Xem mẫu
- Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-
TTCK43
Lêi më ®Çu
1. Lý do chän ®Ò tµi
Trong mét vµi n¨m gÇn ®©y nghiÖp vô t vÊn cæ phÇn ho¸ lµ
mét trong nh÷ng nghiÖp vô mang l¹i doanh thu lín cho c¸c c«ng ty
chøng kho¸n.V× vËy, sù c¹nh tranh gi÷a c¸c c«ng ty chøng kho¸n trong
viÖc t×m kiÕm kh¸ch hµng ngµy cµng quyÕt liÖt. HiÖn nay, kh«ng
chØ nhê c¸c mèi quan hÖ, hay møc phÝ mµ viÖc c¹nh tranh chñ yÕu
dùa trªn c¸c dÞch vô cung cÊp.
Qu¸ tr×nh t vÊn cæ phÇn bao gåm nhiÒu c«ng viÖc ®îc c«ng ty
chøng kho¸n chia thµnh c¸c giai ®o¹n (c¸c kh©u) trong ®ã kh¸ch hµng
cã thÓ lùa chän mua tõng phÇn, hoÆc mua trän gãi. ViÖc x¸c ®Þnh
gi¸ trÞ doanh nghiÖp cã vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi toµn bé tiÕn tr×nh
cæ phÇn ho¸, kh©u nµy thêng chiÕm mét thêi gian lín trong toµn bé
tiÕn tr×nh thùc hiÖn nghiÖp vô t vÊn cæ phÇn ho¸ ®èi víi c«ng ty
chøng kho¸n. §Ó gi¶m bít thêi gian trong viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh
nghiÖp c«ng ty chøng kho¸n cÇn ph¶i lùa chän ®îc ph¬ng ph¸p thÝch
hîp ®èi víi tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®ång thêi víi mçi ph¬ng ph¸p
cÇn ph¶i n¾m ®îc nh÷ng ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu vµ ®iÒu kiÖn ¸p
dông tõng ph¬ng ph¸p, tÝnh kh¶ thi khi ¸p dông ë ViÖt Nam.
NghÞ ®Þnh 187/N§- CP ra ®êi thay thÕ nghÞ ®Þnh 64 ®· t¹o ra
hµnh lang ph¸p lý quan träng cho viÖc s¾p xÕp ®æi míi h×nh thøc së
h÷u cña c¸c doanh nghiÖp.Theo ®ã qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi h×nh thøc
së h÷u, tÝnh ®Õn hÕt th¸ng 12/2004 ®· cã h¬n 2500 doanh nghiÖp ®-
îc chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn. Tuy nhiªn sè lîng ®ã míi chØ
chiÕm kho¶ng 25% sè doanh nghiÖp hiÖn cã ë níc ta.
Trong n¨m 2005 chÝnh phñ vµ bé tµi chÝnh ®· ®Ò ra môc tiªu
ph¶i cæ phÇn ho¸ ®îc 750 doanh nghiÖp. §Ó hoµn thµnh môc tiªu nµy
th× viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp t¹i c¸c c«ng ty chøng kho¸n
- Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-
TTCK43
cÇn ph¶i ®îc rót ng¾n thêi gian nhng chÊt lîng vÉn ®îc n©ng cao tr¸nh
thÊt tho¸t nguån vèn cña nhµ níc, ®ång thêi thu hót ®îc nhiÒu kh¸ch
hµng.
- Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-
TTCK43
2. Ph¹m vi nghiªn cøu
Chuyªn ®Ò thùc tËp chñ yÕu nghiªn cøu vÒ c¸c ph¬ng ph¸p x¸c
®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp, nh÷ng ph¬ng ph¸p ®ang ®îc ¸p dông t¹i
c¸c c«ng ty chøng kho¸n, u nhîc ®iÓm cña tõng ph¬ng ph¸p. TÝnh kh¶
thi khi ¸p dông nh÷ng ph¬ng ph¸p míi.
3. KÕt cÊu chuyªn ®Ò :
Chuyªn ®Ò thùc tËp gåm 3 ch¬ng.
Ch¬ng 1: Nh÷ng lý luËn chung vÒ t vÊn x¸c ®Þnh gi¸ trÞ
doanh nghiÖp t¹i c«ng ty chøng kho¸n.
Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng t vÊn x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp t¹i
c«ng ty chøng kho¸n Mª K«ng.
Ch¬ng 3: Gi¶i ph¸p cÇn thùc hiÖn ®Ó më réng t vÊn x¸c
®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp t¹i c«ng ty chøng kho¸n Mª K«ng.
KÕt luËn .
- Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-
TTCK43
Ch¬ng 1
Lý luËn chung vÒ t vÊn x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp
cña c«ng ty chøng kho¸n
1.1. Tæng quan vÒ c«ng ty chøng kho¸n.
C«ng ty chøng kho¸n lµ mét lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®Æc biÖt.
Ho¹t ®éng cña c«ng ty chøng kho¸n kh¸c h¼n víi c¸c doanh nghiÖp
s¶n xuÊt vµ th¬ng m¹i th«ng thêng. S¶n phÈm cña c«ng ty chøng
kho¸n thêng lµ c¸c dÞch vô tµi chÝnh.
Kh¸i niÖm c«ng ty chøng kho¸n.
Cã rÊt nhiÒu kh¸i niÖm vÒ c«ng ty chøng kho¸n do nhiÒu tæ
chøc ®Æt ra. C¸c kh¸i niÖm ®Òu nªu bËt ®îc vÞ trÝ vai trß cña c«ng
ty chøng kho¸n.
Theo gi¸o tr×nh “ThÞ trêng chøng kho¸n” cña khoa ng©n hµng tµi
chÝnh trêng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n th× : ‘c«ng ty chøng kho¸n lµ
mét ®Þnh chÕ tµi chÝnh trung gian thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô trªn thÞ
trêng chøng kho¸n’. C«ng ty chøng kho¸n chÝnh lµ mét trung gian tµi
chÝnh.
Ph©n lo¹i c«ng ty chøng kho¸n.
Theo m« h×nh tæ chøc ho¹t ®éng th× c«ng ty chøng kho¸n cã
thÓ chia thµnh nhiÒu lo¹i: C«ng ty cæ phÇn, c«ng ty hîp danh, c«ng ty
tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n.
C«ng ty hîp danh: Lµ lo¹i h×nh kinh doanh cã tõ hai chñ së h÷u
trë lªn, thµnh viªn cña c«ng ty chøng kho¸n hîp danh bao gåm: Thµnh
viªn gãp vèn vµ thµnh viªn hîp danh. C¸c thµnh viªn hîp danh ph¶i
chÞu tr¸ch nhiÖm v« h¹n b»ng toµn bé tµi s¶n cña m×nh vÒ nghÜa vô
thanh to¸n cña c«ng ty. C¸c thµnh viªn gãp vèn kh«ng tham gia ®iÒu
hµnh c«ng ty, hä chØ chÞu tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n trong phÇn vèn gãp
cña m×nh ®èi víi nh÷ng kho¶n nî cña c«ng ty.
- Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-
TTCK43
C«ng ty hîp danh kh«ng ®îc phÐp ph¸t hµnh bÊt cø mét lo¹i
chøng kho¸n nµo.
C«ng ty cæ phÇn: C«ng ty cæ phÇn lµ mét ph¸p nh©n ®éc lËp
víi c¸c chñ së h÷u c«ng ty lµ c¸c cæ ®«ng. Cæ ®«ng chØ chÞu tr¸ch
nhiÖm vÒ nî vµ c¸c nghÜa vô tµi s¶n kh¸c cña doanh nghiÖp trong
ph¹m vi sè vèn ®· gãp vµo doanh nghiÖp. C«ng ty cæ phÇn cã quyÒn
ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt
hiÖn hµnh.
C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n: Thµnh viªn cña c«ng ty chÞu tr¸ch
nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî vµ c¸c nghÜa vô tµi s¶n kh¸c cña doanh
nghiÖp trong ph¹m vi sè vèn ®· cam kÕt gãp vµo doanh nghiÖp.
C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n kh«ng ®îc phÐp ph¸t hµnh cæ
phiÕu.
Do c¸c u ®iÓm cña lo¹i h×nh c«ng ty cæ phÇn vµ c«ng ty tr¸ch
nhiÖm h÷u h¹n so víi c«ng ty hîp danh, v× vËy hiÖn nay chñ yÕu c¸c
c«ng ty chøng kho¸n ®îc tæ chøc díi h×nh thøc c«ng ty tr¸ch nhiÖm
h÷u h¹n vµ c«ng ty cæ phÇn.
HiÖn nay ë níc ta theo quyÕt ®Þnh sè 03/1998/Q§-UBCK3 ngµy
13 th¸ng 10 n¨m 1998 cña UBCK, CTCK lµ c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty
tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n thµnh lËp hîp ph¸p t¹i ViÖt Nam, ®îc uû ban
chøng kho¸n nhµ níc cÊp giÊy phÐp thùc hiÖn mét hoÆc mét sè lo¹i
h×nh kinh doanh chøng kho¸n.
Theo c¸ch ph©n lo¹i dùa vµo c¸c nghiÖp vô thùc hiÖn cña c«ng
ty chøng kho¸n th× c«ng ty chøng kho¸n cã thÓ chia thµnh c¸c lo¹i nh
sau:
C«ng ty m«i giíi chøng kho¸n: lµ c«ng ty chØ thùc hiÖn viÖc
trung gian, mua b¸n chøng kho¸n cho kh¸ch hµng ®Ó hëng hoa hång.
- Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-
TTCK43
C«ng ty b¶o l·nh ph¸t hµnh chøng kho¸n: lµ c«ng ty chøng kho¸n
cã lÜnh vùc ho¹t ®éng chñ yÕu lµ thùc hiÖn nghiÖp vô b¶o l·nh ®Ó h-
ëng phÝ hoÆc chªnh lÖch gi¸.s
C«ng ty kinh doanh chøng kho¸n: lµ c«ng ty chøng kho¸n chñ
yÕu thùc hiÖn nghiÖp vô tù doanh, cã nghÜa lµ tù bá vèn vµ tù chÞu
tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ kinh doanh.
C«ng ty tr¸i phiÕu: lµ c«ng ty chøng kho¸n chuyªn mua b¸n c¸c
lo¹i tr¸i phiÕu.
C«ng ty chøng kho¸n phi tËp trung: lµ c¸c c«ng ty chøng kho¸n
ho¹t ®éng chñ yÕu trªn thÞ trêng OTC vµ hä ®ãng vai trß lµ c¸c nhµ
t¹o lËp thÞ trêng b»ng c¸c dÞch vô cung cÊp.
§èi víi c¸c thÞ trêng chøng kho¸n ph¸t triÓn th× vai trß cña c¸c
c«ng ty nµy lµ rÊt lín. Cßn ®èi víi nh÷ng thÞ trêng míi ph¸t triÓn nh níc
ta th× tiÒm n¨ng cña c¸c c«ng ty nµy lµ rÊt lín.
1.2. C¸c nghiÖp vô chÝnh cña c«ng ty chøng kho¸n.
NghiÖp vô m«i giíi: M«i giíi chøng kho¸n lµ ho¹t ®éng trung gian
hoÆc ®¹i diÖn mua, b¸n chøng kho¸n cho kh¸ch hµng ®Ó hëng hoa
hång. C«ng ty chøng kho¸n ®¹i diÖn cho kh¸ch hµng tiÕn hµnh giao
dÞch th«ng qua c¬ chÕ giao dÞch t¹i SGDCK hoÆc thÞ trêng OTC.
V× c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t do chÝnh kh¸ch hµng ®a ra nªn hä sÏ ph¶i
tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶.
HiÖn nay, tÊt c¶ c¸c c«ng ty chøng kho¸n ë níc ta ®Òu ®ang
thùc hiÖn nghiÖp vô nµy. Nh©n viªn phßng m«i giíi cña c¸c c«ng ty
chøng kho¸n sÏ cung cÊp th«ng tin vÒ c¸c c«ng ty niªm yÕt, c¸c th«ng
tin thÞ trêng cho kh¸ch hµng bªn c¹nh ®ã hä sÏ ®¹i diÖn cho kh¸ch
hµng trong viÖc thùc hiÖn c¸c giao dÞch.Tuy nhiªn ®ã míi chØ lµ "m«i
giíi giao dÞch" khi thÞ trêng ph¸t triÓn th× ho¹t ®éng m«i giíi ph¶i ®ãng
vai trß lµ cÇu nèi gi÷a nhµ ®Çu t b¸n chøng kho¸n vµ nhµ ®Çu t mua
chøng kho¸n, th«ng qua ho¹t ®éng m«i giíi nhµ m«i giíi chøng kho¸n sÏ
- Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-
TTCK43
trë thµnh ngêi b¹n, ngêi chia sÎ nh÷ng lo ©u, c¨ng th¼ng vµ ®a ra
nh÷ng lêi ®éng viªn kÞp thêi cho nhµ ®Çu t, gióp nhµ ®Çu t cã nh÷ng
quyÕt ®Þnh tØnh t¸o.
NghiÖp vô tù doanh: Ho¹t ®éng tù doanh cña c«ng ty chøng
kho¸n lµ qu¸ tr×nh tù tiÕn hµnh c¸c giao dÞch mua b¸n chøng kho¸n
cho chÝnh m×nh. §©y ®îc coi lµ mét kho¶n ®Çu t cña c«ng ty bëi v×
ho¹t ®éng nµy ®îc thùc hiÖn nh»m môc ®Ých thu lîi nhuËn cho chÝnh
c«ng ty th«ng qua hµnh vi mua b¸n chøng kho¸n víi kh¸ch hµng.
NghiÖp vô nµy ho¹t ®éng song hµnh víi nghiÖp vô m«i giíi, võa phôc
vô lÖnh giao dÞch cho kh¸ch hµng ®ång thêi còng phôc vô cho chÝnh
c«ng ty.
