Xem mẫu
- TCNCYH 28 (2) - 2004
ChØ sè Doppler ®éng m¹ch Rèn Vµ §éng m¹ch N·o ë
thai nhi b×nh th−êng
T¹ Xu©n Lan, Phan Tr−êng DuyÖt
BÖnh viÖn Phô S¶n Trung −¬ng
Siªu ©m Doppler ®éng m¹ch rèn vµ ®éng m¹ch n·o cho 43 thai phô b×nh th−êng, tuæi thai tõ 28
tuÇn ®Õn 41 tuÇn, t¹i ViÖn BVBMTSS n¨m 2000 cho thÊy:
ChØ sè Doppler cña ®éng m¹ch rèn thay ®æi gi¶m ®Çn theo tuæi thai. Tû lÖ A/B 3,39 ë tuæi thai 28
tuÇn gi¶m xuèng 1,95 ë tuæi thai 41 tuÇn. ChØ sè trë kh¸ng 0,69 ë tuæi thai 28 tuÇn gi¶m xuèng 0,48 ë
tuæi thai 41tuÇn. ChØ sè xung 1,19 ë tuæi thai 28 tuÇn gi¶m xuèng 0,76 ë tuæi thai 41 tuÇn.
§éng m¹ch n·o cã ®é trë kh¸ng cao h¬n ®éng m¹ch rèn.
Tû lÖ chØ sè trë kh¸ng ®éng m¹ch n·o/chØ sè trë kh¸ng ®éng m¹ch rèn b»ng 1,3 ë bÊt kú tuæi thai nµo.
TrÎ s¬ sinh ®Òu cã chØ sè Apgar 9vµ 10 ë phót thø 1 vµ phót thø 5.
TrÎ s¬ sinh ®Òu cã c©n nÆng trªn 2500g.
Doppler ®éng m¹ch rèn cã gi¸ trÞ theo dâi thai trong tö cung, §Æc biÖt cµng cã gi¸ trÞ h¬n khi phèi
hîp víi Doppler ®éng m¹ch n·o.
i. §Æt vÊn ®Ò Nghiªn cøu nµy ®−îc thùc hiÖn t¹i ViÖn
BVBM TSS nh»m môc ®Ých:
Sù ph¸t triÓn cña thai trong tö cung hoµn
toµn phô thuéc vµo hÖ thèng tuÇn hoµn thai- 1. X¸c ®Þnh c¸c chØ sè cña Doppler ®éng
rau. Mäi sù trao ®æi gi÷a mÑ vµ thai ®Òu th«ng m¹ch rèn, ®éng m¹ch n·o ë thai nhi b×nh
qua b¸nh rau vµ d©y rèn. Cho nªn bÊt kú tæn th−êng theo tuæi thai.
th−¬ng nµo cña tuÇn hoµn thai-rau lµm ®é trë 2. X¸c ®Þnh tû lÖ chØ sè trë kh¸ng cña
kh¸ng t¨ng ®Òu ¶nh h−ëng ®Õn ph¸t triÓn cña ®éng m¹ch n·o/ chØ sè trë kh¸ng cña ®éng
thai (thai suy m¹n, thai chËm ph¸t triÓn, thai m¹ch rèn theo tuæi thai.
chÕt l−u vvv). Trong tr−êng hîp thai thiÕu oxy
ii. §èi t−îng vµ ph−¬ng ph¸p
(m¹n hoÆc cÊp), thai khoÎ m¹nh cã thÓ chÞu
nghiªn cøu
®ùng thiÕu oxy t¹m thêi nhê kh¶ n¨ng ®¸p
øng vµ bï trõ cña thai, −u tiªn cung cÊp oxy 1. §èi t−îng nghiªn cøu.
cho c¸c bé phËn quan träng nh− n·o, gan, - Phô n÷ kh¸m thai vµ ®Î t¹i ViÖn
thËn b»ng c¸ch gi·n m¹ch dÉn ®Õn gi¶m søc BVBMTSS.
