- Trang Chủ
- Báo cáo khoa học
- Báo cáo Về tiêu chí xác định và thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của các cơ quan nhà nước
Xem mẫu
- nghiªn cøu - trao ®æi
TS. Vò hång Anh *
T rong D th o s a i lu t ban hành văn
b n quy ph m pháp lu t năm 1996 s a
i, b sung năm 2002, Chính ph ngh
nư c ta, theo ó m i cơ quan nhà nư c trong
ph m vi th m quy n c a mình ch ban hành
m t lo i văn b n quy ph m pháp lu t và
b sung quy nh v ơn gi n hoá h th ng không nh t thi t cơ quan nhà nư c nào cũng
văn b n quy ph m pháp lu t. ngh này có quy n ban hành văn b n quy ph m pháp
xu t phát t th c t h th ng pháp lu t c a lu t. Tuy nhiên, v n t ra ây là d a
nư c ta có quá nhi u lo i văn b n quy ph m trên cơ s nào xác nh văn b n này là
pháp lu t.(1) Theo con s th ng kê c a Trung quy ph m pháp lu t, văn b n kia không ph i
tâm thông tin - thư vi n và nghiên c u khoa là quy ph m pháp lu t ho c v n này c n
h c c a Văn phòng Qu c h i, s lư ng văn ư c i u ch nh b i văn b n quy ph m pháp
b n lu t hi n ang có hi u l c là hơn 200 lu t, v n kia không c n ph i ư c i u
văn b n (không k văn b n lu t s a i, b ch nh b ng văn b n quy ph m pháp lu t.
sung), g n 100 pháp l nh, trong khi ó s Hay nói cách khác chúng ta c n xác nh
lư ng văn b n pháp quy ang có hi u l c là tiêu chí v văn b n quy ph m pháp lu t.
g n mư i nghìn văn b n, trong ó: Ngh Theo quan i m c a chúng tôi, xác
nh là 1512, ngh quy t c a Chính ph là nh tiêu chí v văn b n quy ph m pháp lu t
trư c h t chúng ta c n căn c vào khái ni m
202; quy t nh c a Th tư ng Chính ph là
văn b n quy ph m pháp lu t theo lu t nh.
2242, ch th là 467; quy t nh c a các b là
Theo quy nh c a i u 1 Lu t ban hành
2571, thông tư là 2332.(2)
văn b n quy ph m pháp lu t, văn b n quy
Bên c nh ó, trong s các văn b n do
ph m pháp lu t là “văn b n do cơ quan nhà
Qu c h i, U ban thư ng v Qu c h i, Ch
nư c có th m quy n ban hành theo th t c,
t ch nư c ban hành không ph i văn b n nào
trình t lu t nh, trong ó có quy t c x s
cũng ch a quy ph m pháp lu t. Vì v y, tình
chung, ư c Nhà nư c b o m th c hi n
tr ng ch ng chéo, mâu thu n gi a các văn
nh m i u ch nh các quan h xã h i theo
b n quy ph m pháp lu t ang di n ra
nh hư ng xã h i ch nghĩa”. nh nghĩa
nư c ta hi n nay là i u t t y u. Mu n kh c
ph c tình tr ng này c n thi t ph i ơn gi n
hoá h th ng văn b n quy ph m pháp lu t * Trư ng i h c Lu t Hà N i
t¹p chÝ luËt häc sè 2/2008 3
- nghiªn cøu - trao ®æi
này cho th y: quan nhà nư c có th m quy n v i t ch c
Th nh t, văn b n quy ph m pháp lu t chính tr - xã h i;
là văn b n do cơ quan nhà nư c ban hành 3. Văn b n do h i ng nhân dân, u
theo th m quy n. ban nhân dân ban hành thi hành văn b n
V nguyên t c, th m quy n ban hành quy ph m pháp lu t c a Qu c h i, U ban
văn b n quy ph m pháp lu t ph i ư c xác thư ng v Qu c h i và văn b n c a cơ quan
nh b i Hi n pháp. Tuy nhiên, trong quy nhà nư c c p trên; văn b n do u ban nhân
nh hi n hành, Hi n pháp ch xác nh s dân ban hành còn thi hành ngh quy t
lo i văn b n mà cơ quan nhà nư c có th m c a h i ng nhân dân cùng c p:
quy n ban hành mà không xác nh c th + Ngh quy t c a h i ng nhân dân;
trong s các văn b n ó văn b n nào ư c + Quy t nh, ch th c a u ban nhân dân.
