Xem mẫu
- phòng - an ninh. Hỗ trợ cho những vùng khó khăn để phát triển kết cấu hạ tầng,
n guồn nhân lực, nâng cao dân trí, đưa các vùng này vượt qua tình trạng kém phát
triển.
g) Mở rộng và nâng cao hiệu quả của kinh tế đối ngoại
Trong n ền kinh tế toàn cầu hoá, mở cửa nền kinh tế là cần thiết với tất cả các nư ớc
công nghiệp hóa, hiện đại hoá không thể th ành công nếu không mở cửa nền kinh tế.
Trong việc mở cửa hội nhập, phải đẩy mạnh xuất khẩu, coi xuất khẩu là hư ớng ưu
tiên và là trọng điểm của kinh tế đối ngoại: Tạo th êm các m ặt h àng xu ất khẩu chủ
lực. Giảm tỉ trọng sản phẩm thô và cơ ch ế tăng tỉ trọng sản phẩm chế biến sâu và
tình trạng hàng xuất khẩu. Nâng cao tỉ trọng phần giá trị gia tăng trong quá trình
h àng nhập khẩu. Giảm dần nhập siêu, có chính sách bảo hộ hợp lý sản xuất trong
nước. Điều chỉnh cơ cấu thị trường để vừa hội nhập khu vực, vừa hội nhập to àn cầu
xử lý đúng đ ắn lợi ích giữa ta với đối tác, tăng dự trữ ngoại tệ…
3 . Mục tiêu của công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở Việt Nam thời kì quá độ
Mục tiêu tổng quát của sự nghiệp công nghiệp hoá của nước ta đ ược Đảng cộng sản
Việt Nam xác định tại Đại hội lần thứ VIII và tiếp tục khẳng định tại đại hội lần thứ
IX là:"Đưa nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển, nâng cao rõ rệt đời sống vật
chất và tinh th ần của nhân dân, tạo nền tảng để đến năm 2020 n ước ta cơ bản trở
thàh một n ước công nghiệp theo hướng hiện đại [Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn
kiện Đại hội đại biểu to àn quốc lần thứ IX. Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2001,
tr. 89].
Nước công nghiệp ở đây cần đ ược hiểu là một nước có nền kinh tế m à trong đó lao
động công nghiệp trở thành phổ biến trong các ngành và các lĩnh vực của nền kinh
13
- tế. Tỉ trọng công nghiệp trong nền kinh tế cả về GDP cả về lực lượng lao động đều
vượt trội so với nông nghiệp.
Ph ấn đấu đến năm 2010, tổng sản phẩm trong nước (GDP) tăng ít nhất gấp đôi so
với năm 2000, chuyển dịch mạnh cơ cấu kinh tế và cơ cấu lao động, giảm tỉ lệ lao
động nông nghiệp xuống còn kho ảng 50%.
Để thực hiện mục tiêu tổng quát trên trong mỗi giai đoạn phát triển của nền kinh tế,
công nghiệp hoá cần phải thực hiện đ ược những mục tiêu cụ thể nhất định. Trong
những năm trư ớc mắt, trong điều kiện về vốn còn hạn hẹp; đời sống nhân dân còn
nhiều khó khăn, tình hình kinh tế - x• hội phát triển, tăng trưởng chưa thật ổn định,
chúng ta cần tập trung, nỗ lực đẩy mạnh công nghiệp hoá nông nghiệp nông thôn, ra
sức phát triển các ngành công nghiệp chế biến nông - lâm - thu ỷ sản.
