Xem mẫu
- CHƯƠNG I:
BẢN CHẤT, CHỨC NĂNG VÀ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG
TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP
I. Bản chất của tài chính Doanh nghiệp
1.Khái niệm về tài chính Doanh nghiệp
Tài chính doanh nghiệp là những quan hệ kinh tế biểu hiện dưới hình thức giá trị (quan hệ tiền tệ)
phát sinh trong quá trình hình thành và sử dụng các quỹ tiền tệ nhằm phục vụ cho quá trình tái sản xuất
trong mỗi doanh nghiệp và góp phần tích luỹ vốn cho nhà nước.
2. Bản chất của tài chính doanh nghiệp
Tài chính doanh nghiệp là những quan hệ kinh tế giữa doanh nghiệp và các chủ thể kinh tế
Nội dung những quan hệ kinh tế thuộc phạm vi tài chính doanh nghiệp bao gồm:
Thứ nhất: Những quan hệ kinh tế giữa doanh nghiệp với nhà nước.
Tất cả các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế phải thực hiện các nghĩa vụ tài chính đối với
nhà nước (nộp thuế cho ngân sách nhà nước). Ngân sách nhà nước cấp vốn cho doanh nghiệp nhà nước
và có thể cấp vốn với công ty liên doanh hoặc cổ phần (mua cổ phiếu) hoặc cho vay (mua trái phiếu)
tuỳ theo mục đích yêu cầu quản lý đối với ngành kinh tế mà quyết định tỷ lệ góp vốn cho vay nhiều hay
ít.
Thứ hai: Quan hệ giữa doanh nghiệp với các chủ thể kinh tế khác.
Từ sự đa dạng hoá hình thức sở hữu trong nền kinh tế thị trường đã tạo ra các mối quan hệ kinh tế
giữa doanh nghiệp với các doanh nghiệp khác(doanh nghiệp cổ phần hay tư nhân); giữa doanh nghiệp
với các nhà đầu tư, cho vay, với bạn hàng và khách hàng thông qua việc hình thành và sử dụng các quỹ
tiền tệ trong hoạt động sản xuất - kinh doanh, giữa các doanh nghiệp bao gồm các quan hệ thanh toán
tiền mua bán vật tư, hàng hoá, phí bảo hiểm, chi trả tiền công, cổ tức, tiền lãi trái phiếu; giữa doanh
nghiệp với ngân hàng, các tổ chức tín dụng phát sinh trong quá trình doanh nghiệp vay và hoàn trả vốn,
trả lãi cho ngân hàng, các tổ chức tín dụng.
Thứ ba: Quan hệ trong nội bộ doanh nghiệp.
Gồm quan hệ kinh tế giữa doanh nghiệp với các phòng ban, phân xưởng và tổ đội sản xuất trong việc
nhận tạm ứng, thanh toán tài sản, vốn liếng.
Gồm quan hệ kinh tế giữa doanh nghiệp với cán bộ công nhân viên trong quá trình phân phối thu nhập
cho người lao động dưới hình thức tiền lương, tiền thưởng, tiền phạt và lãi cổ phần.
Những quan hệ kinh tế trên được biểu hiện trong sự vận động của tiền tệ thông qua việc hình thành và
sử dụng các quỹ tiền tệ, vì vậy thường được xem là các quan hệ tiền tệ. Những quan hệ này một mặt
phản ánh rõ doanh nghiệp là một đơn vị kinh tế độc lập, chiếm địa vị chủ thể trong quan hệ kinh tế,
đồng thời phản ánh rõ nét mối liên hệ giữa tài chính doanh nghiệp với các khâu khác trong hệ thống tài
chính nước ta.
3.Vị trí tài chính doanh nghiệp
Tài chính doanh nghiệp là một bộ phận cấu thành của hệ thống tài chính quốc gia và là khâu cơ sở
của hệ thống tài chính.
Nếu xét trên phạm vi của một đơn vị sản xuất - kinh doanh thì tài chính doanh nghiệp được coi là
một trong những công cụ quan trọng để quản lý sản xuất - kinh doanh của đơn vị.
Nếu xét trên góc độ của hệ thống tài chính nước ta thì tài chính doanh nghiệp được coi là một bộ
phận của hệ thống tài chính, trong đó ngân sách nhà nước giữ vai trò chủ đạo, các tổ chức tài chính
- trung gian (hệ thống tín dụng, hệ thống bảo hiểm) có vai trò hỗ trợ, tài chính các tổ chức xã hội và
hộ dân cư bổ sung nhằm tăng nguồn lực tài chính cho nền kinh tế, còn tài chính doanh nghiệp là khâu
cơ sở của hệ thống. Sự hoạt động có hiệu quả của tài chính doanh nghiệp có tác dụng củng cố hệ thống
tài chính quốc gia.
