Xem mẫu
- 1
Nh ng chương trư c ñã phân tích rõ v nh ng tác ñ ng
x u ñ n môi trư ng, s c kh e con ngư i và ch t lư ng
cu c s ng là h u qu c a vi c gia tăng dân s , ñô th hóa,
công nghi p hóa, khai thác, s d ng năng lư ng, tài
nguyên thiên nhiên theo cách th c không b n v ng.
V n ñ ñ t ra:
CÁCH TI P C N B O V
MÔI TRƯ NG & TÀI NGUYÊN
2
1
- Các công c qu n lý môi trư ng
Th b c qu n lý môi trư ng
KHÁI NI M V CÔNG C
QU N LÝ MÔI TRƯ NG
Công c qu n lý môi trư ng là các bi n pháp hành
ñ ng th c hi n công tác qu n lý môi trư ng c a nhà
nư c, các t ch c khoa h c và s n xu t.
M i m t công c có m t ch c năng và ph m vi tác
ñ ng nh t ñ nh, liên k t và h tr l n nhau.
2
- PHÂN LO I CÔNG C QU N
LÝ MÔI TRƯ NG
Phân lo i theo ch c năng:
Công c ñi u ch nh vĩ mô: lu t pháp và chính sách.
Công c hành ñ ng: các công c có tác ñ ng tr c ti p
t i ho t ñ ng kinh t - xã h i, như các quy ñ nh hành
chính, quy ñ nh x ph t, công c kinh t …
Công c h tr : các công c k thu t như GIS, mô hình
hóa, ñánh giá môi trư ng, ki m toán môi trư ng, quan
tr c môi trư ng…
PHÂN LO I CÔNG C QU N
LÝ MÔI TRƯ NG
Phân lo i c a OECD (Organization of Economic
Cooperation and Development):
Công c ch huy và ki m soát
Công c d a vào th trư ng
Công c khuy n khích giáo d c
..\Tai lieu tham khao\Hai chuong cuoi\TLTK
chinh\Phan loai cong cu quan ly moi truong theo
OECD.doc
3
- Các công c qu n lý môi trư ng
1. Công c ch huy và ki m soát
• Nghĩa v pháp lý
• Th a thu n tình nguy n
2. Công c d a vào th trư ng
• Công c kinh t
• Công c tài chính
3. Công c khuy n khích giáo d c
7
Công c ch huy
và ki m soát
4
- Công c ch huy và ki m soát
Nhóm nghĩa v pháp lý: Các công c mang tính pháp lý
và cư ng ch thi hành.
Nhóm th a thu n tình nguy n: Các công c qu n lý này
không b cư ng ch th c thi v m t pháp lý mà do cơ
quan hay doanh nghi p, cá nhân t nguy n áp d ng vì
các m c tiêu kinh t ñi ñôi v i m c tiêu b o v môi
trư ng. Chúng ñ t hi u qu khi áp d ng các nư c
phát tri n có cơ ch kinh t th trư ng m và ý th c b o
v môi trư ng cao.
5
- CÁC CÔNG C PHÁP LÝ
Các công c pháp lý ñã và ñang ñư c s d ng
r t ph bi n và có hi u qu t t c các nư c
phát tri n cũng như các nư c ñang phát tri n trên
th gi i.
Các công c pháp lý d a trên nguyên t c “M nh
l nh và ki m soát”, hay g i là nguyên t c CAC
(Command and Control).
CÁC CÔNG C PHÁP LÝ
Trình t ti n hành:
1. Nhà nư c ñ nh ra pháp lu t, tiêu chu n, quy ñ nh v b o
v môi trư ng;
2. Các cơ quan qu n lý môi trư ng nhà nư c s d ng
quy n h n c a mình ti n hành giám sát, ki m soát, thanh
tra và x ph t ñ cư ng ch t t c các cơ s s n xu t,
các t p th , cá nhân trong xã h i th c thi ñúng các ñi u
kho n trong lu t pháp, tiêu chu n và quy ñ nh v b o v
môi trư ng ñã ñư c ban hành.
