Xem mẫu
- Việc Ăn Uống Và Dinh Dưỡng
Của Trẻ Sơ Sinh
Ăn uống chỉ là một cách nói. Ai cũng biết trẻ sơ sinh chưa ăn bằng
cách nhai được mà chỉ bú sữa, sữa mẹ hay sữa bình. Dù cho bé bú sữa gì đi
nữa, thời gian cho bé bú là một khoảng thời gian thần tiên cho cả mẹ lẫn
con. Thời gian này đem đến cho mẹ và con những niềm hạnh phúc tuyệt vời
nhất. Đứa bé được chạm sát vào người mẹ, đầu rúc vào ngực mẹ để hưởng
hơi ấ m. Miệng bé mở ra hau háu “chụp” lấy núm vú để bú say sưa. Người
mẹ cũng sung sướng được ôm sát đứa con rất êm vào lòng . Mẹ cũng cảm
thấy rất ấm lòng khi nhìn con bú say sưa. Từ trong lòng mẹ sẽ dâng lên một
niềm thương yêu vô bờ.
Từ vài chục năm nay, người ta đã nhận ra được sự quan trọng của việc
mẹ ôm con cho bú. Thậm chí hiện nay nơi các phòng sinh, người ta luôn
luôn đặt đứa con lên bụng bà mẹ ngay sau khi sinh để tạo một mối dây thắt
chặt mẹ con càng sớm càng tốt.
- Nhờ có sự chăm sóc, tình thương yêu, nối kết giữa mẹ và con trong
thời gian cho bé bú mà đứa bé sẽ lớn lên tốt đẹp, chứ không hẳn hoàn toàn là
chỉ nhờ sữa.
Những ngày đầu sau khi sanh, việc phải cho bé bú mỗi 3,4 tiếng sẽ
khiến người mẹ cảm thấy rất bận rộn và ít khi nghĩ rằng việc mình ôm con
cho bú có ảnh hưởng sâu xa đến sự tăng trưởng của em. Tuy nhiên, người
mẹ không cần phải làm gì nhiều, chỉ cần cho bé bú theo sự đòi hỏi của bé và
chú tâm đến bé nhiều trong thời gian cho bú là đủ.
Cho bé bú gì?
Trong 3 tháng đầu, em bé chỉ cần bú sữa mẹ hay sữa bình mà thôi.
Nhiều năm gần đây, đã có những cố gắng làm sống lại phong trào cho bú
sữa mẹ vì sữa mẹ vẫn thích hợp cho trẻ s ơ sinh hơn cả. Tuy nhiên, không
phải ai cũng cần cảm thấy như “có tội” khi không thể cho bú mẹ được. Đây
là một quyết định của cá nhân tùy theo cảm nghĩ của họ. Nhiều năm trở lại
đây có nhiều tiến bộ trong việc chế biến sữa bình sao cho an toàn và càng
ngày càng đáp ứng được nhu cầu dinh dưỡng của trẻ em. Do đó, trong
trường hợp không bú sữa mẹ, em bé vẫn có thể có một mối dây liên kết chặt
chẽ với mẹ và vẫn tăng trưởng tốt đẹp.
- Không cần phải cho em bé bú thêm nước vì đa số thành phần của sữa
mẹ hay sữa bình là nước. Tuy nhiên, nếu bạn muốn cho em bé bú thêm chút
ít nước thì cũng không có gì nguy hiểm. Không nên cho bé bú nước trái cây
lúc này vì quá sớm, có thể gây ra tiêu chẩy hay dị ứng.
Hành động bú sữa của em bé là những phản xạ liên hệ nhau: lưỡi đưa
ra, nút và nuốt. Những phản xạ này rất mạnh và cần thiết để em bé lấy chất
dinh dưỡng vào cơ thể. Nếu em bé nút quá nhanh và không kịp nuốt, em sẽ
dễ bị trớ ra. Trường hợp này, nên lấy bình sữa ra cho em có thì giờ nghỉ rồi
sẽ cho bú trở lại. Người mẹ cần chú ý vào em bé để có thể khám phá ra các
phản ứng của em như sặc, trớ... hầu có thể can thiệp kịp thời. Sự chú ý này
cũng cần thiết cho “tình mẫu tử” tăng trưởng mạnh.
Vào khoảng 3 tháng tuổi, em bé sẽ có nhiều nước dãi, đôi khi chẩy
ướt áo. Sự kiện em chưa nuốt hết được nước dãi chứng tỏ em chưa sẵn sàng
để ăn chất đặc.
Không nên cho chất đặc như cereal vào bình sữa của bé để bé “ngủ
lâu hơn”. Không có gì chứng tỏ tin tưởng này là đúng. Nên nhớ: bình sữa chỉ
để đựng sữa mà thôi.
Cho bú cách khoảng bao lâu một lần?
- Khi mới lọt lòng mẹ, vì mới qua 1 khoảng thời gian quá “stressful”,
em bé cần có thì giờ để hồi phục nên trong ngày đầu có thể em bé sẽ bú rất
ít. Dần dần, em sẽ bú khá hơn và sau 1 tuần, em đã có thể thức dậy bú “đúng
giờ” hơn. Bé sẽ bú cách xa giờ hơn, ăn mỗi lần nhiều hơn và nhanh hơn.