Tài chính doanh nghiệp bao gồm: tài chính của các đơn vị, các tổ chức sản xuất - kinh doanh hàng hoá
và cung ứng dịch vụ thuộc mọi thành phần kinh tế.
II.Chức năng của tài chính doanh nghiệp
1.Chức năng phân phối
- Phân phối thu nhập bằng tiền của doanh nghiệp . Thu nhập bằng tiền mà doanh nghiệp đạt được
trước tiên phải bù đắp các chi phí bỏ ra trong quá trình sản xuất - kinh doanh như: Bù đắp các chi phí
về tư liệu lao động và đối tượng lao động đã bỏ ra, trả lương cho người lao động để tiếp tục chu kỳ sản
xuất - kinh doanh mới, thực hiện nghĩa vụ với nhà nước. Phần còn lại doanh nghiệp sử dụng hình thành
các quỹ của doanh nghiệp, thực hiện bảo toàn vốn hoặc trả lợi tức cổ phần (nếu có).
- Phân phối nguồn lực tài chính: Phân phối vốn cho các khâu các đơn vị trực thuộc đơn vị
Chức năng phân phối của tài chính doanh nghiệp là quá trình phân phối thu nhập bằng tiền của doanh
nghiệp và quá trình phân phối đó luôn gắn liền với những đặc điểm vốn có của hoạt động sản xuất -
kinh doanh và hình thức sở hữu doanh nghiệp.
2. Chức năng giám đốc tài chính
Song song với chức năng phân phối, tài chính doanh nghiệp còn có chức năng giám đốc. Đó là
khả năng giám sát, dự báo tính hiệu quả của quá trình phân phối. Nhờ khả năng giám đốc tài chính,
doanh nghiệp có thể phát hiện thấy những khuyết tật trong kinh doanh để kịp thời điều chỉnh nhằm thực
hiện các mục tiêu kinh doanh đã được hoạch định.
Tài chính doanh nghiệp căn cứ vào tình hình thu chi tiền tệ và các chỉ tiêu phản ánh bằng tiền để
kiểm soát tình hình đảm bảo vốn sản xuất - kinh doanh, tình hình sản xuất - kinh doanh và hiệu quả sản
xuất - kinh doanh. Cụ thể qua tỷ trọng, cơ cấu nguồn huy động, việc sử dụng nguồn vốn huy động, việc
tính toán các yếu tố chi phí vào giá thành và chi phí lưu thông, việc thanh toán các khoản công nợ với
ngân sách, với người bán, với tín dụng ngân hàng, với công nhân viên và kiểm tra việc chấp hành kỷ
luật tài chính, kỷ luật thanh toán, kỷ luật tín dụng của doanh nghiệp. Trên cơ sở đó giúp cho chủ thể
quản lý phát hiện những khâu mất cân đối, những sơ hở trong công tác điều hành, quản lý kinh doanh
để có quyết định ngăn chặn kịp thời các khả năng tổn thất có thể xảy ra nhằm duy trì và nâng cao hiệu
quả kinh doanh của doanh nghiệp. Đặc điểm của chức năng giám đốc tài chính là toàn diện và thường
xuyên suốt quá trình sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp.
Hai chức năng trên có mối quan hệ mật thiết, hữu cơ với nhau. Chức năng phân phối được tiến
hành đồng thời với quá trình thực hiện chức năng giám đốc. Chức năng giám đốc tiến hành tốt là cơ sở
quan trọng cho những định hướng phân phối tài chính đúng đắn, đảm bảo các tỷ lệ phù hợp với quy mô
sản xuất - kinh doanh, tạo điều kiện cho sản xuất - kinh doanh được tiến hành liên tục. Việc phân phối
tốt sẽ khai thông cho các luồng tài chính, thu hút mọi nguồn vốn khác nhau để đáp ứng nhu cầu vốn cho
các doanh nghiệp và sử dụng có hiệu quả đồng vốn, tạo ra nguồn tài chính dồi dào là điều kiện thuận lợi
cho việc thực hiện chức năng giám đốc của tài chính doanh nghiệp.
