Xem mẫu
-
Tài Liệu
CÂU HỎI ÔN TẬP QUẢN LÝ
VÀ PHÁT TRIỂN TỔ CHỨC
HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC
- www.hanhchinhvn.com
QUẢN LÝ VÀ PHÁT TRIỂN TỔ CHỨC HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC
C©u 1.Tæ chøc: kh¸i niÖm, c¸c c¸ch tiÕp cËn, t¹i sao nãi tæ chøc lµ mét thùc thÓ
x· héi phøc t¹p?sù kh¸c nhau gi÷a tæ chøc hµnh chÝnh nhµ níc víi c¸c tæ chøc
x· héi kh¸c.
C©u 2.ph©n tÝch c¸c ®Æc trng c¬ b¶n cña mét tæ chøc
C©u 3.Ph©n tÝch c¸c ®Æc trng c¬ b¶n cña tæ chøc hµnh chÝnh nhµ níc?DÊu
hiÖu ®Ó ph©n biÖt tæ chøc hµnh chÝnh nhµ níc víi c¸c tæ chøc kh¸c.
C©u 4. t¹i sao l¹i h×nh thµnh tæ chøc HCNN ë trung ¬ng vµ ®Þa ph¬ng
C©u 5.Ph©n tÝch c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n trong mèi quan hÖ gi÷a tæ chøc hµnh
chÝnh nhµ níc ë trung ¬ng vµ ®Þa ph¬ng
C©u 6. Tr×nh bµy c¸c nguyªn t¾c tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña bé m¸y hµnh chÝnh
nhµ níc? Ph©n tÝch c¸c nguyªn t¾c tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña bé m¸y hµnh
chÝnh nhµ níc ViÖt nam.
C©u 7. Tr×nh bµy c¸c m« h×nh tæ chøc tæ chøc HCNN ë trung ¬ng vµ ph©n tÝch
sù kh¸c nhau gi÷a c¸c m« h×nh nµy? Mèi quan hÖ gi÷a c¸c quyÒn lËp ph¸p vµ
hµnh ph¸p cã ¶nh hëng g× ®Õn viÖc h×nh thµnh c¸c tæ chøc hµnh chÝnh nhµ níc
ë trung ¬ng.
C©u 8. H·y thÓ hiÖn b»ng s¬ ®å hÖ thèng c¸c c¬ quan thùc thi quyÒn hµnh ph¸p
cña níc céng hoµ x· héi chñ nghÜa viÖt nam
C©u 9. Tr×nh bµy c¸c c¸ch thøc (m« h×nh) tæ chøc hÖ thèng tæ chøc hµnh chÝnh
®i¹ ph¬ng hiÖn nay?Liªn hÖ víi ViÖt nam.
C©u 10. ThiÕt kÕ tæ chøc lµ g×? tr×nh bµy c¸c ph¬ng ph¸p thiÕt kÕ tæ chøc hµnh
chÝnh nhµ níc?
C©u 11. Ph©n tÝch c¸c yÕu tè hiÖu qu¶ cña tæ chøc hµnh chÝnh nhµ níc.
C©u 12.TR×nh bµy c¸c yÕu tè ¶nh hëng tíi hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc
hµnh chÝnh nhµ níc?YÕu tè nµo lµ quan träng nhÊt?T¹i sao?
C©u 13. C¬ cÊu tæ chøc cã ¶nh hëng nh thÕ nµo ®Õn hiÖu qu¶ cña tæ chøc ?
Ph©n tÝch c¸c yÕu tè c¬ b¶n ¶nh hëng tíi viÖc lùa chän c¬ cÊu tæ chøc.
C©u 14. Ph¸t triÓn tæ chøc lµ g×? Ph©n tÝch nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña ph¸t triÓn
tæ chøc?
C©u 15. Nªu c¸c xu híng ph¸t triÓn cña tæ chøc hµnh chÝnh nhµ níc hiÖn
nay?
Bổ sung thêm :
- www.hanhchinhvn.com
1.Trình bày khái niệm về quyền lực? Quyền lực trong tổ chức được hiểu như thế
nào ?
2.Trình bày các loại cơ cấu tổ chức ? Trình bày loại cơ cấu tổ chức mà anh chị
quen thuộc nhất ?
3.Anh chị hiểu thế nào là môi trường tổ chức? Môi trường tổ chức có ảnh hưởng
như thế nào đến quản lí và phát triển tổ chức?
4.Trình bày các loại mục tiêu của tổ chức ?
Đề cương : «n tËp qu¶n lý vµ ph¸t triÓn tæ chøc hµnh chÝnh nhµ níc
C©u 1.Tæ chøc: kh¸i niÖm, c¸c c¸ch tiÕp cËn, t¹i sao nãi tæ chøc lµ mét thùc
thÓ x· héi phøc t¹p?sù kh¸c nhau gi÷a tæ chøc hµnh chÝnh nhµ níc víi c¸c
tæ chøc x· héi kh¸c.
#Tæ chøc lµ mét thuËt ng÷ ®îc sö dông rÊt phæ biÕn trong ®êi sèng hµng
ngµy.XÐt trªn tæng thÓ tæ chøc ®ßi hái Ýt nhÊt 2 ngêi trë lªn cã sù liªn kÕt víi
nhau nh»m híng tíi môc tiªu chung.Tæ chøc lµ mét hÖ thèng gåm nhiÒu ph©n
hÖ cã nh÷ng mèi quan hÖ h÷u c¬ hîp lý , râ rµng hîp t¸c vµ ph©n phèi chÆt chÏ
t¸c ®éng lÉn nhau trong mét tæng thÓ. Nh vËy cã thÓ hiÓu :tæ chøc lµ mét hÖ
thèng tËp hîp cña hai hay nhiÒu ngêi, cã sù phèi hîp mét c¸ch cã ý thøc, cã
ph¹m vi ( lÜnh vùc chøc n¨ng ho¹t ®éng)t¬ng ®èi râ rµng; ho¹t ®éng nh»m ®¹t
®îc mét hoÆc nhiÒu môc tiªu chung.
Cã nhiÒu c¸ch tiÕp cËn “tæ chøc”.C¸ch ®a ra c¸c c¸ch tiÕp cËn kh¸c nhau vÒ tæ
chøc còng xuÊt ph¸t tõ c¸ch nghiªn cøu tæ chøc tõ nhiÒu gi¸c ®é.
-tæ chøc ®îc xem nh mét cç m¸y
-Tæ chøc ®îc xem nh mét “c¬ thÓ sèng”
-Tæ chøc ®îc nh×n nhËn nh mét “bé n·o”
-Tæ chøc lµ mét nÒn v¨n ho¸
-tæ chøc lµ mét hÖ thèng cã tÝnh chÝnh trÞ
-tæ chøc lµ mét yÕu tè tinh thÇn
-tæ chøc ®îc nh×n nhËn nh mét dßng ch¶y vµ sù biÕn ho¸
#Tæ chøc lµ mét thùc thÓ x· héi phøc t¹p.
-Tríc hÕt nãi t¹i sao tæ chøc lµ mét thøc thÓ x· héi?Tæ chøc lµ mét thùc thÓ x·
héi v× theo kh¸i niÖm cña tæ chøc th× tæ chøc thùc hiÖn nh÷ng chøc n¨ng nhÊt
®Þnh trong x· héi, tæ chøc gåm nhiÒu ngêi, nhiÒu mèi quan hÖ trong x· héi, vµ
®iÒu tÊt yÕu tæ chøc tån t¹i trong mét x· héi nhÊt ®Þnh , nã thuéc mét x· héi nhÊt
- www.hanhchinhvn.com
®Þnh, x· héi lµ m«i trêng cho sù h×nh thµnh tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña tæ chøc, v×
vËy tæ chøc lµ mét thùc thÓ x· héi.
-Tæ chøc lµ mét thùc thÓ x· héi phøc t¹p.Tæ chøc bao gåm rÊt nhiÒu yÕu tè cÊu
thµnh trong mçi yÕu tè cÊu thµnh ®ã l¹i cã rÊt nhiÒu yÕu tè cÊu thµnh bÐ h¬n vµ
víi mçi yÕu tè ®ã, mçi bé phËn l¹i cã sù kh¸c nhau vÒ c¬ cÊu, môc tiªu, c¬ chÕ
quyÒn lùc, m«i trêng..Sù phøc t¹p cña tæ chøc do ®ã ®ßi hái nhµ l·nh ®¹o ph¶i
cã sù kÕt hîp cña nhiÒu yÕu tè ®Ó ®¹t ®îc môc ®Ých qu¶n lý.Cã thÓ nãi g¾n gän
c¸c yÕu tè cÊu thµnh cña tæ chøc nh sau:
+Môc tiªu: Nã phô thuéc vµo quy m« cña tæ chøc vµ chøc n¨ng nhiÖm vô cña tæ
chøc ®îc giao. §Ó ®¶m b¶o sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña tæ chøc th× mçi tæ chøc
ngay tõ ban ®Çu mçi tæ chøc ®· ®a ra nh÷ng môc tiªu cho tæ chøc ®ã .. Trong
mét tæ chøc cã rÊt nhiÒu lo¹i môc tiªu trong ®ã cã: môc tiªu chiÕn lîc giµnh
®îc cho c¶ tæ chøc; môc tiªu phèi hîp lµ môc tiªu cña mçi bé phËn nh»m ®¹t
®îc môc tiªu chiÕn lîc. Ph©n lo¹i theo thêi gian cã môc tiªu dµi h¹n, môc tiªu
ng¾n h¹n, môc tiªu trung vµ dµi h¹n.
+C¬ cÊu tæ chøc: Mçi tæ chøc ®Òu ph¶i ph©n ®Þnh râ chøc n¨ng nhiÖm vô quyÒn
h¹n cña c¸c bé phËn trong tæ chøc ®Ó thùc hiÖn môc tiªu ®· ®Æt ra. ChÝnh v× vËy
viÖc bè trÝ s¾p xÕp c¸c vÞ trÝ trong tæ chøc lµ rÊt quan träng. C¬ cÊu tæ chøc phô
thuéc vµo quy m« tæ chøc, cïng nhiÖm vô cña tæ chøc. Tuú theo mçi tæ chøc
kh¸c nhau mµ cã thÓ s¾p xÕp c¬ cÊu kh¸c nhau.
