Cơ sở pháp lý cho hoạt động thông tin, thống kê KH&CN

Nghiïn cûu - Trao àöi CÚ SÚ PHAP LY CHO HOAT ÀÖNG THÖNG TIN, THÖNG KÏ KH&CN ThS Nguyïn Tiïn Àûc Cuc Thöng tin KH&CN Quöc gia Giúi thiïu möt cach hï thöng toan bö cac vùn ban quy pham phap luêt liïn quan trûc tiïp àïn hoat àöng thöng tin, thöng kï khoa hoc va cöng nghï àa àûúc ban hanh tû nùm 1972 àïn nay. oat àöng thöng tin KH&CN (va gên àêy ca hoat àöng thöng kï KH&CN) luön àûúc Àang va Nha nûúc quan têm chó àao. Nhiïu vùn ban quy pham phap luêt (QPPL) cu thï hoa chñnh sach phat triïn hoat àöng thöng tin, thöng kï KH&CN, múi nhêt la nhûng vùn ban vï triïn khai vùn kiïn Àai höi Àang lên thû XI, àa àûúc ban hanh. Bai viït nay hï thöng hoa cö àong cac vùn ban chu yïu àï cac tö chûc, can bö thöng tin, thöng kï KH&CN va ban àoc quan têm co thï tiïp cên, nghiïn cûu, vên dung. I. VÙN BAN VÏ THÖNG TIN KH&CN A. Vùn ban trûúc nùm 2000 1. Nghõ quyït 89-CP (ngay 4/5/1972) cua Chñnh phu vï viïc tùng cûúng cöng tac thöng tin KHKT. Nghõ quyït nay àa mú àêu cho sû hònh thanh va phat triïn hï thöng thöng tin KH&CN röng khùp trong ca nûúc. 2. Quyït àõnh 133/QÀ (ngay 2/4/1985) cua Chu nhiïm Uy ban Khoa hoc Nha nûúc (nay la Bö KH&CN) ban hanh kem theo “Quy àõnh thöng nhêt vï tö chûc va hoat àöng thöng tin KHKT”. Trïn cú sú vùn ban nay, hoat àöng cua toan Hï thöng Thöng tin KH&CN Quöc gia àa àûúc tùng cûúng toan diïn vï tö chûc, liïn kït cung nhû vï phat triïn cac san phêm, dõch vu. 3. Chó thõ 95/CT (ngay 04/04/1991) cua Chu tõch Höi àöng Bö trûúng (nay la Thu tûúng Chñnh phu) vï cöng tac thöng tin quan thöng tin trong giai àoan múi phuc vu CNH va HÀH, ào la: quy hoach phat triïn Hï thöng; xêy dûng tiïm lûc: thöng tin, can bö, àêu tû ky thuêt, va nhêt la viïc àam bao kinh phñ. Nhûng vùn ban noi trïn la cú sú phap ly chu yïu àï xêy dûng va phat triïn Hï thöng thöng tin KH&CN ú nûúc ta trong mêy chuc nùm va Hï thöng nay àa àat àûúc nhûng kït qua rêt àang khñch lï. Tuy nhiïn, àï hoat àöng thöng tin KH&CN co thï phuc vu sêu sat va hiïu qua hún nûa trong thúi ky múi - thúi ky CNH va HÀH àêt nûúc - khuön khö phap ly cho hoat àöng nay cên àûúc thay àöi. Ngoai ra, cên àùc biït quan têm nghiïn cûu, quan triït, thûc hiïn Nghõ quyït Trung ûúng 2 Khoa VIII (Nghõ quyït sö 02-NQ/HNTW, ngay 24/12/1996) vï àõnh hûúng “Chiïn lûúc phat triïn KH&CN trong thúi ky CNH, HÀH va nhiïm vu àïn nùm 2000”. Tuy khöng phai la vùn ban QPPL nhûng Nghõ quyït nay la tai liïu chó àao vö cung quan trong cua Àang, nhú ào, hang loat vùn ban QPPL àa àûúc khên trûúng xêy dûng, trûúc hït la Luêt KH&CN (nùm 2000), va sau ào la cac nghõ àõnh, thöng tû hûúng dên nhû Nghõ àõnh 159 vï hoat