III. Vai trò của tài chính doanh nghiệp
1.Huy động và đảm bảo đầy đủ, kịp thời vốn cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp
Trong cơ chế kế hoạch hoá tập trung bao cấp trước đây, các xí nghiệp quốc doanh đều được ngân
sách tài trợ vốn, nếu thiếu vốn sẽ được ngân hàng cho vay với lãi suất ưu đãi. Với cơ chế bao cấp nặng
- nề như vậy nên vai trò khai thác thu hút vốn của doanh nghiệp không đặt ra như nhu cầu cấp bách, có
tính sống còn đối với doanh nghiệp. Chế độ cấp phát - giao nộp một mặt đã thủ tiêu tính chủ động của
các doanh nghiệp, mặt khác đã tạo ra sự cân đối giả tạo về quan hệ cung - cầu vốn trong nền kinh tế.
Đây là lý do chủ yếu để lý giải câu hỏi tại sao trong thời kỳ bao cấp lại vắng mặt, không cần thiết có thị
trường vốn.
Chuyển sang nền kinh tế thị trường nhiều thành phần, các doanh nghiệp nhà nước chỉ còn là một
bộ phận cũng song song tồn tại với nhiều doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác. Cạnh tranh
và khát vọng lợi nhuận đã thực sự trở thành động lực, thôi thúc các doanh nghiệp tăng cường đầu tư,
đổi mới thiết bị công nghệ, đầu tư vào những ngành nghề mới, đầu tư để chiếm lĩnh thị trường...Tình
hình trên đây đã làm gia tăng nhu cầu vốn trong nền kinh tế.
Trong nền kinh tế thị trường, sự hoạt động của quy luật cung cầu rất mạnh mẽ. Ở đâu, ở lĩnh vực
nào có nhu cầu thì ở đó sẽ có nguồn cung cấp. Vì vậy khi các doanh nghiệp có nhu cầu vốn thì tất yếu
thị trường vốn sẽ được hình thành với những hình thức đa dạng của nó. Đây là môi trường hết sức
thuận lợi để các doanh nghiệp chủ động khai thác, thu hút các nguồn vốn trong xã hội (kể cả vốn nước
ngoài) nhằm phục vụ cho các mục tiêu kinh doanh của doanh nghiệp. Vấn đề là chỗ người quản lý phải
xác định chính xác nhu cầu vốn, cân nhắc lựa chọn các hình thức, phương pháp thích hợp để khai thác
thu hút vốn, sử dụng các công cụ đòn bấy kinh tế như lãi suất vay, cổ tức khi phát hành trái phiếu, cổ
phiếu nhằm khai thác huy động vốn, lựa chọn phương án đầu tư có hiệu quả, linh hoạt sử dụng các
nguồn vốn, đảm bảo khả năng thanh toán chi trả...Đó chính là việc khai thác các chức năng phân phối
và giám đốc tài chính để nâng cao vai trò của tài chính doanh nghiệp trong việc tạo lập, khai thác, huy
động vốn phục vụ cho các mục tiêu kinh doanh của doanh nghiệp.
2. Tổ chức sử dụng vốn kinh doanh tiết kiệm và hiệu quả
Cũng như việc khai thác, huy động vốn, việc sử dụng vốn tiết kiệm và có hiệu quả được coi là
điều kiện tồn tại và phát triển của mỗi doanh nghiệp. Trong nền kinh tế thị trường, yêu cầu của các quy
luật kinh tế (quy luật cạnh tranh, quy luật cung cầu, quy luật giá trị) đã đặt ra trước mọi doanh nghiệp
những chuẩn mực hết sức khe khắt: sản xuất không thể với bất kỳ giá nào, phải bán được những hàng
hoá, dịch vụ mà thị trường cần và chấp nhận được chứ không phải bán những cái gì mà mình có. Trước
sức ép nhiều mặt của thị trường đã buộc các doanh nghiệp phải sử dụng vốn một cách tiết kiệm và có
hiệu quả.
Điều lưu ý ở đây là cần có sự phân biệt giữa chỉ tiêu lợi nhuận với chỉ tiêu hiệu quả kinh tế. Nói
chung, sự gia tăng hiệu quả kinh tế sẽ bao hàm cả yếu tố tăng chỉ tiêu lợi nhuận. Song ngược lại, có
những trường hợp tăng chỉ tiêu lợi nhuận nhưng lại không có hiệu quả, ví dụ: để đạt được mức lợi
nhuận tăng gấp đôi trong lúc phải sử dụng vốn tăng gấp 10 lần, thì đó không phải là hiệu quả kinh tế.
Vì thế, hiệu quả kinh tế chỉ có thể có được khi vốn được sử dụng tiết kiệm mà vẫn đảm bảo mức gia
tăng lợi nhuận.