Ho¹t ®éng tù doanh ®îc thùc hiÖn th«ng qua c¬ chÕ giao dÞch
trªn SGCK hoÆc thÞ trêng OTC. Trªn thÞ trêng OTC ho¹t ®éng tù
doanh cña c«ng ty chøng kho¸n ®îc thùc hiÖn th«ng qua ho¹t ®éng t¹o
lËp thÞ trêng. Lóc nµy, c«ng ty chøng kho¸n ®ãng vai trß lµ nhµ t¹o
lËp thÞ trêng, n¾m gi÷ mét sè lîng chøng kho¸n nhÊt ®Þnh cña mét
sè lo¹i chøng kho¸n vµ thùc hiÖn mua b¸n chøng kho¸n víi kh¸ch hµng
®Ó hëng chªnh lÖch gi¸.
§èi víi c¸c c«ng ty chøng kho¸n ë níc ta hiÖn nay th× chØ cã mét
sè c«ng ty thùc hiÖn ho¹t ®éng nµy bëi v× theo quy ®Þnh cña ph¸p
luËt th× muèn thùc hiÖn nghiÖp vô nµy th× c«ng ty chøng kho¸n cÇn
®¸p øng ®îc mét sè yªu cÇu mµ ®Çu tiªn lµ ph¶i cã vèn ®iÒu lÖ 12 tû.
§©y còng lµ mét ®iÒu bÊt lîi ®èi víi mét sè c«ng ty chøng kho¸n khi
kh«ng cã ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ vèn trong khi ®éi ngò nh©n viªn cã tr×nh
®é chuyªn m«n vµ kh¶ n¨ng ph©n tÝch.
NghiÖp vô b¶o l·nh ph¸t hµnh: NghiÖp vô b¶o l·nh ph¸t hµnh cña
c«ng ty chøng kho¸n lµ viÖc thùc hiÖn c¸c ®ît chµo b¸n vµ ph©n phèi
chøng kho¸n cho c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ ra c«ng chóng vµ
thùc hiÖn b¶o l·nh. Cã thÓ nãi nghiÖp vô b¶o l·nh ph¸t hµnh lµ mét
- Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-
TTCK43
trong nh÷ng nghiÖp vô phæ biÕn ë c¸c c«ng ty chøng kho¸n, nã gióp
cho tæ chøc ph¸t hµnh thùc hiÖn c¸c thñ tôc tríc khi chµo b¸n chøng
kho¸n, tæ chøc viÖc ph©n phèi chøng kho¸n vµ gióp b×nh æn gi¸
chøng kho¸n trong giai ®o¹n ®Çu sau khi ph¸t hµnh.
Tuy nhiªn ë níc ta hiÖn nay th× míi chØ cã mét sè c«ng ty chøng
kho¸n thùc hiÖn nghiÖp vô nµy, ®ã lµ nh÷ng c«ng ty cã ng©n hµng
mÑ hç trî rÊt nhiÒu vÒ n¨ng lùc, vèn, c¸c quan hÖ s½n cã.
NghiÖp vô qu¶n lý danh môc ®Çu t: NghiÖp vô qu¶n lý danh
môc ®Çu t lµ viÖc thùc hiÖn qu¶n lý vèn uû th¸c cña kh¸ch hµng ®Ó
®Çu t vµo chøng kho¸n th«ng qua danh môc ®Çu t nh»m sinh lîi cho
kh¸ch hµng trªn c¬ së t¨ng lîi nhuËn vµ b¶o toµn nguån vèn cho kh¸ch
hµng. ViÖc lËp vµ qu¶n lý danh môc ®Çu t ®ßi hái ph¶i cã ®éi ngò
nh©n viªn cã tr×nh ®é chuyªn m«n cã kinh nghiÖm trong lÜnh vùc
®Çu t tµi chÝnh. ChÝnh v× vËy ®Ó cã thÓ ho¹t ®éng tèt t¹o lßng tin
cho kh¸ch hµng ®ång thêi thu ®îc nguån lîi nhuËn trong t¬ng lai cho
c«ng ty th× cÇn ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña nghiÖp vô
nµy.
NghiÖp vô t vÊn cña c«ng ty chøng kho¸n.
NghiÖp vô t vÊn ®Çu t chøng kho¸n: Dùa trªn ho¹t ®éng ph©n
tÝch ®Ó ®a ra c¸c lêi khuyªn, ph©n tÝch c¸c t×nh huèng vµ cã thÓ
thùc hiÖn mét sè c«ng viÖc dÞch vô kh¸c liªn quan ®Õn ph¸t hµnh,
®Çu t vµ c¬ cÊu tµi chÝnh cho kh¸ch hµng.
Nguyªn t¾c c¬ b¶n cña ho¹t ®éng t vÊn ®Çu t chøng kho¸n.
Ho¹t ®éng t vÊn lµ viÖc ngêi t vÊn sö dông kiÕn thøc, ®ã chÝnh
lµ vèn chÊt x¸m mµ hä ®· bá ra ®Ó kinh doanh nh»m ®em l¹i hiÖu qu¶
cho c¶ c«ng ty chøng kho¸n lÉn kh¸ch hµng. Nhµ t vÊn ®ßi hái ph¶i
hÕt søc thËn träng trong viÖc ®a ra c¸c lêi khuyªn ®èi víi kh¸ch hµng,
v× víi lêi khuyªn ®ã kh¸ch hµng cã thÓ thu vÒ lîi nhuËn lín hoÆc thua
- Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-
TTCK43
lç, thËm chÝ ph¸ s¶n, cßn ngêi t vÊn thu vÒ cho m×nh kho¶n thu vÒ
dÞch vô t vÊn bÊt kÓ ho¹t ®éng ®ã thµnh c«ng hay kh«ng.
Bªn c¹nh c¸c ho¹t ®éng t vÊn vÒ ®Çu t chøng kho¸n c¸c c«ng ty
chøng kho¸n cßn thùc hiÖn mét m¶ng t vÊn rÊt lín ®ã lµ m¶ng t vÊn
tµi chÝnh doanh nghiÖp.
Trong m¶ng t vÊn vÒ tµi chÝnh doanh nghiÖp c¸c c«ng ty chøng
kho¸n thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng: T vÊn cæ phÇn ho¸, t vÊn niªm yÕt, t
vÊn t¸i cÊu tróc doanh nghiÖp, chuyÓn ®æi h×nh thøc së h÷u, t vÊn
x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp, chia t¸ch, s¸t nhËp…Nh÷ng m¶ng ho¹t
®éng nµy ®ßi hái ®éi ngò nh©n viªn t vÊn cña c«ng ty chøng kho¸n
cÇn ph¶i nghiªn cøu t×m hiÓu c¸c vÊn ®Ò tµi chÝnh doanh nghiÖp
mét c¸ch chuyªn s©u.
Nh÷ng n¨m gÇn ®©y thùc hiÖn chñ tr¬ng cña §¶ng vµ nhµ níc ta
trong viÖc s¾p xÕp ®æi míi h×nh thøc së h÷u cña c¸c doanh nghiÖp,
tÊt c¶ 13 c«ng ty chøng kho¸n ®Òu ®· thùc hiÖn rÊt tèt m¶ng ho¹t
®éng nµy.