6
- CÁC CÔNG C PHÁP LÝ
1. Lu t B o v môi trư ng và các lu t liên quan
2. Chính sách môi trư ng và phát tri n b n v ng
3. Các văn b n pháp lý trong lĩnh v c b o v môi
trư ng
4. Tiêu chu n môi trư ng
5. Gi y phép v môi trư ng
CÁC CÔNG C PHÁP LÝ
“Lu t qu c t v môi trư ng là t ng th các nguyên t c,
quy ph m qu c t ñi u ch nh m i quan h gi a các qu c
gia, gi a qu c gia và t ch c qu c t trong vi c ngăn ch n,
lo i tr thi t h i gây ra cho môi trư ng c a t ng qu c gia
và môi trư ng n m ngoài ph m vi qu c gia.”
Lu t Bi n qu c t
Công ư c b o v t ng Ozone
Công ư c b o v các vùng ñ t ng p nư c có t m quan
tr ng ñ i v i các loài chim di cư
Công ư c v v n chuy n các ch t ñ c h i qua biên gi i
7
- CÁC CÔNG C PHÁP LÝ
- “H th ng lu t b o v môi trư ng c a m t qu c
gia thư ng g m lu t chung và lu t v s d ng h p lý
các thành ph n môi trư ng ho c b o v môi trư ng
c th t ng ñ a phương.”
Lu t chung: Lu t b o v môi trư ng
Lu t v các thành ph n môi trư ng: lu t bi n, r ng,
ñ t ñai, khoáng s n, …
CÁC CÔNG C PHÁP LÝ
Thông thư ng lu t môi trư ng ñư c xây d ng trên
nh ng quy ñ nh và tiêu chu n v môi trư ng:
Quy ñ nh Tiêu chu n Lu t
“Quy ñ nh v môi trư ng là nh ng ñi u ñư c xác ñ nh
có tính ch quan và lý thuy t sau ñó s ñư c ñi u ch nh
chính xác d n d a vào các m t nh hư ng c a chúng qua
th c t .”
“Tiêu chu n là nh ng quy lu t, nguyên t c ho c các s
ño ñư c thi t l p b i các nhà chuyên môn nhưng ñư c
chính quy n và các cơ quan ch c năng ng h .”
8
- CÁC CÔNG C PHÁP LÝ
“Chính sách môi trư ng là nh ng ch trương,
bi n pháp mang tính chi n lư c, th i ño n, nh m
gi i quy t m t nhi m v b o v môi trư ng c th
nào ñó, trong m t giai ño n nh t ñ nh.”
CÁC CÔNG C PHÁP LÝ
Chính sách môi trư ng c th hóa Lu t B o v môi trư ng
(trong nư c) và các Công ư c qu c t v môi trư ng. M i c p
qu n lý hành chính ñ u có nh ng chính sách môi trư ng riêng.
Chúng v a c th hóa lu t pháp và nh ng chính sách c a các
c p cao hơn, v a tính t i ñ c thù ñ a phương.
Chính sách b o v môi trư ng ph i ñư c xây d ng ñ ng th i
v i chính sách phát tri n kinh t - xã h i.
Chính sách môi trư ng ph i gi i quy t nh ng v n ñ chung
nh t v quan ñi m qu n lý môi trư ng, v các m c tiêu b o v
môi trư ng cơ b n c n gi i quy t trong m t giai ño n dài 10-15
năm, các ñ nh hư ng l n th c hi n m c tiêu.
9
- CÁC CÔNG C PHÁP LÝ
- “Chi n lư c b o v môi trư ng là c th hóa chính
sách m t m c ñ nh t ñ nh.”
Chi n lư c xem xét chi ti t hơn m i quan h gi a
các m c tiêu do chính sách ñ ra và các ngu n l c
ñ th c hi n chúng. T ñó l a ch n các m c tiêu
kh thi và xác ñ nh các phương pháp th c hi n các
m c tiêu ñó.