Trong nền kinh tế thị trường, mọi hoạt động sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp đều được
phản ánh bằng các chỉ tiêu giá trị, các chỉ tiêu tài chính, bằng các số liệu của kế toán và bảng cân đối kế
toán. Với đặc điểm này, người cán bộ tài chính có khả năng phân tích, giám sát các hoạt động kinh
doanh, điều chỉnh các quan hệ tỷ lệ, dự báo những xu hướng phát triển để đảm bảo sản xuất - kinh
doanh với hiệu quả cao, vốn kinh doanh được bảo toàn và tiết kiệm.
3.Giám sát, kiểm tra thường xuyên, chặt chẽ các mặt hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh
nghiệp
Tình hình tài chính doanh nghiệp là tấm gương phản ánh trung thực mọi hoạt động sản xuất - kinh
- doanh của doanh nghiệp. Thông qua các số liệu kế toán, các chỉ tiêu tài chính như hệ số kế toán, hiệu
quả sử dụng vốn, hệ số sinh lời, cơ cấu các nguồn vốn và cơ cấu phân phối sử dụng vốn...người quản lý
có thể dễ dàng nhận biết thực trạng tốt xấu trong các khâu của quá trình sản xuất - kinh doanh. Với khả
năng đó, người quản lý có thể kịp thời phát hiện các khuyết tật và các nguyên nhân của nó để điều chỉnh
quá trình kinh doanh nhằm đạt các mục tiêu đã được dự định.
Để sử dụng có hiệu quả công cụ kiểm tra tài chính, đòi hỏi nhà quản lý doanh nghiệp cần tổ
chức tốt công tác hạch toán kế toán, hạch toán thống kê, xây dựng hệ thống các chỉ tiêu phân tích
tài chính và duy trì nề nếp chế độ phân tích hoạt động kinh tế của doanh nghiệp.
IV. Tổ chức tài chính doanh nghiệp
1. Khái niệm
Tổ chức tài chính doanh nghiệp là việc hoạch định các chiến lược tài chính và hệ thống các
biện pháp để thực hiện chiến lược đó nhằm đạt được các mục tiêu kinh doanh của doanh nghiệp
trong từng thời kì nhất định.
2. Những nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức tài chính doanh nghiệp
Mô hình tổ chức tài chính doanh nghiệp không nên xem xét ở trạng thái tĩnh mà nó luôn ở
trạng thái vận động. Tuỳ những điều kiện và hoàn cảnh cụ thể mà có những mô hình tổ chức tài
chính khác nhau. Tuy nhiên, các mô hình tổ chức tài chính doanh nghiệp đều chịu ảnh hưởng bởi
các nhân tố chủ yếu sau đây:
2.1 Hình thức pháp lý tổ chức doanh nghiệp
Theo hình thức pháp lý tổ chức doanh nghiệp hiện hành, ở nước ta hiện nay có các loại hình doanh
nghiệp chủ yếu sau đây:
- Doanh nghiệp nhà nước.
- Công ty cổ phần.
- Công ty trách nhiệm hữu hạn.
- Doanh nghiệp tư nhân.
- Công ty hợp danh (partnership)
- Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.
Những đặc điểm riêng về mặc hình thức pháp lý tổ chức doanh nghiệp giữa các doanh nghiệp trên
có ảnh hưởng lớn đến việc tổ chức tài chính của doanh nghiệp như:
- Tổ chức và huy động vốn.
- Phân phối lợi nhuận.
Dưới đây xem xét việc tổ chức quản lý tài chính của một số loại hình doanh nghiệp phổ biến:
2.1.1. Doanh nghiệp nhà nước
Doanh nghiệp nhà nước là một tổ chức kinh tế thuộc sở hữu nhà nước, do Nhà nước đầu tư vốn,
thành lập và tổ chức quản lý, hoặc hoạt động công ích, nhằm thực hiện các mục tiêu kinh tế- xã
hội do Nhà nước giao.
Doanh nghiệp nhà nước mới thàmh lập được ngân sách nhà nước đầu tư toàn bộ hoặc một phần
vốn điều lệ ban đầu nhưng không thấp hơn tổng mức vốn pháp định của các ngành nghề mà
doanh nghiệp đó kinh doanh.
Ngoài số vốn Nhà nước đầu tư, doanh nghiệp nhà nước được quyền huy động vốn dưới các hình
thức như phát hành trái phiếu, vay vốn, nhận vốn góp liên kết liên doanh và các hình thức khác.
Việc huy động vốn không được làm thay đổi hình thức sở hữu của doanh nghiệp và phải tuân
theo các quy định của pháp luật hiện hành.
- Việc phân phối lợi nhuận sau thuế (lợi nhuận sau khi nộp thuế thu nhập doanh nghiệp) được
thực hiện theo quy định của Chính phủ.
