1. Trang Chủ
  2. Triết học
  3. Câu hỏi ôn tập Triết học cao cấp

Câu hỏi ôn tập Triết học cao cấp

Tiến hành công nghiệp háo hiện đại hóa, phát triển lực lượng sản xuất là quy luật chung cảu nhiều quốc gia trong tiến trình trợ thành nước phát triển Caâu hoûi oân taäp moân TRIEÁT HOÏC CAO CAÁP Phaàn IV:HIEÄN ÑAÏI HOAÙ MÔÛ ÑAÀU Tieán haønh CNH-HÑH, phaùt trieån löïc löôïng saûn xuaát saûn xuaát laø qui luaät laø qui luaät chung phoå bieán cuûa nhieàu quoác gia trong tieán trình trôû thaønh moät nöôùc phaùt trieån, coù neàn coâng nghieäp hieän ñaïi, cô sôû vaät chaät chaát-kyõ thuaät tieân tieán

Thể loại Tài liệu miễn phí Triết học

Số trang 30

Ngày tạo 8/30/2018 4:16:22 AM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước 0.23 M

Tên tệp

Tải Câu hỏi ôn tập Triết học cao cấp (.pdf)

Xem mẫu

  1. Caâu hoûi oân taäp moân TRIEÁT HOÏC CAO CAÁP Phaàn IV:HIEÄN ÑAÏI HOAÙ MÔÛ ÑAÀU Tieán haønh CNH-HÑH, phaùt trieån löïc löôïng saûn xuaát saûn xuaát laø qui luaät laø qui luaät chung phoå bieán cuûa nhieàu quoác gia trong tieán trình trôû thaønh moät nöôùc phaùt trieån, coù neàn coâng nghieäp hieän ñaïi, cô sôû vaät chaät chaát-kyõ thuaät tieân tieán, taêng tröôûng kinh teá vaø thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi cao. ÔÛ Vieät Nam Ñaûng ñaõ xaùc ñònh xaây döïng CNXH laø söï nghieäp caùch maïng cuûa toaøn ñaûng toaøn daân. Chuùng ta ñang ôû trong giai ñoaïn quaù ñoä leân CNXH, phaûi chuaån bò nhöõng ñieàu kieän tieàn ñeà vaät chaát-kyõ thuaät vöõng chaéc cho söï hình thaønh phöông thöùc saûn xuaát CNXH. Do vaäy, nhieäm vuï haøng ñaàu cuûa chuùng ta laø phaûi ra söùc phaùt trieån löïc löôïng saûn xuaát. Vì löïc löôïng saûn xuaát laø yeáu toá ñoäng hôn caû vaø caùch maïng hôn caû cuûa söï saûn xuaát.Tröôùc heát, löïc löôïng saûn xuaát cuûa xaõ hoäi bieán ñoåi vaø phaùt trieån. Roài sau ñoù, tuøy theo vaø phuø hôïp vôùi nhöõng bieán ñoåi aáy, quan heä saûn xuaát giöõa ngöôøi ta vôùi nhau cuõng bieán ñoåi. Töø ñoù giöõa löïc löôïng saûn xuaát vôùi quan heä saûn xuaát thoáng nhaát vôùi nhau, hôïp thaønh phöông thöùc saûn xuaát nhö chuùng ta mong ñôïi. Phaùt trieån löïc löôïng saûn xuaát trong ñieàu kieän cuoäc caùch maïng khoa hoïc vaø coâng ngheä dieãn ra maïnh meõ,ñoøi hoûi chuùng ta phaûi thöïc hieän CNH-HÑH. Taïi ñaïi hoäi ñaïi bieåu toaøn quoác laàn thöù VIII, Ñaûng ta ñaõ nhaän ñònh: “ Nöôùc ta chuyeån sang thôøi kyø phaùt trieån môùi, thôøi kyø ñaåy maïnh CNH-HÑH. Muïc tieâu cuûa CNH-HÑH laø xaây döïng nöôùc ta trôû thaønh moät nöôùc coäng nghieäp coù cô sôû vaät chaát-kyõ thuaät hieän ñaïi, cô caáu kinh teá hôïp lyù, quan heä saûn xuaát tieán boä, phuø hôïp vôùi trình ñoä phaùt trieån cuûa löïc löôïng saûn xuaát”. ÔÛ nöôùc ta CNH-HÑH ñaõ trôû thaønh moät chieán löôïc mang tính thôøi söï, ñöôïc söï quan taâm, nghieân cöùu cuûa nhieàu nhaø khoa hoïc, kinh teá. Vì quaù trình CNH-HÑH raát phöùc taïp noù ñoøi hoûi phaûi quaûn lyù, keát hôïp vaø söû duïng coù hieäu quaû caùc nguoàn löïc cuûa moät quoác gia, ñoàng thôøi phaûi coù nhöõng chính saùch, nhöõng ñònh höôùng khoa hoïc, ñaëc bieät trong boái caûnh dieãn bieán theá giôùi vöøa taïo ra nhöõng thuaän lôïi vöøa coù nhöõng nguy cô thaùch thöùc.Xuaát phaùt töø thöïc tieãn ñoù, trong quaù trình hoïc moân Trieát Hoïc Maùc-Leâ Nin hoïc vieân raát quan taâm vaø choïn ñeà taøi: CNH-HÑH vaø phaùt trieån löïc löôïng saûn xuaát ôû Vieät Nam, vôùi mong muoán goùp phaàn vaøo ñaåy nhanh tieán trình CNH- HÑH ôû Vieät Nam. LÖÏC LÖÔÏNG SAÛN XUAÁT I) KHAÙI NIEÄM : Löïc löôïng saûn xuaát laø quan heä kinh teá-kyõ thuaät cuûa moät neàn saûn xuaát xaõ hoäi. Löïc löôïng saûn xuaát bieåu hieän quan heä giöõa ngöôøi vôùi giôùi töï nhieân. Trình ñoä cuûa löïc löôïng saûn xuaát theå hieän trình ñoä chinh phuïc töï nhieân cuûa con ngöôøi. Löïc löôïng saûn xuaát coøn bieåu hieän naêng löïc thöïc hieän cuûa con ngöôøi trong quaù trình taùc ñoäng vaøo töï nhieân taïo ra cuûa caûi vaät chaát cho söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi. Löïc löôïng saûn xuaát bao goàm caùc yeáu toá : 1) Tö lieäu saûn xuaát : 1.1) Ñoái töôïng lao ñoäng : Laø toaøn boä moïi vaät maø lao ñoäng cuûa con ngöôøi taùc ñoäng vaøo, caûi bieán cho phuø hôïp nhu caàu con ngöôøi caû trong saûn xuaát vaø nhu caàu ñôøi soáng, taïo ra saûn phaåm mong muoán. Ñoái töôïng lao NGUYEÃN DUY KIEÄT – QTDN K13-2002 1 of 30
  2. Caâu hoûi oân taäp moân TRIEÁT HOÏC CAO CAÁP Phaàn IV:HIEÄN ÑAÏI HOAÙ ñoäng khoâng phaûi laø toaøn boä giôùi töï nhieân maø chæ coù moät boä phaän cuûa giôùi töï nhieân ñöôïc ñöa vaøo saûn xuaát.Con ngöôøi khoâng chæ tìm trong giôùi töï nhieân nhöõng ñoái töôïng lao ñoäng coù saün, maø coøn saùng taïo ra baûn thaân ñoái töôïng lao ñoäng.Söï phaùt trieån cuûa saûn xuaát coù lieân quan tôùi vieäc ñöa nhöõng ñoái töôïng ngaøy caøng môùi hôn vaøo quaù trình saûn xuaát. Ñieàu ñoù hoaøn toaøn coù tính quy luaät bôûi chính nhöõng vaät lieäu môùi, môû roäng khaû naêng saûn xuaát cuûa con ngöôøi. - Ñoái töôïng lao ñoäng coù saün trong töï nhieân do thieân nhieân taïo ra: goã,than, ñaù … Caùc taøi nguyeân thieân nhieân naøy bao goàm nhöõng daïng nhö : Taøi nguyeân thieân nhieân khoâng theå taùi sinh : daàu löûa Taøi nguyeân thieân nhieân coù theå taùi sinh ñöôïc : thuûy haûi saûn. Taøi nguyeân thieân nhieân coù nguoàn taùi sinh voâ haïn : söùc gioù ÔÛ nöôùc ta phöông höôùng laø phaûi tieán haønh thaêm doø ñeå xaùc ñònh tröõ löôïng, coù keá hoaïch khai thaùc.Vì trò giaù cuûa noù coù theå giaûm khi khoâng khai thaùc kòp thôøi, ñaëc bieät trong boái caûnh caùch maïng khoa hoïc khoa hoïc-kyõ thuaät phaùt trieån phaùt minh ra nhieàu loaïi nguyeân vaät lieäu nhaân taïo môùi. -Ñoái töôïng lao ñoäng ñaõ qua söû duïng, cheá bieán : ñöôïc tieáp tuïc gia coâng trong quaù trình saûn xuaát bao goàm caùc loaïi nguyeân lieäu : boâng, saét, theùp …Chuùng ta phaûi taêng giaù trò cuûa ñoái töôïng lao ñoäng naøy, baèng caùch taùc ñoäng nhieàu lao ñoäng ñeå cheá bieán ñoàng thôøi keùo daøi tuoåi thoï cuûa noù trong chu trình kinh teá.Vì nhöõng nguyeân lieäu naøy coù tính chaát ñaëc bieät : khoâng tham gia toaøn boä vaøo quaù trình saûn xuaát. Chuùng ta phaûi laøm cho ñònh möùc hao phí nguyeân vaät lieäu treân moät ñôn vò saûn phaåm giaûm xuoáng, hình thaønh cho ñöôïc nhöõng vuøng nguyeân vaät lieäu taäp trung. 1.2)Tö lieäu lao ñoäng : Tö lieäu lao ñoäng laø vaät theå hay laø phöùc hôïp vaät theå maø con ngöôøi ñaët giöõa mình vôùi ñoái töôïng lao ñoäng, chuùng daãn truyeàn söï taùc ñoäng cuûa con ngöôøi vaøo ñoái töôïng lao ñoäng. Ñoái töôïng lao ñoäng vaø tö lieäu lao ñoäng laø nhöõng yeáu toá vaät chaát cuûa quaù trình lao ñoäng saûn xuaát hôïp thaønh tö lieäu saûn xuaát.Do ñoù tö lieäu lao ñoäng goàm taát caû nhöõng ñoà vaät maø con ngöôøi duøng ñeå taùc ñoäng vaøo ñoái töôïng lao ñoäng vaø taát caû nhöõng phöông tieän vaät chaát caàn thieát khaùc cho quaù trình lao ñoäng saûn xuaát nhö : - Coâng cuï lao ñoäng : quyeát ñònh naêng suaát lao ñoäng, söï phaùt trieån cuûa saûn xuaát. - Vaät lieäu chöùa ñöïng baûo quaûn ñoái töôïng lao ñoäng : K.Marx goïi laø heä thoáng maïch maùu saûn xuaát goàm : nhaø xöôûng, bao bì, kho taøng, phöông tieän chöùa ñöïng… -Nhöõng tö lieäu lao ñoäng khaùc : neáu thieáu seõ aûnh höôûng ñeán lao ñoäng ngay laäp töùc, laø keát caáu haï taàng cô sôû saûn xuaát goàm: ñöôøng xaù, giao thoâng vaän taûi, heä thoáng thoâng tin böu ñieän. Trong toaøn boä tö lieäu lao ñoäng, coâng cuï lao ñoäng ñoùng vai troø quan troïng nhaát laø heä thoáng xöông coát, baép thòt cuûa saûn xuaát, trình ñoä phaùt trieån cuûa coâng cuï lao ñoäng laø thöôùc ño trình ñoä phaùt trieån cuûa neàn saûn xuaát xaõ hoäi : ” Choã khaùc nhau giöõa moät thôøi ñaïi kinh teá naøy vôùi thôøi ñaïi kinh teá khaùc laø phöông phaùp cheá taïo nhöõng tö lieäu lao ñoäng duøng ñeå cheá taïo hôn laø nhöõng caùi maø ngöôøi ta cheá taïo ra” K.Marx-Tö Baûn. NGUYEÃN DUY KIEÄT – QTDN K13-2002 2 of 30
  3. Caâu hoûi oân taäp moân TRIEÁT HOÏC CAO CAÁP Phaàn IV:HIEÄN ÑAÏI HOAÙ Coâng cuï lao ñoäng luoân ñöôïc caûi tieán. Noù laø yeáu toá ñoäâng nhaát vaø caùch maïng nhaát trong löïc löôïng saûn xuaát. Lòch söû phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi loaøi ngöôøi ghi nhaän söï phaùt trieån cuûa coâng cuï saûn xuaát traûi qua caùc giai ñoaïn : Giai Baùn cô Cô khí hoaù Ñaïi coâng ñoaïn thuû khí nghieäp ñöôïc coâng cô khí hoaù Baùn töï Töï ñoäng Tin hoïc vaø caùc phöông ñoäng hoaù hoaù tieän cuûa tin hoïc Quaù trình phaùt trieån caùc coâng cuï saûn xuaát khoâng theå ñoát chaùy giai ñoaïn ñöôïc bôûi noù vöøa mang tính khaùch quan vöøa laø keát quaû chuû quan cuûa con ngöôøi. Moãi giai ñoaïn cuûa quaù trình phaùt trieån cuûa coâng cuï saûn xuaát bieåu hieän söï thay ñoåi veà chaát caùc lónh vöïc ñôøi soáng kinh teá-xaõ hoäi, cuøng vôùi söï caûi tieán vaø hoaøn thieän coâng cuï lao ñoäng thì kinh nghieäm saûn xuaát cuûa loaøi ngöôøi cuõng ñöôïc phaùt trieån phong phuù theâm, nhöõng nghaønh saûn xuaát môùi xuaát hieän, söï phaân coâng lao ñoäng phaùt trieån. 2)Ngöôøi lao ñoäng : vôùi nhöõng kyõ naêng, kinh nghieäm, kieán thöùc thoùi quen lao ñoäng söû duïng tö duïng tö lieäu saûn xuaát ñeå taïo ra cuûa caûi vaät chaát. Trong caùc yeáu toá hôïp thaønh tö lieäu saûn xuaát, ngöôøi lao ñoäng laø löïc löôïng saûn xuaát cô baûn quyeát ñònh nhaát. Leâ Nin töøng vieát “Löïc löôïng saûn xuaát haøng ñaàu cuûa toaøn theå nhaân loaïi laø coâng nhaân, laø ngöôøi lao ñoäng”- Leâ Nin toaøn taäp. Yeáu toá trí tueä cuûa con ngöôøi ñöôïc vaät hoaù vaøo trong saûn phaåm ngaøy caøng nhieàu, thì khaû naêng caïnh tranh cuûa saûn phaåm caøng cao. Neáu K.Marx chæ ñeà caäp ñeán ngöôøi lao ñoäng vôùi naêng khieáu ngheà nghieäp, trình ñoä tay ngheà ngöôøi lao ñoäng, thì ngaøy nay ngöôøi ta tieáp caän ngöôøi lao ñoäng treân moät bình dieän khaùc.Ngöôøi lao ñoäng vöøa phaûi coù chuyeân moân gioûi, vöøa phaûi ñuû theå chaát : theå löïc vaø trí löïc, moãi con ngöôøi coù moät khaû naêng, naêng khieáu thuoäc moät lónh vöïc nhaát ñònh, neáu ñaàu tö ñuùng höôùng seõ ñem laïi hieäu quaû. ÔÛ Vieät Nam löïc löôïng lao ñoäng hieän nay khoaûng 38 trieäu ngöôøi. Phöông höôùng trong thôøi gian tôùi, chuùng ta phaûi ñaøo taïo ñöôïc moät theá heä coâng daân môùi coù ñaày ñuû theå löïc, trí löïc vaø ñaïo ñöùc löông taâm ngheà nghieäp bao goàm : ñoäi nguõ caùn boä quaûn lyù haønh chính, caùc nhaø quaûn lyù kinh teá, caùn boä kyõ thuaät, coâng nhaân laønh ngheà. beân caïnh ñoù phaûi laáy khaû naêng naêng löïc caù nhaân laøm thöôùc ño chính, taïo ra nhieàu vieäc laøm, caûi thieän ñôøi soáng ngöôøi lao ñoäng, taïo ra moät cô cheá xaõ hoäi thích öùng ñeå söû duïng lao ñoäng. 