Chi n lư c thư ng ñư c ñ t ra các giai ño n th i
gian ng n hơn chính sách.
CÁC CÔNG C PHÁP LÝ
Tiêu chu n
H th ng tiêu chu n môi trư ng là m t công trình
khoa h c liên ngành, nó ph n ánh trình ñ khoa h c,
công ngh , t ch c qu n lý và ti m l c kinh t - xã h i có
tính ñ n d báo phát tri n.
Vi c xây d ng tiêu chu n môi trư ng m t m t d a
trên các quy ñ nh ñã ñư c ki m nghi m th c t , m t
khác ph i có căn c khoa h c ñ m b o tiêu chu n môi
trư ng phù h p v i nhu c u b o v sinh thái, ñ ng th i
kh thi v m t kinh t .
10
- LU T B O V MÔI TRƯ NG VÀ CÁC
LU T LIÊN QUAN
Lu t B o v môi trư ng (2005)
Lu t Tài nguyên nư c (1998)
Lu t ð t ñai (2003)
Lu t Th y s n (2003)
Lu t B o v và phát tri n r ng (2004)
Lu t Khoáng s n (1996)
Lu t Hóa ch t (2007)
Lu t ða d ng sinh h c
Lu t Không khí s ch
H P TÁC QU C T V MÔI
TRƯ NG
Vi t Nam tích c c tham gia xây d ng và ñã phê chu n
17 công ư c qu c t v môi trư ng và ñang n l c
th c hi n các cam k t và nghĩa v c a m t nư c thành
viên.
Trong s ñó, Vi t Nam ñã phê chu n Công ư c khung
Liên h p qu c v Bi n ñ i khí h u vào ngày 16/11/1994
và phê chu n Ngh ñ nh thư Kyoto vào ngày 25/09/2002
và ñư c ñánh giá là m t trong nh ng nư c tham gia tích
c c và s m nh t vào Ngh ñ nh thư.
(Ngu n: Báo cáo môi trư ng qu c gia 2007)
11
- TIÊU CHU N MÔI TRƯ NG
Tiêu chu n môi trư ng là công c chính ñ tr c ti p
ñi u ch nh ch t lư ng môi trư ng h u h t các
nư c phát tri n và ñang phát tri n.
Chúng xác ñ nh các m c tiêu môi trư ng và ñ t ra s
lư ng và n ng ñ cho phép c a các ch t ñư c th i vào
khí quy n, nư c, ñ t hay ñư c phép t n t i trong các
s n ph m tiêu dùng.
TIÊU CHU N MÔI TRƯ NG
Các lo i tiêu chu n g m:
Các tiêu chu n ch t lư ng môi trư ng xung quanh
Các tiêu chu n th i nư c, th i khí, rác th i, ti ng n
Các tiêu chu n s n ph m
Các tiêu chu n v quy trình công ngh
Các quy cách k thu t và thi t k c a các thi t b ho c
phương ti n
S tiêu chu n hóa c a các phương pháp l y m u ho c phân
tích.
12
- TIÊU CHU N MÔI TRƯ NG
Các tiêu chu n Vi t Nam v môi trư ng ñư c ban hành
l n ñ u tiên vào năm 1995, s a ñ i năm 2001 và 2005.
Ngày 18/12/2006, B trư ng B Tài nguyên và Môi
trư ng ñã ký Quy t ñ nh s 22/2006/Qð-BTNMT v
vi c b t bu c áp d ng Tiêu chu n Vi t Nam v môi
trư ng
GI Y PHÉP V MÔI TRƯ NG
Vi c c p ho c không c p các lo i gi y phép ho c các
lo i y quy n khác cũng là m t công c quan tr ng
ñ ki m soát ô nhi m.
Các lo i gi y phép môi trư ng ñ u do các c p chính
quy n ho c các cơ quan qu n lý nhà nư c v môi
trư ng c p theo s phân ñ nh c a pháp lu t.