+Nguån lùc cña tæ chøc: Mçi tæ chøc muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®îc th× c¸c yÕu
tè quyÕt ®Þnh nhÊt ®ã lµ nguån lùc cña tæ chøc. Nguån lùc cña tæ chøc cña tæ
chøc ®îc chia thµnh: +)nguån nh©n lùc , bÊt kú mét tæ chøc nµo ®Òu ®ßi hái
®îc cung øng vÒ nguån nh©n lùc phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña tæ chøc. §©y lµ
nguån lùc quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña tæ chøc.
.Nguån c¬ së vËt chÊt.Tæ chøc muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn cÇn cã c¬ së vËt chÊt,
vèn ph¬ng tiÖn, trang thiÕt bÞ m¸y mãc , nhµ xëng..,.
+V¨n ho¸ cña tæ chøc. C¸c yÕu tè v¨n ho¸ cã ¶nh hëng lín ®Õn viÖc h×nh thµnh
nh©n c¸ch con ngêi vµ ®¬ng nhiªn ¶nh hëng s©u s¾c ®Õn tæ chøc tån t¹i trong
m«i trêng v¨n ho¸ ®ã. V¨n ho¸ cña tæ chøc bao gåm c¸c yÕu tè:
.mèi quan hÖ c¸c thµnh viªn trong tæ chøc
.phèi hîp lµm viÖc
.chÊp hµnh néi quy tæ chøc
.mèi quan hÖ nh©n viªn thñ trëng
+M«i trêng cña tæ chøc. Trong thêi ®¹i ngµy nay mäi tæ chøc muèn c¹nh tranh
th× cÇn cã ¸p dông vÒ khoa häc c«ng nghÖ míi nh»m c¶i tiÕn c¸ch thøc qu¶n lý ,
c¸ch thøc s¶n xuÊt, trang thiÕt bÞ lµm viÖc.. sù l¹c hËu cña khoa häc c«ng nghÖ
lµ yÕu tè k×m h·m sù tån t¹i cña tæ chøc.
- www.hanhchinhvn.com
Cã thÓ nãi tæ chøc bao gåm rÊt nhiÒu yÕu tè rÊt phøc t¹p vµ cã t¸c ®éng qua l¹i
lÉn nhau.§ßi hái ngêi l·nh ®¹o trong tæ chøc cÇn ph¶i phèi hîp kh«ng ngõng
n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n cña m×nh ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu cña tæ chøc.
#Sù kh¸c nhau gi÷a tæ chøc hµnh chÝnh nhµ níc víi c¸c tæ chøc x· héi kh¸c:
-tæ chøc hµnh chÝnh nhµ níc lµ thùc hiÖn chøc n¨ng hµnh ph¸p ®©y lµ ®Æc trng
c¬ b¶n ®Ó ph©n biÖt víi c¸c tæ chøc kh¸c nh: tæ chøc chÝnh trÞ x· héi , ®oµn thÓ
-Tæ chøc hµnh chÝnh nhµ níc lµ nh÷ng tæ chøc ho¹t ®éng v× lîi Ých c«ng céng
cung cÊp hµng ho¸, dÞch vô c«ng cho x· héi, c«ng d©n mµ kh«ng v× lîi nhuËn
-C¸c ho¹t ®éng cña c¬ quan hµnh chÝnh nhµ níc mang tÝnh thø bËc cao, vµ
thêng ¸p dông c¸c biÖn ph¸p cìng chÕ, ®éc quyÒn, mÖnh lÖnh hµnh chÝnh
mang tÝnh ®¬n ph¬ng.
-C¸c tæ chøc kh«ng ph¶i tæ chøc hµnh chÝnh nhµ níc thêng cã ¶nh hëng
trong ph¹m vi nhá trong khi ®ã ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ níc
x· héi réng lín.
-C¸c s¶n phÈm dÞch vô cña c¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ níc t¹o ra kh«ng ph¶i
lµ s¶n phÈm mua b¸n, trao ®æi trªn thÞ trêng, trong khi ®ã s¶n phÈm cña c¸c tæ
chøc kinh tÕ , tæ chøc x· héi.. thêng ®Ó mua b¸n, trao ®æi trªn thÞ trêng v× môc
tiªu lîi nhuËn.
-Do bÞ quy ®Þnh bëi hµnh lang ph¸p lý vÒ quyÒn h¹n nhiÖm vô trong ho¹t ®éng
mµ tÝnh linh ho¹t thÝch øng cña c¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ níc cßn nhiÒu h¹n
chÕ so víi c¸c tæ chøc kh¸c.
C©u 2.ph©n tÝch c¸c ®Æc trng c¬ b¶n cña mét tæ chøc
§Æc trng cña mét tæ chøc bao gåm nhiÒu ®Æc trng nh sau:
1.Môc tiªu cña tæ chøc
Môc tiªu cña tæ chøc lµ c¸i ®Ých mµ tæ chøc mong muèn ®¹t ®Õn.Môc tiªu cña
bÊt kú tæ chøc nµo trong x· héi còng ®Òu cã vai trß quan träng ®èi víi sù h×nh
thµnh, tån t¹i, vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña tæ chøc.Môc tiªu ®îc x¸c ®Þnh khi
thµnh lËp khi thµnh lËp tæ chøc vµ ®îc cïng ph¸t triÓn, bæ sung cïng víi sù
trëng thµnh cña tæ chøc.Môc tiªu lµ sù mong muèn, ®ßi hái ph¶i x¸c ®Þnh cã c¬
së khoa häc vµ biÕt c¸ch thøc ®Ó ®¹t ®îc.BÊt kú mét tæ chøc nµo muèn ho¹t
®éng tèt còng ph¶i ®Ò ra môc tiªu hÕt søc râ rµng cho m×nh.X¸c ®Þnh ®îc môc
tiªu x¸c ®¸ng, râ rµng ®ßi hái ph¶i cã sù ph©n tÝch vµ lùa chän tõ mét khèi lîng
lín nh÷ng yÕu tè, nh©n tè diÔn ra trong m«i trêng ho¹t ®éng t¬ng lai.Cã nhiÒu
lo¹i môc tiªu trong tæ chøc nh: môc tiªu chiÕn lîc;môc tiªu mang tÝnh phèi
hîp; c¸c môc tiªu t¸c nghiÖp, ho¹t ®éng.Môc tiªu cña tæ chøc còng cã thÓ chia
thµnh môc tiªu chung, tæng qu¸t vµ môc tiªu cô thÓ.CÊp ®é cña môc tiªu chi tiÕt
cã thÓ kh¸c nhau tuú thuéc vµo quy m« cña tæ chøc vµ vÊn ®Ò mµ tæ chøc quan
- www.hanhchinhvn.com
t©m. Mét tæ chøc lµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt, kinh doanh kiÕm lêi, môc tiªu chung
lµ lîi nhuËn. Nhng ®Ó ®¹t lîi nhuËn, doanh nghiÖp ph¶i ®Ò ra nhiÒu nhãm môc
tiªu kh¸c.Môc tiªu dµi h¹n lµ c¸c kÕt qu¶ mong muèn ®îc ®Ò ra cho mét
kho¶ng thêi gian t¬ng ®èi dµi. Sè n¨m thùc hiÖn môc tiªu nµy thêng dµi h¬n
mét chu kú quyÕt ®Þnh.Môc tiªu trung h¹n nh»m lµm thÕ nµo ®Ó ph¸t triÓn tæ
chøc vµ ®iÒu chØnh tæ chøc phï hîp víi sù thay ®æi cña m«i trêng.Môc tiªu
ng¾n h¹n, ®ã lµ c¸c môc tiªu mµ tæ chøc dù ®Þnh ®at ®îc trong chu kú quyÕt
®Þnh.
2. C¬ cÊu cña tæ chøc
§©y còng lµ ®Æc trng c¬ b¶n cña mét tæ chøc.C¬ cÊu tæ chøc ®îc hiÓu nh lµ
cÊu tróc bªn trong vµ c¸c quan hÖ gi÷a c¸c c¸ nh©n , bé phËn cÊu thµnh tæ chøc
nh»m ®¶m b¶o cho tæ chøc vËn hµnh tèt, ®¹t ®îc c¸c môc tiªu cña tæ chøc.Mçi
mét tæ chøc dï lín hay bÐ ®Òu cã sù ph©n chia nhÊt ®Þnh nh÷ng ho¹t ®éng cña tæ
chøc ®Ó ®¹t ®Õn môc tiªu cña tæ chøc ®· ®Ò ra. NÕu tæ chøc cµnh cã nhiÒu ho¹t
®éng vµ cµng cã nhiÒu ngêi tham gia, viÖc bè trÝ, chia nhãm thµnh c¸c bé phËn
kh¸c nhau cã ý nghÜa ¶nh hëng ®Õn n¨ng suÊt, hiÖu qu¶ cña tæ chøc. C¸c nhãm
hay tõng bé phËn nh»m thùc hiÖn mét c«ng viÖc hay nhiÒu c«ng viÖc gièng nhau
do nh÷ng ngêi cã tr×nh ®é nhÊt ®Þnh ®¶m nhËn.
#Cã nhiÒu yÕu tè ¶nh hëng ®Õn viÖc lùa chän c¬ cÊu tæ chøc nh:
-chiÕn lîc ph¸t triÓn tæ chøc.
-quy m« tæ chøc.
-c«ng nghÖ mµ tæ chøc sö dông.
-m«i trêng
-quyÒn vµ sù kiÓm so¸t quyÒn lùc
#C¬ cÊu tæ chøc cã nhiÒu lo¹i:
-M« h×nh cøng nh¾c
-M« h×nh h÷u c¬, thÝch øng linh ho¹t
-m« h×nh trùc tuyÕn hay cßn gäi c¬ cÊu tæ chøc th¼ng ®øng
-m« h×nh c¬ cÊu tæ chøc theo chøc n¨ng.