àöng thöng tin KH&CN (nùm 2004), v.v... Sû ra àúi cua Nghõ quyït nay la möc àùc biït quan trong cua hoat àöng KH&CN noi chung va hoat àöng thöng tin KH&CN noi riïng. Nhûng muc KH&CN. Vùn ban nay nhên manh möt sö tiïu, nöi dung ma Nghõ quyït nay nïu ra nöi dung, nhiïm vu trong têm cho cac cú 18 hiïn vên àang àûúc tiïp tuc thûc hiïn. THÖNG TIN vaâTÛ LIÏU - 1/2012 Nghiïn cûu - Trao àöi B. Vùn ban tû nùm 2000 1. Luêt Khoa hoc va Cöng nghï (ban hanh 22/6/2000, co hiïu lûc tû 01/01/2001). Luêt KH&CN la khuön khö phap ly múi vï chêt cho hoat àöng thöng tin KH&CN. Ngoai nhûng àiïu chung quy àõnh hoat àöng KH&CN noi chung, Luêt co hai àiïu riïng vï thöng tin KH&CN. Ào la Àiïu 25 “Àùng ky, hiïn tùng, lûu giû kït qua nghiïn cûu khoa hoc va phat triïn cöng nghï”. Khoan 1 cua Àiïu nay quy àõnh: “Kït qua nghiïn cûu khoa hoc va phat triïn cöng nghï co sû dung ngên sach nha nûúc phai àûúc àùng ky tai cú quan co thêm quyïn va phai àûúc lûu giû tai cú quan lûu trû nha nûúc”. Va àùc biït, Àiïu 45 “Thöng tin khoa hoc va cöng nghï” khùng àõnh va chó ro: “Chñnh phu àêu tû xêy dûng hï thöng thöng tin khoa hoc va cöng nghï quöc gia hiïn àai, bao àam thöng tin àêy àu va kõp thúi vï cac thanh tûu quan trong trong cac lônh vûc khoa hoc va cöng nghï trong nûúc va trïn thï giúi; ban hanh quy chï quan ly thöng tin khoa hoc va cöng nghï”. Tai Àiïu 49 “Nöi dung quan ly nha nûúc vï khoa hoc va cöng nghï”, trong sö 11 nöi dung/nhiïm vu co nöi dung thû 8 vï “Tö chûc, chó àao cöng tac thöng kï KH&CN”. Cung theo cac àiïu khoan chung cua Luêt, hoat àöng thöng tin KH&CN àûúc hûúng ûu tiïn trong chñnh sach thuï cua Nha nûúc, àêu tû cho thöng tin àûúc coi la àêu tû cho phat triïn va thöng tin KH&CN la möt nöi dung cú ban cua quan ly nha nûúc vï KH&CN. cac Àiïu 25 va Àiïu 45, ngay 31/8/2004, Thu tûúng Chñnh phu àa ky ban hanh Nghõ àõnh sö 159/2004/NÀ-CP cua Chñnh phu vï hoat àöng thöng tin KH&CN (goi tùt la Nghõ àõnh 159). Nghõ àõnh thï hiïn cac quan àiïm chó àao chu yïu sau: - Khùng àõnh vai tro cua Nha nûúc trong viïc xêy dûng va phat triïn hï thöng thöng tin KH&CN quöc gia hiïn àai (bùng chñnh sach va cac biïn phap àam bao: cú chï quan ly, tai chñnh, nhên lûc, nguön tin va cú sú vêt chêt-ky thuêt); - Tùng cûúng quan ly nha nûúc àöi vúi cac nguön tin KH&CN, àùc biït la nguön tin KH&CN trong nûúc, nhêt la thöng tin, tû liïu vï kït qua cac nhiïm vu KH&CN (chûúng trònh, àï tai, àï an, dû an nghiïn cûu khoa hoc va phat triïn cöng nghï) cac nhiïm vu àiïu tra cú ban co sû dung kinh phñ tû ngên sach nha nûúc (cac Àiïu 15, 16,17); - Àöi múi cú chï quan ly nha nûúc àöi vúi hoat àöng thöng tin KH&CN, nêng cao quyïn tû chu, tû