C«ng ty chøng kho¸n Mª K«ng tuy ra ®êi muén h¬n so víi c¸c
c«ng ty kh¸c nhng ho¹t ®éng t vÊn doanh nghiÖp lµ mét trong nh÷ng
ho¹t ®éng m¹nh cña c«ng ty kh«ng thua kÐm g× so víi nh÷ng c«ng ty
chøng kho¸n kh¸c.
Trong n¨m 2003 vµ n¨m 2004 sè lîng hîp ®ång t vÊn cæ phÇn
ho¸ vµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp lµ 40. §©y cã thÓ coi lµ mét
thµnh tÝch ®¸ng khen ®èi víi mét c«ng ty chøng kho¸n víi sè vèn chØ
cã 6 tû ®ång vµ cßn non trÎ trªn thÞ trêng.
1.3. Lý luËn chung vÒ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp.
Gi¸ trÞ doanh nghiÖp.
Theo luËt doanh nghiÖp n¨m 1999 ®îc söa ®æi vµ bæ sung n¨m
2004 cña níc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam th× doanh nghiÖp
®îc ®Þnh nghÜa nh sau: “Doanh nghiÖp lµ tæ chøc kinh tÕ cã tªn
- Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-
TTCK43
riªng, cã tµi s¶n, cã trô së giao dÞch æn ®Þnh, ®îc ®¨ng ký kinh
doanh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt nh»m môc ®Ých thùc hiÖn c¸c
ho¹t ®éng kinh doanh”.
Ban ®Çu khi míi h×nh thµnh thÞ trêng doanh nghiÖp chØ ®îc coi
lµ mét tæ chøc kinh tÕ th«ng thêng chø cha ®îc coi lµ mét hµng ho¸
cña nÒn kinh tÕ bëi nã cha thùc sù ®îc ®em ra trao ®æi mua b¸n trªn
thÞ trêng. ChØ ®Õn khi thÞ trêng ph¸t triÓn ®Õn mét møc ®é nhÊt
®Þnh, lóc nµy doanh nghiÖp míi thùc sù lµ mét hµng ho¸. Khi ®· trë
thµnh hµng ho¸ th× ngêi ta b¾t ®Çu quan t©m tíi gi¸ trÞ cña doanh
nghiÖp. C©u hái ®îc ®Æt ra lµ lµm thÕ nµo ®Ó x¸c ®Þnh ®îc gi¸ trÞ
doanh nghiÖp? Vµ liÖu gi¸ trÞ cña doanh nghiÖp cã ®ång nghÜa víi
gi¸ c¶ cña nã kh«ng?
Theo C.M¸c th× gi¸ trÞ lµ sù kÕt tinh cña lao ®éng x· héi cÇn
thiÕt trong hµng ho¸, cßn gi¸ c¶ lµ sù biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ
trªn thÞ trêng nhng phô thuéc vµo quy luËt cung cÇu. Gi¸ c¶ cã thÓ
cao h¬n hoÆc thÊp h¬n gi¸ trÞ. §èi víi mét doanh nghiÖp còng vËy,
gi¸ trÞ cña doanh nghiÖp chÝnh lµ sù kÕt tinh cña lao ®éng x· héi cÇn
thiÕt trong b¶n th©n doanh nghiÖp ®ã. Tuy nhiªn, kh«ng ph¶i nh c¸c
hµng ho¸ th«ng thêng mµ doanh nghiÖp lµ mét lo¹i hµng ho¸ ®Æc
biÖt, mét c¬ cÊu phøc t¹p cña nhiÒu yÕu tè vµ c¸c mèi liªn hÖ gi÷a
chóng. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng doanh nghiÖp cã c¸c mèi quan hÖ
víi c¸c chñ thÓ trªn thÞ trêng. ChÝnh c¸c yÕu tè bªn trong, bªn ngoµi
doanh nghiÖp gãp phÇn t¹o nªn gi¸ trÞ doanh nghiÖp.
Qua viÖc ph©n tÝch vµ nhËn ®Þnh trªn ta cã thÓ rót ra mét sè
kÕt luËn riªng vÒ gi¸ trÞ doanh nghiÖp nh sau:
Mét lµ: gi¸ trÞ doanh nghiÖp lµ gi¸ trÞ c¸ biÖt, ®îc x©y dùng trªn
c¬ së møc hao phÝ lao ®éng c¸ biÖt cña doanh nghiÖp t¹o nªn, mçi
mét doanh nghiÖp cã mét ®Æc thï, mét gi¸ trÞ riªng vµ kh«ng mét
doanh nghiÖp nµo gièng doanh nghiÖp nµo.
- Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-
TTCK43
Hai lµ: gi¸ trÞ doanh nghiÖp kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ gi¸ trÞ ghi
trªn sæ s¸ch mµ lµ gi¸ trÞ ®îc mäi ngêi quan t©m ®ã chÝnh lµ gi¸ trÞ
kinh tÕ. Nhµ ®Çu t khi tiÕn hµnh xem xÐt gi¸ trÞ doanh nghiÖp chñ
yÕu quan t©m tíi kh¶ n¨ng thu ®îc lîi nhuËn trong t¬ng lai.
Ba lµ: gi¸ trÞ doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®îc t¹i thêi ®iÓm ®Þnh gi¸
kh«ng ph¶i lµ gi¸ trÞ cuèi cïng vµ duy nhÊt, nã cã thÓ thay ®æi theo
thêi gian, theo cung cÇu vµ theo c¸c biÕn ®éng trªn thÞ trêng.
1.3.1. §Þnh gi¸ doanh nghiÖp.
HiÖn nay cã nhiÒu quan niÖm vÒ gi¸ trÞ. Mçi quan niÖm ®îc
tiÕp cËn ë nh÷ng gãc ®é kh¸c nhau. Tuy nhiªn tùu chung l¹i th× cã hai
kh¸i niÖm ®îc phæ biÕn hiÖn nay ®ã lµ:
Theo gi¸o s W. SEABROKE Vµ N.WALKER, viÖn ®¹i häc
PORTSMOUTH, v¬ng quèc Anh:
“§Þnh gi¸ ®îc hiÓu lµ sù íc tÝnh vÒ gi¸ trÞ cña c¸c quyÒn së h÷u
tµi s¶n cô thÓ b»ng h×nh th¸i tiÒn tÖ cho mét môc ®Ých ®· ®îc x¸c
®Þnh râ”.
Cßn theo gi¸o s Lim Lan Yuan, trêng x©y dùng vµ bÊt ®éng s¶n,
®¹i häc quèc gia Singapore th×:
“§Þnh gi¸ ®îc quan niÖm lµ mét nghÖ thuËt hay khoa häc vÒ íc
tÝnh gi¸ trÞ cho mét môc ®Ých cô thÓ cña mét tµi s¶n t¹i mét thêi
®iÓm, cã c©n nh¾c ®Õn tÊt c¶ c¸c ®Æc ®iÓm cña tµi s¶n vµ còng
nh xem xÐt ®Õn tÊt c¶ c¸c yÕu tè kinh tÕ c¨n b¶n cña thÞ trêng bao
gåm c¸c lo¹i ®Çu t lùa chän”.
