Xem mẫu
- *+B giáo trình nh ng ki n th c cơ b n v công ngh thông tin và truy n
thông cho lãnh o trong cơ quan nhà nư c
H C PH N 1
M I LIÊN H GI A NG D NG CÔNG NGH THÔNG TIN VÀ S
PHÁT TRI N Ý NGHĨA
Usha Rani Vyasulu Reddi
Trung tâm ào t o phát tri n công ngh thông tin và truy n
APCICT
thông Châu Á - Thái Bình Dương
1
- L I GI I THI U
Th k 21 ã ánh d u s tác ng l n nhau c a con ngư i trên toàn c u. Th gi i
ang m ra cơ h i cho hàng tri u ngư i nh công ngh m i, nh ng thông tin và ki n th c
thi t y u ư c m r ng ã c i thi n m t cách áng k cu c s ng c a con ngư i và giúp
gi m c nh nghèo nàn. i u này ch tr thành hi n th c khi có s liên k t cùng v i vi c
chia s giá tr , cùng cam k t và th ng nh t s phát tri n t ng th và phù h p.
Trong nh ng năm g n ây, Châu Á Thái Bình Dương ư c bi t n như khu v c
năng ng nh t trong lĩnh v c công ngh thông tin và truy n thông (ICT). Theo báo cáo
c a Liên minh Vi n thông Th gi i, khu v c này ã có trên 2 t thuê bao i n tho i, trong
ó có 1,4 t thuê bao di ng. Tinh n năm 2008, ch riêng n và Trung Qu c ã
chi m ¼ s lư ng thuê bao di ng trên toàn th gi i. Khu v c Châu Á Thái Bình Dương
ư c cho là chi m 40% s lư ng ngư i s d ng internet trên th gi i và ng th i là th
trư ng băng r ng l n nh t, v i chi m 39% th trư ng toàn c u.
Cùng v i t c phát tri n nhanh c a công ngh , nhi u v n ư c nh c n khi
kho ng cách s bi n m t. Nhưng i u áng ti c, kho ng cách s v n hi n h u. Th m chí 5
năm, sau khi H i ngh Th gi i v Xã h i thông tin (WSIS) di n ra Geneva vào năm
2003, b t ch p s phát tri n n tư ng c a công ngh và nh ng cam k t c a các nư c l n
trong khu v c. K t qu là truy nh p truy n thông cơ b n v n còn xa l v i nhi u ngư i, c
bi t là nh ng ngư i nghèo.
Hơn 25 qu c gia trong khu v c g m nh ng nư c ang phát tri n, ã có g n 10 ngư i
s d ng internet trên 100 dân, ph n l n t p trung các thành ph l n. Trong khi ó m t
vài nư c ã phát tri n trong khu v c thì t l r t cao v i hơn 80 ngư i s d ng internet trên
100 dân. S chênh l ch v m c ph c p băng r ng gi a các nư c phát tri n và ang
phát tri n v n còn là gi m t kho ng cách l n.
gi m d n kho ng cách s và nh n di n úng ti m năng c a ICT cho phát tri n
kinh t xã h i trong khu v c, nh ng nhà l p pháp các nư c phát tri n c n xây d ng các
chính sách ưu tiên và khung i u ch nh, ch nh ngu n qu , và t o i u ki n cho xúc ti n
u tư vào lĩnh v c công nghi p ICT và nâng cao k năng ICT cho công dân nư c h .
Trong K ho ch Hành ng c a WSIS có ch rõ, “… m i ngư i s có cơ h i ti p c n
nh ng k năng và ki n th c c n thi t hi u, th c hành và t ư c nh ng l i ích t Xã
h i Thông tin và Kinh t Tri th c.”. Trong ph n cu i c a k ho ch này ã kêu g i s h p
tác qu c t và khu v c trong nh ng lĩnh v c có ti m năng, c bi t nh n m nh vào vi c t o
t p m t s lư ng l n các chuyên gia ICT.
h tr t t cho l i kêu g i t K ho ch hành ng c a WSIS, APCICT ã xây
d ng chương trình gi ng d y y v ICT – H c thu t ICT c n thi t cho nhà lãnh o
tr c thu c cơ quan nhà nư c. Chương trình này bao g m 8 ph n có liên k t ch t ch v i
nhau, v i m c tiêu truy n t nh ng ki n th c và kinh nghi m c n thi t giúp các nhà l p
pháp xây d ng và thi hành sáng ki n ICT hi u qu hơn.
2
- APCICT là m t trong 5 h c vi n c a y ban Kinh t Xã h i Liên h p qu c Châu Á
Thái Bình Dương. APCICT xúc ti n chương trình phát tri n kinh t xã h i phù h p và toàn
di n Châu Á Thái Bình Dương thông qua vi c phân tích, chu n hóa, khai thác ti m năng,
h p tác khu v c và chia s ki n th c. Trong quá trình h p tác v i các cơ quan Liên h p
qu c khác, các t ch c qu c t , các qu c gia và nh ng t ch c liên quan, ESCAP, i di n
là APCICT, ư c giao nhi m v h tr vi c s d ng, c i ti n và d ch thu t các bài gi ng
cho các qu c gia khác nhau, phù h p v i các trình trung và cao c p c a các nhân viên
trong cơ quan nhà nư c, v i m c ích ưa k năng và ki n th c thu th p ư c làm gia tăng
nh ng l i ích t ICT và thi t l p nh ng hành ng c th t ư c m c tiêu phát tri n.
