Xem mẫu
- NHNhững luận điểm đóng góp của tư thực tiễn vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào tưởng Hồ Chí Minh vào kho tàng lý luận sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân ta. chủ nghĩa Mac-Lênin. II. Điều kiện lịch sử, xã hội, nguồn gốc tư Phần I Tìm hiểu sơ lược về tư tưởng Hồ tưởng Hồ Chí Minh Chí Minh 1. Điều kiện lịch sử- xã hội và nguồn gốc ra đời tư tưởng Hồ Chí Tư tưởng Hồ Chí Minh ra đời trong hoàn cảnh Minh lịch sử – xã hội nước ta khá đặc biệt: --Trước khi tìm hiểu về những luận điểm tư Từ văm 1858 đến cuối thế kỷ XIX, các phong tưởng Hồ Chí Minh ta tìm hiểu sơ qua về tư trào vũ trang kháng chiến chống Pháp rầm rộ bùng tưởng Hồ Chí Minh cũng như nguồn gốc của tư lên: Trương Định, Phan Đình Phùng, Nguyễn tưởng Hồ Chí Minh . Thiện Thuật… nhưng đều bị thất bại vì chưa có đường lối kháng chiến đúng đắn. Điều đó cho I.Tư tưởng Hồ Chí Minh là gì ? thấy sự bất lực của hệ tư tưởng phong kiến trước Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng sôi nhiệm vụ lịch sử. nổi và phong phú, hết lòng vì dân tộc vì đất nước, + Bước sang đầu thế kỷ XX, với công cuộc Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại một di sản tinh khai thác lần thứ nhất của thực dân Pháp, cơ cấu thần hết sức sâu sắc, cao cả, có ý nghĩa ch ỉ đ ạo giai cấp xã hội Việt Nam có sự chuyển biến và lâu dài sự nghiệp cách mạng nước ta. Tổng hợp phân hoá mạnh mẽ. Phong trào yêu nước chống những giá trị tinh thần đó là tư tưởng Hồ Chí Pháp của nhân dân ta chuyển dần sang xu hướng Minh. dân chủ tư sản với sự xuất hiện các phong trào Báo cáo Chính trị tại Đại hội đại biểu toàn Đông du, Đông kinh nghĩa thục, Duy tân, Vi ệt quốc lần thứ Ix của Đảng đã khẳng định: Nam Quang phục hội… nhưng rồi cũng bị dập tắt. “ Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan Sự khó khăn, bế tắc và thất bại của phong trào điểm toàn diện sâu sắc về những vấn đề cơ bản cứu nước đầu thế kỷ XX đã thôi thúc Hồ Chí của cách mạng Việt Nam, là kết quả của sự vận Minh phải tìm ra con đường mới cứu dân, cứu dụng và phát triển sáng tạo Chủ nghĩa Mac-Lênin nước. vào điều kiện cụ thể nước ta kế thừa và phát * Quê hương và gia đình. triển các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, + Nghệ An cũng như Kim Liên, quê hương tiếp thu tinh hoa văn hoánhân loại. Đó là tư tưởng của Hồ Chí Minh, là mảnh đất giàu truyền thống về giải phóng dân tộc giải phóng giai cấp, giải yêu nước, chống ngoại xâm, là quê hương c ủa phóng con người về độc lập dân tộc gắn liền với nhiều anh hùng nổi tiến như Mai Thúc Loan, chủ nghĩa xã hôi, kết hợp sớc mạnh dân tộc với Nguyễn Biểu, Đặng Dung, các lãnh tụ yêu n ước sức mạnh thời đại; về sức mạnh của nhân dân, cận đại như Phan Đình Phùng, Phan Bội Châu, của khối đại đoàn kêt dân tộc; về quyền làm chủ Vương Thúc Mậu, Nguyễn Sinh Quyến… của nhân dân, xây dựng Nhà nước thực sự của + Hồ Chí Minh sinh ra trong một gia đình nhà dân, do dân, vì dân; về quốc phòng toàn dân, xây nho yêu nước, gần gũi với nhân dân. Cụ Nguyễn dựng lực lương vũ trang nhân dân; về phát triển Sinh Sắc, thân phụ của Người là một nhà Nho, có kinh tế và văn hoá, không ngừng nâng cao đời lòng yêu nước, thương dân sâu sắc. Tấm gương sống vật chất và tinh thần của nhân dân; về đạo lao động cần cù, ý chí kiên cường vượt qua m ọi đức cách mạng, cần, kiệm, niêm, chính, chí công khó khăn, thử thách, đặc biệt là tư tưởng thương vô tư; về chăm lo bồi dưỡng thế hệ cách mạng dân, chủ trương lấy dân làm hậu thuẫn cho mọi cho đời sau; về xây dựng Đảng trong sạch, vững cải cách chính trị- xã hội của Cụ đã ảnh hưởng mạnh, cán bộ, đảng viênvừa là người lãnh đạo, sâu sắc đến sự hình thành nhân cách của Nguyễn vừa là người đầy tớ thật trung thành của nhân Tất Thành. dân…”. Tư tưởng Hồ Chí Minh soi đường cho * Thời đại cuộc đấu tranhcủa nhân dân ta giành thắng lợi, là + Đầu thế kỷ XX chủ nghĩa tư bản từ giai tài sản tinh thầnto lớn của Đảng và dân tộc ta. đoạn tự do cạnh tranh sang giai đoạn tư bản độc Như vậy, khái niệm tư tưởng Hồ Chí Minh quyền, chủ nghĩa đế quốc. Chúng đã xác lập sự bao hàm nguồn gốc, những nội dung chủ yếu và thống trị trên phạm vi thế giới. Vì vậy, cuộc đấu cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc luc này không 1
- còn là hành động riêng rẽ của một nước này +Thứ ba, dân tộc Việt Nam là một dân tộc có chống lại sự xâm lược và thống trị của một nước truyền thống lạc quan,yêu đời Cơ sở sự lạc quan, khácmà đã trở thành cuộc đấu tranh chung của các yêu đời đó là niềm tin vao sức mạnh của bản thân dân tộc thuộc địa chống chủ nghĩa đế quốc, chủ mình, dân tộc mình, niềm tin vao sự tất thắng của nghĩa thực dân, gắn liền với cuộc đấu tranh của chân lý, chính nghĩa. giai cấp vô sản quốc tế. + Thứ tư, dân tộc Việt Nam là một dân tộc + Sau một thời gian dài bôn ba qua nhiều châu cần cù, dũng cảm, thông minh, sáng tạo trong sản lục, nhiều quốc gia trên thế giới, với vốn hiểu xuất và chiến đấu; đồng thời cũng là dân tộc ham biết phong phú, Nguyễn Tất Thành đã hiểu được học hỏi, cầu tiến bộ, và không ngừng m ở rộng bản chất của chủ nghĩa đế quốc, nắm được trình cửa đón nhận tinh hoa văn hoá của nhân loại. độ phát triển của nhiều nước thuộc địa cùng cảnh b) Tư tưởng Hồ Chí Minh là sự kết tinh tinh ngộ, nhất là nhiều năm lăn lộn trong phong trào hoa văn hoá nhân loại, thể hiện tập trung trên lao động ở Pháp và cùng hoạt động với những nhà những nét tiêu biểu sau: cách mạng từ các nước thuộc địa của Pháp. Người + Trước hết là tư tưởng Nho giáo. Trong Nho đã nhanh chóng đến được với phái tả của cách giáo có các yếu tố huy tâm, lạc hậu, phản động, mạng Pháp, gia nhập Đảng Xã Hội Pháp- một tư tưởng nhập thế, hành đạo, giúp đời, lý tưởng chính đảng duy nhất của Pháp bênh vực các dân về một xã hội bình trị, một thế giới đại đồng; đó tộc thuộc địa. Người trở thành một chiến sĩ xã hội là triết lý nhân sinh: tu nhân, dưỡng tính; đó là tư chu nghĩa. tưởng đề cao văn hoá, lễ giáo, tạo ra truyền thống + Tháng 3- 1919, V.L.Lênin thành lập Quốc tế hiếu học. Hồ Chí Minh đã khai thác Nho giáo, lựa III. Tiếp theo là việc nhà nước Xôviết đánh bại chọn những yếu tố tích cực, phù hợp để phục vụ cuộc chiến tranh can thiệp của 14 nước đế quốc nhiệm vụ cách mạng. và bọn bạch vệ phản cách mạng. Tiếng vang và + Thứ hai, Phật giáo. Phật giáo vào Việt Nam ảnh hưởng của Cách mạng Tháng 10 lan rộng ra rất sớm và ảnh hưởng rất mạnh trong nhân dân, châu Âu và toàn thế giới đã tác động sâu sắc đến để lại nhiều dấu ấn trong văn hoá Việt Nam. Đó tư duy của Người về mục tiêu và con đường c ủa là tư tưởng vị tha, từ bi, cứu khổ, cứu nạn, thưong cách mạng Việt Nam, nhất là khi Người được người như thể thương thân; đó là nếp sống có đạo tiếp cận với Luận cương của Lênin về vấn đề đức, trong sạch, giản dị, chămlo làm điều thiện; dân tộc và thuộc địa. Việc Nguyễn ái Quốc tham đó là tinh thần bình đẳng, chống lại m ọi phân bi ệt gia sáng lập Đảng Cộng Sản Pháp- tại Đại Hội đẳng cấp: đó là tư tưởng đề cao lao động, chống Tua (12- 1920) đã đánh dấu bước ngoặt trong cuộc lười biếng; đó là cuộc sống gắn bó với nhân dân, đời hoạt động cách mạng của Người, từ chủ với đất nước… nghĩa yêu nước đến với chủ nghĩa Mac-Lênin, từ Ngoài những mặt tích cực trong tư tưởng người yêu nước thành người cộng sản. phương Đông, phương Tây và cả chủ nghĩa Tam 2. Nguồn gốc tư tưởng Hồ Chí Minh. dân của Tôn Trung Sơn cũng được Hồ Chí Minh Tư tưởng Hồ Chí Minh được hình thành và tìm thấy “những điều thích hợp với điều kiện phát triển dựa trên các cơ sở sau đây: nước ta”. a) Tư tưởng và văn hoá truyền thống Việt Trong những năm tháng bôn ba vừa kiếm sống Nam vừa tham gia hoạt động cách mạng trên khắp 4 Dân tộc Việt Nam trải qua hàng ngàn năm lịch châu lục, Người đã tận mắt chứng kiến cuộc sống sử dựng nước và giữ nước đã tạo lập cho mình của nhân dân từ các nước tư bản phát triển như một nền văn hóa riêng, phong phú và bền vững Mỹ, Anh, Pháp… đến các nước thuộc địa. Đó là với những truyền thống tốt đẹp và cao quý. những điều kiện thuận lợi để Người nhanh chóng + Trước hết, chủ nghĩa yêu nước và ý chí bất chiếm lĩnh vốn kiến thức của thời đại, đặc biệt là khuất đâu tranh để dựng nước và giữ nước, đó là truyền thống dân chủ và tiến bộ, cách làm việc chuẩn mực cao nhất, dòng chảy lưu xuyên suốt dân chủ và sinh hoạt khoa học của nước Pháp. trưòng kỳ lịch sử Việt Nam. c) Chủ nghĩa Mac-Lênin, nhân tố có ảnh + Thứ hai, tinh thần đoàn kết cộng đồng, gắn hưởng quyết định đến tư tưởng Hồ Chí Minh là kết cá nhân với gia đình, với làng với nước: là chủ nghĩa Mác-Lênin. Đó là cơ sở hình thành thế lòng nhân ái, khoan dung trong nghĩa đạo lý. giới quan và phương pháp luận của Hồ Chí Minh. 2
