Xem mẫu

  1. 54 SCIENCE & TECHNOLOGY DEVELOPMENT JOURNAL: ECONOMICS – LAW AND MANAGEMENT, VOL 2, ISSUE 4, 2018 Các nhân tố ảnh hưởng đến ý định tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện của nông dân: Trường hợp địa bàn tỉnh Phú Yên Hoàng Thu Thuỷ, Bùi Hoàng Minh Thư  tâm. Tuy nhiên, những năm qua, số người tham Tóm tắt—Nghiên cứu nhằm kiểm định các nhân gia BHXHTN còn thấp so với tiềm năng, đặc biệt tố ảnh hưởng đến ý định tham gia bảo hiểm xã hội là đối tượng nông dân với đặc thù là việc làm tự nguyện (BHXHTN) của nông dân trên địa bàn tỉnh Phú Yên. Mẫu được khảo sát từ 325 hộ nông không ổn định, thu nhập thấp lại không thường dân được phân đều đến 4 địa bàn của tỉnh Phú Yên. xuyên. Nghiên cứu đề xuất 07 nhân tố độc lập ảnh hưởng đến ý định tham gia BHXH tự nguyện của nông dân Phú Yên nổi tiếng là tỉnh có nhiều sản phẩm trên địa bàn tỉnh Phú Yên. Kết quả phân tích cho nông nghiệp có thương hiệu, số lao động nông thấy 5 biến: “Hiểu biết về chính sách BHXHTN”, nghiệp chiếm đến 75% dân số trong tỉnh [1]. Tuy “Thái độ đối với việc tham gia”, “Cảm nhận rủi ro”, “Thủ tục tham gia BHXHTN”, “Trách nhiệm đạo nhiên số người tham gia BHXH bắt buộc chỉ lý” có ảnh hưởng đến ý định tham gia BHXHTN của 53.260 người chiếm 5,92% dân số của tỉnh và chỉ nông dân. Với kết quả nghiên cứu, một số hàm ý có 2.375 người tham gia BHXH tự nguyện chiếm chính sách được gợi ý nhằm gia tăng ý định tham 0,26% dân số tỉnh, đây chủ yếu là những người đã gia BHXHTNcủa nông dân trên địa bàn tỉnh Phú Yên, đó là việc đổi mới chất lượng tổ chức thực hiện có thời gian công tác tham gia BHXH bắt buộc chế độ BHXHTN; nâng cao nhận thức của người muốn đóng thêm để đủ điều kiện hưởng chế độ dân về sự cần thiết tham gia BHXHTN; hoàn thiện hưu trí [2]. Như vậy, còn rất nhiều lao động chưa cơ chế chính sách và tăng cường quản lý nhà nước về Bảo hiểm xã hội. chủ động tham gia BHXHTN, trong đó phần lớn lao động thuộc khu vực phi chính thức, đặc biệt là Từ khóa—Bảo hiểm xã hội tự nguyện, ý định, người lao động ở khu vực nông thôn chưa được nông dân, các nhân tố, Phú Yên. quan tâm, chú trọng khai thác. Để tìm hiểu nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng trên và tìm 1 ĐẶT VẤN ĐỀ hướng giải pháp khắc phục, việc nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến quyết định tham gia ảo hiểm xã hội (BHXH) nói chung và B BHXHTN nói riêng là chính sách xã hội quan trọng, có chức năng ổn định đời sống của BHXH tự nguyện của nông dân là cần thiết trong việc điều chỉnh chính sách cho phù hợp với điều kiện thực tế nhằm từng bước khai thác tốt tiềm người lao động trong quá trình lao động hoặc khi năng sẵn có của từng khu vực lao động phi chính gặp rủi ro, bảo đảm an toàn và chất lượng cuộc thức trên địa bàn cả nước nói chung và trên địa sống trọn đời của người tham gia, góp phần thực bàn tỉnh Phú Yên nói riêng, đảm bảo quyền lợi hiện công bằng xã hội. Vì vậy, đây là một trong của người lao động, tiến tới thực hiện BHXH cho những chính sách lớn rất được nhà nước quan mọi người lao động trên cả nước. Ngày nhận bản thảo: 27-10-2018; Ngày chấp nhận đăng: 02-12-2018; Ngày đăng: 31-12-2018. Tác giả Hoàng Thu Thuỷ công tác tại Khoa Kinh tế - Trường Đại học Nha Trang (email: thuyht@ntu.edu.vn). Tác giả Bùi Hoàng Minh Thư công tác tại Phòng Thanh tra kiểm tra - Bảo hiểm xã hội tỉnh Phú Yên.
