Đề cương ôn tập môn: Tư tưởng Hồ Chí Minh năm 2015

Tong Van Chung-13x5-facebook.com/tongchungdb-16/10/2015 ÑEÀ CÖÔNG OÂN TAÄP MOÂN TÖ TÖÔÛNG HOÀ CHÍ MINH NAÊM 2015 Câu 1: Nguồn gốc(cơ sở) hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh?Nội dung nào quan trọng nhất trong những tiền đề tư tưởng lý luận? Câu 2: Trình bày các giai đoạn hình thành và phát triển tư tưởng HCM? Giai đoạn nào có tính chất vạch đường đi cho cách mạng Việt Nam? Câu 3: Những nội dung cơ bản của tư tưởng HCM về cách mạng giải phóng dân tộc? Nêu những luận điểm sáng tạo của tư tưởng HCM so với chủ nghĩa mác- lenin về cách mạng giải phóng dân tộc. Câu 4: Trình bày những nội dung xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội theo tư tưởng HCM? Liên hệ thực tế VN hiện nay? Câu 5: Phân tích sự ra đời của Đảng cộng sản VN theo tư tưởng HCM? Phân tích luận điểm: Đảng cộng sản VN, đảng của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của toàn dân tộc? Câu 6: Yếu tố nào quan trọng nhất trong việc thành lập Đảng? Nêu bản chất của Đảng cộng sản Việt Nam? Câu 7: Phân tích luận điểm: Đại đoàn kết dân tộc là đại đoàn kết toàn dân? Phân tích một trong 2 luận điểm sau: -Đại đoàn kết dân tộc là vấn đề chiến lược quyết định sự thành công của cách mạng? -Làm rõ sự khác nhau về lực lượng cách mạng theo quan điểm của HCM với một số quan điểm khác? Câu 8: Trình bày lực lượng tham gia khối đại đoàn kết toàn dân tộc theo tư tưởng HCM? Ý nghĩa của tư tưởng Đại đoàn kết trong cách mạng VN? Câu 9: Thế nào là nhà nước của dân, do dân, vì dân theo tư tưởng Hồ Chí Minh? Hãy so sánh quan điểm của HCM với chủ nghĩa Max lenin? Câu 10: Trình bày sự thống nhất giữa bản chất giai cấp công nhân với tính nhân dân và tính dân tộc của nhà nước ta theo tư tưởng Hồ Chí Minh? Theo anh(chị), thực tiễn ở Việt Nam hiện nay, bản chất giai cấp công nhân của nhà nước được thể hiện như thế nào? Câu 11: Trình bày nội dung xây dựng đội ngũ cán bộ,công chức đủ đức và tài? Câu 12:Phân tích quan điểm của Hồ Chí Minh về văn hóa văn nghệ? 1 Đề cương ôn tập Tư Tưởng Hồ Chí Minh-Đại Học Kiến Trúc Hà Nội Tong Van Chung-13x5-facebook.com/tongchungdb-16/10/2015 Câu 1: Nguồn gốc(cơ sở) hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh?Nội dung nào quan trọng nhất trong những tiền đề tư tưởng lý luận?  Giá trị truyền thống dân tộc: - Đó là ý thức chủ quyền quốc gia dân tộc, ý chí tự lập, tự cường, yêu nước, kiên cường, bất khuất... tạo thành động lực mạnh mẽ của đất nước; là tinh thần tương thân, tương ái, nhân nghĩa, cố kết cộng đồng dân tộc; thủy chung, khoan dung, độ lượng; là thông minh, sáng tạo, quý trọng hiền tài. - Chủ nghĩa yêu nước là cốt lõi, là dòng chảy chính của tư tưởng văn hóa truyền thống Việt Nam  Tinh hoa văn hóa nhân loại: - Tiếp thu những mặt tích cực của Nho giáo về triết lý hành động, nhân nghĩa, ước vọng về một xã hội bình trị, hòa mục, thế giới đại đồng; về một triết lý nhân sinh, tu thân; đề cao văn hóa trung hiếu. - Về Phật giáo, Hồ Chí Minh đã tiếp thu tư tưởng vị tha, từ bi, bác ái, cứu khổ, cứu nạn; coi trọng tinh thần bình đẳng, chống phân biệt đẳng cấp, chăm lo điều thiện, v.v.. - Về chủ nghĩa Tam dân của Tôn Trung Sơn, Hồ Chí Minh tìm thấy những điều thích hợp với điều kiện nước ta, đó là dân tộc độc lập, dân quyền tự do và dân sinh hạnh phúc. - Về tư tưởng và văn hóa phương Tây, Hồ Chí Minh đã nghiên cứu tiếp thu tư tưởng văn hóa dân chủ và cách mạng của cách mạng Pháp, cách mạng Mỹ.  