Từ sơ sinh đến vào khoảng 2 tuần, em bé bú mẹ sẽ ăn 8 tới 10 lần mỗi
ngày.
Vào 1 tháng, bé sẽ giảm xuống chừng 6 tới 8 lần. Vào 2 tháng, có thể
bé sẽ giảm xuống 5 tới 7 lần mỗi ngày. Các bé bú sữa bình sẽ bú ít lần hơn.
Khi nào cần cho bé bú? Nên cho bú “theo yêu cầu” khi bé đói. Lúc
đầu có thể hơi rối loạn nhưng lần lần, khoảng 1,2 tháng, em bé sẽ theo một
thời khóa biểu nhất định.
Mỗi khi thấy đói, em bé sẽ khóc, lúc đó mẹ nên cho bú. Bạn sẽ lần lần
đọc được tiếng khóc đói bụng của bé, khác hơn tiếng khóc do những nguyên
do khác. Khi bé khóc đòi bú, nên cho bú ngay. Nhờ vậy bé sẽ “học” biết
rằng cảm giác khó chịu nào là cảm giác đói bụng, và đói bụng có thể hết khi
bé nút bình và có sữa chẩy ra. Nếu bạn không cho bé ăn ngay, bé sẽ trở nên
giận hơn. Khi ấy, cho bú sẽ càng làm bé khóc và khó chịu hơn là được dễ
chịu.
- Bé cũng sẽ cho bạn biết khi nào cần ngừng lại. Khi đã đủ no, bé
thường ngừng nút, đóng miệng lại và cất đầu khỏi núm vú. Bé sẽ đẩy núm
vú ra khỏi miệng hay ưỡn người lên nếu bạn cố ép bé bú thêm. Nên để cho
bé tự quyết định ăn bao nhiêu và nhanh cỡ nào.
Em bé sẽ không ăn một số lượng nhất định mỗi lần. Lượng này có thể
thay đổi tùy theo nhu cầu của bé. Trong thời gian lớn nhanh (growth spurt),
bé sẽ bú nhiều hơn và thường hơn.
Sau đó có thể bé sẽ bú ít hẳn đi trong một thời gian. Cũng vậy, khi em
đã tới thời kỳ ngủ qua đêm, bỏ một bữa bú, khi thức dậy, có thể em sẽ bú
nhiều hơn bình thường vào cữ buổi sáng.
Nói tóm lại, mỗi em bé có một nhu cầu dinh dưỡng và cách ăn khác
nhau cũng như sự tăng trưởng khác nhau, bạn cần phải chú ý khi cho bé bú
để có thể nhận ra những dầu hiệu của bé cho bạn biết khi bé muốn ăn và khi
bé đã no. Nếu em cho bạn biết em muốn ăn nhiều và bạn theo đúng đòi hỏi
của em mà không có điều gì xẩy ra như hay trớ, hay ói..., bạn không phải lo
lắng là em sẽ bị “overweight”. Số lượng ăn vào thời điểm này không phải là
dấu hiệu cho biết em sẽ bị mập phì khi lớn.
- Không nên cho em vào giường nằm bú một mình. Ngoài việc bỏ mất
cơ hội gần gũi em, bạn còn có thể gây nguy hiểm cho em khi em bé bị nghẹn
hay cần nghỉ mà không thể tự lấy bình ra khỏi miệng được, em sẽ bị sặc và
sữa có thể vào cuống phổi gây ngưng thở. Ngoài ra, số lượng sữa đọng trong
miệng sau khi em đã ngủ có thể gây ra sâu răng khi bé đã có răng.
Làm sao vẫn có thể cho bú sữa mẹ khi đã đi làm lại?
Máy bơm sữa giúp bạn có thể thực hiện điều này. Sữa bơm ra có thể
cất giữ trong tủ lạnh để người nhà cho bé bú trong lúc bạn đi làm. Có nhiều
loại máy bơm tay hay bơm điện. Bạn có thể mướn hay mua một máy bơm dễ
dàng và không tốn kém nhiều. Sau đây là vài lời khuyên:
1. Nên mua hay mướn 1 máy bơm thật tốt, dùng điện và có thể bơm 2
vú cùng lúc. Bạn sẽ tiết kiệm được nhiều thì giờ.
2. Nên rửa tay sạch trước khi sử dụng máy bơm.
3. Viết sẵn ngày giờ bơm và dán lên bình không đã khử trùng sạch.
4. Rửa sạch dụng cụ bơm bằng xà bông và nước nóng sau mỗi lần
dùng.
- 5. Giữ sữa thật cẩn thận để tránh nhiễm trùng. Cho bình s ữa vào t ủ
lạnh càng sớm càng tốt, trong vòng 1 giờ sau khi bơm. Có thể giữ sữa trong
tủ lạnh 5 ngày là tối đa. Trẻ sinh đủ ngày có thể dùng sữa đã trữ trong
freezer tới 6 tháng và sữa cất trong deep freeze 1 năm.
Trẻ thiếu tháng nằm ở bệnh viện có thể dùng sữa cất trong freezer cho
tới 3 tháng mà thôi.
Bs Nguyễn Thị Nhuận
nguon tai.lieu . vn