  2. TẠP CHÍ PHÁT TRIỂN KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ: 55 CHUYÊN SAN KINH TẾ - LUẬT VÀ QUẢN LÝ, TẬP 2, SỐ 4, 2018 2 CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH chủ quan và sự kiểm soát cảm nhận đối với hành NGHIÊN CỨU vi. Một số nhà nghiên cứu đã xem xét, bàn luận và kiểm định tác động trực tiếp của thái độ, ảnh 2.1 Một số khái niệm liên quan hưởng xã hội, trách nhiệm đạo lý, cảm nhận tiêu BHXHTN là loại hình bảo hiểm xã hội mà cực (Scholderer & Grunert, 2001) [18], kiểm soát người lao động tự nguyện tham gia, được lựa hành vi cảm nhận, các điều kiện thuận lợi của thị chọn mức đóng và phương thức đóng phù hợp với trường, thói quen, cảm nhận hành vi xã hội thu nhập của mình để hưởng bảo hiểm xã hội. [3] (Astrom & Rise, 2001 [14]; Berg, Jonsson & Ý định mua thể hiện trạng thái ý định mua hay Conner, 2000 [15], rủi ro cảm nhận, sự tin tưởng không mua một sản phẩm, dịch vụ trong thời gian (Lobb & cộng sự, 2007) [16], tầm quan trọng của nhất định, trước khi hành vi mua thì ý định mua giá, cảm nhận tính sẵn có (Taikiainen Sundqvist, đã được hình thành trong suy nghĩ của khách hàng 2005) [17]. Tuy nhiên, các nghiên cứu liên quan (Ajzen, 1991) [13]. Ý định mua là yếu tố dự đoán đến vấn đề này đối với sản phẩm BHXHTN trong tốt hành vi mua cho khách hàng. Trên cơ sở đó, Ý điều kiện Việt Nam còn hạn chế. Vì vậy, nhóm định tham gia BHXHTN theo nhóm tác giả đó là tác giả đã vận dụng, tham khảo các nghiên cứu cảm nhận lợi ích của việc tham gia BHXHTN, từ gần đây về ý định hành vi ở Việt Nam nhằm xác đó quan tâm nhiều hay ít đến việc tham gia định ý định tham gia BHXHTN ở tỉnh Phú Yên. BHXHTN. Vì vậy khảo sát ý định tham gia Cụ thể, theo nhóm tác giả ý định tham gia BHXHTN của hộ nông dân sẽ giúp chúng ta biết BHXHTN được cấu thành bởi bảy nhân tố chính được ngưởi dân sẽ tham gia hay không tham gia như hình 1 và bảng I sau đây: BHXHTN. Để đo lường, đánh giá ý định tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện của tầng lớp nông dân trên địa bàn tỉnh Phú Yên, bài báo tiến hành tìm hiểu, nghiên cứu và vận dụng lý thuyết mô hình về hành vi như: Mô hình lý thuyết hành động hợp lý (TRA) của Ajzen & Fishbein (1975) [11] miêu tả sự sắp đặt toàn diện của các thành phần thái độ được hợp nhất vào một cấu trúc để dẫn đến việc dự đoán và giải thích tốt hơn về hành vi người tiêu dùng. Lý thuyết này hợp nhất các thành phần nhận thức, sự ưa thích và ý định hành vi. Mô hình hành vi theo kế hoạch (TPB) của Fishbein & Ajzen (1985) [12] đã mở rộng mô hình (TRA) bằng cách đưa thêm các điều kiện khác vào mô hình, đó là xét đến sự kiểm soát hành vi cảm nhận nhằm phản ánh nhận thức của người sử dụng về Hình 1. Mô hình các nhân tố ảnh hưởng đến ý định tham gia BHXHTN của nông dân tỉnh Phú Yên các biến bên trong và bên ngoài đối với hành vi. Trong mô hình này, Fishbein và Ajzen cho rằng ý định hành vi bị ảnh hưởng bởi thái độ, chuẩn mực Bảng I. Nguồn gốc các nhân tố thừa kế trong mô hình nghiên cứu đề xuất Tác giả Biến kế thừa 1 2 3 4 5 6 7 Lin liyue & Zhu Yu (2006) [19] x x Min-sun Horng & Yung Wang Chang (2007) [20] x x Nguyễn Quốc Bình (2013) [4] x x x x x
