Xem mẫu
- ĐẶ T VẤ N ĐỀ
T r ư ớ c đ â y c á c nh à X HCN kh ô ng t ư ở ng ch ỉ c ó t h ể n ó i v ề
s ự b ó c l ộ t c ủ a TBCN, ch ỉ m ở r a đ ư ợ c m ộ t x ã h ộ i m à h ầ u nh ư
m ọ i c á i ch ư a th ự c t ế , nh ư ng khi M á c v à A nghen cho ra đ ờ i
h ai ph á t tri ể n v ĩ đ ạ i l à " Ch ủ n gh ĩ a duy v ậ t l ị ch s ử v à " h ọ c
t huy ế t gi á t r ị t h ặ ng d ư " m à X HCN t ừ k h ô ng t ư ở ng tr ở t h à nh
h i ệ n th ự c. Ch í nh nh ờ c á c h ọ c thuy ế t đ ó m à s au n à y c á c nh à
t h ừ a k ế x u ấ t s ắ c nh ư L ê n in đ ã t i ế p thu v à p h á t tri ể n th ê m,
t i ế n t ớ i đ o à n k ế t c á c giai c ấ p trong x ã h ộ i đ ể x â y d ự ng m ộ t
n h à n ư ớ c XHCN đ ầ u ti ê n, kh ô ng ph ả i l à k h ô ng t ư ở ng, m à l à
h i ệ n th ự c, m ở r a m ộ t th ờ i đ ạ i m ớ i, m ộ t k ỷ n guy ê n m ớ i c ủ a x ã
h ộ i lo à i ng ư ờ i, đ ó l à x ã h ộ i XHCN, l ậ t đ ổ c h ế đ ộ T BCN, t ư
b ả n n ử a phong ki ế n.
T rong b à i vi ế t n à y, ta ch ỉ g i ả i th í ch t ạ i sao n ó i r ằ ng nh ờ
h ai ph á t hi ệ n v ĩ đ ạ i c ủ a M á c, Anghen d uy v ậ t l ị ch s ử v à h ọ c
t huy ế t gi á t r ị t h ặ ng d ư m à c h ủ n gh ĩ a x ã h ộ i t ừ k h ô ng t ư ở ng
t r ở t h à nh c ó t ư ở ng.
1
- G I Ả I Q UY Ế T V Ấ N Đ Ề
T r ư ớ c th ờ i k ỳ X HCN ra đ ờ i, x ã h ộ i lu ô n l à m s ự đ ấ u tranh
g iai c ấ p, đ ấ u tranh c ô ng n ô ng c ó s ự p h â n ho á s â u s ắ c, c ụ t h ể
l à s au khi c ộ ng đ ồ n g nguy ê n thu ỷ t an r ã , trong c á c giai c ấ p
t ầ ng l ớ p b ị á p b ứ c b ó c l ộ t đ ã x u ấ t hi ệ n nh ữ ng t ư t ư ở ng mu ố n
p h ủ đ ị nh x ã h ộ i đ ươ ng th ờ i, nh ữ ng t ư t ư ở ng đ ó k h á t v ọ ng đ ó
t uy ch ư a th ự c s ự r õ r ệ t v à đ ồ ng nh ấ t v ớ i nhau nh ư ng đ i ề u đ ó
c ó đ i ể m chung l à m u ố n c ó m ộ t x ã h ộ i c ô ng b ằ ng b ì nh đ ẳ ng,
b á c á i, nh ư ng đ ó c ũ ng l à m ộ t đ i ể m s á ng, m ộ t kh á t v ọ ng nh ỏ
n hoi l à n h ữ ng m ớ g i ả t huy ế t ch ư a th ự c t ế c ò n y ê u s á ch. Bi ệ n
p h á p đ ể đ ạ t đ ư ợ c nh ữ ng m ơ ư ớ c kh á t v ọ ng đ ó c ò n r ấ t m ơ h ồ .