VËy víi hai kh¸i niÖm trªn ta cã thÓ hiÓu ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp
theo hai c¸ch nh sau: Thø nhÊt, ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp lµ sù íc tÝnh
vÒ gi¸ trÞ cña c¸c quyÒn së h÷u tµi s¶n cô thÓ b»ng h×nh th¸i tiÒn tÖ
cho mét môc ®Ých ®· ®îc x¸c ®Þnh râ, ®ã lµ ®Ó ®a doanh nghiÖp ra
mua b¸n, hoÆc ®Ó ®Çu t vµo doanh nghiÖp…Thø hai, ®Þnh gi¸
doanh nghiÖp lµ mét nghÖ thuËt hay khoa häc vÒ íc tÝnh gi¸ trÞ cho
- Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-
TTCK43
mét môc ®Ých cô thÓ cña mét doanh nghiÖp t¹i mét thêi ®iÓm ®ã lµ
thêi ®iÓm ®Þnh gi¸, mµ cã c©n nh¾c ®Õn tÊt c¶ c¸c ®Æc ®iÓm cña
doanh nghiÖp vµ còng nh xem xÐt ®Õn tÊt c¶ c¸c yÕu tè kinh tÕ c¨n
b¶n cña thÞ trêng.
1.3.2. Vai trß cña viÖc ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp
§èi víi mçi chñ thÓ kh¸c nhau trªn thÞ trêng th× viÖc tiÕp cËn gi¸
trÞ doanh nghiÖp còng víi nh÷ng môc ®Ých kh¸c nhau.
§èi víi chñ së h÷u: ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp sÏ gióp
chñ së h÷u biÕt râ ®îc gi¸ trÞ thùc tÕ cña doanh nghiÖp, tõ ®ã hä cã
thÓ lËp c¸c kÕ ho¹ch, chiÕn lîc ph¸t triÓn trong t¬ng lai cho doanh
nghiÖp
VÊn ®Ò chia t¸ch s¸t nhËp cæ phÇn ho¸ hoÆc huy ®éng vèn
còng trë lªn thuËn lîi h¬n rÊt nhiÒu.
§èi víi nhµ ®Çu t: Víi bÊt kú mét nhµ ®Çu t nµo trªn thÞ trêng hä
lu«n mong muèn ®ång vèn ®Çu t cña m×nh kh«ng nh÷ng ®îc b¶o
toµn mµ cßn ph¶i cã l·i víi tõng møc ®é chÊp nhËn rñi ro kh¸c nhau.
T¹i cïng mét møc rñi ro hä lu«n muèn nhËn ®îc møc lîi nhuËn cao
nhÊt. Do ®ã, viÖc ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp lµ mét c¬ së quan träng
cho nhµ ®Çu t ra c¸c quyÕt ®Þnh cña m×nh. Nhµ ®Çu t sÏ tr¶ lêi ®îc
c¸c c©u hái : Cã nªn ®Çu t vµo doanh nghiÖp nµy hay kh«ng? Møc gi¸
lµ bao nhiªu th× phï hîp? Bªn c¹nh ®ã nh÷ng th«ng tin nhËn ®îc trong
qu¸ tr×nh ®Þnh gi¸ sÏ gióp nhµ ®Çu t dù ®o¸n ®îc mét phÇn tiÒm n¨ng
ph¸t triÓn cña c«ng ty trong t¬ng lai.
§èi víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian trªn thÞ trêng: Mét trong
nh÷ng c¬ së quan träng ®Ó c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian trªn thÞ
trêng hay c¸c chñ nî, b¹n hµng cña doanh nghiÖp cho doanh nghiÖp
vay vèn hoÆc hîp t¸c lµm ¨n, ®Çu t vµo doanh nghiÖp lµ: xem xÐt kh¶
n¨ng sinh lêi cña doanh nghiÖp trong tu¬ng lai còng nh kh¶ n¨ng ph¸t
- Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-
TTCK43
triÓn bÒn v÷ng cña doanh nghiÖp. Qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh
nghiÖp sÏ cung cÊp rÊt nhiÒu th«ng tin vÒ doanh nghiÖp. Qua ®ã hä
cã thÓ dÔ dµng ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh trong mèi quan hÖ víi doanh
nghiÖp.
§èi víi nhµ níc:
Qu¸ tr×nh ph©n tÝch trªn cho ta thÊy vai trß næi bËt cña viÖc
®Þnh gi¸ doanh nghiÖp lµ :
Mét lµ: ®èi víi viÖc chuyÓn nhîng mua b¸n, s¸t nhËp th«n tÝnh
doanh nghiÖp th× ho¹t ®éng ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp sÏ gióp cho ngêi
mua vµ ngêi b¸n ®a ra møc gi¸ hîp lý, t¹o c¬ së cho viÖc mua b¸n mét
c¸ch c«ng b»ng chÝnh x¸c vµ nhanh gän gi¶m chi phÝ giao dÞch. Qu¸
tr×nh mua b¸n thêng bÞ kÐo dµi do møc gi¸ mµ hai bªn ®a ra thêng
chªnh lÖch nhau qu¸ lín. ViÖc ®Þnh gi¸ lµ c¬ së v÷ng ch¾c thu hÑp
kho¶ng c¸ch møc gi¸ gi÷a bªn mua vµ bªn b¸n. Do ®ã kho¶ng thêi gian
®µm ph¸n ®îc rót ng¾n, chi phÝ nhê ®ã còng ®îc rót ng¾n.
Hai lµ: víi môc ®Ých cæ phÇn ho¸, t nh©n ho¸ doanh nghiÖp nhµ
níc. §Þnh gi¸ doanh nghiÖp sÏ gióp cho viÖc x¸c ®Þnh ®îc phÇn vèn
cña nhµ níc trong doanh nghiÖp vµ gi¸ c¶ hîp lý cña cæ phiÕu b¸n ra,
®ång thêi ®Ó x¸c ®Þnh xem liÖu nhµ níc cã nªn n¾m gi÷ cæ phÇn
cña doanh nghiÖp n÷a hay kh«ng vµ tû lÖ n¾m gi÷ lµ bao nhiªu cho
phï hîp.
1.3.3. Nguyªn t¾c vµ yªu cÇu cña ho¹t ®éng ®Þnh gi¸.
§Þnh gi¸ doanh nghiÖp còng cã nh÷ng yªu cÇu vµ nguyªn t¾c
riªng. ViÖc thùc hiÖn tèt c¸c nguyªn t¾c vµ ®¶m b¶o ®îc c¸c yªu cÇu
®ã sÏ gióp cho ho¹t ®éng ®Þnh gi¸ cã hiÖu qu¶ h¬n.
Nguyªn t¾c: §Þnh gi¸ doanh nghiÖp ph¶i dùa trªn gi¸ trÞ hiÖn
hµnh cña thÞ trêng, phï hîp víi c¬ chÕ thÞ trêng vµ quy luËt thÞ trêng.