-m« h×nh c¬ cÊu tæ chøc theo s¶n phÈm
-m« h×nh theo khu vùc
-m« h×nh theo kh¸ch hµng
-c¸c m« h×nh hçn hîp
3.QuyÒn lùc trong tæ chøc
ThuËt ng÷ quyÒn lùc cña tæ chøc còng cã thÓ hiÓu nh lµ søc m¹nh cña tæ chøc
®Ó lµm thÕ nµo tæ chøc ®¹t ®îc c¸c môc tiªu ®Ò ra.Søc m¹nh cña tæ chøc hay
quyÒn lùc cña tæ chøc chÝnh lµ søc m¹nh t¹o nªn tæ chøc vµ tiÕn hµnh c¸c ho¹t
- www.hanhchinhvn.com
®éng ®Ó ®¹t môc tiªu. XÐt trªn nghÜa ®ã, quyÒn lùc cña tæ chøc cã thÓ chia thµnh
hai nhãm:
+)quyÒn lùc cña tæ chøc ®èi víi thµnh viªn cña tæ chøc
+)søc m¹nh cña tæ chøc t¹o ¶nh hëng ra bªn ngoµi tæ chøc, tøc ®ßi hái ®wocj
nh÷ng tæ chøc kh¸c cã thÓ cã nh÷ng hµnh vi nhÊt ®Þnh ®èi víi tæ chøc. §ã còng
ch×nh lµ kh¶ n¨ng ¶nh hëng cña tæ chøc ®Õn c¸c yÕu tè bªn ngoµi.
4.Con ngêi vµ c¸c nguån lùc
Con ngêi trong tæ chøc lµ nguån tµi nguyªn, lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh sù tån t¹i,
vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña c¸c tæ chøc. Con ngêi lµ h¹t nh©n c¬ b¶n cÊu thµnh
tæ chøc vµ ®¶m nhËn c¸c chøc n¨ng , nhiÖm vô cô thÓ cña tæ chøc.Trong bèi
c¶nh nguån lùc tµi chÝnh ngµy cµng trë nªn eo hÑp, nguån nh©n lùc kh«ng ®îc
t¨ng thªm trong c¸c tæ chøc trong khi sù ®ßi hái cña kh¸ch hµng vµ x· héi ngµy
cµng cao th× vai trß ph¸t triÓn vÒ chÊt ®èi víi nguån nh©n lùc nh lµ mét ®ßi hái
kh¸ch quan. §ã còng chÝnh lµ lý do ngµy naym qu¶n lý nguån nh©n lùc ®ang
dÇn thay thÕ qu¶n lý nh©n sù trong c¸c tæ chøc nh»m t¨ng søc m¹nh céng hëng
cña nh©n tè con ngêi.
5.M«i trêng tæ chøc.
Cã nhiÒu c¸ch hiÓu thuËt ng÷ “m«i trêng” trong thùc tiÔn ho¹t ®éng qu¶n lý
còng nh trong nghiªn cøu khoa häc tuú theo môc ®Ých vµ c¸ch tiÕp cËn. M«i
trêng cã néi dung réng lín vµ ®a d¹ng. Theo nghÜa réng, m«i trêng lµ tæng
hîp c¸c ®iÒu kiÖn bªn ngoµi cã ¶nh hëng tíi mét vËt thÓ hoÆc mét sù kiÖn.
§èi víi tæ chøc, m«i trêng lµ tÊt c¶ c¸c yÕu tè n»m bªn ngoµi ranh giíi cña tæ
chøc nhng cã ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng môc tiªu, môc ®Ých cña tæ chøc theo
nhiÒu c¸ch thøc kh¸c nhau.Sù ph©n lo¹i c¸c yÕu tè m«i trêng tæ chøc thêng
mang ý nghÜa t¬ng ®èi. Cã thÓ m«i trêng tæ chøc thµnh c¸c nhãm yÕu tè sau:
-C¸c yÕu tè thuéc vÒ chÝnh trÞ ph¸p luËt
-C¸c yÕu tè kinh tÕ.
-C¸c yÕu tè kü thuËt c«ng nghÖ
-c¸c yÕu tè v¨n ho¸
-C¸c yÕu tè thuéc vÒ thÞ trêng ( hay c¸c yÕu tè vÒ m«i trêng t¸c nghiÖp cña tæ
chøc)
-C¸c yÕu tè thuéc vÒ kh¸ch hµng
-C¸c yÕu tè vÒ ®èi thñ c¹nh tranh
-C¸c yÕu tè nguån nh©n lùc
-§é tin cËy rñi ro, kh«ng ch¾c ch¾n cña c¸c yÕu tè m«i trêng.
6.Chu tr×nh cña tæ chøc
- www.hanhchinhvn.com
Tæ chøc còng cã qu¸ tr×nh h×nh thµnh, ph¸t triÓn vµ tµn lôi. Khi tæ chøc ë giai
®o¹n tµn lôi, nÕu kh«ng cã c¸ch cøu v·n tæ chøc sÏ chÕt.C¸c tæ chøc cã thÓ tån
t¹i rÊt l©u, nhng cã tæ chøc chØ tån t¹i trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. Tæ
chøc cã thêi gian tån t¹i ng¾n khã cã thÓ chia ra c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña tæ
chøc, ngîc l¹i c¸c tæ chøc cã kho¶ng thêi gian sèng dµi, c¸c giai ®o¹n ph¸t
triÓn thÓ hiÖn rÊt râ. Trong mçi giai ®o¹n ph¸t triÓn cã nhiÒu yÕu tè thay ®æi
trong tæ chøc. Mçi mét giai ®o¹n ph¸t triÓn, tæ chøc ph¶i cã nh÷ng sù thay ®æi
®Ó phï hîp víi sù thay ®æi.
C©u 2: ph©n tÝch ®Æc trng c¬ b¶n cña mét tæ chøc:
tæ chøc cã 5 ®Æc trng c¬ b¶n sau:
*Môc tiªu cña tæ chøc: lµ c¸i ®Ých mµ tæ chøc mong muèn ®Ó ®¹itíi lµ vÊn ®Ò
quan träng hµng ®Çu ®èi víi sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña tæ chøc.
-Trong tæ chøc ngoµi môc tiªu chung cßn cã c¸c lo¹i môc tiªu thµnh phÇn, c¸c
môc tiªu cña c¸ nh©n, cña c¸c ®¬n vÞ cÊu thµnh.
-Môctiªu cña tæ chøc, ph¶i dîc x¸c ®Þnh râ rµng, æn ®Þnh nhng kh«ng ph¶i lµ
bÊt biÕn mµ môc tiªu cã tÝnh t¬ng ®èi.
-Môc tiªu ®îc x¸c ®Þnh khi thµnh lËp tæ chøc vµ ®îc ph¸t triÓn bæ sung cïng
víi sù trëng thµnh cña tæ chøc.
-Môc tiªu lµ mét sù mong muèn, ®ßi hái ph¶i x¸c ®Þnh trªn c¬ së khoa häc vµ
biÕt c¸ch ®Ó ®¹t ®îc. NÕu mét môc tiªu ®· dîc x¸c ®Þnh ra mµ kh«ng ®¹t
®îc th× nhµ qu¶n lý ph¶i xem xÐt trªn 2 gi¸c ®é xem xÐt l¹i môc tiªu cã phï
hîp tæ chøc hay kh«ng, xem xÐt l¹i c¬ cÊu, tæ chøc néi lùc bªn trong.
-Sù thay ®æi cña môc tiªu thêng b¾t ®Çu tõ ®èi t¸c cã liªn quan sù mong muèn
cña nhµ qu¶n lý hay do nh÷ng nguyªn nh©n vÒ chÝnh trÞ.
+ tæ chøc cã c¸c môc tiªu sau:
-môc tiªu ban ®Çu: lµ môc tiªu khëi ®iÓm khi h×nh thµnh tæ chøc
-môc tiªu ph¸t triÓn: lµ môc tiªu ®îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn theo qu¸ tr×nh
h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña tæ chøc.
-Môc tiªu chiÕn lîc: lµ môc tiªu tæng qu¸t mang tÇm vÜ m« ®ã lµ nh÷ng g× ®Æt
ra cho tæ chøc trong t¬ng lai.
-Môc tiªu dµi h¹n: lµ nh÷ng kÕt qu¶ mong muèn ®Ò ra trong mét kho¶ng thêi
gian dµi, môc tiªu tróng h¹n lµ môc tiªu trong mét thêi gian võa ph¶i vµ cßn cã
môc tiªu ng¾n h¹n.
*c¬ cÊu cña tæ chøc: ®îc hiÓu nh lµ cÊu tróc bªn trong vµ mèi quan hÖ gi÷a
c¸c c¸ nh©n, bé phËn cÊu thµnh tæ chøc nh»m ®¶m b¶o cho tæ chøc vËn hµnh vµ
®¹t ®îc môc tiªu cña tæ chøc.
- www.hanhchinhvn.com
-tæ chøc cã c¸ch s¾p xÕp kh¸c nhau nh s¾p xÕp c¸c yÕu tè bé phËn n»m ngang,
theo thø bËc hay cßn gäi lµ th¼ng ®øng vµ s¾p xÕp theo khu vùc ®Þa lý. Nhng
trªn thùc tÕ th× kh«ng cã mét tæ chøc nµo l¹i s¾p xÕp tæ chøc theo s¸ch mµ
thêng lµ sù kÕt hîp cña c¸c c¸ch s¾p xÕp ®ã ®Ó cã mét c¬ cÊu hîp lý kh¾c phôc
phï hîp víi m«i trêng mµ tæ chøc ®ang ho¹t ®éng
-ViÖc lùa chän c¬ cÊu tæ chøc phô thuéc vµo c¸c yÕu tè nh:
chiÕn lîc ph¸t triÓn cña tæ chøc v× mét tæ chøc cã chiÕn lîc ph¸t triÓn lín th×
c¬ cÊu tæ chøc ph¶i phï hîp.
Quy m« tæ chøc g¾n liÒn víi c¬ cÊu tæ chøc
YÕu tè c«ng nghÖ mµ tæ chøc ¸p dông th× tuú vµo m« h×nh s¶n xuÊt h×nh thøc
s¶n xuÊt mµ cã thÓ cã nh÷ng c¬ cÊu hîp lý.
YÕu tè m«i trêng nÕu thiÕu yÕu tè nµy th× tæ chøc kh«ng thÓ hîp nh khi m«i
trêng æn ®Þnh, th× x¸c ®Þnh quy m« cña tæ chøc ®¬n gi¶n.