S au khi CNTB ra đ ờ i, đ ể t í ch lu ỹ t ư b ả n v à t ạ o ra nh ữ ng
đ ộ i qu â n lao đ ộ ng l à m thu ê , giai c ấ p t ư s ả n d ù ng m ọ i bi ệ n
p h á p đ ể b ó c l ộ t gi á t r ị t h ặ ng d ư , đ ể c hi ế m đ o ạ t t à i s ả n, mang
q u â n đ ộ i đ i đ á nh chi ế m nh ữ ng v ù ng đ ấ t kh á c đ ể b i ế n n ó t h à nh
t hu ộ c đ ị a c ủ a m ì nh đ ể c ó n h ữ ng ngu ồ n nh â n c ô ng r ẻ m ạ t bi ế n
t à i nguy ê n c ủ a n ư ớ c đ ó t h à nh c ủ a m ì nh. Trong b ố i c ả nh l ị ch
s ử đ ó đ ã x u ấ t hi ệ n nh ữ ng nh à n ư ớ c XHCN kh ô ng t ư ở ng, c á c
ô ng cho r ằ ng ph ả i c ó m ộ t x ã h ộ i th ự c s ự b á c á i, ph ả i k ế t h ợ p
n h ữ ng nguy ê n t ắ c c ủ a CN nh â n đ ạ o v ớ i nguy ê n t ắ c c ộ ng đ ồ ng
d ự a theo l ò ng mong mu ố n v à t r í t ư ở ng t ư ợ n g c ủ a m ì nh.
N h ữ ng t ư t ư ở ng ở t h ờ i k ỳ n à y tuy v ẫ n ch ỉ l à ư ớ c m ơ n h ư ng đ ã
đ ư ợ c k ế t tinh th à nh nh ữ ng h ọ c thuy ế t mang t í nh ch ặ t ch ẽ h ơ n,
đ ã p h ê p h á n ng à y c à ng s â u s ắ c nh ữ ng h ạ n ch ế c ủ a CNTB v à
p h ầ n n à o l à t i ế ng n ó i c ủ a nh ữ ng ng ư ờ i lao đ ộ ng tr ư ớ c t ì nh
t r ạ ng b ị á p b ứ c b ó c l ộ t ng à y c à ng n ặ ng n ề .
T uy nhi ê n, nh ữ ng t ư t ư ở ng, nh ữ ng h ọ c thuy ế t n à y ng à y
c à ng mang t í nh ch ặ t ch ẽ h ơ n m à s au n à y c á c nh à s á ng l ậ p
2
- C NXH - K H đ ã t h ừ a k ế m ộ t c á ch c ó c h ọ n l ọ c v à c h ứ ng minh
c h ú ng tr ê n c ơ s ở k hoa h ọ c v ì đ ã n ê u đ ư ợ c nh ữ ng lu ậ n đ i ể m c ó
g i á t r ị v ề s ự p h á t tri ể n c ủ a x ã h ộ i trong t ươ ng lai. H ơ n n ữ a, đ ã
n ê u đ ư ợ c nh ữ ng gi á t r ị n h â n đ ạ o, nh â n v ă n, l ò ng y ê u th ươ ng,
t h ô ng c ả m v à b ê nh v ự c đ ạ i đ a s ố n g ư ờ i lao đ ộ ng, mu ố n gi ú p
đ ỡ v à g i ả i ph ó ng h ọ t rong c á c t á c ph ẩ m v à h à nh đ ộ ng c ủ a
m ì nh. Ngo à i ra , n ó c ũ ng g ó p ph ầ n l à m th ứ c t ỉ nh tinh th ầ n đ ấ u
t ranh c ủ a giai c ấ p b ị b ó c l ộ t.
T uy v ậ t, CNXH kh ô ng t ư ở ng c ò n c ó n h ữ ng h ạ n ch ế c ủ a
n ó l à c h ư a khai ph á r a h ế t b ả n ch ấ t v à q uy lu ậ t v ậ n đ ộ ng c ủ a
C NTB, ch ư a ph á t hi ệ n ra vai tr ò l ị ch s ử c ủ a giai c ấ p c ô ng
n h â n - m ộ t l ự c l ư ợ ng x ã h ộ i c ó đ ủ k h ả n ă ng xo á b ỏ C NTB đ ể
x â y d ự ng th à nh c ô ng CNXH. L ê nin t ừ ng vi ế t: "CNXH kh ô ng
t ư ở ng kh ô ng th ể v ạ ch ra đ ư ợ c l ố i tho á t th ự c s ự . N ó k h ô ng th ể
g i ả i th í ch đ ư ợ c b ả n ch ấ t c ủ a ch ế đ ộ n ô l ệ l à m thu ê t rong
X HCNTB, c ũ ng kh ô ng ph á t hi ệ n ra n h ữ ng quy lu ậ t ph á t tri ể n
c ủ a ch ế đ ộ T BCN v à c ù ng kh ô ng t ì m th ấ y l ự c l ư ợ ng x ã h ộ i c ó
k h ả n ă ng tr ở t h à nh ng ư ờ i s á ng t ạ o x ã h ộ i m ớ i".
