Xem mẫu
- nghiªn cøu - trao ®æi
NguyÔn TrÝ dòng *
1. Vi c xác nh ch u tư xây d ng nh u tư các d án u tư xây d ng công
công trình có th ư c ti p c n theo các trình thu c quy n quy t nh c a mình theo
hư ng ch y u sau ây: quy nh c a pháp lu t xây d ng.
a. i v i các d án s d ng v n ngân Tuỳ theo quy mô, tính ch t, c i m
sách nhà nư c thì ch u tư xây d ng công c a t ng d án, trư c khi quy t nh ch u
trình do ngư i quy t nh u tư quy t nh tư, ngư i quy t nh u tư có th th c hi n
trư c khi l p d án u tư xây d ng công các bi n pháp l a ch n ch u tư như u
trình phù h p v i quy nh c a Lu t ngân th u d án, u giá d án th c hi n d dang,
sách nhà nư c th m chí ph i g n v i giai o n thi hành án
Trong i u ki n hi n nay nư c ta, vi c trong các v án kinh t l n. M t s a
s d ng v n ngân sách Nhà nư c dành cho phương khi th c hi n các d án trên a bàn
u tư xây d ng ang chi m t tr ng l n ã th c hi n các bi n pháp sáng t o, r t c
(kho ng 30 - 40%) trong t ng v n u tư thù trong l a ch n ch u tư, ví d : Quy
phát tri n nên vi c xác nh rõ ngư i qu n lí nh l a ch n ch u tư các d án u tư
và s d ng v n là yêu c u r t quan tr ng. xây d ng khu ô th trên a bàn thành ph
Do yêu c u và c i m c a công tác qu n lí Hà N i ban hành kèm theo Quy t nh c a
và s d ng ngu n v n này nên các quy nh UBND thành ph Hà N i s 155/2002/Q -
liên quan t i vi c xác nh ch u tư thư ng UB ngày 18/11/2002. i u này ã t o ra kh
g n ch t ch v i các quy nh v th t c hành năng áp ng t t hơn yêu c u m b o hi u
chính cũng như vi c xác l p s tham gia c a qu c a d án thông qua l a ch n ch u tư
các ch th trong h th ng cơ quan hành thích h p và năng l c.
chính nhà nư c như b trư ng, ch t ch b. i v i các d án s d ng v n tín
UBND các c p… Theo quy nh c a pháp d ng thì ch u tư là ngư i vay v n
lu t thì ch u tư ph i ư c xác nh trư c V n tín d ng th c ch t là các ngu n v n
khi l p d án u tư thông qua hành vi c a ư c huy ng (v n vay) cho các d án u
ngư i quy t nh u tư. Pháp lu t không tư xây d ng, bao g m c v n tín d ng u tư
quy nh rõ hình th c c a vi c xác nh ch phát tri n c a doanh nghi p nhà nư c
u tư nhưng trên th c t hình th c này (DNNN). ây là ngu n v n ngày càng có v
thư ng ư c th hi n dư i d ng quy t nh trí quan tr ng cùng v i s hình thành các
c a ngư i quy t nh u tư. Th trư ng ơn thi t ch c a th trư ng v n, th trư ng
v qu n lí ngân sách (ngân sách trung ương
và ngân sách a phương) s là ngư i quy t * Vi n kinh t xây d ng B xây d ng
t¹p chÝ luËt häc sè 1/2008 15
- nghiªn cøu - trao ®æi
ch ng khoán như các qu tài chính, các công v n thì ch s h u là ch u tư d án; các
ti niêm y t, sàn giao d ch... nư c ta, vi c trư ng h p còn l i thì ngư i i di n c a t
xác nh r ch ròi các d án s d ng v n tín ch c s là ch u tư xây d ng công trình.
d ng và các d án s d ng v n khác là d. i v i các d án s d ng v n h n
tương i khó khăn do s hình thành chưa h p thì ch u tư do các thành viên góp
y c a các h th ng ki m soát và thông v n th a thu n c ra ho c là ngư i có t l
tin, ngo i tr các d án s d ng v n tín d ng góp v n cao nh t
u tư phát tri n c a Nhà nư c thông qua ây là quy nh m i, ư c ánh giá là
qu h tr phát tri n, nay là Ngân hàng phát phù h p v i tình hình th c ti n và gi m d n
tri n Vi t Nam (thư ng là các d án l n do s can thi p quá sâu c a Nhà nư c khi u
Nhà nư c b o lãnh vay v n). M t khác, i u tư xây d ng các d án s d ng ngu n v n
này không mang l i nhi u ý nghĩa th c ti n góp (trong ó có s tham gia c a Nhà nư c
khi ch t lư ng và hi u qu d án là v n thông qua các i di n ch s h u). Y u t
c n lưu ý hơn. th a thu n ư c ưa ra như m t s ưu tiên,
Theo mô hình ho t ng s n xu t hi n ph n ánh g n hơn b n ch t c a các m i quan
nay v n có th có nh ng c thù như ngư i h kinh t trong ho t ng xây d ng. Khi các
ng ra vay v n l i không ph i là ch u bên tham gia góp v n không th th a thu n
tư, ví d : T ng công ti có th ng ra vay c ra ngư i làm ch u tư thì theo quy nh
v n nhưng l i giao cho công ti thành viên c a pháp lu t, ngư i có t l góp v n cao
làm ch u tư d án u tư xây d ng công nh t s là ch u tư.