chõu trach nhiïm cua cac tö chûc, ca nhên hoat àöng thöng tin KH&CN; - Àêy manh xa höi hoa, tao àiïu kiïn thuên lúi cho moi tö chûc, ca nhên tham gia hoat àöng thöng tin KH&CN, cung cêp dõch vu thöng tin KH&CN; bao àam cho cac tö chûc, ca nhên dï dang tiïp cên thöng tin KH&CN àûúc tao ra bùng ngên sach nha nûúc; - Àa dang hoa nguön vön àêu tû cho phat triïn hoat àöng thöng tin KH&CN, khuyïn khñch phat triïn dõch vu thöng tin KH&CN 2. Nghõ àõnh sö 159/2004/NÀ-CP cua co thu, tao lêp thõ trûúng thöng tin Chñnh phu vï hoat àöng thöng tin KH&CN, àap ûng nhu cêu tin cua cac tö KH&CN Nhùm quan triït va hûúng dên chi tiït viïc thi hanh Luêt KH&CN àöi vúi hoat àöng thöng tin KH&CN, àùc biït la àöi vúi THÖNG TIN vaâTÛ LIÏU - 1/2012 chûc, ca nhên trong xa höi. Nghõ àõnh 159 co nhiïu àiïu, khoan quy àõnh vï viïc Nha nûúc àêu tû xêy dûng cú sú vêt chêt ky thuêt, tao lêp tiïm lûc cho tö 19 Nghiïn cûu - Trao àöi chûc thöng tin KH&CN, mú röng, khuyïn khñch hoat àöng dõch vu,v.v… àùc biït la vï khuyïn khñch dõch vu cua Nghõ àõnh 159 àïu tûúng thñch, hö trú tû tûúng, nöi dung cac muc, àiïu sau àêy: Àiïu 10 “Quyïn cua Nghõ àõnh 115 (nêng cao quyïn tû chu, cua tö chûc dõch vu thöng tin KH&CN”; tû chõu trach nhiïm cua cac tö chûc thöng Àiïu 25 “Xêy dûng cú sú vêt chêt-ky tin KH&CN). Tuy nhiïn, rêt nhiïu nöi dung thuêt”; Muc 1, Chûúng III “Tao lêp va quan ly nguön tin KH&CN” göm cac Àiïu 14, 15, 16, 17 quy àõnh vï viïc tùng cûúng thu thêp, xêy dûng CSDL, quan ly nguön tin KH&CN; Muc 2, Chûúng III “Dõch vu thöng tin KH&CN” göm cac Àiïu 18, 19, 20, 21, 22, 23 quy àõnh vï cú chï va viïc khuyïn khñch hoat àöng dõch vu thöng tin KH&CN; Àiïu 24 “Cú chï tai chñnh”; Àiïu 27 “Chñnh sach thuï, tñn dung, gia cûúc bûu chñnh viïn thöng”. Nghõ àõnh 159 cung la vùn ban àêu tiïn quy àõnh viïc phat triïn san phêm, dõch vu thöng tin KH&CN theo hûúng thõ trûúng. Khoan 3, Àiïu 5 cua Nghõ àõnh nïu ro “Nha nûúc khuyïn khñch cac hoat àöng thöng tin KH&CN, àùc biït la thöng qua húp àöng dõch vu àï phuc vu tû vên, chuyïn giao, àöi múi cöng nghï va cac hoat àöng khac nhùm thuc àêy phat triïn thõ trûúng KH&CN”; Khoan 2, Àiïu 10 cua Nghõ àõnh nïu ro, tö chûc dõch vu thöng tin KH&CN co quyïn “Ky kït húp àöng dõch vu tiïn hanh cac hònh thûc vï khai thac, sû dung thöng tin KH&CN theo quy àõnh cua phap luêt”. Va àùc biït, toan bö Muc 2, Chûúng III “Dõch vu thöng tin KH&CN” göm 6 àiïu (Àiïu 18. 