YÕu tè quyÒn h¹n, søc m¹nh cña tæ chøc ®èi víi tæ chøc kh¸c nghÜa lµ nÕu
quyÒn lùc tËp trung th× tæ chøc cã mét d¹ng c¬ cÊu ph©n c«ng nÕu quyÒn h¹n
cña tæ chøc ®îc më réng víi sù tham gia cña nhiÒu ngêi th× l¹i tæ chøc kh¸c.
ViÖc x¸c ®Þnh c¬ cÊu tæ chøc ph¶i ®îc tiÕn hµnh theo c¸c bíc sau:
B1: Xem xÐt ®¸nh gi¸ l¹i môc tiªu cña tæ chøc ®Ó lµm c¬ së x¸c ®Þnhc¬ cÊu
B2: x¸c ®Þnh c¸c ho¹t ®éng cÇn thiÕt ®Ó ®¹t môc tiªu ®ã.
B3: Ph©n lo¹i c¸c ho¹t ®éng thµnh nhãm v× ®©y lµ cong viÖc quan träng, trong
trêng lµ s¾p xÕp cña ho¹t ®éng cã tiªu chÝ chung gièng nhau thµnh mét nhãm.
B4: thiÕt lËp c¸c mèi quan hÖ quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm gi÷a c¸c yÕu tè cÊu
thµnh cña tæ chøc, th«ng thêng ph¶i tr¶ lêi dîc c¸c c©u hái “t«ilµ ai? T«i ph¶i
b¸o c¸o tíi ai”, “nh©n b¸o c¸o tõ ai”.
B5: VÏ s¬ ®å c¬ cÊu tæ chøc vµ ®iÒu chØnh l¹i
-C¸c lo¹i c¬ cÊu tæ chøc
+M« h×nh c¬ cÊu cøng nh¾c, hay lµ m« h×nh m¸y mãc c¬ häc d©y lµ lo¹i m«
h×nh ®îc nhiÒu tæ chøc sö dông vµ nã lµ lo¹i m« h×nh truyÒn thèng cã nÐt ®Æc
trng lµ:
ThiÕu mãi quan hÖ ngang, mµ chñ yÕu lµ theo chiÒu däc
Mang tÝnh tËp trung quyÒn lùc tæ chøc
Sù kiÖn ** mang tÝnh thø bËc
Sù chÝnh thøc hoµ cao ®ã lµ c¬ cÊu v vµ c¸c thñ tôc ®îc thiÕt lËp mét c¸ch
chÝnh thøc th«ng qua viÖc x¸c ®Þnh c¸c luËt lÖ néi quy cña tæ chøc.
C¸c kªnh giao tiÕp dîc chÝnh thøc ho¸.
- www.hanhchinhvn.com
+M« h×nh c¬ cÊu tæ chøc cã linh ho¹t, m« h×nh nµy dîc kh¸ nhiÒu tæ chøc ¸p
dông vµ mang l¹i thµnh c«ng h¬n m« h×nh cøng nh¾c c¬ häc. Vµ m« h×nh nµy cã
mét nÐt ®Æc trng .
sù kh¸c biÖt theo chiÒu ngang kh«ng cao
phèi hîp c¶ ngang däc
nhiÖm vô qua sù chÊp nhËn
giao tiÕp kh«ng chÝnh thøc, sù chÝnh thøc ho¸ kh«ng cao ph©n quyÒn quyÕt ®Þnh.
+M« h×nh c¬ cÊu trùc tuyÕn hay th¼ng ®øng, cã nghÜa lµ c¸c yÕu tè cÊu thµnh
s¾p xÕp theo chiÒu ngang. Nã cã nÐt ®Æc trng.
lµ lo¹i h×nh tæ chøc ®¬n gi¶n, tån t¹i tõ l©u, chØ cã cÊp trªn, cÊp díi trùc tiÕp.
Mçi nhµ ®iÒu hµnh thùc hiÖn quyÒn lùc trùc tuyÕn ®èi víi thuäc ®Þa.
L·nh ®¹o mang tÝnh trùc tuyÕn, mçi ngêi ph¶i b¸o c¸o víi mét ngêi.
®©y lµ lo¹i tæ chøc thÝch hîp víi quy m« nhá æn ®Þnh.
Lo¹i ** h×nh nµy ®¬n gi¶n, râ rµng lµ thuËn lîi cho viÖc ra quyÕt ®Þnh vÒ kiÓm
tra, kiÓm so¸t. Nhng l¹i thiÕu sù phèi hîp thiÕu sù gi¸m s¸t.
+M« h×nh c¬ cÊu tæ chøc theo chøc n¨ng. M« h×nh nµy ¸p dông triÖt ®Ó theo
môc tiªu ph©n c«ng lao ®éng, theo chuyªn m«n ho¸ lµ m« h×nh tæ chøc thÝch
hîp cho mét ph©n xëng, mét béphËn s¶n xuÊt.
-m« h×nh nµy cã u ®iÓm: ph©n chia nhiÖm vô râ rµng, chuyªn m«n ho¸ cao.
T¹o ra c¸c biÖn ph¸p kiÓm tra, gi¸m s¸t chÆt chÏ.
Nhng l¹i h¹n chÕ sù ph¸t triÓn cña (qu¶n lý chung) t¹o c¸ch nh×n hÑp ®èi víi
c¸n bé chñ chèt, quyÒn lùc vµ tr¸ch nhiÖm nhiÒu lóc bÞ chång chÐo dÉn tíi viÖc
kh«ng râ rµng vÒ tr¸ch nhiÖm.
+m« h×nh co cÊu tæ chøc theo ma trËn: ®©y lµ lo¹i h×nh tæ chøc ¸p dông cho tæ
chøc ë giai ®o¹n ph¸t triÓn m¹nh, cã nhiÒu ho¹t ®éng thay ®æi.
+m« h×nh c¬ cÊu tæ chøc thêng sö dông trong tæ chøc kinh tÕ lµ m¹ng th× thiÕt
kÕ tæ chøc nµy dùa trªn nh÷ng thµnh tùu KHCN vµ liªn kÕt m¹ng th«ng tin néi
bé, lo¹i v nµy cã thÓ khai th¸c nh÷ng lîi thÕ cña m¹ng th«ng tin näi bé vµ toµn
cÇu. Nhng ngîc l¹i tæ chøc ph¶i chØ ra c¸c kho¶n phÝ lín.
+m« h×nh c¬ cÊu tæ chøc theo quan ®iÓm bé m¸y th l¹i: bé m¸y trë l¹i lµ bé
phËn thùc hiÖn chøc n¨ng cña ChÝnh phñ hay kh«ng ph¶i ChÝnh phñ quyÒn h¹n
®Ó thùc thi nhiÖm vô hµng ngµy ®îc ph©n chia gi÷a c¸c bé phËn kh¸c nhau. Nã
cã ®Æc trng c¬ b¶n lµ: tÝnh chuyªn m«n ho¸ cao
c«ng viÖc mang tæ chøc lÆp l¹i ngµy nµy qua ngúa kh¸c
nh÷ng c«ng nghÖ kü thuËt chÝnh ®îc thiÕt lËp nh÷ng c¸hc thøc ®Ó lµm mét sè
c«ng cô trong tæ chøc
cã mét hÖthèng quy chÕ, quy t¾c ho¹t ®éng
- www.hanhchinhvn.com
c¸c h×nh thøc giao tiÕp chÝnh thøc.
Cã nhiÒu ngêi lµm viÖc kh«ng n¾m gi÷ c¸c vÞ trÝ nguyªn lý.
C¸c ho¹t ®éng ®îc s¾p xÕp theo nhãm chøc n¨ng c¬ cÊu tæ chøc phøc t¹p, hÖ
thèng mÖnh lÖnh râ rµng.
Mäi quy chÕ quy ®Þnh ®Òu thÓ hiÖn th«ng qua v¨n b¶n.
NÕu tæ chøc bé m¸y th l¹i lµ cã sù ph©n c«ng lao ®éng, c¬ cÊu tæ chøc mang
tÝnh thø bËc vµ quyÒn h¹n cã mét** quy t¾c, quy chÕ râ rµng, ** nh©n xng
trong ho¹t ®éng. NGîc l¹i nã cã sù h¹n chÕ ®ã lµ quyÒn h¹n c¶ tr¸ch nhiÖm
kh«ng ®îc râ rµng, cã sù mËp mê, quan hÖ gi÷a c¸c thµnh viªn cña tæ chøc
mang tÝnh c¸ nh©n c¸c ho¹t ®éng cña tæ chøc thêng mang tÝnh øng biÕn, c«ng
t¸c tuyÓn chän nh©n sù kh«ng chØ dùa trªn kh¶ n¨ng chuyªn m«n mµ cßn quan
hÖ, viÖc th¨ng tiÕn ®Ò b¹t kh«ng ®îc c¸c yÕu tè kh¸ch quan.
QuyÒn lùc trong tæ chøc lµ søc m¹nh cña v ®Ó lµm thÕ nµo tæ chøc ®¹t ®îc môc
tiªu ®· v¹ch ra. Lµ quyÒn lùc trong tæ chøc chia thµnh 2 nhãm.
+quyÒn cña tæ chøc ®èi víi thµnh viªn cña tæ chøc hay lµ quyÒn lùc bªn trong tæ
chøc: quyÒn lùc nµy cã ®îc khi 1 trong nh÷ng thµnh viªn cña tæ chøc phô thuéc
vµo c¸c thµnh viªnkh¸c.
Nay kh¶ n¨ng ®em l¹i cho ngêi kh¸c mét sù hµi hoµ
Kh¶ n¨ng, n¨ng lùc cña 1 ngêi
Nguån xuÊt ph¸t tõ sù a chuéng a thÝch.
Lµ nguån quyÒn xuÊt ph¸t tõ ** PL cña tæ chøc
+quyÒn lùc cña tæ chøc ®èi víi tæ chøc kh¸c thÓ hiÖn ë kh¶ n¨ng vÒ tµi chÝnh, vÒ
c«ng nghÖ, nh©n sù, kh¶ n¨ng cung cÊp c¸c yªu cÇu.
YÕu tè con ngêi vµ c¸c nguån lùc.