Noeleen Heyzer
TL. T ng Thư ký Liên h p qu c
Và Giám c i u hành c a ESCAP
3
- L IT A
Ch ng ư ng phát tri n c a b giáo trình nh ng ki n th c cơ b n v công ngh
thông tin và truy n thông (CNTT&TT) cho lãnh o trong cơ quan nhà nư c th c s là
m t kinh nghi m mang tính trí tu cao. B giáo trình không ch ph c v cho vi c xây d ng
các k năng CNTT&TT, mà còn m ư ng cho m t phương th c m i v xây d ng chương
trình gi ng d y - thông qua s h p tác c a các thành viên và t ch v quy trình.
B giáo trình là m t chương trình mang tính chi n lư c c a APCICT, phát tri n trên
cơ s k t qu kh o sát ánh giá nhu c u m t cách toàn di n ư c ti n hành trên 20 nư c
trong khu v c và s tham kh o ý ki n c a các nhân viên thu c cơ quan nhà nư c, thành
viên các cơ quan phát tri n qu c t , các vi n hàn lâm và cơ s giáo d c; nh ng nghiên c u
và phân tích k lư ng v i m m nh và i m y u c a giáo trình ào t o; thông tin ph n h i
t nh ng ngư i tham gia xây d ng chu i bài gi ng c a APCICT – t ch c các bu i h i
th o khu v c và qu c gia liên quan n n i dung bài gi ng và các phương pháp ào t o
khoa h c; và s trao i góp ý th ng th n c a các chuyên gia hàng u trong các lĩnh v c
ICT ph c v phát tri n. Các h i th o v giáo trình di n ra các khu v c thu ư c nh ng l i
ích vô giá t các ho t ng trao i kinh nghi m và ki n th c gi a nh ng ngư i tham d
n t các qu c gia khác nhau. ó là m t quy trình các tác gi xây d ng n i dung.
Vi c xây d ng 8 h c ph n trong b giáo trình ánh d u m t s kh i u quan tr ng
trong vi c nâng cao s h p tác hi n t i và xây d ng các m i liên h m i nh m phát tri n
các k năng thi t l p chính sách phát tri n CNTT&TT kh p khu v c. APCICT cam k t
cung c p s h tr k thu t trong vi c gi i thi u b giáo trình qu c gia như m t m c tiêu
chính hư ng t i vi c m b o r ng b giáo trình s ư c ph bi n t i t t c nh ng nhà l p
pháp. APCICT cũng ang xúc ti n m t cách ch t ch v i m t s vi n ào t o trong khu
v c và qu c t , nh ng t ch c có m i quan h m t thi t v i cơ quan nhà nư c c p trung
ương và a phương c i ti n, d ch thu t và truy n t các n i dung c a Giáo trình t i
nh ng qu c gia có nhu c u. APCICT ang ti p t c m r ng hơn n a v i tư ng tham gia
nghiên c u giáo trình hi n t i và k ho ch phát tri n m t giáo trình m i.
Hơn n a, APCICT ang xúc ti n nhi u kênh m b o r ng n i dung Giáo trình
n ư c nhi u ngư i h c nh t trong khu v c. Ngoài phương th c h c tr c ti p thông qua
các t ch c l p h c các khu v c và qu c gia, APCICT cũng t ch c các l p h c o
(AVA), phòng h c tr c tuy n cho phép nh ng h c viên tham gia bài gi ng ngay t i ch
làm vi c c a h . AVA m b o r ng t t c các ph n bài gi ng và tài li u i kèm cũng như
b n trình chi u và bài t p tình hu ng d dàng ư c truy nh p tr c tuy n và t i xu ng, s
d ng l i, c i ti n và b n a hóa, và nó bao g m nhi u tính năng khác nhau như bài gi ng
o, công c qu n lý h c t p, công c phát tri n n i dung và ch ng ch .
Vi c xu t b n và gi i thi u 8 h c ph n c a b giáo trình thông qua các bu i h i th o
khu v c, ti u khu v c, qu c gia có s t n tâm c ng hi n, tham gia tích c c c a nhi u cá
nhân và t ch c. Tôi mu n nhân cơ h i này bày t lòng c m ơn nh ng n l c và k t qu
4
- t ư c c a nhóm c ng tác và các i tác t các B , ngành, h c vi n, và các t ch c khu
v c và qu c gia ã tham gia h i th o v b giáo trình. H không ch cũng cung c p nh ng
thông tin u vào có giá tr , ph c v n i dung c a bài gi ng, mà quan tr ng hơn, h ã tr
thành nh ng ngư i ng h vi c truy n t b giáo trình trên t nư c mình, t o ra k t qu
là nh ng th a thu n chính th c gi a APCICT và m t s vi n i tác c a các qu c gia và
trong khu v c c i ti n và phát hành bài gi ng giáo trình chính th c cho t nư c h .