3) Khoa hoïc-kyõ thuaät : Ngaøy nay tröôùc caùc cuoäc caùch maïng khoa hoïc-kyõ thuaät hieän ñaïi ñaõ taïo ra böôùc nhaûy voït lôùn trong löïc löôïng saûn xuaát. Vò trí cuûa khoa hoïc trong löïc löôïng saûn xuaát ngaøy caøng taêng.Thöïc chaát cuûa cuoäc caùch maïng ñoù laø môû ra kyû nguyeân môùi cuûa saûn xuaát töï ñoäng hoùa vôùi vieäc phaùt trieån vaø öùng duïng ñieàu khieån hoïc vaø voâ tuyeán ñieän töû. Khoa hoïc trôû thaønh ñieåm xuaát phaùt cho nhöõng bieán ñoåi to lôùn trong kyõ thuaät saûn xuaát, taïo ra nhöõng nghaønh saûn xuaát môùi, keát hôïp khoa hoïc kyõ thuaät thaønh moät theå thoáng nhaát, ñöa ñeán nhöõng phöông phaùp coâng ngheä môùi ñem laïi hieäu quaû cao trong saûn xuaát; phaùt hieän vaø ñeà ra haøng loaït nhöõng phöông phaùp khai thaùc caùc nguoàn naêng löôïng môùi, cheá taïo nhöõng vaät lieäu môùi maø tröôùc kia loaïi ngöôøi chöa NGUYEÃN DUY KIEÄT – QTDN K13-2002 3 of 30
  4. Caâu hoûi oân taäp moân TRIEÁT HOÏC CAO CAÁP Phaàn IV:HIEÄN ÑAÏI HOAÙ bieát tôùi; taïo ra söï thay ñoåi trong chöùc naêng cuûa ngöôøi saûn xuaát. Con ngöôøi khoâng coøn thao taùc tröïc tieáp trong heä thoáng kyõ thuaät maø chuû yeáu laø saùng taïo ñieàu khieån quaù trình ñoù moät caùch töï ñoäng; tri thöùc khoa hoïc trôû thaønh moät taát yeáu trong hoaït ñoäng cuûa ngöôøi saûn xuaát thay cho thoùi quen kinh nghieäm thoâng thöôøng; tri thöùc khoa hoïc ñöôïc vaät chaát hoùa, ñöôïc keát tinh vaøo moïi nhaân toá cuûa löïc löôïng saûn xuaát, töø ñoái töôïng lao ñoäng, tö lieäu lao ñoäng kyõ thuaät, phöông phaùp coâng ngheä ñeán tri thöùc cuûa con ngöôøi lao ñoäng-“ khoa hoïc hoùa saûn xuaát”. Caùch maïng khoa hoïc- coâng ngheä ngaøy nay laø nhaân toá trung taâm cuûa coâng cuï saûn xuaát vaø con ngöôøi, ñoàng thôøi trôû thaønh ñoäng löïc saûn xuaát, laø lôïi theá trong saûn xuaát. Do khoa hoïc trôû thaønh löïc löôïng saûn xuaát tröïc tieáp maø thaønh phaàn caáu thaønh löïc löôïng saûn xuaát cuõng thay ñoåi. Ngöôøi lao ñoäng trong löïc löôïng saûn xuaát khoâng chæ bao goàm ngöôøi lao ñoäng chaân tay, maø coøn bao goàm caû kyõ thuaät vieân, kyõ sö vaø caùn boä khoa hoïc phuïc vuï tröïc tieáp quaù trình saûn xuaát. 4) Söï taùc ñoäng bieän chöùng giöõa caùc yeáu toá cuûa löïc löôïng saûn xuaát : Tö lieäu lao ñoäng chæ trôû thaønh löïc löôïng tích cöïc caûi bieán ñoái töôïng lao ñoäng khi chuùng keát hôïp vôùi lao ñoäng soáng. Chính con ngöôøi vôùi trí tueä vaø kinh nghieäm cuûa mình ñaõ cheá taïo ra tö lieäu lao ñoäng vaø söû duïng noù ñeå thöïc hieän saûn xuaát, tö lieäu ñoäng duø coù yù nghóa lôùn ñeán ñaâu nhöng neáu taùch khoûi ngöôøi lao ñoäng thì cuõng khoâng theå phaùt huy ñöôïc taùc duïng, khoâng theå trôû thaønh löïc löôïng saûn xuaát cuûa xaõ hoäi. Ñoàng thôøi nhöõng phaåm chaát cuûa con ngöôøi, nhöõng kinh nghieäm vaø thoùi quen cuûa hoï ñeàu phuï thuoäc vaøo tö lieäu saûn xuaát hieän coù, phuï thuoäc vaøo choå hoï söû duïng nhöõng tö lieäu lao ñoäng naøo. Khoâng coù neàn ñaïi coâng nghieäp thì khoâng theå coù ngöôøi coâng nhaân hieän ñaïi. Söï phuï thuoäc veà trình ñoä, kinh nghieäm vaø thoùi quen cuûa ngöôøi saûn xuaát vaøo kyõ huaät saûn xuaát laø moät trong nhöõng bieåu hieän söï phuï thuoäc cuûa nhaân toá chuû quan vaøo nhaân toá khaùch quan, nhaân toá con ngöôøi saûn xuaát vaøo nhaân toá vaät chaát cuûa saûn xuaát.. hôn nöõa con ngöôøi khoâng chæ söû duïng nhöõng coâng cuï hieän coù, maø coøn saùng cheá ra nhöõng tö lieäu lao ñoäng môùi. nhöõng trí thöùc khoa hoïc, nhöõng kinh nghieäm thoùi quen cuûa con ngöôøi ñeàu caàn thieát ñeå hoaøn thieän kyõ thuaät, phöông phaùp saûn xuaát. nhö vaäy, söï phaùt trieån cuûa löïc löôïng saûn xuaát laø söï phaùt trieån cuûa tö lieäu lao ñoäng thích öùng vôùi baûn thaân con ngöôøi vôùi söï phaùt trieån vaên hoùa khoa hoïc kyõ thuaät cuûa hoï. II) VAI TROØ CUÛA LÖÏC LÖÔÏNG SAÛN XUAÁT : Tröôùc heát treân giaùc ñoä töøng yeáu toá trong löïc löôïng saûn xuaát : tö lieäu saûn xuaát, ngöôøi lao ñoäng ñeàu ñoùng vai troø raát quan troïng trong quaù trình saûn xuaát.Trong quaù trình saûn xuaát, neáu thieáu moät trong caùc yeáu toá treân, thì quaù trình saûn xuaát khoâng theå dieãn ra ñöôïc.K.Marx trong boä Tö baûn cuûa mình ñaõ cho raèng : “tö lieäu saûn xuaát, ngöôøi lao ñoäng chæ laø hai yeáu toá tieàm theá cuûa saûn xuaát neáu nhö chuùng taùch rôøi nhau ra”. Moät khi caùc nhaân toá cuûa löïc löôïng saûn xuaát keát hôïp vôùi nhau seõ taïo ra saûn phaåm, taïo ra cuûa caûi vaät chaát laø cô sôû cuûa cuoäc soáng loaøi ngöôøi. Hoaït ñoäng saûn xuaát naøy laø hoaït ñoäng quan troïng, cô baûn nhaát cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi. Vì caùc hoaït ñoäng khaùc nhö : chính trò, khoa hoïc, ngheä thuaät, toân giaùo chæ dieãn ra khi ñaùp öùng caùc nhu caàu caàn thieát nhö : aên, maëc, ôû …cuûa con ngöôøi. NGUYEÃN DUY KIEÄT – QTDN K13-2002 4 of 30
  5. Caâu hoûi oân taäp moân TRIEÁT HOÏC CAO CAÁP Phaàn IV:HIEÄN ÑAÏI HOAÙ Trình ñoä phaùt trieån löïc löôïng saûn xuaát noùi leân trình ñoä con ngöôøi chinh phuïc thieân nhieân. Söï phaùt trieån cuûa löïc löôïng saûn xuaát laø cô sôû xaùc ñònh trình ñoä phaùt trieån cuûa saûn xuaát, söï phaùt trieån kinh teá ñoàng thôøi laø tieâu chuaån ñeå phaân bieät söï khaùc nhau giöõa caùc thôøi ñaïi kinh teá. Trình ñoä phaùt trieån löïc löôïng saûn xuaát coøn phaûn aùnh trình ñoä phaùt trieån saûn xuaát, taêng naêng suaát lao ñoäng, trình ñoä vaø kyõ naêng cuûa ngöôøi lao ñoäng söû duïng maùy moùc taân tieán hieän ñaïi khai thaùc thieân nhieân ñaït hieäu quaû cao. Vai troø löïc löôïng saûn xuaát coøn theå hieän ôû moái quan heä vôùi quan heä saûn xuaát. Vai troø löïc löôïng saûn xuaát vaø quan heä saûn xuaát laø hai maët cuûa moät neàn saûn xuaát xaõ hoäi, trong ñoù löïc löôïng saûn xuaát luoân giöõ vai troø quyeát ñònh, ñoøi hoûi quan heä saûn xuaát goàm : quan heä sôû höõu tö lieäu saûn xuaát, quan heä quaûn lyù, quan heä phaân phoái phaûi phuø hôïp vôùi tính chaát vaø trình ñoä cuûa löïc löôïng saûn xuaát. “Löïc löôïng saûn xuaát nhö theá naøo thì quan heä saûn xuaát phaûi nhö theá aáy, löïc löôïng saûn xuaát laø yeáu toá ñoäng vaø caùch maïng hôn caû cuûa söï saûn xuaát. Tröôùc heát löïc löôïng saûn xuaát cuûa xaõ hoäi bieán ñoåi vaø phaùt trieån; roài sau ñoù tuøy theo vaø phuø hôïp vôùi nhöõng bieán ñoåi vaø phaùt trieån aáy, quan heä saûn xuaát giöõa ngöôøi ta vôùi nhau cuõng bieán ñoåi”. Lòch söû phaùt trieån cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi cho thaáy trong moät phöông thöùc saûn xuaát xaõ hoäi : moãi moät löïc löôïng saûn xuaát nhaát ñònh luoân gaén lieàn vôùi moät quan heä saûn xuaát töông öùng. Khi löïc löôïng saûn xuaát phaùt trieån, quan heä saûn xuaát cuõng bieán ñoåi phuø hôïp vôùi söï bieán ñoåi vaø phaùt trieån cuûa löïc löôïng saûn xuaát cuûa xaõ hoäi trong lòch söû. Trong phöông thöùc saûn xuaát TBCN cho thaáy khi löïc löôïng saûn xuaát phaùt trieån ñeán quy moâ khoång loà, quan heä saûn xuaát TBCN khoâng coøn phuø hôïp vôùi traïng thaùi cuûa löïc löôïng saûn xuaát xaõ hoäi. Nhöõng maâu thuaãn khoâng theå ñieàu hoøa giöõa tính chaát cuûa löïc löôïng saûn xuaát vaø quan heä saûn xuaát ñaõ bieåu loä ra trong nhöõng cuoäc khuûng hoaûng chu kyø veà saûn xuaát thöøa. Do ñoù chuû nghóa tö baûn ñaõ thai ngheùn moät cuoäc caùch maïng coù nhieäm vuï thay theá cheá ñoä sôû höõu TBCN baèng cheá ñoä sôû höõu XHCN. III) QUAN ÑIEÅM CUÛA ÑAÛNG VEÀ VAI TROØ CUÛA LÖÏC LÖÔÏNG SAÛN XUAÁT : ÔÛ nöôùc ta, sau hoaø bình laäp laïi ôû Mieàn Baéc 1954, vaø caû nöôùc thoáng nhaát 1975 chuùng ta ñaõ tieán leân CNXH, boû qua cheá ñoä TBCN. Trong thôøi gian ñaàu, do nhieàu nguyeân nhaân khaùch quan vaø chuû quan maø chuû yeáu laø do nhaän thöùc khoâng ñaày ñuû chuû nghóa Marx-Lenin, sao cheùp daäp khuoân moâ hình phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi cuûa caùc nöôùc XHCN khaùc, khoâng döïa treân trình ñoä vaø ñaëc ñieåm phaùt trieån cuûa löïc löôïng saûn xuaát ôû nöôùc ta. Trong cô cheá keá hoaïch hoùa taäp trung, chuùng ta ñaõ thieát laäp moät quan heä saûn xuaát khoâng phuø hôïp, tieán haønh quoác höõu hoùa, taäp theå hoùa nhanh choùng khoâng theo qui luaät, phuû nhaän söï toàn taïi cuûa ña hình thöùc sôû höõu, ña thaønh phaàn kinh teá, chuù troïng phaùt trieån coâng nghieäp naëng khoâng döïa vaøo nhu caàu phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi. Heä quaû laø chuùng ta ñaõ troùi buoäc vaø kìm haõm söï phaùt trieån cuûa löïc löôïng saûn xuaát trong moät thôøi gian daøi. Chính vì khoâng coi troïng vai troø cuûa löïc löôïng saûn xuaát nhö laø moät ñoäng löïc, ñaõ daãn ñeán khuûng hoaûng nghieâm troïng veà kinh teá -xaõ hoäi ôû nöôùc ta trong thôøi gian naøy. Töø thöïc tieãn ñoù, Ñaïi Hoäi Ñaïi Bieåu Toaøn Quoác laàn VI cuûa Ñaûng Coäng Saûn Vieät Nam ñaõ ñöa ra ñöôøng loái ñoåi môùi ñaát nöôùc. Ñaûng ñaõ khaúng ñònh giöõ vöõng muïc tieâu XHCN, nhöng caàn phaûi nhaän thöùc cho ñuùng muïc tieâu vaø con ñöôøng tieán leân CNXH ôû nöôùc ta. Tö töôûng chæ ñaïo cuûa keá hoaïch vaø caùc chính saùch kinh teá laø : “giaûi phoùng moïi naêng löïc saûn xuaát hieän coù, khai thaùc moïi khaû naêng tieàm taøng cuûa ñaát nöôùc vaø söû duïng coù hieäu quaû söï giuùp ñôõ quoác teá, ñeå NGUYEÃN DUY KIEÄT – QTDN K13-2002 5 of 30