coi là văn b n quy ph m pháp lu t. Do v y, Quy nh t i i u 1 Lu t ban hành văn
i u 1 Lu t ban hành văn b n quy ph m b n quy ph m pháp lu t v h th ng văn
pháp lu t năm 1996, s a i, b sung năm b n quy ph m pháp lu t b c l nh ng b t
2002 quy nh h th ng văn b n quy ph m c p sau:
pháp lu t như sau: - M c dù nh nghĩa kh ng nh văn b n
1. Văn b n do Qu c h i ban hành: Hi n quy ph m pháp lu t do cơ quan nhà nư c có
pháp, lu t, ngh quy t. th m quy n ban hành, t c là vi c ban hành
Văn b n do U ban thư ng v Qu c h i văn b n quy ph m pháp lu t thu c th m
ban hành: Pháp l nh, ngh quy t; quy n c a t p th nhưng khi li t kê các lo i
2. Văn b n do các cơ quan nhà nư c có văn b n quy ph m pháp lu t thì l i bao g m
th m quy n khác trung ương ban hành c nh ng văn b n do cá nhân có th m quy n
thi hành văn b n quy ph m pháp lu t c a ban hành. Trong s cá nhân có th m quy n
Qu c h i, U ban thư ng v Qu c h i: ch có Ch t ch nư c là m t thi t ch - cơ
+ L nh, quy t nh c a Ch t ch nư c; quan nhà nư c do m t cá nhân ng u.
+ Ngh quy t, ngh nh c a Chính ph ; Do v y, vi c cho phép nh ng cá nhân có
quy t nh, ch th c a Th tư ng Chính ph ; th m quy n ng u các b ngành, Toà án
+ Quy t nh, ch th , thông tư c a b nhân dân t i cao, Vi n ki m sát nhân dân
trư ng, th trư ng cơ quan ngang b ; t i cao ban hành văn b n quy ph m pháp
+ Ngh quy t c a H i ng th m phán lu t li u có phù h p v i tính ch t t p th
Toà án nhân dân t i cao; quy t nh, ch th , c a lo i văn b n này không?
thông tư c a Chánh án Toà án nhân dân t i cao, - Các cơ quan nhà nư c trung ương
Vi n trư ng Vi n ki m sát nhân dân t i cao; ban hành văn b n không nh ng t ch c thi
+ Ngh quy t, thông tư liên t ch gi a các hành Hi n pháp, lu t, pháp l nh do Qu c
cơ quan nhà nư c có th m quy n, gi a cơ h i, U ban thư ng v Qu c h i ban hành
4 t¹p chÝ luËt häc sè 2/2008
- nghiªn cøu - trao ®æi
mà còn th c hi n nhi m v và quy n h n pháp lu t quy nh t i i u này.
hi n nh c a mình. Ví d , theo quy nh Ngoài ra, cách quy nh không rõ ràng
c a Hi n pháp, Ch t ch nư c có quy n ban này d n n tình tr ng văn b n c a cơ quan
hành quy t nh phong hàm, c p sĩ quan c p dư i thư ng sao chép l i n i dung c a
cao c p trong các l c lư ng vũ trang, hàm văn b n c a cơ quan c p trên. Có nhi u
c p ngo i giao và các hàm c p nhà nư c trư ng h p sao chép không y ho c b
khác; Chính ph ban hành ngh nh quy sung thêm quy nh d n n tình tr ng n i
nh v cơ c u t ch c, ch c năng, nhi m dung văn b n c p dư i trái v i văn b n c p
v c a b , cơ quan ngang b ... Như v y, trên, văn b n pháp quy trái v i lu t.(3)
vi c quy nh các cơ quan có th m quy n Ngoài ra, cách quy nh này d n n tình
khác trung ương ban hành văn b n quy tr ng m t v n ư c i u ch nh b i nhi u
ph m pháp lu t thi hành Hi n pháp và lo i văn b n do nhi u ch th ban hành t o
lu t do Qu c h i ban hành chưa bao quát thành nhi u t ng n c gây khó khăn cho c
h t các v n thu c n i dung th m quy n ngư i th c hi n l n ngư i áp d ng.