  3. 56 SCIENCE & TECHNOLOGY DEVELOPMENT JOURNAL: ECONOMICS – LAW AND MANAGEMENT, VOL 2, ISSUE 4, 2018 Tác giả Biến kế thừa 1 2 3 4 5 6 7 Nguyễn Xuân Cường (2013) [5] x x x x Phan Ngọc Luận (2016) [6] x x x x Nguyễn Tuyết Mai (2015) [7] x x x Nguyễn Anh Thư (2015) [8] x x x Tác giả đề xuất x Từ mô hình nghiên cứu đề xuất, nhóm tác giả phát triển các giả thuyết (bảng II) như sau: Bảng II. Các giả thuyết nghiên cứu Ký hiệu Phát biểu giả thuyết H1 Thái độ có ảnh hưởng cùng chiều đến ý định tham gia BHXHTN. H2 Kiểm soát hành vi ảnh hưởng cùng chiều đến ý định tham gia BHXHTN. H3 Tuyên truyền BHXH tự nguyện có ảnh hưởng cùng chiều đến ý định tham gia BHXHTN. H4 Ảnh hưởng từ gia đình có ảnh hưởng cùng chiều đến ý định tham gia BHXHTN. H5 Cảm nhận rủi ro có ảnh hưởng trái chiều đến ý định tham gia BHXHTN. H6 Thủ tục tham gia BHXH tự nguyện có ảnh hưởng cùng chiều đến ý định tham gia BHXHTN H7 Trách nhiệm đạo lý có ảnh hưởng cùng chiều đến sự ý định tham gia BHXHTN. Trên cơ sở đó, nhóm tác giả xây dựng các thang đo trong mô hình nghiên cứu như sau (bảng III): Bảng III. Các thang đo trong mô hình nghiên cứu Các ký hiệu Các biến quan sát Ý định tham gia BHXHTN. (Trong nghiên cứu này Ý định tham gia BHXHTN được hiểu là mong muốn/dự định/kế hoạch trong việc tham gia BHXHTN của người dân) YDINH1 Tôi mong đợi được tham gia BHXHTN. YDINH2 Tôi dự định tham gia BHXHTN trong thời gian tới. YDINH3 Tôi có kế hoạch tham gia BHXHTN vì BHXHTN rất thiết thực và cần thiết đối với tôi. YDINH4 Tôi mong muốn được tham gia BHXHTN vì tôi nghĩ BHXHTN quan trọng đối với tôi và gia đình tôi. Thái độ đối với việc tham gia BHXHTN. (Trong nghiên cứu này Thái độ đối với việc tham gia BHXHTN được hiểu là sự cảm nhận về lợi ích, mang tính chất ủng hộ hay phản đối việc mua sản phẩm BHXHTN) THADO1 Tôi cảm thấy thích thú khi tham gia BHXHTN THADO 2 Tôi thấy hài lòng khi chính sách BHXHTN được Nhà nước tổ chức triển khai và bảo hộ. THADO 3 Tôi cảm thấy thỏa mãn với các quyền lợi mà chính sách BHXHTN mang lại. THADO 4 Tôi thấy việc nhận lương hưu khi hết tuổi lao động là điều hữu ích để đảm bảo cuộc sống. Thang đo Kiểm soát hành vi (Trong nghiên cứu này Kiểm soát hành vi được hiểu là mức độ thuận lợi hay khó khăn liên quan đến ý định mua BHXHTN) KSHVI1 Tôi hoàn toàn đủ khả năng, hiểu biết để tham gia BHXHTN. KSHVI2 Nếu muốn, tôi có thể dễ dàng đăng ký tham gia BHXHTN trong tuần tới. KSHVI3 Tôi cảm thấy việc tham gia BHXHTN là không có cản trở nào cả. Thang đo Tuyên truyền về BHXH. (Trong nghiên cứu này Tuyên truyền về BHXH được hiểu là các hoạt động quảng bá, hướng đến việc nhận biết, làm gia tăng sự quan tâm của nông dân đến BHXHTN) TUTRN1 Tôi đã được nghe nói về BHXHTN thông qua loa phát thanh ở xã; đài phát thanh và truyền hình. TUTRN2 Tôi đã được biết về BHXHTN thông qua tuyên truyền của nhân viên đại lý thu BHXH, BHYT tại xã.