  6. Caâu hoûi oân taäp moân TRIEÁT HOÏC CAO CAÁP Phaàn IV:HIEÄN ÑAÏI HOAÙ phaùt trieån maïnh meõ löïc löôïng saûn xuaát ñi ñoâi vôùi xaây döïng vaø cuûng coá quan heä saûn xuaát XHCN-Vaên Kieän Ñaïi Hoäi Ñaïi Bieåu Toaøn Quoác laàn VI”. Ñaûng ñaõ xaùc ñònh chuùng ta tieán leân CNXH boû qua cheá ñoä TBCN, khoâng coù nghóa laø boû qua nhöõng böôùc ñi taát yeáu hôïp quy luaät. Do ñoù Ñaûng ñaõ ñònh ra ñöôøng loái chuyeån töø moâ hình keá hoaïch hoùa taäp trung sang xaây döïng neàn kinh teá haøng hoùa nhieàu thaønh phaàn vaän haønh theo cô cheá thò tröôøng coù söï quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc theo ñònh höôùng XHCN. Xaây döïng neàn kinh teá haøng hoùa nhieàu thaønh phaàn chính laø söï quan taâm ñeán söï phaùt trieån löïc löôïng saûn xuaát, ñoàng thôøi phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm ña daïng cuûa löïc löôïng saûn xuaát ôû nöôùc ta trong ñieàu kieän hieän nay. Taïo ñieàu kieän cho löïc löôïng saûn xuaát ôû moïi thaønh phaàn kinh teá, moïi lónh vöïc ñöôïc phaùt huy taùc duïng. Noù cho pheùp khai thaùc nhanh, coù hieäu quaû moïi khaû naêng hieän coù vaø tieàm taøng cuûa neàn kinh teá, thuùc ñaåy quaù trình phaân coâng lao ñoäng trong nöôùc, gaén phaân coâng lao ñoäng trong nöôùc vôùi quoác teá vaø khu vöïc; thuùc ñaåy löïc löôïng saûn xuaát phaùt trieån nhanh choùng veà soá löôïng vaø chaát löôïng. Döôùi aùnh saùng cuûa ñöôøng loái ñoåi môùi ñaát nöôùc, vai troø cuûa löïc löôïng saûn xuaát cuõng nhö quy luaät veà söï phuø hôïp giöõa quan heä saûn xuaát vaø löïc löôïng saûn xuaát ngaøy caøng ñöôïc coi troïng trong söï phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi. Vì theá, hôn 10 naêm qua Nöôùc ta ñaõ vöôït qua khuûng hoaûng vaø ñaït ñöôïc nhöõng thaønh töïu to lôùn veà maët kinh teá. tieáp tuïc ñöôøng loái, taïi Ñaïi Hoäi Ñaïi Bieåu Toaøn Quoác Laàn VIII, Ñaûng ta ñaõ nhaän ñònh :”Nöôùc ta chuyeån sang thôøi kyø phaùt trieån môùi, thôøi kyø ñaåy maïnh CNH-HÑH. Neàn CNH-HÑH taïo neân löïc löôïng saûn xuaát caàn thieát cho cheá ñoä xaõ hoäi môùi, thì vieäc phaùt trieån neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn chính laø ñeå xaây döïng heä thoáng quan heä saûn xuaát phuø hôïp…”. Trong quaù trình CNH-HÑH ôû nöôùc ta caùc boä phaän cuûa löïc löôïng saûn xuaát, ñöôïc Ñaûng ñaùnh giaù cao, coi ñoù laø nhöõng nhaân toá quyeát ñònh ñeán söï thaønh coâng cuûa quaù trình CNH- HÑH ñöa ñaát nöôùc ta trôû thaønh nöôùc phaùt trieån. Vôùi vieäc öùng duïng roäng raõi nhöõng thaønh töïu khoa hoïc-coâng ngheä tieân tieán thôøi ñaïi, naâng cao daân trí, boài döôõng vaø phaùt huy nguoàn löïc to lôùn cuûa con ngöôøi Vieät Nam laø nhaân toá quyeát ñònh thaéng lôïi cuûa coâng cuoäc CNH-HÑH. COÂNG NGHIEÄP HOÙA–HIEÄN ÑAÏI HOÙA I) KHAÙI NIEÄM VAØ VAI TROØ CUÛA CNH-HÑH : 1) Khaùi nieäm : Coù nhieàu khaùi nieäm khaùc nhau veà CNH : -Taây AÂu vaø Baéc Myõ : CNH laø ñöa ñaëc tính coâng nghieäp cho moät hoaït ñoäng. Ñoù laø moät quaù trình daøi chuû yeáu taäp trung vaøo phaùt trieån caùc ngaønh coâng nghieäp. -Khaùi nieäm CNH cuûa Lieân Hieäp Quoác : CNH laø quaù trình phaùt trieån kinh teá, trong ñoù moät boä phaän ngaøy caøng taêng caùc nguoàn cuûa caûi quoác daân ñöôïc ñoäng vieân ñeå xaây döïng cô caáu kinh teá nhieàu ngaønh ôû trong nöôùc vôùi kyõ thuaät hieän ñaïi. Ñaëc ñieåm cuûa cô caáu kinh teá naøy laø coù moät boä phaän buoäc phaûi thay ñoåi ñeå saûn xuaát ra nhöõng tö lieäu saûn xuaát vaø haøng tieâu duøng coù khaû naêng ñaùp öùng nhu caàu xaõ hoäi, ñaûm baûo cho toaøn theå neàn kinh teá phaùt trieån vôùi nhòp ñoä cao, ñaït tôùi söï tieán boä kinh teá-xaõ hoäi. NGUYEÃN DUY KIEÄT – QTDN K13-2002 6 of 30
  7. Caâu hoûi oân taäp moân TRIEÁT HOÏC CAO CAÁP Phaàn IV:HIEÄN ÑAÏI HOAÙ -Hieän ñaïi hoùa : laø söï ñaàu tö moät caùch coù heä thoáng laâu daøi vaø coù höôùng ñích ñeå thöïc hieän muïc tieâu cuûa con ngöôøi. Hieän ñaïi hoùa ñöôïc nghieân cöùu vaø thöïc hieän ôû moïi lónh vöïc nhö : kinh teá, kyõ thuaät, giaùo duïc, heä thoáng chính trò, boä maùy nhaø nöôùc…CNH-HÑH laø hai quaù trình ñoàng thôøi vaän ñoäng, cuøng dieãn ra vaø taùc ñoäng töông hoã laãn nhau ñeå taïo neân naêng löïc noäi sinh cho phaát trieån kinh teá-xaõ hoäi. Töø quan ñieåm môùi veà CNH-HÑH cuõng nhö noäi dung cuûa quaù trình CNH-HÑH, ôû Nöôùc ta :” CNH-HÑH laø quaù trình chuyeån ñoåi caên baûn toaøn dieän caùc hoaït ñoäng saûn xuaát, kinh doanh, dòch vuï vaø quaûn lyù kinh teá,xaõ hoäi töø söû duïng lao ñoäng thuû coâng laø chính sang söû duïng moät caùch phoå bieán söùc lao ñoäng cuøng vôùi coâng ngheä, phöông tieän vaø phöông phaùp tieân tieán hieän ñaïi, döïa treân söï phaùt trieån cuûa coâng nghieäp vaø tieán boä khoa hoïc-coâng ngheä, taïo ra naêng suaát lao ñoäng cao”- Vaên Kieän Ñaïi Hoäi Ñaûng laàn VII. 2) Vai troø cuûa CNH-HÑH : -Taïo ñieàu kieän ñeå bieán ñoåi veà chaát löôïng saûn xuaát, taêng naêng suaát lao ñoäng, taêng suaát cheá ngöï cuûa con ngöôøi ñoái vôùi töï nhieân. Taêng tröôûng kinh teá vaø phaùt trieån kinh teá, do ñoù goùp phaàn oån ñònh vaø naâng cao ñôøi soáng cuûa nhaân daân; goùp phaàn quyeát ñònh söï thaéng lôïi cuûa chuû nghóa xaõ hoäi. - Taïo ñieàu kieän vaät chaát cho vieäc cuûng coá taêng cöôøng vai troø kinh teá cuûa nhaø nöôùc; naâng cao naêng löïc tích luõy, taêng coâng cuûa vieäc laøm, nhôø ñoù laøm taêng söï phaùt trieån töï do vaø toaøn dieän trong moïi hoaït ñoäng kinh teá cuûa con ngöôøi-nhaân toá trung taâm cuûa neàn saûn xuaát xaõ hoäi.Taïo ñieàu kieän vaät chaát cho vieäc cuûng coá, taêng cöôøng an ninh vaø quoác phoøng.Ñaûm baûo söï coâng baèng, daân chuû trong ñôøi soáng kinh teá-xaõ hoäi.Taïo ñieàu kieän vaät chaát cho vieäc xaây döïng neàn kinh teá daân toäc töï chuû, ñuû söùc thöïc hieän söï phaân coâng vaø hôïp taùc quoác teá. Do ñoù ñoàng chí Ñoã Möôøi taïi Ñaïi Hoäi Ñaûng laàn VIII ñaõ xaùc ñònh “ Tieáp tuïc söï nghieäp ñoåi môùi ñaåy maïnh CNH-HÑH vì muïc tieâu daân giaøu, nöôùc maïnh, xaõ hoäi coâng baèng, vaên minh, vöõng böôùc ñi leân chuû nghóa xaõ hoäi”. II) TÍNH TAÁT YEÁU CUÛA SÖÏ NGHIEÄP CNH-HÑH, PHAÙT TRIEÅN LÖÏC LÖÔÏNG SAÛN XUAÁT ÔÛ NÖÔÙC TA : Tieán haønh CNH-HÑH laø qui luaät chung phoå bieán cuûa nhieàu quoác gia treân theá giôùi trong tieán trình trôû thaønh moät nöôùc phaùt trieån, coù neàn saûn xuaát hieän ñaïi cô sôû vaät chaát-kyõ thuaät tieân tieán, thu nhaäp ñaàu ngöôøi cao.ÔÛ nöôùc ta, Ñaûng vaø nhaø nöôùc xaùc ñònh xaây döïng CNXH laø söï nghieäp caùch maïng vó ñaïi cuûa toaøn Ñaûng toaøn daân. Ñeå xaây döïng thaønh coâng CNXH, hình thaønh neân phöông thöùc saûn xuaát môùi CNXH, Chuùng ta nhaát thieát phaûi coù moät cô sôû vaät chaát-kyõ thuaät töông öùng.Bôûi moãi moät phöông thöùc saûn xuaát luoân gaén lieàn vôùi moät cô sôû vaät chaát-kyõ thuaät ôû moät trình ñoä nhaát ñònh, laøm ñaëc tröng cho phöông thöùc saûn xuaát ñoù, ñöôïc khaúng ñònh söï thay theá phöông thöùc saûn xuaát cuõ vaø ñöôïc phaùt trieån ñuùng treân cô sôû baûn thaân noù. Ñieàu naøy coù theå thaáy : ñaëc tröng cô sôû vaät chaát-kyõ thuaät cuûa caùc phöông thöùc saûn xuaát tröôùc CNTB laø döïa vaøo coâng cuï thuû coâng, laïc haäu. Ñaëc tröng cô sôû vaät chaát-kyõ thuaät cuûa CNTB laø neàn ñaïi coâng nghieäp cô khí hoùa, nhöng chæ ñeán khi xaây döïng xong cô sôû ñoù, phöông thöùc saûn NGUYEÃN DUY KIEÄT – QTDN K13-2002 7 of 30
  8. Caâu hoûi oân taäp moân TRIEÁT HOÏC CAO CAÁP Phaàn IV:HIEÄN ÑAÏI HOAÙ xuaát TBCN môùi trôû thaønh phöông thöùc saûn xuaát thoáng trò.Cô sôû vaät chaát- kyõ thuaät cuûa moät xaõ hoäi chính laø toaøn boä heä thoáng caùc yeáu toá vaät chaát cuûa löïc löôïng saûn xuaát xaõ hoäi phuø hôïp vôùi trình ñoä kyõ thuaät töông öùng maø löïc löôïng lao ñoäng xaõ hoäi söû duïng, taùc ñoäng vaøo ñeå saûn xuaát ra cuûa caûi vaät chaát ñaùp öùng nhu caàu xaõ hoäi.Do ñoù söï bieán ñoåi cô sôû vaät chaát-kyõ thuaät cuûa moät xaû hoäi : laø söï bieán ñoåi vaø phaùt trieån cuûa löïc löôïng saûn xuaát; söï phaùt trieån cuûa khoa hoïc-kyõ thuaät; tính chaát vaø trình ñoä cuûa caùc quan heä xaõ hoäi, ñaëc bieät laø quan heä saûn xuaát thoáng trò. Cô sôû vaät chaát-kyõ thuaät cuûa chuû nghóa xaõ hoäi phaûi ñöôïc bieán ñoåi vaø cao hôn so vôùi phöông thöùc saûn xuaát TBCN treân caû hai maët : trình ñoä kyõ thuaät vaø cô caáu saûn xuaát gaén vôùi thaønh töïu cuûa caùch maïng khoa hoïc-kyõ thuaät. Nhö vaäy cô sôû vaät chaát-kyõ thuaät cuûa chuû nghóa xaõ hoäi seõ laø neàn coâng nghieäp lôùn hieän ñaïi, coù cô caáu kinh teá hôïp lyù, coù trình ñoä xaõ hoäi hoùa cao döïa treân trình ñoä khoa hoïc coâng ngheä hieän ñaïi ñöôïc hình thaønh moät caùch coù keá hoaïch vaø thoáng trò trong toaøn boä neàn kinh teá quoác daân. Xaây döïng cô sô vaät chaát-kyõ thuaät laø ñieàu kieän quyeát ñònh nhaát coù lieân quan ñeán söï phaùt trieån veà chaát ñoái vôùi löïc löôïng saûn xuaát vaø naêng suaát lao ñoäng; ñoái vôùi vieäc ñaùp öùng nhu caáu ngaøy caøng taêng cuûa moïi thaønh vieân trong xaõ hoäi; ñoái vôùi söï thaéng lôïi cuoái cuøng cuûa chuû nghóa xaõ hoäi. Töø söï phaân tích treân cho thaáy moái quan heä töông hoã giöõa CNH vaø löïc löôïng saûn xuaát, cuõng nhö giöõa CNH vaø vieäc xaây döïng cô sôû vaät chaát-kyõ thuaät. Do ñoù CNH-HÑH ôû nöôùc ta laø moät quaù trình taát yeáu ñeå xaây döïng cô sôû vaät chaát-kyõ thuaät cho CNXH. Trong ñoù, CNH-HÑH laø caùch thöùc tieán haønh ñeå ñaït muïc ñích xaây döïng cô sôû vaät chaát-kyõ thuaät. CNH laø ñeå thöïc hieän xaõ hoäi hoùa veà maët kinh teá kyõ thuaät theo höôùng XHCN. Noù coù yù nghóa vaø vò trí quan troïng toaøn dieän, do vaäy Ñaûng ta cho raèng : “Phaùt trieån löïc löôïng saûn xuaát, CNH ñaát nöôùc…laø nhieäm vuï trung taâm …cuûa thôøi kyø quaù ñoä tieán leân CNXH ôû nöôùc ta”. III) ÑAËC ÑIEÅM, QUAN ÑIEÅM VAØ MUÏC TIEÂU CUÛA QUAÙ TRÌNH CNH-HÑH ÔÛ NÖÔÙC TA : 1) Ñaëc ñieåm CNH-HÑH ôû nöôùc ta : -CNH-HÑH ôû nöôùc ta ñeå xaây döïng CNXH, trong quaù trình tieán haønh CNH-HÑH theo ñònh höôùng XHCN moãi böôùc tieán cuûa CNH-HÑH phaûi ñoàng thôøi laøm cho caùc nhaân toá XHCN ñöôïc xaùc laäp, cuûng coá vaø phaùt trieån.CNH-HÑH ôû moät nöôùc noâng nghieäp laïc haäu, ñaïi boä phaän daân soá (80%) soáng ôû noâng thoân laøm noâng, thu nhaäp thaáp, söùc mua haïn cheá, phaûi coi noâng nghieäp vaø noâng thoân laø ñoái töôïng troïng yeáu cuûa CNH-HÑH vaø CNH-HÑH phaûi ñöôïc tieán haønh tröôùc heát ôû noâng thoân. CNH-HÑH ñöôïc tieán haønh trong cô cheá thò tröôøng, kinh teá nhieàu thaønh phaàn coù söï quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc, saûn xuaát phaûi laáy nhu caàu thò tröôøng laøm höôùng chæ ñaïo coøn thò tröôøng thì phaûn aùnh nhu caàu xaõ hoäi. CNH-HÑH laø söï nghieäp cuûa toaøn daân, cuûa taát caû caùc thaønh phaân kinh teá, ñöôïc tieán haønh theo chöông trình muïc tieâu coù ñònh höôùng. CNH-HÑH dieãn ra trong ñieàu kieän cuoäc caùch maïng khoa hoïc-coâng ngheä hieän ñaïi cho neân : CNH phaûi gaén lieàn vôùi HÑH, khoa hoïc coâng ngheä phaûi luoân ñoùng vai troø ñoäng löïc cuûa CNH-HÑH.CNH-HÑH trong xu theá quoác teá hoùa veà kinh teá phaùt trieån maïnh meõ. Do ñoù, CNH-HÑH phaûi ñöôïc tieán haønh trong chieán löôïc kinh teá môû. Do ñoù tìm moïi caùch phaùt trieån lôïi theá so saùnh töông ñoái, tranh thuû ñöôïc caùc nguoàn löïc beân ngoaøi ñaåy nhanh quaù trình CNH-HÑH. NGUYEÃN DUY KIEÄT – QTDN K13-2002 8 of 30