trình s d ng ngu n v n ó. ây có th coi Pháp lu t v u tư xây d ng hi n hành
như các trư ng h p ngo i l , ph n ánh s a không quy nh c th ch u tư trong
d ng trong ho t ng u tư. trư ng h p này ph i là t ch c hay cá nhân
c. i v i các d án s d ng v n khác nên các bên có th t do l a ch n. Thông
thì ch u tư là ch s h u v n ho c là thư ng, các d án s d ng v n góp thư ng
ngư i i di n theo quy nh c a pháp lu t là các d án có nhu c u s d ng v n l n nên
Khái ni m “v n khác” ư c s d ng các bên tham gia thư ng l a ch n cách th c
ph n ánh n i dung mang tính li t kê do th c thành l p m t t ch c (d ng doanh nghi p)
ti n ho t ng u tư xây d ng r t a d ng, làm ch u tư. Cách làm này ang r t
không th bao quát h t m i trư ng h p. D phù h p v i mô hình u tư theo hình th c
án s d ng v n khác trong trư ng h p này xây d ng - kinh doanh - chuy n giao (BOT)
có th là d án do ch s h u tr c ti p b ho c xây d ng - chuy n giao-kinh doanh
v n (xây d ng nhà , trang tr i c a h gia (BTO)… v i s tham gia c a các doanh
ình....), d án c a các doanh nghi p dân nghi p nư c ngoài. Khi u tư xây d ng các
doanh, các t ch c s nghi p t ch v tài d án theo phương th c này, vi c thành l p
chính.... Trư ng h p ch s h u tr c ti p b doanh nghi p BTO, BOT là yêu c u b t
16 t¹p chÝ luËt häc sè 1/2008
- nghiªn cøu - trao ®æi
bu c m nh n vai trò c a ch u tư sau này. Nguyên t c này mang tính khái quát
nh m qu n lí, khai thác hi u qu c a d án cao hơn các tiêu chí ti p c n c a Ngh nh s
sau khi ưa vào s d ng. Các d án xây 16/2005/N -CP ngày 07/02/2005. Tuy nhiên,
d ng c u ư ng có g n v i vi c thu phí giao xét n cùng thì vi c “ai” làm ch u tư
thông là i n hình c a các d án d ng trên. không quan tr ng b ng vi c ki m soát ư c
i v i các d án do các doanh nghi p hành vi c a ch th này vì ây là các d án
trong nư c góp v n th c hi n, cơ ch l a s d ng v n nhà nư c; m c tiêu s d ng
ch n ch u tư ư c ưa thích v n là mô hi u qu ngu n v n công, h n ch th t thoát,
hình các bên cùng nhau thành l p m t doanh lãng phí ph i ư c t lên hàng u.
nghi p m nh n vai trò ch u tư. Ch u 2. Thay i ch u tư là v n mang
tư s thay m t các bên góp v n (các ch s tính linh ho t cao nhưng r t khó ki m soát v
h u) th c hi n các công vi c hoàn thành m t pháp lí khi nó tr thành h qu c a các
d án. Các v n v t ch c b máy, qu n hành vi không lành m nh trong u tư xây
tr doanh nghi p, nguyên t c tài chính - k d ng. Vi c chuy n như ng d án thi u căn
toán c a doanh nghi p m nh n vai trò ch c ho c thay i ch u tư không d a trên
u tư ư c th c hi n theo các quy nh hi n nh ng lí do chính áng v m t pháp lí có th
hành c a Nhà nư c. làm h n ch áng k m c ích và hi u qu
Liên quan n n i dung trên, có v n c a d án. Pháp lu t v u tư xây d ng hi n
áng lưu ý là cơ ch th c hi n các d án u t i chưa có quy nh v các gi i h n trong
tư xây d ng c a các doanh nghi p liên vi c thay i ch u tư như căn c thay i
doanh, trong ó có s tham gia c a bên Vi t ch u tư, th i i m th c hi n vi c thay
Nam. Thông thư ng thì doanh nghi p liên i, th t c th c hi n vi c thay i, x lí các
doanh s m nh n vai trò ch u tư các v n phát sinh liên quan t i v n u tư,
d án u tư xây d ng nhà xư ng, l p t, quan h h p ng, ch t lư ng và ti n c a
m r ng, nâng cao năng l c trang thi t b ... d án… mà trong th c t , ây l i là nh ng
c a h . Tuy nhiên, nguyên t c ho t ng v n thư ng x y ra.