  4. TẠP CHÍ PHÁT TRIỂN KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ: 57 CHUYÊN SAN KINH TẾ - LUẬT VÀ QUẢN LÝ, TẬP 2, SỐ 4, 2018 Các ký hiệu Các biến quan sát TUTRN3 Tôi hiểu các quy định về BHXHTN thông qua những người đã tham gia BHXHTN. TUTRN4 Các hội, đoàn thể cho tôi biết nhiều về BHXHTN khi hội họp. Thang đo Ảnh hưởng từ gia đình. (Trong nghiên cứu này Ảnh hưởng từ gia đình được hiểu là sự khuyến khích, sự ủng hộ của người thân trong việc đảm bảo có một nguồn tài chính ổn định khi về già nếu tham gia BHXHTN) AHTGD1 Người thân trong gia đình ủng hộ tôi trong việc tham gia BHXHTN. AHTGD2 Những người thân trong gia đình cho rằng việc tham gia BHXHTN là điều tốt. AHTGD3 Những người thân trong gia đình khuyến khích tôi tham gia BHXHTN. Thang đo Cảm nhận rủi ro. (Trong nghiên cứu này Cảm nhận rủi ro được hiểu là sự lo sợ mất mát nguồn tài chính, sự chưa tin tưởng vào tổ chức quản lý của nông dân nếu tham gia BHXHTN) Tôi cho rằng xã hội càng phát triển, cuộc sống của con người càng đa dạng và phong phú, khả năng rủi ro xã hội càng RUIRO1 có chiều hướng gia tăng. RUIRO2 Tôi nghĩ rằng việc tham gia BHXHTN là rất rủi ro về tiền bạc, thời gian và công sức. RUIRO3 Tôi cảm thấy không chắc chắn về những lợi ích mà tôi có thể nhận được khi tham gia BHXH TN. Thang đo Thủ tục tham gia BHXHTN. (Trong nghiên cứu này Thủ tục tham gia BHXHTN được hiểu là trình tự, cách thức thực hiện, hồ sơ và yêu cầu, điều kiện do cơ quan nhà nước quy định khi nông dân tham gia BHXHTN) TTTHG1 Tôi nghĩ thủ tục tham gia BHXHTN đơn giản, dễ hiểu. TTTHG2 Việc hoàn tất hồ sơ tham gia BHXHTN làm mất rất nhiều thời gian của tôi. TTTHG3 Phương thức đóng và mức đóng BHXHTN còn chưa linh hoạt, cản trở việc tham gia BHXHTN của người dân. Thang đo Trách nhiệm đạo lý. (Trong nghiên cứu này Trách nhiệm đạo lý được hiểu là trách nhiệm đối với bản thân và gia đình) Tôi lo ngại khi về già phải sống phụ thuộc vào con cái và tôi phải sống ngày càng có trách nhiệm hơn với bản thân TNDLY1 và gia đình. Tôi nghĩ rằng cần thiết phải có một nguồn thu nhập ổn định và được chăm sóc y tế (bảo hiểm y tế) khi tuổi già TNDLY2 để cuộc sống được đảm bảo, đồng thời giảm bớt gánh nặng cho con cháu khi hết tuổi lao động. TNDLY3 Tôi cho rằng tham gia BHXHTN là thể hiện tình yêu thương, trách nhiệm đối với gia đình và xã hội. Tôi nghĩ rằng tham gia BHXHTN là cách để tích lũy trong cuộc sống và đã tự lo cho mình khi hết tuổi lao TNDLY4 động. 2.2 Phương pháp nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu được thực hiện qua hai bước là: nghiên cứu sơ bộ và nghiên cứu Phương pháp chọn mẫu: Phần lớn kết quả chính thức. Nghiên cứu sơ bộ sử dụng phương nghiên cứu dựa trên số liệu điều tra được thực pháp định tính bằng kỹ thuật thảo luận góp ý trực hiện trong quý III năm 2017 với đối tượng khảo tiếp từ 12 chuyên gia và 7 hộ dân đang và chưa sát là những người dân thuộc hộ gia đình làm tham gia BHXHTN nhằm giúp hình thành các nông nghiệp, chưa từng tham gia BHXHTN, đã thang đo chính thức. Nghiên cứu đã giúp cho việc từng tham gia BHXH bắt buộc nhưng bị gián xây dựng các biến số tiềm ẩn, biến số quan sát đoạn và có nhu cầu tiếp tục tham gia BHXHTN làm cơ sở cho việc hình thành bảng câu hỏi và để cộng nối thời gian tham gia BHXH. Số lượng thiết kế mô hình nghiên cứu. Nghiên cứu sơ bộ mẫu được điều tra tại thành phố Tuy Hòa, thị xã định lượng bằng phương pháp phỏng vấn trực tiếp Sông Cầu, huyện Sông Hinh và huyện Đồng nhằm để kiểm tra độ khó, tính đơn giản và độ Xuân. Thực hiện bằng cách khảo sát trực tiếp trên phức tạp của bảng câu hỏi. Nghiên cứu định bảng câu hỏi, với các lứa tuổi và trình độ học vấn lượng chính thức nhằm đo lường các nhân tố ảnh khác nhau. Số lượng mẫu là 350 mẫu và thu về hưởng đến ý định tham gia BHXHTN của nông được 325 mẫu hợp lệ phù hợp với 28 mục hỏi [9]. dân trên địa bàn tỉnh Phú Yên với đối tượng khảo