- Nhờ có thế giới quan và phương pháp luận của xem cách mạng ở thuộc địa như là “một trong chủ nghĩa Mac-Lênin, Nguyễn ái Quốc đã hấp thụ những cái cánh của cách mạng vô sản”; mặt khác, và chuyển hoá được những nhân tố tích cực và cách mạng giải phóng dân tộc muốn thắng lợi tiến bộ của truyền thống dân tộc cũng như của tư phải đi theo con đường cách mạng vô sản. tưởng- văn hoá nhân loại để tạo nên hệ thống tư -Hai là, cách mạng giải phóng dân tộc muốn tưởng của mình. thắng lợi phải do Đảng của giai cấp công nhân d) Những nhân tố chủ quan thuộc về phẩm lãnh đạo. chất cá nhân của Nguyễn ái Quốc Nguyễn ái Quốc đã sớm khẳng định: muốn - Trước hết, đó là tư tuy độc lập, tự chủ, sáng giải phóng dân tộc thành công “trước hết phải có tạo cộng với đầu óc phê phán tĩnh tường, sáng Đảng cách mệnh”, “Đảng có vững cánh mệnh suốt trong việc nghiên cứu, tìm hiểu các cuộc cách mới thành công”, “Đảng muốn vững thì phải có mạng tư sản hiện đại. chủ nghĩa làm cốt” đó là chủ nghĩa Mac-Lênin. - Thứ hai, sự khổ công học tập nhằm chiếm -Ba là, cách mạng giải phóng dân tộc là sự lĩnh vốn tri thức phong phú của thời đại, vốn kinh nghiệp đoàn kết của toàn dân trên cơ sở liên minh nghiệm đấu tranh của phong trào giải phóng dân công- nông- trí thức. tộc, phong trào công nhân quốc tế để có thể tiếp Hồ Chí Minh cho rằng, cách mạng giải phóng cận với chủ nghĩa Mac-Lênin khoa học. dân tộc “là việc chung cả dân chúng chứ không - Thứ ba, đó là tâm hồn của một nhà yêu nước, phải việc một, hai người “, vì vậy phải đoàn kết một chiến sĩ cộng sản nhiệt thành cách mạng, toàn dân, “sĩ, nông, công, thương đều nhất trí một trái tim yêu nước, thương dân, thương yêu chống lại cường quyền”, nhưng trong sự tập hợp những người cùng khổ, sẵn sàng chịu đựng những đó, phải nhớ “ công- nông là gốc cách mệnh”… hy sinh cao nhất vì độc lập của Tổ quốc, vì tự do “công- nông là người làm chủ cách mệnh”. của đồng bào. -Bốn là, cách mạng giải phóng dân tộc cần Chính những phẩm chất cá nhân cao đẹp này được tiến hành chủ động, sáng tạo và có khả năng đã quyết định việc Nguyễn ái Quốc tiếp nhận, giành thắng lợi trước cách mạng vô sản ở chính chọn lọc, chuyển hoá, phát triển những tinh hoa quốc. của dân tộc và thời đại tư tưởng đặc sắc của Đây là một luận điểm mới và sáng tạo của Hồ mình. Chí Minh. Trong phong trào cộng sản Quốc tế lúc bấy giờ đã tồn tại quan điểm xem thắng lợi của cách mạng thuộc địa phụ thuộc trực tiếp vào Phần II Những luận điểm đóng góp của tư thắng lợi của cách mạng vô sản ở chính quốc. Do tưởng Hồ Chí Minh nhận thức được thuộc địa là một khâu yếu trong vào kho tàng lý luận chủ nghĩa hệ thống của chủ nghĩa đế quốc, do đánh giá đúng Mac-Lênin. đắn sức mạnh của chủ nghĩa yêu nước và tinh thần dân tộc, ngay từ năm 1924, Người đã sớm Câu 4:Tư tưởng Hồ Chí Minh về giải cho rằng cách mạng thuộc địa không những không phóng dân tộc bao gồm những luận điểm nào? phụ thuộc vào cách mạng vô sản ở chính quốc mà Trả lời: có thể giành thắng lợi trước. Đây là m ột c ống Tư tưởng Hồ Chí Minh về giải phóng dân tộc hiến rất quan trọng vào kho tàng lý luận Mac- có thể tóm tắt thành một hệ thống luận điểm sau Lênin, mà lịch sử cách mạng Việt Nam đã chứng đây: minh là hoàn toàn đúng đắn. -Một là, cách mạng giải phóng dân tộc muốn -Năm là, cách mạng giải phóng dân tộc phải thắng lợi phải đi theo con đường của cách mạng được thực hiện bằng con đường bạo lực, kết vô sản. hợplực lượng chính trị của quần chúng với lực Từ đầu những năm 20 thế kỉ XX, Nguyễn ái lượng vũ trang của nhân dân. Quốc đã chỉ rõ: chủ nghĩ đế quốc là con đỉa hai Ngay từ năm 1924, trong Báo cáo về Bắc kỳ, vòi, một ngòi bám vào chính quốc, một vòi bám Trung kỳ và Nam kỳ, Nguyễn ái Quốc đã nói đến vào thuộc địa. Muốn đánh bại chủ nghĩa đế quốc, khả năng khởi nghĩa vũ trang ở Đông Dương. pải đồng thời cắt cả hai cái vòi của nó đi, tức là Theo Người, “Để có cơ thắng lợi, một cuộc khởi phải kết hợp cách mạngvô sản ở chính quốc với nghĩa vũ trang ở Đông Dương… Phải có tính chất cách mạng giải phóng dân tộc ở thuộc địa; phải một cuộc khởi nghĩa quần chúng…” 3
- Đến tháng 5-1941, Hội nghị Trung ương 8 do -Tư tưởng Hồ Chí Minh về sự gắn bó thống Người làm chủ trì đã đưa ra nhận định: “Cuộc nhất giữa độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hôi vừa cách mạng Đông Dương phải kết liễu bằng một phản ánh quy luật khách quan của sự nghiệp giải cuộc khởi nghĩa võ trang”. phóng dân tộc trong thời đại cách mạng vô sản, Tóm lại, Hồ Chí Minh đã vận dụng sáng tạo vừa phản ánh mqh khăng khít giữa mục tiêu gi ải và phát triển học thuyết của Lênin về cách mạng phóng dân tộc với mục tiêu giải phóng giai cấp và thuộc địa thành một hệ thống luận điểm mới mẻ, giải phóng con người. sáng tạo, bao gồm cả đường lối chiến lược, sách lược và phương pháp tiến hành cách mạng giải Câu hỏi 6: Tư tưởng Hồ Chí Minh về giải phóng dân tộc ở thuộc địa. phóng con người? Có thể nói tư tưởng Hồ Chí Minh về giải Câu hỏi 5: tư tưởng Hồ Chí Minh về giải phóng con người phóng giai cấp bao gồm những luận điểm nào? Trả lời: Trả lời: -Có thể nói, hạt nhân của tư tưởng Hồ Chí Trong khi đề cao mục tiêu giải phóng dân tộc, Minh. Nội dung cốt lõi của tư tưởng Hồ Chí Minh Hồ Chí Minh không bao giờ xa rời mục tiêu gi ải là giải phóng con người và mưu cầu hạnh phúc phóng giai cấp. cho hết thảy mọi người trên trái đất. Giải phóng Tư tưởng Hồ Chí Minh về giải phóng giai cấp dân tộc, giải phóng xã hội, giải phóng giai cấp bao gồm những luận điểm sau: cũng là nhằm mục tiêu giải phóng con người. -Hồ Chí Minh đã xem cách mạng giải phóng Người quan niệm, giải phóng dân tộc cũng nhằm dân tộc là một bộ phận khăng khít của cách mạng để dân có tự do, hạnh phúc, “nếu nước độc lập voẻan trong phạm vi toàn thế giới, là một cái cánh mà dân không được hưởng hạnh phúc, tự do thì của cách mạng vô sản.Khác với Mác, Ăngel và độc lập cũng chẳng có ý nghĩa gì”1. Theo Người, Lê-nin, Hồ Chí Minh không xem xét cách mạng xây dựng chủ nghĩa xã hội không chỉ là đi ều kiện giải phóng dân tộc phụ thuộc vào cách mạng vô bảo đảm nền độc lập dân tộc và giải phóng giai sản chính quốc mà đặt hai cuộc cách mạng này cấp khỏi áp bức, bóc lột mà còn chính vì “không ngang hàng nhau, có mối quan hệ hữu cơ và tác có chế độ nào tôn trọng con người, chú ý xem xét động qua lại lẫn nhau. Người còn cho rằng, cách những lợi ích cá nhân đúng đắn và đảm bảo cho mạng giải phóng dân tộc có khả năng, diều kiện nó được thoả mãn bằng chế độ xã hội chủ nổ ra và giúp cho cách mạng vô sản ở chính quốc nghĩa”2, chủ nghĩa xã hội trước hết nhằm làm cho giành thắng lợi. Đây là điểm mấu chốt trong vi ệc nhân dân lao động thoát nạn bần cùng, làm cho phát triển lý luận chủ nghĩa Mac-Lênin về vấn đề mọi người có công ăn, việc làm, được sống ấm no giải phóng giai cấp và cách mạng vô sản trong và sống cuộc đời hạnh phúc. điều kiên lịch sử mới của chủ nghĩa đế quốc. -Đối với Hồ Chí Minh, chủ nghĩa xã hội mang - Hồ Chí Minh đã xuất phát từ tình hình trong nó bản chất nhân văn và văn hoá; chủ nghĩa thực tế ở các nước thuộc địa phương Đông lúc xã hội là giai đoạn phát triển cao hơn chủ nghĩa tư bấy giờ, trong đó có Việt Nam để xác định đúng bản về mặt văn hoá và phát triển con người. Nói đắn nhiệm vụ lúc này không phải là làm ngay mọt văn hoá cũng tức là nói đến con người – chủ thể cách mạng vô sản, mà trước hết là phải đấu tranh văn hoá. Hồ Chí Minh đặc biệt coi trọng xây dựng giành lại độc lập, có độc lập dân tộc rồi mớ có con người, tình người mối quan hệ nhân văn gi ữa địa bàn để làm cách mạng xã hôi chủ nghĩa. người với người. Người chú trọng nâng cao ý Người cho rằng trong diều kiện một nước thuộc tưởng, đạo đức văn hoá, khoa học cho con người, địa thì giải phóng giai cấp gắn bó chặt chẽ với vì theo người “muốn xây dựng chủ nghĩa xã hôi, giải phóng dân tộc. Giải phóng dân tộc là động trước hết cần có những con người xã hôi chủ lực lớn mà người cộng sản phải nắm lấy và phát nghĩa”. Tư tưởng “Vì lợi ích mười năm thì phải huy, là một bước quan trọng để tiến tới giải trồng cây, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng phóng giai cấp. Cách mạng giải phóng dân tộc là người” của Hồ Chí Minh đã thể hiện sự quan tâm điều kiện để tiến lên cách mạng xã hôi chủ nghĩa của Người đối với thế hệ trẻ, những chủ nhân và góp phần thiết thực vào sự nghiệp cách mạng tương lai của đất nước như thế nào , khẳng định của giai cấp vô sản trên thế giới. trách nhiệm của xã hội ra sao. 4
- -Hồ Chí Minh luôn nhấn mạnh nguồn lực con giải phóng dân tộc có khả năng, điều kiện n ổ ra người như là nhân tố quyết định thắng lợi của và thành công sớm hơn cách mạng vô sản ở chính mọi cuộc cách mạng. Cũng chính vì xác định vai quốc và qiúp cho cách mạng vô sản ở chính quốc trò to lớn, quyết đảng viên phải vừa là n ười lãnh giành thắng lợi. đạo vừa là người đầy tớ của dân, Nhà nước là nhà -Hồ Chí Minh luôn coi cách mạng Việt Nam là nước của dân, do dân và vì dân. Người cũng hết một bộ phận của cách mạng thế giới, của cách sức coi trọng vấn đề đại đoàn kết toàn dân, coi đó mạng vô sản, đặt cách mạng Việt Nam vào quỹ là vấn đề có ý nghĩa chiến lược, quyết định thành đạo của cách mạng thế giới nhưng không phải công của mọi cuộc cách mạng. Hồ Chí Minh ngồi chờ mà phải chủ động đứng lên, đem sức ta thường nhấn mạnh “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn mà tự giải phóng cho ta, muốn người ta giúp mình, kết; Thành công, thành công, đại thành công”. thì trước hết phải tự giúp lấy mình đã. -Tư tưởng cách mạng không ngừng của Hồ Câu hỏi 7:Tư tưởng Hồ Chí Minh về mối Chí Minh, gắn độc lập dân tộc với chủ nghĩa xã quan hệ giải phóng dân tộc, giải phóng giai hội phản ánh mục tiêu của cách mạng giải phóng cấp và giải phóng con người? dân tộc, giải phóng giai cấp chính là giải phóng Trả lời: con người khỏi áp bức, bóc lột, xây dựng một xã -Tư tưởng Hồ Chí Minh về mối quan hệ giữa hội no đủ, hạnh phúc, tự do và thinh vượng. giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp và giải phóng con người được thể hiện trong con người Hồ Chí Minh tìm ra cho cách mạng Việt Nam, đó là con đường cách mạng vô sản- con đường cách PHAN III mạng phát triển liên tục từ cách mạng dân tộc dân Câu hỏi 8: tư tưởng Hồ Chí Minh về độc chủ nhân dân tiến lên cách mạng xã hôi chủ nghĩa, lập dân tộc bao gồm những luận điểm cơ bản gắn liền độc lập dân tộc với chủ nghĩa xã hội. Chỉ sau có đi theo con đường cách mạng vô sản mới giành Trả lời: được độc lập thực sự cho dân tộc, mới làm cho Tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, trong thời đại cách mạng vô sản được thể hiện mới thực hiện được mục tiêu làm cho nước Việt trên những luận điểm cơ bản sau đây: Nam độc lập thật sự, nhân dân Việt Nam được -Một là, độc lập, tự do là quyền thiêng liêng, hưởng hạnh phúc, tự do mọi người Việt Nam ai bất hả xâm phạm của các dân tộc. cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành. Lịch sử Việt Nam là lịch xử không ngừng đấu Con đường cách mạng đó là phù hợp với tiến bộ tranh dựng nước và giữ nước. Tinh thần yêu nước lịch sử, xu thế vận động của quá trình cách mạng luôn luôn đứng ở hành đầu trong bảng giá trị tinh thế giới và cách mạng Việt Nam. Đó chính là mối thần truyền thống Việt Nam. Đối với một người quan hệ nội tại của vấn đề giải phóng dân tộc, dân mất nước,cái quý nhất trên đời là độc lập của giải phóng giai cấp, giải phóng con người của tư Tổ quốc, tự do của nhân dân. Như Hồ Chí Minh tưởng Hồ Chí Minh. đã nói: Cái mà tôi cần nhất trên đời là: Đồng bào -Hồ Chí Minh rất am hiểu về mối quan hệ tôi dược tự do, Tổ quốc tôi được độc lập… Hồ giữa cách mạng giải phóng dân tộc ở thuộc địa và Chí Minh là người đã đưa ra chân lý bất hủ, có giá cách mạng vô sản ở chính quốc. Người đã cho trị cho mọi thời đại: “Không có gì quý hơn độc rằng tất cả sinh lực của chủ nghĩa đế quốc đều lập tự do”. Đó không chỉ là lý tưởng mà còn làlẽ lấy ở các xứ thuộc địa, từ đóNgười xác định tính sống, là học thuyết cách mạng của Hồ Chí Minh, tất yếu lịch sử của cuộc cách mạng giải phóng là lý do chiến đấu, là nguồn sức mạnh làm nên dân tộc ở thuộc địa, vai trò của thuộc địa với cách chiến thắng, nguồn động viên đối với các dân tộc mạng vô sản và vận mệnh của chủ nghĩa đế bị áp bức trên thế giới. quốc. Người xem cách mạng giải phóng dân tộc là -Hai là, kết hợp nhuần nhuyễn dân tộc với giai một bộ phận khăng khít củacm vô sản trong phạm cấp, độc lập dân tộc với chủ nghĩa xã hội, chủ vi thế giới, là một trong những “cái cánh” của nghĩa yêu nước với chủ nghĩa quốc tế. cách mạng vô sản. Người còn đặt cách mạng giải +Chủ nghĩa yêu nước và tinh thần dân tộc là phóng dân tộc ngang hàng với cách mạng vô sản ở một động lực lớn của đất nước. Xuất phát từ vị chính quốc; đồng thời còn cho rằng, cách mạng trí của người dân thuộc địa mất nước từ truyền 5