N h ờ h ai ph á t tri ể n v ĩ đ ạ i c ủ a M á c - Ă nghen đ ó l à c h ủ
n gh ĩ a duy v ậ t l ị ch s ử v à h ọ c thuy ế t gi á t r ị t h ặ ng d ư m à C NX H
t ừ k h ô ng t ư ở ng tr ở t h à nh hi ệ n th ự c. Ta l ầ n l ư ợ t x é t hai ph á t
k iế n đó :
C h ủ n gh ĩ a duy v ậ t l ị ch s ử .
D ự a tr ê n nh ữ ng k ế t qu ả l ý l u ậ n v à t ổ ng k ế t l ị ch s ử , M á c
v à Ă nghen đ ã n ê u ra quan đ i ể m duy v ậ t l ị ch s ử c ủ a m ì nh.
M á c đ ã t ừ ng vi ế t :"Nh ữ ng quan h ệ x ã h ộ i đ ề u g ắ n li ề n v ớ i
n h ữ ng l ự c l ư ợ ng s ả n xu ấ t. Do c ó l ự c l ư ợ ng s ả n xu ấ t m ớ i m à
l o à i ng ư ờ i thay đ ổ i ph ươ ng th ứ c s ả n xu ấ t c ủ a m ì nh v à d o tha y
3
- đ ổ i c á c ph ươ ng th ứ c s ả n xu ấ t, c á ch ki ế m s ố ng c ủ a m ì nh, lo à i
n g ư ờ i thay đ ổ i t ấ t c ả n h ữ ng quan h ệ x ã h ộ i c ủ a m ì nh. C á i c ố i
x ay quay b ằ ng tay đ ư a l ạ i x ã h ộ i c ó l ã nh ch ú a, c á i c ố i xa y
c h ạ y b ằ ng h ơ i n ư ớ c đ ư a l ạ i x ã h ộ i c ó n h à t ư b ả n c ô ng
n ghi ệ p".
M á c đ ã d ù ng m ộ t t ổ ng th ể c á c quan h ệ s ả n xu ấ t l à m ti ê u
c hu ẩ n tr ự c ti ế p ph â n bi ệ t nh ữ ng giai đ o ạ n ph á t tri ể n đ ặ c th ù
t rong l ị ch s ự n h â n lo ạ i, t ứ c l à t r ự c t i ế p ph â n bi ệ t nh ữ ng h ì nh
t h á i kh á c nhau c ủ a x ã h ộ i. V ề s au Anghen vi ế t:"Trong m ỗ i
t h ờ i đ ạ i l ị ch s ử , ph ươ ng th ứ c ch ủ y ế u c ủ a s ả n xu ấ t kinh t ế v à
t rao đ ổ i, c ù ng v ớ i c ơ c ấ u x ã h ộ i do ph ươ ng th ứ c đ ó q uy ế t đ ị nh
đ ã c ấ u th à nh c ơ s ở c ho l ị ch s ử c h í nh tr ị c ủ a th ờ i đ ạ i v à l ị ch s ử
p h á t tri ể n tr í t u ệ c ủ a th ờ i đ ạ i, c á i c ơ s ở m à c h ỉ x u ấ t ph á t t ừ đ ó
m ớ i c ắ t ngh ĩ a đ ư ợ c l ị ch s ử ".