19, 20, 21, 22, 23) quy àõnh cú chï va viïc khuyïn khñch hoat àöng dõch vu thöng tin KH&CN. Hiïn tai, Nghõ àõnh 159 la cú sú phap ly quan trong, toan diïn nhêt vï tö chûc hoat àöng thöng tin KH&CN cho têt ca cac nganh, cêp, àõa phûúng. Co thï noi, nhûng tû tûúng, nöi dung àöi múi, nhêt la vï cú quy àõnh trong Nghõ àõnh 159 àïn nay vên chûa àûúc triïn khai röng rai trong cac cú quan thöng tin KH&CN. 3. Nhûng vùn ban hûúng dên thûc hiïn Nghõ àõnh 159/2004/NÀ-CP Àï triïn khai Nghõ àõnh 159/2004/NÀ-CP, Bö KH&CN àa va àang tiïp tuc chu trò, phöi húp vúi cac Bö, nganh liïn quan xêy dûng nhûng vùn ban hûúng dên cu thï ma trûúc hït phai kï àïn nhû sau: 3.1. Quyït àõnh 03/2007/QÀ-BKHCN vï Quy chï àùng ky, lûu giû va sû dung kït qua thûc hiïn nhiïm vu KH&CN va Thöng tû 04/2011/TT-BKHCN vï viïc sûa àöi, bö sung möt sö àiïu cua Quy chï Àï triïn khai thûc hiïn Àiïu 25 Luêt KH&CN va cac Àiïu 15, 16 cua Nghõ àõnh 159 vï hoat àöng thöng tin KH&CN, ngay 16/3/2007, Bö trûúng Bö KH&CN àa ky Quyït àõnh sö 03/2007/QÀ-BKHCN vï viïc ban hanh “Quy chï àùng ky, lûu giû va sû dung kït qua thûc hiïn nhiïm vu KH&CN”. Quyït àõnh nay thay thï Quyït àõnh sö 271-QÀ-UBKHKTNN ngay 06/6/1980 cua Chu nhiïm Uy ban KHKT Nha nûúc (nay la Bö KH&CN) vï “Quy àõnh vï àùng ky nha nûúc àï tai nghiïn cûu khoa hoc ky thuêt va nöp bao cao kït qua nghiïn cûu”. Àïn 20/4/2011, Quy chï nay àa àûúc bö sung theo hûúng cai cach hanh chñnh bùng viïc ban hanh Thöng tû sö 04/2011/TT-BKHCN cua Bö KH&CN vï viïc sûa àöi, bö sung möt sö àiïu cua Quy chï àûúc ban hanh ngay 16/3/2007 noi trïn. Trong thúi gian túi, Quyït àõnh chï quan ly, vï àêu tû, xêy dûng tiïm lûc, 03/2007/QÀ-BKHCN va Thöng tû 20 THÖNG TIN vaâTÛ LIÏU - 1/2012 Nghiïn cûu - Trao àöi 04/2011/TT-BKHCN se tiïp tuc àûúc tùng cûúng triïn khai ú têt ca cac Bö, nganh, àõa phûúng. Àöng thúi, trong nùm 2011, Cuc Thöng tin KH&CN Quöc gia (NASATI) cung àa hûúng dên cac cú quan thöng tin KH&CN tö chûc lai hai CSDL “KQNC” va “DETAI” theo phên mïm múi va àïn thang 11/2011 Hï thöng thöng tin Nghiïn cûu va Phat triïn Viït Nam àa àûúc hònh thanh. 3.2. Thöng tû liïn tõch hûúng dên Nghõ àõnh 159/2005/NÀ-CP Ngay sau khi Nghõ àõnh 159/2004/NÀ-CP àûúc ban hanh, Bö KH&CN àa cung Bö Nöi vu soan thao “Thöng tû liïn tõch hûúng dên vï nhiïm vu, quyïn han va möi quan hï cua cac tö chûc dõch vu thöng tin KH&CN cöng lêp” nhûng chûa àûúc ban hanh, va thang 11/2011, àûúc àöi tïn thanh “Thöng tû liïn tõch quy àõnh chûc nùng, nhiïm vu, quyïn han, tö chûc va biïn chï cua Trung têm Tin hoc va Thöng tin KH&CN thuöc Sú KH&CN”, se súm àûúc ban hanh. 4. Thöng tû liïn tõch sö 05/2008/TT LT-BKHCN-BNV (ngay 18/06/2008) Hûúng dên chûc nùng, nhiïm vu, quyïn han va cú cêu tö chûc cua cú quan chuyïn mön vï KH&CN thuöc Uy ban nhên dên cêp tónh, cêp huyïn. Thöng tû nay thay cho Thöng tû liïn tõch sö 15/2003/TTLT nùm 2003, quan triït nöi dung cua Nghõ àõnh 