II. Cơ sở lí luận triết học của đường lối công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở Việt Nam
th ời kì quá độ
1 . Công nghiệp hoá, hiện đại hoá hướng đến sự phát triển của lực lượng sản xuất
Theo quan niệm của các nh à sáng lập chủ nghĩa Mác, lịch sử sản xuất vật chất của
nhân loại đ• hình thành mối quan hệ khách quan, phổ biến. Một mặt, con người phải
quan hệ với giới tự nhiên nh ằm biến đổi giới tự nhiên đó, quan hệ n ày được biểu
h iện ở lực lưỡng, mặt khác, con người phải quan hệ với nhau để tiến hành sản xuất,
m ặt khác, con người phải quan hệ với nhau để tiến hành sản xuất, quan hệ này đư ợc
b iểu hiện ở quan hệ sản xuất. Lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất là hai m ặt đối
lập biện chứng của một thể thống nhất không thể tách rời. Trong m ỗi ph ương th ức
sản xuất th ì lực lượng sản xuất đóng vai trò quyết định. Lực lượng sản xuất chẳng
những là thước đo thực tiễn của con người trong quá trình cải tạo tự nhiên nhằm
14
- đ ảm bảo sự tòn tại và phát triển của x• hội loài người mà còn làm thay đổi quan h ệ
giữa người với người trong sản xuất, thay đổi các quan hệ x• hội.
Các Mác đ• đưa ra kết luận rằng: x• hội loài người phát triển trải qua nhiều giai
đoạn của sự phát triển đó là sự vận động theo hướng tiến lên của các hình thái kinh
tế - x• hội, là sự thay thế h ình thái kinh tế n ày bằng hình thái kinh tế x• hội khác cao
h ơn mà gốc rễ sâu xa của nó là sự phát triển không ngừng của lực lượng sản xuất.
2 . Cơ sở lí luận xác định công nghiệp hoá, hiện đại hoá là nhiệm vụ trung tâm của
th ời kì quá độ ở Việt Nam
a) Công nghiệp hoá là xu hướng mang tính quy luật của các nước đi lên từ nền sản
xuất nhỏ lên một nền sản xuất lớn. Để có một x• hội như ngày nay không phải do tự
nhiên mà có, nó do quá trình tích lu ỹ về lượng ngay từ khi lo ài người xuất hiện thì
sản xu ất thô sơ, đời sống không ổn định, cơ sở vật chất hầu như không có gì, nhưng
trải qua sự nỗ lực của con ngư ời tác động vào giới tự nhiên, cải biến nó thông qua
lao động. Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, giờ đây con ngư ời đ• tạo ra được
những thành công đáng kể. Ngày nay trong công cuộc xây dựng, các nư ớc đ• cố
gắng rất nhiều trong cuộc chạy đua cạnh tranh về nền kinh tế. Thể hiện là các chính
sách, đường lối về phát triển kinh tế ngày một toàn diện hơn, về các mặt quan hệ
sản xuất, lực lưỡng, nền văn hoá con người của x• hội đó, Công nghiệp hoá chính là
con đường và bước đi tất yếu để tạo ra cơ sở vật chất kĩ thuật cho nền sản xuất hiện
đ ại.
Tuy nhiên tu ỳ từng nước khác nhau, do điểm xuất phát tiến lên khác nhau, mục tiêu
phát triển không giống nhau nên cách thức tiến hành xây dựng cơ sở vật chất kỹ
thuật cho nền sản xuất lớn, hiện đại không giống nhau. Đối với những nước có nền
15
- kinh tế kém phát triển như nước ta hiện nay, công nghiệp hoá là quá trình mang tính
quy lu ật, tất yếu để tồn tại và phát triển nh ằm tạo ra cơ sở vật chất - kỹ thuật cho
n ền sản xuất. Có tiến hành công nghiệp hoá chúng ta mới có thể :
- Xây dựng được cơ sở vật chất - kỹ thuật cho chủ nghĩa x• hội ở nước ta.
- Tiến h ành tái sản xuất mở rộng, nâng cao đời sống vật chất và tinh th ần của
nhân dân, tích lu ỹ về lượng nhằm xây dựng thành công n ền sản xuất lớn x• hội chủ
n ghĩa.
- Tăng cường, phát triển lực lượng giai cấp công nhân.
- Củng cố quốc phòng, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn x• hội.
- Góp phần xây dựng và phát triển nền văn hoá dân tộc, xây dựng con người
m ới ở Việt Nam.