c¶n cña m¹ch m¸u cña c¸c c¬ quan nµy, lµm - Phô n÷ cã thai tõ tuÇn 28 ®Õn lóc ®Î.
t¨ng tèc ®é dßng t©m tr−¬ng, nªn chØ sè trë
- Chu kú kinh nguyÖt ®Òu tõ 28 – 30 ngµy.
kh¸ng vµ chØ sè xung cña ®éng m¹ch n·o
gi¶m xuèng. - Nhí ch¾c ch¾n ngµy kinh cuèi cïng.
NhiÒu ph−¬ng ph¸p th¨m dß thai ®−îc ¸p - Kh«ng m¾c c¸c bÖnh m¹n tÝnh vµ c¸c
dông ®Ó ph¸t hiÖn sím t×nh tr¹ng thiÕu oxy bÖnh do thai nghÐn g©y ra.
nµy, trong ®ã cã ph−¬ng ph¸p siªu ©m - ChØ cã mét thai, thai sèng.
Doppler ®éng m¹ch rèn kÕt hîp víi Doppler - Kh«ng cã tiÒn sö thai chÕt l−u, thai dÞ d¹ng.
®éng m¹ch n·o ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng bï cña
2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu.
thai khi thai thiÕu oxy m¹n tÝnh g©y nªn thai
kÐm ph¸t triÓn trong tö cung ®Ó cã thÓ can - Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu m« t¶, theo dâi
thiÖp ®−îc kÞp thêi [1]. däc.
29
- TCNCYH 28 (2) - 2004
- Theo dâi siªu ©m Doppler trªn phô n÷ cã B: tèc ®é tèi thiÓu dßng t©m tr−¬ng
thai tõ 28 tuÇn ®Õn khi ®Î, c¸ch 2 tuÇn mét lÇn. - Tû lÖ CSK cña ®éng m¹ch n·o/ CSK cña
- Xö lý sè liÖu theo ph−¬ng ph¸p thèng kª. ®éng m¹ch rèn (RC/RP)
3. Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch. - T×nh tr¹ng thai khi ®Î:
§¸nh gi¸ t×nh tr¹ng thai dùa vµo: + ChØ sè Apgar ë phót thø nhÊt vµ phót thø
- ChØ sè cña sãng xung Doppler ®éng n¨m sau ®Î
m¹ch rèn vµ ®éng m¹ch n·o: + C©n nÆng cña trÎ s¬ sinh.
+ Tû lÖ A/ B iii. KÕt qu¶
+ ChØ sè trë kh¸ng (CSK, Resistant Index Tæng sè 43 thai phô ®−îc theo dâi b»ng
RI): A-B/ A siªu ©m Doppler t¹i ViÖn tõ th¸ng 3 ®Õn
+ ChØ sè xung (CSX, Pulsility Index PI): A- th¸ng 9 n¨m 2000.
B/ tèc ®é trung b×nh 1. §Æc ®iÓm cña thai phô vµ trÎ s¬ sinh
Trong ®ã: trong nhãm nghiªn cøu.
A: tèc ®é tèi ®a dßng t©m thu
B¶ng 1. Ph©n bè thai phô theo nhãm tuæi.
Nhãm tuæi Sè ®èi t−îng TØ lÖ %
20 – 24 1 2,4%
25 – 29 21 50,0%
30 – 34 11 26,2%
35 - 39 6 14,3%
40 - 45 3 7,1%
Tæng sè 42 100,0%
- 76.2 % thai phô ë ®é tuæi tõ 25 – 34 tuæi, kh«ng cã thai phô nµo d−íi 20 tuæi vµ trªn 45 tuæi.
B¶ng 2. Sè lÇn ®Î
LÇn ®Î Sè ®èi t−îng TØ lÖ %
0 lÇn 24 55,8%
1 lÇn 17 39,5%
2 lÇn 2 4,7%
Tæng sè 43 100,0%
- 55,8% thai phô ®Î lÇn ®Çu, kh«ng cã thai phô nµo sinh con lÇn thø 3.