Con ngêi lµ nguån tµi nguyªn lµ z tè quyÕt ®Þnh sù tån t¹i, vËn ®éng vµ ph¸t
triÓn cña tæ chøc, con ngêi lµ h¹t nh©n c¬ b¶n cÊu thµnh tæ chøc vµ ®¶m nhËn
c¸c chøc n¨ng, nhiÖm vô cô thÓ cña v
-cßn nguån lùc tæ chøc trong tæ chøc bao gåm c¸c c«ng cô thiÕt bÞ nguån tµi
chÝnh ®¸p øng cho qu¸ tr×nh vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña tæ chøc
*m«i trêng tæ chøc: lµ tÊt c¶ c¸c yÕu tè n»m bªn ngoµi cña tæ chøc nhng l¹i cã
¶nh hëng ®Õn môc tiªu, môc ®Ých cña tæ chøc theo c¸c c¸ch thøc kh¸c nhau.
-nh÷ng yÕu tè m«i trêng nµy bao gåm
YÕu tè chÝnh trÞ – Ph¸p luËt m«i trêng nµy bao gåm c¸c luËt lÖ, quy t¾c vµ
ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan Nhµ níc. ngµy nay sù t¸c ®éng cña yÕu tè nµy rÊt
réng lín trªn c¶ ** diÖn quèc tÕ
C¸c yÕu tè kinh tÕ: cã t¸c ®éng rÊt lín ®Õn tæ chøc ®Æc biÖt lµ hÖ thèng kinh tÕ
mµ trong ®ã tæ chøc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn.
- www.hanhchinhvn.com
YÕu tè kinh tÕ c«ng nghÖ
YÕu tè hoµ t¸c ®äng tíi tæ chøc, chñyªó ë ®iÓm lµ h×nh thµnh ngêi c¸c con
ngêi trong tæ chøc
YÕu tè vÒ thÞ trêng, kh¸ch hµng, nguån nh©n lùc, ®èi thñ c¹nh tranh
YÕu tè ®é tin cËy rñi ro, kh«ng ch¾c ch¾n cña yÕu tè m«i trêng
Chu tr×nh cña tæ chøc ®ã lµ sù h×nh thµnh, ph¸t triÓn tµn lôi v× v cã thÕ tån t¹i rÊt
l©u nhng còng cã giíi h¹n
C©u 3.Ph©n tÝch c¸c ®Æc trng c¬ b¶n cña tæ chøc hµnh chÝnh nhµ
níc?DÊu hiÖu ®Ó ph©n biÖt tæ chøc hµnh chÝnh nhµ níc víi c¸c tæ chøc
kh¸c.
1.Môc tiªu cña tæ chøc hµnh chÝnh nhµ níc
-Mçi mét tæ chøc khi thµnh lËp ®Òu cã nh÷ng môc tiªu cô thÓ vµ ®ã lµ c¸i ®Ých
mµ tæ chøc cÇn híng tíi.Môc tiªu cña tæ chøc ®îc x¸c ®Þnh dùa trªn ý chÝ
chung cña c¸c thµnh viªn.Mçi tæ chøc hµnh chÝnh nhµ n¬c ®îc thµnh lËp ra
nh»m thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu kh«ng ph¶i do tù tæ chøc ®Æt ra mµ do nhµ n¬c
vµ c¸c c¬ quan quyÒn lùc nhµ níc t¹o ra.
-Mçi tæ chøc hµnh chÝnh nhµ n¬c ®îc thµnh lËp ra nham thc hiÖn chøc n¨ng
qu¶n lý mäi hµnh vi x· héi vµ ®a ph¸p luËt vµo cuéc sèng.
-Môc tiªu cña tæ chøc hµnh chÝnh rÊt r«ng vµ ¶nh hëng tãi nhiÒu ®«i täng
trong x· héi,nhòng ngêi nghÌo hay ngêi giÇu ®Òu lµ ®èi tîng phôc vô cñÊcc
tæ chøc hµnh chÝnhv× the môc tiªu cña c¸c tæ chøc hµnhchÝnh mang ý nghÜa x·
héi h¬n lµ mang ý nghÜa kinh tÕ.
-Môc tiªu ho¹t ®éng cña tæ chøc hµnh chÝnh thêng khã lîng ho¸.:Vd ®Ó thi
hµnh mét v¨n b¶n ph¸p lu©t hiÖu qu¶ thêng kh«ng tÝnh ®îc ngay thµnh c¸c sè
liÖu cô thÓ, cã thÓ chØ x¸c ®Þnhduîc sau nhiÒu n¨m t¸c ®éng cña v¨n b¶n.
-Mét sè tæ chøc ®îc thµnh lËp nh»m môc tiªu chÝnh trÞ cña nhµ níc .Môc tiªu
thêng kh«ng cô thÓ nµ cã thÓ biÓu hiÖn th«ng qua nhiÒu khÝa c¹nh kh¸c.
VÒ nguyªn t¾c ho¹t ®éng nµo cña c¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ nícthùc hiÖn
®Òu nh»m môc ®Ých phôc vô lîi Ých chung chø kh«ng ph¶i nh»m ®éng c¬ lîi
nhuËn.
NhiÒu tæ chøc hµnh chÝnh nhµ nícvõa thùc hiÖn ho¹t ®äng qu¶n lý hµnh chÝnh
nhµ níc võa thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng cung cÊp hµng ho¸ dÞch vô(c«ng) cho x·
héi. Ho¹t ®éng cung cÊp dÞch vô®è mang tÝnh chÊt phôc vô
2.C¸ch thøc thµnh lËp hay vÞ trÝ ph¸p lý cña c¸c c¬ quan hµnh chÝnh trong hÖ
thèng c¸c c¬ quan nhµ níc nãi chung.
- www.hanhchinhvn.com
C¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ níc ®Òu do nhµ níc thµnh lËp vµ thay mÆt nhµ
níc thùc hiÖn c¸c ho¹t ®äng qu¶n lý mäi lÜnh vùc kinh tÕ , v¨n ho¸, an ninh
quèc phßng. C¸c c¬ quan hµnh chÝnh níc ®Òu cã vÞ trÝ ph¸p lý nhÊt ®Þnh.
§Þa vÞ ph¸p lý cña c¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ níc ®îc quy ®Þnh díi nhiÒu
h×nh thøc nh hiÕn ph¸p, luËt, v¨n b¶n díi luËt. ViÖc x¸c ®Þnh ®Þa vÞ ph¸p lý cã
ý nghÜa rÊt quan träng v× ®ã lµ c¬ së ®Ó xem xÐt thÈm quyÒn vµ c¸c dÆc trng
cña tæ chøc. §Þa vÞ ph¸p lý quy ®Þnh c¸ch thøc thµnh lËp c¬ quan nhµ níc nãi
chung vµ c¬ quan hµnh chÝnh nhµ níc nãi riªng.
C¸c tæ chøc hµnh chÝnh nhµ níc ®îc thµnh lËp htêng mang ý trÝ cña quyÒn
lùc nhµ níc. Kh«ng cã tæ chøc hµnh chÝnh nhµ níc ra ®êi mang ý trÝ c¸ nh©n
mµ do nhu cÇu cña ho¹t ®éng qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ níc. MÆt kh¸c tæ chøc
hµnh chÝnh nhµ níc ra ®êi khi cÇn thiÕt .
HÖ thèng c¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ níc trong mét sã ph©n hÖ thêng t¬ng
®èi æn ®Þnh. Trong mét sã ph©n hÖ sã lîng c¸c tæ chøc thêng kh«ng cè ®Þnh
vµ ®îc thµnh lËp míi hay xo¸ bá tuú theo nhu cÇu cña c«ng viÖc.
3.VÊn ®Ò quyÒn lùc – thÈm quyÒn
C¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ níc ®îc nhµ níc trao quyÒn lùc ®Ó lµm ph¬ng
tiÖn thùc hiÖm c¸c chøc n¨ng QLNN cña m×nh. C¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ
níc cã quyÒn lùc ph¸p lý vµ ®îc sö dông quyÒn ®ã ®Î cìng bøc x· héi lµm
theo ý chÝ nhµ níc.
+QuyÒn lôc ph¸p lý ®îc thÓ hiÖn th«ng qua c¸c yÕu tè:
-C¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ níc cã quyÒn ra c¸c v¨n b¶n ph¸p lý cã ý nghÜa
b¾t buéc ®èi víi c¸c c¬ quan cÊp díi trong hÖ thèng c¸c c¬ quan hµnh chÝnh
nhµ níc, c¸n bé , c«ng chøc, c«ng d©n.
-QuyÒn kiÓm tra viÑc thùc hiÖn c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt hoÆc thµnh lËp c¸c ®oµn
kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh ®ã.
-TiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p gi¸o dôc thuyÕt phôc, gi¶i thÝch khen thëng kû luËt
trong viÖc thùc hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý vµ cã thÓ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p
cìng chÕ.
ViÖc thµnh lËp c¸c tæ chøc hµnh chÝnh nhµ níc ph¶i ®îc x¸c ®Þnh râ rµng
chÝnh x¸c c¶ vÒ néi dung vµ c¸ch thøc thùc hiÖn.
C¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ níc thùc thi c¸c ho¹t ®äng QLNN ®ßi hái ph¶i
®îc trao nh÷ng quyÒn h¹n nhÊt ®Þnh. §ã chÝnh lµ tËp hîp c¸cbiÖn ph¸p lý vµ
nh÷ng biÖn ph¸p ph¸p luËt t¹o ra kh¶ n¨ng ph¸p lý ®Ó thùc hiÖn chøc n¨ng
QLNN.
ThÈm quyÒn trao cho mçi c¬ quan, tæ chøc hµnh chÝnh lµ tæng thÓ c¸c chøc n¨ng
vµ quyÒn h¹n t¬ng øng
Mçi tæ chóc hµnh chÝnh nhµ níc ra ®êi ph¶i cã sù t¬ng xøng gi÷a chøc n¨ng
vµ nhiÖm vô, quyÒn h¹n.