  9. Caâu hoûi oân taäp moân TRIEÁT HOÏC CAO CAÁP Phaàn IV:HIEÄN ÑAÏI HOAÙ -CNH-HÑH dieãn ra trong boái caûnh vöøa coù thuaän lôïi vöøa coù khoù khaên, vöøa coù thôøi cô vöøa coù nguy cô : + Nhöõng thuaän lôïi : Treân theá giôùi, caùch maïng khoa hoïc-coâng ngheä ñang phaùt trieån nhanh vôùi trình ñoä ngaøy caøng cao, thuùc ñaåy quaù trình chuyeån dòch cô caáu kinh teá theá giôùi, quoác teá hoaù neàn kinh teá vaø ñôøi soáng xaõ hoäi. Ñaây laø moät thôøi cô thuaän lôïi cho pheùp chuùng ta coù theå khai thaùc ñöôïc nhöõng yeáu toá, nguoàn löïc beân ngoaøi ( voán, coâng ngheä, thò tröôøng ….) vaø nhöõng nguoàn löïc beân trong cuûa ñaát nöôùc coù hieäu quaû, thöïc hieän CNH-HÑH ruùt ngaén, keát hôïp caùc böôùc ñi tuaàn töï vôùi böôùc nhaûy voït, vöøa taêng toác, vöøa chaïy tröôùc ñoùn ñaàu. Tieán haønh CNH-HÑH ñi sau, chuùng ta coù theå vöøa tieáp nhaän ñöôïc coâng ngheä hieän ñaïi, vöøa tieáp thu ñöôïc nhieàu baøi hoïc kinh nghieäm cuûa caùc nöôùc ñi tröôùc ñaëc bieät cuûa caùc con roàng, con hoå trong quaù trình CNH-HÑH.Trong khi quaù trình CNH ôû Anh, Ñöùc,Myõ dieãn ra vôùi thôøi gian treân döôùi 100 naêm thì ôû caùc nöôùc Nic vaø Asean quaù trình CNH chæ caàn 20 naêm, ñieàu ñoù cho thaáy chuùng ta coù theå ruùt ngaén quaù trình CNH-HÑH ôû nöôùc ta, neáu coù moät ñònh höôùng khoa hoïc. Vieät nam naèm trong khu vöïc Ñoâng Nam AÙ vaø Chaâu AÙ Thaùi Bình Döông ñaây laø khu vöïc ñang taêng tröôûng cao, kinh teá oån ñònh, ñöôïc ñaùnh giaù laø khu vöïc troïng ñieåm cuûa kinh teá cuûa theá giôùi trong töông lai. Quan heä kinh teá giöõa caùc nöôùc trong khoái Asean seõ taïo ra nhieàu ñieàu kieän thuaän lôïi cho Vieät Nam trong quaù trình CNH-HÑH. Ñaát nöôùc sau 10 naêm ñoåi môùi, ñaõ thoaùt khoûi nhöõng khuûng hoaûng kinh teá-xaõ hoäi, coù nhieàu tieàn ñeà caàn thieát cho CNH-HÑH cuï theå laø : trong nhöõng naêm vöøa qua lieân tieáp toác ñoä taêng tröôûng kinh teá ôû nöôùc ta cao vaø oån ñònh. Chuùng ta ñaõ vaø ñang coù nhöõng tieàm löïc môùi ôû caû beân trong vaø ngoaøi nöôùc ñeå böôùc vaøo moät thôøi kyø phaùt trieån môùi. Taøi nguyeân thieân nhieân cuûa nöôùc ta ña daïng, phong phuù, tuy khoâng cao neáu tính bình quaân ñaàu ngöôøi, song coù theå phaùt trieån moät neàn kinh teá ña daïng taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho giai ñoaïn ñaàu cuûa quaù trình phaùt trieån.Nöôùc ta coù 3260 km bôø bieån. caùc vuøng bieån vaø theàm luïc ñòa thuoäc chuû quyeàn vaø quyeàn taøi phaùn quoác gia, roäng gaáp 3 laàn dieän tích ñaát lieàn, ñaây laø moät tieàm naêng to lôùn vaø ña daïng. Nöôùc ta laïi naèm ôû cöûa ngoõ giao löu quoác teá, coù theå phaùt trieån loaïi hình vaän taûi quaù caûng, vieãn döông, dòch vuï haøng haûi vieãn thoâng quoác teá. Thöïc teá cho thaáy caùc nöôùc Nic ñeàu laø nhöõng quoác gia laõnh thoå haûi ñaûo, baùn ñaûo vôùi caùc ngaønh kinh teá bieån ñoùng vai troø muõi nhoïn phaùt trieån. Veà taøi nguyeân con ngöôøi-nguoàn löïc quan troïng nhaát cuûa quaù trình CNH. ÔÛ caùc nöôùc Nic, nhaân toá con ngöôì cuõng laø yeáu toá quyeát ñònh cho söï thaønh coâng cuûa quaù trình CNH. Nöôùc ta coù ñoäi nguõ lao ñoäng coù hoïc vaán töông ñoái khaù, coù khaû naêng tieáp thu kieán thöùc, kyõ naêng ngheà nghieäp keå caû caùc nghaønh ngheà môùi. Ñaëc bieät laø löïc löôïng lao ñoäng coù trình ñoä chuyeân moân, nghieäp vuï ñöôïc ñaøo taïo töông ñoái lôùn (hieän taïi coù khoaûng 9.000 tieán syõ, phoù tieán syõ, treân 800.000 ngöôøi coù trình ñoä ñaïi hoïc, cao ñaúng, khoaûng treân 2 trieäu coâng nhaân kyõ thuaät ). Löïc löôïng naøy coù khaû naêng laøm chuû, tieáp thu vaø thích nghi vôùi caùc coâng ngheä nhaäp töø nöôùc ngoaøi, keå caû coâng ngheä cao. Nöôùc ta cuõng coù moät löïc löôïng töông ñoái lôùn ngöôøi Vieät Nam soáng ôû nöôùc ngoaøi (chuû yeáu laø Chaâu AÂu, Australia), trong ñoù treân 300,000 ngöôøi coù trình ñoä cao veà chuyeân moân. Ñaây laø moät nguoàn quan troïng goùp phaàn phaù trieån ñaát nöôùc, laø caàu noái Vieät Nam vôùi theá giôùi veà chuyeån giao tri thöùc, coâng ngheä, caùc quan heä quoác teá. NGUYEÃN DUY KIEÄT – QTDN K13-2002 9 of 30
  10. Caâu hoûi oân taäp moân TRIEÁT HOÏC CAO CAÁP Phaàn IV:HIEÄN ÑAÏI HOAÙ +Nhöõng kho ùkhaên : Nguy cô tuït haäu xa hôn veà kinh teá so vôùi nhieàu nöôùc trong khu vöïc, vaãn laø thöû thaùch to lôùn vaø gay gaét do ñieåm xuaát phaùt cuûa ta quaù thaáp, laïi ñi leân trong moâi tröôøng caïnh tranh quyeát lieät. Maët khaùc Nöôùc ta naèm trong khu vöïc Chaâu Aù-Thaùi Bình Döông vaø Bieån Ñoâng, nôi ñang coøn nhöõng dieãn bieán phöùc taïp, nôi ñang “tieàm aån moät soá nhaân toá coù theå gaây maát oån ñònh”. Daáu aán cuûa cô cheá quaûn lyù cuõ-cô cheá keá hoaïch taäp trung quan lieâu bao caáp chöa ñöôïc xoùa boû heát, cô cheá thò tröôøng coù söï quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc coøn ñang trong quaù trình hình thaønh. Quaûn lyù kinh teá xaõ hoäi coøn nhieàu yeáu keùm, thuû tuïc haønh chính röôøm raø, boä maùy haønh chính koàng keành keùm hieäu quaû… coù aûnh höôûng khoâng nhoû ñeán tieán trình CNH-HÑH, ñeán vieäc thu huùt ñaàu tö, chuyeån giao coâng ngheä. Ñaëc bieät teä quan lieâu, tham nhuõng vaø suy thoaùi veà phaåm chaát ñaïo ñöùc cuûa moät boä phaän caùn boä ñaûng vieân, laøm cho caùc chuû tröông chính saùch cuûa Ñaûng vaø Nhaø Nöôùc bò thi haønh sai leäch daãn ñeán cheäch höôùng, ñoù cuõng laø maûnh ñaát thuaän lôïi cho dieãn bieán hoøa bình. Töø moät ñieåm xuaát phaùt quaù thaáp, böôùc vaøo CNH-HÑH khaû naêng huy ñoäng voán cho quaù trình naøy raát bò haïn cheá, maø voán laø chìa khoùa, laø ñieàu kieän haøng ñaàu ñeå thöïc hieän CNH- HÑH. Hieän nay trong toång soá voán duøng ñeå ñaàu tö XDCB cuûa nhaø nöôùc thì voán trong nöôùc chæ coù 25%, coøn 75% laø vay nöôùc ngoaøi. Quaûn lyù vaø söû duïng keùm hieäu quaû cuøng vôùi tham nhuõng seõ daãn ñeán nguy cô gaùnh naëng nôï naàn lôùn leân vaø khaû naêng traû nôï khoù khaên.Böôùc vaøo thôøi kyø ñaåy maïnh CNH-HÑH töø moät cô caáu kinh teá maát caân ñoái vaø keát caáu haï taàng keùm phaùt trieån laø nhöõng khoù khaên, ñoøi hoûi phaûi coù söï chuyeån bieán nhanh choùng môùi taïo ñieàu kieän ñeå tieán trình CNH-HÑH ñaát nöôùc coù hieäu quaû. Vì vaäy caàn chuû ñoäng naém laáy thôøi cô phaùt huy thuaän lôïi ñeå trieån khai quaù trình CNH-HÑH, taïo ra theá vaø ñoäng löïc môùi ñeå ñaåy luøi khoù khaên nguy cô cuûa quaù trình CNH-HÑH. 2) Quan ñieåm chæ ñaïo quaù trình CNH-HÑH : -Giöõ vöõng ñoäc laäp töï chuû ñi ñoâi vôùi môû roäng hôïp taùc quoác teá : ña phöông hoùa- ña daïng hoùa quan heä ñoái ngoaïi. Döïa vaøo nguoàn löïc trong nöôùc laø chính, ñi ñoâi vôùi tranh thuû toái ña nguoàn löïc beân ngoaøi. Xaây döïng moät neàn kinh teá môû, hoäi nhaäp vôùi khu vöïc vaø theá giôùi, höôùng maïnh veà xuaát khaåu, ñoàng thôøi thay theá nhaäp khaåu coù hieäu quaû, choïn loïc. CNH-HÑH laø söï nghieäp cuûa toaøn daân, cuûa moïi thaønh phaàn kinh teá trong ñoù kinh teá nhaø nöôùc laø chuû ñaïo.Laáy vieäc phaùt huy nguoàn löïc con ngöôøi laø yeáu toá cô baûn cho söï phaùt trieån nhanh vaø beàn vöõng. Ñoäng vieän toaøn daân tieát kieäm, khoâng ngöøng tích luõy cho ñaàu tö phaùt trieån. Taêng tröôûng kinh teá phaûi gaén lieàn vôùi caûi thieän ñôøi soáng nhaân daân, phaùt trieån vaên hoùa, giaùo duïc, thöïc hieän tieán boä vaø coâng baèng xaõ hoäi, baûo veä moâi tröôøng. Khoa hoïc vaø coâng ngheä laø ñoäng löïc cuûa CNH-HÑH keát hôïp coâng ngheä truyeàn thoáng vôùi coâng ngheä hieän ñaïi, tranh thuû ñi nhanh vaøo nhöõng khaâu quyeát ñònh.Laáy hieäu quaû kinh teá-xaõ hoäi laøm tieâu chuaån cô baûn trong vieäc xaùc ñònh phöông aùn phaùt trieån, löïa choïn döï aùn ñaàu tö vaø coâng ngheä. Ñaàu tö chieàu saâu ñeå khai thaùc toái ña naêng löïc saûn xuaát hieän coù. Trong phaùt trieån môùi, öu tieân qui moâ vöøa vaø nhoû, coâng ngheä tieân tieán, taïo nhieàu vieäc laøm, thu hoài voán nhanh; ñoàng thôøi xaây döïng moät soá coâng trình quy moâ lôùn thaät caàn thieát,coù hieäu quaû. Taïo ra nhöõng muõi nhoïn trong töøng böôùc phaùt trieån; taäp trung thích ñaùng nguoàn löïc cho caùc lónh vöïc, caùc ñòa baøn troïng ñieåm; NGUYEÃN DUY KIEÄT – QTDN K13-2002 10 of 30