T rong h ọ c thuy ế t c ủ a m ì nh, M á c đ ã n h ấ n m ạ nh vai tr ò
q uy ế t đ ị nh c ủ a nh â n t ố k inh t ế , song kh ô ng bao gi ờ c oi kinh
t ế l à n h â n t ố q uy ế t đ ị nh duy nh ấ t trong l ị ch s ử . Ch ứ ng minh
l u ậ n đ i ể m n à y c ủ a M á c, Anghen đ ã c ho r ằ ng "Theo quan đ i ể m
d uy v ậ t l ị ch s ử , nh â n t ố q uy ế t đ ị nh trong l ị ch s ử , x é t đ ế n c ù ng
l à s ự s ả n xu ấ t v à t á i s ả n xu ấ t ra đ ờ i s ố ng hi ệ n th ự c. Do đ ó ,
n ế u ai coi kinh t ế l à n h â n t ố q uy ế t đ ị nh duy n h ấ t trong l ị c h
s ử , khi ế n cho n ó c ó n gh ĩ a l à n h â n t ố q uy ế t đ ị nh duy nh ấ t th ì
n h ư v ậ y l à h ọ đ ã b i ế n th à nh m ộ t c â u n ó i tr ố ng r ỗ ng, tr ì u
t ư ợ ng v à v ô n gh ĩ a. T ì nh h ì nh kinh t ế l à c ơ s ở n h ư ng m ọ i y ế u
t ố k h á c c ủ a th ư ợ ng t ầ ng ki ế n tr ú c, s ự p h á t tri ể n v ề m ặ t ch í nh
t r ị , ph á p lu ậ t, tri ế t h ọ c, t ô n gi á o, v ă n h ọ c, ngh ệ t hu ậ t... l à d ự a
t r ê n s ự p h á t tri ể n kinh t ế . Ho à n to à n đ i ề u ki ệ n kinh t ế k h ô ng
p h ả i l à n guy ê n nh â n duy nh ấ t ch ủ đ ộ ng, c ò n m ọ i th ứ k h á c ch ỉ
4
- c ó t á c d ụ ng th ụ đ ộ ng". M á c đ ã n h ì n th ấ y đ ộ ng l ự c c ủ a l ị ch s ử
d o ho ạ t đ ộ ng th ự c ti ễ n c ủ a con ng ư ờ i d ư ớ i t á c đ ộ ng c ủ a c á c
q uy lu ậ t kh á ch quan. Trong h ọ c thuy ế t c ủ a m ì nh M á c đ ã b á c
b ỏ c á ch mi ê u t ả m ộ t x ã h ộ i n ó i chung m ộ t x ã h ộ i c ấ u th à nh
c h ỉ b ở i con ng ư ờ i. Quan đ i ể m phi l ị ch s ử v ề x ã h ộ i ph ả i
n h ư ờ ng ch ỗ c ho quan đ i ể m l ị ch s ử . M á c đ ã l à m n ổ i b ậ t nh ữ ng
q uan h ệ x ã h ộ i v ậ t ch ấ t, t ứ c l à q uan h ệ h ì nh th à nh m à k h ô ng
t h ô ng qua ý t h ứ c. Đ ó l à q uan h ệ s ả n xu ấ t m à M á c đ ã c o i
n h ữ ng quan h ệ c ơ b ả n ban đ ầ u v à q uy ế t đ ị nh m ọ i quan h ệ
k h á c. M á c đ ã đ á nh đ ổ m ọ i quan ni ệ m cho r ằ ng x ã h ộ i l à m ộ t
t ổ h ợ p c ó t í nh ch ấ t m á y m ó c, c ó t h ể t u ỳ ý k i ế n thay đ ổ i theo
đ ủ k i ể u, m ộ t t ổ h ợ p sinh ra v à b i ế n ho á m ộ t c á ch ng ẫ u nhi ê n.
N h ư v ậ y, qu á t r ì nh l ị ch s ử t ự n hi ê n c ủ a s ự p h á t tri ể n x ã
h ộ i ch ẳ ng di ễ n ra b ằ ng con đ ư ờ ng ph á t tri ể n tu ầ n t ự m à c ò n
b ao h à m c ả t r ư ờ ng h ợ p b ỏ q ua m ộ t h ì nh th á i kinh t ế x ã h ộ i
n h ấ t đ ị nh trong nh ữ ng ho à n c ả nh l ị ch s ử c ụ t h ể n h ấ t đ ị nh. V ì
v ậ y nh ữ ng quan đ i ể m c ủ a ch ủ n gh ĩ a duy v ậ t l ị ch s ử đ ã l à m
s á ng t ỏ t í nh ch ấ t l ị ch s ử c ủ a h ì nh th á i kinh t ế x ã h ộ i TBCN,
t í nh t ấ t y ế u v à n h ữ ng ti ề n đ ề k h á ch q uan, ch ủ q uan c ủ a cu ộ c
c á ch m ạ ng XHCN.
H ọ c thuy ế t gi á t r ị t h ặ ng d ư .
