Xem mẫu
- Đề tài : "Hoạt
động tín dụng
của hệ thống
NHTM Việt Nam
trong giai đoạn
hiện nay”
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Lêi më ®Çu.
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt hµng ho¸, hÖ thèng ng©n hµng th¬ng
m¹i (NHTM) còng ngµy cµng ph¸t triÓn vµ trë thµnh c¸c trung gian tµi chÝnh ®a
vèn tõ n¬i thõa sang n¬i thiÕu, ®¸p øng ®îc nhu cÇu vÒ vèn cña c¸c doanh
nghiÖp. Tõ khi níc ta chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng, s¶n xuÊt hµng ho¸
ph¸t triÓn nhu cÇu vÒ vèn cña c¸c doanh nghiÖp phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh lµ
rÊt lín, tÝch luü kh«ng kÞp ®Ó më réng s¶n xuÊt, chÝnh v× vËy c¸c doanh nghiÖp ®·
cÇn sö dông vèn tÝn dông thùc hiÖn môc ®Ých cña m×nh. ë níc ta hiÖn nay th×
chñ yÕu míi chØ cã ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng lµ thùc hiÖn nhiÖm vô nµy, vµ
c¸c NHTM ngµy cµng ph¸t triÓn thùc hiÖn tèt chøc n¨ng vai trß cña m×nh trong
sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n.
§Ó cã thÓ hiÓu râ h¬n vÒ ho¹t ®éng tÝn dông trong c¸c NHTM vµ vai trß to
lín cña nã trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng nh»m khai th¸c cã hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn
dông ng©n hµng gãp phÇn ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam, em xin chän ®Ò tµi
"Ho¹t ®éng tÝn dông cña hÖ thèng NHTM ViÖt Nam trong giai ®o¹n hiÖn nay".
Bµi viÕt bao gåm nh÷ng néi dung sau:
- Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ NHTM vµ tÝn dông ng©n hµng.
- Ch¬ng II: Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n trong ho¹t ®éng tÝn dông cña NHTM ë
ViÖt Nam.
- Ch¬ng III: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng tÝn dông trong c¸c NHTM ë ViÖt Nam
hiÖn nay vµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng tÝn dông
ng©n hµng.
Em hy väng bµi viÕt cã thÓ lµm râ mét sè lý luËn vÒ NHTM, ho¹t ®éng tÝn
dông ng©n hµng, vµ thùc tr¹ng cña ho¹t ®éng tÝn dông trong c¸c NHTM ViÖt
Nam hiÖn nay. Bµi viÕt ch¾c cßn nhiÒu thiÕu sãt, em rÊt mong nhËn ®îc sù gãp
ý cña thÇy c« vµ c¸c b¹n ®Ó bµi viÕt ®îc hoµn chØnh h¬n.
1
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Ch¬ng I: lý luËn chung vÒ Ng©n hµng th¬ng m¹i
vµ tÝn dông ng©n hµng.
I/ Ng©n hµng th¬ng m¹i.
1/ Kh¸i niÖm Ng©n hµng th¬ng m¹i.
Ng©n hµng Th¬ng m¹i (NHTM) lµ tæ chøc tµi chÝnh trung gian cã vÞ trÝ
quan träng nhÊt trong nÒn kinh tÕ, nã lµ mét lo¹i h×nh doanh nghiÖp kinh doanh
trong lÜnh vùc tiÒn tÖ - tÝn dông. Theo ph¸p lÖnh ng©n hµng ngµy 23-5-1990 cña
Héi ®ång Nhµ níc x¸c ®Þnh:" Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ tæ chøc kinh doanh tiÒn
tÖ mµ ho¹t ®éng chñ yÕu vµ thêng xuyªn lµ nhËn tiÒn göi tõ kh¸ch hµng víi
tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ vµ sö dông sè tiÒn ®ã ®Ó cho vay, thùc hiÖn nghiÖp vô chiÕt
khÊu vµ lµm ph¬ng tiÖn thanh to¸n".
Nh vËy NHTM lµm nhiÖm vô trung gian tµi chÝnh ®i vay ®Ó cho vay qua
®ã thu lêi tõ chªnh lÖch l·i suÊt cho vay vµ l·i suÊt tiÒn göi, nã thùc sù lµ mét lo¹i
h×nh doanh nghiÖp dÞch vô tµi chÝnh, mÆc dï gi÷a NHTM vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh
trung gian kh¸c rÊt khã ph©n biÖt sù kh¸c nhau, nhng ngêi ta vÉn ph¶i t¸ch
NHTM ra thµnh mét nhãm riªng v× nh÷ng lý do rÊt ®Æc biÖt cña nã nh tæng tµi
s¶n cã cña NHTM lu«n lµ khèi lîng lín nhÊt trong toµn bé hÖ thèng Ng©n hµng,
h¬n n÷a khèi lîng sÐc hay tµi kho¶n göi kh«ng k× h¹n mµ nã cã thÓ t¹o ra còng
lµ bé phËn quan träng trong tæng cung tiÒn tÖ M1 cña c¶ nÒn kinh tÕ. Cho thÊy
NHTM cã vÞ trÝ rÊt quan träng trong hÖ thèng ng©n hµng còng nh trong nÒn
kinh tÕ quèc d©n.
2/ C¸c nghiÖp vô cña NHTM.
C¸c NHTM cã 3 lo¹i nghiÖp vô chÝnh, ®ã lµ nghiÖp vô nî (huy ®éng t¹o
nguån vèn), nghiÖp vô cã (sö dông vèn) vµ nghiÖp vô trung gian (thanh to¸n hé
kh¸ch hµng).
2.1/ NghiÖp vô nî.
§©y lµ nghiÖp vô huy ®éng t¹o nguån vèn dïng cho c¸c ho¹t ®éng cña
ng©n hµng, bao gåm c¸c nguån vèn sau:
2.1.1. Nguån vèn tù cã, coi nh tù cã vµ vèn dù tr÷.
- Vèn ®iÒu lÖ: §©y lµ sè vèn ban ®Çu ®îc h×nh thµnh khi NHTM ®îc thµnh lËp,
nã cã thÓ do Nhµ níc cÊp ®èi víi NHTM quèc doanh, cã thÓ lµ vèn ®ãng gãp
cña c¸c cæ ®«ng ®èi víi NHTM cæ phÇn, cã thÓ lµ vèn gãp cña c¸c bªn liªn
doanh ®èi víi NHTM liªn doanh, hoÆc vèn do t nh©n bá ra cña NHTM t nh©n.
2
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Møc vèn ®iÒu lÖ lµ bao nhiªu tuú theo quy m« cña NHTM ®îc ph¸p lÖnh quy
®Þnh cô thÓ.
- Vèn coi nh tù cã: bao gåm lîi nhuËn cha chia, tiÒn l¬ng cha ®Õn kú thanh
to¸n, c¸c kho¶n ph¶i nép nhng cha ®Õn h¹n nép, c¸c kho¶n ph¶i tr¶ nhng
cha ®Õn h¹n tr¶.
- Vèn dù tr÷: Vèn nµy ®îc h×nh thµnh tõ lîi nhuËn rßng cña ng©n hµng ®îc
trÝch thµnh nhiÒu quü trong ®ã quan träng nhÊt lµ quü dù tr÷ vµ quü ®Ò phßng rñi
ro, ®îc trÝch theo quy ®Þnh cña ng©n hµng trung ¬ng.
2.1.2/ Nguån vèn qu¶n lý vµ huy ®éng.
Nguån vèn nµy chiÕm tû träng ngµy cµng lín trong nguån vèn cña ng©n
hµng. §©y lµ tµi s¶n cña c¸c chñ së h÷u kh¸c, ng©n hµng cã quyÒn sö dông cã
thêi h¹n c¶ vèn lÉn l·i. Nã bao gåm c¸c lo¹i sau:
- TiÒn göi kh«ng kú h¹n cña d©n c, doanh nghiÖp vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ. Nã cã
môc ®Ých chñ yÕu lµ ®Ó b¶o ®¶m an toµn tµi s¶n vµ giao dÞch, thanh to¸n kh«ng
dïng tiÒn mÆt, tiÕt kiÖm chi phÝ lu th«ng.
- TiÒn göi cã kú h¹n cña d©n c, doanh nghiÖp vµ c¸c tæ chøc kh¸c. §©y lµ kho¶n
tiÒn göi cã thêi gian x¸c ®Þnh, vÒ nguyªn t¾c ngêi göi chØ ®îc rót tiÒn khi ®Õn
h¹n, nhng thùc tÕ ng©n hµng cho phÐp ngêi göi cã thÓ rót tríc víi ®iÒu kiÖn
ph¶i b¸o tríc vµ cã thÓ bÞ hëng l·i suÊt thÊp h¬n. Môc ®Ých cña ngêi göi chñ
yÕu lµ lÊy l·i.
- TiÒn göi tiÕt kiÖm: ®©y lµ kho¶n tiÒn ®Ó dµnh cña c¸ nh©n ®îc göi vµo ng©n
hµng nh»m môc ®Ých hëng l·i theo ®Þnh kú. Cã 2 h×nh thøc: mét lµ, tiÒn göi tiÕt
kiÖm kh«ng kú h¹n lµ lo¹i tiÒn göi mµ ngêi göi cã thÓ ký th¸c nhiÒu lÇn vµ rót ra
theo nhu cÇu sö dông vµ kh«ng cÇn b¸o tríc; hai lµ, tiÒn göi tiÕt kiÖm cã kú h¹n,
lµ tiÒn göi ®Õn kú míi ®îc rót.