c a cơ quan nhà nư c. Th hai, văn b n quy ph m pháp lu t
- Trong nhi u trư ng h p, Chính ph ư c ban hành theo th t c, trình t lu t nh.
ban hành văn b n không ph i thi hành Th t c, trình t ban hành văn b n quy
mà là quy nh chi ti t nh ng i u kho n ph m pháp lu t ư c xác nh b i lu t ban
c a lu t, pháp l nh. Trên cơ s ó, các b hành văn b n quy ph m pháp lu t. Tuy
ban hành thông tư hư ng d n vi c thi hành nhiên, ây c n th y r ng b t c văn b n
lu t, ngh nh. nào khi ban hành u ph i tuân th quy
- N u như các văn b n c a cơ quan hành nh v trình t th t c. S khác bi t gi a
chính, cơ quan tư pháp ban hành hư ng th t c, trình t ban hành văn b n quy ph m
d n thi hành văn b n quy ph m pháp lu t pháp lu t và các văn b n khác quy trình
c a Qu c h i, U ban thư ng v Qu c h i ch t ch nh m m b o tính h p hi n, h p
thì v nguyên t c, văn b n ó không nh t pháp và tính h p lí, tính hi u qu c a văn
nh ph i là văn b n quy ph m pháp lu t. b n quy ph m pháp lu t. N u văn b n quy
Trong nhi u trư ng h p, các văn b n do các ph m pháp lu t ư c ban hành trái th t c,
cơ quan hành chính ban hành là văn b n áp trình t , văn b n ó s b tuyên là không
d ng pháp lu t. h p pháp và ph i b hu b .
- Quy nh thông tư liên t ch gi a các cơ Th ba, văn b n quy ph m pháp lu t có
quan nhà nư c có th m quy n, gi a cơ quan ch a quy t c x s chung.
nhà nư c có th m quy n v i t ch c xã h i ây là m t trong i u ki n b t bu c
là văn b n quy ph m pháp lu t mâu thu n coi văn b n do cơ quan nhà nư c ban hành
v i chính khái ni m văn b n quy ph m có ph i là văn b n quy ph m pháp lu t hay
t¹p chÝ luËt häc sè 2/2008 5
- nghiªn cøu - trao ®æi
không. Tuy nhiên, v n t ra ây là có trong các văn b n do Nhà nư c ban hành
ph i t t c văn b n ch a quy t c x s chung theo nh ng trình t , th t c và hình th c
là văn b n quy ph m pháp lu t hay không và nh t nh”.(6)
có ph i t t c nh ng văn b n không ch a M c dù có s khác nhau nh t nh, tuy
quy t c x s chung u không ư c coi là nhiên trong c 3 quan i m nêu trên v h
văn b n quy ph m pháp lu t không? N u i th ng pháp lu t u có chung m t i m là:
chi u v i khái ni m th nào là pháp lu t, th Nói n h th ng pháp lu t là nói n quy
nào là h th ng pháp lu t và th nào là quy ph m pháp lu t mà nh ng quy ph m pháp
ph m pháp lu t thì còn nhi u v n c n lu t này l i n m trong các văn b n do cơ
ph i ti p t c nghiên c u làm sáng t . quan nhà nư c ban hành. Vì v y, các văn
Theo cách hi u hi n nay, pháp lu t là h b n do cơ quan nhà nư c ban hành, b t lu n
th ng các quy t c x s do Nhà nư c ban v v n gì, u ph i ư c coi là văn b n
hành và b o m th c hi n, th hi n ý chí quy ph m pháp lu t. Có l vì lí do ó mà lu t
c a giai c p th ng tr trong xã h i, là nhân hi n hành quy nh t t c các văn b n do cơ
t i u ch nh các quan h xã h i.(4) Còn h quan nhà nư c ban hành u là văn b n quy
th ng pháp lu t ư c hi u theo 2 nghĩa: H ph m pháp lu t. Cách hi u này không ph n
th ng pháp lu t và h th ng pháp lu t th c ánh úng th c t , b i l như trên ã trình
nh. Theo ó, h th ng pháp lu t là t ng bày, không ph i t t c các văn b n do cơ
th các quy ph m pháp lu t có tính th ng quan nhà nư c ban hành u ch a quy ph m
nh t n i t i b n v ng ng th i có tính c pháp lu t, vì v y không th coi là văn b n
l p nh t nh, ư c phân chia thành các ch quy ph m pháp lu t. ây, m t câu h i
nh pháp lu t và các ngành lu t; h th ng ư c t ra là v y nh ng văn b n không
pháp lu t th c nh là h th ng các văn b n ch a quy ph m pháp lu t có ư c coi là m t
quy ph m pháp lu t c a m t qu c gia ư c b ph n c a h th ng pháp lu t hay không,
s p x p theo tr t t thang b c giá tr khác n u không ư c coi thì chúng thu c lo i nào
nhau.(5) Tuy nhiên, có ý ki n khác cho r ng và n u ư c coi là m t b ph n c a h
ch có m t khái ni m h th ng pháp lu t, th ng pháp lu t thì chúng ng v trí nào
không th phân bi t rõ nét ư c hai khái trong h th ng pháp lu t ó?