  11. Caâu hoûi oân taäp moân TRIEÁT HOÏC CAO CAÁP Phaàn IV:HIEÄN ÑAÏI HOAÙ quan taâm ñaùp öùng nhu caàu thieát yeáu cuûa moïi vuøng trong nöôùc; coù chính saùch hoã trôï cho caùc vuøng khoù khaên, laøm cho caùc vuøng ñeàu phaùt trieån; keát hôïp kinh teá, quoác phoøng vôùi an ninh. 3) Muïc tieâu cuûa quaù trình CNH-HÑH ôû nöôùc ta : Muïc tieâu cuûa CNH-HÑH xaây döïng nöôùc ta thaønh moät nöôùc coâng nghieäp coù cô sôû vaät chaát- kyõ thuaät hieän ñaïi, cô caáu kinh teá hôïp lyù quan heä saûn xuaát tieán boä, phuø hôïp vôùi trình ñoä phaùt trieån cuûa löïc löôïng saûn xuaát, ñôøi soáng vaät chaát vaø tinh thaàn cao, quoác phoøng an ninh vöõng chaéc, daân giaøu nöôùc maïnh, xaõ hoäi coâng baèng vaên minh. 3.1) Töø nay ñeán nhöõng naêm 2000 : Taäp trung löïc löôïng tranh thuû thôøi cô thuaän lôïi, vöôït qua thöû thaùch, ñaåy maïnh CNH-HÑH ñaát nöôùc taêng tröôûng kinh teá nhanh, hieäu quaû cao vaø beàn vöõng. Ñi ñoâi vôùi giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà böùc xuùc veà maët xaõ hoäi baûo ñaûm an ninh, quoác phoøng, caûi thieän ñôøi soáng cuûa nhaân daân, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, naâng cao tích luõy töø noäi boä neàn kinh teá, taïo tieàn ñeà vöõng chaéc cho böôùc phaùt trieån cao hôn vaøo ñaàu theá kyû sau.Ñeán naêm 2000, GDP bình quaân ñaàu ngöôøi taêng gaáp ñoâi naêm 1990 töø 200 USD leân 400USD.Nhòp ñoä taêng tröôûng GDP bình quaân haøng naêm töø 9 ñeán 10%, saûn xuaát noâng laâm ngö nghieäp taêng bình quaân haøng naêm 4,5-5%, coâng nghieäp 14-15%, dòch vuï 12- 13%, xuaát khaåu khoaûng 28%, tyû leä ñaàu tö/GDP khoaûng 30%. Veà cô caáu kinh teá ñeán naêm 2000 : noâng nghieäp chieám khoaûng 19-20%, coâng nghieäp vaø xaây döïng 34-35%, dòch vuï 45-46% GDP. 3.2)Töø nay ñeán naêm 2020 : Ñöa ñaát nöôùc ta cô baûn trôû thaønh moät nöôùc coâng nghieäp ñaït möùc töông töï cuûa moät nöôùc NIC coâng nghieäp môùi vaøo nhöõng naêm 80, ñaït möùc ñoä trung bình, GDP seõ taêng töø 8 ñeán 10 laàn so vôùi naêm 90. Noâng nghieäp chæ chieám tyû troïng 10%, coâng nghieäp vaø dòch vuï laø 90%.Khi ñoù löïc löôïng saûn xuaát ôû nöôùc ta seõ ñaït ñöôïc trình ñoä hieän ñaïi : phaàn lôùn lao ñoäng xaõ hoäi söû duïng maùy moùc, ñieän khí hoùa veà cô baûn ñöôïc thöïc hieän trong caû nöôùc, naêng xuaát lao ñoäng saûn xuaát vaø hieäu quaû saûn xuaát kinh doanh cao hôn nhieàu so vôùi hieän nay. Cô caáu kinh teá seõ coù böôùc chuyeån bieán quan troïng theo höôùng CNH-HÑH : noâng nghieäp vaãn phaùt trieån maïnh, song coâng nghieäp vaø dòch vuï seõ chieám tyû troïng raát lôùn trong GDP vaø lao ñoäng xaõ hoäi. IV) MOÄT SOÁ MOÂ HÌNH VAØ KINH NGHIEÄM VEÀ CNH-HÑH : 1) CNH ôû caùc nöôùc Nic : Caùc nöôùc Haøn Quoác, Ñaøi Loan, Hoàng Koâng, Singapore ñöôïc goïi laø caùc nöôùc (Nic) thuoäc theá heä thöù nhaát Ñoâng AÙ, ñaõ taïo neân nhöõng neàn coâng nghieäp taêng tröôûng nhanh chöa töøng thaáy. Thôøi gian cuûa quaù trình CNH ôû nhöõng quoác gia vaøo khoaûng 30 naêm.Nhöõng nöôùc môùi CNH (Nic) Chaâu AÙ noùi treân voán xuaát phaùt töø moät neàn noâng nghieäp. Trong cô caáu chung cuûa neàn kinh teá, nghaønh noâng nghieäp thöôøng chieám tôùi 75% lao ñoäng vaø treân 30% GDP. Quaù trình CNH ôû caùc nöôùc Nic ñi qua hai giai ñoaïn : -Taïo tieàn ñeà cho CNH : ôû giai ñoaïn naøy caùc nöôùc Nic taïo ra caùc ñoät phaù trong noâng nghieäp, trong xaây döïng keát caáu haï taàng vaø saûn xuaát caùc saûn phaåm höôùng veà xuaát khaåu… -Giai ñoaïn CNH : giai ñoaïn naøy ñöôïc thöïc hieän taêng toác qua caùc yeáu toá veà chuyeån dòch cô caáu kinh teá, giaûm nhanh tæ leä noâng nghieäp trong GDP, duy trì khaû naêng taêng tröôûng kinh teá ôû möùc cao, thöïc hieän chính saùch thuaän lôïi cho söï phaùt trieån caùc coâng ngheä hieän ñaïi, ñaûm baûo cho neàn giaùo duïc-ñaøo taïo phaùt trieån vöõng vaøng, gaén lieàn CNH vôùi HÑH. NGUYEÃN DUY KIEÄT – QTDN K13-2002 11 of 30
  12. Caâu hoûi oân taäp moân TRIEÁT HOÏC CAO CAÁP Phaàn IV:HIEÄN ÑAÏI HOAÙ Chæ trong voøng 30 naêm caùc nöôùc Nic ñaõ trôû thaønh nhöõng nöôùc phaùt trieån, hoï ñaõ taän duïng nhöõng cô hoäi toát ñeå ñi taét, nhaûy voït thoâng qua tieáp nhaän coâng ngheä tieán thaúng vaøo coâng ngheä hieän ñaïi. Trong quuaù trình CNH, caùc nöôùc Nic ñaõ coù nhöõng böôùc ñi thích hôïp : luùc ñaàu laø nhaäp coâng ngheä, thích nghi vaø caûi tieán chuùng döïa treân söï vaän duïng caùc thaønh töïu khoa hoïc-coâng ngheä cuûa theá giôùi vaø phaùt trieån khoa hoïc coâng ngheä trong nöôùc, tieáp theo laø xaây döïng naêng löïc coâng ngheä quoác gia nhôø phaùt trieån naêng löïc noäi sinh veà khoa hoïc coâng ngheä ñeå tieán tôùi saùng taïo coâng ngheä vaø xuaát khaûu coâng ngheä. Caùc nöôùc Nic trong quaù trình CNH coù ñaëc ñeåm chung laø caùc chính saùch ñeàu nhaèm oån ñònh kinh teá vó moâ, ñaàu tö vaøo nguoàn nhaân löïc vaø höôùng veà xaây döïng.Söï oån ñònh kinh teá vó moâ ñöôïc coi laø troïng taâm ñeå duy trì caïnh tranh. Khoâng chæ chuù troïng söï oån ñònh kinh teá vó moâ, ôû caùc nöôùc Nic caùc chính saùch kinh teá toái öu luoân ñöôïc keát hôïp vôùi caùc yeáu toá chính trò-xaõ hoäi vaø theo ñuoåi caùc muïc tieâu phaùt trieån laâu daøi. Maët khaùc, beân trong töøng nöôùc thöôøng taïo ra ñöôïc söï nhaát trí ñoái vôùi muïc tieâu phaùt trieån vaø phaân chia lôïi nhuaän khoâng quaù cheânh leäch nhaèm thuùc ñaåy caùc muïc tieâu kinh teá. ÔÛ Haøn Quoác vaø ñaøi Loan ñaát ñai laø taøi saûn hieám, vì theá trong quaù trình CNH ñaõ thöïc hieän phaân phoái laïi ruoäng ñaát cho caùc chuû noâng traïi nhoû. Trong giai ñoaïn 1965-1985 Haøn Quoác ñaõ duy trì söï bình ñaúng töông ñoái giöõa hai möùc thu nhaäp ôû noâng thoân vaø thaønh thò vaø ñaõ thöïc hieän chöông trình taøi trôï giaù caû noâng nghieäp, ñaàu tö noâng thôn töông ñoái lôùn vaø ñoù chính laø nhöõng yeáu toá quan troïng trong tieán trình CNH ôû Haøn Quoác.ÔÛ Singapore coù chöông trình xaây döïng nhaø ôû coâng coäng laø chöông trình öu tieân haøng ñaàu. Nhôø ñoù, soá ngöôøi daân Singapore coù nhaø taêng töø 10% vaøo naêm 1970 leân 80% naêm 1980. ÔÛ caùc nöôùc Nic, söï ngheøo khoå haàu nhö ñaõ ñöôïc xoùa boû. Nhìn chung caùc nöôùc Nic ñeàu thieáu taøi nguyeân thieân nhieân vaø ñaát ñai tính theo ñaøu ngöôøi raát thaáp.CNH ôû caùc nöôùc Nic ñeàu coi troïng ñaàu tö vaøo nguoàn nhaân löïc. Keát quaû caùc nöôùc Nic ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng thaønh töïu raát lôùn trong giaùo duïc, coù nguoàn lao ñoäng ñöôïc ñaøo taïo töông ñoái toát, coù kyû luaät vaø coù khaû naêng thích nghi.Luùc ñaàu caùc nöôùc Nic ñeàu thöïc hieän CNH theo chieán löôïc thay theá nhaäp khaåu, sau ñoù töø nhöõng naêm 60 hoï chuyeån sang chieán löôïc höôùng veà xuaát khaåu. Nhôø ñoù ñaõ khai thaùc ñöôïc toái ña caùc nguoàn löïc trong nöôùc vaø caùc ñieàu kieän thuaän lôïi ôû beân ngoaøi cuûa thôøi ñaïi. 2) CNH ôû caùc nöôùc ASEAN : Hieäp hoäi caùc nöôùc Ñoâng Nam Aù vieát taét laø Asean hieän nay bao goàm 9 nöôùc thaønh vieân. Trong ñoù Thaùi Lan, Malaysia, Singapore, Indonesia ñöôïc xem laø nhöõng nöôùc trong khoái ASEAN raát thaønh coâng trong phaùt trieån kinh teá vaø trong tieán trình CNH. CNH ôû caùc nöôùc ASEAN naøy tieán haønh trong ñieàu kieän khaùc vôùi caùc nöôùc Nic. Caùc nöôùc naøy tröôùc ñaây ñeàu laø thuoäc ñòa cuûa caùc nöôùc tö baûn phaùt trieån. Hoï ñeàu muoán xaây döïng neàn kinh teá daân toäc ñoäc laäp, töï chuû sau khi daønh ñöôïc ñoäc laäp. Maët khaùc, so vôùi caùc nöôùc Nic, caùc nöôùc ASEAN khi tieán haønh quaù trình CNH coù nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân phong phuù hôn. Caùc nöôùc ASEAN ôû thôøi kyø ñaàu CNH ñaõ ñi theo chieán löôïc thay theá nhaäp khaåu. Thöïc chaát cuûa chieán löôïc naøy laø giaûi phaùp môû cöûa, cho pheùp khai thaùc caùc lôïi theá so saùnh trong nöôùc vaø vieäc khai thaù caùc ñieàu kieän thuaän lôïi beân ngoaøi. Trong quaù trình CNH ôû caùc nöôùc ASEAN raát chuù yù thu huùt voán ñaàu tö tröïc tieáp töø nöôùc ngoaøi(FDI), thöïc teá chæ ra FDI coù vai troø raát quan troïng cho söï NGUYEÃN DUY KIEÄT – QTDN K13-2002 12 of 30
  13. Caâu hoûi oân taäp moân TRIEÁT HOÏC CAO CAÁP Phaàn IV:HIEÄN ÑAÏI HOAÙ phaùt trieån kinh teá. Ñi cuøng vôùi FDI laø kyõ thuaät, coâng ngheä, kinh nghieäm quaûn lyù, khaû naêng môû roäng thò tröôøng…Nhöõng nhaân toá treân trôû thaønh löïc löôïng ñoät phaù nhöõng beá taéc, goùp phaàn khôûi ñoäng cho quaù trình coâng nghieäp hoùa ôû caùc nöôùc ASEAN. Tuy nhieân vaán ñeå laø phaûi bieát söû duïng coù hieäu quaû nguoàn voán naøy khaéc phuïc tính leä thuoäc, chuû ñoäng trong vieäc löïa choïn coâng ngheä thích hôïp vaø ngaên chaën nhöõng taùc ñoäng tieâu cöïc. Caùc nöôùc ASEAN trong quaù trình CNH raát chuù yù ñeán coâng nghieäp höôùng veà xuaát khaåu, ñaëc bieät raát chuù yù phaùt trieån loaïi xí nghieäp qui moâ vöøa vaø nhoû. Phaùt trieån coâng nghieäp theo qui moâ vöøa vaø nhoû laø moät xu höôùng ñaõ ñöôïc nhieàu nöôùc öùng duïng, sôõ dó nhö vaäy laø vì noù coù nhieàu öu ñieåm nhö löôïng voán ñaàu tö ít, thu hoài voán nhanh, öùng duïng tieán boä khoa hoïc coâng ngheä môùi nhanh, thích öùng linh hoaït vôùi bieán ñoäng cuûa thò tröôøng, quan heä giöõa caáp quaûn lyù vaø nhaân vieân thaân thieän hôn… Quan taâm ñaëc bieät tôùi giaùo duïc vaên hoùa, truyeàn thoáng, giaùo duïc höôùng nghieäp cho ngöôøi lao ñoäng laø moät ñaëc ñieåm trong quaù trình CNH ôû caùc nöôùc ASEAN.Ngoaøi ra, hoï coøn coù chính saùch khuyeán khích, keâu goïi caùc nhaø khoa hoïc, chuyeân gia kyõ thuaät… ñang ôû nöôùc ngoaøi veà nöôùc laøm vieäc vôùi cheá ñoä ñaõi ngoä cao. Hoï cuõng coù chính saùch nhaäp khaåu caùc chuyeân gia, kyõ sö gioûi cuûa nöôùc ngoaøi ñeå söû duïng chaát xaùm cuûa hoï. Trong quaù trình CNH caùc nöôùc ASEAN raát chuù yù ñeán vai troø ñieàu tieát cuûa nhaø nöôùc. Söï ñieàu tieát cuûa nhaø nöôùc nhaèm thay ñoåi cô caáu kinh teá, thöïc hieän coâng baèng xaõ hoäi vaø coâng baèng giöõa caùc daân toä, quaûn lyù voán ñaàu tö, can thieäp vaøo ngoaïi thöông vaø baûo hoä nghaønh coâng nghieäp cheá taïo noäi ñòa, can thieäp vaøo thò tröôøng lao ñoäng, thò tröôøng voán, qui ñònh 3) Kinh nghieäm veà coâng hieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ôû caùc nöôùc : 3.1)Chuyeån giao coâng ngheä : laø quaù trình ñöa coâng ngheä goàm caû phaàn cöùng ( maùy moùc thieát bò) vaø phaàn meàm (quy trình, phöông phaùp coâng ngheä ) töø nöôùc naøy sang nöôùc khaùc, laøm thay ñoåi quyeàn sôû höõu vaø quyeàn söû duïng coâng ngheä ñöôïc chuyeån giao.Kinh nghieäm chuyeån giao coâng ngheä cuûa caùc nöôùc(Nhaät Baûn,NICs, ASEAN…) cho thaáy caùc nöiôùc