Doanh nghiệp tự chịu trách nhiệm về toàn bbộ hoạt đôngj kinh doanh trong phạm vi số vốn do
doanh nghiệp quản lý. Như vậy, có thể thấy doanh nghiệp nhà nước chịu trách nhiệm hữu hạn
đối với các khoản nợ của doanh nghiệp.
2.1.2. Công ty cổ phần
Công ty cổ phần là một công ty trong đó:
- Các thành viên cùng góp vốn dưới hình thức cổ phần để hoạt động.
- Số vốn điều lệ được chia thành nhiều phần bằng nhau được gọi là cổ phần.
- Cổ đông chỉ chịu trách nhiệm về nợ và các nghĩa vụ tài sản khác của doanh nghiệp
trong phạm vi số vốn đã góp vào công ty.
- Cổ đông có quyền tự do chuyển nhượng cổ phần của mình cho người khác, trừ trường
hợp có quy dịnh của pháp luật.
- Cổ đông có thể là tổ chức, cá nhân; số lượng cổ đông tối thiểu là 3 và không hạn chế số
lượng tối đa.
Hoạt động kinh doanh của công ty cổ phần có đặc điểm:
+ Công ty cổ phần là một thực thể pháp lý có tư cách pháp nhân, các thành viên góp vốn vào
công ty dưới hình thức mua cổ phiếu. Trong quá trình hoạt động, công ty có thể phát hành thêm
cổ phiếu mới để huy động thêm vốn (nếu có đủ các tiêu chuẩn, điều kiện, điều kiện theo luật định)
điều đó tạo cho cônh ty có thể dễ dàng tăng thêm vốn chủ sỡ hữu trong kinh doanh.
+ Các chủ sỡ hữu có thể chuyển quyền sở hữu về tài sản của mình cho người khác mà không
làm gián đoạn các hoạt động kinh doanh của công ty và có hưởng lợi tức cổ phần(cổ tức), quyền
biểu quyết, quyền tham dự và bầu Hội đồng quản trị.
+ Quyền phân chia lợi tức sau thuế thuộc các thành viên của công ty quyết định.
+ Chủ sỡ hữu của công ty chỉ chịu trách nhiệm hữu hạn trên phần vốn mà họ đã góp vào công
ty.
2.1.3. Công ty trách nhiệm hữu hạn
Công ty trách nhiệm hữu hạn là một loại công ty có ít nhất hai thành viên góp vốn để thành lập và họ
cũng chỉ chịu trách nhiệm hữu hạn trên phần vốn góp vào công ty
Vốn điều lệ của công ty do các thành viên đóng góp , các phần vốn góp có thể không bằng nhau.
Trong qúa trình hoạt động để tăng thêm vốn công ty có thể liên kết thêm các thành viên mới nhưng
không đựoc phát hành thêm cổ phiếu để huy động vốn
Việc chuyển nhượng phần vốn góp giữa các thành viên được thực hiện tự do, còn việc chuyển nhượng
phần vốn góp cho người khác không phải là thành viên của công ty phải được sự nhất trí của nhóm
thành viên đại diện cho ít nhất số vốn điều lệ của công ty
Việc phân phối lợi nhuận sau thúê do các thành viên quyết định và việc phân chia lợi nhuận cho các
thành viên tuỳ thuộc vào số vốn đã đóng góp
2.1.4 Doanh nghiệp tư nhân
Là đơn vị kinh doanh có mức vốn không thấp hơn vốn pháp định, do một cá nhân làm chủ và tự chịu
trách nhiệm bằng tòan bộ số tài sản của mình về mọi hoạt động của doanh nghiệp
Trong khuôn khổ pháp luật, chủ doanh nghiệp tư nhân có quyền tự do kinh doanh và tự chiụ trách
nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình . Phần thu nhập sau thuế thuộc quyền sở hữu và sử dụng của chủ
doanh nghiệp
- 2.1.5 Công ty hợp danh
Là doanh nghiệp có ít nhất hai thành viên hợp danh, ngoài ra có thể có các thành viên góp vốn. Các
thành viên hợp doanh là các thành viên có trình độ chuyên môn, uy tín nghề nghiệp và chịu trách nhiệm
vô hạn về các nghĩa vụ của công ty. Các thành viên góp vốn chỉ chịu trách nhiệm hữu hạn về các khoản
nợ của công ty trong phạm vi vốn góp vào công ty
Thành viên hợp danh có quyền quản lý công ty, nhân danh công ty để tiến hành các hoạt động kinh
doanh, liên đới chịu trách nhiệm về các nghĩa vụ công ty. Các thành viên góp vốn không được tham gia
quản lý công ty và hoạt động kinh doanh nhân danh công ty song có quyền được chia lợi nhuận theo tỷ
lệ được quy định trong điều lệ của công ty
2.1.6 Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài
Theo luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam quy định các hình thức đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt
Nam gồm có doanh nghiệp liên doanh và doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài. Doanh nghiệp có vốn
đầu tư nước ngoài là doanh nghiệp được thành lập tại Việt Nam, do các nhà đầu tư nước ngoài đầu tư
một phần hoặc toàn bộ vốn nhằm thực hiện các mục tiêu chung là tìm kiếm lợi nhuận, có tư cách pháp
nhân và mang quốc tịch Việt Nam, tổ chức và hoạt động theo quy chế công ty trách nhiệm hữu hạn và
tuân theo quy định của pháp luật Việt Nam
Phần vốn góp của bên nước ngoài vào vốn pháp định không hạn chế ở mức tối đa nhưng tối thiểu
không được thấp hơn 30% vốn pháp định, trừ những trường hợp do Chính phủ quy định.Các bên trong
doanh nghiệp liên doanh có quyền chuyển nhượng giá trị phần vốn góp của mình, nhưng phải ưu tiên
chuyển nhượng cho các bên trong liên doanh.