Tôi cũng mu n g i l i c m ơn c bi t cho nh ng n l c c ng hi n c a nhi u cá
nhân n i b t, nh ng ngư i ã t o nên thành qu cho bài gi ng này. H là Shahid Akhtar C
V n D án Giáo trình; Patricia Arinto, Biên t p; Christine, Qu n lý xu t b n; toàn b tác
gi b giáo trình; và nh ng nhóm APCICT.
Chúng tôi hy v ng r ng b giáo trình s giúp các qu c gia thu h p ư c nh ng h n
ch c a ngu n nhân l c CNTT&TT, xóa b nh ng rào c n nh n th c v CNTT&TT, và
xúc ti n ng d ng CNTT&TT trong vi c thúc y phát tri n kinh t xã h i và t ư c
m c tiêu phát tri n thiên nhiên k .
Hyeun – Suk Rhee
Giám c UN-APCICT
5
- V CHU I H C PH N
Trong k nguyên thông tin ngày nay, vi c truy c p thông tin m t cách d dàng ang
làm thay i cách chúng ta s ng, làm vi c và gi i trí. N n kinh t s - còn ư c g i là kinh
t tri th c, kinh t m ng hay kinh t m i, ư c mô t như m t s chuy n ti p t s n xu t
hàng hóa sang t o l p ý tư ng. Công ngh thông tin và truy n thông ang óng m t vai trò
quan tr ng và toàn di n trên m i m t c a kinh t xã h i.
Như m t k t qu , chính ph trên kh p th gi i ang quan tâm nhi u hơn t i
CNTT&TT trong s phát tri n qu c gia. i v i các nư c, phát tri n CNTT&TT không
ch phát tri n v công nghi p CNTT&TT là m t lĩnh v c c a n n kinh t mà còn bao g m
c vi c ng d ng CNTT&TT trong ho t ng kinh t , xã h i và chính tr .
Tuy nhiên, gi a nh ng khó khăn mà chính ph các nư c ph i i m t trong vi c thi
hành các chính sách CNTT&TT, nh ng nhà l p pháp thư ng không n m rõ v m t công
ngh ang s d ng cho s phát tri n qu c gia. Cho n khi không th i u ch nh ư c
nh ng i u h không hi u, nhi u nhà l p pháp né tránh t o l p các chính sách v
CNTT&TT. Nhưng ch quan tâm t i công ngh mà không t o l p các chính sách thì cũng
là m t sai l m vì nh ng nhà công ngh thư ng ít có ki n th c v thi hành nh ng công ngh
h ang phát tri n ho c s d ng.
B giáo trình nh ng ki n th c cơ b n v công ngh thông tin và truy n thông
(CNTT&TT) cho lãnh o trong cơ quan nhà nư c do Trung tâm ào t o Phát tri n Công
ngh thông tin và Truy n thông Liên h p qu c và Châu Á Thái Bình Dương (UN-
APCICT) xây d ng nh m ph c v cho:
1. Các nhà ho ch nh chính sách v CNTT&TT c mc qu c gia và a
phương;
2. Quan ch c chính ph ch u trách nhi m v phát tri n và thi hành các ng d ng c a
CNTT&TT; và
3. Nh ng nhà qu n lý trong lĩnh v c công ang tìm ki m ch c danh qu n lý d án
v CNTT&TT.
B giáo trình hư ng n nh ng v n liên quan t i CNTT&TT ph c v phát tri n
trên c khía c nh chính sách và công ngh . M c ích c t y u c a giáo trình CNTT&TT
không t p trung vào k thu t mà truy n t s hi u bi t v nh ng i u công ngh s có kh
năng ho c ang hư ng t i, tác ng t i như th nào trong vi c ho ch nh chính sách. Các
ch trong bài gi ng ư c thi t k d a trên phân tích nhu c u và kh o sát nh ng chương
trình ào t o trên kh p th gi i.
H c ph n ư c c u t o theo cách mà ngư i h c có th t h c m t cách c l p ho c
bài gi ng cho m t khóa h c. H c ph n v a mang tính ch t riêng l nhưng cũng liên k t v i
nh ng ch và tình hu ng th o lu n trong ph n khác c a chu i. M c tiêu là t o ư c s
th ng nh t t t c các ph ncác ph n.
6
- M i ph n b t u v i vi c trình bày m t ch và k t qu mà ngư i c s thu ư c.
N i dung các ph n ư c chia thành các m c bao g m bài t p và tình hu ng giúp hi u
sâu hơn nh ng n i dung chính. Bài t p có th ư c th c hi n b i t ng cá nhân ho c m t
nhóm h c viên. Bi u và b ng bi u ư c cung c p minh h a nh ng n i dung c a bu i
th o lu n. Tài li u tham kh o ư c li t kê cho ngư i c có th t tìm hi u sâu hơn v
bài gi ng.
