Xem mẫu
- Copyright by: dance_12342000@yahoo.com Dân tộc
học
Dân tộc Kinh
Tên gọi khác:Việt
Nhóm ngôn ngữ
Việt - Mường
Dân số
65.000.000 người.
Cư trú
Người Kinh cư trú trên khắp tỉnh thành trong cả nước, nhưng đông nhất là các vùng
đồng bằng và thành thị.
Đặc điểm kinh tế
Nổi trội nhất của nền kinh tế của dân tộc kinh là nền nông nghiệp lúa nước. Nền
văn minh lúa nước đã được hình thành và định hình từ rất lâu đời và đạt 1 trình độ phát
triển rất thâm sâu. Nền nông nghiệp lúa nước phát triển, bên cạnh đó để chế ngự thiên
nhiên và bảo vệ tăng mùa màng người Việt đã biết đáp đê, đào mương. Ngoài việc
canh tác nông nghiệp, người kinh cũng có các nghề khác như chăn nuôi gia súc gia
cầm, đào ao thả cá và làm các đồ thủ công mỹ nghệ cũng đạt tới đỉnh cao của sự khéo
léo tài hoa từ đó thành lập nhiều làng thủ công mỹ nghệ. chợ làng chợ phiên cũng rất
sầm uất, hiện nay các khu đô thị và các khu công nghiệp hóa đang ngày càng được phát
triển trong tiến trình công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước.
Người Kinh có tập quán ăn trầu cau, hút thuốc lào, thuốc lá, uống nước chè, nước
vối. Ngoài cơm tẻ, cơm nếp, còn có cháo, xôi. Mắm tôm, trứng vịt lộn là món ăn độc
đáo của người Kinh.
Tổ chức cộng đồng
Đại bộ phận người Việt sinh sống thành từng làng,dăm ba làng họp thành 1 xã.
Trong làng thường có nhiều thôn xóm, một thôn của bắc bộ tương đương với 1 ấp
của Nam Bộ. Trong làng, xã được quản lý chặt chẽ bởi các khế ước và lệ làng buộc
mọi người thừa nhận và tự giác thực hiện.
Làng người Kinh thường trồng tre bao bọc xung quanh, nhiều nơi có cổng làng chắc
chắn. Mỗi làng có đình là nơi hội họp và thờ cúng chung. Đình làng là nơi thờ cúng
thành hoàng làng, cấm phụ nữ và là nơi sinh hoạt chung của cộng đồng. Thành hoàng
làng có thể là nhân thần, thiên thần, người chết nhưng linh thiêng…. Người dân quan
niệm thành hoàng làng là vị thần bảo hộ của làng
Hôn nhân gia đình
Trong gia đình người Kinh, người chồng (người cha) là chủ. Con cái lấy họ theo
cha và họ hàng phía cha là "họ nội", còn đằng mẹ là "họ ngoại'. Con trai đầu có trách
nhiệm tổ chức thờ phụng cha mẹ, ông bà đã khuất. Mỗi họ có nhà thờ họ, có người
trưởng họ quán xuyến việc chung.
Hôn nhân theo chế độ một vợ một chồng. Việc cưới xin phải trải qua nhiều nghi
thức, nhà trai hỏi vợ và cưới vợ cho con. Người Kinh coi trọng sự trinh tiết, đức hạnh
của các cô dâu, đồng thời chú ý đến gia thế xuất thân của họ.
Văn hóa
Vốn văn học cổ của người Kinh khá lớn: có văn học miệng (truyện cổ, ca dao, tục
ngữ…), có văn học viết bằng chữ (những áng thơ, văn, bộ sách, bài hịch). Nghệ thuật
phát triển sớm và đạt trình độ cao về nhiều mặt: ca hát, âm nhạc, điêu khắc, hội họa,
múa, diễn xướng. Hội làng hàng năm là một dịp sinh hoạt văn nghệ rôm rả, hấp dẫn
nhất ở nông dân.