B¶ng 3. C¸ch ®Î
C¸ch ®Î Sè ®èi t−îng TØ lÖ %
§Î th−êng 33 76,7%
§Î mæ 6 14,0%
§Î Forceps 3 7,0%
§Î Ventouse 1 2,3%
Tæng sè 43 100,0%
- 76,7% thai phô ®Î th−êng, kh«ng cã tr−êng hîp nµo ph¶i can thiÖp thñ thuËt v× suy thai.
30
- TCNCYH 28 (2) - 2004
B¶ng 4. C©n nÆng trÎ s¬ sinh
C©n nÆng (g) Sè ®èi t−îng TØ lÖ %
2500 - 2900 9 20,9%
3000 - 3400 20 46,5%
3500 - 3900 11 25,6%
4000 - 4500 3 7,0%
Tæng sè 43 100,0%
- 46,5% trÎ s¬ sinh cã c©n nÆng tõ 3000g ®Õn 3400g, kh«ng cã trÎ s¬ sinh nµo cã c©n nÆng
d−íi 2500g.
* ChØ sè Apgar: tÊt c¶ trÎ s¬ sinh trong nghiªn cøu ®Òu cã chØ sè Apgar 9 vµ 10 ®iÓm ë phót
thø nhÊt vµ phót thø n¨m
Qua b¶ng 1 ®Õn b¶ng 4 chøng tá ®èi t−îng nghiªn cøu lµ b×nh th−êng.
2. C¸c chØ sè Doppler ®éng m¹ch rèn vµ ®éng m¹ch n∙o.
B¶ng 5: Tû lÖ A/B, chØ sè trë kh¸ng (RI), chØ sè xung (PI) cña ®éng m¹ch rèn
liªn quan ®Õn tuæi thai
Tuæi thai Tû lÖ A/ B ChØ sè RI ChØ sè PI
n
(tuÇn) Trung b×nh CI Trung b×nh CI Trung b×nh CI
28 29 3,39 2,96 - 3,82 0,69 0,64 – 0,71 1,19 1,08 – 1,29
29 5 3,24 2,21 - 4,28 0,68 0,57 -0,77 1,20 0,99 - 1,40
30 25 3,04 2,59 - 3,47 0,64 0,60 – 0,68 1,13 1,01 – 1,24
31 12 3,02 2,48 - 3,54 0,65 0,59 – 0,70 1,14 0,97 – 1,30
32 24 2,66 2,39 - 2,92 0,60 0,56 – 0,64 1,09 0,97 – 1,20
33 10 2,50 2,21 - 2,81 0,60 0,54 – 0,63 1,02 0,89 - 1,13
34 29 2,60 2,36 - 2,82 0,60 0,55 – 0,62 1,01 0,92 – 1,08
35 12 2,57 2,21 - 2,93 0,60 0,53 – 0,64 1,03 0,86 - 1,18
36 25 2,48 2,28 - 2,67 0,59 0,55 – 0,61 0,99 0,91 – 1,06
37 13 2,39 2,11 - 2,70 0,57 0,51 – 0,61 0,94 0,80 - 1,06
38 22 2,43 2,25 - 2,61 0,58 0,54 – 0,60 0,97 0,89 – 1,04
39 23 2,24 2,07 - 2,40 0,54 0,50 – 0,57 0,90 0,82 – 0,97
40 14 2,28 2,04 - 2,51 0,56 0,50 – 0,59 0,92 0,80 – 1,04
41 6 1,95 1,65 - 2,23 0,48 0,40 – 0,55 0,76 0,59 – 0,92
NhËn xÐt:
- ChØ sè Doppler cña ®éng m¹ch rèn ®Òu gi¶m theo tuæi thai.