- www.hanhchinhvn.com
ThÈm quyÒn cña c¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ níc ph¶i ®îc quy ®Þnh cô thÓ râ
rµng
Mçi lo¹i c¬ quan hµnh chÝnh nhµ níc ®îc trao nh÷ng chøc n¨ng quyÒn h¹n cô
thÓ
ThÈm quyÒn chung ®îc trao cho nh÷ng tæ chøc hµnh chÝnh thùc hiÖn chóc n¨ng
qu¶n lý trªn quy m« réng vµ nhiÒu mÆt
ThÈm quyÒn riªng ®îc trao cho c¸c nhãm theo ngµnh vµ theo chøc n¨ngcô thÓ
4.Quy m« ho¹t ®éng cña tæ chøc hµnh chÝnh nhµ níc
Quy m« ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc hµnh chÝnh nhµ lµ v« cïng réng lín. Tuy
nhiªn ho¹t ®äng cña c¸c tæ chøc hµnh chÝnh nhsµ níc thêng bÞ h¹n chÕ bëi
nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt trao cho tæ chøc ®ã .Hµnh lang ho¹t ®éng thêng
bÞ h¹n chÕ vµ tÝnh linh ho¹t thÝch øng gÆp khã kh¨n h¹n chÕ so víi c¸c tæ chøc
kh¸c
5.VÊn ®Ò nguån lùc
+Nguån nh©n lùc
nh÷ng ngêi lµ viÖc trong tæ chøcHCNN lµ nh÷ng ngêi cña nhµ níc. Hä ®îc
nhµ níc thuª vµ sö dông nh÷ng ngêi ®ã ph¶i tu©n thhñ c¸c quy ®Þnh cña nhµ
níc . Mçi mét ngêi ®îc trao nh÷ng nhiÖm vô cô thÓ theo tõng vÞ trÝ chøc vô
+Nguån tµi chÝnh cho ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan HCNN
Nguån tµi chÝnh ®Ó c¸c c¬ quan HCNN ho¹t ®éng lÊy tõ ng©n s¸ch nhµ níc. Do
dã mäi ho¹t ®éng liªn quan ®Õn sö dông ng©n s¸ch nhµ níc ph¶i chÞu sù ®iÒu
tiÕt quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Sö dông ng©n s¸ch nhµ níc chÞu sù kiÓm to¸n cña
nhµ níc
#Ngoµi ra mét sè ®Æc trng ®Ó ph©n biÖt víi c¸c tæ chøc kh¸c
-C¸c tæ chøc hµnh chÝnh nhµ níc ho¹t ®éng thêng mang tÝnh cìng chÕ ®éc
quyÒn
-Ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ nøoc cã ¶nh hëng réng lín ®Õn x·
héi
-C¸c s¶n phÈm do c¬ quan hµnh chÝnh nhµ níc lµm ra thêng kh«ng ph¶i lµ ®Ó
mua b¸n trao ®æi trªn thÞ trêng theo nguyªn t¾c cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
-C¸c tæ chøc hµnh chÝnh nhµ níc do nh÷ng nÐt ®Æc trng trªn nªn ntrong qu¸
tr×nh tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ níc còng nh ho¹t ®éng
cung cÊp hµng ho¸ vµ dÞch vô c«ng cho x· héi vµ c«ng d©n thêng bÞ h¹n chÕ
rµng buéc bëi mét sè yÕu tè sau:
-tÝnh cøng nh¾c cña tÝnh ph¸p lý chÝnh thøc, tËp trung qu¸ nhiÒu vµo tiÕn tr×nh vµ
c¸c c¬ chÕ gi¸m s¸t.
- www.hanhchinhvn.com
-BÞ h¹n chÕ nhiÒu h¬n ë ph¹m vi vµ thñ tôc; kh¶ n¨ng ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh
thêng bÞ h¹n chÕ do thñ tôc quy ®Þnh.
-ChÞu sù kiÓm so¸t ngµy cµng gia t¨ng cña c¸c tæ chøc bÇu cö, gi¸m s¸t cña lËp
ph¸p.
-Sè lîng lín c¸c nguån lùc vµ ¶nh hëng bªn ngoµi cña c¸c c¬ quan thÈm
quyÒn cïng víi sù phèi hîp “rêi r¹c” gi÷a chóng.
-ChÞu sù t¸c ®éng cña chÝnh trÞ vµ ph¶i b¸o c¸o mang tÝnh chÝnh trÞ.
-ChÞu sù t¸c ®éng cña nh©n tè chÝnh trÞ kh«ng chÝnh thøc nh: D luËn quÇn
chóng, c¸c nhãm quyÒn lîi kh¸c nhau, kh¸ch hµng, ¸p lùc cö tri.
-CÇn sù ñng hé chÝnh trÞ cña c¸c nhãm kh¸ch hµng, c¸c cö tri, c¸c c¬ quan chÝnh
thøc ®Ó giµnh ®îc thÈm quyÒn quýªt ®Þnh.
C©u 4: t¹i sao l¹i h×nh thµnh t©m lý HCNN ë TW vµ ®Þa ph¬ng
*Nguyªn nh©n h×nh thµnh tæ chøc HCNN ë TW
-tæ chøc HCNN ë TW lµ nh»m thùc hiÖn chøc n¨ng QLNN ë tÊm vÜ m«, qu¶n lý
chung tæng thÓ cña c¶ ban hµnh thÓ chÕ HC Nhµ níc chung ®Ó qu¶n lý ho¹t
®éng cña toµn bé hÖ thèng c¬ quan Nhµ níc.
-thµnh lËp ra tæ chøc HCNN ë TW ®Ó n¾m quyÒn ®iÒu khiÓn vµ kiÓm so¸t mäi
ho¹t ®éng cña cÊp ®Þaph¬ng, thª HCNN ë TW ®îc lËp ra ®Ó thèng nhÊt ®¹i
diÖn choquyÒn lîi cña quèc gia, ®iÒu hoµ m©u thuÉn ®¹i diÖn bÌ c¸nh** ®p.
®Æc biÖt viÖc thµnh lËp HCNN ë TW, cßn ®Ó thèng nhÊt c¸c biÖnph¸p qu¶n lý
nÒn HCNN, ®iÒu phèi ho¹t ®éng ë kh¾p c¸c ®Þa ph¬ng ë tÊm chiÕn lîc.
*nguyªn nh©n h×nh thµnh chÝnh quyÒn Nhµ níc ë §P.
viÖc h×nh thµnh nªn chÝnh quyÒn §P lµ mang tÝnh lÞch sö tù nhiªn ®èi víi mçi
®Þa ph¬ng ** cã chÝnh quyÒn ®Ó qu¶n lý theo khu«n khæ cña PL.
-viÖc thµnh lËp chÝnh quyÒn §P v× chÝnh quyÒn TW kh«ng thÓ ®ñ søc ®Ó c¸ng
®¸ng hÕt c¶ thÈy c¸c c«ng viÖc trong c¶ mét quèc gia, kh«ng thÓ qu¶n lý mäi
mÆt cña ®êi sãng KTXH, bªn c¹nh ®ã thµnh lËp nªn chÝnh quyÒn §P còng lµ ®Ó
gi¶m g¸nh nÆng cho chÝnh quyÒn TW, gi¶m bít c¸c c«ng viÖc sù vô cho chÝnh
quyÒn TW ®Ó hä tËp trung vµo nh÷ng vÊn ®Ò vÜ m« cña quèc gia.
-h¬n n÷a mçi mét ®Þa ph¬ng ®Òu cã c¸c ®Æc ®iÓm ®Æc thï riªng, ®iÒu kiÖn ®Þalý
kh¸c nhau vµ l¹i ë rÊt xa chÝnh quyÒn TW ®«i khi TW mkhi ban hµnh quyÕt ®Þnh
qu¶n lý thêng xa vêi hoÆc kh«ng s¸t thùc ë ®Þa ph¬ng, hay kh«ng n¾m b¾t
®îc t×nh h×nh ë c¸c ®Þa ph¬ng ®Ó kÞp thêi ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý v× vËyph¶i cã
chÝnh quyÒn ®p thay mÆt chÝnh quyÒn TW gi¶i uyÕt c¸c c«ng viÖc ë §P
- www.hanhchinhvn.com
thµnh lËp chÝnh quyÒn §D cßn lµ conog cô ®Ó thùc hiÖn vµ triÓn khai c¸c quyÕt
®Þnh cña c¬ quan QLHCNN ë TW.
-mÆt kh¸c thµnh lËp chÝnh quyÒn §D cßn lµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ®Þa ph¬ng tù b¶o
vÖ quyÒn lîi cña m×nh, t«n träng c¸c ®Þa ®iÓm ®Æc thï riªng cña tõng ®Þa
ph¬ng.
-ViÖc thµnh lËp chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng cßn thÓ hiÖn tÝnh d©n chñ trong nguyªn
t¾c QL HCNN
C©u 5.Ph©n tÝch c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n trong mèi quan hÖ gi÷a tæ chøc
hµnh chÝnh nhµ níc ë trung ¬ng vµ ®Þa ph¬ng
Ba nguyªn t¾c chÝnh chi phèi ho¹t ®éng cña tæ chøc hµnh chÝnh nhµ níc, cô thÓ
lµ mèi quan hÖ gi÷a trung ¬ng vµ ®Þa ph¬ng lµ :tËp quyÒn, ph©n quyÒn, vµ t¶n
quyÒn.Ba nguyªn t¾c trªn ®îc ¸p dông víi c¸c møc ®é kh¸c nhau ë c¸c níc
kh¸c nhau, tuy nhiªn cã thÓ nªu tãm t¾t nh÷ng ®Æc ®iÓm cña ba nguyªn t¾c nµy
nh sau:
1.Nguyªn t¾c tËp quyÒn.
Theo nguyªn t¾c nµy , chÝnh quyÒn trung ¬ng n¾m gi÷ mäi quyÒn hµnh , lµ c¬
quan duy nhÊt ®Ó quyÕt ®Þnh vµ ®iÒu hµnh mäi c«ng viÖc quèc gia. C¬ quan
hµnh chÝnh nhµ níc trung ¬ng ®iÒu khiÓn , kiÓm so¸t cÊp díi. Trong trêng
hîp ¸p dông mét c¸ch triÖt ®Ó nguyªn t¾c tËp quyÒn chØ cã chÝnh quyÒn trung
¬ng míi cã t c¸ch ph¸p nh©n , nghÜa lµ cã ng©n s¸ch riªng, cã n¨ng lùc ph¸p
lý ®Ó kiÖn tông.