tieán haønh coâng nghieäp hoùa gaén vôùi hieän ñaïi hoùa qua chuyeån giao coâng ngheä ñaõ ñaït döôïc keát quaû noåi baät.Vì chuyeån gia coâng ngheä cho pheùp : Ruùt ngaén khoaûng caùch laïc haäu so vôùi caùc nöôùc coù neàn kinh teá phaùt trieån, do khai thaùc ñöôïc lôïi theá tuyeät ñoái vaø lôïi theá so saùnh veà khoa hoïc coâng ngheä hieän ñaïi cuûa theá giôùi.Taïo ñieàu kieän ñeå khai thaùc coù hieäu quaû hôn caùc nguoàn löïc ôû trong nöôùc nhaèm taêng tröôûng kinh teá nhanh. Ñoái vôùi caùc nöôùc ñang chuyeån töø neàn coâng nghieäp hoùa thay theá nhaäp khaåu sang coâng nghieäp hoùa höôùng xuaát khaåu thì noù thuùc ñaåy söï chuyeån dòch naøy coù hieäu quaû, taïo löïc caïnh tranh vaø hoøa nhaäp thò tröôøng theá giôùi. ÔÛ giai ñoaïn ñaàu caùc nöôùc tieán haønh nhaäp coâng ngheä vaø thích nghi vôùi noù baèng söï laøm theo, aùp duïng coâng ngheä moät caùch khoân ngoan, taøi tình theo caùch rieâng cuûa mình, keát hôïp haøi hoøa coâng ngheä nhaäp vôùi vaên hoùa nöôùc mình, xaây döïng naêng löïc coâng ngheä quoác gia, tieán tôùi saùng taïo coâng ngheä vaø xuaát khaåu coâng ngheä.Phöông thöùc chung cuûa caùc nöôùc chuyeån giao coâng ngheä laø söï löïa choïn coâng ngheä thích hôïp, tieán thaúng vaøo coâng ngheä hieän ñaïi, coâng ngheä cao. Coâng ngheä cao moät maët coù taùc duïng chuyeån dòch cô caáu kinh teá theo höôùng hieän ñaïi, taïo ra nhieàu nghaønh coâng nghieäp coù giaù trò taêng cao, taïo khaû naêng giao löu vaø caïnh tranh quoác teá. NGUYEÃN DUY KIEÄT – QTDN K13-2002 13 of 30
  14. Caâu hoûi oân taäp moân TRIEÁT HOÏC CAO CAÁP Phaàn IV:HIEÄN ÑAÏI HOAÙ Maët khaùc coù yù nghóa quyeát ñònh ñoái vôùi vieäc ñoåi môùi coâng ngheä trong toaøn boä neàn kinh teá, trang bò kyõ thuaät trong caùc nghaønh saûn xuaát, dòch vuï an ninh quoác phoøng, thaêm doø taøi nguyeân thieân nhieân, baûo veä moâi tröôøng. Tuy nhieân trong quaù trình chuyeån giao coâng ngheä hoï tænh taùo ñeå traùnh nhaäp coâng ngheä loãi thôøi do caùc nöôùc chueån sang, ñeå traùnh trôû thaønh baõi thaûi coâng nghieäp.Beân caïnh ñoù hoï hoï coøn nghieân cöùu, phaân loaïi tính chaát vaø ñaëc ñieåm cuûa caùc keânh chuyeån giao coâng ngheä treân theá giôùi goàm : keânh chuyeån giao coâng ngheä giöõa caùc nöôùc phaùt trieån vôùi nhau, keânh chuyeån giao coâng ngheä giöõa caùc nöôùc phaùt trieån vôùi caùc nöôùc ñang phaùt trieån, keânh chuyeån giao coâng ngheä giöõa caùc nöôùc ñang phaùt trieån ñeå khai thaùc coù hieäu quaû töøng keânh moät.Veà hình thöùc : caùc nöôùc chuyeån giao coâng ngheä thöôøng aùp duïng : chuyeån giao choïn goùi, chuyeån giao boä phaän, thueâ chuyeân gia ñeå trao ñoåi, höôùng daãn, ñaøo taïo. 3.2) Chieán löôïc höôùng veà xuaát khaåu thay theá nhaäp khaåu : Haàu heát caùc nöôùc thöïc hieän chieán löôïc coâng nghieäp hoùa höôùng vaøo xuaát khaåu nhö (caùc nöôùc NIC,ASEAN) ñeàu ñaït ñöôïc keát quaû noåi baät.Thöïc chaát cuûa chieán löôïc naøy laø giaûi phaùp môû cöûa ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån nhaèm tranh thuû caùc yeáu toá thuaän lôïi beân ngoaøi(voán, coâng ngheä…), khai thaùc caùc lôïi theá trong nöôùc tieán haønh CNH theo con ñöôøng ruùt ngaén. Boå sung nhöõng maët haïn cheá cuûa chieán löôïc thay theá nhaäp khaåu. Chieán löôïc naøy ñöôïc caùc nöôùc vaän duïng moät caùch linh hoaït phuø hôïp vôùi ñieàu kieän ñaëc thuø cuûa moãi nöôùc. Coù nöôùc thöïc hieän chieán löôïc coâng nghieäp hoùa höôùng veà xuaát khaåu gaén boù hoaøn toaøn vôùi thò tröôøng beân ngoaøi, coù nöôùc keát hôïp giöõa höôùng vaøo xuaát khaåu vôùi cuûng coá thò tröôøng noäi ñòa. Tuy nhieân, neàn kinh teá môû cöûa nhöng phuï thuoäc hoaøn toaøn vaøo thò tröôøng quoác teá seõ daãn ñeán maát oån ñònh kinh teá löu thoâng trong nöôùc.Trong ñieàu kieän caïnh tranh gay gaét chính saùch môû cöûa phuø hôïp laø môû cöûa theo hai höôùng : thò tröôøng theá giôùi vaø thò tröôøng noäi ñòa. V) NOÄI DUNG CÔ BAÛN CUÛA QUAÙ TRÌNH CNH-HÑH ÔÛ NÖÔÙC TA : 1) Sô löôïc veà quaù trình CNH-HÑH ôû nöôùc ta trong thôøi gian qua : Tröôùc ñaây chuùng ta CNH theo kieåu coå ñieån höôùng vaøo muïc tieâu naâng cao khaû naêng ñaùp öùng nhu caàu tieâu duøng vaø saûn xuaát trong nöôùc. Xaây döïng neàn kinh teá kheùp kín, töï caáp töï tuùc, ñeå xaây döïng neàn kinh teá ñoäc laäp töï chuû trong khi theá giôùi ñaõ quoác teá hoùa ñôøi soáng kinh teá. Ñaïi Hoäi Ñaûng laàn III nhaán maïnh xaây döïng moät neàn coâng nghieäp töông ñoái hoaøn chænh, nhaán maïnh coâng nghieäp naëng. Do ñoù chuùng ta chuù troïng phaùt trieån coâng nghieäp naëng, ñaàu tö daøn traûi cho moïi lónh vöïc cuûa kinh teá, chi phí raát lôùn nhöng khoâng mang laïi hieäu quaû. Töø Ñaïi Hoäi laàn VI chuùng ta thöïc hieän CNH-HÑH theo höôùng môùi, höôùng vaøo xaây döïng heä thoáng kinh teá môû, treân cô sôû löu thoâng haøng hoùa vaø hoäi nhaäp daàn vôùi theá giôùi.Cô caáu saûn xuaát vaø ñaàu tö höôùng troïng taâm vaøo nhöõng lónh vöïc chuùng ta coù theá maïnh,taän duïng lôïi theá so saùnh vaø nhöõng lónh vöïc thieát yeáu cuûa cô sôû haï taàng kyõ thuaät ñaûm baûo thu hoài voán nhanh hieäu quaû.CNH gaén lieàn vôùi HÑH ñeå phaùt trieån löïc löôïng saûn xuaát nöôùc ta ñeán trình ñoä tieân tieán cuûa caùc nöôùc treân theá giôùi. Höôùng vaøo xuaát khaåu nhöng khoâng coi nheï thò tröôøng trong nöôùc, thöïc hieän thay theá nhaäp khaåu coù choïn löïa, moät chính saùch baûo hoä meàm deûo ñeå thuùc ñaåy saûn xuaát, naâng cao söùc caïnh tranh. Do ñoù quaù trình CNH ôû nöôùc ta gaén lieàn vôùi hai noäi dung cô baûn : 2) Tieán haønh caùch maïng khoa hoïc kyõ thuaät : NGUYEÃN DUY KIEÄT – QTDN K13-2002 14 of 30
  15. Caâu hoûi oân taäp moân TRIEÁT HOÏC CAO CAÁP Phaàn IV:HIEÄN ÑAÏI HOAÙ 2.1) Muïc tieâu nhieäm vuï cuûa cuoäc caùch maïng khoa hoïc kyõ thuaät ôû nöôùc ta : Xaây döïng thaønh coâng cô sôû vaät chaát-kyõ thuaät cho chuû nghóa xaõ hoäi ñeå trang bò coâng ngheä hieän ñaïi cho caùc ngaønh kinh teá quoác daân.Toå chöùc vieäc nghieân cöùc thu thaäp phoå bieán vaø öùng duïng thoân tin nhöõng thaønh töïu môùi cuûa khoa hoïc môùi vaøo caùc lónh vöïc saûn xuaát vaø ñôøi soáng vôùiø hình thöùc, böôùc ñi vôùi qui moâ thích hôïp. 2.2) Boái caûnh cuûa caùc cuoäc caùch maïng khoa hoïc kyõ thuaät treân theá giôùi: Nöôùc ta tieán haønh CNH trong boái caùnh theá giôùi ñaõ traûi qua hai cuoäc caùch maïng khoa hoïc kyõ thuaät :Cuoäc caùch maïng coâng nghieäp kyõ thuaät dieån ra vaøo khoaûng 30 naêm cuoái theá kyõ XVIII vaø hoaøn thaønh vaøo khoaûng 50 naêm ñaàu theá kyõ XIX dieãn ra ñaàu tieân ôû nöôùc Anh vôùi noäi dung chuû yeáu laø cô khí hoùa.Cuoäc caùch maïng khoa hoïc coâng ngheä hieän ñaïi xuaát hieän vaøo khoaûng theá kyõ XX, cuoäc caùch maïng khoa hoïc- coâng ngheä hieän ñaïi naøy ñaõ mang ñeán cho nhaân loaïi nhieàu khaùm phaù to lôùn trong caùc lænh vöïc veà : töï ñoäng hoùa naêng löôïng, vaät lieäu môùi, coâng ngheä sinh hoïc, Ñaëc bieät vaøo giöõa nhöõng naêm 80, cuoäc caùch maïng khoa hoïc coâng ngheä hieän ñaïi chuyeån sang giai ñoaïn thöù 3 giai ñoaïn coù nhieàu quan ñieåm khaùc nhau ñaëc teân cho noù. Coù yù kieán cho raèng ñaây laø coâng nghieäp sieâu ñaúng. Coù yù kieán khaùc cho raèng laø giai ñoïan vi ñieän töû, coù yù kieán laïi cho raèng laø giai ñoaïn tin hoïc hoùa: trong khi caùc nhaø töông lai hoïc goïi laø giai ñoaïn vaên minh trí tueä-theo hoï vaên minh naøy dieãn ra sau vaên minh noâng nghieäp vaø vaên minh coâng nghieäp. Töông öùng vôùi giai ñoaïn thöù 3 cuoäc caùch maïng khoa hoïc coâng ngheä coøn coù ñoùng goùp môùi veà lónh vöïc ñieän töû tin hoïc. Töø dieãn bieán cuûa cuoäc caùch maïng khoa hoïc coâng ngheä hieän ñaïi nhieàu yù kieán ñaõ thoáng nhaát yù kieán cho raèng : Khoa hoïc ñaõ trôû thaønh löïc löôïng saûn xuaát tröïc tieáp, ñuùng nhö döï ñoaùn cuûa K.Marx veà moái quan heä giöõa söï phaùt trieån cuûa khoa hoïc vaø quan heä saûn xuaát. Ngöôøi vieát : “ Thieân nhieân khoâng taïo ra maùy moùc, ñaàu xe löûa, ñieän baùo … taát caû caùc thöù ñoù laø thaønh quaû saùng taïo cuûa cuûa boä oùc con ngöôøi, ñöôïc baøn tay con ngöôøi taïo ra söùc maïnh tri thöùc ñaõ ñöôïc vaät hoùa”. Khoa hoïc trôû thaønh löïc löôïng saûn xuaát tröïc tieáp nghóa laø noù bao goàm caû khoa hoïc töï nhieân-kyõ thuaät laãn khoa hoïc xaõ hoäi nhaát laø khoa hoïc kinh teá; noù do con ngöôøi taïo ra thoâng qua con ngöôøi- nhaân toá trung taâm, nhaân toá chuû theå ñeán löïc löôïng saûn xuaát. Thôøi gian cho moät phaùt minh môùi cuûa khoa hoïc ra ñôøi thay theá cho phaùt minh cuõ coù xu höôùng ruùt ngaén laïi vaø phaïm vi öùng duïng cuûa moät thaønh töïu khoa hoïc vaøo saûn xuaát vaø ñôøi soáng ngaøy caøng môû roäng. Ñaëc tröng naøy laøm taøi saûn coá ñònh trong quaù trình söû duïng, thaäm chí vöøa môùi xaây döïng xong khoâng chæ bò hao moøn höõu hình maø coøn bò hao moøn voâ hiønh; khoâng chæ lieân quan ñeán söï tích luõy voán maø coøn leân quan ñeán bieán ñoäng cuûa giaù thaønh saûn phaåm vaø lieân quan ñeán toác ñoä thay ñoåi nhanh choùng cuûa caùc nghaønh co coâng ngheä muõi nhoïn. 2.3) Vò trí vaø phöông höôùng ñaåy maïnh caùch maïng khoa hoïc- kyõ thuaät ôû nöôùc ta : Töø boái caûnh cuûa caùc cuoäc caùch maïng khoa hoïc-kyõ thuaät dieãn ra treân theá giôùi. Vò trí cuûa cuoäc caùch maïng naøy ôû nöôùc ta taát yeáu phaûi ñöôïc xaùc ñònh laø then choát vaø khoa hoïc kyõ thuaät ñöôïc xaùc ñònh laø moät quoác saùch vaø moät ñoäng löïc caàn ñem toaøn löïc löôïng ñeå naém laáy vaø phaùt trieån noù.Tieán haønh ñaåy maïnh caùch maïng khoa hoïc kyõ thuaät ôû nöôùc ta phaûi laø moät quaù trình chuyeån bieán töø kyõ thuaät thuû coâng, coâng ngheä laïc haäu, naêng suaát thaáp trôû thaønh moät neàn kyõ thuaät hieän ñaïi vôùi coâng ngheä tieân tieán, naêng suaát lao ñoäng cao.Do ñoù phaûi ñoùn ñöôïc höôùng ñi môùi cuûa coâng ngheä, taïo ñieàu kieän öùng duïng roäng raõi trong caùc ngaønh cuûa neàn kinh teá.Phaùt hieän ñöôïc NGUYEÃN DUY KIEÄT – QTDN K13-2002 15 of 30