Chủ nghĩa Mác – Lênin: - Chủ nghĩa Mác- Lênin là nguồn gốc lý luận trực tiếp, quyết định bản chất tư tưởng Hồ Chí Minh. - Đối với chủ nghĩa Mác- Lênin, Hồ Chí Minh đã nắm vững cái cốt lõi, linh hồn sống của nó, là phương pháp biện chứng duy vật; học tập lập trường, quan điểm, phương pháp biện chứng của chủ nghĩa Mác- Lênin để giải quyết các vấn đề thực tiễn của cách mạng Việt Nam.  Phẩm chất cá nhân của Hồ Chí Minh - Hoạt động thực tiễn của Hồ Chí Minh ở trong nước và khi còn bôn ba khắp thế giới để học tập, nghiên cứu và hoạt động đã làm cho Người có một hiểu biết sâu sắc về dân tộc và thời đại. - Tư tưởng Hồ Chí Minh phụ thuộc rất lớn vào các yếu tố nhân cách, phẩm chất và năng lực tư duy của chính người sáng tạo ra nó. - Đó là một con người sống có hoài bão, có lý tưởng, yêu nước, thương dân, có bản lĩnh kiên định, có lòng tin vào nhân dân, khiêm tốn, bình dị, ham học hỏi, nhạy bén với cái mới, thông minh, có hiểu biết sâu rộng, có phương pháp biện chứng, có đầu óc thực tiễn, v.v..  Chủ nghĩa Mác-Lênin là cơ sở chủ yếu nhất hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh. Vai trò của chủ nghĩa Mác-Lênin đối với tư tưởng Hồ Chí Minh thể hiện ở chỗ: - Quyết định bản chất thế giới quan khoa học của tư tưởng Hồ Chí Minh. - Quyết định phương pháp hành động biện chứng của Hồ Chí Minh. - Tư tưởng Hồ Chí Minh là chủ nghĩa Mác-Lênin ở Việt Nam, là tư tưởng Việt Nam thời hiện đại. Câu 2: Trình bày các giai đoạn hình thành và phát triển tư tưởng HCM? Giai đoạn nào có tính chất vạch đường đi cho cách mạng Việt Nam?  Thời kỳ hình thành tư tưởng yêu nước, thương nòi (trước năm 1911) - Lớn lên và sống trong nỗi đau của người dân mất nước, được sự giáo dục của gia đình, quê hương, dân tộc về lòng yêu nước thương dân; sớm tham gia phong trào đấu tranh chống Pháp; băn khoăn trước những thất bại của các sĩ phu yêu nước chống Pháp. - Hình thành tư tưởng yêu nước, thương dân, tha thiết bảo vệ những giá trị tinh thần truyền thống của dân tộc, ham muốn học hỏi những tư tưởng tiến bộ của nhân loại.  Thời kỳ tìm tòi con đường cứu nước, giải phóng dân tộc (1911-1920) 2 Đề cương ôn tập Tư Tưởng Hồ Chí Minh-Đại Học Kiến Trúc Hà Nội Tong Van Chung-13x5-facebook.com/tongchungdb-16/10/2015 - Đây là thời kỳ Hồ Chí Minh đã có sự chuyển biến vượt bậc về tư tưởng; từ giác ngộ chủ nghĩa dân tộc tiến lên giác ngộ chủ nghĩa Mác- Lênin, từ một chiến sĩ chống thực dân phát triển thành một chiến sĩ cộng sản Việt Nam. - Đây là một bước chuyển biến cơ bản về tư tưởng cứu nước của Hồ Chí Minh: "Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc không có con đường nào khác con đường cách mạng vô sản".  Thời kỳ hình thành cơ bản tư tưởng về cách mạng Việt Nam (1921 - 1930) - Hồ Chí Minh đã kết hợp nghiên cứu xây dựng lý luận, kết hợp với tuyên truyền tư tưởng giải phóng dân tộc và vận động tổ chức quần chúng đấu tranh, xây dựng tổ chức cách mạng, chuẩn bị thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam. - Những bài viết của Hồ Chí Minh trong thời kỳ này đã thể hiện những quan điểm lớn và độc đáo, sáng tạo về con đường cách mạng Việt Nam: + những bài viết của Hồ Chí Minh trong thời kỳ này đã thể hiện những quan điểm lớn và độc đáo, sáng tạo về con đường cách mạng Việt Nam + Cách mạng thuộc địa có khả năng giành thắng lợi trước cách mạng ở chính quốc và giúp cho cách mạng ở chính quốc trong nhiệm vụ giải phóng hoàn toàn. + Cách mạng thuộc địa trước hết là một cuộc "dân tộc cách mệnh", đánh đuổi đế quốc xâm lược, giành lại độc lập, tự