Page 1 of 3
- Copyright by: dance_12342000@yahoo.com Dân tộc
học
Người Việt từ lâu đã biết sử dụng chữ viết như chữ Hán, chữ Nôm và chữ Quốc Ngữ,
một loại chữ viết chính thống của dân tộc Việt Nam.
Ngoài văn hóa vật chất người Việt còn có các thể loại văn hóa tinh thần đặc sắc
như văn hóa tâm linh, văn hóa thờ cúng tổ tiên. Bàn thờ tổ tiên được đặt ở trung tâm
của căn nhà, được cúng vào dịp lễ tết, giỗ và các dịp tuần tiết trong năm. Tục thờ thổ
công, ông táo, ông địa phổ biến ở khắp nơi, một bộ phận cơ dân ở nông thôn và thành
thị còn theo đạo thiên chúa, tin lành và một số đạo giáo khác như Cao đài,hòa hảo….
Lễ tết: Tết nguyên đán là một cái tết lớn nhất trong năm, sau tết âm lịch là các hội
mùa xuân. Ngoài tết nguyên đán người Việt còn có các tết khác như: Tết đoan ngọ,
rằm trung thu…. Mỗi một cái tết đều có 1 ý nghĩ riêng và các nghi thức tiến hành cũng
khác nhau.
Nhà cửa
Người Việt thường sống trong các kiểu nhà mái bằng, mái ngói 3 gian 2 trái. Gian giữa
là nơi thờ cúng tổ tiên và cung là nơi tiếp khách của người kinh. Tuy nhiên nhà của
người Kinh lại có những đặc điểm khác nhau tùy theo đặc điểm của từng vùng, miền.
* Nhà người Việt miền Bắc:
Nhà người Việt miền Bắc có nhiều kiểu, nhiều dạng khác nhau thể hiện ở kết
cấu bộ khung nhà, chủ yếu là ở các kiểu vì kèo, ở bình đồ, (tổ hợp nhà ), ở tổ chức
mặt bằng sinh hoạt... Song kiểu nhà ba gian hai chái với vì kèo suốt - giá chiêng -
sáu hàng cột là tiêu biểu hơn cả. Cũng có thề là vì kẻ chuyền (một biến dạng gần
của vì kèo suốt). Tổ hợp hai nhà : nhà chính và nhà phụ kết hợp với nhau theo hình
"thước thợ ". Mặt bằng sinh hoạt : gian giữa đặt bàn thờ tổ tiên, phản gỗ (ghế
ngựa) dành cho chủ nhà và bàn ghế tiếp khách. Hai gian bên của gian giữa kê
giường tủ giành cho các thành viên nam trong nhà. Hai gian chái có vách (đố hoặc
tường) ngăn với ba gian giữa. Trong các gian này dành cho sinh hoạt của các thành
viên nữ, đồng thời còn là nơi để cất lương thực và các thứ lặt vặt khác. Đó là ngôi
nhà chính, còn nhà phụ : một gian hai chái, vì kèo thường đơn giản (vì kèo cầu hoặc
vì kèo - ba cột). nhà này thường là nhà bếp kết hợp làm nơi để nông cụ, cối xay, cối
giã, và chuồng trâu...
* Nhà người Việt miền Trung:
Nhà miền Trung, một kiểu nhà rất phổ biến, đó là nhà rường. Vì kèo bốn cột
không có giá chiêng, đặt trên lưng trếng (xà lòng) của hai vì kèo gian giữa người ta
đặt một cái giương dùng làm kho. Yếu tố này chúng ta có thể thấy ở nhà một số cư
dân thuộc ngôn ngữ Môn-Khơ me cực nam Trung Bộ : Mạ, Chil. Cơ ho,
Xtiêng...Cách bố trí trong nhà có khác nhà miền Bắc đôi chút.
Nói đến nhà miền Trung còn phải kể đến một kiểu nhà khá đặc biệt, đó là nhà lá
mái. Nhà gồm hai lớp nóc : lớp trong bằng đất, lớp ngoài lợp lá, chủ yếu là để
chống gió Lào.
Trang phục
Có đủ các chủng loại y phục khăn áo, váy, quần, khố (trước đây), mũ nón, giày
dép... và trang sức. Có đặc trưng riêng về phong cách mỹ thuật khác với các dân tộc
cùng nhóm ngôn ngữ và lân cận.