ni m h th ng pháp lu t và h th ng pháp M t khác, theo cách nh nghĩa nêu
lu t th c nh ng th i ưa ra nh nghĩa trên, văn b n quy ph m pháp lu t là văn b n
v h th ng pháp lu t như sau: “H th ng ch a quy t c x s chung. Nói cách khác,
pháp lu t là t ng th các quy ph m pháp trong s các văn b n, văn b n ư c coi là
lu t có m i liên h n i t i th ng nh t v i văn b n quy ph m pháp lu t c n ph i ch a
nhau, ư c phân nh thành các ch nh quy ph m pháp lu t mà quy ph m pháp lu t
pháp lu t, các ngành lu t và ư c th hi n là quy t c x s chung do Nhà nư c ban
6 t¹p chÝ luËt häc sè 2/2008
- nghiªn cøu - trao ®æi
hành và b o m th c hi n i u ch nh vi c th c hi n văn b n quy ph m pháp lu t;
quan h xã h i theo nh ng nh hư ng và có văn b n hoàn toàn mang tính ch t áp
nh m t ư c nh ng m c ích nh t nh.(7) d ng lu t, pháp l nh.
Vì v y, xác nh văn b n nào là văn b n Ngoài ra, m t trong nh ng c i m cơ
quy ph m pháp lu t c n ph i xem xét chúng b n phân bi t gi a văn b n quy ph m
có ch a quy t c x s chung hay không? pháp lu t là văn b n áp d ng pháp lu t là
V y th nào là quy t c x s chung? Lí lu n văn b n quy ph m pháp lu t ư c th c hi n
v pháp lu t cho r ng, quy t c x s chung nhi u l n còn văn b n áp d ng pháp lu t ch
là quy t c ư c t ra không ph i i u ư c th c hi n m t l n. Vì v y, ây cũng
ch nh m t quan h xã h i c th mà i u c n ph i ư c coi là m t tiêu chí c n b
ch nh m t quan h xã h i chung... t c là sung vào i u 1 Lu t ban hành văn b n quy
thi t l p ra quy t c x s có tính ch t chung ph m pháp lu t làm cơ s phân bi t văn b n
cho t t c nh ng ch th tham gia quan h quy ph m pháp lu t.
xã h i chung ó.(8) Th tư, quy t c x s chung ư c Nhà
nư c m b o th c hi n nh m i u ch nh
Như v y, mu n xác nh văn b n quy
các quan h xã h i theo nh hư ng xã h i
ph m pháp có ch a quy t c x s chung
ch nghĩa.
hay không c n ph i căn c vào i tư ng
Pháp lu t th hi n b n ch t giai c p c a
i u ch nh c a văn b n pháp lu t. i tư ng
m i nhà nư c, do v y pháp lu t là công c
i u ch nh c a m i văn b n pháp lu t l i
ph n ánh sâu s c ư ng l i, quan i m c a
ph thu c vào th m quy n c a cơ quan nhà
l c lư ng c m quy n. Nhà nư c ta là nhà
nư c, t c là ph thu c vào ch c năng,
nư c xã h i ch nghĩa, vì v y pháp lu t c a
nhi m v , quy n h n c a cơ quan nhà nư c.