  16. Caâu hoûi oân taäp moân TRIEÁT HOÏC CAO CAÁP Phaàn IV:HIEÄN ÑAÏI HOAÙ nhöõng ngaønh muõi nhoïn, taïo tieàn ñeà phaùt trieån nhanh choùng beân caïnh nhöõng ngaønh coâng nghieäp caên baûn, keát hôïp vôùi cô caáu coâng noâng dòch vuï hieän ñaïi coi troïng ngaønh saûn xuaát phi vaät chaát dòch vuï. Hôn nöõa, nöôùc ta tieán haønh CNH trong ñieàu kieän töø chuyeån neàn noâng nghieäp laïc haäu sang neàn kinh teá coâng nghieäp hieän ñaïi.Kinh teá vaø coâng ngheä môû cöûa gaàn vôùi ñieàu kieän beân ngoaøi. Do vaäy khoa hoïc-coâng ngheä ôû nöôùc ta caàn bao haøm noäi dung cuûa hai cuoäc caùch maïng khoa hoïc-kyõ thuaät, coù moät cô caáu coâng ngheä nhieàu taàng, chuù troïng nghieân cöùu öùng duïng vaø trieån khai. Töø ñoù môùi ñaûm baûo ñöôïc phöông höôùng cuûa quaù trình CNH ôû nöôùc ta nhö Ñaïi Hoäi Ñaûng laàn VIII ñeà ra : ” CNH ôû nöôùc ta laø moät quaù trình chuyeån ñoåi caên baûn toaøn dieän caùc hoaït ñoäng kinh teá xaõ hoäi töø söû duïng söùc lao ñoäng thuû coâng laø chính sang söû duïng moät caùch phoå bieán söùc lao ñoäng cuøng vôùi coâng ngheä phöông tieän vaø phöông phaùp tieân tieán hieän ñaïi taïo ra naêng suaát lao ñoäng xaõ hoäi cao”. 3) Xaây döïng cô caáu kinh teá hôïp lyù vaø phaân coâng laïi lao ñoäng xaõ hoäi : 3.1) Xaây döïng cô caáu kinh teá hôïp lyù : 3.1.1) Khaùi nieäm veà cô caáu kinh teá: cô caáu kinh teá theo nghóa roäng bao goàm cô caáu ngaønh vaø lónh vöïc kinh teá, cô caáu thaønh phaàn kinh teá vaø höôùng phaùt trieån treân caùc vuøng kinh teá.Cô caáu kinh teá theo nghóa heïp: laø toång theå caùc quan heä kinh teá giöõa caùc ngaønh, caùc lónh vöïc kinh teá, giöõa caùc vuøng kinh teá… Trong ñoù, quan heä giöõa coâng nghieäp noâng nghieäp vaø dòch vuï laø boä phaän coù taàm quan troïng.” Boä xöông cuûa cô caáu kinh teá. Caùc quan heä naøy ñöôïc xem xeùt döôùi caùc khía caïnh: trình ñoä coâng ngheä, qui moâ, nhòp ñoä phaùt trieån giöõa chuùng. 3.1.2) Taàm quan troïng cuûa vieäc xaây döïng cô caáu kinh teá hôïp lyù ôû nöôùc ta : xaây döïng cô caáu kinh teá laø yeâu caàu caàn thieát khaùch quan cuûa moãi nöôùc trong thôøi kyø CNH. Xaây döïng moät cô caáu kinh teá toái öu nhaèm khai thaùc caùc tieàm naêng cuûa nöôùc ta, taïo ra moät theá traän kinh teá cho pheùp keát hôïp chaët cheõ tö lieäu saûn xuaát vaø söùc lao ñoäng laïi vôùi nhau, ñeå vöøa ñaùp öùng ñöôïc nhieäm vuï tröôùc maét laïi vöøa taïo ñöôïc theá ñi leân. 3.1.3) Phöông höôùng xaây döïng cô caáu kinh teá hôïp lyù ôû nöôùc ta : Phaûi theå hieän ñöôïc môùi quan heä cô baûn cuûa caùc ngaønh kinh teá cô baûn: ñoù laø moái quan heä giöõa coâng nghieäp- noâng nghieäp-dòch vuï.Phaûi theå hieän moái quan heä giöõa caùc vuøng laõnh thoå ñeå vöøa phaùt huy ñöôïc theá maïnh töøng vuøng, laïi laøm cho caùc vuøng hoå trôï boå sung cho nhau. Cho pheùp khai thaùc toái ña moïi tieàm naêng cuûa ñaát nöôùc, ngaønh,xí nghieäp, caû veà chieàu roäng laãn chieàu saâu. Phaûi phuø hôïp vôùi xu höôùng cuûa söï tieán boä cuûa khoa hoïc vaø coâng ngheä ñaõ vaø ñang dieãn ra nhö vuõ baûo treân theá giôùi. Ñoàng thôøi theå hieän ñöôïc moái quan heä giöõa caùc coâng ngheä, cô caáu coâng ngheä. Keát hôïp giöõa coâng ngheä truyeàn thoáng vôùi coâng ngheä hieän ñaïi ñi nhanh vaøo hieän ñaïi ôû nhöõng khaâu caàn thieát : böu ñieän ñieän löïc, hoùa daàu,haøng khoâng. Phaûi theå hieän cho ñöôïc moái quan heä giöõa caùc thaønh phaàn kinh teá, kinh teá nhaø nöôùc vaø kinh teá hôïp taùc xaõ laøm neàn taûng.Xaây döïng cô caáu kinh teá cuûa chaëng ñöôøng tröôùc phaûi taïo ñaø cho chaëng ñöôøng sau. Phaûi taïo döïng moät cô caáu kinh teá môû, phaûi tham gia vaøo ñöôïc söï phaân coâng lao ñoäng vaø hôïp taùc quoác teá. Coù saûn phaåm caïnh tranh ñöôïc vôùi saûn phaåm trong khu vöïc vaø treân theá giôùi.Moät maët noù phaûi tuaân theo qui luaät ñi töø saûn xuaát nhoû ñeán saûn xuaát lôùn, tuaân theo nhöõng qui luaät cuûa NGUYEÃN DUY KIEÄT – QTDN K13-2002 16 of 30
  17. Caâu hoûi oân taäp moân TRIEÁT HOÏC CAO CAÁP Phaàn IV:HIEÄN ÑAÏI HOAÙ chuû nghóa xaõ hoäi tieáp thu vaø ñaït tôùi ñænh cao veà thaønh töïu khoa hoïc kyõ thuaät: keát hôïp noâng, laâm nghieäp vaø coâng nghieäp cheá bieán. Thoâng qua coâng nghieäp hoùa, caùch maïng khoa hoïc-kyõ thuaät vaø phaân coâng laïi lao ñoäng vôùi nhöõng tính qui luaät voán coù cuûa noù, Ñaûng ñaõ xaùc ñònh moät cô caáu kinh teá thích öùng vôùi ñieàu kieän nöôùc ta. “ moät cô caáu kinh teá hôïp lyù, maø boä xöông cuûa noù laø cô caáu coâng, noâng,-dòch vuï gaén vôùi phaân coâng vaø hôïp taùc quoác teá saâu roäng. Vaø khi hình thaønh veà cô caáu kinh teá ñoù, seõ cho pheùp nöôùc ta keát thuùc thôøi kyø quaù ñoä leân chuû nghóa xaõ hoäi.” Cô caáu kinh teá nöôùc ta trong thôøi kyø quaù ñoä vôùi phöông chaâm thöïc hieän laø: keát hôïp coâng ngheä vôùi nhieàu trình ñoä, tranh thuû coâng ngheä muõi nhoïn tieân tieán vöøa taän duïng ñöôïc nguoàn lao ñoäng doài daøo, vöøa cho pheùp ruùt ngaén khoaûng caùch laïc haäu, vöø phuø hôïp vôùi voán coù haïn ôû nöôùc ta, laáy qui moâ vöøa vaø nhoû laø chuû yeáu, coù tính ñeán qui moâ lôùn nhöng ñoù phaûi laø qui moâ hôïp lyù vaø coù ñieàu kieän, giöõ ñöôïc toác ñoä phaùt trieån hôïp lyù taïo ra söï caân ñoái giöõa caùc ngaønh giöõa caùc lónh vöïc kinh teá vaø caùc vuøng trong lónh vöïc kinh teá. Chuyeån dòch cô caáu kinh teá theo höôùng CNH-HÑH : Noâng nghieäp seõ laø cô sôû ñeå phaùt trieån coâng nghieäp HÑH vaø phaùt trieån noâng thoân caàn taäp trung vaøo moät soá ngaønh coù hieäu quaû nhaát, chi phí thaáp hôn cuûa theá giôùi, phaùt huy lôïi theá so saùnh cuûa moät soá ngaønh chuû baøi ñeå deå daøng xuaát nhaäp khaåu theo yù muoán.Phaûi coù söï ñieàu chænh lôùn phöông höôùng ñaàu tö cô baûn. Ñaàu tö theâm cho noâng nghieäp vaø caùc ngaønh khaùc nhö : phaân boùn, thuoác tröø saâu baèng taát caû moïi löïc löôïng vaät tö, tieàn voán con ngöôøi.Ñaàu tö theâm cho xuaát khaåu,ñaàu tö vaøo vieäc saûn xuaát cho xuaát khaåu. Ñaàu tö naâng cao chaát löôïng haøng xuaát khaåu vaø ñaøo taïo caùn boä. Xaùc ñònh caùc vuøng troïng ñieåm : Ñoàng baêng soâng Cöûu Long, ñoàng baèng Baéc Boä, xaùc ñònh vaät nuoâi caây troàng,ñaàu tö bao nhieâu laø vöøa,qui moâ ñaàu tö.Ñaàu tö theâm ñeå coù naêng löôïng, ñeå coù theâm nguyeân lieäu ñeå ñoàng boä hoùa daây chuyeàn, nhaèm naâng cao heä soá söû duïng thieát bò maùy moùc.Ñaàu tö theâm ñeå taïo ra nhieàu vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng.Ñaàu tö theâm ñeå hoaøn thaønh döùt ñieåm nhöõng coâng trình ñuùng höôùng öu tieân nhöng coøn dôû dang. 3.2) Phaân coâng laïi lao ñoäng xaõ hoäi: 3.2.1) Khaùi nieäm veà phaân coâng laïi lao ñoâng xaõ hoäi :Nöôùc ta boû qua giai ñoaïn phaùt trieån TBCN, ñeå ñi töø saûn xuaát nhoû leân saûn xuaát lôùn XHCN, trong quaù trình CNH taát yeáu phaûi phaân coâng laïi lao ñoäng xaõ hoäi. Phaân coâng laïi lao ñoäng xaõ hoäi laø söï chuyeân moân hoùa lao ñoäng ñoù laø söï chuyeân moân hoùa saûn suaát giöõa caùc ngaønh trong noäi boä töøng ngaønh vaø giöõa caùc vuøng trong neàn kinh teá quoác daân. 3.2.2) YÙ nghóa cuûa phaân coâng laïi lao ñoäng xaõ hoäi :phaân coâng lao ñoäng coù taùc duïng raát to lôùn: laø ñoøn baåy cuûa söï phaùt trieån coâng ngheä vaø naêng suaát lao ñoäng, cuøng vôùi caùch maïng khoa hoïc kyõ thuaät noù goùp phaàn hình thaønh vaø phaùt trieån cô caáu kinh teá hôïp lyù. 3.2.3) Thöïc traïng vaø phöông höôùng phaân coâng laïi lao ñoäng xaõ hoäi ôû nöôùc ta :Phaân coâng lao ñoäng xaõ hoäi heát söùc baát hôïp lyù, ñaïi boä phaän taäp trung trong noâng nghieäp, noâng nghieäp chuû yeáu laø troàng troït.Söï phaân coâng laïi lao ñoäng xaõ hoäi trong quaù trình CNH phaûi tuaân theo quaù trình coù NGUYEÃN DUY KIEÄT – QTDN K13-2002 17 of 30
  18. Caâu hoûi oân taäp moân TRIEÁT HOÏC CAO CAÁP Phaàn IV:HIEÄN ÑAÏI HOAÙ tính quy luaät sau: Tæ troïng vaø soá tuyeät ñoái lao ñoäng noâng nghieäp giaûm daàn; tyû troïng vaø soá tuyeät ñoái lao ñoäng coâng nghieäp ngaøy moät taêng leân.Tyû troïng lao ñoäng trí tueä ngaøy moät taêng vaø chieám öu theá so vôùi lao ñoäng giaûn ñôn trong toång lao ñoäng xaõ hoäi.Toác ñoä taêng lao ñoäng trong caùc ngaønh phi saûn xuaát vaäït chaát taêng nhanh hôn toác ñoä taêng lao ñoäng trong caùc ngaønh saûn xuaát vaät chaát. ÔÛ nöôùc ta phöông höôùng ñeå tieán haønh chuû yeáu ñeå tieán haønh phaân coâng laïi lao ñoäng xaõ hoäi; muïc tieâu laø ñeå CNH- HÑH neàn coâng nghieäp nöôùc nhaø ñeå xaây döïng cô caáu kinh teá hôïp lyù. Nhieäm vuï chuû yeáu tröôùc maét laø ñaåy maïnh söï phaân coâng lao ñoäng taïi choã taïi ñôn vò kinh teá cô sôû: trong nhaø maùy coâng sôû ñeå khai thaùc tieàm naêng cuûa caùc ñôn vò. Maët khaùc nhaø nöôùc caàn ñaàu tö ñeå hình thaønh nhöõng vuøng kinh teá môùi, xaây döïng moät neàn noâng nghieäp quoác gia töông ñoái toaøn dieän ñeå phaùt trieån veà chieàu roäng keát hôïp phaùt trieån theo chieàu saâu.Quaù trình phaân coâng laïi löïc löôïng neâu treân laø moät quaù trình tích luõy veà: Laø quaù trình chuyeån bieán töø lao ñoäng giaûn ñôn thaønh lao ñoäng phöùc taïp. Laø quaù trình chuyeån bieán töø lao ñoäng thuû coâng thaønh lao ñoäng cô giôùi hoùa ñöôïc trang bò baèng maùy moùc chuû yeáu qua con ñöôøng xuaát nhaäp khaåu. Laø quaù trình chuyeån bieán töø lao ñoäng coù naêng suaát thaáp sang lao ñoäng coù naêng suaát cao. VI) ÑÒNH HÖÔÙNG CÔ BAÛN CUÛA CNH-HÑH TRONG THÔØI GIAN TÔÙI : Chuù troïng ñeán chieán löôïc höôùng vaøo xuaát khaåu vaø thay theá nhaäp khaåu coù hieäu quaû, laáy höôùng vaøo xuaát khaåu laøm troïng taâm. Chieán löôïc naøy cho pheùp keát hôïp hieäu quaû caùc lôïi theá beân trong vaø lôïi theá beân ngoaøi. Khi thöïc hieän chieán löôïc naøy mang laïi nhöõng öu ñieåm nhö : cho pheùp môû roäng buoân baùn quoác teá vaø taêng nhaäp khaåu, ñaëc bieät laø nhaäp khaåu tö lieäu saûn xuaát vôùi coâng ngheä cao.Caùc nguoàn taøi nguyeân chöa ñöôïc khai thaùc seõ trôû neân coù giaù trò, nhöõng nguoàn taøi nguyeân ñaõ vaø ñang khai thaùc ñöôïc söû duïng coù hieäu quaû hôn do taän duïng ñöôïc lôïi theá so saùnh vaø öu theá môùi veà môû roäng qui moâ saûn xuaát toái öu.Taïo ñieàu kieän giaûi quyeát vieäc laøm vaø