- thống dân tộc Việt Nam, Nguyễn ái Quốc đã đánh đượo tạo điều kiện để phát triển hết mọi khả giá cao sức mạnh của chủ nghĩa yêu nước và tinh năng sẵn có của mình. Chủ nghĩa xã hội là một xã thần dân tộc chân chính, coi đó là một động lực hội công bằng và hợp lý, làm nhiều hưởng nhi ều, lớn mà những người cộng sản phải nắm lấy và làm ít hưởng ít, không làm không hưởng, các dân phát huy, không để rơi vào tay giai cấp nào khác, tộc bình đẳng, miền núi tiến kịp miền xuôi. Cuối phải nhận thức và giải quyết trên lập trường của cùng chủ nghĩa xã hội là một công trình tập thể giai cấp vô sản. của nhân dân, do nhân dân xây dựng lấy dưới sự +Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã lãnh đạo của Đảng. hội. Tư tưởng này vừa phản ánh quy luật khách -Tư tưởng Hồ Chí Minh về con đường quá độ quan của sự nghiệp giải phóng dân tộc trong thời lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. đại cách mạng vô sản, vừa phản ánh mối quan hệ Quan niệm của Hồ Chí Minh về thời kỳ quá khăng khít giữa mục tiêu giải phóng dân tộc với độ xuất phát từ quan điểm của chủ nghĩa Mac- mục tiêu giải phóng giai cấp và giải phóng con Lênin và từ tình hình thực tiễn của Việt Nam: người. Đến với Hồ Chí Minh chủ nghĩa yêu nước Trước hêt, Hồ Chí Minh đã ưu ý chúng ta cần truyền thống đã phát triển thành chủ nghĩa yêu nhận thức rõ tính quy luật chung và đặ điểm lịch nước hiện đại, độc lập dân tộc gắn liền với chủ sử cụ thể của mỗi nước để nhận rõ đặc trưng nghĩa xã hội. tính chất của thời kỳ quá độ của Việt Nam đi lên +Độc lập cho dân tộc mình đồng thời độc lập chủ nghĩa xã hội bỏ qua giai đoạn phát triển tư cho tất cả các dân tộc. bản chủ nghĩa. Hồ Chí Minh đã khẳng định: quyền tự do, độc Hồ Chí Minh đã chỉ ra những đặc điểm và mâu lập là quyền bất khả xâm phạm của các dân tộc, thuẫn của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở “dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền sung Việt Nam, trong đó đặc điểm bao trùm to nhất là sướng và quyền tự do”. Là một chiến sĩ cộng sản từ một nước nông nghiệp lạc hậu tiến thẳng lên quốc tế chân chính, Hồ Chí Minh không chỉ đấu chủ nghĩa xã hội không qua giai đoạn phát triển tư tranh cho độc lập dân tộc mình mà còn đấu tranh bản chủ nghĩa. Đặc điểm này thâu tóm đầy đủ cho độc lập của tất cả các dân tộc bị áp bức. Chủ những mâu thuẫn, khó khăn, phức tạp, chi phối nghĩa yêu nước chính luôn luôn thống nhất với toàn bộ tiến trình quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở chủ nghĩa quốc tế trong sáng ở Hồ Chí Minh. nước ta, từ đó phải tìm ra con đường vỡin hình thức, bước đi và cách làm phù hợp với đặc điểm Câu hỏi 9: tư tưởng Hồ Chí Minh về ch ủ Việt Nam. nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã Về nhiệm vụ lịch sử của thời kỳ quá độ, hội ở Việt Nam là gì? Người nói “Chúng ta phải xây dựng nền tảng vật chất và kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội, đưa miền Với những luận điểm trên Hồ Chí Minh đã Bắc tiến dần lên chủ nghĩa xã hội, có công nghiệp đưa ra những luận điểm áp dụng vào Việt Nam và nông nghiệp hiện đại, có khoa học tiên ti ến. -Quan niệm đặc trưng về bản chất xã hôi chủ Trong quá trình cách mạng xã hôi chủ nghĩa, chúng nghĩa của Hồ Chí Minh bao gồm: ta phải cải tạo nền kinh tế cũ và xây dựng nền Chủ nghĩa xã hội là một chế độ do dân làm kinh tế mới, mà xây dựng là nhiệm vụ chủ chốt chủ, nhà nước phải phát huy quyền làm chủ c ủa và lâu dài”. nhân dân để huy động được tính tích cực và sáng Về những nhân tố bảo đảm thực hiện thắng tạo của nhân dân vào sự nghiệp xây dựng chủ lợi chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, Hồ Chí Minh chỉ nghĩa xã hội. Chủ nghĩa xã hội phải có nền kinh rõ phải: tế phát triển cao, dựa trên lực lượng sản xuất • Giữ vững và tăng cường vai trò lãnh hiện đại và chế độ công hữu về tư liệu sản xuất đạo của Đảng. chủ yếu, nhằm không ngừng nâng cao đời sống • Nâng cao vai trò quản lý của nhà nước. vật chất và tinh thầncho nhân dân, trước hết là • Phát huy tính tích cực, chủ động của nhân dân lao động. Chủ nghĩa xã hội cũng là một các tổ chức chính trị- xã hội. xã hội phát triển cao về văn hoá, đạo đức, trong • Xây dựng đội ngũ cán bộ đủ đức và đó người vời người là bè bạn, là đồng chí, là anh tài, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp em, là con người được giải phóngkhỏi áp bức, bóc cách mạng xã hôi chủ nghĩa. lột, có cuộc sống vật chất và tinh thần phong phú, 6
- mỗi giai đoạn ứng với một niệm vụ nhất định Câu hỏi 10: Nội dung tư tưởng Hồ Chí vủa tiến trình phát triển. Minh về độc lập dân tộc gắn liền với ch ủ • Giai đoạn thứ nhất là tiến hành cách nghĩa xã hội là gì? mạng dân tộc dân chủ nhân dân, đánh Trả lời: đổ đế quốc, phong kiến, giành độc lập Nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập cho dân tộc, đem lại ruộng đất cho dân dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội thể hiện cày, xây dựng chế độ dân chủ mới, tạo trên mấy vấn đề chủ yếu sau đây: tiền đề tiến lên chủ nghĩa xã hội. -Một là độc lập dân tộc là quyền thiêng liêng, • Giai đoạn thứ hai là tiến hành cách bất khả xâm phạm của tất cả các dân tộc, “Tất cả mạng xã hôi chủ nghĩa, biến Việt Nam các dân tộc trên thế giới đều sinh ra bình đẳng, thành một nước có lực lượng sản xuất dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền sung hiện đại, văn hoá tiên tiến, nhân dân sướng và quyền tự do”, “Không có gì quý hơn độc làm chủ. lập, tự do”. Đó là, những chân lý bất di bất dịch Nhiệm vụ giai đoạn trước hoàn thành tạo của mọi thời đại. tiền đề cho việc thực hiện thắng lợi -Hai là, để có độc lập tự do thật sự, không có nhiệm vụ của giai đoạn sau và không con đường nào khác là con đường cách m ạng vô ngừng phát triển theo một quy luật dẫn tới sản. mục đích. -Ba là, cách mạng giải phóng dân tộc là một bộ phận của cách mạng vô sản, là một trong Câu hỏi 11: Nội dung tư tưởng Hồ Chí những “cái cánh” của cách mạng vô sản. Gắn cách Minh về kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạng giải phóng dân tộc của Việt Nam với cách mạnh thời đại bao gồm những luận điểm nào? mạng thế giới, đưa dân tộc ta vào quỹ đạo của thời đại, đưa cách mạng giải phóng dân tộc tiến Nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về kết hợp lên cách mạng xã hôi chủ nghĩa. Đây là một sáng sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại rất tạo lớn về con đường phát triển cách mạng ở các phong phú: nước thuộc địa nửa phong kiến. -Một là, Hồ Chí Minh bao giờ cũng đặt cách -Bốn là, giữ vững độc lập, tự chủ, dựa vào mạng Việt Nam, cũng như cách mạng của mỗi sức mình là chính, tranh thủ sự giúp đỡ của các nước trong tình hình nhiệm vụ chung của cách nước xã hôi chủ nghĩa , sự ủng hộ của nhân loại mạng thế giới và tác động qua lại giữa chúng. tiến bộ, đồng thời không quên nghĩa vụ quốc tế Hồ Chí Minh xác định cách mạng Việt Nam cao cả của mình. Người cho rằng: Muốn được nằm trong phạm trù cách mạng vô sản, tức là thực giải phóng các dân tộc chỉ có thể trông cậy vào hiện giải phóng dân tộc tạo tiền đề đưa đất nước mình,trông cậy vào lực lượng của chính bản thân đi lên chủ nghĩa xã hội, góp phần cùng cách mạng mình. Đồng thời, Người cũng chỉ ra rằng: “cách thế giới đánh đổ chủ nghĩa tư bản, xây dựng thành mạng thuộc địa không phụ thuộc vào cách mạng công chủ nghĩa xã hội. Do vậy, cách mạng giải vô sản ở chính quốc mà có khả năng giành thắng phóng dân tộc phải gắn với cách mạng vô sản, lợi trước” và “trong khi thủ tiêu một trong những vấn đề thuộc địa trở thành vấn đề quốc tế. điều kiện tồn tại của chủ nghĩa tư bản là chủ Khi gắn cách mạng giải phóng dân tộc với c nghĩa đế quốc, họ có thể giúp đỡ những người thế giới, Hồ Chí Minh vẫn nhấn mạnh mỗi dân anh em mình ở phương Tây trong nhiệm vụ gi ải tộc có những đặc điểm riêng về lịch sử, xã hội, phóng hoàn toàn”. Đây là một luận điểm sáng tạo, chính trị, kinh tế, những đặc điểm riêng của có giá trị lý luận và thực tiễn to lớn, một c ống phương Đông và phương Tây, để trên cơ sở đó hiến rất quan trọng vàokho tàng lý luận Mac- vạch ra chiến lược đấu tranh cho thích hợp. Lênin và đã được thực tiễn cách mạng chứng -Hai là, Hồ Chí Minh xác định vị trí, nhiệm vụ minh. của cách mạng dân tộc với cách mạng thế giới. -Năm là, độc lập dân tộc gắn liền với chủ H chỉ ra cách mạng thuộc địa là một “cái cánh” nghĩa xã hội phản ánh quan điểm cách mạng của cách mạng vô sản. Chỉ có sự liên hiệp giữa không ngừng, một quá trình vận động liên tục của các lực lượng này mới đánh thắng được chủ nghĩa lịch sử cách mạng Việt Nam, gồm hai giai đo ạn, đế quốc. Trong sự đoàn kết đấu tranh này, sức 7