  5. 58 SCIENCE & TECHNOLOGY DEVELOPMENT JOURNAL: ECONOMICS – LAW AND MANAGEMENT, VOL 2, ISSUE 4, 2018 sát là những người dân thuộc hộ gia đình làm hợp, sử dụng phân tích nhân tố phù hợp. Các biến nông nghiệp, chưa từng tham gia BHXHTN, đã còn lại (thang đo hoàn chỉnh) sẽ được đưa vào từng tham gia BHXH bắt buộc nhưng bị gián phân tích CFA. đoạn và có nhu cầu tiếp tục tham gia BHXHTN Thứ ba, phân tích hồi quy tuyến tính để kiểm để cộng nối thời gian tham gia BHXH. Bước này định mô hình nghiên cứu và các giả thuyết. được thực hiện thông qua nhiều phương pháp phân tích bao gồm: 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN Thứ nhất, phân tích Cronbach's Alpha nhằm Kết quả phân tích Cronbach's Alpha (bảng IV) kiểm tra độ tin cậy của thang đo, giá trị hội tụ và cho thấy các thang đo đều đạt độ tin cậy (thoả loại bỏ biến rác có thể gây ra các nhân tố khác mãn yêu cầu hệ số Cronbach's Alpha lớn hơn 0,6, trong phân tích nhân tố. hệ số tương quan với biến tổng đều lớn hơn 0.3). Như vậy, tất cả các biến quan sát sẽ được sử dụng Thứ hai, phương pháp phân tích nhân tố khám trong phân tích nhân tố khám phá (EFA). phá (EFA) nhằm loại bỏ những nhân tố không phù Bảng IV. Kết quả phân tích Cronbach's Alpha Biến quan sát Số chỉ báo Cronbach's Kết luận Alpha Thang đo thái độ TĐ1 → TĐ2 0,815 Đạt độ tin cậy Thang đo kiểm soát hành vi KSHVI1 → KSHVI3 0,767 Đạt độ tin cậy Thang đo tuyên truyền TUTRN1 →TUTRN3 0,878 Đạt độ tin cậy Thang đo ảnh hưởng gia đình AHTGD1 → AHTGD3 0,816 Đạt độ tin cậy Thang đo cảm nhận rủi ro RUIRO2 → RUIRO3 0,861 Đạt độ tin cậy Thang đo thủ tục tham gia BH TTTHG2 → TTTHG3 0,687 Đạt độ tin cậy Thang đo trách nhiệm đạo lý TNDLY1 → TNDLY4 0,830 Đạt độ tin cậy Ý định tham gia BHXHTN YDINH1 → YDINH4 0,866 Đạt độ tin cậy (Nguồn: Kết quả nghiên cứu của các tác giả, 2017) Kết quả phân tích nhân tố khám phá EFA cuối phụ thuộc được mô tả trong bảng V và VI như cùng của thang đo cho các biến độc lập và biến sau: Bảng V. Phân tích nhân tố khám phá EFA cho các biến độc lập Hệ số KMO = 0,801; Phương sai trích: 69,577%; giá trị Eigenvalue = 1,133 Các nhân tố ảnh hướng đến ý định tham gia BHXHTN Biến quan sát 1 2 3 4 5 KSHVI3 0,801 TUTRN3 0,792 AHTGĐ1 0,782 TUTRN1 0,776 TUTRN2 0,733 AHTGĐ3 0,720 KSHVI1 0,673 KSHVI2 0,637 AHTG2 0,514 TNDLY3 0,860
  6. TẠP CHÍ PHÁT TRIỂN KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ: 59 CHUYÊN SAN KINH TẾ - LUẬT VÀ QUẢN LÝ, TẬP 2, SỐ 4, 2018 Các nhân tố ảnh hướng đến ý định tham gia BHXHTN Biến quan sát 1 2 3 4 5 TNDLY4 0,813 TNDLY1 0,762 TNDLY2 0,746 TĐ1 0,881 TĐ2 0,832 RUIRO3 0,912 RUIRO2 0,849 TTTG2 0,874 TTTG3 0,770 (Nguồn: Kết quả nghiên cứu của các tác giả, 2017) Bảng VI. Phân tích nhân tố khám phá EFA cho biến phụ thuộc Nhân tố Biến quan sát 1 Ý định tham gia 2 0,877 Ý định tham gia 4 0,853 Ý định tham gia 3 0,838 Ý định tham gia 1 0,811 Engenvalue 2,856 Phương sai trích 71,412 Tổng phương sai trích 71,412 Cronbach's Alpha 0,866 (Nguồn: Kết quả nghiên cứu của các tác giả, 2017) biến đều có tác động đến ý định tham gia Qua phân tích hệ số Cronbach’s Alpha, biến BHXHTN của nông dân trên địa bàn tỉnh Phú quan sát bị loại bỏ là 9, còn lại 19 biến quan sát Yên. Do kết quả phân