do + Giải phóng dân tộc là việc chung của cả dân chúng; phải tập hợp lực lượng dân + Phải đoàn kết và liên minh với các lực lượng cách mạng quốc tế + Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng, của cả dân tộc đại đoàn kết + Cách mạng muốn thành công trước hết phải có đảng cách mạng lãnh đạo  Thời kỳ thử thách, kiên trì giữ vững quan điểm, nêu cao tư tưởng độc lập, tự do và quyền dân tộc cơ bản (1930-1945) - Hồ Chí Minh đã kiên trì giữ vững quan điểm cách mạng của mình, vượt qua khuynh hướng "tả" đang chi phối Quốc tế Cộng sản, chi phối Ban Chấp hành Trung ương Đảng. - Dẫn đến thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã ra đời, thành lập Nhà nước của dân, do dân, vì dân;tuyên ngôn độ lập khẳng định quyền tự do, độc lập của dân tộc Việt Nam.  Thời kỳ tiếp tục phát triển mới về tư tưởng kháng chiến và kiến quốc (1945-1969) - Trung ương Đảng lãnh đạo nhân dân ta vừa tiến hành cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, vừa xây dựng chế độ dân chủ nhân dân. - Thời kỳ này, tư tưởng Hồ Chí Minh có bước phát triển mới, trong đó nổi bật là các nội dung lớn như sau: + Tư tưởng kết hợp kháng chiến với kiến quốc, tiến hành kháng chiến kết hợp với xây dựng chế độ dân chủ nhân dân + Tư tưởng chiến tranh nhân dân, toàn dân, toàn diện, lâu dài, dựa vào sức mình là chính. + Xây dựng quyền làm chủ của nhân dân, xây dựng Nhà nước của dân, do dân, vì dân. Xây dựng Đảng Cộng sản với tư cách là một Đảng cầm quyền v.v..  Trong những giai đoạn đó, giai đoạn từ 1921-1930: Có tính chất vạch đường đi cho cách mạng Việt Nam. Bởi vì: 3 Đề cương ôn tập Tư Tưởng Hồ Chí Minh-Đại Học Kiến Trúc Hà Nội Tong Van Chung-13x5-facebook.com/tongchungdb-16/10/2015 - Trong giai đoạn này HCM đã có nhiều tác phẩm nêu lên những lý luận tư tưởng cho cách mạng viêt nam,tiêu biểu là “Đường Kách Mệnh”, tác phẩm thể hiện đầy đủ lý luận cách mạng VN, được khẳng định trong cương lĩnh thành lập Đẳng. Từ khi có Đảng ra đời cho đến nay toàn bộ những luận điểm cơ bản về con đường cách mạng đã được Bác Hồ xác định trong giai đoạn (1921-1930), và đều được Đảng ta vận dụng và phát triển vào thực tiễn: + Xác định giải phóng dân tộc phải đi theo con đường cách mạng vô sản. + CM giải phóng dân tộc và CM chính quốc có mối quan hệ mật thiết với nhau. + Đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu ( thể hiện là CM DT DCND) + Phát huy sức mạnh quần chúng. Câu 3: Những nội dung cơ bản của tư tưởng HCM về cách mạng giải phóng dân tộc? Nêu những luận điểm sáng tạo của tư tưởng HCM so với chủ nghĩa mác- lenin về cách mạng giải phóng dân tộc.  Tính chất và nhiệm vụ của cách mạng ở thuộc địa: - Xã hội VN tồn tại 2 mâu thuẫn cơ bản: Đó là mâu thuẫn giai cấp(nông dân với địa chủ) và mâu thuẫn dân tộc(dân tộc thuộc địa và thực dân). - Đối tượng của cách mạng thuộc địa không phải là giai cấp tư sản bản xứ, càng không phải là giai cấp địa chủ nói chung, mà là chủ nghĩa thực dân và tay sai phản động. - Yêu cầu bức thiết của nhân dân các dân tộc thuộc địa là độc lập dân tộc. - Tính chất và nhiệm vụ hành đầu của cách mạng thuộc địa là giành GPDT - CMGPDT nhằm đánh đổ ách thống trị của chủ nghĩa thực dân Pháp, đánh đổ địa chủ để giành ruộng đất, giành độc lập dân tộc và thiết lập chính quyền của nhân dân.  