Việc sử dụng lợi nhuận sau thuế được thực hiện theo điều lệ doanh nghiệp liên doanh
Doanh nghiệp có 100% vốn đầu tư nước ngoài là doanh nghiệp do nhà đầu tư nước ngoài đấu tư 100%
vốn thành lập tại Việt Nam. Tổ chức và hoạt động cuả doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài do nhà đầu
tư nước ngoài quy định trên cơ sở quy chế pháp lý về doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt
Nam.
2.2 Đặc điểm kinh tế- kỹ thuật của ngành kinh doanh
Mỗi ngành kinh doanh có những đặc điểm về mặt kinh tế và kỹ thuật khác nhau và có ảnh hưởng đến
tài chính doanh nghiệp khác nhau
2.2.1 Ảnh hưởng của tính chất ngành kinh doanh
ảnh hưởng này thể hiện trong thành phần cơ cầu vốn kinh doanh của doanh nghiệp, ảnh hưỏng tới quy
mô vốn sản xuất kinh doanh cũng như tỷ lệ thích ứng để hình thành và sử dụng chúng, do đó ảnh hưởng
tới tốc độ luân chuyển vốn, ảnh hưởng tới phương pháp đầu tư, thể thức thanh toán chi trả
2.2.2 Ảnh hưỏng của tính thời vụ và chu kỳ sản xuất kinh doanh
Tính thời vụ và chu kỳ sản xuất kinh doanh có ảnh hưởng trước hết tới nhu cầu vốn sử dụng và doanh
thu tiêu thụ sản phẩm. Những doanh nghiệp sản xuất có chu kỳ ngắn thì nhu cầu vốn lưu động giữa các
thời kỳ trong năm thường không có biến động lớn, doanh nghiệp cũng thường xuyên thu được tiền bán
hàng, điều đó giúp cho doanh nghiệp dễ dàng đảm bảo sự cân đối giữa thu và chi bằng tiền, cũng như
việc tổ chức đảm bảo cho nhu cầu vốn kinh doanh. Những doanh nghiệp sản xuất ra những loại sản
phẩm có chu kỳ sản xuất dài, phải ứng ra một lượng vốn lưu động tương đối lớn; doanh nghiệp hoạt
động trong ngành sản xuất có tính thời vụ, thì nhu cầu vốn lưu động giữa các quý trong năm thường có
sự biến động lớn, tiền thu về bán hàng cũng không đều, tình hình thanh toán, chi trả cũng thường gặp
những khó khăn, cho nên việc tổ chức đảm bảo nguồn vốn cũng như đảm bảo cân bằng giữa thu và chi
bằng tiền của doanh nghiệp cũng khó khăn hơn
- 2.3 Môi trường kinh doanh
Môi trường kinh doanh bao gồm tất cả những điều kiện bên ngoài ảnh huởng tới hoạt động của doanh
nghiệp. Môi trường kinh doanh có tác động mạnh mẽ đến mọi hoạt động của doanh nghiệp, trong đó có
hoạt động tài chính
2.3.1 Môi trường kinh tế
Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp luôn diễn ra trong một bối cảnh kinh tế cụ thể như tốc độ tăng
trưởng hay suy thoái của nền kinh tế, mức độ ổn định của đồng tiền, lãi suất vay vốn, tỷ suất đầu
tư...Mỗi sự thay đổi của các yếu tố trên đều có tác động tích cực hay tiêu cực đến hoạt động kinh
doanh,hoạt động tài chính của doanh nghiệp. Vì vậy , cần phải phân tích và dự đoán xu hướng phát triển
của các yếu tố đó để tổ chức hoạt động taì chính của doanh nghiệp cho phù hợp
2.3.2 Môi trường pháp lý
Môi trường pháp lý là tổng hoà các quy định pháp luật liên quan đến hoạt động doanh nghiệp. Hoạt
động kinh doanh trong điều kiện nền kinh tế nhiều thành phần, các doanh nghiệp vừa chịu sự chi phối,
điều chỉnh bởi các quy chế luật pháp chung cho mọi loại hình doanh nghiệp song vừa chịu sự chi phối
điều chỉnh bởi các quy chế luật pháp riêng cho từng thành phần kinh tế hoặc ngành lĩnh vực kinh doanh
đặc thù. Môi trường luật pháp bình đẳng thông thoáng, ổn định, đồng bộ, vừa tạo điều kiện kinh doanh
thuận lợi, vừa đòi hỏi cao đối với các doanh nghiệp là một môi trường pháp lý lý tưởng đối với hoạt