- mạnh của cách mạng giải phóng dân tộc có vị trí • Giữ vững được định hướng chính trị to lớn trong cách mạng thế giới. Điều mới và sâu của sự phát đất nước. sắc trong tư tưởng Hồ Chí Minh là Người đã • Chủ động, tỉnh táo, sáng suốt trong chứng minh được bọn đế quốc không chỉ áp bức, quan hệ quốc tế để phân biệt rõ đâu là bóc lột nhân dân các nước thuộc địa mà còn thống bạn, đâu là thù. trị, bóc lột nhân dân lao động và vô sản nước Khi thế giới có nhiều biến đổi phức tạp như mình, chống lại phong trào cách mạng thế giới. hiện nay, thì việc quán triệt và thực hiện các Cho nên, nếu không có sự kết hợp sức m ạnh của nguyên tắc, nội dung của tư tưởng Hồ Chí Minh mỗi dân tộc với sức mạnh của nhân dân thế giới về kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời thì không thể giành thắng lợi được. đại càng cần thiết và có ý nghĩa to lớn. Hồ Chí Minh đã thực hiện tài tình, sáng tạo về kết hợp cách mạng giải phóng dân tộc với cách IV. Tư tưởng Hồ Chí Minh về sức mạnh mạng vô sản và phong trào đấu tranh của nhân dân của nhân dân, của khối đại đoàn kết dân tộc. lao động chống bóc lột trên thế giới trong quá Câu hỏi 12: những quan điểm cơ bản của trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam đi đến thắng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết toàn dân t ộc là lợi hoàn toàn. Thắng lợi đó xác định vị trí cuộc gì? đấu tranh của nhân dân Việt Nam với phong trào Tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân cách mạng thế giới và tác động trở lại của sức tộc thể hiện tập trung trên những quan điểm cơ mạnh thời đại đối với cách mạng Việt Nam. bản sau: -Ba là, Hồ Chí Minh xác định phải xây dựng -Một là, đại đoàn kết toàn dân tộc là động lực tình hữu nghị và hợp tác, sự đoàn kết giữa các dân chủ yếu, là sức mạnh vĩ đại quyết định sự thành tộc và vó các nước. công của cách mạng. Tiếp thu và phát triển tư tưởng tiên tiến của Tư tưởng đại đoàn kết toàn dân tộc của Hồ nhân loại, nhất là của chủ nghĩa Mac-Lênin vể Chí Minh là một tư tưởng cơ bản, nhất quán và tình thương, về hữu nghị, hợp tác và đoàn kết xuyên suốt, là chiến lược đấu tranh với kẻ thù dân quốc tế, Hồ Chí Minh nhận thức rằng: xây dựng tộc và giai cấp trong suốt cuộc đời hoạt động cách tình hữu nghị và hợp tácgữa các dân tộc là sự đòi mạng của Người. Người đã sử dụng khoảng hỏi cấp thiết của mỗi dân tộc, của toàn thể nhân 2.000 lần cụm từ “đoàn kết”, “đại đoàn kết” trong loại để đấu tranh cho độc lập, tự do và phát triển. các văn bản viết. Người luôn luôn nhận thức đại Suốt cuộc đời, Hồ Chí Minh đã phấn đấu cho đoàn kết toàn dân tộc là vấn đề sống còn, quyết “tình hữu ái vô sản”. Nó được xây dựng trên cơ sở định sự thành công của cách mạng. hợp tác toàn diện, chân thực, hai bên cùng có lợi, Sau khi giành được độc lập dân tộc, tại nhiều sự tôn trọng lẫn nhau giữa nhân dân tất cả các hội nghị Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn luôn nhấn nước. Hồ Chí Minh đặc biệt chú ý xây dựng tình mạnh sức mạnh của đoàn kết: “Đoàn kết sức hữu nghị, hợp tác với các nước láng giềng và các mạnh, đoàn kết là thắng lợi”. nước trong khu vực. “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết, -Bốn là, Hồ Chí Minh chỉ rõ, trong khi kết hợp Thành cônh, thành cônh, đại thành công!”. sức mạnh thời đại phải chú ý dựa vào sức mình là -Hai là, đại đoàn kết toàn dân tộc là một mục chính. tiêu, một nhiệm vụ hàng đầu của cách mạng Việt Người chỉ ra, muốn người giúp mình thì trước Nam. hết mình phải tự giúp mình đã. Điều đó đòi hỏi, Năm 1951, Hồ Chí Minh thay mặt Đảng tuyên mỗi dân tộc phải xây dựng được lực lượng nội bố trước toàn thể dân tộc nhân buổi ra mắt Đảng tại cho mình để tạo ra thế và lực mới. Khi có thế Lao Động Việt Nam: “Mục đích của Đảng Lao và lực thì mới có điều kiện để tiếp thu sự giúp đỡ Động Việt Nam có thể gồm trong 8 chữ là: Đoàn và tranh thủ sức mạnh bên ngoài. Chỉ trên cơ sở kết toàn dân, phụng sự Tổ quốc”. Như vậy, đoàn như vậy, hợp tác quốc tế giữa các dân tộc mới kết toàn dân là một đường lối lãnh đạo của Đảng. thực hiện được. Không dừng lại ở việc xác định đại đoàn kết là Để hợp tác quốc tế có kết quả, theo Người mục tiêu Chủ tịch Hồ Chí Minh còn khẳng định cần phải: nhiệm vụ của toàn Đảng là giữ gìn sự đoàn kết. • Giữ vững độc lập tự chủ. Trong Di chúc Người dặn lại chúng ta “đoàn kết 8
- là một truyền thống cực kì quý báu của Đảng va Dân ta phải nhớ chữ: “đồng tình, đồng sức, đồng dân ta. Các đồng chí từ Trung ương đến các chi bộ lòng, đồng minh”. cần phải giữ gìn sự đoàn kết nhất trí của Đảng -Năm là, Đảng Cộng Sản vừa là thành viên như giữ gìn con ngươi của mắt mình”. của Mặt trận dân tộc thống nhất, vừa là lực -Ba là, đại đoàn kết dân tộc là đại đoàn kết lượng lãnh đạo Mặt trận, xây dựng khối đại đoàn toàn dân. kết toàn dân ngày càng vững chắc. Dân tộc Việt Nam được hiểu là mỗi người Là tổ chức chính trị to lớn nhất, cách mạng dân Việt Nam đang sinh sống, làm ăn ở Việt Nam nhất, Đảng lãnh đạo xây dựng Mặt trận dân tộc và những người Việt sinh sống, làm ăn ở nước thống nhất ,đồng thời cũng là một thành viên c ủa ngoài có gốc gác là người Việt Nam,không phân Mặt trận. Đảng lãnh đạo mặt trận trước hết bằng biệt họ là dân tộc thiểu số hay đa số, họ theo hoặc việc xác định chính sách Mặt trận đúng đắn. Chủ không theo tín ngưỡng, tôn giáo, không phân biệt tịch Hồ Chí Minh khẳng địng “Đảng ta có chính giàu hay nghèo, họ là nam hay nữ, già hay trẻ. Đại sách Mặt trận dân tộc đúng đắn, cho nên đã phát đoàn kết toàn dân tộc có ý nghĩalà phải tập hợp huy được truyền thống đoàn kết và yêu nước rất được mọi người dân vào một mục tiêu chung. vẻ vang của dân tộc ta.” Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu rõ: “Ta đoàn Mặt trận hoạt động theo nguyên tắc hiệp kết để đấu tranh cho thống nhất và độc lập c ủa thương dân chủ .Đảng thể hiện sự lãnh đạo của Tổ quốc; ta còn phải đoàn kết để xây dựng nước mình trước hết cũng phải theo nguyên tắc của nhà. Ai có tài, có đức, có sức, có lòng phụng sự Tổ Mặt trận. Đảng phải dùng phương pháp vận quốc và phục vụ nhân dân thì ta đoàn kết với họ”. động, giáo dục, thuyết phục, nêu gương, lấy lòng Xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân rộng rãi chân thành để đối xử, cảm hoá, khơi gợi tinh thần nhưng phải xác định lực lượng nào là nền tảng tự giác, tự nguyện, hết sức tránh gò ép, quan liêu, của khối đại đoàn kết ấy. Người chỉ rõ “Đại đoàn mệnh lệnh . kết tức là trước hết phải đoàn kết đại đa số nhân Muốn lãnh đạo mặt trận, lãnh đạo xây dựng dân, mà đại đa số nhân dân ta là công nhân, nông khối đại đoàn kết toàn dân tộc, Đảng phải thực sự dân, và các tầng lớp nhân dân lao động khác. Đó là đoàn kết nhất trí. Sự đoàn kết của Đảng là c ơ sở nền gốc của đại đoàn kết”. vững chắc để xây dựng sự đoàn kết toàn dân. -Bốn là, đại đoàn kết dân tộc trong Mặt trận -Sáu là, đại đoàn kết dân tộc phải gắn li ền dân tộc thống nhất. với đoàn kết quốc tế, nghĩa là chủ nghĩa yêu n ước Tổ chức thể hiện khối đại đoàn kết dân tộc chân chính phải gắn liền với chủ nghĩa quỗc tế chính là Mặt trận dân tộc thống nhất. Mặt trận là trong sáng của giai cấp công nhân. lơi quy tụ mọi tổ chức và cá nhân yêu nước, tập Đại đoàn kết dân tộc phải đi đến đại đoàn hợp mọi người dân nước Việt trong nước và kết quốc tế và là cơ sở cho việc thực hiện đoàn ngoài nước phấn đấu vì mục tiêu chung là độc lập kết quốc tế. Ngược lại đại đoàn kết quốc tế là dân tộc, thống nhất Tổ quốc và tự do, hạnh phúc một nhân tố hết sức quan trọng giúp cho cách của nhân dân. mạng Việt Nam hoàn thành sự nghiệp giải phóng Tuỳ theo từng giai đoạn cách mạng, Mặt trận dân tộc, thống nhất đất nước, đưa cả nước quá dân tộc thống nhất có tên gọi khác nhau: Hội phản độ lên chủ nghĩa xã hội. đế Đồng minh (1930), Mặt trận dân chủ (1936), Mặt trận nhân dân phản đế (1939), Mặt trận Việt Minh (1941),Mặt trận Liên Việt (1946), Mặt trận Câu 13: Tư tưởng Hồ Chí Minh về sức Tổ quốc Việt Nam (1955), Mặt trận dân tộc giải mạnh của nhân dân và của khối đại đoàn kết phóng miền Nam Việt Nam (1960). Chủ tịch Hồ toàn dân tộc. Chí Minh thường xuyên căn dặn mọi người phải khắc phục đoàn kết xuôi chiều, hình thức, đoàn Nhận thức sâu sắc truyền thống chính trị của kết thiếu đấu tranh với những mặt chưa tốt. dân tộc ta là “nước lấy dân làm gốc”, “chở thuyền Người viết “Đoàn kết thật sự nghĩa là mục đích là dân, lật thuyền cũng là dân, lật thuyền cũng là phải nhất trí. Đoàn kết thật sự nghĩa là vừa đoàn dân”, Chủ tịch Hồ Chí Minh càng thấy rõ vai trò, kết, vừa đấu tranh, học những cái tốt của nhau và sức mạnh của nhân dân theo lý thuyết Macxít phê bình trên lập trường thân ái, vì nước, vì dân”. “cách mạng là sự nghiệp quần chúng” và vận Người cổ vũ mọi người vào Mặt trận Việt Minh: dụng lý thuyết này thành tư tưởng: 9
- “Dễ mười lần không dân cũng chịu tiên đoán của Người đã trở thành hiện thực, đất Khó trăm lần dân liệu cũng xong” nước ta đã thống nhất hoàn toàn với chiến thắng Trong tư tưởng đại đoàn kết dân tộc, Hồ Chí lịch sử 30- 4-1975. Minh coi nhân dân là nhân dân là nhân vật trung Tư tưởng của đại đoàn kết của Chủ tịch Hồ tâm, nền tảng cho khối đại đoàn kết, là lực lượng Chí Minh đã cổ vũ, động viên, tập hợp hàng ch ục quyết định thắng lợi của sự nghiệp cách mạng. triệu nhân dân ta trong một mặt trận thống nhất Tin dân, dựa vào dân, phấn đấu vì quyền lợi của dưới sự lãnh đạo của Đảng thực hiện thắng lợi nhân dân là một nguyên tắc cơ bản trong tư tưởng nhiệm vụ cách mạng trong từng thời kỳc lịch và Hồ Chí Minh. Người khẳng định “trong thế giới tư tưởng ấy đang được phát huy trong sự nghiệp không gì mạnh bằng lực lượng đoàn kết của nhân xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay. dân” và “gốc có vững cây mới bền, xây lầu thắng lợi trên nền nhân dân”. Sức mạnh của nhân dân còn thể hiện ở chỗ V Tư tưởng Hồ Chí Minh về quyền làm nhân dân là một trường học lớn của cán bộ cách chủ của nhân dân, xây dựng nhà nước thực sự mạng. Tháng 5 năm 1950, trong lần huấn thị về của dân, do dân, vì dân công tác huấn luyện học tập, Người nói: “Học ở trường, học ở sách vở, học lẫn nhau và học nhân Câu14: Tư tưởng Hồ Chí Minh về quyền dân, không học nhân dân là một thiếu sót rất lớn”. làm chủ của nhân dân. -Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nêu ra những luận điểm về sức mạnh của đoàn kết, như: “đoàn kết Tư tưởng Hồ Chí Minh về dân chủ nói chung là sức mạnh của chúng ta”, “đoàn kết