- TiÒn ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, kú phiÕu theo møc cho phÐp cña Ng©n hµng Nhµ
níc. Tr¸i phiÕu, kú phiÕu cã thêi h¹n cô thÓ vµ chØ ®Õn thêi h¹n ®ã míi ®îc
thanh to¸n.
H×nh thøc kú phiÕu thêng ®îc ¸p dông theo 2 ph¬ng thøc, mét lµ: ph¸t
hµnh theo mÖnh gi¸ (ngêi mua kú phiÕu tr¶ tiÒn mua theo mÖnh gi¸ vµ ®îc tr¶
c¶ gèc lÉn l·i khi ®Õn h¹n); hai lµ:ph¸t hµnh díi h×nh thøc chiÕt khÊu (ngêi
mua kú phiÕu sÏ tr¶ sè tiÒn mua b»ng mÖnh gi¸ trõ ®i sè tiÒn chiÕt khÊu vµ sÏ
®îc hoµn tr¶ theo ®óng mÖnh gi¸ khi ®Õn h¹n).
3
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
2.1.3/ Vèn vay.
Bao gåm vèn vay cña ng©n hµng trung ¬ng díi h×nh thøc t¸i chiÕt khÊu
hoÆc cho vay øng tríc, vay ng©n hµng níc ngoµi, vay c¸c tæ chøc tÝn dông
kh¸c vµ c¸c kho¶n vay kh¸c trªn thÞ trêng nh: ph¸t hµnh chøng chØ tiÒn göi,
ph¸t hµnh hîp ®ång mua l¹i, ph¸t hµnh giÊy nî phô, c¸c kho¶n vay USD ngoµi
níc ... Víi nguån vèn nµy NHTM cã tr¸ch nhiÖm sö dông cã hiÖu qu¶ vµ hoµn
tr¶ ®óng h¹n c¶ vèn lÉn l·i.
2.1.4/ C¸c nguån vèn kh¸c.
Bao gåm c¸c nguån vèn tµi trî, vèn ®Çu t ph¸t triÓn, vèn uû th¸c ®Çu t.
Vèn nµy ®Ó cho vay theo c¸c ch¬ng tr×nh, dù ¸n x©y dùng c¬ b¶n tËp trung cña
Nhµ níc hoÆc trî gióp cho ®Çu t ph¸t triÓn nh÷ng ch¬ng tr×nh dù ¸n cã môc
tiªu riªng.
2.2/ NghiÖp vô cã.
§©y lµ nh÷ng nghiÖp vô sö dông nguån vèn cña m×nh ®Ó thùc hiÖn kinh
doanh t¹o ra lîi nhuËn cho ng©n hµng.
2.2.1/ NghiÖp vô ng©n quü.
- TiÒn kÐt: tiÒn mÆt hiÖn cã t¹i quü nghiÖp vô. Nhu cÇu dù tr÷ tiÒn kÐt cao hay
thÊp phô thuéc vµo m«i trêng n¬i ng©n hµng ho¹t ®éng vµ thêi vô.
- TiÒn dù tr÷: gåm tiÒn dù tr÷ b¾t buéc lµ sè tiÒn b¾t buéc ph¶i gi÷ l¹i theo tû lÖ
nhÊt ®Þnh so víi sè tiÒn kh¸ch hµng göi ®îc quy ®Þnh bëi ng©n hµng trung ¬ng;
tiÒn dù tr÷ vît møc lµ sè tiÒn dù tr÷ ngoµi tiÒn dù tr÷ b¾t buéc; vµ tiÒn göi thanh
to¸n t¹i ng©n hµng trung ¬ng vµ c¸c ng©n hµng ®¹i lý, tiÒn göi lo¹i nµy ®îc sö
dông ®Ó thùc hiÖn c¸c kho¶n thanh to¸n chuyÓn kho¶n gi÷a c¸c ng©n hµng khi
kh¸ch hµng tiÕn hµnh c¸c thÓ thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt nh sÐc, uû
nhiÖm chi, thÎ thanh to¸n...
2.2.2/ NghiÖp vô cho vay vµ ®Çu t.
- NghiÖp vô cho vay: ho¹t ®éng cho vay rÊt ®a d¹ng vµ phong phó, nã lµ ho¹t
®éng quan träng nhÊt, mang l¹i lîi nhuËn chñ yÕu cho ng©n hµng vµ cã tû lÖ sinh
lîi cao nhÊt cña c¸c NHTM, nã gåm c¸c lo¹i h×nh sau:
+ TÝn dông øng tríc: ®©y lµ thÓ thøc cho vay ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së hîp ®ång
tÝn dông, trong ®ã kh¸ch hµng ®îc sö dông mét møc cho vay trong mét thêi h¹n
nhÊt ®Þnh. Cã 2 lo¹i lµ: øng tríc cã b¶o ®¶m nh thÕ chÊp, cÇm cè, b¶o l·nh;
øng tríc kh«ng b¶o ®¶m lµ viÖc cho vay chØ dùa trªn uy tÝn cña kh¸ch hµng.
4
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
+ ThÊu chi (tÝn dông h¹n møc): lµ h×nh thøc cÊp tÝn dông øng tríc ®Æc biÖt ®îc
thùc hiÖn trªn c¬ së hîp ®ång tÝn dông, trong ®ã kh¸ch hµng ®îc phÐp sö dông
d nî trong mét giíi h¹n vµ thêi h¹n nhÊt ®Þnh trªn tµi kho¶n v·ng lai.
+ ChiÕt khÊu th¬ng phiÕu: kh¸ch hµng chuyÓn nhîng quyÒn së h÷u th¬ng
phiÕu cha ®¸o h¹n cho ng©n hµng ®Ó nhËn mét sè tiÒn b»ng mÖnh gi¸ cña
th¬ng phiÕu trõ ®i l·i chiÕt khÊu vµ hoa hång phÝ.
+ Bao thanh to¸n: lµ nghiÖp vô ®i mua l¹i c¸c kho¶n nî cña doanh nghiÖp nµo ®ã
®Ó råi sau ®ã nhËn c¸c kho¶n chi tr¶ cña yªu cÇu ®ã.
+ TÝn dông thuª mua: lµ h×nh thøc tÝn dông trung vµ dµi h¹n ®îc thùc hiÖn th«ng
qua viÖc cho thuª m¸y mãc thiÕt bÞ, ®éng s¶n vµ bÊt ®éng s¶n kh¸c. Khi hÕt h¹n
thuª bªn thuª ®îc chuyÓn quyÒn së h÷u, mua l¹i hoÆc tiÕp tôc thuª tµi s¶n ®ã.
+ TÝn dông b»ng ch÷ ký: gåm tÝn dông chÊp nhËn, tÝn dông chøng tõ vµ tÝn dông
b¶o l·nh.
+ TÝn dông tiªu dïng: lµ h×nh thøc tÝn dông nh»m tµi trî cho nhu cÇu tiªu dïng
cña d©n c, cã 2 lo¹i: mét lµ, tÝn dông tiªu dïng trùc tiÕp lµ viÖc ng©n hµng cho
vay trùc tiÕp kh¸ch hµng ®Ó tiªu dïng. Hai lµ, tÝn dông tiªu dïng gi¸n tiÕp lµ viÖc
ng©n hµng mua c¸c phiÕu mua b¸n hµng tõ nh÷ng ngêi b¸n lÎ hµng ho¸, tøc lµ
h×nh thøc tµi trî b¸n tr¶ gãp cña NHTM.
- NghiÖp vô ®Çu t: NHTM dïng vèn ®Ó kinh doanh bÊt ®éng s¶n, gãp vèn liªn
doanh vµ kinh doanh chøng kho¸n. Trong ®ã ®Çu t vµo chøng kho¸n lµ mét h×nh
thøc kh¸ phæ biÕn, nã mang l¹i thu nhËp cho ng©n hµng, n©ng cao kh¶ n¨ng
thanh kho¶n (v× chøng kho¸n rÊt ®a d¹ng, nhiÒu thÓ lo¹i vµ cã tÝnh thanh kho¶n
cao). NHTM cã thÓ mua chøng kho¸n ng¾n h¹n cña ChÝnh phñ, nã võa t¨ng thu
nhËp cho ng©n hµng, võa gãp phÇn c©n b»ng thu chi ng©n s¸ch thêng xuyªn.
NHTM cßn ®îc phÐp mua cæ phiÕu, tr¸i phiÕu cña c¸c doanh nghiÖp tham gia
vµo viÖc thµnh lËp vµ qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp. Tuy nhiªn NHTM chØ ®îc ®Çu
t chøng kho¸n cã giíi h¹n kh«ng ®îc ®Ó ho¹t ®éng nµy lÊn ¸t ho¹t ®éng cho
vay.