B ắ t đ ầ u t ừ v i ệ c nghi ê n c ứ u h ì nh th á i t ế b à o c ủ a x ã h ộ i
C NTB, t ứ c l à h ì nh th á i h à ng ho á , M á c đ ã n ó i r õ l ê n đ ờ i s ố ng
k inh t ế - x ã h ộ i c ủ a CNTB. ở đ â y, M á c đ ã p h á t hi ệ n ra t í nh
h ai m ặ t c ủ a l ao đ ộ ng s ả n xu ấ t h à ng ho á : lao đ ộ ng c ụ t h ể v à
l ao đ ộ ng tr ừ u t ư ợ ng. Gi ả i th í ch t í nh hai m ặ t n à y, M á c đ ã n ê u
r a m â u thu ẫ n c ơ b ả n c ủ a s ả n xu ấ t h à ng ho á ( l à m â u thu ẫ n gi ữ a
l ao đ ộ ng t ư n h â n v ớ i lao đ ộ ng x ã h ộ i). Nh ờ đ ó , ch í nh M á c l à
5
- n g ư ờ i đ ầ u ti ê n đ ã c h ỉ r õ : B ấ t c ứ q u á t r ì nh lao đ ộ ng n à o c ũ ng
p h ả i đ ò i h ỏ i c ó b a nh â n t ố c h ủ y ế u l à l ao đ ộ ng c ó m ụ c đ í c h
c u ả c on ng ư ờ i, đ ố i t ư ợ ng lao đ ộ ng v à c ô ng c ụ s ả n xu ấ t.
K h ô ng th ể x e m nh ẹ h o ặ c b ấ t c ứ n h â n t ố n à o. Đ ặ c bi ệ t, M á c đ ã
n h ấ n m ạ nh vai tr ò c ủ a c ô ng c ụ s ả n xu ấ t, M á c n ó i r ằ ng c ô ng c ụ
s ả n xu ấ t kh ô ng t ạ o ra gi á t r ị m à c h ỉ l à p h ươ ng ti ệ n m ạ nh m ẽ
n h ấ t đ ể n â ng cao s ứ c s ả n xu ấ t c ủ a lao đ ộ ng s ố ng. T ừ đ ó M á c
đ ã v ạ ch ra b ả n ch ấ t c ủ a gi á t r ị t h ặ ng d ư v à c ủ a ch ế đ ộ t ư b ả n.
M á c n ó i "T ư b ả n l à l ao đ ộ ng ch ế t, n ó g i ố ng nh ư c on qu ỷ h ú t
m á u , ch ỉ s ố ng nh ờ h ú t đ ư ợ c lao đ ộ ng s ố ng v à n ó c à ng h ú t
đ ư ợ c nhi ề u lao đ ộ ng s ố ng bao nhi ê u th ì n ó l ạ i c à ng s ố ng đ ư ợ c
n hi ề u b ấ y nhi ê u". M á c c ũ ng n ó i: "N ế u đ ứ ng v ề m ặ t k ế t qu ả
c ủ a n ó , t ứ c l à đ ứ ng v ề m ặ t s ả n ph ẩ m m à x é t to à n b ộ q u á t r ì nh
t h ì c ả t ư l i ệ u lao đ ộ ng l ẫ n đ ố i t ư ợ ng lao đ ộ ng đ ề u bi ể u hi ệ n ra
l à t ư l i ệ u s ả n xu ấ t, c ò n b ả n th â n lao đ ộ ng th ì b i ể u hi ệ n ra l à
l ao đ ộ ng s ả n xu ấ t".