28/2008/NÀ-CP, trong ào co mang nhiïm vu thöng tin KH&CN, thöng kï KH&CN,v.v.. Nhûng àiïm múi cua Thöng tû nay la: - Bö sung möt sö chûc nùng, nhiïm vu cua cú quan chuyïn mön vï KH&CN cêp tónh, cêp huyïn àï àap ûng yïu cêu phat triïn KH&CN trong tònh hònh múi ú àõa phûúng, trong ào co hoat àöng thöng tin, thöng kï KH&CN; - Cho phep tö chûc bö may theo hûúng THÖNG TIN vaâTÛ LIÏU - 1/2012 mú. Ngoai cac àún võ cûng (bùt buöc phai co), tuy theo àùc àiïm cua tûng àõa phûúng, co thï thanh lêp cac phong nhû phong Quan ly chuyïn nganh (quan ly vï SHTT, an toan bûc xa va hat nhên, thöng tin va thöng kï KH&CN,...); - Àùc biït chu trong àïn hoat àöng KH&CN tuyïn huyïn (quy àõnh vï mùt tö chûc va àam bao biïn chï cho cac àún võ phu húp àï hoat àöng); Muc II, Phên I “Sú Khoa hoc va Cöng nghï (tónh/TP trûc thuöc Trung ûúng)” quy àõnh Sú co 18 nhiïm vu, va cöng tac thöng tin, thöng kï KH&CN àûúc nïu cu thï tai àiïm e thuöc nhiïm vu 6 “Phat triïn tiïm lûc khoa hoc va cöng nghï” nhû sau: “Tö chûc thûc hiïn cöng tac thöng tin, truyïn thöng, thû viïn, thöng kï khoa hoc va cöng nghï va phat triïn thõ trûúng cöng nghï; hûúng dên hoat àöng cho cac tö chûc dõch vu thöng tin khoa hoc va cöng nghï; xêy dûng cú sú ha têng ky thuêt cho thöng tin va thöng kï khoa hoc va cöng nghï, tö chûc cac chú cöng nghï va thiït bõ, cac trung têm giao dõch cöng nghï, triïn lam khoa hoc va cöng nghï, xêy dûng cú sú dû liïu vï nhên lûc va thanh tûu khoa hoc va cöng nghï, àêu tû phat triïn cac mang thöng tin khoa hoc va cöng nghï tiïn tiïn kït nöi vúi trung ûúng va cac àõa phûúng”. Cú cêu tö chûc va biïn chï cua Sú KH&CN àûúc quy àõnh tai Àiïm 2, Muc III, Phên I, trong ào, nhûng àiïm liïn quan àïn hoat àöng thöng tin KH&CN la: - Viïc quan ly hoat àöng thöng tin KH&CN do phong Quan ly chuyïn nganh (quan ly cac lônh vûc nhû sú hûu trñ tuï, ûng dung bûc xa va àöng võ phong xa, an toan bûc xa va hat nhên, thöng tin va thöng kï khoa hoc va cöng nghï) tiïn hanh. Nïu khöng co phong nay thò chûc nùng quan ly 21 Nghiïn cûu - Trao àöi se do möt àún võ khac kiïm nhiïm; - Trung têm Tin hoc va Thöng tin KH&CN la möt trong ba àún võ sû nghiïp cua Sú KH&CN, vò vêy, se phai chuyïn àöi hoat àöng theo Nghõ àõnh 115/2005/NÀ-CP ngay 5/9/2005 cua Chñnh phu “Quy àõnh vï cú chï tû chu, tû chõu trach nhiïm cua tö chûc KH&CN cöng lêp”. Thöng tû liïn tõch sö 05 nay cung quy àõnh chûc nùng, nhiïm vu, quyïn han, cú cêu va biïn chï cua cú quan chuyïn mön vï KH&CN tai huyïn, quên, thõ xa, thanh phö trûc thuöc tónh. Ào la Phong Kinh tï hoùc Phong Cöng thûúng. 