Vi c s d ng CNTT&TT ph c v phát tri n r t a d ng, trong m t vài tình hu ng
ho c thí d bài gi ng có th xu t hi n nh ng mâu thu n. ây là i u áng ti c. ó cũng
là s kích thích và thách th c c a quá trình rèn luy n m i và cũng là tri n v ng khi t t c
các nư c b t u khai ti m năng c a CNTT&TT như công c phát tri n.
H tr chu i h c ph n còn có m t phương th c h c tr c tuy n – H c vi n o
ACICT (AVA – http://www.unapcict.org/academy) – v i phòng h c o s chi u b n trình
bày c a ngư i d y dư i d ng video và Power Point c a h c ph n.
Ngoài ra, APCICT ã phát tri n m t kênh cho phát tri n CNTT&TT (e-Co Hub –
http://www.unapcict.org/ecohub), m t a ch tr c tuy n dành cho nh ng h c viên phát
tri n CNTT&TT và nh ng nhà l p pháp nâng cao kinh nghi m h c t p. E-Co Hub cho
phép truy c p nh ng ki n th c v các ch khác nhau c a phát tri n CNTT&TT và cung
c p m t giao di n chia s ki n th c và kinh nghi m, và h p tác trong vi c nâng cao
CNTT&TT ph c v phát tri n.
7
- H C PH N 1
M i liên h gi a Công ngh Thông tin Truy n thông và nh ng thành t u c a M c tiêu phát
tri n Thiên niên k xu t hi n khi thì rõ ràng khi thì m nh t tùy t ng th i i m. Tuy nhiên,
m i liên h này ang t n t i và chúng áng ư c xây d ng và gi i thích. Mô un này m i
b n c khám phá nh ng quy mô khác nhau c a các m i liên h thông qua nghiên c u các
trư ng h p ng d ng c a Công ngh thông tin truy n thông trong các ngành phát tri n ch
ch t t i các nư c Châu Á Thái Bình Dương. Mô un này cũng nêu b t các v n ch ch t
và các i m quy t nh, t chính sách n th c hi n, trong vi c s d ng các ng d ng
Công ngh thông tin truy n thông nh m áp ng nhu c u phát tri n. M c tiêu là thúc
y s hi u bi t t t hơn v cách làm th nào s d ng Công ngh thông tin truy n thông
trong phát tri n kinh t xã h i, và trang b cho ho ch nh chính sách và qu n lý chương
trình v i s nh hư ng phát tri n trong khuôn kh d a trên Công ngh thông tin truy n
thông và ư c Công ngh thông tin truy n thông h tr can thi p trong nhi u lĩnh v c xã
h i.
M c tiêu c a h c ph n
Module này nh m m c ích:
1. Tranh lu n trư ng h p Công ngh thông tin truy n thông ph c v cho phát tri n;
2. Mô t m i quan h vĩ mô gi a các M c tiêu phát tri n thiên niên k và Công ngh thông
tin truy n thông
3. Tăng cư ng hi u bi t rõ hơn v cách s d ng Công ngh thông tin truy n thông t
ư c s phát tri n kinh t xã h i; và
4. ưa ra khuôn kh c a s phát tri n theo nh hư ng d a trên Công ngh thông tin
truy n thông và nh ng d án ư c Công ngh thông tin truy n thông h tr và can thi p
trong nhi u lĩnh v c xã h i.
K t qu thu ư c
Sau khi nghiên c u xong mô- un này, c gi s có th :
1. ưa ra lý do cho vi c s d ng Công ngh thông tin truy n thông t ư c m c tiêu
phát tri n;
8
- 2. Trích d n và th o lu n v các ví d v ng d ng Công ngh thông tin truy n thông trong
các lĩnh v c phát tri n tr ng i m c bi t là xoá ói gi m nghèo, nông nghi p, giáo d c, y
t , gi i tính, chính ph và qu n tr , và th m h a và qu n lý r i ro;
3. Th o lu n v nh ng thách th c i v i vi c d ng hi u qu Công ngh thông tin truy n
thông nh m m c ích phát tri n; và
4. Th o lu n v các y u t then ch t trong vi c thi t k và tri n khai th c hi n Công ngh
thông tin truy n thông cho các d án phát tri n và các chương trình.
9
- M CL C
L I GI I THI U ................................................................................................................ 2
L I T A ............................................................................................................................... 4
V CHU I H C PH N ..................................................................................................... 6
H C PH N 1 ....................................................................................................................... 8
M c tiêu c a h c ph n ........................................................................................................ 8
K t qu thu ư c................................................................................................................. 8
Danh m c các trư ng h p nghiên c u.............................................................................. 11
Danh m c các h p ............................................................................................................ 11
Danh m c các hình ........................................................................................................... 11
Danh m c các b ng........................................................................................................... 12
Danh m c t vi t t t ......................................................................................................... 13
1. GI I THI U .................................................................................................................. 15