Nhà nư c m c nhiên ph i mang tính nh
Nói cách khác, ph i căn c vào nhi m v , hư ng ch nghĩa xã h i. Vì v y, vi c quy
quy n h n c th c a các cơ quan nhà nư c nh tính nh hư ng xã h i ch nghĩa như
xác nh tính ch t văn b n thu c th m là tiêu chí b t bu c c a văn b n quy ph m
quy n ban hành c a cơ quan nhà nư c ó. pháp lu t là không c n thi t. M t khác,
Tuy nhiên, lu t hi n hành l i không tính n pháp lu t c n ph n ánh ư ng l i, chính
y u t này khi quy nh th m quy n ban sách c a ng nhưng như th không có
hành văn b n quy ph m pháp lu t c a các nghĩa là tính nh hư ng xã h i ch nghĩa
cơ quan nhà nư c. Do v y, d n n quy c n ph i ư c ph n ánh trong m i quy nh
nh là th c hi n nhi m v và quy n h n c a văn b n pháp lu t mà ngư c l i ch c n
c a mình, các cơ quan nhà nư c ban hành ư c phán ánh trong m t s i u kho n
văn b n quy ph m pháp lu t, b t lu n n i nh t nh mang tính nguyên t c xây
dung c a văn b n ó ch mang tính ch t n i d ng văn b n pháp lu t ó. Hơn n a, các
b , ra các bi n pháp ôn c nh c nh quan h xã h i mà pháp lu t i u ch nh r t
t¹p chÝ luËt häc sè 2/2008 7
- nghiªn cøu - trao ®æi
a d ng, nhi u quan h mang tính ch t cá Tuy nhiên, b o m ơn gi n hoá h
nhân, c thù c a xã h i công dân, do v y th ng văn b n quy ph m pháp lu t, nh ng
không th xác nh nh hư ng xã h i ch ngh quy t mang tính quy ph m c n ư c
nghĩa cho t ng quan h xã h i c th . Ngoài ban hành dư i hình th c văn b n lu t. i u
ra, các quy t c x s chung do Nhà nư c này không trái v i quy nh c a Hi n pháp
t ra ư c m b o b ng s c m nh c a hi n hành.
quy n l c nhà nư c thông qua các bi n 2. Văn b n do U ban thư ng v Qu c
pháp giáo d c, thuy t ph c, khuy n khích, h i ban hành:
trong trư ng h p c n thi t là bi n pháp Hi n nay, U ban thư ng v Qu c h i
cư ng ch c a nhà nư c. S m b o c a ban hành pháp l nh v nh ng v n do
Nhà nư c là y u t c bi t c n thi t cho Qu c h i giao, nh ng văn b n này là văn
tính nh hư ng xã h i ch nghĩa.
b n quy ph m pháp lu t vì chúng bao hàm
Trên cơ s các phân tích nêu trên, căn
nh ng quy nh m i, theo s u quy n c a
c vào th m quy n c a các cơ quan nhà
Qu c h i.
nư c theo quy nh c a pháp lu t hi n hành,
Nh ng nhi m v và quy n h n khác quy
m i cơ quan nhà nư c ban hành m t lo i
nh t i i u 91 Hi n pháp ư c th c hi n
văn b n quy ph m pháp lu t như sau:
thông qua hình th c ngh quy t. Nhìn
1. Văn b n do Qu c h i ban hành:
chung, các ngh quy t c a U ban thư ng
Qu c h i th c hi n 3 ch c năng, trong
v Qu c h i không mang tính quy ph m,
ó ch c năng l p hi n, l p pháp ư c th c
tr ngh quy t gi i thích Hi n pháp.
hi n thông qua hình th c văn b n lu t; 2
ch c năng quy t nh các chính sách cơ b n 3. Văn b n do Ch t ch nư c ban hành:
và giám sát t i cao ch y u ư c th c hi n Là ngư i ng u Nhà nư c, Ch t ch
thông qua hình th c ngh quy t. ây c n nư c có th m quy n ban hành văn b n quy
phân bi t ngh quy t nào mang tính quy ph m pháp lu t. Tuy nhiên, theo quy nh
ph m, ngh quy t nào không. V nguyên c a Hi n pháp hi n hành, a s quy n h n
t c, ch nh ng ngh quy t t ra quy nh c a Ch t ch nư c ư c th c hi n th c
m i m i ư c coi là văn b n quy ph m. thi pháp lu t. Do v y, vi c l a ch n xác
Nh ng ngh quy t v phê chu n vi c b nh lo i văn b n nào do Ch t ch nư c ban
nhi m, mi n nhi m, cách ch c các thành hành là văn b n quy ph m pháp lu t c n
viên c a Chính ph ; phê chu n i u ư c ư c cân nh c m t m t b o m s phù
qu c t ; ngh quy t giám sát... không mang h p gi a n i dung văn b n v i tính ch t c a
tính quy ph m pháp lu t. Ngh quy t mang văn b n; m t khác, b o m kh năng i u
tính quy ph m là ngh quy t v d toán hành t nư c c a ngư i ng u Nhà
ngân sách nhà nư c hàng năm, phân b nư c, thay m t cho t nư c v i n i và
ngân sách trung ương... i ngo i.