NghiÖp vô ®Çu t ®· gióp cho ng©n hµng cã thÓ ®a d¹ng ho¸ c¸c ho¹t ®éng
kinh doanh cña ng©n hµng nh»m ph©n t¸n rñi ro vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng
kinh doanh cña ng©n hµng ®ång thêi khai th¸c vµ sö dông tèi ®a nguån vèn ®·
huy ®éng.
5
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
2.3/ NghiÖp vô trung gian.
ë ®©y ng©n hµng thùc hiÖn nhiÖm vô phôc vô kh¸ch hµng, thùc hiÖn c¸c
nhiÖm vô theo sù uû th¸c cña kh¸ch bao gåm:
- NghiÖp vô thanh to¸n: ng©n hµng lµ mét trung t©m thanh to¸n kh«ng
b»ng tiÒn mÆt, nã thanh to¸n díi c¸c h×nh thøc: sÐc, uû nhiÖm thu, uû nhiÖm
chi, th tÝn dông, thÎ thanh to¸n, ng©n phiÕu thanh to¸n.
- NghiÖp vô thu hé: ng©n hµng thay mÆt kh¸ch hµng nhËn tiÒn theo c¸c
chøng kho¸n kh¸c nhau nh sÐc, kú phiÕu, c¸c chøng tõ hµng ho¸ vµ chøng
kho¸n cã gi¸.
- NghiÖp vô th¬ng m¹i: ng©n hµng mua hé hoÆc b¸n hé kh¸ch hµng, hµng
ho¸ ë ®©y chñ yÕu lµ c¸c chøng kho¸n.
- NghiÖp vô ph¸t hµnh chøng kho¸n: ®©y lµ mét nghiÖp vô quan träng vµ
ngµy cµng ph¸t triÓn. C¸c c«ng ty cæ phÇn, c¸c doanh nghiÖp muèn ph¸t hµnh
chøng kho¸n cã gi¸ trÞ nh cæ phiÕu, kú phiÕu ®Çu t cã môc ®Ých... nh»m thu hót
vèn ®Ó t¨ng nguån vèn, hay khi Nhµ níc ph¸t hµnh c«ng tr¸i th× thêng nhê c¸c
ng©n hµng, th«ng qua NHTM lµm trung gian tiªu thô c¸c chøng kho¸n ®ã vµ
®îc nhËn sè tiÒn thï lao theo tû lÖ quy ®Þnh tõ ngêi ph¸t hµnh.
- NghiÖp vô uû th¸c: lµm theo c¸c uû th¸c cña kh¸ch hµng nh b¶o qu¶n
tµi s¶n( ®¸ quý, chøng kho¸n...), kh¸ch hµng ph¶i tr¶ lÖ phÝ cho viÖc b¶o qu¶n;
thùc hiÖn c¸c uû nhiÖm vÒ chuyÓn quyÒn thõa kÕ tµi s¶n: kh¸ch hµng nhê ng©n
hµng thùc hiÖn c¸c di chóc sau khi hä qua ®êi.
2.4/ Mèi quan hÖ gi÷a 3 nghiÖp vô.
Gi÷a 3 nghiÖp vô nµy cã mét mèi liªn hÖ kh¨ng khÝt, t¬ng hç lÉn nhau,
thóc ®Èy nhau cïng ph¸t triÓn. Gi÷a nghiÖp vô nî vµ nghiÖp vô cã cã t¸c ®éng
qua l¹i, cïng gióp cho nhau ph¸t triÓn. Muèn cho vay, kinh doanh thu lêi th× ph¶i
cã vèn, vËy tríc tiªn ng©n hµng ph¶i huy ®éng vèn, bëi vËy nghiÖp vô nî lµ tiÒn
®Ò ®Ó ph¸t triÓn nghiÖp vô cã, nghiÖp vô nî cµng ph¸t triÓn th× cµng t¹o ®iÒu kiÖn
cho nghiÖp vô cã ®îc më réng. Ngîc l¹i, nÕu ng©n hµng cho vay, kinh doanh
cµng nhiÒu, cµng thu ®îc nhiÒu l·i th× cµng bæ sung thªm cho nguån vèn, t¹o
®iÒu kiÖn cho nghiÖp vô cã ®îc ph¸t triÓn.
Gi÷a nghiÖp vô nî - cã víi nghiÖp vô trung gian còng cã t¸c ®éng qua l¹i
lÉn nhau. Kh¸ch hµng võa lµ ngêi göi tiÒn võa lµ ngêi vay ®èi víi ng©n hµng,
hä cã quan hÖ thanh to¸n víi nhau qua ng©n hµng bëi vËy nghiÖp vô nî vµ cã
6
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
ph¸t triÓn sÏ t¸c ®éng lµm t¨ng nghiÖp vô trung gian. MÆt kh¸c nghiÖp vô trung
gian còng cã t¸c dông tÝch cùc ®èi víi nghiÖp vô nî - cã, khi thùc hiÖn c¸c
nghiÖp vô trung gian nh thu hé, uû th¸c, th¬ng m¹i ... sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho
ng©n hµng tËp trung ®îc nh÷ng kho¶n tiÒn mµ nhê ®ã bæ sung cho nghiÖp vô nî
vµ ®ång thêi ph¸t triÓn nghiÖp vô cã tøc lµ bæ sung t¹m thêi vµo nguån vèn ®Ó
tiÕn hµnh cho vay.
Mét vÊn ®Ò quan träng n÷a lµ vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña mçi ng©n hµng.
NÕu cho vay qu¸ lín, tuy cã thÓ thu l·i nhiÒu song gÆp rñi ro lµ khi nh÷ng ngêi
göi tiÒn ë ng©n hµng ®ång lo¹t ®Õn rót tiÒn sÏ g©y ra biÕn ®éng lín nguån vèn
kh¶ n¨ng thanh to¸n lµm cho hÖ sè an toµn vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ng©n hµng
sÏ gi¶m xuèng. Ngîc l¹i nÕu cho vay Ýt th× kh¶ n¨ng thanh to¸n cao h¬n nhng
thu l·i Ýt kh«ng bæ sung ph¸t triÓn ®îc nghiÖp vô nî.
ChÝnh v× vËy mµ mèi liªn hÖ mËt thiÕt gi÷a c¸c nghiÖp vô cña ng©n hµng lµ
hÕt søc quan träng, do ®ã ngêi lµm ng©n hµng ph¶i biÕt bè trÝ mét c¸ch khoa
häc vµ phï hîp gi÷a c¸c nghiÖp vô ®Ó ®¶m b¶o ng©n hµng ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶.
II/ Ho¹t ®éng tÝn dông cña NHTM.
Ho¹t ®éng tÝn dông lµ mét trong nh÷ng nghiÖp vô c¬ b¶n cña ng©n hµng,
nã lµ ho¹t ®éng sinh lîi chñ yÕu vµ lu«n chiÕm mét tØ träng lín trong tæng tµi s¶n
cã cña c¸c NHTM, do ®ã nã cã vÞ trÝ rÊt quan träng trong ho¹t ®éng cña ng©n
hµng. ChÝnh v× vËy vÊn ®Ò vÒ tÝn dông rÊt ®îc c¸c ng©n hµng quan t©m, trong
khu«n khæ ®Ò tµi nµy em xin ®îc ®i s©u vµo ho¹t ®éng tÝn dông cña NHTM.
1/ Kh¸i niÖm tÝn dông ng©n hµng.
1.1/ §Þnh nghÜa tÝn dông.
Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸, trong cïng mét thêi gian lu«n cã mét sè
ngêi t¹m thêi thõa vèn, cã vèn t¹m thêi nhµn rçi vµ cã nhu cÇu cho vay. Bªn
c¹nh ®ã lu«n cã mét sè ngêi t¹m thêi thiÕu vèn, cã nhu cÇu ®i vay. HiÖn tîng
nµy lµm n¶y sinh mèi quan hÖ kinh tÕ mµ néi dung cña nã lµ vèn ®îc dÞch
chuyÓn tõ n¬i t¹m thêi thõa sang n¬i thiÕu víi ®iÒu kiÖn hoµn tr¶ vèn vµ l·i tiÒn
vay lµ lîi nhuËn thu ®îc do sö dông vèn vay. §©y chÝnh lµ quan hÖ tÝn dông.
Nh vËy tÝn dông lµ quan hÖ vay mîn dùa trªn nguyªn t¾c hoµn tr¶ kÌm
theo lîi tøc, nã ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu cña c¶ 2 bªn, do ®ã nã lµ mét quan hÖ b×nh
®¼ng, c¶ 2 bªn cïng cã lîi vµ mang tÝnh tho¶ thuËn lín.
7
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Quan hÖ tÝn dông ®· h×nh thµnh vµ ra ®êi tõ rÊt l©u, thËm chÝ mèi quan hÖ
tÝn dông th« s¬ nhÊt ®îc ph¸t sinh ngay tõ sau khi chÕ ®é céng s¶n nguyªn thuû
tan r·. Quan hÖ tÝn dông ®· ph¸t triÓn qua nhiÒu h×nh thøc tõ thÊp ®Õn cao, tõ ®¬n
gi¶n ®Õn phøc t¹p. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng, qua tõng
thêi kú, tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn mµ dÇn h×nh thµnh nªn c¸c h×nh thøc tÝn dông
míi cã tr×nh ®é cao h¬n, ®· cã c¸c h×nh thøc tÝn dông sau: tÝn dông nÆng l·i, tÝn
dông th¬ng m¹i, tÝn dông ng©n hµng, tÝn dông nhµ níc vµ tÝn dông tiªu dïng.