13
- GI Y PHÉP V MÔI TRƯ NG
Có nhi u lo i gi y phép khác nhau, như là gi y th m
ñ nh môi trư ng, gi y th a thu n môi trư ng, gi y
ch ng nh n ñ t tiêu chu n môi trư ng, gi y phép th i
ch t ô nhi m, gi y phép xu t nh p kh u ph th i…
Các lo i gi y phép thư ng ñư c g n v i các tiêu
chu n môi trư ng.
GI Y PHÉP V MÔI TRƯ NG
Có th ghi vào văn b n t t c nh ng nhi m v ki m soát ô
nhi m c a cơ s s n xu t.
Có th rút ho c t m treo các gi y phép, tùy theo nhu c u
c a n n kinh t qu c gia hay các l i ích xã h i khác và
thư ng xuyên yêu c u ph i tr l phí.
14
- GI Y PHÉP V MÔI TRƯ NG
C p phép x nư c th i
Tính ñ n cu i tháng 06/2006, m i có r t ít gi y phép
ñư c c p trong t ng s kho ng hàng trăm các cơ s
s n xu t kinh doanh thu c di n ph i xin c p phép x
nư c th i trên 3 lưu v c sông C u, Nhu - ðáy và h
th ng sông ð ng Nai.
(Ngu n: Báo cáo môi trư ng qu c gia 2006)
ÁP D NG CÁC CÔNG C PHÁP
LÝ NƯ C TA
T ng bư c lo i b các phương ti n cơ gi i không ñ ñi u
ki n lưu hành:
Các Ngh ñ nh c a Chính ph (92/2001/Nð-CP, 23/2004/Nð-
CP và 110/2006/Nð-CP) v quy ñ nh niên h n s d ng ñ i
v i ô tô t i và ô tô ch ngư i là cơ s pháp lý cho vi c lo i b
các phương ti n không ñ ñi u ki n lưu hành.
ð n nay, sau hơn 3 năm tri n khai Ngh ñ nh, ñã có hơn
44.500 xe cũ nát, quá h n s d ng ñã b lo i b . Trong năm
2007, có kho ng 10.000 xe b lo i b theo niên h n quy ñ nh
cho l trình t ngày 01/02/2007.
(Ngu n: C c ðăng ki m Vi t Nam, 2007)
15
- ÁP D NG CÁC CÔNG C PHÁP
LÝ NƯ C TA
Ki m tra, giám sát ch t lư ng xăng d u nh p kh u
Quy t ñ nh s 50/2006/Qð-TTg c a Th tư ng Chính
ph trong ñó có quy ñ nh ch t lư ng xăng d u nh p
kh u ph i ñ t tiêu chu n TCVN (TCVN 6776-2005
ñ i v i xăng, TCVN 5689-2006 ñ i v i d u diesel).
KI M SOÁT MÔI TRƯ NG
Công tác ki m soát môi trư ng g m các v n ñ sau:
Ki m soát ngu n th i t s n xu t công nghi p và
giao thông v n t i;
Ki m soát s d ng ñ t trong quá trình phát tri n ñô
th và khu công nghi p;
Ki m soát s d ng ngu n nư c.
16
- KI M SOÁT MÔI TRƯ NG
Ki m soát ngu n th i gây ô nhi m môi trư ng
Ki m soát ngu n th i chính là ki m soát “cu i ñư ng
ng” c a quá trình ho t ñ ng s n xu t gây ô nhi m môi
trư ng.
Các ngu n th i ñư c phân thành ngu n th i khí (các ng
khói th i khí), ngu n th i nư c (các mi ng c ng x
nư c th i), ngu n th i ch t th i r n, trong ñó có ch t
th i nguy h i và ngu n gây ô nhi m ti ng n.