là sức và về quyên làm chủ của nhân dân nói riêng là kết mạnh, là then chốt của thành công”, “đoàn kết là quả của sự nhận thức sâu sắc vể vai trò của nhân một lực lượng vô địch của chúng ta” đoàn kết là dân trong lịch sử, là kết quả của sự kết hợp giữa điểm mẹ: “ Điểm này mà thực hiện tốt thì đẻ ra tư tưởng thân dân truyền thống ở phương Đông và con cháu đều tốt”. Đoàn kết làm kẻ thù thất bại: quan điểm cách mạng là sự nghiệp của quần Sự đồng tâm của đồng bào ta đúc thành một bức chúng trong học thuyết Mác- Lênin. Kết hợpgiữa tường đồng xung quanh Tổ quốc. Dù địch hung truyền thống và hiện đại, giữa lý luận và thực tàn, xảo quyệt đến mức nào, đụng đầu nhằm bức tiễn – Hồ Chí Minh đã nâng tư tưởng dân chủ lên tường đó chúng cũng thất bại. “Không có sức một tầm cao mới vừa mang tính khoa học, vừa mạnh nào bằng sức mạnh đoàn kết toàn dân. Toàn mang tính nhân văn sâu sắc. dân đoàn kết cả miền xuôi, miền núi đoàn kết, thì Về quyền làm chủ của nhân dân, Hồ Chí Minh ta nhất định thắng”. đã chỉ rõ trên ba phương diện: Muốn có sức mạnh đoàn kết toàn dân tộc, • Thứ nhất: Nhân dân làm chủ những gì? Người căn dặn: “phải đoàn kết chặt chẽ”, “đoàn • Thứ hai: Tại sao nhân dân có quyền kết rộng rãi”, “đoàn kết thật thà”, phải yêu làm chủ? thương nhau xoá bỏ thành kiến giữa các dân tộc. • Thứ ba: Làm thế nào để thực hiện Các dân tộc anh em chúng ta muốn tiến bộ, muốn quyền làm chủ của nhân dân? phát triển văn hoá của mình thì chúng ta phải tẩy – quyền làm chủ của nhân dân lao động – trừ những thành kiến giữa các dân tộc, phải đoàn Người khẳng định: “Nước ta là nước dân chủ. kết, thương yêu giúp đỡ nhau như anh em một Bao nhiêu quyền hạn đều của dân… chính nhà. quyền từ xã đến chính phủ Trung ương do Đại đoàn kết là một nhu cầu, một đòi hỏi dân cử ra… Nói tóm lại, quyền hành và lực khách quan của quần chúng dưới sự lãnh đạo của lượng đều ở nơi dân”. Đảng. Năm 1956, trong Thư gửi đồng bào cả Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, nhân dân là nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh một lần nữa khẳng người giữ vai trò quyết định trên tất cả các định niềm tin sắt đá, sức mạnh vô địch c ủa đk: lĩnh vực: Từ kinh tế, chính trị đến văn hoá, xã “Đại đoàn kết là một lực lượng tất thắng. Nhờ hội, từ những chuyện nhỏ có liên quan đến đại đoàn kết mà cách mạng đã thắng lợi, kháng lợi ích của mỗi cá nhân đến những chuyện lớn chiến đã thành công. Nay chúng ta đại đoàn kết thì như lựa chọn thể chế, lựa chọn người đứng cuộc đấu tranh chính trị của chúng ta nhất định đầu nhà nước. Người dân có quyền làm chủ thắng lợi, nước nhà nhất định thống nhất”. Lời 10
- bản thân, nghĩa là có quyền được bảo vệ về phải có ý chí vươn lên, mặt khác, các tổ chức thân thể, được tự do đi lại, tự do hành nghề, đoàn thể phải giúp đỡ họ, động viên khuyến tự do ngôn luận, tự do học tập… trong khuôn kích họ. “Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu” khổ luật pháp cho phép. Người dân có quyền và nếu nhân dân không được giáo dục để thoát làm chủ tập thể, làm chủ địa phương, làm chủ khỏi nạn dốt thì mãi mãi họ không thể thực cơ quan nơi mình sống và làm việc. hiện được vai trò làm chủ. Người dân có quyền làm chủ đoàn thể, các tổ Người dân chỉ có thể thực hiện được chức chính trị xã hội thônh qua bầu cử và bãi quyền làm chủ khi có một cơ chế bảo đảm miễn. Đúng như Hồ Chí Minh nói: “Mọi quyền làm chủ của họ. Đảng phải lãnh đạo quyền hạn đều của dân”. Cán bộ từ Trung xây dựng được một Nhà nước của dân, do dân, ương đến cán bộ ở các cấp các ngành đều là vì dân; với hệ thống luật pháp, lấy việc bảo “đầy tớ” của dân, do dân cử ra và do dân bãi vệ quyền lợi của dân làm mục tiêu hàng đầu, miễn. xây dựng được đội ngũ cán bộ, đảng viên – Vì sao dân có quyền hạn to lớn như vậy? xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ Người giải thích: dân là gốc của nước. Dân là thật trung thành của nhân dân. người đã không tiếc máu xương để xây dựng và bảo vệ đất nước. Nước do dân xây dựng lên, do dân đem xương máu ra bảo vệ, do vậy, Câu15: Tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà dân là chủ của nước. nước bao gồm những luận điểm sau: Nhân dân đã cung cấp cho Đảng những con Tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước là một người ưu tú nhất. Lực lượng của Đảng có lớn hệ thống các luận điểm về xây dựng Nhà nước mạnh được hay không là do dân. Nhân dân là pháp quyền của dân,do dân, vì dân nhằm tập trung người xây dựng, đồng thời cũng là người bảo mọi quyền lực vào tay nhân dân, xây dựng một xã vệ Đảng, bảo vệ cán bộ của Đảng. Dân như hội do nhân dân làm chủ. nước, cán bộ như cá. Cá không thể sinh sống Qua khảo sát thực tiễn các mô hình Nhà n ước nếu không có nước. Nhân dân là lực lượng trên thế giới, trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa biến chủ trương, đường lối của Đảng thành Mac-Lênin và đặc điểm xã hội Việt Nam đầu thế hiện thực. Do vậy, nếu không có dân, sự tồn kỷ XX, Hồ Chí Minh chủ trương xây dựng Nhà tại của Đảng cũng chẳng có ý nghĩa gì. Đối nước với các đặc trưng sau: với chính phủ và các tổ chức quần chúng cũng – Thứ nhất, về tính chất Nhà nước. Đó là vậy. Tóm lại, nhân dân là lực lượng dựng xây Nhà nước do nhân dân xây dựng nên nhằm đất nước, là lực lượng hợp thành, nuôi dưỡng, thực hiện các quyền dân chủ cho nhân dân. bảo vệ các tổ chức chính trị, do vậy nhân dân Hay nói cách khác, đó là Nhà nước do nhân có quyền làm chủ đất nước, làm chủ chế độ, dân lao động làm chủ, nhân dân là người có làm chủ tất cả các lĩnh vực của đời sống xã quyền lực cao nhất. Nhân dân vừa là người hội. xây dựng Nhà nước, vừa là người kiểm soát – Làm thế nào để dân thực hiện quyền làm Nhà nước. chủ của mình? Đây là vấn đề được Hồ Chí Hiện nay, Đảng ta đang tiến hành xây Minh hết sức quan tâm. Theo Hồ Chí Minh, từ dựng Nhà nước của dân, do dân, vì dân với xưa đến nay, nhân dân bao giờ cũng là lực phương châm lấy dân làm gốc, thực hiện lượng chính trong tất cả các xã hội, trong công “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Nhưng chính là sự tiếp tục thực hiện tư tưởng về trước cách mạng Tháng Mười Nga, trước học xây dựng Nhà nước do dân làm chủ của Hồ thuyết Mác- Lênin, chưa có cuộc cách mạng Chí Minh. nào giải phóng triệt để cho nhân dân, chưa có – Thứ hai, về bản chất giai cấp của Nhà học thuyết nào đánh giá đúng đắn về nhân dân. nước, Hồ Chí Minh khẳng định: Nhà nước ta Theo Hồ Chí Minh, người dân chỉ thực sự mang bản chất giai cấp công nhân. trở thành người làm chủ khi họ nhận thức Bản chất giai cấp công nhân của Nhà được rõ ràng đâu là quyền lợi họ được hưởng, nước ta thể hiện qua các khía cạnh sau: đâu là nghĩa vụ họ phải thực hiện. Để thực hiện điều này, một mặt, bản thân người dân 11
- • Nhà nước ta chịu sự lãnh đạo của hài hoà giữa thưởng và phạt, giữa giáo dục, Đảng Cộng Sản, đội tiên phong của thuyết phục và cưỡng chế… giai cấp công nhân. Đây là một Tóm lại, tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nguyên tắc được Hồ Chí Minh nước kiểu mới chứa đựng toàn bộ những tinh nhấn mạnh. Đảng giữ vai trò cầm hoa của các mô hình Nhà nước đương đại và quyền. Nhà nước phải tuân thủ theo các giá trị của Nhà nước truyền thống. Nó vừa đường lối do Đảng đề ra. Do vậy, mang tính khoa học, vừa mang tính nhân văn trong quá trình lãnh đạo cách mạng, sâu sắc. Hồ Chí Minh luôn khẳng định và bảo đảm quyền lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước nhằm giữ vững Câu 16: Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây bản chất giai cấp công nhân của dựng Nhà nước của dân, do dân, vì dân nh ư Nhà nước. thế nào? • Nhà nước ta mang tính nhân dân, đại diện cho ý chí của nhân dân, + Nhà nước của dân theo quan điểm của Hồ dựa trên khối đại đoàn kết toàn dân Chí Minh. nhưng nòng cốt là khối liên minh Nhà nước của dân là Nhà nước tập trung mọi công, nông và trí thức do giai cấp quyền lực vào tay nhân dân. Điều 1, Hiến pháp công nhân lãnh đạo. năm 1946 do Hồ Chí Minh làm trưởng ban soạn • Nhà nước ta tổ chức và hoạt động thảo khẳng định: “Tất cả quyền bính trong nước theo nguyên tắc tập trung dân chủ. là của đoàn thể nhân dân Việt Nam, không phân • Nhà nước quản lý xã hội bằng biệt nòi giống, gái trai, giàu nghèo, giai cấp, tôn Hiến pháp và pháp luật. giáo”. Điều 32 của Hiến pháp 1946 cũng quy định: • Nhà nước thực hiện sự thống nhất “Những việc quan hệ đến vận mệnh quốc gia sẽ quyền lực nhưng có sự phân công đưa ra nhân dân phán quyết”. Dân cũng có quyền và phân cấp rõ ràng để tất cả mọi bầu cử và ứng cử vào Quốc hội, đồng thời thông quyền lực thuộc về nhân dân. qua Quốc hội để bầu ra Chính phủ. Dân cũng có – Thứ ba, nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về quyền bãi miễn đại biểu Quốc hội và đại biểu Nhà nước, là xây dựng Nhà nước pháp quyền. Hội đồng nhân dân nếu những đại biểu đó tỏ ra Đó là Nhà nước thực hiện quản lý xã hội bằng không xứng đáng. hiến pháp và pháp luật. Hồ Chí Minh xem “Nhà nước của dân là Nhà nước do dân làm pháp luật như một phương tiện để củng cố chủ. Người dân được hưởng mọi quyền dân chủ, Nhà nước, duy trì trật tự xã hội. Giữa pháp nghĩa là người dân có quyền tự do sống và làm luật và Nhà nước phải có mối quan hệ hữu dơ việc theo khả năng và sở thích của mình trong với nhau. Để tạo nên sựu ổn định của Nhà phạm vi pháp luật cho phép. Nhà nước của dân nước, làm cho bộ máy Nhà nước vận hành phải bằng mọi nỗ lực, hình thành được các thi ết đúng quỹ đạo, phát huy được hiệu lực quản lý chế dân chủ để thực thi quyền làm chủ của nhân điều hành thì phải xây dựng được hệ thống dân. Trong Nhà nước dân chủ, dân là chủ còn cán luật pháp đúng đắn. Pháp luật của ta là pháp bộ nhà nước, từ chức Chủ tịch nước trở xuống đề luật thật sự dân chủ, bảo vệ quyền tự do dân là “công bộc” của nhân dân. Hồ Chí Minh luôn căn chủ rộng rãi cho nhân dân lao động. Mọi dặn cán bộ không dược ỷ thế lộng quyền: “Cậy người dân đều có quyền tham gia xây dựng thế mình ở trong ban này ban nọ, rồi ngang tàng luật và đều công bằng trước pháp luật. Ai phóng túng, muốn sao được vậy, còn khinh dư cũng có nghĩa vụ tuân thủ luật pháp. Các cơ luận, không ngĩ đến dân. Quên rằng dân bầu mình quan Nhà nước, các cán bộ của Chính phủ ra là để làm việc cho dân, chứ không phải để cậy phải làm gương trong việc thi hành pháp luật. thế với dân”. Tuy nhiên, Hồ Chí Minh cũng lưu ý, không nên + Nhà nước do dân. Đó là Nhà n ước do dân lạm dụng hình phạt. Người từng nói: “Không dựng xây lên. Cán bộ trong các ban, ngành c ủa xử phạt là không đúng”, song “chút gì cũng Chính phủ do dân lựa chọn, bầu ra. Tài chính của dùng đến xử phạt là không nên”. Phải kết hợp Chính phủ do dân đóng góp. Đường lối lãnh đạo, cơ cấu tổ chức của Nhà nước do dân góp ý dựng 12