Mçi mét h×nh thøc tÝn dông ®Òu cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi cô thÓ. Tuy nhiªn
trong sù ph¸t triÓn cña m×nh, c¸c h×nh thøc quan hÖ tÝn dông tríc kh«ng hÒ mÊt
®i mµ vÉn cßn tån t¹i vµ ph¸t huy t¸c dông khi cã sù ra ®êi mét h×nh thøc tÝn
dông míi. Ngµy nay, tÊt c¶ c¸c h×nh thøc tÝn dông trªn ®Òu cßn tån t¹i vµ bæ sung
lÉn nhau, vµ nã cã vai trß quan träng trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ.
1.2/ TÝn dông ng©n hµng.
Trong c¸c h×nh thøc trªn th× tÝn dông ng©n hµng lµ mét h×nh thøc tÝn dông
v« cïng quan träng, nã lµ mét quan hÖ tÝn dông chñ yÕu, cung cÊp phÇn lín nhu
cÇu tÝn dông cho c¸c doanh nghiÖp, c¸c thÓ nh©n kh¸c trong nÒn kinh tÕ. Víi
c«ng nghÖ ng©n hµng hiÖn nay, tÝn dông ng©n hµng cµng trë thµnh mét h×nh thøc
tÝn dông kh«ng thÓ thiÕu ë c¶ trong níc vµ quèc tÕ.
TÝn dông ng©n hµng lµ quan hÖ tÝn dông gi÷a mét bªn lµ ng©n hµng cßn
bªn kia lµ c¸c t¸c nh©n vµ thÓ nh©n kh¸c trong nÒn kinh tÕ.
TÝn dông ng©n hµng lµ mèi quan hÖ vay mîn gi÷a ng©n hµng víi tÊt c¶
c¸c c¸ nh©n, tæ chøc vµ c¸c doanh nghiÖp kh¸c trong x· héi. Nã kh«ng ph¶i lµ
quan hÖ dÞch chuyÓn vèn trùc tiÕp tõ n¬i t¹m thêi thõa sang n¬i t¹m thêi thiÕu mµ
lµ quan hÖ dÞch chuyÓn vèn gi¸n tiÕp th«ng qua mét tæ chøc trung gian, ®ã lµ
ng©n hµng. TÝn dông ng©n hµng còng mang b¶n chÊt chung cña quan hÖ tÝn dông,
®ã lµ quan hÖ vay mîn cã hoµn tr¶ c¶ vèn vµ l·i sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh, lµ
quan hÖ chuyÓn nhîng t¹m thêi quyÒn sö dông vèn vµ lµ quan hÖ b×nh ®¼ng c¶ 2
bªn cïng cã lîi.
1.3/ §Æc ®iÓm cña tÝn dông ng©n hµng.
- TÝn dông ng©n hµng thùc hiÖn cho vay díi h×nh thøc tiÒn tÖ: cho vay b»ng tiÒn
tÖ lµ lo¹i h×nh tÝn dông phæ biÕn, linh ho¹t vµ ®¸p øng mäi ®èi tîng trong nÒn
kinh tÕ quèc d©n.
8
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
- TÝn dông ng©n hµng cho vay chñ yÕu b»ng vèn ®i vay cña c¸c thµnh phÇn trong
x· héi chø kh«ng ph¶i hoµn toµn lµ vèn thuéc së h÷u cña chÝnh m×nh nh tÝn
dông nÆng l·i hay tÝn dông th¬ng m¹i.
- Qu¸ tr×nh vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña tÝn dông ng©n hµng ®éc lËp t¬ng ®èi víi
sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi. Cã nh÷ng trêng hîp
mµ nhu cÇu tÝn dông ng©n hµng gia t¨ng nhng s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸
kh«ng t¨ng, nhÊt lµ trong thêi kú kinh tÕ khñng ho¶ng, s¶n xuÊt vµ lu th«ng
hµng ho¸ bÞ co hÑp nhng nhu cÇu tÝn dông vÉn gia t¨ng ®Ó chèng t×nh tr¹ng ph¸
s¶n. Ngîc l¹i trong thêi kú kinh tÕ hng thÞnh, c¸c doanh nghiÖp më mang s¶n
xuÊt, hµng ho¸ lu chuyÓn t¨ng m¹nh nhng tÝn dông ng©n hµng l¹i kh«ng ®¸p
øng kÞp. §©y lµ mét hiÖn tîng rÊt b×nh thêng cña nÒn kinh tÕ.
- H¬n n÷a tÝn dông ng©n hµng cßn cã mét sè u ®iÓm næi bËt so víi c¸c h×nh thøc
kh¸c lµ:
TÝn dông ng©n hµng cã thÓ tho¶ m·n mét c¸ch tèi ®a nhu cÇu vÒ vèn cña
c¸c t¸c nh©n vµ thÓ nh©n kh¸c trong nÒn kinh tÕ v× nã cã thÓ huy ®éng nguån vèn
b»ng tiÒn nhµn rçi trong x· héi díi nhiÒu h×nh thøc vµ khèi lîng lín.
TÝn dông ng©n hµng cã thêi h¹n cho vay phong phó, cã thÓ cho vay ng¾n
h¹n, trung h¹n vµ dµi h¹n do ng©n hµng cã thÓ ®iÒu chØnh gi÷a c¸c nguån vèn víi
nhau ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vÒ thêi h¹n vay.
TÝn dông ng©n hµng cã ph¹m vi lín v× nguån vèn b»ng tiÒn lµ thÝch hîp
víi mäi ®èi tîng trong nÒn kinh tÕ, do ®ã nã cã thÓ cho nhiÒu ®èi tîng vay.
2/ Ph©n lo¹i tÝn dông ng©n hµng.
Cã rÊt nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i tÝn dông ng©n hµng dùa vµo c¸c c¨n cø kh¸c
nhau tuú theo môc ®Ých nghiªn cøu. Tuy nhiªn ngêi ta thêng ph©n lo¹i theo
mét sè tiªu thøc sau:
- Theo thêi gian sö dông vèn vay, tÝn dông ®îc ph©n thµnh 3 lo¹i sau:
+ TÝn dông ng¾n h¹n: lµ lo¹i tÝn dông cã thêi h¹n díi mét n¨m, thêng
®îc sö dông vµo nghiÖp vô thanh to¸n, cho vay bæ sung thiÕu hôt t¹m thêi vÒ
vèn lu ®éng cña c¸c doanh nghiÖp hay cho vay phôc vô nhu cÇu sinh ho¹t tiªu
dïng cña c¸ nh©n.
+ TÝn dông trung h¹n: cã thêi h¹n tõ 1 ®Õn 5 n¨m, ®îc dïng ®Ó cho vay
vèn phôc vô nhu cÇu mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh, c¶i tiÕn ®æi míi kü thuËt, më réng
vµ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh nhá cã thêi h¹n thu håi vèn nhanh.
9
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
+ TÝn dông dµi h¹n: lµ lo¹i tÝn dông cã thêi h¹n trªn 5 n¨m, ®îc sö dông
®Ó cung cÊp vèn cho x©y dùng c¬ b¶n, c¶i tiÕn vµ më réng s¶n xuÊt cã quy m«
lín.
Thêng th× tÝn dông trung vµ dµi h¹n ®îc ®Çu t ®Ó h×nh thµnh vèn cè
®Þnh vµ mét phÇn vèn tèi thiÓu cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt.
- C¨n cø vµo môc ®Ých sö dông vèn vay, tÝn dông ng©n hµng chia thµnh 2 lo¹i:
+ TÝn dông s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸: lµ lo¹i tÝn dông ®îc cung cÊp
cho c¸c doanh nghiÖp ®Ó hä tiÕn hµnh s¶n xuÊt vµ kinh doanh.
+ TÝn dông tiªu dïng: lµ lo¹i tÝn dông ®îc cÊp ph¸t cho c¸ nh©n ®Ó ®¸p
øng nhu cÇu tiªu dïng. Lo¹i tÝn dông nµy thêng ®îc dïng ®Ó mua s¾m nhµ cöa,
xe cé, c¸c thiÕt bÞ gia ®×nh... TÝn dông tiªu dïng ngµy cµng cã xu híng t¨ng lªn.
- C¨n cø vµo tÝnh chÊt ®¶m b¶o cña c¸c kho¶n cho vay, cã c¸c lo¹i tÝn dông sau:
+ TÝn dông cã b¶o ®¶m: lµ lo¹i h×nh tÝn dông mµ c¸c kho¶n cho vay ph¸t ra
®Òu cã tµi s¶n t¬ng ®¬ng thÕ chÊp, cã c¸c h×nh thøc nh: cÇm cè, thÕ chÊp,
chiÕt khÊu vµ b¶o l·nh.