§Þnh gi¸ doanh nghiÖp chÝnh lµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ íc tÝnh cña doanh
- Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-
TTCK43
nghiÖp theo gi¸ c¶ thÞ trêng. V× vËy, cÇn ph¶i ph¶n ¸nh ®óng thùc tÕ
kh¸ch quan doanh nghiÖp theo sù chÊp nhËn cña thÞ trêng. NÕu
kh«ng, doanh nghiÖp sÏ bÞ ®Þnh gi¸ cao hoÆc thÊp h¬n gi¸ trÞ thùc
cña nã.
§Þnh gi¸ cho tõng doanh nghiÖp theo tõng ph¬ng ph¸p cô thÓ
cho c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c nhãm nghµnh kh¸c nhau, c¸c doanh
nghiÖp ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau theo ®óng gi¸ hiÖn
hµnh. Kh«ng ¸p dông dËp khu«n mét m« h×nh, mét kiÓu ®Þnh gi¸ cho
mäi doanh nghiÖp. Bëi v×, mçi mét doanh nghiÖp lµ mét hµng ho¸
®Æc biÖt cña thÞ trêng, nã cã sù kh¸c biÖt vÒ nguån lùc, vÒ ®iÒu
kiÖn c¹nh tranh. C¸c doanh nghiÖp xÐt díi c¸c gãc ®é kh¸c nhau,
chóng cã nh÷ng yÕu tè ®Æc trng riªng biÖt. Khi x¸c ®Þnh gi¸ trÞ
doanh nghiÖp cÇn ph¶i dùa trªn nh÷ng hiÓu biÕt s©u s¾c vÒ tõng
doanh nghiÖp tõ ®ã cã thÓ ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh lùa chän ph¬ng
ph¸p vµ c¸ch lµm cho phï hîp.
§Þnh gi¸ doanh nghiÖp ph¶i tu©n theo c¸c quy luËt kinh tÕ nh
quy luËt cung cÇu, quy luËt gi¸ trÞ. Ngoµi ra ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp
cÇn ph¶i linh ho¹t trong qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh, ph¶i ®Æt doanh nghiÖp
trong tæng thÓ ph¸t triÓn chung cña toµn thÞ trêng, cña nghµnh nghÒ
mµ doanh nghiÖp tiÕn hµnh kinh doanh. Khi ®ã ®Þnh gi¸ doanh
nghiÖp sÏ ph¶n ¸nh chÝnh x¸c h¬n triÓn väng ph¸t triÓn cña doanh
nghiÖp trong t¬ng lai.
Yªu cÇu: §Þnh gi¸ doanh nghiÖp còng ph¶i tu©n theo c¸c yªu
cÇu sau:
TÝnh chuÈn x¸c: ChuÈn x¸c võa lµ yªu cÇu, võa lµ môc ®Ých
cña ho¹t ®éng ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp. Bëi vËy, tuú thuéc vµo tõng
doanh nghiÖp mµ ph¶i lùa chän tõng ph¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ cho phï
hîp. Trong toµn bé qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c kh©u cña ho¹t ®éng ®Þnh
- Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-
TTCK43
gi¸ c¸c vÊn ®Ò vÒ kiÓm kª tµi s¶n, xö lý tµi chÝnh ph¶i thËt chuÈn x¸c
vµ cÈn träng.
DÔ dµng trong viÖc tÝnh to¸n: §Þnh gi¸ doanh nghiÖp cã thÓ
dùa vµo rÊt nhiÒu ph¬ng ph¸p kh¸c nhau, song ®èi víi doanh nghiÖp
lµ ph¶i chän ®îc ph¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ sao cho phï hîp víi doanh
nghiÖp võa ®¬n gi¶n võa dÔ thùc hiÖn, phï hîp víi n¨ng lùc cña ngêi
®Þnh gi¸. Bëi xÐt cho cïng nÕu c¸c c«ng thøc sö dông trong qu¸ tr×nh
®Þnh gi¸ qu¸ phøc t¹p sÏ dÉn ®Õn sai lÇm vµ mÊt ®i tÝnh chuÈn x¸c.
Tuy nhiªn còng kh«ng nªn v× ®iÒu nµy mµ lµm Èu. ViÖc ®Þnh gi¸ cÇn
ph¶i do nh÷ng ngêi cã kinh nghiÖm ho¹t ®éng trong lÜnh vùc tµi
chÝnh ®¶m nhiÖm.
Nguyªn t¾c lùa chän tæ chøc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp ë
níc ta thùc hiÖn theo quy ®Þnh t¹i ®iÒu 23 nghÞ ®Þnh 187/2004/N§-
CP.
Doanh nghiÖp cã gi¸ trÞ tµi s¶n theo sæ kÕ to¸n díi 30 tû ®ång
doanh nghiÖp tù tæ chøc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp hoÆc thuª
tæ chøc t vÊn ®Þnh gi¸ ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp.
§èi víi doanh nghiÖp cã gi¸ trÞ tµi s¶n theo sæ kÕ to¸n tõ 30 tû
®ång trë lªn, v¨n phßng tæng c«ng ty (nÕu cæ phÇn ho¸ toµn bé c«ng
ty) ph¶i thuª tæ chøc ®Þnh gi¸ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp.
Thuª tæ chøc ®Þnh gi¸.
Tæ chøc ®Þnh gi¸ gåm c¸c c«ng ty kiÓm to¸n, c«ng ty chøng
kho¸n, tæ chøc thÈm ®Þnh gi¸, ng©n hµng ®Çu t cã chøc n¨ng vµ
n¨ng lùc ®Þnh gi¸…
Tæ chøc ®Þnh gi¸ ph¶i ®¶m b¶o c¸c tiªu chuÈn vµ ®iÒu kiÖn
sau:
Cã chøc n¨ng ®Þnh gi¸ trong giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh
doanh hoÆc giÊy phÐp ®Çu t.
- Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-
TTCK43
Tuú theo ngµnh nghÒ kinh doanh, ph¶i ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn,
tiªu chuÈn cña ph¸p luËt hiÖn hµnh.
Kh«ng cïng chñ së h÷u, kh«ng cã mèi quan hÖ kinh tÕ víi doanh
nghiÖp ®îc ®Þnh gi¸ nh hïn vèn, gãp vèn liªn doanh, gãp vèn cæ
phÇn.
Kh«ng trùc tiÕp thùc hiÖn kiÓm to¸n cho c¸c doanh nghiÖp ®îc
®Þnh gi¸.
Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kh«ng cã vi ph¹m ph¸p luËt vÒ nghÒ
nghiÖp.
HiÖn nay ë níc ta cã 28 tæ chøc ®îc thùc hiÖn ®Þnh gi¸ doanh
nghiÖp bao gåm 13 c«ng ty chøng kho¸n, mét c«ng ty liªn doanh qu¶n
lý quü ®Çu t chøng kho¸n ViÖt Nam, 14 c«ng ty kiÓm to¸n.
Hµng n¨m, tríc ngµy 31 th¸ng 12, Bé tµi chÝnh c«ng bè c«ng khai
danh s¸ch c¸c tæ chøc ®Þnh gi¸ ®ñ ®iÒu kiÖn, tiªu chuÈn ®Þnh gi¸
doanh nghiÖp cña n¨m sau.