- xây. Các hoạt động của Nhà nước do dân kiểm lãnh đạo của giai cấp công nhân, nhân dân lao soát, Hồ Chí Minh thường khẳng định: Tất cả các động mới có thể tự giải phong mình vàxây dựng cơ quan Nhà nước là phải dựa vào nhân dân, liên được một xã hội thực sự bình đẳng và tiến bộ. hệ chặt chẽ với nhân dân, lắng nghe ý kiến và Thứ hai, phải bảo đảm quyền tự do dân chủ chịu sự kiểm soát của nhân dân. “Nếu Chính phủ của nhân dân trong việc lựa chọn và bầu ra Chính làm hại dân thì dân có quyền đuổi Chính phủ”. phủ thông qua Tổng tuyển cử với chế độ phổ + Nhà nước vì dân. Đó là Nhà nước phục vụ thông đầu phiếu. Mọi công dân đều có quyền bầu lợi ích và nguyện vọng của nhân dân. Ngoài m ục cử để lựa chọn các đại biểu đại diện cho nguyện đích phục vụ nhân dân, Nhà nước ta không có mục vọng và quyền lợi của mình. Mọi công dân đều có đích nào khác. Sinh thời Hồ Chí Minh từng nói: cơ hội tham gia vào các công việc của Nhà nước “Cả đời tôi chỉ có một mục đích, là phấn đấu cho thông qua quyền ứng cử và các cuộc trưng cầu quyền lợi Tổ quốc, và hạnh phúc của quốc dân. dân ý. Những khi tôi phải ẩn nấp nơi núi non, hoặc Thứ ba, phải bảo đảm cho dân có quyền kiểm ra vào chốn tù tội, xông pha sự hiểm nghèo, - là vì soát chính phủ. Hồ Chí Minh chỉ rõ: Dân có quyền mục đích đó. góp ý với Chính phủ, dân có quyền bãi miễn các Đến lúc nhờ quốc dân đoàn kết, tranh dược đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân chính quyền, uỷ thác cho tôi gánh việc Chính phủ, nếu họ không hoàn thành nhiệm vụ. Tuy nhiên, để tôi lo lắng đêm ngày, nhẫn nhục cố gắng – cũng vì thực hiện được điều này, đòi hỏi người dân phải mục đích đó”. có một trình độ nhất định. Vì vậy, cùng với việc Trong Nhà nước vì dân, cán bộ từ Chủ tịch trao quyền cho dân, cần phải có chính sách giáo nước trở xuống đều là “công bộc” của dân. Bác dục nâng cao nhận thức cho dân. thường căn dặn cán bộ: Tất cả những thứ chúng Thứ tư, phải xây dựng một hệ thống luật pháp ta dùng hàng ngày đều do dân cung c ấp. Do vậy chặt chẽ và khoa học dựa trên nguyện vọng và phải hết lòng hết sức phục vụ nhân dân. “Việc gì quyền lợi của nhân dân, đông thời làm cho pháp lợi cho dân, ta phải hết sức làm. Việc gì hại đến luật có hiệu quả trong thực tế. Sự công bằng và dân, ta phải hết sức tránh”. trât tự xã hội chỉ có thể được thiết lập khi nó Tóm lại, nnhưng của dân, do dân, vì dân theo được bảo đảm bằng một hệ thống luật pháp tư tưởng Hồ Chí Minh là Nhà nước dân chủ. nghiêm minh. Hồ Chí Minh từng khẳng định: Trong đó, “bao nhiêu lợi ích đều vì dân. Bao nhiêu “Trăm đều phải có thần linh pháp quyền”. quyền hạn đều của dân… chính quyền từ xã đến Thứ năm, phải xây dựng được đội ngữ cán bộ, Chính phủ Trung ương do dân cử ra… Nói tóm từ Trung ương đến địa phương thực sự trong lại, quyền hành và lực lượng đề ở nơi dân”. sạch, vững mạnh, đủ đức đủ tài, vừa bảo đảm tốt + Vì sao chúng ta lại xây dựng Nhà nước của vải trò người lãnh đạo, quản lý vừa thực sự là dân, do dân, vì dân? Xây dựng Nhà n ước c ủa dân, người đầy tớ trung thành của nhân dân. do dân, vì dân là tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước, là mục tiêu xuyên suốt cuộc đời ho ạt động VII TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ PHÁT và lãnh đạo cách mạng của Hồ Chí Minh. Ngay từ TRIỂN KINH TẾ VĂN HOÁ, KHÔNG NGỪNG năm 1927 – trong cuốn Đường cách mệnh, Người NÂNG CAO ĐỜI SỐNG VẬT CHẤT VÀ TINH đã chỉ rõ: “Chúng ta đã hy sinh làm cách mệnh, thì THẦN CỦA NHÂN DÂN. nên làm cho đến nơi, nghĩa là làm sao cách mệnh rồi thì quyền giao cho dân chúng số nhiều, chớ Câu 20: Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây để trong tay một bọn ít người. Thế m ới khỏi hy dựng và phát triển kinh tế? sinh nhiều lần, thế dân chúng mới được hạnh phúc”. + Làm thế nào để xây dựng được một Nhà Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng và phát nước thực sự của dân, do dân, vì dân? triển kinh tế được hình thành từ rất sớm. Tư duy Trước hết, phải giữ vứng bản chất giai cấp về kinh tế của Người được phản ánh trong Bản công nhân của Nhà nước. Nhà nước phải đặt dưới án chế độ thực dân viết vào đầu những năm 20 lãnh đạo của Đảng - đội tiên phong của giai c ấp thế kỷ XX. Sau cách mạng Tháng Tám, tư tưởng công nhân. Hồ Chí Minh đã nhiều lần khẳng định: xây dựng và phát triểnkt hình thành ngày m ột rõ. Chỉ có liên minh với giai cấp công nhân, dưới sự Người luôn luôn đặt những vấn đề kinh tế trong 13
- mối quan hệ chặt chẽ với những vấn đề chính trị- chúng ta phải quyết tâm phát triển tốt công nghiệp xã hội. Theo Hồ Chí Minh “Chúng ta tranh được nặng”. tự do, độc lập rồi mà dân cứ chết đói, chết rét, thì + Chủ tịch Hồ Chí Minh rất chú trọng đến tự do, độc lập cũng không làm gì. Dân chỉ biết rõ công tác nghiên cứu và phổ biến khoa học kỹ giá trị của tự do, của độc lập khi mà dân được ăn thuật phục vụ sản xuất. Người chỉ rõ: “Khoa học no, mặc đủ”. Do vậy, ngay sau khi giành chíng phải từ sản xuất mà ra và phải trở lại phục sản quyền về tay nhân dân, Người đã kêu gọi nhân xuất, phục vụ quần chúng, nhằm nâng cao năng dân cả nước tích cực tăng gia sản xuất, quyết tâm suất lao động và không ngừng cải thiện đời sông diệt giặc dốt và chỉ rõ trách nhiệm “Nế dân đói, nhân dân… nhiệm vụ của khoa học, kỹ thuật là Đảng và Chính phủ có lỗi”. cực kỳ quan trọng, cho nên mọi ngành, mọi người + Nông nghiệp, nông dân chiếm một vị trí đều phải tham gia công tác khoa học kỹ thuật”. quan trọng trong tư tưởng kinh tế của Hồ Chí + Coi vấn đề quản lý, hạch toán kinh tế, cho Minh. Với một nước nông nghiệp, Người đưa ra đó là chìa khoá phát triển kinh tế quốc dân, Người cơ cấu kinh tế nông- công nghiệp; xem nông nói: “Quản lý một nước cũng như quản lý một nghiệp là mặt trận hàng đầu bảo đảm an nin doanh nghiệp: phải có lãi”, “ở xí nghiệp phải lương thực để công nghiệp hoá và là hậu phương quản lý, mới biết ai làm tốt, ai làm vượt mức, ai vững chắc cho sự nghiệp cách mạng. không làm vượt mức”. + Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: Nền kinh tế + Hồ Chí Minh đề xuất chính sách mở cửa và mà chúng ta xây dựng là một nền kinh tế xã h ội hợp tác với các nước để thu hút ngoại lực và phát chủ nghĩa với công nghiệp và nông nghiệp hiện huy nội lực. đại, khoa học kĩ thuật tiên tiến. “Trên cơ sở kinh + Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đã bước đầu đề tế xã hội chủ nghĩa ngày càng phát triển, cách bóc cập đến vấn đề khoán trong sản xuất. Người nói: lột theo chủ nghĩa tư bản được xoá bỏ dần, đời “Chế độ làm khoán là một điều kiện của chủ sống vật chất và văn hoá của nhân dân ngày càng nghĩa xã hội, nó khuyến kíchngười công nhân luôn được cải thiện”. luôn tiến bộ, cho nhà máy tiến bộ. Làm khoán là + Nền kinh tế xã hôi chủ nghĩa phải được tạo ích chung và công bằng dưới chế độ ta hiện nay”. lập trên cơ sở chế độ sở hữu công cộng về tư liệu sản xuất. Ơ thơi kỳ quá độ, nên kinh tế đó Câu 21: Tư tưỏng Hồ Chí Minh về xây còn tồn tại bốn hình thức sở hữu chính: “Sở hữu dựng và phát triển văn hoá bao gồm những nội của Nhà nước tức là của toàn dân. dung chủ yếu nào? Sở hữu của hợp tác xã tức là sở hữu tập thể Hồ Chí Minh đã đưa ra một định nghĩa về văn của nhân dân lao động. hoá với nghĩa rộng: “Vì lẽ sinh tồn cũng như mục Sở hữu của người lao động riêng lẻ. đích của cuộc sống, loài ngưòi mới sáng tạo và Một ít tư liêu sản xuất thuộc sở hữu của nhà phát minh ra những ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, tư bản”, trong đó “kinh tế quốc doanh là hình pháp luật, khoa học, tôn giáo, văn học, nghệ thuật, thức sở hữu của toàn dân, nó lãnh đạo nền kinh những công cụ cho sinh hoạt hàng ngày về ăn, tế quốc dân và Nhà nước phải đảm bảo cho nó mặc, ở và các phương thức sử dụng. Toàn bộ phát triển ưu tiên”. Như vậy, Hồ Chí Minh là những sáng tạo và phát minh đó tức là văn hóa. người sớm đưa ra chủ trương phát triển cơ câu Văn hoá là sự tổng hợp của mọi phương thức sinh kinh tế nhiều thành phần trong thời kỳ quá độ lên hoạt cùng với biểu hiện của nó mà loài người đã chủ nghĩa xã hội ở nước ta. sản sinh ra nhằm thích ứng những nhu cầu đời + Người nhấn mạnh: Nhiệm vụ quan trọng sống và đòi hỏi của sự sinh tồn”. Định nghĩa này thứ nhất của chúng ta là phải xây dựng nền tảng đã chỉ ra nguồn gốc, động lực và c ấu trúc văn hoá. vật chất và kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội và Cũng từ định nghĩa này văn hoá được xác định là khẳng định tính tất yếu phải công nghiệp hoá: lĩnh vực của đời sống tinh thần, thuộc về kiến “Muốn đảm bảo đời sông sung sướng mãi mãi trúc thượng tầng của xã hội. phải công nghiệp hóa chủ nghĩa xã hội”, “công Theo Hồ Chí Minh, văn hoá có những nhiệm nghiệp hoá xã hôi chủ nghĩa vẫn là mục tiêu phấn vụ chủ yếu như sau: đấu chung, là con đường no ấm thực sự của nhân # Thứ nhất, bồi dưỡng con người có tư tưởng dân ta”. Người nói đến vai trò của công nghiệp đúng đắn và tình cảm cao đẹp. nặng: “Để xây dựng thắng lợi xã hôi chủ nghĩa, 14
