ba ®· kÕt luËn: "Vèn n­íc ngoµi cã kh¶ n¨ng thóc ®Èy sù ph¸t triÓn song kh«ng ph¶i lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn". Vèn n­íc ngoµi cã tÇm quan träng ®Õn møc quyÕt trong t­¬ng quan c¬ cÊu cô thÓ. Song vai trß nµy chØ mang tÝnh qu¸ ®é, t¹m thêi. Trong dµi h¹n vai trß ®ã thuéc vÒ nguån lùc trong n­íc. Qua ph©n tÝch trªn ta thÊy nguån vèn trong n­íc vµ nguån vèn n­íc ngoµi cã quan hÖ biÖn chøng víi nhau, nã nh­ hai mÆt cña mét vÊn ®Ò vµ kh«ng thÓ t¸ch rêi chóng ra khái nhau. Mét sù cøng nh¾c nµo ®ã trong viÖc xö
nguon tai.lieu . vn