- Tuæi thai 28 tuÇn cã tû lÖ A/B lµ 3,39; chØ sè kh¸ng lµ 0,69; chØ sè xung lµ 1,19.
- Tuæi thai 41 tuÇn cã tû lÖ A/B lµ 1,95;
31
- TCNCYH 28 (2) - 2004
B¶ng 6. Tû lÖ A/B, chØ sè trë kh¸ng (RI) chØ sè xung (PI) cña ®éng m¹ch n·o liªn quan
®Õn tuæi thai.
Tuæi thai A/ B RI PI
n
(tuÇn) Trung b×nh CI 95% Trung b×nh CI 95% Trung b×nh CI 95%
28 31 10,73 5,77-15,71 0,88 0,83 - 0.92 2.25 2,06 -2,43
29 6 8,30 4,96-11,64 0,87 0,82 -0,91 2,35 1,79 -2,91
30 26 8,62 6,36 -10,89 0,85 0,81- 0,89 1,98 1,81 -2,16
31 13 9,46 5,75-13,16 0,84 0,80 -0,90 2,14 1,74 -2,54
32 24 6,62 5,17-8,09 0,82 0,79- 0,85 2,00 1,81 -2,19
33 10 5,22 3,97-6,48 0,79 0,74 - 0,84 1,85 1,55 -2,15
34 29 8,74 5,45-12,02 0,82 0,79 - 0,87 2,04 1,83 -2,25
35 14 11,57 5,81-17,31 0,86 0,83 - 0,91 2,20 1,92 -2,49
36 25 6,62 3,08-10,14 0,78 0,75 - 0,81 1,73 1,54 -1,91
37 13 5,00 3,76- 6,22 0,78 0,72 - 0,82 1,77 1,49 -2,04
38 23 5,04 4,00-6,09 0,78 0,73 - 0,80 1,72 1,52 -1,92
39 24 3,87 3,43- 4,3 0,73 0,69 - 0,76 1,52 1,39 -1,65
40 14 4,34 3,21- 5,49 0,73 0,65 - 0,79 1,56 1,27-1,85
41 6 4,07 2,85- 5,26 0,73 0,65 - 0,82 1,64 1,22-2,05
- ChØ sè Doppler cña ®éng m¹ch n·o cao h¬n chØ sè Doppler cña ®éng m¹ch rèn.
- ChØ sè Doppler cña ®éng m¹ch n·o gi¶m dÇn theo tuæi thai.
- Tèc ®é gi¶m cña c¸c chØ sè chËm h¬n so víi tèc ®é gi¶m cña c¸c chØ sè Doppler ®éng m¹ch
rèn.
B¶ng 7: Tû lÖ chØ sè trë kh¸ng cña ®éng m¹ch n·o/ ®éng m¹ch rèn.
Tuæi thai (tuÇn) Sè ®èi t−îng Tû lÖ chØ sè trë kh¸ng
28 29 1,32
29 5 1,31
30 25 1,36
31 12 1,33
32 24 1,40
33 10 1,35
34 29 1,43
35 12 1,50
36 25 1,36
37 13 1,39
38 22 1,34
39 23 1,37
40 14 1,35
32
- TCNCYH 28 (2) - 2004
- Tû lÖ chØ sè trë kh¸ng cña ®éng m¹ch Trong 43 tr−êng hîp nµy kh«ng cã dßng
n∙o/ ®éng m¹ch rèn lu«n lu«n trªn 1,3 ë t©m tr−¬ng thÊp hoÆc ®¶o ng−îc nh− trong
bÊt kú tuæi thai nµo vµ hÇu nh− h»ng ®Þnh. c¸c tr−êng hîp thai nghÐn cã nguy c¬ cao.
Trong nghiªn cøu nµy, c¸c chØ sè Doppler
iv. Bµn luËn
cña ®éng m¹ch n·o còng gi¶m nh−ng kh«ng
Tû lÖ A/B ®éng m¹ch rèn thay ®æi theo tuæi gi¶m m¹nh vµ râ rÖt nh− c¸c chØ sè cña
thai, tuæi thai cµng lín, tû lÖ A/B cµng gi¶m. Doppler ®éng m¹ch rèn.