- # Thứ hai, nâng cao dân trí, nghĩa là đề cập tới Tháng 4 năm 1946, Người ký Sắc lệnh thành lập chức năng giáo dục của văn hoá. Người chủ Uỷ ban Trung ương vận động đời sống mới. trương nâng cao dân trí, trước hết là toàn dân ta Tháng 3 năm 1947, Người đă viết cuốn sách Đời phải quyết tâm diệt bằng được “giặc dốt”, xoá sống mới, với bút danh Tân Sinh, nội dung cuốn nạn mù chữ nâng cao dần trình độ, “học để làm sách nói về việc ăn, ở, mặc, đi lại, làm việc đối việc, làm người, làm cán bộ”, biến nước ta thành với cá nhân, gia đình, làng xóm. một nước văn hoá cao. Học phải đi đôi với hành, “Đời sống mới không phải cái gì cũ cũng bỏ gắn với thực tiễn. Học ở mọi nơi mọi lúc; phải hết, không phải cái gì cũng làm mới”. không ngừng nâng cao kiến thức chính trị, chuyên Cái gì cũ mà xấu, thì phải bỏ. Thí dụ: Ta phải môn, tu dưỡng về chủ nghĩa Mac-Lênin từ đó vận bỏ hết tính lười biếng, tham lam. dụng sáng tạo vào hoàn cảnh nước ta. Cái gì cũ mà không xấu, nhưng phiền phức thì # Thứ ba, bồi sưỡng những phẩm chất tốt phải sửa đổi lại cho hợp lý. Thí dụ: Đơm cúng, đẹp, những phong cách lành mạnh, luôn hướng cưới hỏi quá xa xỉ, ta phải giảm bớt đi. con người vươn tới chân, thiện, mỹ để không Cái gì cũ mà tốt, thì phải phát triển thêm. Thí ngừng hoàn thiện bản thân. dụ: Ta phải tưong thân tương ái, tận trung với + Hồ Chí Minh xác định rõ văn hoá là động nước, tận hiếu với dân hơn khi trước. lực, là mục tiêu của sự nghiệp cách mạng. Cái gì mới mà hay, thì ta phải làm. Thí dụ: Ăn + Tư tưởng văn hoá là một mặt trận, nghệ sĩ ở cho hợp vệ sinh, làm việc cho có ngăn nắp”. là người chiến sĩ, tác phẩm văn nghệ là vũ khí sắc bén trong đấu tranh cách mạng, thể hiện một tư Câu 22: Tư tưởng Hồ Chí Minh về không duy rất độc đáo, phản ánh cuộc đấu tranh phức ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của tạp trên lĩnh vực tư tưởng- văn hoá, đòi hỏi sự nhân dân ? bền bỉ, kiên cường và lòng dũng cảm của người Với quan niệm văn hoá theo nghĩa rộng, Hồ hoạt động văn hoá phục vụ lý tưởng cách mạng, Chí Minh chỉ rõ “trong công cuộc kiến thiết n ước mục tiêu chính trị của Đảng và của dân tộc. Hồ nhà, có bốn vấn đề cần chú ý đến, cũng phải coi Chí Minh có câu nói bất hủ: là quan trọng ngang nhau: chính trị, kinh tế, xã hội, “Văn hoá nghệ thuật cũng là một mặt trận văn hoá”. Hồ Chí Minh chủ ra mối quan hệ vật Anh chị em là chiến sĩ trên mặt trận ấy”. thiết giữa đời sống vật chất và đời sống tinh thần, + Văn hoá phải phục vụ quần chúng nông dân, nghĩa là mối quan hệ giữa kinh tế và văn hoá và đó là quan điểm xuyên suốt trong tư tưởng Hồ Chí Người khẳng định kinh tế phải đi trước. Người Minh về văn hoá. Người nhắc nhở các nhà văn hóa viết: “Muốn tiến lên chủ nghĩa xã hội thì phải nhận thức đúng về vai trò của quần chúng, quần phát triển kinh tế và văn hoá. Vì sao không nói chúng là những người không phải chỉ sáng tạo ra phát triển văn hoá và kinh tế? Tục ngữ có câu: Có của cải vật chất cho xã hội mà còn là những thực mới vực được đạo: vì thế kinh tế phải đi người sáng tác nữa; phải có cách viết phù hợp với trước… Phát triển dân tộc và văn hoá để nâng cao trình độ đại đa số đồng bào, phải học cách nói của đời sống vật chất và văn hoá của nhân dân ta”. quần chúng. Khi cầm bút viết phải tự đặt ra: Viết Theo Hồ Chí Minh, dưới chế độ thực dân và cho ai? Viết để làm gì? Viết như thế nào? Người phong kiến, chính trị bị đàn áp, nhân dân ta bị nô lệ kết luận “nghệ thuật phải gắn với cuộc sống”. thì đời sống tinh thần của dân ta cũng bị nô lệ, b ị Sau khi giành chính quyền về tay nhân dân, áp bức cho nên không thể phát triển lành mạnh Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trương xây dựng một được. nền văn hoá mới Việt Nam có tính chất dân tộc, Không ngừng nâng cao đời sống vật chất và khoa học, đại chúng. Khi tiến hành cuộc cách tinh thần của nhân dân, theo Hồ Chí Minh: mạng xã hôi chủ nghĩa, Người chỉ đạo xây dựng “Nhiệm vụ quan trọng bậc nhất của chúng ta hiện một nền văn hoá Việt Nam có nội dung xã hôi chủ nay là phát triển sản xuất, đẻ nâng cao đời sống nghĩa và tính chất dân tộc. Người khẳng định vật chất và văn hoá của nhân dân”. “Con đường đúng đắn duy nhất là xây dựng một Tháng 9 năm 1945, khi chính quyền dân chủ nền văn hoá nghệ thuật xã hôi chủ nghĩa về n ội nhân dân non trẻ được thành lập, Chủ tịch Hồ Chí dung và dân tộc về hình thức.” Minh đã hiệu triệu đồng bào cả nước ra sức: diệt +Chủ tịch Hồ Chí Minh rất chú y đến xây giặc đói, diệt giặc dốt, diệt giặc ngoại xâm. Diệt dựng đời sống văn hoá và nếp sống văn hoá. giặc đói được đặt lên vị trí hàng đầu và Người 15
- cũng khẳng định, nước tự do độc lập mà để dân + Chủ tịch Hồ Chí Minh là người nêu m ột tấm chết đói, chết rét thì nền tự do độc lập ấy chẳng gương mẫu mực về thực hành đạo đức cách có ý nghĩa gì. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã quan tâm mạng để toàn Đảng, toàn dân noi theo. Suốt cuộc đến đời sống vật chất của nhân dân và chỉ thị: đời hoạt động cách mạng, lãnh tụ Hồ Chí Minh “Chúng ta phải thực hiện ngay: đặc biệt quan tâm tới giáo dục, rèn luyện đạo đức 1- Làm cho dân có ăn. cách mạng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân. 2- Làm cho dân có mặc. Thống kê trong di sản Hồ Chí Minh để lại có tới 3- Làm cho dân có chỗ ở. gần 50 bài và tác phẩm bàn về vấn đề đạo đức. 4- Làm cho dân được học hành” Có thể nói, đạo đức là vấn đề quan tâm hàng đầu Trong bốn vấn đề phải làm ngay thì ba vấn của Hồ Chí Minh trong sự nghiệp cách mạng. đề liên quan đến đời sống vật chất thiết thực của + Hồ Chí Minh quan niệm đạo đức là nền dân. tảng và là sức mạnh của người cách mạng, coi đó Hồ Chí Minh đặc biệt chú ý đến lợi ích cá là cái gốc cùa cây, ngọn nguồn của sông nước: nhân, nhưng trên cơ sở giải quyết đúng đắn m ối Người cách mạng phải có đạo đức cách mạng làm quan hệ giữa lợi ích cá nhân và lợi ích xã hội. nền tảng mới hoàn thành được nhiệm vụ cách Người viết: “Phải chú ý giải quyết các vấn đề mạng vẻ vang vì sự nghiệp độc lập dân tộc và dầu khó đến đau mặc lòng, những vấn đề quan hệ chủ nghĩa xã hội. Người viết: “ Cũng như sông thì tới đời sống của dân”. Người thấy rõ động lực có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông quan trọng của lợi ích cá nhân: “Kinh nghiệm của cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Đảng ta trong quá trình cách mạng đã chỉ rõ là n ơi Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo nào, lúc nào cán bộ ta giải quyết tốt lợi ích thi ết đức thì dù có tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo thân của nông dân… thì nơi đó, lúc đó cách mạng được nhân dân”. Người quan niệm đạo đức tạo ra đều tiến lên”. sức mạnh, nhân tố quyết định sự thắng lợi của Theo Hồ Chí Minh nâng cao đời sống vật chất mọi công việc: “Công việc thành công ho ặc thất và tinh thần của nhân dân, nghĩa là phải nâng cao ý bại, đều do cán bộ tốt hay kém”. Quan niệm lấy thức giác ngộ cách mạng, độc lập dân tộc, kiên trì đức làm gốc của Hồ Chí Minh không có nghĩa là phấn đấu cho ý tưởng xã hôi chủ nghĩa, phát huy tuyệt đối hoá mặt đức, coi nhẹ mặt tài. Người cho tinh thần yêu nước, truyền thống đoàn kết dân rằng có tài mà không có đứclà người vô dụng tộc, ý thức tự lực tự cường “không có gì quý hơn nhưng có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng độc lập tự do” của nhân dân. khó. Cho nên, đức là gốc nhưng đức và tài phải Phải thực hiện công bằng xã hội. Người nhắc kết hợp với nhau để hoàn thành nhiệm vụ cách nhở chúng ta: “Không sợ thiếu, chỉ sợ không công mạng. bằng, không sợ nghèo, chỉ sợ lòng dân không yên”. + Theo Hồ Chí Minh, những chuẩn vực chung Công bằng không có nghĩa là cào bằng, bình quân nhất của nền đạo đức cách mạng Việt Nam gồm chủ nghĩa, làm triệt tiêu mất động lực kinh tế- xã những điểm sau: hội. Một là, trung với nước hiếu với dân. Phải phát triển dân trí, coi giáo duc là quốc Đây là phẩm chất quan trọng nhất, bao trùm sách. Người đòi hỏi “Đảng và Nhà nước phải nhất và chi phối các phẩm chất khác. nắm vững khoa học- kĩ thuật, mỗi đảng viên đều Từ khái niệm cũ “trung với vua, hiếu với cha phải cố gắng học tập văn hoá, học tập khoa học mẹ” trong đạo đức truyền thống của xã hội phong và kỹ thuật” , “cán bộ phải có văn hoá làm gốc… kiến phương Đông, Hồ Chí Minh đưa vào đó m ột nông dân phải biết văn hoá”. nội dung mới, phản ánh đạo đức ngày nay cao rộng hơn là “Trung với nước hiếu với dân”. Đó là một cuộc cách mạng trong quan niệm đạo đức. VIII TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO “Trung với nước hiếu với dân, suốt đời phấn ĐỨC CÁCH MẠNG, CẦN, KIỆM, LIÊM, đấu hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì chủ CHÍNH CHÍ CÔNG VÔ TƯ. nghĩa xã hội, nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”. Câu nói đó của Người vừa là lời kêu gọi Câu 23: tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức hành động, vừa là định hướng chính trị- đạo đức bao gồm những nội dung chủ yếu nào? cho mỗi con người Việt Nam không phải chỉ trong 16
- cuộc đấu tranh cách mạng trước mắt, mà còn lâu Liêm tức là “luôn luôn tôn trọng giữ gìn của dài về sau. công và của dân”; “không xâm phạm một đồng xu, Hai là, yêu thương con người. hạt thóc của Nhà nước, của nhân dân”. Phải Quan niệmcủa Hồ Chí Minh về con người rất “trong sạch, không tham lam”, “Không tham gia toàn diện và độc đáo. Hồ Chí Minh đã xác định địa vị. Không tham tiền tài. Không tham sung tình yêu thương con người là môt trong những sướng. Không ham người tâng bốc mình. Vì vậy phẩm chất đạo đức cao đẹp nhất. Người dành mà quang minh chính đại, không bao giờ hủ hoá”. tình yêu thương rộng lớn cho những người cùng Chính, “nghiã là không tà, thẳng thắn, đứng khổ, những người lao động bị áp bức bóc lột. đắn”. Đối với mình: không từ cao, tự đại luôn chịu Người viết: “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham khó học tập cầu tiến bộ, luôn từ kiểm điểm để muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn phát triển điều hay, sửa đổi điều dở của bản thân toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng mình. bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học Đối với người: không nịnh hót người trên, hành”. không xem khinh người dưới, luôn giữ thái độ Hồ Chí Minh yêu thương đồng bào, đồng chí chân thành, khiêm tốn, đoàn kết thật thà, không của Người, không phân biệt họ ở miền xuôi hay dối trá, lừa lọc. miền ngược, là trẻ hay già, trai hay gái… không Đối với việc: để việc công lên trên, lên trước phân biệt một ai, không trừ một ai, hễ là người việc tư, việc nhà. Việt Nam yêu nước thì đều có chỗ trong tấm lòng Chí công vô tư, Người nói: “Đem lòng chí công nhân ái của Người. vô tư mà đối với người, với việc”. “Khi làm bất Tình yêu thương của Người