tích EFA xuất hiện nhóm đo lường 5 nhân tố (hiểu biết chính sách nhân tố mới được nhóm tác giả đặt tên Hiểu biết BHXHTN, trách nhiệm đạo lý, thái độ, cảm nhận về chính sách BHXHTN, nên mô hình nghiên cứu rủi ro, thủ tục tham gia) và 1 biến phụ thuộc (Ý sẽ được hiệu chỉnh so với ban đầu. định tham gia BHXHTN). Kết quả cho thấy 5 Hiểu biết chính sách về H1 (+) BHXHTN Thái độ đối với việc tham H2 (+) gia BHXH tự nguyện H3 (-) Ý định tham gia bảo Cảm nhận rủi ro khi tham hiểm xã hội tự nguyện gia BHXHTN H4 (+) Thủ tục tham gia BHXH tự nguyện H5 (+) Trách nhiệm đạo lý Hình 2. Mô hình được hiệu chỉnh
  7. 60 SCIENCE & TECHNOLOGY DEVELOPMENT JOURNAL: ECONOMICS – LAW AND MANAGEMENT, VOL 2, ISSUE 4, 2018 Tiến hành chạy hồi quy giữa biến phụ thuộc ý lý, Thái độ, Cảm nhận rủi ro, Thủ tục tham gia ta định tham gia BHXHTN với các biến độc lập có kết quả hồi quy như bảng VII như sau: Hiểu biết chính sách BHXHTN, Trách nhiệm đạo Bảng VII. Kết quả phân tích hệ số hồi quy phương trình hồi quy với beta chuẩn hóa có dạng Mô hình Hệ số chưa Hệ số chuẩn hóa chuẩn hóa B Beta t Sig VIF Hệ số không đổi 4.045E-18 0,000 1,000 1,000 Hiểu biết chính sách 0,698 0,698 20,216 0,000 1,000 BHXHTN Trách nhiệm đạo lý 0,154 0,154 4,465 0,000 1,000 Thái độ BHXH 0,090 0,090 2,592 0,010 1,000 Cảm nhận rủi ro -0,201 -0,201 -5,823 0,000 1,000 Thủ tục BHXH 0,245 0,245 7,102 0,000 1,000 R2 hiệu chỉnh= 0,614 (Nguồn: Kết quả nghiên cứu của các tác giả, 2017) việc tham gia BHXHTN, cảm nhận rủi ro, thủ tục Kết quả xác định hệ số hồi quy được thể hiện tham gia BHXHTN, trách nhiệm đạo lý và hiểu trong bảng VII cho thấy, các biến độc lập được biết về chính sách BHXHTN ảnh hưởng đến ý đưa vào mô hình có quan hệ tuyến tính với biến định tham gia BHXHTN của nông dân. Bên cạnh phụ thuộc, với Sig trong kiểm định t đều nhỏ hơn đó nghiên cứu này tập trung về một nhóm đối 0,05. Vậy mô hình hồi quy có ý nghĩa về mặt tượng cụ thể, khắc phục được hạn chế của đề tài thống kê. Hệ số VIF = 1,000 < 2 do vậy không có nghiên cứu trước đây, vì vậy nghiên cứu này có ý đa cộng tuyến xảy ra. Bảng trên cũng cho thấy nghĩa nhất định, góp phần củng cố và làm hoàn nhân tố “Hiểu biết chính sách BHXHTN” là yếu tố thiện hơn việc vận dụng lý thuyết về ý định hành tác động mạnh nhất đến ý định tham gia BHXHTN vi vào việc giải thích ý định tham gia BHXHTN của nông dân (Hệ số hồi quy = 0,698). Điều này của nông dân. rất phù hợp với thực tế, nếu người dân có nhiều thông tin về các chế độ BHXHTN, quyền lợi mà Trên cơ sở kết quả nghiên cứu nhóm tác giả đề họ nhận được khi tham gia BHXHTN thì càng dễ xuất một số kiến nghị sau đây: tiếp cận chính sách BHXHTN, tác động mạnh đến Thứ nhất, nâng cao nhận thức của người dân việc gia tăng sự tham gia BHXHTN. Nhân tố về sự cần thiết tham gia BHXHTN: Theo kết quả “Cảm nhận rủi ro” cho ra kết quả âm (Hệ số hồi phân tích hồi quy, biến hiểu biết về chính sách quy = -0,201) lý giải cho việc người dân vẫn chưa BHXHTN có tác động dương đến ý định tham gia thật sự tin tưởng vào những lợi ích mà hệ thống BHXHTN và giữ vai trò quan trọng ảnh hưởng đến chính sách BHXHTN mang lại. Tuy cảm nhận ý định tham gia BHXHTN của nông dân. Vì vậy được tầm quan trọng của việc tham gia BHXHTN BHXH tỉnh cần tăng cường công tác tuyên truyền, nhưng với họ, cuộc sống hiện tại luôn có nhiều phổ biến chính sách, pháp luật về BHXHTN đến biến động với những rủi ro không thể lường trước, người dân nhằm nâng cao nhận thức của họ trong vì vậy họ cũng có thể lựa chọn một giải pháp khác việc tham gia BHXHTN. Xây dựng đội ngũ cộng để bảo đảm cuộc sống của mình. tác viên trong và ngoài ngành liên quan có năng lực, trình độ để làm công tác hướng dẫn, tập huấn 4 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ cho cộng tác viên ở cơ sở. Theo kết quả nghiên cứu, nhóm tác giả đã chứng minh được 5 yếu tố gồm: thái độ đối với