KI M SOÁT MÔI TRƯ NG
Ki m soát ngu n th i gây ô nhi m môi trư ng
Các cơ quan qu n lý môi trư ng ti n hành ki m kê
ngu n th i, ñánh giá, phân tích tính ch t và m c ñ gây
ô nhi m môi trư ng c a m i ngu n th i trên ñ a bàn.
Vi c ki m kê ngu n th i có th ñư c th c hi n b ng
phi u ñi u tra, ñi u tra th c ñ a, ho c yêu c u các cơ s
s n xu t l p báo cáo hi n tr ng môi trư ng.
17
- KI M SOÁT MÔI TRƯ NG
Nh ng thông tin, s li u c n thu th p:
Quy trình công ngh s n xu t;
Nguyên v t li u ñ u vào - S n ph m;
Ch t th i ñ u ra;
Các cơ ch , chính sách, tiêu chu n môi trư ng ñã áp d ng;
Các công ngh và thi t b x lý ô nhi m môi trư ng ñã áp d ng,
hi u qu c a thi t b x lý ô nhi m;
T ch c qu n lý môi trư ng cơ s s n xu t;
Các thông s v ngu n th i: v trí th i, phương cách th i và th i
vào ñâu, lưu lư ng hay kh i lư ng ch t th i, th i gian và t n
su t th i.
KI M SOÁT MÔI TRƯ NG
Ki m soát ngu n th i gây ô nhi m môi trư ng
Các cơ s s n xu t ñăng ký ngu n th i v i cơ quan qu n lý
môi trư ng c a nhà nư c.
Các thông s v ngu n th i c n ph i ñăng ký tương t như
trình bày trên.
T t c các thông tin, s li u v ngu n th i ñã ki m kê ho c
ñăng ký c n ñư c ghi thành văn b n s sách, ñư c lưu gi
c n th n và thư ng xuyên ñư c b sung, c p nh t s li u.
18
- KI M SOÁT MÔI TRƯ NG
Ki m soát ngu n th i gây ô nhi m môi trư ng
Trên cơ s h sơ ki m kê ngu n th i, cơ quan qu n lý môi
trư ng ti n hành xác ñ nh các khu v c có th x y ra ô
nhi m môi trư ng, s c môi trư ng, các ngu n th i có th
vư t quá tiêu chu n môi trư ng cho phép ñ t p trung và
quan tâm ki m soát chúng
THANH TRA MÔI TRƯ NG
Thanh tra môi trư ng là bi n pháp cư ng ch s tuân th
pháp lu t, các quy ñ nh, hư ng d n, tiêu chu n v b o v
môi trư ng ñ i v i m i t ch c, cơ quan, t p th và các cá
nhân trong xã h i, ñ ng th i cũng là bi n pháp b o ñ m
quy n t do, dân ch cho m i ngư i khi u n i, khi u t v
m t môi trư ng.
19
- THANH TRA MÔI TRƯ NG
Nhi m v thanh tra nhà nư c v b o v môi trư ng
Thanh tra vi c ch p hành Lu t B o v môi trư ng, các
tiêu chu n môi trư ng, các Ngh ñ nh, Quy ñ nh,
Hư ng d n c a m i t ch c, t p th và cá nhân trong xã
h i;
Thanh tra ñ xác ñ nh trách nhi m ph i x lý v môi
trư ng ñ i v i trư ng h p có nhi u t ch c, cá nhân ho t
ñ ng trong m t vùng lãnh th , gây ra s c môi trư ng, ô
nhi m môi trư ng hay suy thoái môi trư ng;
THANH TRA MÔI TRƯ NG
Nhi m v thanh tra nhà nư c v b o v môi trư ng
Thanh tra ñ gi i quy t s tranh ch p, khi u n i, t cáo
v môi trư ng c a m i t ch c, t p th và cá nhân;
Thanh tra trách nhi m th c hi n Lu t BVMT c a các
B , Ngành và vi c th c hi n trách nhi m Nhà nư c v
BVMT t i ñ a phương c a U ban nhân dân các c p.
20
nguon tai.lieu . vn