5. Nghõ àõnh 115/2005/NÀ-CP (ngay 05/09/2005) va Nghõ àõnh 96/2010/NÀ-CP (ngay 20/09/2010) bö sung Nghõ àõnh 115 la nhûng vùn ban quan trong àanh dêu giai àoan múi vï chuyïn àöi cú chï hoat àöng àöi vúi cac tö chûc KH&CN cöng lêp, trong ào co cú quan thöng tin KH&CN. Nghõ àõnh 115 co thï coi la khêu “àöt pha” vï cú chï tû chu àöi vúi cac tö chûc KH&CN noi chung va cac tö chûc thöng tin KH&CN noi riïng, tao àiïu kiïn va thuc àêy cac tö chûc nay chuyïn sang hûúng tû chu, tû chõu trach nhiïm, nùng àöng, chêt lûúng, hiïu qua. 6. Nghõ àõnh sö 28/2008/NÀ-CP quy àõnh chûc nùng, nhiïm vu, quyïn han va cú cêu cua Bö KH&CN (ban hanh ngay 14/3/2008) thay thï Nghõ àõnh 54/2003/NÀ-CP ngay 19/5/2003 cua Chñnh phu quy àõnh chûc nùng, nhiïm vu, quyïn han va cú cêu tö chûc cua Bö KH&CN va Nghõ àõnh 28/2004/NÀ-CP ngay 16/01/2004 cua Chñnh phu vï sûa àöi, bö sung möt sö àiïu cua Nghõ àõnh 54/2003/NÀ-CP). Nghõ àõnh 28 quy àõnh thïm möt sö chûc nùng, nhiïm vu cung nhû cú cêu tö chûc múi cua Bö KH&CN nhùm tùng cûúng cöng tac quan ly cua Bö àöi vúi hoat àöng 22 thöng tin KH&CN. Àiïu 2 “Nhiïm vu va quyïn han” àa nïu ro 24 nhiïm vu, quyïn han cua Bö, trong ào nhiïm vu 8, Muc 8 “Vï phat triïn tiïm lûc khoa hoc va cöng nghï”, àiïm d, quy àõnh nhiïm vu quan ly hoat àöng thöng tin, thöng kï KH&CN cua Bö, cu thï la: “Quy àõnh va hûúng dên hoat àöng thöng tin, truyïn thöng, thû viïn, thöng kï khoa hoc va cöng nghï va phat triïn thõ trûúng cöng nghï; chó àao va hûúng dên hoat àöng cua mang lûúi cac tö chûc dõch vu thöng tin khoa hoc va cöng nghï; xêy dûng cú sú ha têng ky thuêt cho thöng tin va thöng kï khoa hoc va cöng nghï, tö chûc cac chú cöng nghï va thiït bõ, cac trung têm giao dõch cöng nghï, triïn lam khoa hoc va cöng nghï, xêy dûng cú sú dû liïu vï nhên lûc va thanh tûu khoa hoc va cöng nghï, àêu tû phat triïn cac mang thöng tin khoa hoc va cöng nghï tiïn tiïn kït nöi vúi khu vûc va quöc tï”. Trong Àiïu 3 “Cú cêu tö chûc cua Bö” co bö sung hai cuc la Cuc Thöng tin Khoa hoc va Cöng nghï Quöc gia va Cuc Nùng lûúng Nguyïn tû. Ngay 17/12/2009, Bö trûúng Bö KH&CN àa ky Quyït àõnh sö 2880/QÀ-BKHCN vï viïc thanh lêp Cuc Thöng tin KH&CN Quöc gia trïn cú sú tö chûc lai Trung têm Thöng tin KH&CN Quöc gia, va ngay 28/01/2010 - Quyït àõnh sö 116/QÀ-BKHCN vï viïc ban hanh “Àiïu lï tö chûc va hoat àöng Cuc Thöng tin KH&CN Quöc gia” vúi 14 nhiïm vu chñnh, trong ào co bön nhiïm vu vï quan ly nha nûúc (cac nhiïm vu 1,2,4, 5) vï thöng tin, thû viïn, thöng kï KH&CN, phat triïn chú cöng nghï va thiït bõ, cac mang thöng tin tiïn tiïn. Ngoai ra, co möt sö nhiïm vu múi kem theo nhû tö chûc va thûc hiïn cöng tac thöng kï KH&CN, vên hanh va phat triïn Mang VinaREN (10,11),v.v… THÖNG TIN vaâTÛ LIÏU - 1/2012 ... - tailieumienphi.vn