8 t¹p chÝ luËt häc sè 2/2008
- nghiªn cøu - trao ®æi
4. Văn b n do Chính ph ban hành: tư ng ban hành hai lo i văn b n là quy t
Là cơ quan qu n lí nhà nư c trên các nh và ch th . gi m b t s lo i văn b n
m t c a i s ng xã h i, Chính ph không quy ph m pháp lu t ch nên quy nh Th
nh ng t ch c thi hành Hi n pháp và lu t tư ng ư c ban hành m t lo i văn b n là
mà còn c n ph i ban hành văn b n quy văn b n quy ph m pháp lu t mà thôi.
ph m pháp lu t ho c quy nh chi ti t 6. Văn b n do các b ban hành:
nh ng văn b n quy ph m pháp lu t do Qu c B là cơ quan qu n lí nhà nư c v
h i, U ban thư ng v Qu c h i ban hành ngành, lĩnh v c trong ph m vi c nư c, vì
ho c i u chính nh ng v n m i phát v y ho t ng c a b là ho t ng ch p
sinh chưa ư c i u ch nh b i lu t. Vì v y, hành pháp lu t. Do v y, các văn b n do b
Chính ph ban hành văn b n quy ph m ban hành thư ng là văn b n áp d ng lu t
pháp lu t dư i hình th c ngh nh trong 2 ho c hư ng d n thi hành lu t. Nh ng văn
trư ng h p sau: b n này không ph i là văn b n quy ph m
+ quy nh chi ti t lu t, pháp l nh; pháp lu t vì không i u ch nh v n m i,
+ Quy nh nh ng v n m i phát sinh ch mang tính ch t n i b áp d ng và ch
chưa ư c i u ch nh b i lu t, pháp l nh. b t bu c i v i nh ng ngư i t ch c th c
M t s v n thu c th m quy n c a hi n pháp lu t. Tuy nhiên, trong trư ng h p
Chính ph ban hành dư i hình th c ngh b ban hành thông tư quy nh chi ti t ngh
nh nhưng không ph i là văn b n quy nh, quy nh v v n m i phát sinh thì
ph m pháp lu t vì ho c không mang tính văn b n này là văn b n quy ph m pháp lu t.
ch t chung ho c ch i u ch nh quan h n i Không nên coi các văn b n do b trư ng
b nên chuy n sang ban hành dư i hình ban hành là văn b n quy ph m pháp lu t.
th c ngh quy t. 7. Văn b n do Toà án nhân dân t i cao,
Các v n khác thu c th m quy n c a Vi n ki m sát nhân dân t i cao ban hành:
Chính ph ban hành dư i hình th c ngh Toà án nhân dân t i cao, Vi n ki m sát
quy t không ư c coi là văn b n quy ph m nhân dân t i cao là cơ quan áp d ng quy
pháp lu t. nh c a pháp lu t b o v pháp lu t, b o
5. Văn b n do Th tư ng Chính ph ban hành: v quy n l i ích c a cá nhân, t ch c và c a
Nh ng nhi m v , quy n h n c a Th Nhà nư c. Trong quá trình th c hi n nhi m
tư ng Chính ph quy nh t i i u 114 v , các cơ quan này ban hành văn b n
Hi n pháp cho th y ho t ng c a Th hư ng d n áp d ng th ng nh t pháp lu t.