động kinh doanh, hoạt động tài chính của doanh nghiệp. Ngược lại sẽ gây khó khăn, thậm chí có thể làm
cho doanh nghiệp suy thoái, phá sản
2.3.3 Môi trường kỹ thuật công nghệ , môi trường thông tin
Ngày nay khoa học kỹ thuật đã trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp đối với doanh nghiệp. Hàm lượng
tri thức có khuynh hướng chiếm tỷ trọng ngày càng lớn trong giá bán sản phẩm. Doanh nghiệp nào nắm
bắt và ứng dụng kịp thời các thành tựu tiến bộ khoa học kỹ thuật sẽ có điều kiện thuận lợi trong cạnh
tranh. Đầu tư kỹ thuật công nghệ phải có một số vốn đầu tư lớn , điều này đòi hởi doanh nghiệp phải có
phương thức huy động vốn phù hợp. Cách thức đầu tư cũng phải mạnh dạn đi tắt, đón đầu mới tránh
nguy cơ tụt hậu về công nghệ và kỹ thuật .
Kinh doanh trong nền kinh tế thị trường cũng đòi hởi doanh nghiệp phải nhạy bén, tiếp cận thông tin
và xử lý các thông tin trong kinh doanh kịp thời. Điều này cũng đòi hỏi tổ chức hoạt động tài chính của
doanh nghiệp phải tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp có thể tiếp cận, khai thác và xử lý thông tin
về thị trường,về giá cả sản xuất, về khả năng nắm bắt các cơ hội kinh doanh trên thị trường.
2.3.4 Môi trường hợp tác, hội nhập kinh tế quốc tế
Xu thế hợp tác, hội nhập kinh tế quốc tế là xu thế khách quan đối với tất cả các nước trong điều kiện
hiện nay. Vì vậy chủ động hội nhập, hội nhập có hiệu quả là một thời cơ và thách thức đối với các doanh
nghiệp.
Việc các doanh nghiệp trong nước liên doah với các nhà đầu tư nước ngoài hoặc đầu tư ra nước ngoài
dưói hình thức đầu tư trực tiếp hay gián tiếp đã làm thay đổi và đa dạng hoá các quan hệ tài chính diễn
ra trong hoạt động tài chính của doanh nghiệp, điều đó đòi hỏi công tác tổ chức hoạt động tài chính của
doanh nghiệp cần được sửa đổi hoàn thiện cho phù hợp.
2.3.5 Các môi trường đặc thù
Các môi trường đặc thù bao gồm các yếu tố tác động đến hoạt động kinh doanh và tình hình tài chính
của doanh nghiệp một cách trực tiếp và rõ rệt hơn. Thuộc về môi trường đặc thù có các yếu tố như
khách hàng, nhà cung cấp, các hãng cạnh tranh và sự kiểm tra giám sát của các cơ quan quản lý Nhà
nước đối với doanh nghiệp
- Tóm lại, các nhân tố ảnh hưởng trên đây tác động đến tổ chức tài chính doanh nghiệp từ nhiều góc độ
khác nhau. Sự nhận biết đầy đủ các ảnh hưởng tích cực hoặc tiêu cực của các nhân tố đó được cọi như là
một điều kiện tiên quyết để tổ chức tốt hoạt động tài chính trong các doanh nghiệp
3. Nội dung hoạt động tài chính
3.1 Tham gia đánh giá, lựa chọn các dự án đầu tư và kế hoạch kinh doanh
Việc xây dựng và lựa chọn các dự án đầu tư do nhiều bộ phận trong doanh nghiệp cùng hợp tác
thực hiện. Trên góc độ tài chính, điều chủ yếu là phải xem xét, cân nhắc giữa chi phí bỏ ra, những rủi ro
có thể gặp phải và khả năng thu lợi nhuận khi thực hiện dự án. Khi phân tích đánh giá nhằm lựa chọn
các dự án tối ưu, các dự án có mức sinh lời cao vấn đề quan trọng của nhà tài chính là xem xét việc sử
dụng vốn đầu tư như thế nào. Trên cơ sở tham gia đánh giá, lựa chọn dự án đầu tư, cần tìm ra định
hướng phát triển doanh nghiệp. Khi xem xét việc bỏ vốn thực hiện dự án đầu tư, cần chú ý tới việc tăng
cường khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp để đảm bảo đạt hiệu quả kinh tế trước mắt cũng như lâu
dài.