Cách mạng giải phóng dân tộc muốn thắng lợi phải đi theo con đường cách mạng vô sản: -Đặt cách mạng VN là một bộ phận của cách mạng vô sản thế giới. -Cơ sở lý luận: Tháng 7-1920, khi đọc Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa của V.I. Lênin, Người đã tìm thấy trong lý luận của V.I. Lênin một con đường cứu nước mới: con đường cách mạng vô sản - Cơ sở thực tiễn: + Những con đường giải phóng dân tộc dưới ngọn cờ tư tưởng phong kiến hoặc tư tưởng tư sản là không đáp ứng được yêu cầu khách quan là giành độc lập, tự do của dân tộc do lịch sử đặt ra + Cách mạng tư sản là không triệt để=> Người không đi theo con đường cách mạng Tư sản. + Người nhận thấy cách mạng tháng 10 Nga không chỉ là cách mạng vô sản mà còn là cách mạng giải phóng dân tộc. =>Người khẳng định: “Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc không có con đường nào khác con đường cách mạng vô sản”1.  Cách mạng giải phóng dân tộc trong thời đại mới phải do Đảng Cộng sản lãnh đạo 4 Đề cương ôn tập Tư Tưởng Hồ Chí Minh-Đại Học Kiến Trúc Hà Nội Tong Van Chung-13x5-facebook.com/tongchungdb-16/10/2015 - Cách mạng trước hết phải có Đảng: + Người đã chỉ ra, muốn làm cách mệnh “trước hết phải làm cho dân chúng giác ngộ... phải giảng giải lý luận và chủ nghĩa cho dân chúng hiểu”2. + “Trước hết phải có đảng cách mệnh, để trong thì vận động và tổ chức dân chúng, ngoài thì liên lạc với dân tộc bị áp bức và vô sản giai cấp mọi nơi” - Đảng Cộng sản Việt Nam là người lãnh đạo duy nhất: + Đầu 1930, Người sáng lập Đảng Cộng sản Việt Nam, một chính đảng của giai cấp công nhân và dân tộc Việt Nam, lấy CNMLN “làm cốt”, có tổ chức chặt chẽ, kỷ luật nghiêm minh và liên hệ mật thiết với quần chúng + Đảng Cộng sản Việt Nam là đảng của giai cấp công nhân, của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam.  Lực lợng của cách mạng giải phóng dân tộc bao gồm toàn dân tộc: - Cách mạng là sự nghiệp của dân chúng bị áp bức: Hồ Chí Minh luôn đánh giá rất cao vai trò của quần chúng nhân dân, coi sức mạnh vĩ đại và năng lực sáng tạo vô tận của quần chúng nhân dân là then chốt bảo đảm thắng lợi, Người phê phán việc lấy ám sát cá nhân và bạo động non làm phương thức hành động. - Lực lương của cách mạng giải phóng dân tộc: + Trong lực lượng toàn dân tộc, Người luôn nhắc nhở không được quên cốt lõi của nó là công – nông. + “Đảng phải hết sức liên lạc với tiểu tư sản, trí thức, trung nông, Thanh niên, Tân Việt,.. để kéo họ đi vào phe vô sản giai cấp. Còn với bọn phú nông, trung, tiểu địa chủ và tư sản An Nam mà chưa rõ mặt phản cách mạng thì phải lợi dụng, chí ít là làm cho họ đứng trung lập  Cách mạng giải phóng dân tộc cần được tiến hành chủ động, sáng tạo và có khả năng giành thắng lợi trước cách mạng vô sản ở chính quốc. - Cách mạng giải phóng dân tộc cần tiến hành chủ động, sáng tạo + Cách mạng thuộc địa có tầm quan trọng đặc biệt. Nhân dân các dân tộc thuộc địa có khả năng cách mạng to lớn. + Hồ Chí Minh vẫn khẳng định “công cuộc giải phóng nhân dân thuộc địa chỉ có thể thực hiện được bằng sự nổ lực tự giải phóng.” - Quan hệ giữa cách mạng thuộc địa và cách mạng vô sản ở chính quốc + Theo Hồ Chí Minh, giữa cách mạng giải phóng dân tộc ở thuộc địa và cách mạng vô sản ở chính quốc có mối quan hệ mật thiết với nhau, tác động qua lại lẫn nhau trong cuộc đấu tranh chống kẻ thù chung là chủ nghĩa đế quốc. + Nguyễn Ái Quốc cho rằng cách mạng giải phóng dân tộc ở thuộc địa có thể giành thắng lợi trước và giúp đỡ cách mạng vô sản ở chính quốc.  Cách mạng giải phóng dân tộc phải được tiến hành bằng con đường cách mạng bạo lực. - Tính tất yếu của bạo lực cách mạng: 5 Đề cương ôn tập Tư Tưởng Hồ Chí Minh-Đại Học Kiến Trúc Hà Nội ... - tailieumienphi.vn