M á c đ ã đ ề c ậ p đ ế n vai tr ò c ủ a lao đ ộ ng qu ả n l ý t rong qu á
t r ì nh t ạ o ra gi á t r ị k hi n ó i v ề n ề n s ả n xu ấ t x ã h ộ i ho á : N ề n s ả n
x u ấ t x ã h ộ i h o á đ ư ợ c v í n h ư m ộ t d à n h ợ p x ư ớ ng, n ế u d à n h ợ p
x ư ớ ng c ầ n ph ả i c ó v ai tr ò đ i ề u khi ể n c ủ a ng ư ờ i nh ạ c tr ư ở ng
t h ì t rong c ô ng nghi ệ p pha ỉ c ó n h ữ ng "s ĩ q uan c ô ng nghi ệ p v à
h ạ s ĩ q uan". N ế u nh à t ư b ả n l à n h à q u ả n l ý t h ì l ao đ ộ ng c ủ a h ọ
t r ự c ti ế p t ạ o ra gi á t r ị t h ặ ng d ư , thu nh ậ p c ủ a h ọ t ừ k ho ả n n à y
l à m ộ t b ộ p h ậ n n ằ m trong t ư b ả n kh ả b i ế n t ứ c ti ề n c ô ng. Tr ê n
t h ự c t ế t h ì n h à t ư b ả n kh ô ng tr ự c ti ế p qu ả n l ý s ả n xu ấ t nh ư ng
v ẫ n c ó t hu nh ậ p cao trong khi nh ữ ng ng ư ờ i c ô ng nh â n tr ự c
t i ế p t ạ o ra c ủ a c ả i v ậ t ch ấ t l ạ i đ ư ợ c h ư ở ng m ộ t ph ầ n gi á t r ị
t h ặ ng d ư r ấ t nh ỏ .
6
- N h ư v ậ y, h ọ c thuy ế t gi á t r ị t h ặ ng d ư n h ằ m nghi ê n c ứ u
q uy lu ậ t v ậ n đ ộ ng c ủ a x ã h ộ i t ư b ả n, n ó c ó ý n gh ĩ a v ạ ch tr ầ n
b ả n ch ấ t b ó c l ộ t c ủ a ch ế đ ộ t ư b ả n, v ạ ch r õ m â u thu ẫ n gi ữ a
g iai c ấ p c ô ng nh â n v à g iai c ấ p t ư s ả n l à m â u thu ẫ n đ ố i kh á ng,
k h ô ng th ể đ i ề u ho à .
7
- K Ế T T HÚ C VẤ N ĐỀ
N h ờ h ai ph á t ki ế n v ĩ đ ạ i đ ó c ủ a M á c v à Ă nghen m à s a u
n à y L ê nin đ ã t h ừ a k ế v à p h á t huy, l ã nh đ ạ o nh â n d â n lao
đ ộ ng v à g iai c ấ p c ô ng nh â n đ ứ ng l ê n l ậ t đ ổ c h ế đ ộ N ga ho à ng
v à m ở r a m ộ t th ờ i k ỳ m ớ i, m ộ t k ỷ n guy ê n m ớ i, m ộ t h ì nh th á i
x ã h ộ i m ớ i: X ã h ộ i ch ủ n gh ĩ a.
T ừ m ộ t ki ể u nh à n ư ớ c XHCN kh ô ng t ư ở ng tr ở t h à nh hi ệ n
t h ự c l à d o hai ph á t ki ế n v ĩ đ ạ i c ủ a M á c - A nghen l à c h ủ n gh ĩ a
d uy v ậ t l ị ch s ử v à h ọ c thuy ế t gi á t r ị t h ặ ng d ư .
8
- MỞ ĐẦU
Gia đình là một xã hội thu nhỏ, vậy đặc biệt nó có tác dụng rất quan
trọng đối với sự phát triển c ủa xã hội và Anghen chỉ rõ "Theo quan điể m
duy vật thì nhân tố quyết định trong lịch s ử, và qui cho đế n cùng thì gia
định là cái nôi để trực tiếp sản xuất và tái sản xuất ra đờ i sống trực tiếp
nhưng bản thân nó lai có hai loại:
Loại một: Sản xuất ra sản phẩ m tiêu dùng, loại hai là sản xuất ra
ngay con ngườ i và là tồn tại và phát triển ra con ngườ i. Một là trình độ
phát triển c ủa gia đình, hai là trình độ phát triển của lao động. Theo lờ i
của Cố Tổng bí thư Lê Duẩn cũng viết "Gia đình là một tế bào tự nhiê n
của xã hội là một hình thức tồn tại c ủa đờ i sống con ngườ i không có con
ngườ i để tái sản xuất thì xã hội không thể tồn tại và phát triển được.
Vì những lý do trên cộng với mối liên hệ của chính bản thân xét
thấy tầm quan trọng c ủa nó em xin được trình bày "Gia đình quyết định
sự tồn tại và phát triển c ủa xã hội".