#¦u ®iÓm cña nguyªn t¾c nµy:
-Bé m¸y hµnh chÝnh trng ¬ng ®¹i diÖn vµ bªnh vùc quyÒn lîi quèc gia, kh«ng
bÞ ¶nh hëng bëi quyÒn lîi ®Þa ph¬ng, kh«ng cã bÌ ph¸i , m©u thuÉn gi÷a trung
¬ng vµ ®Þa ph¬ng;
-Thèng nhÊt ®îc c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý hµnh chÝnh trªn toµn bé l·nh thæ quèc
gia ®Ó kiÓm so¸t vµ ®iÒu khiÓn c¸c bé m¸y hµnh chÝnh ®Þa ph¬ng;
-Phèi hîp ®îc c¸c ho¹t ®éng cña ®Þa ph¬ng ë chiÕn lîc ; dung hoµ quyÒn lîi
tr¸i ngîc nhau gi÷a c¸c ®Þa ph¬ng víi nhau;
-Cã ®Çy ®ñ ph¬ng tiÖn ho¹t ®éng h¬n c¸c ®Þa ph¬ng vÒ mÆt tµi chÝnh; kü
thuËt vµ nh©n viªn;
-Trong t×nh huèng khÈn cÊp(chiÕn tranh, khñng ho¶ng..)chÝnh s¸ch tËp quyÒn
thÝch hîp ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi tèi cao cña tæ quèc vµ tr¸nh ®îc c¸c xung ®ét
quyÒn lîi gi÷a c¸c ®Þa ph¬ng.
Nhîc ®iÓm:
- www.hanhchinhvn.com
-Xa ®Þa ph¬ng nªn c¸c c¬ quan trung ¬ng kh«n glu ý ®Õn vµ Ýt hiÓu biÕt ®Æc
®iÓm cña mçi ®Þa ph¬ng, kh«ng n¾m kÞp thêi t×nh h×nh ®Þa ph¬ng, t©m t
nguyÖn väng vµ nhu cÇu cña nh©n d©n ®Þa ph¬ng, v× thÕ mét sè chÝnh s¸ch cña
trung ¬ng ban hµnh hoÆc kh«ng kh¶ thi ë ®Þa ph¬ng hoÆc kh«ng ®îc d©n ®Þa
ph¬ng ñng hé..
-Bé m¸y hµnh chÝnh trung ¬ng cång kÒnh , bËn rén, nhiÒu tÇng nÊc. V× tËp
trung qu¸ nhiÒu viÖc, c¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ níc trung ¬ng kh«ng thÓ
theo dâi vµ gi¶i quyÕt kÞp thêi mäi vÊn ®Ò cña ®Þa ph¬ng, lµm thiÖt h¹i ®Õn
quyÒn lîi cña ®Þa ph¬ng vµ c¶ trung ¬ng
-Tr¸i víi tinh thÇn d©n chñ , Ýt t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t huy tÝnh tù qu¶n vµ s¸ng t¹o
cña ®Þa ph¬ng trong viÖc ph¸t huy thÕ m¹nh cña tõng ®¹i ph¬ng, nh©n d©n ®Þa
ph¬ng, kh«ng ®îc hoÆc rÊt Ýt tham gia vµo c«ng viÖc hµnh chÝnh cña quèc gia.
2.Nguyªn t¾c ph©n quyÒn.
Cã hai h×nh thøc ph©n quyÒn chÝnh:Ph©n quyÒn l·nh thæ vµ ph©n quyÒn c«ng së.
Ph©n quyÒn chuyªn m«n lµ sù ph©n giao cña mét c¬ quan bªn trªn cho mét tæ
chøc bªn díi chøc n¨ng, nhiÖm vô ®îc quy ®Þnh râ rµng. Ph©n quyÒn lµnh thæ
lµ sù ph©n giao quyÒn h¹n, nhiÖm vô, tr¸ch nhiÖm, ph¬ng tiÖn vËt chÊt, t¸i
chÝnh nh©n sù cho chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng. Trong chÕ ®é ph©n quyÒn l·nh thæ,
chÝnh quyÒn trung ¬ng c«ng nhËn quyÒn tù qu¶n trong nh÷ng ph¹m vi vµ møc
®é kh¸c nhau cña c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh ®¹i ph¬ng c¸c cÊp.
Mét tæ chøc hµnh chÝnh ®Þa ph¬ng ®îc hëng ph©n quyÒn ph¶i cã nh÷ng yÕu
tè :
-Cã c«ng viÖc ®Þa ph¬ng.
-Cã quyÒn bÇu cö c¸c nhµ chøc tr¸ch ®Þa ph¬ng.
-Cã tÝnh tù qu¶n ®Þa ph¬ng.
-ChÞu sù kiÓm so¸t cña chÝnh quyÒn trung ¬ng:ph©n quyÒn kh«ng dµnh ®éc lËp
cho ®Þa ph¬ng v× trong chÕ ®é ph©n quyÒn, sù kiÓm so¸t cña chÝnh quyÒn trung
¬ng vÉn tån t¹i, tuy nhiªn kh«ng qu¸ chÆt chÏ
QuyÒn hµnh chÝnh dµnh cho bang hay ®Þa ph¬ng theo chÕ dé ph©n quyÒn lµ do
luËt quèc gia quy ®Þnh, chÝnh quyÒn trung ¬ng cã thÓ dµnh nhiÒu hay Ýt quyÒn
hµnh chÝnh cho c¸c ®Þa ph¬ng, cßn quyÒn dµnh cho bang hay liªn bang do hiÕn
ph¸p bang quy ®Þnh. HiÕn ph¸p v¹ch râ giíi h¹n thÈm quyÒn cña chÝnh quyÒn
bang vµ chÝnh quyÒn liªn bang.
#¦u ®iÓm:
-B¶o vÖ vµ ph¸t triÓn quyÒn lîi, nhu cÇu cña ®Þa ph¬ng t«n träng nh÷ng ®Æc
®iÓm ®Æc thï cña tõng ®Þa ph¬ng.
-Hîp víi tinh thÇn d©n chñ
- www.hanhchinhvn.com
-C¸c nhµ hµnh chÝnh ®Þa ph¬ng ®îc bÇu ®îc hëng Ýt nhiÒu quyÒn tù trÞ ®èi
víi chÝnh quyÒn trung ¬ng, nhê ®ã hä cã thÓ bªnh vùc quyÒn lîi ®¹i ph¬ng
mét c¸ch h÷u hiÖu.
-Ph©n quyÒn lµm gi¶m bít khèi lîng c«ng viÖc cña bé m¸y hµnh chÝnh nãi
chung vµ chÝnh quyÒn trung ¬ng nãi riªng.Vai trß cña chÝnh quyÒn trung ¬ng
thu hÑp, tËp trung thu hÑp, tËp trung vµo c¸c c«ng viÖc quèc gia mang tÇm chiÕn
lîc quan träng.
Nhîc ®iÓm:
-C¸c nhµ chøc tr¸ch ®Þa ph¬ng do d©n ®¹i ph¬ng bÇu ra cã thÓ kh«ng cã ®ñ
kh¶ n¨ng chuyªn m«n ®Ó ®¶m ®¬ng c«ng viÖc hµnh chÝnh;
-C¸c nhµ chøc tr¸ch ®Þa ph¬ng ®îc bÇu nªn lµ l·nh tô cña c¸c nhãm x· héi,
®¶ng ph¸i.. nªn cã thÓ kh«ng hoµn toµn v« t trong c«ng viÖc,
-Do sù kiÓm so¸t cña trung ¬ng láng lÎo nªn cã xu híng l¹m chi c«ng quü,
hoÆc sö dông kh«ng cã hiÖu qu¶ ng©n s¸ch cña ®Þa ph¬ng
-Cã thÓ x¶y ra trêng hîp c¸c nhµ chøc tr¸ch ®Þa ph¬ng do chó träng vµo
quyÒn lîi ®Þa ph¬ng mµ sao nh·ng quyÒn lîi quèc gia.
3.T¶n quyÒn
§©y lµ nguyªn t¾c n»m gi÷a hai th¸i cùc lµ ph©n quyÒn vµ t¶n quyÒn. Lµ biÖn
ph¸p võa kh¾c phôc nh÷ng khuynh híng sai lÖch ph©n t¸n, ®Þa ph¬ng chñ
nghÜa cña ph©n quyÒn. §Ó c«ng viÖc ®Þa ph¬ng ®îc gi¶i quyÕt nhanh h¬n,
chÝnh quyÒn trung ¬ng chuyÓn mét phÇn quyÒn lùc cña m×nh cho chÝnh quyÒn
®Þa ph¬ng vµ bæ nhiÖm c¸c c«ng chøc ®Þa ph¬ng ®¹i diÖn cho c¸c c¬ quan
trung ¬ng sö dông quyÒn hµnh chÝnh, chÞu tr¸ch nhiÖm tríc chÝnh quyÒn trung
¬ng. Tuy nhiªn, c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh ®ã kh«ng cã ph¸p nh©n tÝnh, kh«ng
®îc hëng n¨ng lùc ph¸p lý ®Ó kiÖn tông, kh«ng cã tµi s¶n vµ ng©n s¸ch riªng.
#¦u ®iÓm:
-§¬n gi¶n ho¸ tæ chøc vµ ®iÒu hµnh cña bé m¸y hµnh chÝnh trung ¬ng, ®ång
thêi t¨ng cêng hiÖu n¨ng cña bé m¸y.
-T¹o ®îc sù uy tÝn cña chÝnh quyÒn trung ¬ng víi d©n ®Þa ph¬ng. V× ®ãng
ngay trªn ®Þa bµn ®Þa ph¬ng nªn c¸c nhµ chøc tr¸ch s¸t d©n h¬n, hiÓu ®îc
quyÒn lîi cung nh t©m t nguyÖn väng cña nh©n d©n ®¹i ph¬ng, v× cã thÓ
dung hoµ ®îc quyÒn lîi gi÷a trung ¬ng vµ ®i¹ ph¬ng.
#Nhîc ®iÓm:
-Do vÉn cßn bÞ lÖ thuéc vµo trung ¬ng nªn c¸c nhµ chøc tr¸ch ®Þa ph¬ng
kh«ng thÓ vµ kh«ng cã ®ñ quyÒn lùc ®Ó b¶o vÖ triÖt ®Ó quyÒn lîi cña ®Þa ph¬ng.