Chi phÝ ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp thÊp: Chi phÝ ®Þnh gi¸ doanh
nghiÖp lµ mét kho¶n chi cña doanh nghiÖp thuª tæ chøc ®Þnh gi¸.
HiÖn nay ë níc ta nhµ níc ®· quy ®Þnh trong nghÞ ®Þnh 187 rÊt râ
nh sau:
Kh«ng qu¸ 200 triÖu ®ång víi doanh nghiÖp cã gi¸ trÞ díi 30 tû
®ång.
Kh«ng qu¸ 300 triÖu ®ång ®èi víi doanh nghiÖp cã gi¸ trÞ tõ 30
tû ®Õn 50 tû ®ång.
Kh«ng qu¸ 400 triÖu ®ång víi doanh nghiÖp cã gi¸ trÞ trªn 50 tû
®ång.
Cho nªn viÖc ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp ph¶i cã chi phÝ sao cho
võa víi c¸c kho¶n chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®îc phÐp bá ra theo quy
®Þnh cña nhµ níc.
- Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-
TTCK43
Qu¸ tr×nh ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp kh«ng ph¶i lµ mét c«ng viÖc
®¬n gi¶n vµ dÔ lµm, v× vËy ®Ó ®¶m b¶o ®îc vµi trß còng nh ý nghÜa
cña ho¹t ®éng ®Þnh gi¸ th× khi tiÕn hµnh ®Þnh gi¸ cÇn ph¶i kÕt hîp
c¶ ba yªu cÇu vµ nguyªn t¾c trªn mét c¸ch tèt nhÊt. ChØ cã nh vËy gi¸
trÞ doanh nghiÖp ®îc x¸c ®Þnh míi lµ gi¸ trÞ thùc cña nã.
1.4. C¸c ph¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp
Mçi mét doanh nghiÖp lµ mét chñ thÓ riªng biÖt, cã mét ®Æc
®iÓm vµ cÊu tróc kh¸c nhau, h¬n n÷a tuú thuéc vµo tr×nh ®é ph¸t
triÓn cña mçi quèc gia, mçi khu vùc, còng nh tuú thuéc vµo ngµnh
nghÒ kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ tr×nh ®é cña ®éi ngò chuyªn
viªn ®Þnh gi¸ mµ ngêi ta cã thÓ chän vµ sö dông c¸c ph¬ng ph¸p
®Þnh gi¸ kh¸c nhau sao cho phï hîp. Mçi ph¬ng ph¸p ®îc x©y dùng
dùa trªn c¸c c¬ së, c¨c cø vµ phôc vô cho c¸c ®èi tîng víi c¸c môc ®Ých
kh¸c nhau. Cã hai ph¬ng ph¸p hay ®îc sö dông ®ã lµ ph¬ng ph¸p tµi
s¶n vµ ph¬ng ph¸p chiÕt khÊu dßng tiÒn.
1.4.1. Ph¬ng ph¸p tµi s¶n.
C¬ së ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp theo ph¬ng ph¸p tµi
s¶n: Ph¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp theo gi¸ trÞ tµi s¶n cho r»ng
gi¸ trÞ cña mét doanh nghiÖp b»ng tæng gi¸ trÞ cña tõng lo¹i tµi s¶n
riªng trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n trõ ®i c¸c kho¶n nî cña doanh nghiÖp.
Gi¸ trÞ cña tµi s¶n ®îc ®o b»ng hiÖu qu¶ sö dông vµ khai th¸c chóng
nh»m t¹o ra nh÷ng lîi Ých kinh tÕ trong t¬ng lai.
Gi¸ trÞ thùc tÕ cña tµi s¶n mµ doanh nghiÖp qu¶n lý.
Kh¶ n¨ng mang l¹i thu nhËp tõ c¸c tµi s¶n ®ã.
XÐt cho cïng ph¬ng ph¸p tµi s¶n còng dùa trªn gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña
c¸c luång thu nhËp trong t¬ng lai song qu·ng thêi gian thu håi tiÒn ë
ph¬ng ph¸p nµy thêng rÊt ng¾n. C¶ hai néi dung trªn cña ph¬ng ph¸p
tµi s¶n ®Òu ph¶i ®îc tÝnh ®Õn cïng mét lóc chóng kh«ng t¸ch rêi
nhau mµ ngîc l¹i, chóng lu«n phô thuéc vµo nhau, t¬ng t¸c lÉn nhau.
- Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-
TTCK43
Kh¶ n¨ng mang l¹i thu nhËp trong t¬ng lai phô thuéc hoµn toµn vµo gi¸
trÞ hiÖn t¹i cña doanh nghiÖp, trong khi ®ã gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña doanh
nghiÖp còng cã thÓ ®îc ®Þnh gi¸ cao khi kh¶ n¨ng mang l¹i thu nhËp
trong t¬ng lai cña doanh nghiÖp lµ râ rµng vµ cã ®é chÝnh x¸c cao.
Tuy nhiªn, khi x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp ta còng cÇn ph¶i xem
xÐt tíi nh÷ng yÕu tè cña thÞ trêng cã ¶nh hëng tíi hai néi dung trªn.
§èi tîng ¸p dông: Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp theo
tµi s¶n chñ yÕu ®îc ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, cã quy
m« vÒ tµi s¶n hîp lý, chñ yÕu vÉn lµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh
doanh, c¸c doanh nghiÖp mµ tµi s¶n nh : nh m¸y mãc, nhµ xëng, ph-
¬ng tiÖn vËn t¶i, trang thiÕt bÞ … ®ãng vµi trß quan träng ®èi víi sù
ph¸t triÓn nãi chung cña doanh nghiÖp. Riªng c¸c doanh nghiÖp th¬ng
m¹i, c¸c doanh nghiÖp c«ng nghÖ, hoÆc c¸c tæ chøc kinh doanh tµi
chÝnh th× viÖc ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp thêng ¸p dông ph¬ng ph¸p ph-
¬ng ph¸p chiÕt khÊu dßng tiÒn.
Néi dung cña ph¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp dùa trªn gi¸ trÞ
tæng tµi s¶n: Gi¸ trÞ thùc tÕ cña doanh nghiÖp lµ gi¸ trÞ toµn bé tµi
s¶n hiÖn cã cña doanh nghiÖp t¹i thêi ®iÓm x¸c ®Þnh cã tÝnh ®Õn
kh¶ n¨ng sinh lêi. ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp chÝnh lµ viÖc
tÝnh to¸n gi¸ trÞ c¸c lo¹i tµi s¶n trong doanh nghiÖp.
Tµi s¶n cè ®Þnh vµ ®Çu t dµi h¹n.
Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh: Bao gåm nhµ cöa, vËt kiÕn tróc, m¸y
mãc, thiÕt bÞ…TÊt c¶ cÇn ®îc x¸c ®Þnh l¹i nguyªn gi¸ vµ tû lÖ % gi¸
trÞ cßn l¹i. Tû lÖ % gi¸ trÞ cßn l¹i ®îc x¸c ®Þnh theo hai ph¬ng ph¸p lµ
ph©n tÝch kü thuËt vµ thèng kª kinh nghiÖm. Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch
kü thuËt dùa trªn viÖc xem xÐt ®¸nh gi¸ c¸c bé phËn cña tµi s¶n. TÝnh
tû lÖ % gi¸ trÞ cßn l¹i cña tõng bé phËn sau ®ã dùa trªn møc tû träng
cña bé phËn ®ã trong tæng gi¸ trÞ tµi s¶n ®Ó tÝnh ra tû lÖ % cßn l¹i
cña tµi s¶n ®ã. Trong khi ®ã ph¬ng ph¸p thèng kª kinh nghiÖm l¹i dùa
- Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-
TTCK43
trªn thêi gian sö dông dù tÝnh chÝnh v× vËy ph¬ng ph¸p nµy thêng
kh«ng ph¶n ¸nh chÝnh x¸c tû lÖ % gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi s¶n. Tuy nhiªn
ph¬ng ph¸p nµy l¹i cã u ®iÓm lµ dÔ dµng trong viÖc tÝnh to¸n. Sau khi
tÝnh to¸n ®îc tû lÖ % gi¸ trÞ cßn l¹i ta dÔ dµng tÝnh ®îc gi¸ trÞ cßn l¹i
cña tµi s¶n.
Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh.
§èi víi c¸c tµi s¶n v« h×nh viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ lµ rÊt khã kh¨n ë
nh÷ng níc mµ thÞ trêng tµi s¶n v« h×nh cha ph¸t triÓn. Cha cã nh÷ng
tæ chøc uy tÝn ®øng ra x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña lo¹i tµi s¶n nµy.
Gi¸ trÞ lîi thÕ cña doanh nghiÖp lµ mét lo¹i tµi s¶n v« h×nh cña
doanh nghiÖp, nã lµ mét yÕu tè phi vËt chÊt cÊu thµnh nªn tõ c¸c tµi
s¶n v« h×nh kh¸c nhau, nh vÞ thÕ kinh doanh, th¬ng hiÖu, chÊt lîng,
®Þa ®iÓm kinh doanh… Gi¸ trÞ v« h×nh thÓ hiÖn ë chç doanh
nghiÖp nhê cã gi¸ trÞ nµy mµ cã ®îc møc lîi nhuËn cao h¬n b×nh th-
êng so víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c cïng ho¹t ®éng trong cïng lÜnh vùc
kinh doanh hay nãi c¸ch kh¸c chÝnh lµ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh cña
doanh nghiÖp kh«ng cã ®îc gi¸ trÞ lîi thÕ nµy. §iÒu nµy thÓ hiÖn rÊt
râ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp næi tiÕng nh h·ng ®iÖn tho¹i SamSung,
Nokia
Cã thÓ nãi, gi¸ trÞ lîi thÕ thêng ®îc tÝnh to¸n tuú theo kh¶ n¨ng
sinh lêi trong qu¸ khø vµ c¶ tiÒm n¨ng ph¸t triÓn trong t¬ng lai. Gi¸ trÞ
lîi thÕ ®îc cÊu thµnh c¬ b¶n xuÊt ph¸t tõ c¸c yÕu tè sau:
VÞ trÝ ®Þa lý thuËn lîi trong trong s¶n xuÊt kinh doanh
Uy tÝn, mÉu m·, th¬ng hiÖu vµ nh·n hiÖu s¶n phÈm
C¸c tiÒm n¨ng, nguån lùc cña doanh nghiÖp
BÝ quyÕt kinh doanh ®éc ®¸o riªng cã ë doanh nghiÖp hoÆc
c¸c b»ng s¸ng chÕ ph¸t minh chØ cã ë doanh nghiÖp nh»m phôc vô
cho qu¸ tr×nh c¶i tiÕn më réng s¶n xuÊt kinh doanh hoÆc qu¶n lý
- Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-
TTCK43
doanh nghiÖp hay c¸c s¶n phÈm ®éc quyÒn mµ doanh nghiÖp ph¸t
minh ra.
C¸c gi¸ trÞ lîi thÕ kh¸c: ®Æc quyÒn kinh doanh, khai th¸c mµ nhµ
níc cho phÐp…
T¹i ViÖt Nam theo nghÞ ®Þnh sè 187 vµ th«ng t 126 híng dÉn
kÌm theo th× ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã lîi thÕ kinh doanh nh vÞ trÝ
®Þa lý, uy tÝn cña doanh nghiÖp, tÝnh chÊt vÒ ®éc quyÒn cña s¶n
phÈm, mÉu m· th¬ng hiÖu (nÕu cã) vµ cã tû suÊt lîi nhuËn sau thuÕ
cao h¬n l·i suÊt tr¸i phiÕu chÝnh phñ kú h¹n 10 n¨m ë thêi ®iÓm gÇn
nhÊt tríc khi ®Þnh gi¸ th× ph¶i tÝnh thªm gi¸ trÞ lîi thÕ kinh doanh vµo
gi¸ trÞ thùc tÕ cña doanh nghiÖp cæ phÇn hãa.
Trêng hîp doanh nghiÖp cã gi¸ trÞ th¬ng hiÖu ®· ®îc x¸c ®Þnh
hoÆc ®· ®îc thÞ trêng chÊp nhËn cao h¬n gi¸ trÞ lîi thÕ kinh doanh
x¸c ®Þnh theo quy ®Þnh trªn th× c¨n cø vµo gi¸ trÞ th¬ng hiÖu ®·
ph¶n ¸nh trªn sæ s¸ch kÕ to¸n hoÆc gi¸ trÞ ®· ®îc thÞ trêng chÊp
nhËn ®Ó tÝnh vµo gi¸ trÞ doanh nghiÖp. Trêng hîp thÊp h¬n th× tÝnh
thªm phÇn chªnh lÖch vµo gi¸ trÞ doanh nghiÖp. §èi víi doanh nghiÖp
nhµ níc khi x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp th× gi¸ trÞ lîi thÕ kinh
doanh ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau:
Gi¸ trÞ phÇn Tû suÊt lîi
Gi¸ trÞ lîi vèn nhµ níc t¹i L·i suÊt tr¸i
nhuËn sau
thÕ kinh doanh nghiÖp phiÕu
= x thuÕ trªn vèn -
doanh theo sæ kÕ chÝnh phñ
nhµ níc
cña to¸n t¹i thêi kú h¹n 10
b× qu©
nh n
doanh ® iÓm ® Þnh n¨m t¹i thêi
trong 3 n¨m
nghiÖp gi¸ ® iÓm gÇn
tríc khi cæ
nhÊt
phÇn ho¸
Tû suÊt lîi Lîi nhuËn sau thuÕ b× qu© 3
nh n
nhuËn b× nh n¨m liÒn kÒ tríc khi cæ phÇn ho¸
qu© trªn
n =
vèn nhµ níc Vèn nhµ níc theo sæ s¸ch kÕ
b× qu©
nh n to¸n b× qu© 3 n¨m liÒn
nh n x 100
trong 3 n¨m kÒ tríc khi cæ phÇn ho¸
tríc khi cæ
phÇn ho¸
nguon tai.lieu . vn