2. CÁC M C TIÊU THIÊN NIÊN K VÀ CÔNG NGH THÔNG TIN TRUY N
THÔNG: B C TRANH TOÀN C NH........................................................................... 18
2.1 Gi i thi u tóm t t các m c tiêu thiên niên k : ........................................................... 18
2.2 Công ngh thông tin là gì và công ngh thông tin có th giúp chúng ta làm nh ng gì?
.......................................................................................................................................... 27
2.3 Kh c ph c kho ng cách v kĩ thu t s : ...................................................................... 33
3. NH NG NG D NG C A CÔNG NGH THÔNG TIN TRUY N THÔNG I
V I PHÁT TRI N ............................................................................................................ 50
3.1 Công ngh thông tin và xoá ói gi m nghèo:............................................................. 51
3.2 Công ngh thông tin truy n thông và giáo d c .......................................................... 59
3.3 Công ngh thông tin truy n thông và bình ng gi i ................................................. 67
3.4 Công ngh thông tin và y t :....................................................................................... 73
3.5 Công ngh thông tin truy n thông và vi c qu n lí ngu n tài nguyên t nhiên .......... 79
3.6 Công ngh thông tin và qu n lí chính ph .................................................................. 85
3.7 Công ngh thông tin truy n thông và hoà bình .......................................................... 91
4. CÁC Y U T QUAN TR NG TRONG VI C S D NG CÔNG NGH THÔNG
TIN TRUY N THÔNG PH C V CHO M C TIÊU PHÁT TRI N ........................ 95
4.1 Chính sách công ngh thông tin truy n thông ph c v cho phát tri n:...................... 95
4.2 Xây d ng k ho ch can thi p công ngh thông tin truy n thông ph c v cho phát
tri n:................................................................................................................................ 100
10
- Danh m c các trư ng h p nghiên c u
1. Trung tâm thông tin m ng, Mông c 42
2. H th ng phát tri n qu c o nh : SIDS 46
3. G và máy tính: D án b n Nangi t i Nepal 47
4. Sáng ki n m ng Thread Hunza t i Pakistan 52
5. Công ngh thông tin truy n thông và án qu c gia c a n cho vi c b o lãnh vi c
làm nông thôn 54
6. Làng e-Choupal, n 56
7. M ng ki n th c cho Phát tri n nông thôn t i Châu Á Thái Bình Dương 57
8. Vi n i h c m qu c gia n 61
9. SchoolNet và Model truy c p C ng ng cho Nam Thái Bình Dương 62
10. i h c o cho khu v c Th nh vư ng chung c a các qu c gia nh (VUSSC) 63
11.M ng People First qu n o Solomon 64
12.Câu chuy n v d án i n tho i Grameen t i Bangladesh 69
13.Salaam Wanita, Malaysia 70
14.Y h c t xa Pakistan 75
15.M ng truy c p y t toàn c u ph c v nghiên c u các sáng ki n 77
16.H th ng qu n lý n i dung không gian a lý Tikiwiki, t i các nư c qu n o Thái
Bình Dương 80
17.H th ng c nh báo s m sóng th n cho ông Nam Á 83
18.Cơ quan thu tr c tuy n c a Mông C 88
Danh m c các h p
H p 1. Các ch tiêu và m c tiêu phát tri n thiên niên k 18
H p 2: Hư ng d n th c hành t t cho vi c s d ng c a công ngh thông tin truy n thông
ph c v phát tri n 101
Danh m c các hình
Hình 1. S ưu tiên t i các qu c gia c a U ban Kinh t và Xã h i châu Á - Thái Bình
Dương 15
11
- Danh m c các b ng
B ng 1. S phân lo i các nư c trong ti n b t ư c các m c tiêu thiên niên k 22
B ng 2: S phân lo i trong s d ng công ngh thông tin truy n thông hi n nay 28
B ng 3: i m m nh và i m y u c a các công ngh thông tin truy n thông khác nhau 29
B ng 4: M t s d ng i n tho i các nư c kém phát tri n trong khu v c châu Á- Thái
Bình Dương 33
B ng 5: S thâm nh p và s d ng Internet trong khu v c Châu Á Thái Bình Dương 36
B ng 6: Cơ h i và l i ích thu ư c t vi c ng d ng công ngh thông tin truy n thông
trong giáo d c 60
12
- Danh m c t vi t t t
ADPC Trung tâm d báo thiên tai Châu Á
AIDS H i ch ng suy gi m mi n d ch m c ph i
APCICT Trung tâm ào t o công ngh thông tin truy n thông châu Á- Thái Bình
Dương vì m c tiêu phát tri n
APDIP Chương trình phát tri n thông tin châu Á- Thái Bình Dương
ASEAN Hi p h i các qu c gia ông Nam Á
AusAID Cơ quan Phát tri n Qu c t c a Úc