-NÕu sù kiÓm so¸t cña trung ¬ng qu¸ láng lÎo sÏ lµm c¸c nhµ chøc tr¸ch ®¹i
ph¬ng l¹m quyÒn, dÉn ®Õn sù kh¸c biÖt mét c¸ch s©u s¾c gi÷a c¸c ®iah ph¬ng
- www.hanhchinhvn.com
víi nhau do cã nh÷ng quan ®iÓm, chÝnh s¸ch vµ ph¬ng ph¸p qu¶n lý kh¸c nhau.
Liªn hÖ víi ViÖt nam
ë ViÖt Nam theo nguyªn t¾c ph©n c«ng, ph©n cÊp b»ng c¸ch quy ®Þnh tríc
nhiÖm vô quyÒn h¹n cña mçi cÊp theo nguyªn t¾c tËp trung d©nchñ nghÜa lµ ,
quyÒn ®iÒu hµnh tËp trung trong tay ChÝnh phñ lµ ®ång thêi ph¸t huy tÝnh n¨ng
®éng s¸ng t¹o cña c¸c cÊp ®Þa ph¬ng, bªn c¹nh ®ã chÝnh quyÒn §P cã tÝnh tù
quyÕt vµ tÝnh tù qu¶n.
C©u 6. Tr×nh bµy c¸c nguyªn t¾c tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña bé m¸y hµnh
chÝnh nhµ níc? Ph©n tÝch c¸c nguyªn t¾c tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña bé m¸y
hµnh chÝnh nhµ níc ViÖt nam.
Mçi mét quèc gia ®Òu cã nh÷ng nguyªnt¾c rÊt c¬ b¶n cho viÖc x©y dùng c¬ cÊu
tæ chøc hµnh chÝnh nhµ níc nh»m ®¶m b¶o cho viÖc qu¶n lý nhµ níc thèng
nhÊt, th«ng suèt, cã hiÖu lùc vµ hiÖu qu¶, b¶o ®¶m sù ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ bÒn
v÷ng cña quèc gia.
1).Nguyªn t¾c nÒn hµnh chÝnh phï hîp víi nh÷ng yªu cÇu cña chøc n¨ng thùc
thi quyÒn hµnh ph¸p.Tæ chøc nÒn hµnh chÝnh tríc hÕt ph¶i phï hîp víi nh÷ng
yªu cÇu cña chøc n¨ng qu¶n lý cña chÝnh phñ, ph¶i dùa vµo môc tiªu chøc n¨ng
mµ ®Þnh ra thÓ chÕ vµ lËp ra c¸c bé m¸y tæ chøc t¬ng øng. §©y lµ mét nguyªn
t¾c quan träng trong tæ chøc nÒn hµnh chÝnh.
2).Nguyªn t¾c hoµn chØnh thèng nhÊt. Tæ chøc hµnh chÝnh nhµ níc ph¶i lµ mét
tæ chøc hoµn chØnh vµ thèng nhÊt. ë c¸c níc hiÖn nay, dï thùc hµnh theo chÕ ®é
nhµ níc ®¬n nhÊt hay chÕ ®é liªn bang, thùc hµnh chÕ ®é tËp quyÒn hay ph©n
quyÒn trong quèc gia liªn bang hay mét quèc gia ®¬n nhÊt, hay mét níc thµnh
viªn, chØ cã mét chÝnh phñ thùc hµnh quyÒn qu¶n lý, thèng nhÊt qu¶n lý nÒn
hµnh chÝnh nhµ níc vµ bé m¸y tæ chøc. ChÝnh phñ lµ mét tæ chøc hoµn chØnh
thèng nhÊt. Bé m¸y hµnh chÝnh cµng thÓ hiÖn râ, ®Çy ®ñ nguyªn t¾c thèng nhÊt.
Bé m¸y hµnh chÝnh cµng thÓ hiÖn râ, ®Çy ®ñ nguyªn t¾c thèng nhÊt, hoµn chØnh
th× cµng ph¸t huy t¸c dông, hiÖu lùc cña nã. §ã lµ sù thÓ hiÖn qu¶n lý tËp trung
trong nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ trong tæ chøc hµnh chÝnh nhµ níc x· héi
chñ nghÜa.
3).Nguyªn t¾c ph©n ®Þnh thÈm quyÒn qu¶n lý hîp lý cho c¸c cÊp, c¸c bé phËn.
NÒn hµnh chÝnh lµ mét hÖ thèng quyÒn lùc phøc t¹p, nã võa ph¶i hoµn chØnh,
thèng nhÊt l¹i võa ph¶i thùc hiÖn sù ph©n c«ng quyÒn lùc, ph©n ®Þnh nhiÖm vô,
quyÒn h¹n tr¸ch nhiÖm vµ thÈm quyÒn cho tõng cÊp, tõng bé phËn. ThÈm quyÒn
hµnh chÝnh n»m trong mét hÖ thèng tæ chøc thèng nhÊt , nhng cã sù ph©n c«ng,
tøc lµ mét sù ph©n ®Þnh thÈm quyÒn, ph©n giao quyÒn h¹n, ph©n quyÒn qu¶n lý
mét c¸ch hîp lý. Ph©n c«ng lµ sù tiÕn bé cña x· héi, ph©n quyÒn qu¶n lý còng lµ
biÓu hiÖn v¨n minh, tiÕn bé cña x· héi vÒ qu¶n lý nhµ níc.
- www.hanhchinhvn.com
4).Nguyªn t¾c ph©n ®Þnh ph¹m vi qu¶n lý vµ hÖ thèng c¸c cÊp qu¶n lý phï hîp.
§©y lµ nguyªn t¾c ®Þnh lîng thÝch hîp cho sù ph©n quyÒn qu¶n lý, cho viÖc s¾p
xÕp bé m¸y, ®ång thêi còng thÝch hîp cho viÖc bè trÝ sè lîng vµ chÊt lîng
nh©n viªn trong c¬ quan qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ níc.
5).Nguyªn t¾c vÒ sù nhÊt trÝ gi÷a chøc n¨ng nhiÖm vô víi quyÒn h¹n vµ thÈm
quyÒn, gi÷a quyÒn h¹n víi tr¸ch nhiÖm, gi÷a nhiÖm vô, tr¸ch nhiÖm víi ph¬ng
tiÖn
6).Nguyªn t¾c tiÕt kiÖm vµ hiÖu qu¶. NÒn hµnh chÝnh nhµ níc cã hiÖu qu¶ lµ
hoµn thµnh ®îc c¸c môc tiªu ®Æt ra trong c¸c chiÕn lîc, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn
kinh tÕ x· héi ®· v¹ch ra. HiÖu qu¶ ®îc xem xÐt trªn nhiÒu khÝa c¹nh kh¸c
nhau cña kinh tÕ, x· héi. Thíc ®o hiÖu qu¶ cña nÒn hµnh chÝnh lµ c¸c quyÕt
®Þnh qu¶n lý nÒn hµnh chÝnh ban hµnh ®îc x· héi c«ng nhËn
7).Nguyªn t¾c c¸c c«ng d©n tham gia vµo c«ng viÖc qu¶n lý mét c¸ch d©n chñ.
8).Nguyªn t¾c ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña con ngêi . Con ngêi trong mäi tæ
chøc lu«n lu«n lµ yÕu tè b¶o ®¶m cho tæ chøc ®ã ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. §éng
viªn sù tham gia cña con ngêi vµ ®éng viªn tÝnh tÝch cùc cña hä trong c¸c ho¹t
®éng qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ níc sÏ ®em l¹i hiÖu qu¶ cao. Ho¹t ®éng cña tæ
chøc hµnh chÝnh nhµ níc lu«n ®ßi hái tu©n thñ theo nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p
luËt, nhng cã nh÷ng ®ßi hái ngêi gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ph¶i cã ý thøc vµ ãc s¸ng
t¹o. C«ng d©n kh«ng thÓ chê ®îi sù gi¶i quyÕt mét c¸ch chËm ch¹p vµ thñ tôc
giÊy tê luém thuém. TÝnh tøc cùc , chñ ®éng cña c«ng chøc lµm viÖc trong tæ
chøc hµnh chÝnh nhµ níc lu«n g¾n liÒn víi hiÖu qu¶ cña c«ng viÖc.
#Ph©n tÝch nguyªn t¾c tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quanHCNNCHXHCN
ViÖt Nam
Trªn c¬ së nghiªn cøu lý luËn lµ thùc tiÔn ho¹t ®éng cña nÒn HCNN, c¨n cø vµo
nh÷ng ®Æc ®iÓm cña hÖ thèng chÝnh trÞ th× nguyªn t¾c tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña
tæ chøc HCNN cña ViÖt Nam lµ c¸c nguyªn t¾c sau:
*§¶ng l·nh ®¹o, nh©n d©n, lµm chñ. LÞch sö h×nh thµnh níc CHXHCN ViÖt
Nam g¾n liÒn víi sù l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n vµ trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn
®Êt níc th× §chÝnh s¸ch lµ §¶ng cÇm quyÒn, vµ lµ lùc lîng l·nh ®¹o Nhµ níc
vµ x· héi.
-§¶ng l·nh ®¹o qu¶n lý HCNN tríc hÕt b»ng c¸c nghÞ quyÕt ®Ò ra ®êng lèi,
chñ tr¬ng,chÝnh s¸ch vµ c¨n cø vµo ®ã ®Ó Nhµ níc ban hµnh hÖthèng VBPL
®Ó thùc thi ®êng lèi cña §¶ng vµ qu¶n lý x· héi, §¶ng cßn l·nh ®¹o th«ng qua
tæ chøc chØ ®¹o tuyªn truyÒn, kiÓm tra thùc hiÖn c¸c nghÞ quyÕt cña §¶ng, còng
nh ph¸p luËt cña Nhµ níc, §¶ng l·nh ®¹o th«ng qua viÖc tæ chøc vµ giíi
thiÖu, lùa chän c¸c c¸n bé vµo c¸c vÞ trÝ cña bé m¸y Nhµ níc.
-§¶ng l·nh ®¹o qu¶n lý Nhµ níc chø kh«ng lµm thay c¸c c¬ quan Nhµ níc.
§ã chÝnh lµ viÖc ph©n ®Þnh chøc n¨ng l·nh ®¹o cña §¶ng vµ chøc n¨ng qu¶n lý
nguon tai.lieu . vn