Như vậy, công nghiệp hoá là xu hướng mang tính quy luật của các nước đi từ một
n ền sản xuất nhỏ sang nền sản xuất lớn.
b ) Tính tất yếu phải tiến hành đồng thời công nghiệp hoá, hiện đại hoá của nước ta
Sau chiến tranh thế giới thứ hai, các nước tham chiến dù thắng hay bại đều
trở thành những nước kiệt quệ về kinh tế. Đây là một trong những nguyên nhân cho
bước khởi động của cuộc khoa học công nghệ hiện đại. Có thể chia cuộc cách mạng
khoa học kỹ thuật hiện đại thành hai giai đoạn:
- Giai đoạn thứ nhất bắt đầu từ những năm 40 đến những năm 70. Thực chất
đ ây là giai đoạn bắt đầu phát triển của lực lư ợng sản xuất cả về con người và công
cụ sản xuất.
- Giai đoạn thứ hai bắt đầu từ những năm 70 đến nay. Giai đoạn này th ực
h iện cuộc cách mạng với quy mô lớn và toàn diện lực lượng sản xuất trên cơ sở áp
16
- dụng các thành tựu khoa học kỹ thuật. Đây là giai đoạn biến đổi hẳn về chất của lực
lượng sản xuất. ở các n ước tư bản chủ nghĩa th ì đây là thời kỳ mâu thuẫn của lực
lượng sản xuất và quan hệ sản xuất, tạo điều kiện cho sự ra đời của phương thức sản
xuất mới.
Quá trình diễn ra không đồng đều ở các n ước do nhiều nguyên nhân đ• dẫn đến sự
chênh lệch về kinh tế. Trên thế giới hình thành 3 nhóm nước đó là các cường quốc
về kinh tế, các nước phát triển và các nước đang phát triển. Việt Nam là một nước
có nền kinh tế nhỏ, lạc hậu về khoa học kĩ thuật, lực lượng sản xuất còn non nớt
chưa phù h ợp với quan hệ sản xuất của chủ nghĩa x• hội. Để có được cơ sở vật chất,
kĩ thuật của một nền sản xuất lớn, không còn con đương nào khác là công nghiệp
hoá, cơ khí hoá cân đối và hiện đại dựa trên trình độ khoa học kỹ thuật phát triển
cao.
Kết luận
Tóm lại, sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở Việt Nam là một tất yếu lịch sử.
Nó nhằm tới những mục tiêu cụ thể và mang tính cách m ạng. Nó đổi mới h àng lo ạt
vấn đề cả về lí luận và thực tiễn, cả về kinh tế và chính trị - x• hội. Nó bảo vệ và
phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong điều kiện, hoàn cảnh
m ới.
Quá trình thực hiện công nghiệp là nhằm mục tiêu biến đổi nước ta thành nước công
n ghiệp, cơ sở vật chất kĩ thuật hiện đại, cơ cấu kinh tế hợp lí, quan hệ sản xuất tiến
17
- bộ, phù hợp với sự phát triển sản xuất, nguồn lực con người được phát huy, mức
sốn g vật chất, tinh thần được nâng cao, quốc phòng và an ninh vững chắc, dân giàu,
nước mạnh, x• hội công bằng văn minh.
Như vậy công nghiệp hoá - h iện đại hoá là quá trình lâu dài để tạo ra sự chuyển đổi
cơ bản to àn bộ bộ mặt nước ta về chính trị - kinh tế - quốc phòng - an ninh. Việc
Đảng và Nhà nư ớc ta chọn con đường tiến hành công nghiệp hoá, hiện đại hó là h ết
sức đúng đắn. Quá trình này m ới chỉ là bước đầu song nư ớc ta đ• đạt được những
thành tựu rất đáng khích lệ trên con đường tiến lên chủ nghĩa x• hội.
Danh mục tài liệu tham khảo
1 . Giáo trình kinh tế chính trị Mác - Lênin
2 . Giáo trình triết học Mác - Lênin
3 . Tạp chí cộng sản "số ra tháng 1 - 2002"
4 . Tạp chí "triết học số 7 (134), tháng 7 - 2002"
5 . Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX
18
nguon tai.lieu . vn