+ TÝn dông kh«ng cã b¶o ®¶m: lµ lo¹i h×nh tÝn dông mµ c¸c kho¶n cho vay
ph¸t ra kh«ng cÇn tµi s¶n thÕ chÊp mµ chØ dùa vµo tÝn chÊp. Lo¹i h×nh nµy thêng
®îc ¸p dông víi kh¸ch hµng truyÒn thèng, cã quan hÖ l©u dµi vµ sßng ph¼ng víi
ng©n hµng, kh¸ch hµng nµy ph¶i cã t×nh h×nh tµi chÝnh lµnh m¹nh vµ cã uy tÝn ®èi
víi ng©n hµng nh tr¶ nî ®Çy ®ñ, ®óng h¹n c¶ gèc lÉn l·i, cã dù ¸n s¶n xuÊt kinh
doanh kh¶ thi, cã kh¶ n¨ng hoµn tr¶ nî...
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng viÖc ph©n lo¹i tÝn dông ng©n hµng theo c¸c
tiªu thøc trªn chØ cã ý nghÜa t¬ng ®èi. Khi c¸c h×nh thøc tÝn dông cµng ®a d¹ng
th× c¸ch ph©n lo¹i cµng chi tiÕt. Ph©n lo¹i tÝn dông gióp cho viÖc nghiªn cøu sù
vËn ®éng cña vèn tÝn dông trong tõng lo¹i h×nh cho vay vµ lµ c¬ së ®Ó so s¸nh,
®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña chóng.
3/ L·i suÊt tÝn dông ng©n hµng.
3.1/ Kh¸i niÖm.
Tríc hÕt ta cÇn xem xÐt lîi tøc tÝn dông. Lîi tøc tÝn dông lµ thu nhËp mµ
ngêi cho vay nhËn ®îc ë ngêi ®i vay do viÖc sö dông tiÒn vay cña ngêi nµy.
ë ®©y ngêi ®i vay sö dông vèn vay ®îc ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh. Lîi nhuËn
®îc t¹o ra trong qu¸ tr×nh nµy tÊt yÕu ®îc ph©n chia theo mét tû lÖ tho¶ ®¸ng
10
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
gi÷a ngêi cho vay vµ ngêi ®i vay t¬ng øng víi nguån vèn bá vµo s¶n xuÊt
kinh doanh. PhÇn lîi nhuËn dµnh cho ngêi cho vay nµy ®îc gäi lµ lîi tøc.
Thùc chÊt lîi tøc lµ gi¸ c¶ cña lîng hµng ho¸ (tøc lîng tiÒn tÖ ) cho vay.
Gi¸ c¶ nµy lªn xuèng theo quan hÖ cung cÇu cña vèn, nhng kh¸c víi c¸c hµng
ho¸ th«ng thêng kh¸ lµ gi¸ c¶ cña chóng ph¶n ¸nh vµ xoay quanh gi¸ trÞ cña
chóng, cßn gi¸ c¶ cña vèn l¹i hoµn toµn kh«ng ph¶n ¸nh ®îc gi¸ trÞ cña vèn, nã
cßn phô thuéc vµo nhu cÇu vµ sù tho¶ thuËn cña 2 bªn. ChÝnh v× vËy, lîi tøc cha
ph¶n ¸nh ®îc hiÖu qu¶ cña sè vèn cho vay ph¸t ra.
Nh vËy, ®Ó x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng sinh lîi cña vèn cho vay ngêi ta ®· so
s¸nh lîi tøc víi vèn cho vay h×nh thµnh nªn l·i suÊt tÝn dông. V× vËy ta cã ®Þnh
nghÜa kh¸i qu¸t vÒ l·i suÊt tÝn dông nh sau: L·i suÊt tÝn dông lµ tû lÖ so s¸nh
gi÷a sè lîi tøc thu ®îc víi sè vèn cho vay ph¸t ra trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh.
L·i suÊt tÝn dông chÝnh lµ sù cô thÓ ho¸ cña lîi tøc tÝn dông, nã lµ c¸i gi¸ cña
quyÒn ®îc sö dông vèn trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh, mµ ngêi sö dông ph¶i
tr¶ cho ngêi së h÷u nã.
3.2/ C¸c lo¹i l·i suÊt tÝn dông ng©n hµng.
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ vµ c¸c h×nh thøc tÝn dông mµ c¸c
lo¹i l·i suÊt tÝn dông còng ®îc h×nh thµnh mét c¸ch ®a d¹ng, ®¹i bé phËn chóng
®Òu do ng©n hµng trung ¬ng kiÓm so¸t vµ khèng chÕ. C¸c h×nh thøc l·i suÊt
cµng phong phó th× cµng t¹o ®é linh ho¹t vµ hiÖu qu¶ trong quan hÖ tÝn dông v×
chÝnh l·i suÊt lµ chÊt xóc t¸c h×nh thµnh nªn quan hÖ tÝn dông, do ®ã cÇn ph¶i
ph©n biÖt ®îc c¸c lo¹i l·i suÊt tÝn dông ng©n hµng ®Ó thÊy ®îc hiÖu qu¶ cña
chóng trong ph¸t triÓn tÝn dông nãi riªng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nãi chung.
Th«ng thêng hÖ thèng l·i suÊt trªn thÞ trêng cã c¸c lo¹i l·i suÊt sau:
- L·i suÊt c¬ b¶n: lµ l·i suÊt do ng©n hµng trung ¬ng c«ng bè lµm c¬ së cho c¸c
NHTM vµ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c Ên ®Þnh l·i suÊt kinh doanh.
- L·i suÊt sµn vµ l·i suÊt trÇn: lµ l·i suÊt thÊp nhÊt vµ l·i suÊt cao nhÊt trong mét
khung l·i suÊt nµo ®ã mµ ng©n hµng trung ¬ng Ên ®Þnh cho c¸c NHTM hoÆc do
NHTM quy ®Þnh trong hÖ thèng cña nã nh»m thèng nhÊt c¸c ho¹t ®éng tÝn dông
trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n.
- L·i suÊt t¸i chiÕt khÊu: lµ l·i suÊt cho vay ng¾n h¹n mµ ng©n hµng trung ¬ng
dµnh cho c¸c NHTM, trong trêng hîp cÊp vèn cho chóng th«ng qua nghiÖp vô
t¸i chiÕt khÊu th¬ng phiÕu vµ giÊy tê cã gi¸. L·i suÊt t¸i chiÕt khÊu lµ l·i suÊt
11
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
gèc cña c¸c NHTM, ®Ó tõ ®ã chóng Ên ®Þnh l·i suÊt chiÕt khÊu vµ l·i suÊt cho
vay kh¸c trong khung l·i suÊt ®îc phÐp.
- L·i suÊt danh nghÜa vµ l·i suÊt thùc:
L·i suÊt danh nghÜa lµ l·i suÊt mµ ngêi cho vay ®îc hëng, kh«ng tÝnh
®Õn sù biÕn ®éng cña gi¸ trÞ tiÒn tÖ, nã ®îc x¸c ®Þnh cho mét kú h¹n göi hoÆc
vay, thÓ hiÖn trªn quy íc giÊy tê ®îc tho¶ thuËn tríc.
L·i suÊt thùc lµ l·i suÊt sau khi ®· lo¹i trõ sù biÕn ®éng cña gi¸ trÞ tiÒn tÖ,
nh l¹m ph¸t hoÆc lªn gi¸ tiÒn tÖ. Do ®ã ta cã c«ng thøc tÝnh l·i suÊt thùc nh
sau: L·i suÊt thùc= l·i suÊt danh nghÜa - tû lÖ l¹m ph¸t dù ®o¸n.
Do vËy, l·i suÊt danh nghÜa lu«n lín h¬n 0 nhng l·i suÊt thùc th× kh«ng
ph¶i lóc nµo còng d¬ng, khi x¶y ra l¹m ph¸t mµ tû lÖ l¹m ph¸t l¹i lín h¬n l·i
suÊt danh nghÜa th× lóc ®ã l·i suÊt thùc sÏ
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
4.2/ TÝn dông ng©n hµng lµ c«ng cô tÝch tô vµ tËp trung vèn rÊt quan träng, tõ ®ã
gióp cho viÖc tÝch tô vµ tËp trung s¶n xuÊt.
TÝn dông ng©n hµng tËp trung c¸c kho¶n tÝn dông nhá lÎ thµnh c¸c kho¶n
vèn lín, t¹o kh¶ n¨ng ®Çu t vµo c¸c c«ng tr×nh lín hiÖu qu¶ cao. §ång thêi c¸c
doanh nghiÖp còng nhê c¸c kho¶n tÝn dông mµ cã ®ñ vèn ®Ó më réng s¶n xuÊt rót
ng¾n thêi gian tÝch luü vèn. Tãm l¹i, tÝn dông ®· ®ãng vai trß tÝch cùc thóc ®Èy
qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp trung vèn cho s¶n xuÊt.
Th«ng qua tÝn dông ng©n hµng c¸c doanh nghiÖp nhËn ®îc khèi lîng
vèn bæ sung rÊt lín tõ ®ã t¨ng quy m« s¶n xuÊt, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, ®æi míi
thiÕt bÞ, ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh lµm cho
doanh nghiÖp lín ngµy cµng lín lªn, doanh nghiÖp nhá bÞ ph¸ s¶n do kh«ng c¹nh
tranh næi, tõ ®ã c¸c doanh nghiÖp nhá ph¶i liªn kÕt víi nhau t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh
tranh, nh vËy tÝn dông ®· gãp phÇn thóc ®Èy qu¸ tr×nh tËp trung s¶n xuÊt.