c a các doanh nghi p này ch y u d a trên Vi c thay i ch u tư các d án u
cơ s t l v n góp nên vi c th c thi các tư xây d ng thư ng th c hi n v i các lí do:
công vi c c a ch u tư thư ng g p ph i - Ch u tư hi n t i không áp ng yêu
m t s khó khăn trong vi c th ng nh t ý c u v năng l c qu n lí và th c hi n d án;
ki n gi a các bên góp v n. - D án phát sinh nh ng v n ph c t p
Ngh nh c a Chính ph s 112/2006/N -CP mà ch u tư hi n t i không kh năng
ngày 29/9/2006 v s a i, b sung m t ho c không có kh năng ki m soát h t;
s i u c a Ngh nh s 16/2005/N -CP - Do vi c ph i áp ng các i u ki n,
kh ng nh rõ nguyên t c “ch u tư là yêu c u c a nhà tài tr , các t ch c cho vay
ngư i ư c giao qu n lí, s d ng công trình” v n, các qu u tư trong quá trình ki m
t¹p chÝ luËt häc sè 1/2008 17
- nghiªn cøu - trao ®æi
soát và qu n lí vi c s d ng ngu n v n vay; th c ti n vì: Th nh t, văn b n quy t nh
- Các lí do khác. u tư th c ch t là vi c phê duy t d án c a
Cách th c th c hi n vi c thay i ch ngư i quy t nh u tư, trong ó ch a ng
u tư cũng r t a d ng, có th thông qua các thông tin v d án (g m c thông tin v
vi c chuy n như ng d án, u th u d án ch u tư); th hai, phê duy t d án là th
ho c thông qua bi n pháp hành chính i v i t c ư c th c hi n sau khi có k t qu th m
các d án có yêu c u c bi t. Tuy nhiên, nh d án; th ba, khi u tư xây d ng công
cách th c th c hi n vi c thay i ch u tư trình, vi c xác nh ngư i tr c ti p qu n lí,
ph thu c r t nhi u vào các y u t như lí do s d ng v n u tư, th c hi n d án ã ư c
thay i, th i i m th c hi n, các i u ki n ti n hành t i th i i m xác nh ch trương
thay i, các v n v giá chuy n như ng, u tư ( i v i d án nhóm A, d án quan
v n u tư ... tr ng qu c gia) ho c trong vi c chu n b th c
Các ch u tư th phát cũng là các ch hi n d án (các d án còn l i). B n thân m c
th có vai trò quan tr ng trong vi c em l i tiêu u tư (m t n i dung r t quan tr ng,
hi u qu t t hơn cho d án. V n t ra là ư c tính t i khi chưa có quy t nh u tư)
c n ki m soát b n ch t c a các m i quan h cũng g n v i vi c xác nh ch u tư.
gi a ch u tư ban u (xác nh trong Tóm l i, v n xác nh ch u tư có ý
quy t nh u tư ho c gi y phép u tư i nghĩa r t quan tr ng trong vi c ti p c n các
v i d án s d ng v n u tư tr c ti p nư c quy n và nghĩa v c a ch th này trong
ngoài) và các ch u tư th phát (tham gia ho t ng xây d ng. i u này m b o tính
u tư sau khi có quy t nh u tư ho c úng n và h p lí trong vi c thi t l p các
gi y phép u tư) do luôn t n t i kh năng m i quan h trong ho t ng xây d ng gi a
chia nh d án thi u căn c ho c l i d ng các ch th khác như tư v n, nhà th u, cơ
các chính sách ưu ãi thu l i b t chính. quan qu n lí nhà nư c... v i ch u tư. M t
Cùng v i s phân c p u tư m nh m cho khác, ng trên phương di n qu n lí nhà
chính quy n a phương trong vi c quy t nư c v xây d ng thì m c ích qu n lí ch có
nh u tư (ho c c p gi y phép u tư), các th t ư c n u v trí c a các ch th ư c
d án u tư phát tri n nhà , khu du l ch, xác nh rõ ràng, trong ó có ch u tư.
ngh dư ng, vui chơi... là bi u hi n i n hình M t trong nh ng nguyên t c quan tr ng
c a xu hư ng này. trong vi c nh n bi t y a v pháp lí c a
3. M t trong nh ng n i dung c a văn ch u tư trong ho t ng xây d ng là kh
b n quy t nh u tư là vi c xác nh ch năng ti p c n h th ng các quy ph m pháp
u tư c a d án. Tuy nhiên, i u này d gây lu t v v n này. S ch ng chéo và kém
hi u l m là ch u tư ch ư c xác nh sau minh b ch c a h th ng lu t pháp v u tư
khi có quy t nh u tư. ây là cách hi u (trong ó có u tư xây d ng) là i u c n
chưa úng c trên phương di n lí lu n và quan tâm khi nhìn nh n v n này./.
18 t¹p chÝ luËt häc sè 1/2008
nguon tai.lieu . vn