còn thể hiện đối cử việc gì cũng đừng nghĩ đến mình trước, khi với những ngưòi có sai lầm khuyết điểm. Với tấm hưởng thụ thì mình nên đi sau”; phải “lo trước lòng bao dung của một người cha, Người căn dặn thiên hạ, vui sau thiên hạ”. chúng ta: “Mỗi con người đều có thiện và ác ở Đó là tinh thần đoàn kết quốc tế vô sản, mà trong lòng. Ta phải biết làm cho phần tốt ở trong Hồ Chí Minh đã nêu lên bằng mệnh đề “Bốn mỗi người nảy nở như hoa mùa xuân và phấn xấu phương vô sản để là anh em”; là tinh thần đoàn bị mất dần đi, đó là thái độ của người cách mạng. kết với các dân tộc bị áp bức, với nhân dân lao Đối với những người có thói hư tật xấu, trừ hạng động các nước, mà Hồ Chí Minh đã dày công vun người phản lại Tổ quốc và nhân dân, ta cũng phải đắp bằng hoạt động cách mạng thực tiễn của bản giúp họ tiến bộ bằng cách làm cho cái phần thiện thân mình và bằng sự nghiệp cách mạng của cả trong con người nảy nở để đẩy lùi phần ác, chứ dân tộc; là tinh thần đoàn kết của nhân dân Vi ệt không phải đập cho tơi bời”. Nam với tất cả những người tiến bộ trên thế giới Trong di chúc, Người căn dặn Đảng: “phải có vì hoà bình, công lý và tiến bộ xã hội vì những tình đồng chí thương yêu lẫn nhau”, nhắc nhở mỗi mục tiêu lớn của thời đại là hoà bình, độc lập dân cán bộ, đảng viên luôn luôn chú ý đến phẩm chất tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội, là độc lập dân tộc yêu thương con người. và chủ nghĩa xã hội, là hợp tác và hưu nghị với tất Ba là, cần, kiệm, liêm, chính chí công vô tư cả các nước, các dân tộc. Theo Hồ Chí Minh thì: Theo Hồ Chí Minh, chủ nghĩa quốc tế vô sản Cần tức là lao động cần cù, siêng năng: lao gắnliền với chủ nghĩa yêu nước, nưn nữa phải là động có kế hoạch, sáng tạo, có năng suất cao; lao chủ nghĩa yêu nước chân chính và chủ nghĩa quốc động với tinh thần tự lực cánh sinh, không lưòi tế trong sáng. biếng, không ỷ lại, không dựa dẫm. Phải thấy rõ + Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nêu ra những “lao động là nghĩa vụ thiêng liêng, là nguồn sống, nguyên tắc cơ bản để định hướng sự lãnh đạo của nguồn hạnh phúc của chúng ta”. Đảng và việc rèn luyện của mỗi người. Kiệm tức là tiết kiệm sức lao động, tiết kiệm - Nói đi đôi với làm, phải nêu gương về thì giờ, tiết kiệm tiền của dân, của nước, của bản đạo đức. thân mình; phải tiết kiệm từ cái to đến cái nhỏ, Cán bộ, đảng viên phải đầu tầu gương nhiều cái nhỏ cộng lại thành cái to; “không xa xỉ, mẫu “miệng nói tay làm”, phải nêu tấm gương không hoang phí, không bừa bãi”, không phô đạo đức cách mạng trước quần chúng; cán bộ, trương hình thức, không liên hoan, chè chén lu bù. đảng viên đi trước, làng nước đi sau. Sống theo phương châm “Mình vì mọi người, mọi 17
- người vì mình”. Cổ vũ “người tốt, việc tốt”, thi đua yêu nước trong thời kỳ đổi mới, biểu các điển hình tiêu biểu. dương các tập thể, cá nhân xuất sắc, dấy lên - Xây phải đi đôi với chống. phong trào “người tốt việc tốt”, nêu gương sáng Xây dựng nền đạo đức cách mạng, giáo đạo đức cách mạng để mọi người tôn vinh và noi dục chuẩn mực đạo đức mới, khơi dậy ý thức theo. tự giác, đạo đức lành mạnh ở mọi người, Học tập tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh thực hướng mọi người vào cuộc đấu tranh cho sự hiện thắng lợi sự nghiệp đổi mới đất nước do trong sạch, lành mạnh về đạo đức. Nâng cao Đảng Cộng Sản Việt Nam khởi xướng, bên c ạnh đạo đức cách mạng, kiên quyết đấu tranh việc xây dựng những phẩm chất đạo đức: Trung chống chủ nghĩa cá nhân- nguồn gốc của mọi với nước hiếu với dân, thương người, cần kiệm thứ tệ nạn, thứ giặc “nội xâm” phá từ trong ra. liêm chính, chí công vô tư, tinh thần quốc tế trong - Phải tu dưỡng đạo đức suốt đời. sáng nêu trong di sản của Người, chúng ta còn Người cũng khẳng định đạo đức không phải đấu tranh quyết liệt chống các tệ nạn xã hội phải là thứ có sẵn trong mỗi người mà đạo nảy sinh trong nền kinh tế thị trường đang làm đức là do con người tiếp thu được qua giáo phương hại đến nền đạo đức cách mạng. dục và tạo thành nhờ bản thân tích cực tu Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đã sớm nhận dưỡng, bền bỉ rèn luyện trong môi trường ra sự nguy hiểm của bệnh “cá nhân”, đó là nguyên sống và trong cuộc đấu tranh cách m ạng. nhân đẻ ra các tệ nạn tiêu cực ảnh hưởng nghiêm Người đưa ra lời khuyên rất dễ hiểu: “Đạo trọng đến chế độ. đức cách mạng không phải trên trời sa xuống. Ngay từ năm 1952, Người đã nêu rõ những tệ Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hắng ngày nạn cần phải chống gồm ba loại chính là tham ô, mà phát triển củng cố. Cũng như ngọc càng lãng phí, quan liêu. Người coi những tệ nạn đó là mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”. tội ác, là kẻ thù khá nguy hiểm của nhân dân, là bạn đồng minh của thực dân, phong kiến, là thứ “giặc nội xâm”, “giặc ở trong lòng”, phá từ trong Câu 24: Tư tưởng Hồ Chí Minh và sự nghiệp phá ra. Người đã chỉ rõ tội lỗi của những kẻ tham đổi mới hiện nay? ô, lãng phí, quan liêu cũng nặng như tội lỗi “Vi ệt gian, mật thám”. Người cho rằng: “Việc tranh Nâng cao đạo đức trong tình hình mới, đỏi hỏi đấu với kẻ địch ở tiền tuyến bằng súng, bằng Đảng va nhân dân ta quán triệt tư tưởng đạo đức gươm còn dễ, nhưng việc đấu tranh đấu với kẻ Hồ Chí Minh, ra sức bồi dưỡng các phẩm chất địch trong người, trong nội bộ, trong tinh thần, là đạo đức, vận dụng các nguyên tắc xây dựng đạo một khó khăn, đau xót”. đức mà Người đã nêu ra. Cuộc sống đang đòi hỏi phải trong sạch Đảng Thực hiện đường lối đổi mới, Đảng ta đã xác và làm lành mạnh đời sống đạo đức của xã hội. định xây dựng kinh tế là nhiệm vụ trung tâm trong Hai mặt đó phải tiến hành song song. Phả khắc suốt thời kỳ quá độ. phục các nguyên nhân đã để cho các tệ nạn tiêu Theo Hồ Chí Minh, đạo đức luôn luôn gắn với cực; càng phải khắc phục nguyên nhân đã để cho kinh tế. Trung với nước, hiếu với dân, suốt đời hy các tệ nạn tiêu cực phát triển. Trong cuộc đấu sinh cho cách mạng để giành lấy độc lập và tự do tranh này, phải lấy việc xây dựng Đảng làm là nhằm xoá bỏ áp bức, bóc lột, phát triển kinh tế nhiệm vụ then chốt, như đã được nêu ra trong đem lại đời sống ấm no, hạnh phúc cho nhân dân, nhiều nghị quyết của Đảng. Chúng ta càng thâm cho mỗi con người. Hồ Chí Minh luôn luôn chủ thía lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong Di trương tăng trưởng kinh tế phải đi đôi với phát chúc Người để lại cho toàn Đảng, toàn dân: triển mọi mặt của xã hội; phát triển kinh tế phải “Đảng ta là một Đảng cầm quyền, mỗi đảng viên đi đôi với phát triển văn hoá, đạo đức, con người. và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách Tinh thần nay đã được thể hiện trong câu nói bất mạng, thật sự cần kiệm niêm chính, chí công vô hủ của Hồ Chí Minh “Muốn xây dựng chủ nghĩa tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xã hội, trước hết cần có những con người xã hôi xứng đáng là người lãnh đạo, là người đày tớ thật chủ nghĩa”. trung thành của nhân dân”. Học tập tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh, Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vẫn còn giữ Đảng và Nhà nước tiwps tục cổ động phonh trào nguyên tính thời sự, soi sáng cho Đảng và nhân 18
- dân ta hoàn thành sự nghiệp vẻ vang, xây dựng Ngày nay, thế giới đang diễn biến theo xu nền đạo đức Việt Nam ngang tầm với những yêu hướng khu vực hoá, toàn cầu hoá. Để tốt những cầu của giai đoạn cách mạng mới. vấn đề đang đặt ra trong thực tiễn đổi mới thì phải nắm cái tinh thần khoa học và cách mạng, tính biện chứng của chủ nghĩa Mac-Lênin, tính độc lập, tự chủ, đổi mới và không ngừng sáng tạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh, biết gắn lý luận với Câu3: ý nghĩa của việc học tập và nghiên cứu thực tiễn, lời nói và việc làm, thực sự c ải bi ến tư tưởng Hồ Chí Minh ? hiện thực đất nước. Việc học tập và nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Tóm lại, nghiên cứu, học tập tư tưởng Hồ Chí Minh có ý nghĩa rất to lớn, bởi vì: Minh là để thấm nhuầm sâu sắc hệ thống quan + Thứ nhất, tư tưởng Hồ Chí Minh cùng với điểm, phương pháp cách mạng của Hồ Chí Minh chủ nghĩa Mac-Lênin là nền tảng tư tưởng, kim để kiên định mục tiêu, lý tưởng, nâng cao lòng yêu chỉ nam cho hành động của Đảng và cách mạng nước, tinh thần phục vụ nhân dân, nâng cao đạo Việt Nam. đức cách mạng, giương cao ngọn cờ lãnh đạo của Tư tưởng Hồ Chí Minh được hình thành trên Đảng, đưa sự nghiệp cách mạng nước ta đến nền tảng thế giới quan và phương pháp luận của thắng lợi. chủ nghĩa Mac-Lênin. Hồ Chí Minh đã vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mac-Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta, phù hợp với lịch sử và văn hoá Việt Nam; xuất phát từ đất nước và con người Việt Nam nhằm giải đáp những yêu cầu lý luận và thực tiễn của cách mạng Vi ệt Nam. Vì vậy, phải nghiên cứu, học tập chủ nghĩa Mac-Lênin đồng thời phải đẩy mạnh nghiên cứu, học tập tư tưởng Hồ Chí Minh. + Thứ hai, cốt lõi của tư tưởng Hồ Chí Minh là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Dưới ngọn cờ tư tưởng Hồ Chí Minh, cách mạng Việt Nam đã vững bước tiến lên giành được những thắng lợi lịch sử có ý nghĩa thời đại. Trong quá trình đổi mới, mở cửa, hội nhập, hợp tác liên quốc gia, khu vực, các thế lực thù địch cũng lợi dụng để ráo riết thực hiện âm mưu “diễn biến hoà bình” nhằm xoá bỏ chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Làm thế nào để không chệch hướng, làm thế nào để bảo vệ được độc lập, chủ quyền dân tộc? Chỉ có nắm vững cốt lõi của tư tưởng Hồ Chí Minh là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội thì chúng ta mới đổi mới, hội nhập vững vàng, tự tin và chủ động. + Thứ ba, tư tưởng Hồ Chí Minh là mẫu mực của tinh thần độc lập, tự chủ, đổi mới và sáng tạo. Hồ Chí Minh là con người của độc lập, tự chủ, đổi mới và sáng tạo. Người luôn luôn xuất phát từ thực tiễn, hết sức tránh lặp lại những lối cũ, đường mòn, không ngừng đổi mới, tìm ra câu trả lời mới cho thực tiễn không ngừng biến đổi. Đó là nét đặc sắc nhất của tinh thần và phong cách Hồ Chí Minh. 19
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học