3.2Xác định nhu cầu vốn, tổ chức huy động các nguồn vốn đáp ứng cho mọi hoạt động của doanh
nghiệp
Mọi hoạt động của doanh nghiệp đòi hỏi phải có vốn. Bước vào hoạt động kinh doanh, doanh nghiệp
cần phải xác định nhu cầu vốn cần thiết cho mọi hoạt động của doanh nghiệp trong kỳ và phải tổ chức
huy động ngừôn vốn đảm bảo kịp thời đầy đủ cho các hoạt động của doanh nghiệp. Để đi đến việc
quyết định lựa chọn hình thức và phương pháp huy động vốn thích hợp cần xem xét, cân nhắc trên
nhiều mặt như: kết cấu nguồn vốn, chi phí cho việc sự dụng các nguồn vốn, những điều thuận lợi và bất
lợi trong các hình thức huy động vốn.
3.3 Tổ chức sử dụng hiệu quả số vốn hiện có, quản lý chặt chẽ các khoản thu, chi đảm bảo khả
năng thanh toán của doanh nghiệp
Tài chính doanh nghiệp phải tìm ra các biện pháp góp phần huy động tối đa số vốn hiện có vào hoạt
động kinh doanh, giải phóng các khoản vốn còn bị ứ đọng. Theo dõi chặt chẽ các khoản chi tiêu phát
sinh trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp, tìm các biện pháp lập lại cân bằng giữa thu và chi
bằng tiền để đảm bảo cho doanh nghiệp luôn có khả năng thanh toán. Mặt khác, cũng cần xác định rõ
các loại chi phí thuộc các hoạt động khác. Những chi phí vượt qúa mức quy định hay những chi phí
thuộc về các nguồn kinh phí khác tài trợ không được tính vào chi phí hoạt động kinh doanh.
3.4Thực hiện việc phân phối lợi nhuận, trích lập và sử dụng các quỹ của doanh nghiệp
Lợi nhuận là mục tiêu hoạt động của doanh nghiệp, liên quan đến sự tồn tại phát triển mở rộng của
doanh nghiệp. Do đó doanh nghiệp thực hiện việc phân phối hợp lý lợi nhuận sau thuế cũng như trích
lập và sử dụng tốt các quỹ của doanh nghiệp sẽ góp phần quan trọng vào việc phát triển doanh nghiệp
và nâng cao đời sống người lao động trong doanh nghiệp
3.5Đảm bảo kiểm tra, kiểm soát thường xuyên đối với các hoạt động của doanh nghiệp, thực hiện
phân tích tài chính doanh nghiệp
Thông qua tình hình thu chi tiền tệ hàng ngày, tình hình thực hiện các chỉ tiêu tài chính cho phép
thường xuyên kiểm tra, kiểm soát tình hình hoạt động của doanh nghiệp. Phân tích tài chính nhằm đánh
giá điểm mạnh và điểm yếu về tình hình tài chính và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, thông
qua đó có thể giúp cho lãnh đạo doanh nghiệp trong việc đánh giá tổng quát tình hình hoạt động của
doanh nghiệp, những điểm mạnh cũng như điểm yếu trong hoạt động kinh doanh cũng như khả năng
thanh toán, tình hình luân chuyển vật tư, tiền vốn, hiệu quả hoạt động kinh doanh, từ đó có thể đưa ra
- các quyết định đúng đắn về sản xuất và tài chính , xây dựng được một kế hoạch tài chính khoa học,
đảm bảo mọi tài sản tiền vốn và mọi nguồn tài chính của doanh nghiệp được sử dụng một cách hiệu quả
nhất.
nguon tai.lieu . vn