4.3/ TÝn dông ng©n hµng gióp cho viÖc ®iÒu hoµ nguån vèn gãp phÇn æn
®Þnh thÞ trêng tiÒn tÖ, ph¸t triÓn c©n ®èi c¸c ngµnh trong nÒn kinh tÕ quèc d©n,
vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ.
Th«ng qua tÝn dông mµ nguån vèn dÞch chuyÓn tõ n¬i thõa ®Õn n¬i thiÕu,
lµm cho x· héi bít l·ng phÝ ë nh÷ng n¬i thõa vèn, gi¶m khã kh¨n ë n¬i thiÕu
vèn, gióp cho viÖc sö dông vèn cã hiÖu qu¶, gãp phÇn lµm cho tèc ®é lu©n
chuyÓn hµng ho¸ vµ tiÒn vèn t¨ng lªn, t¹o sù ph¸t triÓn ®ång ®Òu trong c¸c
ngµnh.
ViÖc ®iÒu hoµ nguån vèn, ®ång thêi th«ng qua khung l·i suÊt quy ®Þnh
gióp cho chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña ChÝnh phñ ®îc thùc hiÖn, ®iÒu hoµ lu th«ng
tiÒn tÖ gãp phÇn æn ®Þnh tiÒn tÖ, vµ sù ph¸t triÓn lµnh m¹nh cña thÞ trêng tµi
chÝnh tiÒn tÖ.
H¬n n÷a, th«ng qua tÝn dông ng©n hµng, ChÝnh phñ cã nh÷ng chÝnh s¸ch
u tiªn hç trî ph¸t triÓn c¸c vïng, miÒn hay c¸c ngµnh then chèt, träng ®iÓm nhê
vµo viÖc ®a ra c¸c u ®·i tÝn dông... do vËy ®· kÝch thÝch thóc ®Èy c¸c doanh
nghiÖp ®Çu t vµo c¸c vïng, ngµnh träng ®iÓm trong diÖn u tiªn cña ChÝnh phñ,
gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, t¹o sù ph¸t triÓn c©n ®èi trong c¶ níc.
13
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Ch¬ng II: c¸c yÕu tè c¬ b¶n ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng tÝn
dông cña NHTM vµ biÓu hiÖn thùc tÕ ë ViÖt Nam.
Cã rÊt nhiÒu yÕu tè ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng tÝn dông cña NHTM, bao
gåm c¶ yÕu tè chñ quan vµ yÕu tè kh¸ch quan, nh: M«i trêng kinh doanh, m«i
trêng ph¸p luËt, ®Þa bµn ho¹t ®éng... Tuy nhiªn trong ch¬ng nµy sÏ chØ ®Ò cËp
vÒ mét sè yÕu tè chñ quan, b¶n th©n ng©n hµng kiÓm so¸t ®îc cã ¶nh hëng trùc
tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ vµ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng tÝn dông trong c¸c
NHTM, vµ t×nh tr¹ng cña chóng trong thùc tiÔn ë ViÖt Nam.
I/ Quy tr×nh tÝn dông.
Ho¹t ®éng cho vay lµ mét ho¹t ®éng c¬ b¶n cña ng©n hµng. Nã mang l¹i
doanh thu vµ lîi nhuËn cho ng©n hµng tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Tuy nhiªn viÖc cho
vay lµ mét vÊn ®Ò kh«ng ®¬n gi¶n, nã mang l¹i kh¸ nhiÒu rñi ro, bÊt tr¾c, v× vËy
®Ó ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng nµy cã hiÖu qu¶ tÝch cùc th× cÇn ph¶i ®¶m b¶o thùc
hiÖn cho vay theo ®óng quy tr×nh thñ tôc ®· ®îc quy ®Þnh. Quy tr×nh cho vay
®èi víi c¸c ®èi tîng kh¸c nhau còng kh¸c nhau. Vµ ë ViÖt Nam cã quy ®Þnh cô
thÓ vÒ quy tr×nh cho vay ®èi víi c¸c tæ chøc tÝn dông nh sau:
1/ H×nh thµnh kho¶n vay.
§èi víi c¸ nh©n th× hÇu hÕt c¸c kho¶n vay ®îc b¾t ®Çu b»ng viÖc kh¸ch
hµng xin vay vèn, hä ®Õn gÆp nh©n viªn ng©n hµng vµ ghi nh÷ng th«ng tin cÇn
thiÕt vµo ®¬n xin vay. Trong trêng hîp cho vay kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp
th× thêng b¾t ®Çu b»ng viÖc tiÕp xóc gi÷a c¸n bé tÝn dông vµ ®¹i diÖn c¸c h·ng.
§©y chÝnh lµ c¬ héi ®Çu tiªn ®Ó c¸n bé ng©n hµng t×m hiÓu th«ng tin vÒ doanh
nghiÖp vµ thuyÕt phôc hä vÒ mét kho¶n vay.
2/ Xö lý yªu cÇu vay vèn.
Sau khi nhËn ®îc mét yªu cÇu vay vèn th× c¸n bé ng©n hµng cÇn xö lý
yªu cÇu vay vèn nµy. Víi mét kh¸ch hµng c¸ nh©n th× anh ta cÇn tr¶ lêi ®Çy ®ñ
c¸c c©u hái cña c¸n bé tÝn dông, qua ®ã c¸n bé cã thÓ t×m hiÓu vÒ môc ®Ých xin
vay, tÝnh c¸ch vµ ®iÒu kiÖn, kh¶ n¨ng sö dông vèn vµ kh¶ n¨ng tr¶ nî cña kh¸ch
hµng qua ®ã cã thÓ chÊp nhËn hay tõ chèi kho¶n vay.
Cßn ®èi víi doanh nghiÖp, c¸n bé tÝn dông ph¶i thu thËp th«ng tin cÇn thiÕt
vÒ doanh nghiÖp gåm c¸c th«ng tin vÒ qu¶n lý, hµnh chÝnh; th«ng tin vÒ t×nh h×nh
tµi chÝnh, vÒ c¸ nh©n; th«ng tin vÒ kho¶n vay cña doanh nghiÖp. ViÖc thu thËp
th«ng tin kh«ng chØ th«ng qua pháng vÊn, giÊy tê b¸o c¸o cña doanh nghiÖp mµ
14
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
c¸n bé cßn ph¶i ®i xuèng tËn c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó quan s¸t, nghiªn cøu.
Ngoµi ra cßn ph¶i ®iÒu tra thªm vÒ c¸c th«ng tin kh¸c cã liªn quan ®Æc biÖt lµ
viÖc thùc thi c¸c quan hÖ tÝn dông tríc ®ã cña doanh nghiÖp th«ng qua tiÕp xóc
víi c¸c chñ nî tríc ®ã. X¸c ®Þnh c¸c th«ng tin doanh nghiÖp ®· cung cÊp vµ
kh¸m ph¸ c¸c th«ng tin míi cÇn thiÕt vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña
doanh nghiÖp. Sau khi ®· x¸c ®Þnh râ th× ng©n hµng cßn cã thÓ t vÊn cho kh¸ch
hµng vay vèn vÒ sù hîp lý cña yªu cÇu vay vèn vµ cã thÓ gîi ý sù söa ®æi.
3/ §a ra quyÕt ®Þnh cho vay.
Sau khi ®· tËp hîp ®Çy ®ñ th«ng tin tµi liÖu th× bé phËn ph©n tÝch tÝn dông
sÏ tiÕn hµnh ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh nh»m x¸c ®Þnh xem dßng tiÒn vµ c¸c
tµi s¶n dù phßng cña kh¸ch cã ®ñ hoµn tr¶ mãn vay hay kh«ng, sau ®ã sÏ chuÈn
bÞ mét b¶n b¸o c¸o tãm t¾t cã kÌm theo kÕt qu¶ ph©n tÝch ®Ó göi cho ngêi cã
thÈm quyÒn xem xÐt. Tõ ®ã rót ra kÕt luËn chÝnh x¸c vÒ ®iÓm m¹nh ®iÓm yÕu
trong yªu cÇu xin vay cña kh¸ch hµng. Sau khi ®· xem xÐt kho¶n vay, chÝnh s¸ch
tÝn dông vµ môc ®Ých, môc tiªu cña ng©n hµng, c¸n bé ph¶i ®a ra mét quyÕt ®Þnh
cã nªn cho vay hay kh«ng vµ doanh nghiÖp ph¶i ®îc th«ng b¸o ngay lËp tøc.
NÕu yªu cÇu ®îc chÊp thuËn c¸n bé tÝn dông ph¶i trao cho ngêi vay danh môc
c¸c chøng tõ cÇn thiÕt ®Ó ký kÕt kho¶n vay vµ ®a ra ngµy dù tÝnh ký kÕt.
4/ CÊu tróc kho¶n vay, ký kÕt kho¶n vay.
Mét kho¶n vay cã cÊu tróc hoµn h¶o lµ kho¶n vay ®¸p øng ®îc nhu cÇu
cô thÓ cña doanh nghiÖp ®ång thêi còng tho¶ m·n c¸c tiªu thøc tÝn dông cña
ng©n hµng. CÊu tróc cña kho¶n vay gåm c¸c yÕu tè: l·i suÊt; thêi h¹n vµ lÞch
hoµn tr¶; sù ®¶m b¶o; ngêi b¶o l·nh; c¸c h¹n chÕ vµ kiÓm so¸t. C¸c yÕu tè nµy
phô thuéc vµo sù ®µm ph¸n tháa thuËn gi÷a ng©n hµng vµ doanh nghiÖp xin vay.