  8. TẠP CHÍ PHÁT TRIỂN KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ: 61 CHUYÊN SAN KINH TẾ - LUẬT VÀ QUẢN LÝ, TẬP 2, SỐ 4, 2018 Thứ hai, đổi mới chất lượng tổ chức thực hiện TÀI LIỆU THAM KHẢO chế độ BHXHTN: Như kết quả đã phân tích, thủ [1] Ajzen, I., Fishbein, M. (1975), “Belief, Attitude, Intention, tục tham gia BHXHTN cũng ảnh hưởng dương and Behavior”. [2] Ajzen, I. (1985). From intention to actions: A theory of đến ý định tham gia BHXHTN. Thủ tục hồ sơ càng planned behavior. đơn giản, rõ ràng, dễ hiểu càng khuyến khích [3] Ajzen, I. (1991), The theory of planned behavior, Organizational Behavior and Human Decision Process, 50, người dân tham gia BHXHTN. Vì vậy, BHXH 179-211. Tỉnh cần tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin [4] Astrom, A. N., Rise, J. (2001). Young adults’ intention to eat healthy food: Extending the theory of planned behavior. vào quản lý và hỗ trợ nghiệp vụ của ngành BHXH Psychology & Health, 16, 223-237. nhằm quản lý chặt chẽ quỹ BHXH. Đa dạng các [5] Berg, C., Jonsson, I., Conner, M. (2000), Understanding choice of milk and bread for breakfast among Swedish hình thức, phương thức nhận hồ sơ, trả kết quả, thu children ages 11-15 years: an application of the theory of tiền đóng, chuyển tiền đóng vào quỹ đối với người planned behavior, Appetite, 34, 5-19. tham gia BHXHTN. Tiếp tục mở rộng mạng lưới [6] Bảo hiểm xã hội tỉnh Phú Yên (2013-2017), báo cáo kết quả hoạt động từ năm 2013-2017. Đại lý thu tạo điều kiện thuận lợi cho người dân [7] Nguyễn Quốc Bình (2013), "Các nhân tố ảnh hưởng đến sự khi tham gia, như: linh hoạt trong lựa chọn thời quan tâm tham gia BHXH tự nguyện của những người buôn bán nhỏ, lẻ tại tỉnh Phú Yên", luận văn thạc sĩ. gian, địa điểm, lập thủ tục hồ sơ khi tham gia bên [8] Nguyễn Xuân Cường, Nguyễn Xuân Thọ, Hồ Huy Tựu cạnh việc đánh giá hiệu quả của hệ thống Đại lý (2013), “Một số nhân tố ảnh hưởng đến sự quan tâm tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện của người buôn bán nhỏ lẻ thu BHXH; chỉ đạo BHXH các huyện, thị xã, trên địa bàn tỉnh Nghệ An”. Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, thành phố rà soát, cho thôi hợp đồng với những Kinh tế và Kinh doanh, Tập 30, Số 1 (2014) 10-19., ngày 23 nhân viên đại lý thu vi phạm về quy trình thu, nhân tháng 3 năm 2014. [9] Cục Thống kê tỉnh Phú Yên, Niên giám thống kê tỉnh Phú viên khai thác đối tượng tham gia BHXHTN Yên năm 2016. không hiệu quả và không đủ điều kiện theo quy [10] Phan Ngọc Luận (2016), “Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến ý định tham gia Bảo hiểm y tế của hộ gia đình trên địa định.[10] bàn tỉnh Phú Yên", luận văn thạc sĩ. [11] Luật số 58/2014/QH13 Luật bảo hiểm xã hội. Thứ ba, hoàn thiện cơ chế chính sách và tăng [12] Lin Liyue; Zhu Yu (2006), “multi-level analysis on the cường quản lý nhà nước về BHXH: Việc tham gia determinants of social insurance participation of China’s floating population: a case study of six cities”. BHXHTN phụ thuộc rất nhiều vào thu nhập của [13] Min-Sun Horng and Yung-Wang Chang (2007), “The người dân. Với mức đóng phí BHXHTN hiện nay Demand for Non-Life Insurance in Taiwan”. [14] Nguyễn Tuyết Mai (2015), “Các nhân tố ảnh hưởng đến ý theo