AVA H c vi n o APCICT
BpoA Chương trình hành ng Barbados
CENWOR Trung tâm Nghiên c u Ph n , Sri Lanka
CD ĩa compact
COL C ng ng h c t p
DANIDA Cơ quan Phát tri n Qu c t an M ch
DVD u kĩ thu t s
ENRAP M ng ki n th c Phát tri n nông thôn Châu Á / Thái Bình Dương
ESCAP y ban Kinh t và Xã h i Châu Á và Thái Bình Dương
FM T ns i u ch
FOSS Ph n m m mã ngu n m mi n phí
GeoCMS H th ng qu n lí n i dung không gian a lý
GIS H th ng thông tin a lý
HINARI Ti p c n m ng y t toàn c u nghiên c u các sáng ki n
HIV Suy gi m mi n d ch virus c a con ngư i di t
ICT Công ngh thông tin truy n thông
ICTD Công ngh thông tin truy n thông nh m m c tiêu phát tri n
IDRC Trung tâm Nghiên c u Phát tri n Qu c t , Canada
13
- IFAD Qu Phát tri n Nông nghi p qu c t
ISRO T ch c Nghiên c u Vũ tr n
IT Công ngh thông tin
KADO T ch c Phát tri n Khu v c Karakoram
LDC Qu c gia kém phát tri n nh t
MDG M c tiêu phát tri n thiên niên k
MIGIS H th ng thông tin a lý tương tác trên i n tho i di ng c a Trung
Qu c
NFE Giáo d c không chính th c
NGO T ch c phi chính ph
NIOS Vi n i h c m qu c gia n
NREGA o lu t b o m vi c làm nông thôn n , năm 2005
OCHA Văn phòng i u ph i các ho t ng nhân o
OECD T ch c H p tác Kinh t và Phát tri n
Pfnet M ng con ngư i u tiên Qu n o Solomon
PIC Trung tâm Internet công c ng, Mông C
PPP H p tác công tư
SARS H i ch ng hô h p c p tính n ng
SIDS Các qu c gia qu n o nh ang phát tri n
SIDSNet M ng t i các qu c gia qu n o nh ang phát tri n
SME Doanh nghi p v a và nh
SMS D ch v tin nh n ng n
14
- 1. GI I THI U
Khu v c Châu Á Thái Bình Dương là nơi cư trú c a ¼ dân s trên th gi i. So v i ph n
còn l i c a th gi i, khu v c này có tính a d ng l n nh t, v i các n n văn minh c cũng
như tr nh t, và bao g m các qu c gia ông dân nh t trên l c a châu Á cũng như các
qu c gia thưa th t xa xôi vùng h i o c a Thái Bình Dương. Con ngư i s ng ây v i
các lo i ch ng t c và tôn giáo khác nhau, bên c nh s giàu có v n còn t n t i ói nghèo
m t cách áng s . Trong khu v c này cũng t n t i các n n kinh t th gi i phát tri n nhanh
nh t cùng v i các nư c kém phát tri n và các nư c trong quá trình chuy n i.
Do ó, thách th c phát tri n mà khu v c châu Á Thái Bình Dương t ra cho nhà tài tr
trong c ng ng toàn c u, các cơ quan phát tri n và các h c viên là r t l n. Không có m t
s phù h p cho t t c các qu c gia và m t gi i pháp ho t ng thành công m t nư c
nhưng cũng có th th t b i nư c khác trong khu v c.
Vì lý do này có l , nhu c u quan tr ng phân o n các qu c gia trong khu v c trên cơ s
m t s các thông s ph bi n và sau ó tìm cách gi i quy t sáng t o nh ng thách th c c a
phát tri n là c n thi t. M c tiêu 13 và 14 c a M c tiêu Phát tri n Thiên niên k (MDG) là
trách nhi m c a c ng ng toàn c u v i nhi m v c bi t gi i quy t các nhu c u c a các
qu c gia qu n o, qu c gia thu c mi n núi, các qu c gia kín trong l c a và các qu c gia
kém phát tri n nh t. U ban Kinh t và Xã h i c a Liên hi p qu c t i châu Á và Thái Bình
Dương (ESCAP) cũng xác nh m c tiêu cao t i các nư c qu n o ang phát tri n Thái
Bình Dương, các nư c kém phát tri n (LDC), các nư c giáp bi n nư c và các nư c có n n
kinh t trong quá trình chuy n i.
Hình 1. S ưu tiên t i các qu c gia c a U ban Kinh t và Xã h i châu Á - Thái Bình
Dương
15
- M c dù tính a d ng c a mình, các qu c gia v i m c tiêu cao ph i i m t v i v n
thư ng g p. H có di n tích và dân s nh , th trư ng nh , con ngư i, kĩ thu t và tài
nguyên thiên nhiên có gi i h n. Các qu c gia qu c o và các c ng ng mi n núi xa
xôi cũng ph i ti p xúc v i s thay i chính c a môi trư ng như sóng th n và ng t.
V m t chính tr , các qu c gia này ngày càng nh n th c ư c s d b t n thương và s
hãi c a mình - h có th d dàng tr thành th y u và ph thu c vào công ngh , h
th ng, hàng hoá, d ch v và các tài li u c a các qu c gia l n khác ã phát tri n thành
công. ng th i h nh n ra r ng h không kh năng b lo i ra kh i dòng ch y
chính c a s phát tri n th gi i
Do ó t ra nhu c u là tìm cách ti p c n m i và các gi i pháp gi i quy t nhu c u
phát tri n c a các qu c gia có m c tiêu cao. Trong th i i c a xã h i tri th c, ng
d ng công ngh thông tin và truy n thông có th i m i phương pháp ti p c n và tìm
ra nh ng gi i pháp vư t ra ngoài kh năng.