Sau khi ®· ®¹t ®îc tho¶ thuËn vay vèn th× hai bªn cÇn x©y dùng mét hîp
®ång tÝn dông lµm sao cho phï hîp víi t×nh h×nh riªng biÖt cô thÓ vµ ®¸p øng
®îc c¸c yªu cÇu cña ng©n hµng. Vµ cuèi cïng lµ viÖc ký kÕt kho¶n vay. Tríc
khi ký kÕt cÇn ph¶i chuÈn bÞ lËp ra mét danh môc kiÓm tra toµn bé c¸c chøng tõ
tµi liÖu cÇn thiÕt, vµ ngµy ký kÕt ph¶i cã ®Çy ®ñ 2 bªn, vµ ®¶m b¶o c¶ 2 ®Òu ph¶i
hiÓu cÆn kÏ giÊy tê vay vèn. ViÖc ký kÕt kho¶n vay ®îc qu¶n lý tèt sÏ cã t¸c
dông rÊt lín trong viÖc thóc ®Èy mèi quan hÖ lµm ¨n tèt gi÷a ng©n hµng vµ doanh
nghiÖp.
15
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
5/ KiÓm so¸t kho¶n cho vay.
Ký kÕt tÝn dông cha ph¶i lµ ®· kÕt thóc mét qu¸ tr×nh cho vay mµ ng©n
hµng cßn ph¶i tiÕp tôc theo dâi kho¶n cho vay nµy ®Ó ®¶m b¶o r»ng kh¸ch hµng
sÏ thanh to¸n ®Çy ®ñ c¶ gèc vµ l·i nh ®· cam kÕt. Cßn víi c¸c kho¶n cho vay
th¬ng m¹i lín c¸n bé tÝn dông ph¶i ®Õn vµ kiÓm tra c«ng viÖc kinh doanh cña
kh¸ch hµng ®Þnh kú, ®ång thêi ph¶i tæ chøc qu¸ tr×nh kiÓm so¸t cÈn thËn vµ
nghiªm tóc ®Ó ®¶m b¶o xem xÐt vµ ®¸nh gi¸ ®îc tÊt c¶ nh÷ng ®Æc tÝnh quan
träng nhÊt ®èi víi kho¶n vay nh: ®¸nh gi¸ qu¸ tr×nh thanh to¸n, ®¸nh gi¸ chÊt
lîng, t×nh tr¹ng cña tµi s¶n thÕ chÊp, ®¸nh gi¸ sù thay ®æi trong t×nh h×nh tµi
chÝnh cña ngêi vay... TiÕn hµnh theo dâi thêng xuyªn h¬n ®èi víi nh÷ng kho¶n
cho vay cã vÊn ®Ò.
KiÓm so¸t tÝn dông lµ rÊt quan träng ®èi víi ho¹t ®éng cho vay cña ng©n
hµng. Nã kh«ng chØ gióp c¸c nhµ qu¶n lý ng©n hµng ph¸t hiÖn ra nh÷ng kho¶n
cho vay cã vÊn ®Ò nhanh h¬n mµ cßn gióp x¸c ®Þnh ®îc vÊn ®Ò c¸c c¸n bé tÝn
dông cã tu©n thñ ®óng chÝnh s¸ch cho vay cña ng©n hµng hay kh«ng.
6/ Xö lý kho¶n vay cã vÊn ®Ò.
MÆc dï ®· cã nh÷ng biÖn ph¸p qu¶n lý an toµn ¸p dông trong c¸c ch¬ng
tr×nh cho vay song viÖc tån t¹i c¸c kho¶n cho vay cã vÊn ®Ò lµ mét thùc tÕ kh«ng
thÓ tr¸nh khái, cã nghÜa lµ ngêi vay ®· kh«ng thùc hiÖn thanh to¸n ®óng kÕ
ho¹ch hay gi¸ trÞ tµi s¶n thÕ chÊp ®· sôt gi¶m ®¸ng kÓ.
Khi c¸n bé tÝn dông nhËn ra kho¶n vay cã vÊn ®Ò thêng th× c¸n bé tÝn
dông cÇn ph¶i liªn l¹c víi doanh nghiÖp ®Ó gi¸m s¸t kho¶n vay. NÕu ng©n hµng
vµ doanh nghiÖp muèn söa ch÷a kho¶n vay th× ph¶i x¸c ®Þnh ®îc nguyªn nh©n
cña vÊn ®Ò vµ t×m ra gi¶i ph¸p, khi kÕ ho¹ch söa ch÷a ®· ®îc thiÕt lËp th× ng©n
hµng ph¶i gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn mét c¸ch liªn tôc, doanh nghiÖp ph¶i b¸o c¸o
thêng xuyªn vµ c¶ 2 bªn cïng ph¶i quan t©m tÝch cùc vµ ph¶i thêng xuyªn thËn
träng ph©n tÝch kÕt qu¶ cña ch¬ng tr×nh söa ch÷a. Vµ thêng th× ng©n hµng chØ
tiÕn hµnh thñ tôc ph¸p lý ®Ó thu håi kho¶n nî vay sau khi ®· ¸p dông c¸c biÖn
ph¸p chØnh söa mµ kh«ng cã hiÖu qu¶.
7/ Thu nî.
Khi doanh nghiÖp mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n theo c¸c ®iÒu kiÖn cña hîp
®ång tÝn dông th× c¸n bé tÝn dông ph¶i lËp ngay mét kÕ ho¹ch thu nî, sau ®ã thËn
träng c©n nh¾c v¹ch ra c¸c ph¬ng ¸n kh¸c nhau ®Ó cã thÓ thùc hiÖn ®iÒu ®ã.
16
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Thêng th× ng©n hµng thuyÕt phôc kh¸ch hµng tù ®éng b¸n tµi s¶n thÕ chÊp cña
m×nh, nÕu kh«ng ®îc th× ng©n hµng sÏ tiÕn hµnh thu håi tµi s¶n cÇm cè thÕ chÊp
vµ b¸n hoÆc cho thuª tµi s¶n nµy. ViÖc ng©n hµng xö lý vµ b¸n l¹i tµi s¶n lµm
®¶m b¶o ph¶i chó ý thùc hiÖn ®óng mäi ®iÒu kho¶n luËt ph¸p cã liªn quan, v× nÕu
kh«ng ng©n hµng sÏ ph¶i cã nghÜa vô båi thêng thiÖt h¹i x¶y ra ®èi víi kh¸ch
hµng.
* §©y lµ mét quy tr×nh rÊt cô thÓ, nÕu thùc hiÖn tèt sÏ ®¶m b¶o sù an toµn
ch¾c ch¾n trong viÖc cho vay. Tuy nhiªn, ë ViÖt Nam hiÖn nay viÖc ¸p dông nã
cßn nhiÒu tån t¹i nh: thñ tôc, giÊy tê cßn rêm rµ, nhÊt lµ ®èi víi viÖc cho hé
n«ng d©n vay, ®ã lµ nh÷ng mãn vay nhá lÎ, ®Þa bµn c tró cña ngêi vay ph©n
t¸n, tr×nh ®é d©n trÝ thÊp, nhu cÇu vay vèn cao, vËy mµ hå s¬, quy tr×nh thñ tôc
vay vèn cña hä l¹i rÊt phøc t¹p, g©y khã kh¨n cho ngêi d©n. Hay nh, viÖc tu©n
thñ theo ®óng quy tr×nh cña c¸n bé tÝn dông hoÆc sù hîp t¸c cña kh¸ch hµng vay
vèn trong viÖc cung cÊp th«ng tin, gi¸m s¸t... còng lµ mét vÊn ®Ò bøc xóc, do
tr×nh ®é kÐm hay ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp khiÕn cho c¸n bé tÝn dông ®«i khi kh«ng
thùc hiÖn ®óng quy tr×nh, hay kh¸ch hµng kh«ng hîp t¸c khiÕn cho viÖc cho vay
gÆp nhiÒu khã kh¨n vµ cã thÓ dÉn ®Õn rñi ro lín. NhÊt lµ hiÖn nay vÊn ®Ò nî qu¸
h¹n, nî khã ®ßi trong c¸c NHTM lµ rÊt lín, mét phÇn lµ do quy tr×nh thñ tôc cho
vay kh«ng ®îc ®¶m b¶o thùc hiÖn ®óng nh quy ®Þnh, ®ång thêi biÖn ph¸p thu
håi nî sau khi cho vay trong c¸c ng©n hµng còng cha ®îc x©y dùng tæ chøc tèt,
v× vËy hiÖu qu¶ cña c¸c kho¶n tÝn dông lµ rÊt thÊp. T×nh h×nh ®ã ®ßi hái c¸c c¸n
bé tÝn dông khi cho vay cÇn ®¶m b¶o thùc hiÖn ®Çy ®ñ vµ ®¶m b¶o c¸c bíc
trong quy tr×nh cho vay mµ c¸c ng©n hµng ®Òu ®· cô thÓ hãa trong c¸c v¨n b¶n
híng dÉn cña m×nh.