Trong 43 tr−êng hîp thai phô b×nh th−êng
C¸c chØ sè Doppler cña ®éng m¹ch n·o
®−îc nghiªn cøu nµy, tõ tuæi thai 28 tuÇn ®Õn
cao h¬n ®éng m¹ch rèn.
41 tuÇn cã tû lÖ A/B tõ 3,39 gi¶m dÇn xuèng
1,95. Kh«ng cã tr−êng hîp nµo trªn 3 ë tuæi Tû lÖ chØ sè trë kh¸ng cña ®éng m¹ch
thai trªn 36 tuÇn. Theo Trudinger, Giles, n·o/chØ sè trë kh¸ng ®éng m¹ch rèn lu«n lu«n
Thomson nghiªn cøu n¨m 1968, thÊy r»ng trªn 1,3 ë bÊt kú tuæi thai nµo. Chøng tá dßng
tuæi thai cµng t¨ng, ®é trë kh¸ng cµng gi¶m, t©m tr−¬ng ë ®éng m¹ch n·o thÊp, chØ sè trë
tû lÖ A/B ë tuæi thai 28 tuÇn lµ 3,2 gi¶m xuèng kh¸ng cña ®éng m¹ch n·o cao, cßn chØ sè
2,1 ë tuæi thai 40 tuÇn [6]. kh¸ng cña ®éng m¹ch rèn b×nh th−êng, thai
nhi kh«ng cã biÓu hiÖn t×nh tr¹ng thiÕu oxy.
ChØ sè trë kh¸ng cña ®éng m¹ch rèn trong
Theo mét sè t¸c gi¶ nh− uzan n¨m1991,
nghiªn cøu nµy còng thay ®æi theo tuæi thai.
Gramellini, Folli n¨m1992 vµ Sabbagha,
Tuæi thai cµng t¨ng, chØ sè trë kh¸ng cµng
Minogue n¨m1994, nghiªn cøu thÊy r»ng 10
gi¶m, tõ 0,69 ë thai 28 tuÇn gi¶m xuèng 0,48
tuÇn cuèi tû lÖ chØ sè trë kh¸ng ®éng m¹ch
ë thai 41 tuÇn. Còng nh− nghiªn cøu cña
n·o/chØ sè trë kh¸ng ®éng m¹ch rèn ë thai
Trudinger, Giles,Thomson n¨m 1968 vµ
b×nh th−êng lu«n lu«n trªn 1, ë thai kÐm ph¸t
nghiªn cøu cña Hendricks n¨m 1989 còng
triÓn vµ thai suy nÆng th× tû lÖ nµy d−íi 1 vµ
cho thÊy r»ng chØ sè trë kh¸ng gi¶m dÇn theo
kh¶ n¨ng dù ®o¸n thai chËm ph¸t triÓn trong
tuæi thai ë thai 28 tuÇn lµ 0,69 vµ ë thai 40
tö cung (®é nhËy lµ >70%), lµ chØ sè cã gi¸ trÞ
tuÇn lµ 0,54 [3], [6].
ph¸t hiÖn sím suy thai (80%) [2,4,7].
ChØ sè xung cña ®éng m¹ch rèn trong
nghiªn cøu nµy còng thay ®æi theo tuæi thai,
v. KÕt luËn
thai 28 tuÇn lµ 1,19 vµ thai 41 tuÇn lµ 0,76. 1. ChØ sè Doppler cña ®éng m¹ch rèn thay
Theo Trudinger, Giles, Thomson n¨m 1968 ®æi theo tuæi thai.
nghiªn cøu thÊy r»ng thai 28 tuÇn cã chØ sè Tû lÖ A/B gi¶m theo tuæi thai, tû lÖ A/B
trë kh¸ng lµ 1,25 vµ 0,76 ë thai 40 tuÇn [6]. 3,39 – 1,95 ë 28 - 41 tuÇn.