Mô un này xem xét các v n c a s phát tri n qu c gia có m c tiêu cao thông qua
lăng kính c a ng d ng công ngh thông tin truy n thông c bi t là máy tính và lư t
web d a trên công ngh kĩ thu t s .1 Mô un tìm cách thi t l p liên h gi a các ng
d ng c a công ngh thông tin truy n thông và các thành t u c a m c tiêu thiên niên k ,
và tranh lu n cho vi c áp d ng khôn ngoan và có ý nghĩa c a công ngh thông tin
phát tri n các m c tiêu thiên niên k . Nh ng lưu ý lúc b t u là r t quan tr ng, tuy
nhiên, không có cách nào khác là s d ng công ngh thông tin gi i quy t các m c
tiêu thiên niên k và m i nư c ph i xác nh m c tiêu riêng, m c tiêu chung, chi n lư c,
con ư ng th c hi n. Mô un này ch ơn gi n là gi i thi u ngư i c m i liên k t
1
Công ngh cũ hơn như ài phát thanh và truy n hình s ư c th o lu n khi chúng ư c g n k t v i công ngh k thu t s .
16
- gi a các m c tiêu thiên niên k và các chi n lư c công ngh thông tin truy n thông, và
ch ra cách áp d ng các chi n lư c nh m t ư c hi u qu hơn.
Ph n gi i thi u sau ây s cung c p t ng quan v các m c tiêu thiên niên k và và công
ngh thông tin truy n thông. Ti p theo ph n mô t các ng d ng công ngh thông tin
truy n thông trong các lĩnh v c phát tri n khác nhau. Vi c th o lu n s phát tri n các
lĩnh v c là riêng bi t, i u quan tr ng c n lưu ý là các ng d ng trong m t lĩnh v c, ví
d trong giáo d c, s có l i ích xoay quanh các cho các ngành khác. Ph n cu i cùng c a
mô- un giúp hi u rõ nh ng thách th c l n khi th c hi n chương trình và khi th c hi n
d án. Ph n này c bi t quan tr ng i v i nh ng ngư i tham gia vào các nhi m v
t h c h i n d án
Mô- un này cung c p m t b i c nh chung c a các v n ư c th o lu n. Do ó, trong
khi m t s ngư i có th s th y nh ng thông tin m i, nh ng ngư i khác có th th y nó
thô sơ. Ngoài ra nó còn có m c ích sư ph m, m t s d phòng ư c xây d ng trong
mô- un này là m t ph n, và trong lo t các mô un khác. ây là b n ch t c a các trư ng
này ph c t p, cùng m t v n có th ư c khám phá t nh ng quan i m khác nhau,
i u này làm cho các trư ng h p tr lên thách th c và thú v hơn.
17
- 2. CÁC M C TIÊU THIÊN NIÊN K VÀ CÔNG NGH THÔNG TIN
TRUY N THÔNG: B C TRANH TOÀN C NH
Ph n này nh m m c ích:
• ánh giá s ti n b c a khu v c ã t ư c các m c tiêu thiên niên k
• Mô t các tính năng chính c a công ngh thông tin truy n thông, và
• Cung c p t ng quan v cách s d ng chi n lư c công ngh thông tin giúp gi i
quy t các v n c a s phát tri n.
2.1 Gi i thi u tóm t t các m c tiêu thiên niên k :
Vi c thông qua Tuyên b Thiên niên k vào năm 2000 và các m c tiêu thiên niên k c a
t t c các 189 qu c gia thành viên c a i h i ng Liên Hi p Qu c là m t bư c ngo t
c a s h p tác toàn c u. Trong khi t m quan tr ng c a phát tri n con ngư i ã ư c nh c
l i trong nhi u th p k và t i các di n àn khác nhau và h i ngh toàn c u, ây là l n u
tiên mà t t c các bên liên quan - các qu c gia và các chính ph , nhà tài tr và các cơ quan
phát tri n, phi chính ph và các t ch c xã h i dân s - th a nh n r ng tr khi h tn
ư c m t s hi u bi t và cam k t chung, n u không m c tiêu phát tri n công b ng s
không bao gi t ư c.
Ý nghĩa c a các m c tiêu thiên niên k :
Các M c tiêu thiên niên k (H p 1) là nh ng chi n lư c h tr r ng rãi nh t và c th nh t
gi m ói nghèo mà các c ng ng toàn c u có liên quan ang n l c u tranh. i v i
qu c t , h th ng bao g m các nhà tài tr và các cơ quan vi n tr k thu t, các m c tiêu t o
thành m t chương trình ngh s chung h tr cho s phát tri n. i v i các qu c gia, các
m c tiêu thiên niên k có nghĩa là m t cam k t th a thu n qu c t ch ng l i các tiêu chu n
t i thi u c a s phát tri n mà hi u su t c a chúng s ư c ki m tra. N u các m c tiêu ư c
áp ng, hơn m t t ngư i s ng trong nghèo ói s có cu c s ng ý nghĩa hơn v i t do và
nhân ph m t t hơn
M t trong s tám m c tiêu u có ch tiêu c th , t t c u quan tr ng, các nư c s là m t
ph n quan tr ng c a quá trình này nh m t ư c các m c tiêu vào năm 2015.
