Xem mẫu

Đại học quốc gia Tp. HCM TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ - LUẬT CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc CHƯƠNG TRÌNH ÔN TẬP THI TUYỂN SINH CAO HỌC LUẬT Môn : Lý luận nhà nước và pháp luật Chuyên đề 1: Bản chất của Nhà nước XHCN. Chuyên đề 2: Chuyên đề 3: Chức năng của Nhà nước XHCN. Hình thức của Nhà nước XHCN. Chuyên đề 4: Bộ máy Nhà nước XHCN. Chuyên đề 5: Nhà nước pháp quyền và vấn đề xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam. Chuyên đề 6: Bản chất và vai trò của pháp luật XHCN. Chuyên đề 7: Hình thức pháp luật XHCN. Chuyên đề Chuyên đề 8: Ý thức pháp luật XHCN. 9: Thực hiện pháp luật. Chuyên đề 10:. Điều chỉnh pháp luật và cơ chế điều chỉnh pháp luật. Tài liệu tham khảo : 1- Giáo trình Lý luận về nhà nước và pháp luật của Trường ĐH Luật Hà Nội, Nxb CAND, 2008. 2- Giáo trình Lý luận về nhà nước và pháp luật của của Khoa Luật, ĐH Quốc gia Hà Nội, 2005-2007. 1 3- Những vấn đề cơ bản về Nhà nước và pháp luật của Viện nghiên cứu Nhà nước và pháp luật (năm 1995). 4- Đại hội ĐCSVN và những vấn đề cấp bách của khoa học về Nhà nước và pháp luật. Viện NN và PL, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội, 1997. 5- Hiến pháp năm 1992 (sửa đổi năm 2001) và các văn bản pháp luật về tổ chức bộ máy nhà nước. 6- Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2008 (Quốc hội thông qua ngày 03 tháng 6 năm 2008). 7. Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XI (năm 2011): BÁO CÁO CHÍNH TRỊ CỦA BAN CHẤP HÀNH TRUNG ƯƠNG ĐẢNG KHOÁ X TẠI ĐẠI HỘI ĐẢNG LẦN THỨ XI (các Mục VII, VIII, IX); 8. Nghị quyết số 49 –NQ/TW ngày 2-6-2005 của Bộ Chính trị “Về Chiến lược Cải cách tư pháp đến năm 2020”; 9. Nghị quyết số 17-NQ/TW ngày 1/8/2007 Hội nghị lần thứ 5 BCH TW khoá X "Về đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lí của bộ máy nhà nước" v.v. ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP MÔN 2 LÝ LUẬN VỀ NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT Biên soạn: PGS-TS Trương Đắc Linh Chuyên đề 1: BẢN CHẤT NHÀ NƯỚC XHCN I. KHÁI NIỆM BẢN CHẤT NHÀ NƯỚC 1. Các quan niệm khác nhau về nguồn gốc Nhà nước và khái niệm bản chất Nhà nước a. Các thuyết phi Mác xít về nguồn gốc Nhà nước: - Thuyết thần quyền. - Thuyết gia trưởng. - Thuyết bạo lực. - Thuyết Khế ước xã hội. - Ngoài ra còn có các học thuyết khác về nguồn gốc và bản chất nhà nước như: Nhà nước phúc lợi chung, Nhà nước kỹ trị, Nhà nước hậu công nghiệp … * Các học thuyết phi Mác xít nói trên đều mang tính chủ quan, đều vô tình hoặc cố ý lảng tránh bản chất giai cấp của Nhà nước. b. Học thuyết Mác-Lê-nin về nguồn gốc và bản chất Nhà nước: Về nguồn gốc nhà nước: Tác phẩm “Nguồn gốc của gia đình, của chế độ tư hữu và của Nhà nước” của Ph. Ăng-ghen và tác phẩm "Nhà nước và cách mạng" của V. I. Lê-nin. Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lê-nin: - Nhà nước xuất hiện là mang tính khách quan, không phải là hiện tượng vĩnh cửu và bất biến. Nhà nước luôn vận động, phát triển và tiêu vong khi những điều kiện khách quan cho sự tồn tại và phát triển của chúng không còn nữa. 3 - Nhà nước chỉ xuất hiện khi có các tiền đề về kinh tế (tư hữu xuất hiện), tiền đề về xã hội (xã hội phân chia thành các giai cấp, các tầng lớp xã hội khác nhau về lợi ích, mâu thuẫn về lợi ích không thể tự điều hoà được). Theo Lê-nin, "Nhà nước là sản phẩm và biểu hiện của những mâu thuẫn giai cấp không thể điều hoà được. Bất cứ ở đâu, hễ lúc nào và chừng nào mà, về mặt khách quan, những mâu thuẫn giai cấp không thể điều hoà được thì nhà nước xuất hiện". Về bản chất của nhà nước: + Quan niệm cũ (Nhà nước của ai? Do ai? Phục vụ ai?): Bản chất nhà nước quá nhấn mạnh, thậm chí đồng nhất với tính giai cấp: "Nhà nước là công cụ của giai cấp thống trị nhằm kìm giữ giai cấp bị trị trong vòng lệ thuộc", "là công cụ điều hoà lợi ích giai cấp", là bộ máy trấn áp giai cấp"... (Nhà nước nguyên nghĩa). + Quan niệm đổi mới: - Tính giai cấp của nhà nước. - Tính xã hội của nhà nước . 2. Hai phương diện trong bản chất thống nhất của nhà nước. a. Tính giai cấp của Nhà nước: * Nội dung: * Mức độ thể hiện, thực hiện và phát triển. b. Tính xã hội của Nhà nước: + Nội dung: + Mức độ thể hiện, thực hiện và phát triển. c. Mối quan hệ giữa tính giai cấp và tính xã hội C. Mác: "Chỉ có vì những quyền lợi chung của xã hội thì một giai cấp cá biệt mới có thể đòi hỏi thống trị phổ biến được" (C. Mác - Ph. Ăng-ghen. Tuyển tập. T.1 NXB Sự thật, Hà Nội, 1980, tr. 30). 3. Những đặc trưng cơ bản của Nhà nước 4 5 đặc trưng cơ bản của nhà nước: Một là, Nhà nước là một tổ chức quyền lực công cộng đặc biệt có bộ máy chuyên thực hiện cưỡng chế và quản lý những công việc chung của xã hội, các thiết chế mang tính bạo lực (quân đội, công an, toà án, trại cải tạo v.v. Hai là, Nhà nước có lãnh thổ, phân chia và quản lý dân cư theo các đơn vị hành chính lãnh thổ. Ba là, Nhà nước là một tổ chức quyền lực có chủ quyền quốc gia. Bốn là, Nhà nước ban hành pháp luật và thực hiện sự quản lý bắt buộc đối với mọi công dân. Năm là, Nhà nước qui định và thực hiện việc thu các loại thuế dưới hình thức bắt buộc. II. Bản chất Nhà nước CHXHCN Theo quan điểm của Chủ nghĩa Mác - Lênin: - Nhà nước xã hội chủ nghĩa là nhà nước kiểu mới có bản chất khác với các kiểu nhà nước bóc lột. Bản chất đó do cơ sở kinh tế - xã hội và các đặc điểm của việc tổ chức quyền lực chính trị trong xã hội xã hội chủ nghĩa qui định. - Đó là Nhà nước của của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng là liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức dưới sự lãnh đạo của giai cấp công nhân mà đội tiền phong là Đảng cộng sản. - Sứ mệnh lịch sử của nhà nước này là thực hiện chuyên chính vô sản. Do vậy, nhà nước thực thi quyền lực vì lợi ích trước hết của giai cấp công nhân và nhân dân lao động. Nhà nước XHCN xét về bản chất thực hiện dân chủ với số đông - với tuyệt đại đa số nhân dân lao động và thực hiện chuyên chính với thiểu số bóc lột bị lật đổ sau cách mạng XHCN, cũng như nghiêm trị mọi hành vi xâm phạm lợi 5 ... - tailieumienphi.vn
nguon tai.lieu . vn