9
- NỘI DUNG
Trong các chế độ khác nhau, vị trí gia đình có các biểu hiện khác
nhau. ở xã hội có giai cấp vị trí và tác dụng c ủa xã hội với gia đình b ị
hạn chế, nhưng ở XHCN gia đình là tế bào có tác dụng kích hoạt xã hội
phát triển.
I. M ối quan hệ cá nhân và gia đình xã hội.
Và trong lịch gia đình và các hình thức gia đình phát triển từ thấp
đến cao do s ự tác động c ủa điều kiện kinh tế xã hội c ụ thể, đồng thời gia
đình còn chịu tác động mạnh c ủa chính trị, văn hoá, đạo đức, tôn giáo.
Mác chỉ rõ tôn giáo gia đình nhà nước, pháp quyền, đạo đức, khoa học
v.v... chỉ là một quá trình hình thức đặc thù c ủa nhà nước phục tùng
những qui luật chung c ủa sản xuất.
Cá nhân, gia đình và xã hội có mối quan hệ hữu cơ và gia đình là
khâu trung gian, cá nhân là thành viên c ủa xã hội nhưng trước tiên phả i
là thành viên c ủa xã hội nhưng trước tiên phải là thành viên c ủa mỗi gia
đình và do gia đình nuôi dưỡ ng, bảo vệ, và giáo dục, gia đình, gần với
đời sống hạnh phúc c ủa cá nhân và là đơn vị nhỏ nhất c ủa xã hội và là
hạt nhân c ủa xã hôị. Và khi con ngườ i mới cải tiến khác đầ u tiên thì việc
đầu tiên tiếp xúc với ngườ i mẹ, ngườ i cha và những thành viên khác vì
vậy xấu, tốt một phần ảnh hưở ng c ủa từng gia đình, khi mới sinh ra trẻ
nhỏ đối với các đồ vật, sinh vật. Xung quanh đề u rất là và dần dần c ũng
nắm bớt được những điều hay hoặc xuất rất nhanh, tỉ lệ cao cho những
gia đình có sự giáo dục tốt.
Dướ i chủ nghĩa xã hội thì việc lợi ích c ủa mỗi cá nhân, gia đình và
xã hội là có sự đồng nhất và cả 3 có mối quan hệ biện chứng thúc đẩ y
nhau cùng tương hỗ để phát triển, xây dựng đúng đắ n mối quan hệ giữa
cá nhân gia đình và xã hội. Cần phải gác bỏ gia đình là việc riêng không
liên quan mật thiết với nhau và không cho rằng quan tâm đế n gia đình là
biểu hiện c ủa chủ nghĩa cá nhân là tiểu tư sản ... Nhưng c ũng tránh tình
trạng vì lợi ích c ủa gia đình mà quên đi nghĩa vụ c ủa một công dân.
10
- II. Chức năng c ủa gia đình dưới CNXH.
1. Tái sản xuất là nguồn lao đ ộng mới cho xã hội.
Gia đình có nhiệ m vụ tái sản xuất ra con ngườ i đó là nguồn lao
động mới để xây dựng và phát triển kinh tế củng cố quốc phòng và bảo
đả m an ninh trật tự... và gia đình dướ i CNXH đả m bảo cho con cái sinh
ra trong mỗi gia đình mưu cầu được nuôi dưỡ ng, có kiến thức, có sức
khoẻ, đạo đức để trưở ng thành là những ngườ i có ích cho xã hội.
2. Tổ chức đ ời sống gia đ ình đ ảm bảo gia đ ình hạnh phúc.
Gia đình là một đơn vị kinh tế - tiêu dùng lâu dài gắn bó mật thiết
với xã hội. Xuất phát từ mục đích XHCN nhà nước chuyên chính vô sản
tuỳ theo trình độ phát triển c ủa sản xuất mà thực hiện các chế độ chính
sách phân phối nhằm thoả mãn nhu cầu của đờ i sống ngườ i lao động.
Gia đình phải có nhiệ m vụ tổ chức tốt đời sống cho mỗi thành viên
trong gia đình nhằm góp phần tăng năng suất lao động xã hội.
3. Nuôi dạy thế hệ trẻ và xây dựng con người mới.
Nuôi dưỡ ng và giáo dục con cái theo yêu cầu c ủa chế độ mới c ũng
như là một chức năng quan trọng c ủa gia đình dướ i chế độ XHCN. Hồ
Chủ tịch chỉ rõ "vì lợi ích mườ i năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng
ngườ i".