söû duïng lao ñoäng coù hieäu quaû hôn.Taïo ra moät soá lónh vöïc saûn xuaát thuùc ñaåy phaùt trieån, bôûi söï caân baüng mang tính daây chuyeàn trong neàn kinh teá quoác daân.Gaén chaët söï phaân coâng lao ñoäng trong nöôùc vôùi phaân coâng lao ñoäng quoác teá, thò tröôøng trong nöôùc vôùi thò tröôøng quoác teá.Taêng nguoàn thu trong caùn caân thanh toaùn quoác teá. Haïn cheá daàn tyû troïng xuaát khaåu haøng sô cheá laø loaïi haøng hoùa giaù caû thöïc teá coù xu höôùng giaûm, do treân thò tröôøng theá giôùi cung taêng, nhöng caàu giaûm. Maët khaùc giaù caân baèng cuûa haøng sô cheá thöôøng bieán ñoäng, thu nhaäp töø haøng sô cheá khoâng oån ñònh bôûi heä soá co giaõn cuûa caàu haøng sô cheá nhoû hôn 1.Chieán löôïc naøy coøn phuø hôïp vôùi xu höôùng phaùt trieån cuûa thöông maïi theá giôùi. Giaù trò thöïc teá haøng thöông maïi quoác teá môû roäng nhanh choùng, toác ñoä taêng tröôûng bình quaân 8%/ naêm, töø naêm 1950 ñeán nay vaø ñaït möùc taêng nhanh hôn so vôùi thu nhaäp theá giôùi. Maët khaùc noù cho pheùp phaùt huy nhöõng öu ñieåm cuûa chieán löôïc saûn xuaát thay theá haøng nhaäp khaåu nhö :Ñaûm baûo cho caùc doanh nghieäp tieâu thuï haøng hoùa, thu lôïi nhuaän môû roäng qui moâ, ñoåi môùi coâng ngheä, taêng ñaàu tö nhôø khai thaùc thò tröôøng trong nöôùc coù tieàm naêng lôùn vôùi daân soá hôn 70 trieäu ngöôøi, coäng vôùi ñaø taêng tröôûng kinh teá, thu nhaäp cuûa caùc taàng lôùp daân cö taêng do ñoù taêng tieâu duøng. Do ñoù giuùp taêng tröôûng kinh teá, naâng cao khaû naêng giaûi quyeát vieäc laøm cho nhu caàu lao ñoäng ñang gia taêng. NGUYEÃN DUY KIEÄT – QTDN K13-2002 18 of 30
  19. Caâu hoûi oân taäp moân TRIEÁT HOÏC CAO CAÁP Phaàn IV:HIEÄN ÑAÏI HOAÙ Ñoàng thôøi chieán löôïc naøy coøn cho pheùp haïn cheá nhöõng nhöôïc ñieåm cuûa chieán löôïc saûn xuaát haøng thay theá nhaäp khaåu laø : haïn cheá söï phaùt trieån ngoaïi thöông, thaâm huït trong caùn caân thanh toaùn quoác teá, khoâng taän duïng ñöôïc nguyeân taéc lôïi theá so saùnh, khoâng kích thích caïnh tranh do chính saùch baûo hoä, khoâng khai thaùc ñöôïc voán, kyõ thuaät cuûa nöôùc ngoaøi, söû duïng laõng phí taøi nguyeân thieân nhieân… Tuy nhieân chieán löôïc naøy cuõng ñaët ra nhöõng yeâu caàu khoù khaên ñoù laø: Phaûi xaùc ñònh chính xaùc lôïi theá so saùnh trong töøng thôøi kyø vaø khai thaùc ñöôïc toái ña hieäu quaû cuûa noù.Caùc doanh nghieäp phaûi ñoåi môùi khoâng ngöøng coâng ngheä, kyõ thuaät thöông maïi vaø marketing phaûi cao, hieän ñaïi môùi coù theå caïnh tranh ñöôïc treân thò tröôøng quoác teá. Do nhöõng ñònh höôùng naøy trong thôøi gian tôùi laø : phaûi nghieân cöùu phaân tích ñeå löïa choïn ngaønh, phaân nghaønh maët haøng theo nhöõng tieâu chuaån öu tieân : döï aùn coù heä soá voán cao, döï aùn coù heä soá kyõ thuaät cao, döï aùn coù heä soá söû duïng lao ñoäng cao, döï aùn sinh lôøi nhanh.Duy trì tyû giaù hoái ñoaùi ñaûm baûo cho caùc nhaø saûn xuaát trong nöôùc coù laõi khi xuaát khaåu haøng hoùa.Chính phuû phaûi giaûm thueá quan, baûo hoä cao ñoái vôùi ngaønh coâng nghieäp ñöôïc öu ñaõi.Giaõm, mieãn thueá moät thôøi gian cho moät soá maët haøng môùi baét ñaàu xuaát khaåu ñeå taêng tính caïnh tranh.Toå chöùc hieäu quaû caùc hoaït ñoäng döï baùo, tö vaán, thoâng tin trong vaø ngoaøi nöôùc veà nhu caàu, thò tröôøng, coâng ngheä, giaù caû, chính saùch…chính phuû caàn hoã trôï doanh nghieäp trong vieäc tìm thò tröôøng nöôùc ngoaøi.Khaån tröông qui hoaïch vuøng coâng nghieäp, vuøng nguyeân lieäu, taïo ra nhöõng vuøng kinh teá troïng ñieåm, ñaûm baûo döï tröõ ngoaïi teä. Ñaëc bieät coi troïng CNH-HÑH noâng nghieäp vaø noâng thoân. Vì hieän nay giaù trò saûn löôïng noâng nghieäp coøn chieám 35% GDP, nghóa laø neàn kinh teá nöôùc ta vaãn laø kinh teá noâng nghieäp, vôùi vuøng noâng thoân roäng lôùn chieám 95% dieän tích laõnh thoå, chieám 80% daân soá, 65% lao ñoäng caû nöôùc. ÔÛ noâng thoân khoaûng 20% noâng hoä coù thu nhaäp cao, dö thöøa saûn phaåm, hôn 60% noâng hoä coù thu nhaäp vaø möùc soáng trung bình, gaàn 20% hoä coù thu nhaäp thaáp, ñôøi soâng khoù khaên, trình ñoä daân trí thaáp. CNH-HÑH noâng nghieäp seõ taùc ñoäng ñeán ñòa baøn roäng lôùn cuûa neàn kinh teá veà qui moâ laãn löïc löôïng lao ñoäng xaõ hoäi.Hôn nöõa tröôùc söï buøng noå daân soá theá giôùi, nhieàu Nöôùc vaãn chöa ñaùp öùng ñuû nhu caàu löông thöïc, thì vieäc taêng naêng suaát vaø phaùt trieån noâng nghieäp ôû Nöôùc ta seõ taêng khaû naêng caïnh tranh chieám lónh thò tröôøng noâng saûn theá giôùi. Phaùt trieån toaøn dieän noâng laâm, ngö nghieäp gaén vôùi coâng nghieäp cheá bieán noâng laâm, thuûy saûn, phaùt trieån coâng nghieäp saûn xuaát haøng tieâu duøng vaø haøng xuaát khaåu. Naâng caáp caûi taïo môû roäng môùi vaø xaây döïng coù troïng ñieåm keát caáu haï taàng kinh teá, tröôùc heát ôû nhöõng khaâu aùch taéc vaø yeáu keùm nhaát ñang caàu trôû söï phaùt trieån. Xaây döïng coù choïn loïc moät soá cô sôû coâng nghieäp naëng troïng yeáu vaø heát söùc caáp thieát, coù ñieàu kieän veà voán, coâng ngheä thò tröôøng, phaùt huy taùc duïng nhanh vaø coù hieäu quaû cao. Baûo ñaûm lao ñoäng noâng nghieäp vaø ñænh ñieåm thôøi vuï, cuõng nhö vieäc laøm thöôøng xuyeân ôû noâng thoân nhöõng luùc noâng nhaøn. Taêng möùc soáng, thu nhaäp ôû noâng thoân, haïn cheá söï cheânh leäch quaù lôùn veà thu nhaäp noâng thoân vaø thaønh thò nhaèm naâng cao hieäu quaû söû duïng lao ñoäng, taêng naêng suaát, giaûm söùc eùp daân soá ôû caùc thaønh phoá. Môû roäng thöông nghieäp, du lòch,dòch vuï. Ñaåy maïnh caùc hoaït ñoäng kinh teá ñoái ngoaïi.Hình thaønh daàn moät soá ngaønh muõi nhoïn nhö cheá bieán noâng laâm, thuûy saûn, khai thaùc cheá bieán daàu khí, NGUYEÃN DUY KIEÄT – QTDN K13-2002 19 of 30
  20. Caâu hoûi oân taäp moân TRIEÁT HOÏC CAO CAÁP Phaàn IV:HIEÄN ÑAÏI HOAÙ moät soá ngaønh cô khí cheá taïo, coâng nghieäp ñieän töû vaø coâng ngheä thoâng tin, du lòch. Phaùt trieån maïnh söï nghieäp giaùo duïc-ñaøo taïo, khoa hoïc-coâng ngheä. Nhöõng noäi dung treân ñöôïc trieån khai thaønh nhöõng nhieäm vuï chuû yeáu sau : 1) CNH- HÑH noâng nghieäp vaø noâng thoân : Phaùt trieån toaøn dieân noâng,laâm, ngö nghieäp hình thaønh caùc vuøng taäp trung chuyeân canh,coù cô caáu hôïp lyù veà caây troàng, vaät nuoâi, coù saûn phaåm haøng hoùa nhieàu veà soá löôïng, toát veà chaát löôïng, baûo ñaûm an toaøn veà löông thöïc trong xaõ hoäi, ñaùp öùng ñöôïc yeâu caáu cuûa coâng nghieäp cheá bieán vaø cuûa thò tröôøng trong vaø ngoaøi nöôùc. Thöïc hieän thuûy lôïi hoùa, ñieän khí hoùa, cô giôùi hoùa, sinh hoïc hoùa…Phaùt trieån coâng nghieäp cheá bieán noâng laâm thuûy saûn vôùi coâng ngheä ngaøy caøng cao, gaén vôùi nguoàn nguyeân lieäu vaø lieân keát vôùi coâng nghieäp ôû ñoâ thò. Phaùt trieån caùc ngaønh ngheà, laøng ngheà truyeàn thoáng vaø caùc ngaønh ngheà môùi bao goàm; tieåu thuû coâng nghieäp, coâng nghieäp saûn xuaát haøng tieâu duøng, haøng xuaát khaåu, coâng nghieäp khai thaùc vaø cheá bieán caùc nguoán nguyeân lieäi phi noâng nghieäp, caùc loaïi hình dòch vuï phuïc vuï saûn xuaát vaø ñôøi soáng nhaân daân.Xaây döïng keát caáu haï taàng kinh teá vaø xaõ hoäi, töøng böôùc hình thaønh noâng thoân môùi vaên minh, hieän ñaïi.Hoaøn thaønh cô baûn vieäc giao ñaát,khoaùn röøng cho hoä noâng daân. Ñieàu chænh vieäc phaân boå voán vaø huy ñoäng theâm nhieàu nguoàn voán cho phaùt trieån noâng, laâm,ngö,nghieäp vaø kinh teá noâng thoân. Coù chính saùch khuyeán khíchvaø trôï giuùp noâng daân trong xaây döïng keát caáu haï taàng, chuyeån giao coâng ngheä,giaûi quyeát caùc khoù khaên veà voán, veà giaù caû vaät tö noâng nghieäp vaø haøng noâng saûn, veà thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm… 2)Phaùt trieån coâng nghieäp : Öu tieân caùc ngaønh cheá bieán löông thöïc thöïc phaåm saûn xuaát haøng tieâu duøng,haøng xuaát khaåu, coâng nghieäp ñieän töû vaø coâng ngheä thoâng tin. Phaùt trieån coù choïn loïc moät soá cô sôû coâng nghieäp naëng :(naêng löôïng nhieân lieäu, vaät lieäu xaây döïng, cô khí cheá taïo vaø söûa chöõa taøu thuûy, luyeän kim hoùa chaát) taêng theâm naêng löïc saûn xuaát töông öùng vôùi yeâu caàu taêng tröôûng kinh teá, naâng cao khaû naêng ñoäc laäp töï chuû veà kinh teá vaø quoác phoøng.Keát hôïp kinh teá vôùi quoác phoøng,xaây döïng vaø phaùt trieån coâng ngheä quoác phoøng nhaèm ñaùp öùng nhöõng nhu caàu toái thieåu caàn thieát trong töøng thôøi kyø.Caûi taïo caùc khu coâng nghieäp hieän coù veà keát caáu haï taàng vaø coâng ngheä saûn xuaát. Xaây döïng môùi moät soá khu coâng nghieäp, phaân boá roäng treân caùc vuøng. 3) Xaây döïng keát caáu haï taàng : Khaéc phuïc tình traïng xuoáng caáp cuûa heä thoáng giao thoâng hieän coù; khoâi phuïc naâng caáp vaø môû theâm moät soá tuyeán giao thoâng troïng yeáu taïi caùc vuøng kinh teá troïng ñieåm, truïc Baéc- Nam,töø cöûa khaåu tôùi noäi ñòa. Keát hôïp giao thoâng vôùi thuûy lôïi, taän duïng giao thoâng ñöôøng thuûy; môû theâm ñöôøng ñeán caùc vuøng saâu, vuøng xa;caûi thieän giao thoâng ôû caùc thaønh phoá lôùn. Caûi taïo, naâng caáp moät soá caûng soâng, caûng bieån, saân bay xaây döïng daàn caûng bieån nöôùc saâu. Tieáp tuïc phaùt trieån vaø hieän ñaïi hoùa maïng thoâng tin lieân laïc quoác gia, môû lieân laïc ñieän thoaïi ñeán taát caû caùc xaõ.Phaùt trieån nguoàn ñieän; caûi taïo vaø môû roäng löôùi ñieän ñaùp öùng nhu caàu vaø cung caáp ñieän oån ñònh. Caûi thieän vieäc caáp thoaùt nöôùc ôû ñoâ thò, theâm nguoàn nöôùc saïch cho noâng thoân.Taêng ñaàu tö cho keát caáu haï taàng xaõ hoäi (giaùo duïc, y teá, khoa hoïc, vaên hoùa thoâng tin, theå thao…) NGUYEÃN DUY KIEÄT – QTDN K13-2002 20 of 30
nguon tai.lieu . vn
Chính trị học Báo chí - Truyền thông Xã hội học Giáo dục học Tâm lý học Lịch sử - Văn hoá Triết học Ngôn ngữ học Thư viện thông tin Văn học nước ngoài Ngư nghiệp Hành chính - Pháp luật Địa lý - Địa danh Văn học Việt nam Lịch sử Đảng CNXH - KH Tư Tưởng HCM Ngụ ngôn - Cổ tích Ca dao - Tục ngữ Hoá học Sinh học Y khoa - Dược Kinh tế học