+ Trang phục nam
Trang phục thường nhật:
Nhìn chung người Việt (Bắc, Trung, Nam), thường ngày mặc áo cách nâu, xẻ ngực,
cổ tròn, xẻ tà, hai túi dưới. Đây là loại áo ngắn mặc với quần lá tọa ống rộng. Đó là
Page 2 of 3
- Copyright by: dance_12342000@yahoo.com Dân tộc
học
loại quần có cạp hoặc dùng dây rút. Trước đây nam để tóc dài, búi tó, hoặc thắt khăn
đầu rìu, đóng khố...
Trong lễ, tết, hội hè:
Nam thường mặc áo dài màu đen, hoặc loại vải the có lót trắng bên trong, đầu đội
khăn xếp, quần tọa màu trắng. Đó là loại áo dài, xẻ nách phải không trang trí hoa văn,
nếu có chỉ là loại hoa văn dệt cùng màu tinh tế trên vải. Chân đi guốc mộc.
+ Trang phục nữ
Trang phục thường nhật:
Phụ nữ miền Bắc và bắc Trung bộ thường mặc áo cách ngắn vải nâu phía
trong mặc yếm. Đó là loại áo cổ tròn, viền nhỏ, tà mở; nếu mặc với yếm thì thường
không cài cúc ngực. Chiếc yếm màu vàng tơ tằm hay hoa hiên, nâu non, là vuông vải
mang chéo trước ngực, góc trên khoét tròn hay chữ v để làm cổ. Cổ yếm có dải vải
buộc ra sau gáy, dưới có hai dải vải dài buộc sau lương hình chữ nhật hoặc tam giác.
Váy là loại váy kín (ống), có nơi mặc ngắn đến ống chân như Bắc và Trung bộ. Thắt
lương là bao lương bằng vải màu (có nơi gọi là ruột tượng) quấn ra ngoài cạp váy.
Khi ra đường họ thường mang khăn vuông đội theo lối "mỏ quạ" hoặc các loại nón:
thúng, ba tầm...
Trang phục trong lễ, tết, hội hè:
Trong những dịp này phụ nữ Việt thường mang áo dài. Áo dài có hai loại: Loại xẻ
ngực buông vạt không cài cúc bên trong thường mặc áo 'cổ xây' cho kín đáo; loại thứ
hai là loại áo năm thân, xẻ nách phải cổ đứng. Có loại mặc theo lối vạt đè chéo lên
nhau dùng dây lưng buộc ngang thân rồi buông xuống phía trước. Họ thường để tóc
dài vấn khăn thành vành tròn quanh đầu, ngoài trùm khăn hoặc đội nón ba tấm, nón
thúng. Các thiếu nữ thường búi tóc đuôi gà. Mùa rét phổ biến quấn trên đầu chiếc
khăn vuông màu thâm. Đồ trang sức thường mang là các loại trâm, vòng cổ, hoa tai,
nhẫn, vòng tay mang phong cách từng vùng.
Phụ nữ Nam Bộ thường ngày mặc áo bà ba với các kiểu cổ tròn, cổ trái tim, cổ bà
lai. Phụ trang đi kèm với bộ bà ba là chiếc khăn rằn thường có ô vuông xen kẽ hai màu,
là loại khăn có nguồn gốc của người khơ me mà người Việt đã ảnh hưởng. Chiếc nón
lá có sườn nón gồm những nan tre xếp thẳng dọc và khoảng 16 vòng nan tre xếp tròn
đường kính từ nhỏ xíu trên đỉnh nón đến lớn dần theo vành nón. Ngày nay, chiếc nón
lá thường được sử dụng trong lớp phụ nữ bình dân và ở vùng nông thôn, vì chức năng
của nó phần lớn che nắng cho người lao động vất vả, nên phải chắc bền và tương đối
cứng cáp chớ không nhẹ nhàng, mỏng manh như nón lá bài thơ ở Huế.
Page 3 of 3
nguon tai.lieu . vn