Trong thời gian trẻ nhỏ phần lớn thời gian sống trong gia đình chịu
ảnh hưở ng nếp sống và sự giáo dục tình thương yêu cha mẹ là điều kiệ n
tốt để giáo dục con trẻ.
4. Sự tiến bộ của gia đ ình gắn với bước phát triển của sự cải tạo
XHCN.
Dưới XHCN gia đình mật thiết với xã hội cuộc đấ u tranh để cải tạo
các quan hệ gia đình c ũ và xây dựng gia đình mới là một quá trình gắ n
liền với công cuộc cải tạo XHCN và xây dựng XHCN, sự phát triển c ủa
một giai đoạn lịch sử là nhân tố quyết định tính chất kết cấu c ủa gia đình,
vì vậy để xây dựng gia đình mới trước hết phải đẩ y mạnh công cuộc cả i
tạo các thành phần kinh tế cá thể, là m cho gia đình không còn là đơn vị
kinh tế riêng lẻ đó là yêu cầu đầ u tiên rất quan trọng để xây dựng gia
11
- đình mới, nếu không thì hậu quả vợ hoặc chồng giữa bố và mẹ và con cái
trong gia đình còn là nơi ẩn náu những tiêu cực ích kỷ hẹp hòi cản trở s ự
tiến bộ c ủa xã hội.
Xây dựng gia đình dướ i XHCN phải gắn liền với công cuộc xâ y
dựng và phát triển nền công nghiệp, xây dựng cơ sở vật chất ... vì sản
xuất có phát triển mới có điều kiện phát triển tăng cườ ng phúc lợi tập
thể.
Nâng cao trình độ năng lực c ủa ngườ i phụ nữ, thực hiện triệt để s ự
nghiệp giải phóng ngườ i phụ nữ để cho mối quan hệ được bình đẳ ng,
mặt khác chúng ta thấy rõ cuộc đấ u tranh để xây dựng gia đình mới phả i
kết hợp chặt chẽ với cuộc cách mạng về tư tưở ng và văn hoá, ý thức tư
tưở ng vốn mang tính bảo thủ so với sự phát triển c ủa điều kiện kinh tế -
xã hội để xây dựng gia đình mới. Cùng với cuộc cải tạo và phát triể n
kinh tế phải coi trọng công tác tư tưở ng, công tác phát triển văn hoá
chống những tư tưở ng c ũ về luật hôn nhân và gia đình.
Ở nước ta cuộc cách mạng XHCN đã tạo ra những điều kiện cơ bản
về luật hôn nhân và xây dựng gia đình đã nêu trên. Những ngườ i cộng
sản quant âm đế n việc xây dựng hạnh phúc gia đình là m cho toàn dân vì
đó cũng là mục đích đấ u tranh vì lý tưở ng của con ngườ i cộng sản, đồng
thời có xây dựng một gia đình tốt mới có thể xây dựng một xã hội tốt.
Hồ Chủ Tịch nói "Rất quan tâm đế n gia đình là đúng, vì nhiều gia đình
cộng lại mới thành xã hội tốt, gia đình càng tốt, xã hội càng tốt".
12
- KẾT LUẬN
Gia đình coi là tế bào c ủa xã hội nó là nhân tố tích cực thúc đẩ y s ự
phát triển c ủa xã hội thông qua việc thực hiện các chức năng tái sản xuất
ra con ngườ i, tái sản xuất ra sức lao động nhằ m đáp ứng cho con ngườ i
nhu cầu trong mỗi gia đình và xã hội, hơn thế nữa gia đình còn phát huy
và truyền thụ giá trị bản sắc dân tộc tinh thần xuyên suốt và một xã hội
có phát triển hay không được phản ánh trực tiếp vào từng thành viên
trong mỗi gia đình.
13
- TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Các Mác, Ănghen: tuyển tập tập II Nhà nước bản sự thật, Hà Nội
1971.
2. Lê Duẩn vai trò nhiệm vụ c ủa ngườ i phụ nữ Việt Nam trong giai
đoạn mới c ủa cách mạng, Nhà xuất bản sự thật 1974.
3. Các Mác bản thảo kinh tế - triết học năm 1844, Nhà xuất bản s ự
thật Hà Nội 1962.
4. Hồ Chí Minh tuyển tập, Nhà xuất bản sự thật năm 1960.
14
nguon tai.lieu . vn