tư ng là ho t ng ch o i u hành vi c Cho n nay, các văn b n này v n ư c coi
t ch c thi hành Hi n pháp, lu t, các văn là văn b n quy ph m pháp lu t. M c dù v y,
b n pháp lu t c a Qu c h i, U ban thư ng n u xét trên khía c nh pháp lí thì nh ng văn
v Qu c h i, Ch t ch nư c, Chính ph . b n này không mang tính ch t là văn b n
Trong quá trình ch o, i u hành, Th quy ph m mà mang tính ch t là văn b n
t¹p chÝ luËt häc sè 2/2008 9
- nghiªn cøu - trao ®æi
hư ng d n áp d ng pháp lu t, cho dù trong này th hi n các i m sau:
nhi u trư ng h p l i mang tính ch t gi i - V n i dung, hình th c, th t c ban
thích lu t. Tuy nhiên, theo quy nh c a hành. S khác nhau gi a n i dung và hình
pháp lu t hi n hành, th m quy n gi i thích th c c a 2 lo i văn b n này ã ư c c p
Hi n pháp, lu t, pháp l nh thu c v U ban ph n trên. Th t c ban hành văn b n quy
thư ng v Qu c h i. Vì v y, v lâu dài ph m pháp lu t òi h i ph c t p hơn so v i
b o m tính h p hi n, h p pháp c a h th t c ban hành văn b n thông thư ng.
th ng văn b n quy ph m pháp lu t chúng ta - Văn b n quy ph m có ưu th hơn so
c n tính n gi i pháp gi i quy t v n v i văn b n thông thư ng. Khi x y ra tranh
này theo hư ng giao cho toà án th m quy n ch p, các cơ quan nhà nư c ph i căn c vào
gi i thích lu t. văn b n quy ph m pháp lu t ưa ra phán
Các văn b n do cá nhân chánh án Toà quy t. N u có s khác nhau gi a văn b n
án nhân dân t i cao, vi n trư ng Vi n ki m quy ph m và văn b n không ch a quy ph m
sát nhân dân t i cao không nên coi là văn thì văn b n không ch a quy ph m ph i b
b n quy ph m pháp lu t. tuyên là vô hi u và c n hu b .
8. Thông tư liên t ch gi a các cơ quan Ngoài ra, v m t lí lu n chúng ta c n có
nhà nư c, gi a cơ quan nhà nư c v i t quan ni m v pháp lu t nói chung, h th ng
ch c chính tr - xã h i ban hành: Không nên pháp lu t nói riêng. Theo ó, h th ng pháp
coi các văn b n này là văn b n quy ph m lu t không ch bao g m các văn b n quy
pháp lu t vì các lí do sau: ph m pháp lu t mà bao g m c nh ng văn
- Chúng không ư c ban hành d a trên b n thông thư ng không ch a quy ph m
cơ s th m quy n riêng c a cơ quan nhà pháp lu t./.
nư c nào;
(1).Xem: T trình v D th o lu t ban hành văn b n
- Ch có cơ quan nhà nư c m i có
quy ph m pháp lu t (s a i) - s 102/TTr-CP ngày
quy n ban hành văn b n quy ph m pháp 25/10/2007, tr. 9.
lu t, các t ch c chính tr xã h i không có (2).Xem: Thông tin c a Trung tâm thông tin - thư
th m quy n này. vi n và nghiên c u khoa h c c a Văn phòng Qu c
Ngoài v n xác nh tiêu chí và th m h i tháng 10/2007.
(3).Theo báo cáo c a UBTVQH v giám sát ho t
quy n văn b n quy ph m pháp lu t, m t v n
ng ban hành văn b n quy ph m pháp lu t năm
c n ư c t ra trao i là m i tương 2005, trong s 673 văn b n dư i lu t có 96 văn b n
quan gi a văn b n quy ph m pháp lu t và (chi m 14,3%) có n i dung sai, trong ó 27 văn b n
văn b n không ch a quy ph m pháp lu t. không úng căn c pháp lí, 48 văn b n có n i dung
không phù h p, 4 văn b n sai th m quy n, 17 văn b n
C hai lo i văn b n này u do cơ quan có
sai v hình th c.
th m quy n ban hành, u có hi u l c thi (4), (5), (6), (7), (8).Xem: Trư ng i h c Lu t Hà
hành, u ư c m b o th c hi n. Tuy N i, Giáo trình lí lu n nhà nư c và pháp lu t, Nxb.
nhiên, s khác nhau gi a hai lo i văn b n Công an nhân dân, H. 2007, tr. 66, 400, 401, 383, 381.
10 t¹p chÝ luËt häc sè 2/2008
nguon tai.lieu . vn