quy định bằng 22% mức tiền lương tối thiểu định tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện của những người chung (tức người tham gia phải đóng ít nhất là buôn bán nhỏ lẻ tại thành phố Rạch Giá”, luận văn thạc sĩ. 286.000 đồng/tháng) là số tiền không nhỏ đối với [15] Nguyễn Anh Thư (2015), “Một số nhân tố ảnh hưởng đến ý định tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện của những người lao động ở khu vực nông thôn trên địa bàn người buôn bán nhỏ lẻ trên địa bàn huyện Diên Khánh”, tỉnh. Hiện nay, Nhà nước chỉ hỗ trợ tiền đóng với luận văn thạc sĩ. [16] Hoàng Trọng và Chu Nguyễn Mộng Ngọc (2008), Thống người tham gia BHXHTN thuộc hộ nghèo và cận kê ứng dụng trong kinh tế - xã hội. NXB Thống kê nghèo, với đối tượng trên chuẩn cận nghèo vẫn TP.HCM. [17] Quyết định số 999/QĐ-BHXH ngày 24/9/2015 của BHXH chưa có chính sách cụ thể. Đa phần người nông Việt Nam về Quyết định ban hành quy định tiếp nhận hồ dân với thu nhập bấp bênh, không ổn định rất cần sơ, giải quyết và trả kết quả thủ tục hành chính về bảo hiểm xã hội, bảo hiệm y tế, bảo hiểm thất nghiệp. sự hỗ trợ một phần nào đó kinh phí đóng từ Nhà [18] Lobb, A.E., Mazzocchi, M. and Traill, W.B. (2006), nước. Đồng thời cần xác định tuổi nghỉ hưu cho “Modelling risk perception and trust in food safety người nông dân tham gia BHXHTN sao cho phù information within the theory of planned behaviour”, Food Quality and Preference, Vol. 18, pp. 384–395 hợp với môi trường, điều kiện, ngành nghề, tính [19] Tarkiainen, A., Sundqvist, S., 2005, Subjective norms, chất công việc của người lao động. Cần nghiên attitudes and intentions of Finnish consumers in bying organic food, British Food Journal, Vol.107, No.11: 808- cứu thêm về mức đóng - mức hưởng sao cho linh 822. hoạt và hợp lý. Ví dụ cho phép lựa chọn mức đóng [20] Scholderer, J., Grunert, K. G., (2001). Does generic advertising work? A systematic evaluation of the Dannish thấp hơn, theo đó khi đến tuổi nghỉ hưu thì mức campaign for fresh fish. Aquaculture and Economics and hưởng cũng sẽ thấp hơn. Management, 5 (5/6), 253-271.
  9. 62 SCIENCE & TECHNOLOGY DEVELOPMENT JOURNAL: ECONOMICS – LAW AND MANAGEMENT, VOL 2, ISSUE 4, 2018 Factors influencing the intention to subscribe to voluntary social insurance of farmers: A case study in Phu Yen Province Hoang Thu Thuy1,*, Bui Hoang Minh Thu2 1 Nha Trang University 2 Social insurance of Phu Yen province *Corresponding author: thuyht@ntu.edu.vn Received: Oct 27th 2018; Accepted: Dec 2nd 2018; Published:.Dec 31st 2018 Abstract—To verify the factors affecting the subscription”, “Risk awareness”, “Subscription intention to subscribe to voluntary social insurance procedures”, and “Moral responsibility”. Based on of farmers in Phu Yen Province, the study made use this result, we propose some policies to encourage of primary data collected from the survey on 325 farmers in Phu Yen to voluntarily participate in farmer households in 4 localities in Phu Yen. social insurance, in particular renewing organizing Employing a model with 7 independent variables, we quality, raising farmers’ awareness of the necessity found that the intention to voluntary subscription to for voluntary social insurance, improving policy social insurance of Phu Yen farmers is determined mechanisms and strengthening the State’s by 5 factors, including “Awareness of voluntary management. social insurance policy”, “Attitude towards Index Terms—Voluntary social insurance, intention, farmer, factors, Phu Yen.
nguon tai.lieu . vn