II/ C¸c ph¬ng thøc tÝn dông.
Nh×n chung c¸c ph¬ng thøc cÊp tÝn dông cña NHTM cã ¶nh hëng trùc
tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp. C¸c ng©n hµng m¹nh kh«ng chØ thÓ hiÖn ë
chç cung øng mét khèi lîng tÝn dông to lín cho thÞ trêng mµ lµ ë chç ph¬ng
thøc cÊp tÝn dông nh thÕ nµo. ë ViÖt Nam c¸c ph¬ng thøc cho vay cßn qu¸
nghÌo nµn, hÇu nh chØ b¸n ra nh÷ng g× mµ ng©n hµng cã chø kh«ng thËt quan
t©m ®Õn c¸i mµ kh¸ch hµng cÇn, do ®ã kÐm søc hÊp dÉn vµ khã më réng tÝn
dông. Trong QuyÕt ®Þnh sè 324/1998/Q§-NHNN1 ngµy 30/9/1998 cña Thèng
®èc Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam vÒ viÖc "Ban hµnh quy chÕ cho vay cña c¸c
17
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Tæ chøc tÝn dông ®èi víi kh¸ch hµng" cã quy ®Þnh vÒ mét sè ph¬ng thøc cho
vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông. Nã quy ®Þnh tæ chøc tÝn dông tho¶ thuËn víi kh¸ch
hµng vÒ ph¬ng thøc cho vay phï hîp víi nhu cÇu sö dông vèn vay vµ kh¶ n¨ng
kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc kh¸ch hµng sö dông vèn vay theo mét trong c¸c ph¬ng
thøc cho vay sau:
1. Cho vay tõng lÇn: Mçi lÇn vay vèn kh¸ch hµng vµ tæ chøc tÝn dông lµm thñ tôc
vay vèn cÇn thiÕt vµ ký kÕt hîp ®ång tÝn dông.
2. Cho vay theo h¹n møc tÝn dông: Tæ chøc tÝn dông vµ kh¸ch hµng x¸c ®Þnh vµ
tho¶ thuËn mét h¹n møc tÝn dông duy tr× trong thêi h¹n nhÊt ®Þnh hoÆc theo chu
kú s¶n xuÊt, kinh doanh.
3. Cho vay theo dù ¸n ®Çu t: Tæ chøc tÝn dông cho kh¸ch hµng vay vèn ®Ó thùc
hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô vµ c¸c dù ¸n phôc
vô ®êi sèng.
4. Cho vay hîp vèn: Mét nhãm tæ chøc tÝn dông cïng cho vay ®èi víi mét dù ¸n
vay vèn hoÆc ph¬ng ¸n vay vèn cña kh¸ch hµng; trong ®ã, cã mét tæ chøc tÝn
dông lµm ®Çu mèi dµn xÕp, phèi hîp víi c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c. ViÖc cho vay
hîp vèn thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña quy chÕ nµy vµ quy chÕ ®ång tµi trî cña c¸c
tæ chøc tÝn dông do Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc ban hµnh.
5. Cho vay tr¶ gãp: Khi vay vèn, tæ chøc tÝn dông vµ kh¸ch hµng x¸c ®Þnh vµ tho¶
thuËn sè l·i tiÒn vay ph¶i tr¶ céng víi sè nî gèc ®îc chia ra ®Ó tr¶ nî theo nhiÒu
kú h¹n trong thêi h¹n cho vay, tµi s¶n mua b»ng vèn vay chØ thuéc së h÷u cña
bªn vay khi tr¶ ®ñ nî gèc vµ l·i.
6. Cho vay theo h¹n møc tÝn dông dù phßng: Tæ chøc tÝn dông cam kÕt ®¶m b¶o
s½n sµng cho kh¸ch hµng vay vèn trong ph¹m vi h¹n møc tÝn dông nhÊt ®Þnh. Tæ
chøc tÝn dông vµ kh¸ch hµng tho¶ thuËn thêi h¹n hiÖu lùc cña h¹n møc tÝn dông
dù phßng, møc phÝ tr¶ cho h¹n møc tÝn dông dù phßng.
7. Cho vay th«ng qua nghiÖp vô ph¸t hµnh vµ sö dông thÎ tÝn dông: Tæ chøc tÝn
dông chÊp thuËn cho kh¸ch hµng ®îc sö dông sè vèn vay trong ph¹m vi h¹n
møc tÝn dông ®Ó thanh to¸n tiÒn mua hµng ho¸, dÞch vô vµ rót tiÒn mÆt t¹i m¸y
rót tiÒn tù ®éng hoÆc ®iÓm øng tiÒn mÆt lµ ®¹i lý cña tæ chøc tÝn dông. Khi cho
vay ph¸t hµnh vµ sö dông thÎ tÝn dông, tæ chøc tÝn dông vµ kh¸ch hµng ph¶i tu©n
theo c¸c quy ®Þnh cña ChÝnh phñ vµ Ng©n hµng Nhµ níc vÒ ph¸t hµnh vµ sö
dông thÎ tÝn dông.
18
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
8. C¸c ph¬ng thøc cho vay kh¸c phï hîp víi quy ®Þnh cña Quy chÕ nµy vµ c¸c
quy ®Þnh kh¸c cña Ng©n hµng Nhµ níc.
* Tuy nhiªn QuyÕt ®Þnh 324 cßn quy ®Þnh kh¸ chung chung, vµ ®èi víi c¸c
NHTM viÖc ¸p dông cô thÓ nh thÕ nµo l¹i thuéc quyÒn híng dÉn cña mçi ng©n
hµng, vµ tÊt nhiªn cã bao nhiªu ng©n hµng sÏ cã bÊy nhiªu v¨n b¶n ph¸p lý kh¸c
nhau quy ®Þnh cô thÓ vÒ c¸c ph¬ng thøc cho vay. Nhng cã nh÷ng ®iÒu mµ c¸c
NHTM l¹i kh«ng thÝch quy ®Þnh cô thÓ râ rµng trong v¨n b¶n v× nÕu thÕ sÏ bÞ
m¾c trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hoÆc sÏ kh«ng cã chç "lïi" khi mµ quy ®Þnh cña
ng©n hµng m×nh l¹i "chÆt" h¬n ng©n hµng b¹n do ®ã gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh.
V× vËy qua thùc tiÔn ho¹t ®éng th× Ng©n hµng Nhµ níc nªn söa ®æi quy ®Þnh vÒ
ph¬ng thøc cho vay theo híng cô thÓ ho¸ ®Ó thèng nhÊt ph¬ng thøc cho vay
trong c¸c tæ chøc tÝn dông lµ mét vÊn ®Ò cÊp thiÕt, kh«ng ®Ó t×nh tr¹ng tù quy
®Þnh dÉn ®Õn sù sai lÖch vÒ ph¬ng thøc cho vay vµ qu¶n lý vèn vay nh hiÖn
nay.
III/ L·i suÊt tÝn dông.
Nh ta ®· biÕt l·i suÊt chÝnh lµ gi¸ cña quyÒn ®îc sö dông vèn mµ ngêi
sö dông ph¶i tr¶ cho ngêi së h÷u nã trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. C¸i gi¸ ®ã sÏ
quyÕt ®Þnh viÖc kh¸ch hµng cã vay hay kh«ng, do vËy nã ¶nh hëng ®Õn kh¶
n¨ng tÝn dông ng©n hµng. §Ó sö dông cã hiÖu qu¶ c«ng cô l·i suÊt trong ph¸t
triÓn tÝn dông ta cÇn xem xÐt vÊn ®Ò sau:
1/Nguyªn t¾c x¸c ®Þnh l·i suÊt tÝn dông ng©n hµng.
1.1/ Nh÷ng nguyªn t¾c x¸c ®Þnh l·i suÊt h×nh thµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng.
- L·i suÊt huy ®éng vèn < l·i suÊt cho vay. §iÒu nµy lµ ®¬ng nhiªn nã cho phÐp
®¶m b¶o tÝnh cã lîi nhuËn cña kinh doanh ng©n hµng, ®¶m b¶o cho c¸c NHTM
kinh doanh cã l·i, tõ ®ã míi cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®îc.
- L·i suÊt tÝn dông bao giê còng d¬ng (l·i suÊt thùc >0) vµ tèi ®a b»ng suÊt lîi
nhuËn b×nh qu©n. L·i suÊt thùc ph¶i >0 th× míi ®¶m b¶o cã l·i cho ng©n hµng, vµ
tèi ®a b»ng suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n v× ng©n hµng còng lµ mét ngµnh trong nÒn
kinh tÕ.
- L·i suÊt phi kinh tÕ lµ l·i suÊt cña tÝn dông nÆng l·i, nã rÊt cao so víi mÆt b»ng
l·i suÊt tÝn dông b×nh thêng vµ suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n, do ®ã kho¶n vèn vay
nµy kh«ng thÓ sö dông vµo môc ®Ých s¶n xuÊt kinh doanh mµ chØ sö dông víi
môc ®Ých phi s¶n xuÊt. Nã hoµn toµn phô thuéc vµo quan hÖ cung cÇu cña nguån
19
nguon tai.lieu . vn