H p 1. Các ch tiêu và m c tiêu phát tri n thiên niên k
18
- M c tiêu 1: Xóa ói gi m nghèo
Ch tiêu 1: Gi m m t n a t l ngư i dân có thu nh p ít hơn 1 USD m t ngày gi a
năm 1990 và 2015.
Ch tiêu 2: Gi m m t n a t l ngư i dân b ói gi a năm 1990 và 2015
M c tiêu 2: t ph c p giáo d c ti u h c
Ch tiêu 3: m b o r ng, vào năm 2015, tr em kh p m i nơi, trai cũng như gái,
s có th hoàn thành m t khóa h c h t ti u h c
M c tiêu 3: Thúc y bình ng gi i và trao quy n cho ph n
Ch tiêu 4: Lo i b b t bình ng gi i trong giáo d c ti u h c và trung h c vào năm
2005 và trong t t c các c p h c trư c 2015
M c tiêu 4: Gi m t l tr t vong
Ch tiêu 5: Gi m 2/3, t l t vong tr dư i năm tu i gi a năm 1990 và 2015
M c tiêu 5: C i thi n s c kh e bà m
Ch tiêu 6: Gi m ¾ t l t vong bà m gi a năm 1990 và 2015,
M c tiêu 6: Phòng ch ng HIV / AIDS, s t rét và các b nh khác
Ch tiêu 7: Ch n ng s lây lan c a HIV/ AIDS vào năm 2015
Ch tiêu 8: Ch n ng vào năm 2015, và b t u y lùi t l m c b nh s t rét và
các b nh chính
M c tiêu 7: m b o tính b n v ng môi trư ng
Ch tiêu 9: ưa các nguyên t c phát tri n b n v ng vào các chính sách qu c gia và
chương trình làm thay i s m t mát tài nguyên môi trư ng
Ch tiêu 10: Gi m m t n a t l ngư i dân không ư c ti p c n b n v ng ngu n
19
- nư c u ng an toàn vào năm 2015
Ch tiêu 11: n năm 2020, t ư c m t c i ti n áng k trong i s ng c a ít
nh t là 100 tri u cư dân khu chu t
M c tiêu 8: Xây d ng quan h i tác toàn c u vì s phát tri n
Ch tiêu 12: Xây d ng thêm m t quy t c m d a trên d oán, phân bi t ix
trong thương m i và h th ng
Ch tiêu 13: Gi i quy t các nhu c u c bi t c a các nư c kém phát tri n
Ch tiêu 14: Gi i quy t các nhu c u c bi t c a t nư c b óng kín và phát tri n
o nh (thông qua Chương trình hành ng vì s phát tri n b n v ng c a các qu c
gia có o nh và k t qu c a khoá h p c bi t th 22 c a i H i ng)
Ch tiêu 15: Th a thu n toàn di n v i các v n n c a các nư c ang phát tri n
thông qua các qu c gia và các bi n pháp qu c t làm cho v n n b n v ng
trong dài h n
Ch tiêu 16: H p tác v i các nư c ang phát tri n, phát tri n và th c hi n chi n
lư c h p khuôn kh và năng su t làm vi c cho thanh niên
Ch tiêu 17: H p tác v i các công ty dư c ph m, cung c p giá c ph i chăng, thi t
y u i v i thu c các nư c ang phát tri n
Ch tiêu 18: H p tác v i khu v c tư nhân, tuyên truy n v l i ích c a công ngh
m i, c bi t là thông tin và truy n thông
Ngu n: UNDP, Báo cáo phát tri n con ngư i khu v c- Thúc y công ngh thông tin truy n thông cho phát tri n
con ngư i Châu Á: Nh n th c các M c tiêu Phát tri n Thiên niên k (New Delhi: UNDP, Elsevier, 2005),
http://www.apdip.net/elibrary # rhdr.
Ngoài ra m t ph n c a cam k t toàn c u là chi n lư c và k ho ch hành ng òi h i các
chương trình m c toàn c u và c p qu c gia ư c h tr b i các ho t ng c p khu
v c. c p toàn c u h th ng Liên H p Qu c s làm vi c hư ng t i vi c t ư c các
m c tiêu thông qua c t lõi các y u t như theo dõi, phân tích chi n d ch, v n ng, và các
ho t ng ang trong quá trình th c hi n
c p qu c gia, i u quan tr ng là có th cho phép các khung chính sách, quan h i tác,
nghiên c u và ho t ng mà các qu c gia theo u i thông qua i tho i chính sách và quá
trình nh hư ng thi t l p chi n lư c qu c gia d ki n trong các văn b n chi n lư c gi m
nghèo ho c trong nh ng k hoach và chi n lư c qu c gia tương t .
20
nguon tai.lieu . vn