NhiÒu t¸c gi¶ ®· coi tû lÖ A/B ë thai b×nh ChØ sè trë kh¸ng gi¶m theo tuæi thai, chØ
th−êng tõ 2,8 ®Õn 2,2 ë 25- 41 tuÇn, trªn 3 sè trë kh¸ng 0,69 - 0,48 ë 28 - 41 tuÇn.
®−îc coi lµ bÊt th−êng [5]. ChØ sè xung còng gi¶m theo tuæi thai,
§©y lµ hiÖn t−îng sinh lý b×nh th−êng chØ sè xung 1,19 - 0,76 ë 28 - 41 tuÇn.
nh»m ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn cña thai (sù 2. Tû lÖ chØ sè trë kh¸ng cña ®éng m¹ch
tiªu thô oxygen t¨ng dÇn theo tuæi thai). n·o/chØ sè trë kh¸ng cña ®éng m¹ch rèn lu«n
TÊt c¶ trÎ s¬ sinh trong nghiªn cøu nµy lu«n trªn 1,3.
®Òu cã c©n nÆng trªn 2500g, kh«ng cã trÎ
nhÑ c©n.
TÊt c¶ trÎ s¬ sinh trong nghiªn cøu nµy
®Òu cã chØ sè Apgar ë phót thø 1 vµ phót thø
5 trªn 8 ®iÓm, kh«ng cã trÎ biÓu hiÖn suy thai.
33
- TCNCYH 28 (2) - 2004
Tµi liÖu tham kh¶o 5..Schulman H.MD, Flesher.A.MD et al
(1984). Umbilical velocity waveforrm ratios in
1. Phan Tr−êng DuyÖt(1999). øng dông
human pregnancy. Am J obstet gynecol, 148,
ph−¬ng ph¸p Doppler trong th¨m dß S¶n khoa.
pp 985-989.
Kü thuËt siªu ©m vµ øng dông trong S¶n Phô
khoa, pp 261-315. 6. Thompson BS, Trudinger BJ, Giles
(1968). Umbilical artery velocity waveforms:
2. Gramellini.D.MD, Folli.M.C.MD, et al
normal reference values for A/B ratio and
(1992). Cerebral-Umbilical Doppler ratio as a
Pourcelot ratio. Br.J. Ost. Gynecol. Inpress.
predictor of adverse perinatal outcome, Obstet
Gynecol, 79, pp 416-420. 7. Uzan.M, Cynober.E (1991). Applications
clinique. Guide pratique de Doppler en
3. Hendrick.S.K et al (1989). Doppler
Obstetrique. Masson, pp 59-79.
umbilical artery waveforms indices normal
values from fourteen forty-two weeks. Am J.
obstet gynecol.161,pp 761-765.
4. Sabbagha R.E, Minogue J.P (1994).
Altered fetal growth. Diagnostic ultrasound
applied to obstertric and gynecology,14, pp
179-205.
Summary
Doppler umbilical and Cerebral arteries waveforms
indices normal values from fourteen forty-two weeks
Pulsed Doppler ultrasound assessment of blood flow was performed in the fetal Umbilical and
Cerebral arteries of 43 normal patients at 2 week intervais from 28 to 41 gestational weeks.
We found that: a decrease of Doppler Umbilical artery waveform indices during gestation age: A/B
ratio decrease from 3,39 to 1,95 at 28 and 41 week respectively. Resistant index decrease from 0,69
to o,48 correspond to 28 and 41 week respectively. Pulsility index decrease from 1,19 to 0,76 at 28
and 41 week respectively.
Celebral-umbilical resistant ratio is1,3 during gestation ages.
These finding may prove useful in diagnosting and treating pregnancies at risk: small for date and
distress fetus.
34
nguon tai.lieu . vn
